Το μικρό ζκαθάρι (Small Hive Beetle) (Aethina tumida)

Transcript

1 Το μικρό ζκαθάρι (Small Hive Beetle) (Aethina tumida) Ειζαγωγή : Το πρόβλημα Τν κηθξό ζθαζάξη (Aethina tumida) (Murray) απνηειεί κία ζνβαξή απεηιή πνπ κπνξεί λα πιήμεη ηε κειηζζνθνκία θαη θαηά ζπλέπεηα ηε γεσξγία θαη ην πεξηβάιινλ ιόγσ ηεο κείσζεο ηεο επηθνλίαζεο. Τν ζπγθεθξηκέλν ζθαζάξη είλαη ελδεκηθό είδνο ζηελ Αθξηθή όπνπ θαη ζεσξείηαη κηθξήο ζεκαζίαο ερζξόο γηα ηηο κέιηζζεο θαη κέρξη πξόζθαηα πηζηεύνληαλ πσο πεξηνξίδεηαη ζηε ζπγθεθξηκέλε ήπεηξν. Παξ όι απηά, ην 1998 εληνπίζηεθε ζηε Φιόξηληα ησλ ΖΠΑ θαη ζήκεξα έρεη θαηαιάβεη νιόθιεξε ηε ρώξα. Καιείηαη κηθξό ζθαζάξη γηα λα κπνξνύκε λα ην δηαθξίλνπκε από άιια κηθξόηεξεο ζεκαζίαο παξάζηηα γηα ηηο κέιηζζεο πνπ εληνπίδνληαη ζηελ Αθξηθή θαη ηα νπνία είλαη γλσζηά σο κεγάια ζθαζάξηα θπςέιεο. Τν κηθξό ζθαζάξη κπνξεί λα πνιιαπιαζηαζηεί ζε ηεξάζηηνπο αξηζκνύο εληόο ησλ κνιπζκέλσλ από απηό κειηζζηώλ όπνπ θαη θαηαλαιώλεη γόλν, θαηαζηξέθεη θεξήζξεο θαη εάλ δελ ειεγρζεί, ηειηθά ηα θαηαζηξέθεη. Ο πξνθαινύκελνο νηθνλνκηθόο αληίθηππνο ζηε κειηζζνθνκηθή βηνκεραλία ησλ ΖΠΑ ήηαλ πνιύ ζνβαξόο. Σε δηάζηεκα 2 ρξόλσλ από ηελ αλαθάιπςή ηνπ ηνπιάρηζηνλ κειίζζηα θαηαζηξάθεθαλ από ην κηθξό ζθαζάξη κε θόζηνο πνιιά εθαηνκκύξηα δνιάξηα. Έρεη επίζεο εληνπηζηεί ζηνλ Καλαδά όπνπ εηζήρζεθε κε εηζαγόκελν θεξί κειηζζώλ από ηηο ΖΠΑ. Τνλ Οθηώβξην ηνπ 2002 βξέζεθε ζηε Νόηηα Οπαιία θαη ζηελ Απζηξαιία. Οη νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο ζηε κειηζζνθνκηθή βηνκεραλία ηεο Απζηξαιίαο αλακέλεηαη λα είλαη εμαηξεηηθά ζνβαξέο θαζώο βξίζθνληαη ζε θίλδπλν νη εμαγσγέο κειηζζώλ, ε παξαγσγή κειηνύ αιιά θαη ε επηθνλίαζε. Γελ είλαη πιήξσο γλσζηό πσο ην ζθαζάξη κεηαθέξζεθε ζηελ Ακεξηθή θαη ζηελ Απζηξαιία αλ θαη ε πηζαλόηεξε εμήγεζε γηα ηελ πεξίπησζε ησλ ΖΠΑ θαίλεηαη λα είλαη κέζσ ησλ θνξηεγώλ πινίσλ κε ηα εηζαγόκελα είδε. Από ηε ζηηγκή πνπ ην ζθαζάξη εληνπίζηεθε θαη ζηηο δύν ρώξεο ήηαλ ήδε γηα ηα θαιά εμαπισκέλν θαη εγθαηαζηεκέλν ζε απηέο. Οη πηζαλέο επηπηώζεηο ζηελ επξσπατθή κειηζζνθνκία είλαη πνιιέο θαζώο ζα πξέπεη λα ζεσξήζνπκε όηη ην κηθξό ζθαζάξη ζα κπνξεί λα εμαπισζεί ζηελ Δπξώπε θαη όηη κπνξεί λα απνδεηρζεί ην ίδην επηθίλδπλν θαη βιαβεξό εδώ όπσο ζπλέβε θαη ζε Απζηξαιία θαη ζε ΖΠΑ. Παθέηα κειηζζώλ θαη κειίζζηα ζπλνιηθά είλαη νη θπξηόηεξνη παξάγνληεο δηαζπνξάο ηνπ παξαζίηνπ απηνύ. Θα κπνξνύζε όκσο λα κεηαθεξζεί θαη άζεια θαη απαξαηήξεηα από ζκήλε ζε πινία ή αεξνκεηαθνξέο ή θνξηία θξνύησλ αιιά θαη κε ξαθηλαξηζκέλν θεξί όπσο θαη ρξεζηκνπνηεκέλν κειηζζνθνκηθό εμνπιηζκό.

2 Ζ εηνηκόηεηα από ηε κεξηά ηνπ κειηζζνθόκνπ πξέπεη λα είλαη πςειή θαη ζην κέιινλ, ν έιεγρνο γηα ηελ παξνπζία κηθξνύ ζθαζαξηνύ ζα πξέπεη λα απνηειεί ξνπηίλα θαηά ηελ επηζεώξεζε ησλ κειηζζηώλ. Δηθόλα 1 : Aethina tumida, (ελήιηθν κηθξό ζθαζάξη) ζε αζπλήζηζηε ζέζε, ζην εμσηεξηθό ηεο γνλνθσιηάο. Σπλήζσο θηλνύληαη πξνο ηα θάησ θαη κέζα ζηελ θπςέιε πξνζπαζώληαο λα απνθύγνπλ ην θσο. Δηθόλα 2 : Τν κεγάιν ζθαζάξη (Hyplostoma fuligineus) Δσνηηικές επιδράζεις ηοσ μικρού ζκαθαριού ζηην εσρωπαϊκή μελιζζοκομία : Δίλαη ζεκαληηθό λα δηεπθξηληζηεί πσο ππάξρεη κεγάιε πηζαλόηεηα ην κηθξό ζθαζάξη λα κεηαθεξζεί θαη λα εηζαρζεί ζηελ Δπξώπε γηα παξάδεηγκα : κε εηζαγόκελεο κέιηζζεο (κεκνλσκέλα παθέηα κε ιίγεο κέιηζζεο αιιά θαη νιόθιεξα κειίζζηα) ζε ζκήλε κειηζζώλ ή άγξηα κειίζζηα πνπ κπνξεί λα βξίζθνληαη ζε θνληέηλεξο θνξηεγώλ πινίσλ ή θαη ζε αεξνπνξηθό θνξηίν ζε κεηαρεηξηζκέλν κειηζζνθνκηθό εμνπιηζκό, θεξήζξεο θαη θεξί κειηζζώλ ζε εηζαγόκελα αγαζά όπσο ηα θξνύηα ζε έδαθνο (γηα παξάδεηγκα εηζαγόκελα θπηά ή κεηαθεξόκελν ζε βαξηά κεραλήκαηα Οξηζκέλεο ρώξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (όπσο ε Αγγιία) δελ επηηξέπνπλ, γηα όινπο ηνπο παξαπάλσ ιόγνπο, ηελ εηζαγσγή κειηζζηώλ από ηελ Αθξηθή, ηελ Απζηξαιία θαη ηηο ΖΠΑ. Καζώο όκσο απηό δελ απνηειεί θνηλή πνιηηηθή είλαη πηζαλό λα εηζαρζεί ην κηθξό ζθαζάξη θαη ζηελ Δπξώπε.

3 Δηθόλα 3 : Μηθξό καύξν ζθαζάξη επδηάθξηην ζε θεξήζξα. Μπνξεί επίζεο λα εληνπηζηνύλ ζε άδεηα θειηά θαη ζηα άθξα ηεο γνλνθσιηάο Σην εξώηεκα εάλ ζα κπνξνύζε λα επηβηώζεη ην κηθξό ζθαζάξη ζηελ Δπξώπε, ε απάληεζε είλαη δπζηπρώο θαηαθαηηθή. Τν παξάζηην απηό κπνξεί λα επηβηώζεη αθόκα θαη ζηα ςπρξόηεξα θιίκαηα ηεο Βόξεηαο Ακεξηθήο όπσο είλαη ε Μηλεζόηα θαη Γνπηζθόζηλ (Wisconsin) ελώ έρεη επίζεο θηάζεη θαη ζηνλ Καλαδά (Manitoba). Μειέηεο ζηελ Ακεξηθή έρνπλ δείμεη όηη ην ελήιηθν ζθαζάξη κπνξεί λα επηβηώζεη θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρεηκώλα ζηηο κειηζζόζθαηξεο θαη έηζη κπνξεί λα επηβηώζεη ζε θάζε πεξηνρή όπνπ ππάξρνπλ κέιηζζεο. Πξνηηκώληαη ειαθξά ακκώδε εδάθε θαη ζεξκέο ζπλζήθεο απαηηνύληαη γηα λα νινθιεξσζεί ε λύκθσζε θαη ν θύθινο δσήο ηνπ ζθαζαξηνύ. Καηά ζπλέπεηα κπνξνύκε λα πξνβιέςνπκε όηη κειηζζνθνκεία πνπ βξίζθνληαη ζε ακκώδε εδάθε κε ζεξκά θιίκαηα ζηηο ρώξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη πηζαλόηεξν λα πξνζβιεζνύλ από ην κηθξό ζθαζάξη ζε ζρέζε κε απηά πνπ βξίζθνληαη ζε ςπρξέο πεξηνρέο κε βαξηά πειώδε εδάθε. Δάλ ην κηθξό ζθαζάξη εληνπηζηεί ζε θάπνηα ρώξα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ε δπλαηόηεηα γηα λα εμαιεηθζεί ζα είλαη πεξηνξηζκέλε. Αθόκα θαη αλ εληνπηζηεί ζύληνκα, πνιύ λσξίο κεηά ηελ είζνδό ηνπ, ζα δηαζθνξπηζηεί γξήγνξα ζηνπο πεξηβάιινληεο πιεζπζκνύο κειηζζώλ. Οη κέζνδνη ειέγρνπ πνπ εθαξκόδνληαη ζηηο ρώξεο πνπ πξναλαθέξζεθαλ θαη νη νπνίεο έρνπλ κνιπλζεί από ην κηθξό ζθαζάξη, δελ έρνπλ πιήξε επηηπρία ζηνλ πεξηνξηζκό ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ παξαζίηνπ. Μεξηθά κόλν ην πεξηνξίδνπλ ζε πιεζπζκνύο ηέηνηνπο πνπ βξίζθνληαη θάησ από ηα επίπεδα θαηαζηξνθήο. Δάλ ην κηθξό ζθαζάξη εγθαηαζηαζεί ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, νη κειηζζνθόκνη ζα πξέπεη λα κάζνπλ λα ην ειέγρνπλ όπσο θάλνπλ θαη νη κειηζζνθόκνη ησλ ΖΠΑ θαη ηεο Απζηξαιίαο.

4 Λαηηληθό όλνκα Κνηλό όλνκα Ξεληζηήο Κύθινο δσήο Τξέρνπζα θαηαλνκή Τξόπνη δηαζπνξάο Εεκηά πνπ πξνθαιείηαη ζηε κειηζζνθνκία Μέζνδνη ειέγρνπ πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί Aethina tumida (Murray) Τν κηθξό ζθαζάξη ηεο θπςέιεο The Small Hive Beetle (ζπληνκνγξαθία ζηα αγγιηθά : SHB ) Κπξίσο δεη θαη αλαπαξάγεηαη ζηνλ αξρηθό ηνπ μεληζηή πνπ είλαη ε κέιηζζα, ζε θνηλσλίεο κειηζζώλ, απνζεθεπκέλεο θεξήζξεο θαη κειηζζνθνκηθόο εμνπιηζκόο. Μπνξεί όκσο λα επηβηώζεη θαη λα αλαπαξαρζεί ζε ζπγθεθξηκέλνπο ηύπνπο θξνύησλ θαη θπξίσο ζην πεπόλη. Τα ελήιηθα ησλ ζθαζαξηώλ γελλνύλ κεγάιν αξηζκό απγώλ κέζα ζηελ θπςέιε. Οη ιάξβεο ηξώλε γόλν, γύξε θαη κέιη. Σηε ζπλέρεηα ζέξλνληαη εθηόο θπςέιεο γηα λα λπκθσζνύλ. Ζ λύκθσζε ζπλήζσο ζπκβαίλεη ζην έδαθνο έμσ από ηελ θπςέιε. Πξνηηκώληαη δεζηά θαη ακκώδε εδάθε. Τα ελήιηθα κπνξνύλ λα πεηάμνπλ ηνπιάρηζηνλ 5 κίιηα πξνθεηκέλνπ λα κνιύλνπλ λέα κειίζζηα. Γεγελέο ζηελ Αθξηθή. Δληνπίζηεθε πξώηα ζηηο ΖΠΑ (Φιόξηληα) ην 1998 Σήκεξα έρεη επεθηαζεί ζε όιεο ηηο ΖΠΑ Βξέζεθε ην 2002 γηα πξώηε θνξά ζηελ Απζηξαιία (Queensland, New South Wales). Έρεη εγθαηαζηαζεί. Δληνπίζηεθε ζηνλ Καλαδά (Manitoba) ην Γελ έρεη εγθαηαζηαζεί. Με ηε κεηαθνξά κειηζζώλ, κειηζζηώλ, ζκελώλ, θεξεζξώλ κε κέιη, θεξί κέιηζζαο, έδαθνο θαη θξνύηα. Τα ελήιηθα κπνξνύλ λα επηβηώζνπλ γηα 2 εβδνκάδεο ρσξίο ηξνθή θαη λεξό, 50 εκέξεο ζε θεξήζξεο θαη πνιινύο κήλεο ζε θξνύηα. Σηελ Αθξηθή είλαη κηθξό παξάζηην γηα ηε κειηζζνθνκία θαζώο νη αθξηθαληθέο θπιέο κειηζζώλ έρνπλ αλαπηύμεη θπζηθή άκπλα. Γηα ηηο επξσπατθέο κέιηζζεο ηεο Ακεξηθή θαη ηεο Απζηξαιίαο (θαη θαη επέθηαζε ηεο Δπξώπεο), ην κηθξό ζθαζάξη είλαη έλα εμαηξεηηθά ζνβαξό πξόβιεκα. Τα ζθαζάξηα πνιιαπιαζηάδνληαη ζε ηεξάζηηνπο αξηζκνύο, νη ιάξβεο πνπ πξνθύπηνπλ από ηα απγά ζθάβνπλ εληόο ησλ θεξεζξώλ ηξώγνληαο γόλν, θαηαζηξέθνληαο απνζεθεπκέλν κέιη. Τν ηειηθό απνηέιεζκα είλαη ε πιήξεο θαηάξξεπζε ηνπ πξνζβεβιεκέλνπ κειηζζηνύ ή αιιηώο ε εγθαηάιεηςε ηεο θπςέιεο. Τν κηθξό ζθαζάξη δελ κπνξεί λα εμαιεηθζεί από ηε ζηηγκή πνπ ζα εγθαηαζηαζεί. Σηηο ΖΠΑ, νη κειηζζνθόκνη ην ειέγρνπλ ρξεζηκνπνηώληαο κηθξνβηνθηόλα εληόο ηεο θπςέιεο θαη ζην πεξηβάιινλ έδαθνο ζε ζπλδπαζκό κε εμειηγκέλε κειηζζνθνκηθή δηαρείξηζε θαη αιιαγέο ζηηο

5 δηαδηθαζίεο ρεηξηζκνύ. Βιολογία : Τν κηθξό ζθαζάξη αλήθεη ζηελ νηθνγέλεηα ησλ θνπξνθάγσλ (scavenger) ζθαζαξηώλ πνπ είλαη γλσζηά σο Nitidulidae. Πνιιά από απηά είλαη παξάζηηα θξνύησλ θαη απνζεθεπκέλσλ ηξνθώλ θαη νξηζκέλα, όπσο ην κηθξό ζθαζάξη, έρνπλ ζηελή ζύλδεζε κε θνηλσληθά πκελόπηεξα (όπσο είλαη νη κέιηζζεο, νη ζθήθεο θαη ηα κπξκήγθηα). Αλαηνκία ελήιηθνπ ζθαζαξηνύ : Τα ελήιηθα ζθαζάξηα είλαη ζρήκαηνο σνεηδνύο (νβάι), κήθνπο 5 7 mm θαη πιάηνπο 3 4,5 mm. Ακέζσο κεηά ηελ εθθόιαςή ηνπο είλαη ρξώκαηνο θαθέ θόθθηλνπ ην νπνίν όκσο ζθνπξαίλεη από ζθνύξν θαθέ έσο καύξν όηαλ έρεη σξηκάζεη πιήξσο. Υπάξρεη κηα ζρεηηθή πνηθηιία ζην κέγεζνο αιιά ζε γεληθέο γξακκέο είλαη ην 1/3 ηνπ κεγέζνπο κηαο εξγάηξηαο κέιηζζαο. Ζ θεξαία ηνπο είλαη ξνπαιόκνξθε, ην ζώκα είλαη πιαηύ θαη επηπεδνπνηείηαη λσην-θνηιηαθά (flattened dorso-ventrally). Τα έιπηξα (ζήθεο ησλ θηεξώλ) θαιύπηνληαη από ιεπηέο ηξίρεο θαη είλαη θνληέο ώζηε κέξνο ηεο θνηιηάο είλαη νξαηό. Δηθόλα 4 : Τν θεθάιη ηνπ ζθαζαξηνύ θαη ε ξνπαιόκνξθε θεξαία ηνπ Δηθόλα 5 : Ζ θνηιηά ηνπ ζθαζαξηνύ ζηελ νπνία δηαθξίλνληαη ηα έιπηξα

6 Δηθόλα 6 : Δλήιηθν κηθξό ζθαζάξη πνπ θαίλεηαη ζηε βάζε ηεο θπςέιεο Απόζεζε απγώλ : Τα ελήιηθα ζθαζάξηα πξνζειθύνληαη από ηα κειίζζηα πξνθεηκέλνπ λα αλαπαξαρζνύλ. Όηαλ εηζέιζνπλ ζηελ θπςέιε, απνζέηνπλ απγά ζε αθαλόληζηεο κάδεο θαηά πξνηίκεζε ζε ζρηζκέο ηεο θπςέιεο ή ζε θεξήζξεο πνπ πεξηέρνπλ γόλν ή γύξε. Τα απγά έρνπλ ιεπθό καξγαξηηαξέλην ρξώκα θαη δηαζηάζεηο πεξίπνπ 1,5 x 0,25 mm. Γειαδή ηα 2/3 ηνπ κεγέζνπο ελόο απγνύ κέιηζζαο. Κάζε ζειπθό ζθαζάξη είλαη ηθαλό λα απνζέζεη έλαλ ηεξάζηην αξηζκό απγώλ θαη γηα ην ιόγν απηό, αξθνύλ ζρεηηθά ιίγα ζθαζάξηα γηα λα πξνθιεζεί ζεκαληηθή πξνζβνιή. Δηθόλα 7 : Μάδεο από ιάξβεο θαη ελήιηθα ζθαζάξηα ζηελ βάζε ηεο θπςέιεο

7 Αλάπηπμε ηεο ιάξβαο : Τα απγά εθθνιάπηνληαη ζε δηάζηεκα 2 6 εκεξώλ θαη ε λεαξή ιάξβα αξρίδεη λα ηξέθεηαη. Τόζν νη ιάξβεο όζν θαη ηα ελήιηθα ζθαζάξηα πξνηηκνύλ σο ηξνθή ηνπο απγά θαη γόλν κειηζζώλ αιιά κπνξνύλ επίζεο λα θαηαλαιώζνπλ γύξε θαη κέιη. Καζώο νη ιάξβεο κεγαιώλνπλ, αλνίγνπλ ηξύπεο ζηηο θεξήζξεο ηνπ γόλνπ θαη κάιηζηα ζε κεγάινπο αξηζκνύο, πξνθαιώληαο έηζη ηεξάζηηα δεκηά ζην κειίζζη κε ηειηθό απνηέιεζκα λα θαηαλαιώζνπλ νινθιεξσηηθά ηε γνλνθσιηά. Ζ ιάξβα ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ έρεη ραξαθηεξηζηηθέο ζεηξέο αγθαζηώλ ζηελ πιάηε ηεο θαη επίζεο ηξία δεπγάξηα κηθξνζθνπηθώλ πξνπόδσλ θνληά ζην θεθάιη. Τα ραξαθηεξηζηηθά απηά βνεζνύλ γηα λα δηαθξίλνπκε ηε ιάξβα απηή από ηελ αληίζηνηρε ηνπ θεξόζθσξνπ. 10 κε 14 εκέξεο κεηά ε ιάξβα έρεη νινθιεξώζεη ηελ αλάπηπμή ηεο θαη έρεη κήθνο ρηιηνζηά. Γελ δεκηνπξγεί ηζηό νύηε ηξίκκαηα θεξηνύ όπσο ζπκβαίλεη όηαλ ην κειίζζη πξνζβάιιεηαη από θεξόζθσξν. Αληίζεηα, νη πξνζβεβιεκέλεο θεξήζξεο έρνπλ κηα γινηώδε εκθάληζε. Δηθόλα 8 : Λάξβα ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ όπνπ δηαθξίλνληαη ηα ηξία δεπγάξηα πξνπόδσλ θαη νη ζεηξέο από αγθάζηα, ελώ δύν κεγάια αγθάζηα εμέρνπλ από ηελ πίζσ κεξηά. Νύκθσζε : Ζ επόκελε θάζε ζηνλ βηνινγηθό θύθιν ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ πξαγκαηνπνηείηαη ζην έδαθνο. Οη ώξηκεο πιένλ ιάξβεο ζπγθεληξώλνληαη ζε κεγάινπο αξηζκνύο ζηε βάζε ηεο

8 θπςέιεο ή ζηηο άθξεο ησλ θεξεζξώλ πξνηνύ μεθηλήζνπλ λα θηλνύληαη εθηόο ηεο θπςέιεο. Κηλνύληαη πξνο ην θσο, ζηελ είζνδν ηνπ κειηζζηνύ θαη εγθαηαιείπνπλ ηελ θπςέιε. Πέθηνληαο ζην έδαθνο θνληά ζηελ είζνδν ηεο θπςέιεο, αξρίδνπλ λα αλνίγνπλ ηξύπεο θαη λα θαηαζθεπάδνπλ ρσκάηηλα θειηά κε καιαθά ηνηρώκαηα κέζα ζηα νπνία ζα λπκθσζνύλ. Ζ λύκθε είλαη αξρηθά ιεπθή θαη θαζώο κεηακνξθώλεηαη, ζθνπξαίλεη. Οη λύκθεο πξνηηκνύλ ακκώδε εδάθε θαη γηα ην ιόγν απηό, κειίζζηα πνπ βξίζθνληαη ζε πεξηνρέο κε ηέηνηα εδάθε είλαη πεξηζζόηεξν επηξξεπή ζην λα πξνζβιεζνύλ από ην κηθξό ζθαζάξη. Ζ λύκθσζε είλαη κηα εππαζήο ηξσηή θάζε γηα ην κηθξό ζθαζάξη θαη ππάξρεη κεγάιε πηζαλόηεηα λα εκθαλίδεη πςειή θπζηθή ζλεζηκόηεηα. Γη απηό είλαη θαη ην ζηάδην ηνπ βηνινγηθνύ ηνπο θύθινπ πνπ ζα κπνξνύζαλ λα πεξηνξηζηνύλ από ηνπο κειηζζνθόκνπο κε ηε ρξήζε, γηα παξάδεηγκα, εληνκνθηόλσλ ή θάπνηα κέζνδν βηνινγηθνύ ειέγρνπ. Δηθόλα 9 : Λάξβεο κηθξνύ ζθαζαξηνύ ζηηο γσλίεο θεξήζξαο γόλνπ. Έλα ελήιηθν ζθαζάξη δηαθξίλεηαη ζηελ επάλσ αξηζηεξή γσλία. Δθθόιαςε ησλ αθκαίσλ : Τα ελήιηθα ζθαζάξηα εθθνιάπηνληαη θαηά κέζν όξν 3 4 εβδνκάδεο κεηά ηελ έλαξμε ηεο λύκθσζεο ε νπνία όκσο κπνξεί θαη λα δηαξθέζεη από 8 60 εκέξεο αλάινγα κε ηηο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο.

9 Μηα εβδνκάδα κεηά ηελ εθθόιαςε, ηα ελήιηθα ζθαζάξηα αλαδεηνύλ γηα κειίζζηα πξνθεηκέλνπ λα γελλήζνπλ. Μπνξνύλ λα δηαζθνξπηζηνύλ γξήγνξα ζε κεγάιεο απνζηάζεηο (αθόκα θαη 5 10 κίιηα) ελώ πξνζειθύνληαη από ηηο νζκέο πνπ εθιύεη έλα κειίζζη, νη αθκαίεο κέιηζζεο θαη ν γόλνο. Οη κειηζζνθόκνη ζηηο ΖΠΑ έρνπλ παξαηεξήζεη πσο ηελ επόκελε κέξα από ηελ επηζεώξεζε ζε έλα κειηζζνθνκείν, ππάξρεη ζπλήζσο κεγάιε εηζξνή ζθαζαξηώλ ζηα κειίζζηα θαη απηό καο θάλεη λα ππνζέηνπκε πσο νη νζκέο πνπ ειεπζεξώλνληαη από έλα κειίζζη ιεηηνπξγνύλ σο δηέγεξζε πξνθεηκέλνπ ηα ζθαζάξηα λα εηζέιζνπλ ζην κειηζζνθνκείν. Δπίζεο ην άλνηγκα κηα θπςέιεο από ην κειηζζνθόκν δηεγείξεη ηα ζθαζάξηα πνπ βξίζθνληαη ήδε κέζα, λα γελλήζνπλ ηα απγά ηνπο. Τα ζθαζάξηα έρνπλ εληνπηζηεί θαη ζε αθεζκνύο θαη γηα ην ιόγν απηό πηζηεύεηαη πσο κπνξεί λα ηαμηδεύνπλ καδί ηνπο ή λα ηνπο αθνινπζνύλ. Τα ρεκηθά ζεκάδηα πνπ ρξεζηκνπνηεί ην κηθξό ζθαζάξη πξνθεηκέλνπ λα εληνπίζεη κειηζζνθνκεία κειεηώληαη θαη δπλεηηθά δεκηνπξγνύλ ηε βάζε γηα ηνλ κειινληηθό έιεγρν ηνπ, όπσο ζα κπνξνύζαλ λα είλαη γηα παξάδεηγκα παγίδεο δνιώκαηα. Αλαπαξαγσγηθό δπλακηθό : Τν κηθξό ζθαζάξη έρεη πνιύ κεγάιν αλαπαξαγσγηθό δπλακηθό. Κάζε ζειπθό ελήιηθν ζθαζάξη είλαη ηθαλό λα παξάγεη πάλσ από 1000 απγά θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ πνπ είλαη 4 6 κήλεο. Σηε Νόηηα Αθξηθή όπνπ κπνξνύλ λα ππάξμνπλ πεξηζζόηεξεο από 5 γελεέο ην ρξόλν, κία λέα γελεά παξάγεηαη θάζε 5 12 εβδνκάδεο. Κάησ από ηδαληθέο ζπλζήθεο, ν πιεζπζκόο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ έρεη ηελ ηθαλόηεηα γηα ηαρύηαηε αλάπηπμε. Παξ όι απηά απαηηνύληαη πςειέο ζεξκνθξαζίεο (πάλσ από 10ºC) γηα λα νινθιεξσζεί ν βηνινγηθόο θύθινο ηνπ ζθαζαξηνύ. Όηαλ νη ζεξκνθξαζίεο ηνπ εδάθνπο παξακέλνπλ ρακειέο γηα ην κεγαιύηεξν δηάζηεκα ηνπ έηνπο, ν πιεζπζκόο ζα απμεζεί πην κε πην αξγό ξπζκό. Δλαιιαθηηθέο ηξνθέο : Τα κηθξά ζθαζάξηα κπνξνύλ λα επηβηώζνπλ θαη λα σνηνθήζνπλ όρη κόλν κέζα ζε κειίζζηα αιιά θαη ζε έλα εύξνο από θξνύηα κε ηδηαίηεξε πξνηίκεζε ζηα πεπόληα. Παξ όι απηά δελ είλαη γλσζηό εάλ ηα ζθαζάξηα θαηαλαιώλνπλ θαλνληθά ηα θξνύηα σο κηα ελαιιαθηηθή πεγή ηξνθήο ή εάλ είλαη ζεκαληηθόο ηξόπνο πξνθεηκέλνπ λα δηαζθνξπηζηνύλ. Τα ελήιηθα ζθαζάξηα κπνξνύλ λα επηβηώζνπλ γηα πεξηζζόηεξν από 2 εβδνκάδεο ρσξίο ηξνθή θαη λεξό ελώ ζε κεηαρεηξηζκέλεο θεξήζξεο γηα πεξηζζόηεξν από 50 εκέξεο.

10 Δηθόλα 10 : Φηιηάδεο ιαξβώλ ζε έλα λεθξό κειίζζη ξίρλνληαη ζε ζαπνπλόλεξν γηα λα ζαλαησζνύλ. Τα επίπεδα πξνζβνιήο κπνξνύλ λα θηάζνπλ ηηο ιάξβεο αλά κειίζζη θαη ηηο 6000 αλά θεξήζξα. Δηθόλα 11 : Σηάδηα ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ. Από αξηζηεξά λύκθε, πξνλύκθε θαη ελήιηθν πνπ έρεη κόιηο εθθνιαθζεί. Τν θνθθηλσπό ρξώκα είλαη ηππηθό θαη ζα αξρίζεη λα ζθνπξαίλεη θαζώο ην ελήιηθν ζα εμέξζεη από ην έδαθνο θαη αξρίζεη λα πεηάεη γηα λα εληνπίζεη έλα κειίζζη. Βιαβεξέο επηδξάζεηο από ην κηθξό ζθαζάξη : Μηθξό ζθαζάξη θαη αθξηθαληθέο κέιηζζεο : Σηελ Αθξηθή ην κηθξό ζθαζάξη ζεσξείηαη κηθξήο νηθνλνκηθήο ζεκαζίαο παξάζηην πνπ πξνζβάιεη θαηά θύξην ιόγν αδύλακα κειίζζηα θαη απνζεθεπκέλνπο κειηηνζαιάκνπο. Υπάξρεη επίζεο ην ζθαζάξη «θαζαξηζηήο» ην νπνίν θαηαζηξέθεη λεθξά κειίζζηα κε ηξόπν παξόκνην κε ηνλ θεξόζθσξν. Οη αθξηθαληθέο κέιηζζεο έρνπλ έληνλα ραξαθηεξηζηηθά θαζαξηόηεηαο ηεο θπςέιεο θαη άκπλαο ηα νπνία πεξηιακβάλνπλ :

11 εκπόδηζε ζηελ πξνζέγγηζε ησλ ζθαζαξηώλ ζην κειίζζη κε επηζεηηθή ελνριήζεηο πξνο απηά θάιπςε θνηινηήησλ ζηηο νπνίεο ζα κπνξνύζε λα θξπθηεί ην ζθαζάξη κε πξόπνιε απνκάθξπλζε ησλ ιαξβώλ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ αιιά θαη πεξηνξηζκόο εγθισβηζκόο ησλ ελειίθσλ ζε «θπιαθέο πξόπνιεο». Ζ ζπκπεξηθνξά απηή από κεξηάο ηεο αθξηθαληθήο κέιηζζαο, πεξηνξίδεη ηελ αλαπαξαγσγή ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαη έηζη δηαηεξεί ηνλ πιεζπζκό ηνπ αλεθηά επίπεδα θαη ζε βαζκό πνπ δελ είλαη δεκηνγόλνο. Μηθξό ζθαζάξη θαη επξσπατθέο κέιηζζεο : Σε αληίζεζε κε ηηο αθξηθαληθέο κέιηζζεο, νη επξσπατθέο πνπ βξίζθνληαη ζηηο ΖΠΑ, ζηελ Απζηξαιία θαη ζηελ Δπξώπε, γεληθά έρνπλ ιηγόηεξνπο θπζηθνύο κεραληζκνύο άκπλαο απέλαληη ζην κηθξό ζθαζάξη. Καηά ζπλέπεηα, ην ηειεπηαίν αλαπαξάγεηαη πεξηζζόηεξν επηηπρώο θαη νη πιεζπζκνί ηνπ απμάλνληαη ηαρύηεξα απ όηη ζπκβαίλεη ζηηο αθξηθαληθέο κέιηζζεο κε πνιύ πην επηδήκηεο ζπλέπεηεο. Τα αδύλακα κειίζζηα θηλδπλεύνπλ πεξηζζόηεξν λα κνιπλζνύλ. Τα δπλαηά ζα κπνξέζνπλ λα αθαηξέζνπλ κε κεγαιύηεξε επηηπρία ηηο ιάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ (όπσο θάλνπλ θαη κε απηέο ηνπ θεξόζθσξνπ) αιιά δελ ζα κπνξέζνπλ λα αληηκεησπίζνπλ ηα ελήιηθα ζθαζάξηα εμ αηηίαο ηνπ ζθιεξνύ εμσζθειεηνύ ηνπο αιιά θαη ηεο ακπληηθήο ζπκπεξηθνξάο πνπ εκθαλίδνπλ. Σηηο ΖΠΑ έρεη δηαπηζησζεί πσο ηα κειίζζηα δηαθέξνπλ κεηαμύ ηνπο ηελ ηθαλόηεηα λα αληηζηέθνληαη ην κηθξό ζθαζάξη. Οη επηζηήκνλεο θαη νη κειηζζνθόκνη πηζηεύνπλ πσο κέιηζζεο πνπ εθδειώλνπλ ηέηνηα ακπληηθά ραξαθηεξηζηηθά θαζώο θαη ηελ ηθαλόηεηα λα «θπιαθίδνπλ» ζθαζάξηα ζε πξόπνιε ζα πξέπεη λα επηιέγνληαη πξνθεηκέλνπ λα δεκηνπξγεζνύλ «ζεηξέο» αλζεθηηθόηεξεο. Καηαζηξνθή ζην κειίζζη : Από ηα δηάθνξα ζηάδηα ηνπ βηνινγηθνύ θύθινπ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ, ε ιάξβα είλαη απηή ε νπνία θάλεη ηε κεγαιύηεξε δεκηά ζην κειίζζη αλνίγνληαο ηξύπεο ζηηο θεξήζξεο ηνπ γόλνπ θαη θαηαλαιώλνληαο γόλν θαη ηξνθέο. Τν επίπεδν ηεο θαηαζηξνθήο ζην κειίζζη, εμαξηάηαη από ησλ αξηζκώλ ησλ ιαξβώλ πνπ ζα ην πξνζβάιινπλ. Αλ απηόο είλαη κεγάινο, ε επηβίσζε ηνπ κειηζζηνύ είλαη ακθίβνιε. Ζ βαζίιηζζα ζηακαηά λα σνηνθεί θαη ην κειίζζη γξήγνξα θαηαξξέεη. Σε πνιύ κεγάιεο πξνζβνιέο, δεθάδεο ρηιηάδεο ιάξβεο κηθξνύ ζθαζαξηνύ κπνξεί λα βξίζθνληαη κέζα ζην κειίζζη. Σε απηήλ ηελ πεξίπησζε κπνξεί λα ππάξρνπλ θαη πεξηζζόηεξεο από 30 ιάξβεο αλά θειί. Τέηνηνη κεγάινη αξηζκνί κπνξνύλ λα παξάγνπλ αξθεηή ζεξκόηεηα εληόο ηεο θπςέιεο ε νπνία πξνθαιεί ηελ θαηάξξεπζε ησλ θεξεζξώλ θαη θαηά ζπλέπεηα ην κειίζζη εγθαηαιείπεη.

12 Δηθόλα 12 : Λάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ αλνίγνπλ ηξύπεο ζηελ θεξήζξα. Όιε ε γύξε θαη ν γόλνο έρνπλ θαηαλαισζεί. Δηθόλα 13 : Έλα πνιύ ζνβαξά πξνζβεβιεκέλν κειίζζη Καηαζηξνθή ηνπ κειηνύ : Ζ θαηαζηξνθή πνπ πξνθαινύλ ηα ελήιηθα ζθαζάξηα θαη νη ιάξβεο απηώλ, ζηηο θεξήζξεο έρεη σο ζπλέπεηα ην μίληζκα (δύκσζε) ηνπ κειηνύ θαη ην ρύζηκό ηνπ από ηα θειηά. Οη πξνζβεβιεκέλεο θεξήζξεο γίλνληαη γινηώδεηο θαη απνθηνύλ κηα ραξαθηεξηζηηθή νζκή πνπ ζπκίδεη ραιαζκέλα πνξηνθάιηα όπσο αλαθέξεηαη. Απηέο νη θεξήζξεο είλαη απσζεηηθέο πξνο ηηο κέιηζζεο θαη κπνξνύλ θη απηέο λα πξνθαιέζνπλ ιηπνηαμία εγθαηάιεηςε. Οη κειηηνζάιακνη πνπ αθαηξνύληαη από ηα κειίζζηα θαη απνζεθεύνληαη ρσξίο λα ηξπγεζεί ην κέιη από ηηο θεξήζξεο, θηλδπλεύνπλ ζε κεγάιν βαζκό από ην κηθξό ζθαζάξη ηδηαίηεξα εάλ απνζεθεπηνύλ ζε δεζηό ρώξν θαη εάλ πεξηέρνπλ θαη γύξε ή γόλν. Δάλ πξνζβιεζνύλ, πνιύ ζύληνκα δε ζα είλαη εθηθηόο ν ηξύγνο θαη ην κέιη ζα θαηαζηξαθεί παληειώο θαη ζα είλαη αθαηάιιειν γηα πώιεζε.

13 Δηθόλα 14 : Καηαζηξνθή ηνπ κειηνύ. Καηεζηξακκέλε θεξήζξα κε κέιη κε «γινηώδε» εκθάληζε, απνηέιεζκα ηεο πξνζβνιήο από ην κηθξό ζθαζάξη. Δηθόλα 15 : Ξηληζκέλν (δπκσκέλν) κέιη πνπ έρεη ηξέμεη από ηηο θεξήζξεο θαη έρεη ρπζεί ζηε βάζε ηεοθπςέιεο

14 Οι εσθύνες ηων μελιζζοκόμων Τη κπνξνύκε λα θάλνπκε : Ζ εκπεηξία πνπ έρνπκε απνθνκίζεη από ηηο ΖΠΑ θαη ηελ Απζηξαιία δείρλεη πσο παξά ηηο επρέο θαη ηηο πξνζπάζεηεο καο γηα ην αληίζεην, αξγά ή γξήγνξα, ην κηθξό ζθαζάξη ζα θηάζεη θαη ζηελ Δπξώπε. Δίλαη ινηπόλ ζεκαληηθό, νη κειηζζνθόκνη λα πξνεηνηκάδνληαη γηα ην ελδερόκελν απηό κε ηνπο εμήο ηξόπνπο : 1. Να είλαη βέβαηνη όηη εηζάγνπλ κέιηζζεο από ηηο θαηάιιειεο ρώξεο θαη νη νπνίεο ζπλνδεύνληαη από πηζηνπνηεηηθά πγείαο. Να κελ δειεάδνληαη λα εηζαγάγνπλ κέιηζζεο παξαλόκσο. 2. Να βεβαησζνύλ όηη έρνπλ θαηαλνήζεη ηηο βαζηθέο ιεπηνκέξεηεο πνπ αθνξνύλ ηνλ βηνινγηθό θύθιν ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαη πσο είλαη ζε ζέζε λα αλαγλσξίζνπλ ηα ελήιηθα αιιά θαη ηηο ιάξβεο απηνύ. 3. Θα πξέπεη λα έρνπλ ηεηακέλε ηελ πξνζνρή ηνπο γηα ηελ εκθάληζε ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαηά ηελ επηζεώξεζε ησλ κειηζζηώλ, ζπλήζεηα πνπ ζα πξέπεη λα γίλεη ξνπηίλα ζηε κειηζζνθνκηθή πξαθηηθή. Δάλ ην κηθξό ζθαζάξη εηζέιζεη ζε θάπνηα ρώξα, ν πξόσξνο εληνπηζκόο ηνπ ζα επηηξέςεη, ε δξάζε ειέγρνπ λα ζηνρεύζεη γξήγνξα εθεί πνπ ρξεηάδεηαη θαη λα βνεζήζεη λα κεησζεί ε επέθηαζε ηνπ παξαζίηνπ ζηελ ππόινηπε ρώξα. 4. Να πξνζπαζήζεη λα παξακέλεη ελεκεξσκέλνο ζε ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηελ επέθηαζε θαη ηελ βηνινγία ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαζώο θαη ζηηο κεζόδνπο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηνλ έιεγρν ηνπ ζηηο ρώξεο πνπ έρεη πξνζβάιεη. Έηζη εάλ εηζέιζεη, νη κειηζζνθόκνη ζα είλαη ζε ζέζε λα κπνξνύλ λα ην ρεηξηζηνύλ. 5. Σε επηπιένλ πξνζνρή θαη επαγξύπλεζε ζα πξέπεη λα βξίζθνληαη νη κειηζζνθόκνη νη νπνίνη έρνπλ ηα κειίζζηα ηνπο ζε πεξηζζόηεξν «εππαζείο» πεξηνρέο όπσο : ζεξκέο πεξηνρέο (όπνπ ε ζεξκνθξαζία εδάθνπο μεπεξλάεη ηνπο 10 C) κε ακκώδε εδάθε ηα νπνία επλννύλ ηελ αλάπηπμε ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θνληά ζε πνιηηηθά ή ζηξαηησηηθά αεξνδξόκηα θνληά ζε απνζήθεο θνξηεγώλ θαη ιηκάληα απ όπνπ κπνξεί λα γίλεηαη εηζαγσγή θξνύησλ θαη άιισλ ηξνθίκσλ θνληά ζε άιια κειηζζνθνκεία ζηα νπνία ππάξρνπλ εηζαγόκελεο κέιηζζεο από ρώξεο ζηηο νπνίεο είλαη γλσζηό πσο έρεη εηζέιζεη ην κηθξό ζθαζάξη. Απνζηνιή ύπνπησλ δεηγκάησλ κηθξνύ ζθαζαξηνύ : Ύπνπηα ελήιηθα θαη ιάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ, ζα πξέπεη λα απνζηέιινληαη ζηα ζρεηηθά εξγαζηήξηα εληνκνινγίαο θαη κειηζζνθνκίαο, ηλζηηηνύηα θαη. γηα έιεγρν ζε ζθξαγηζκέλε ζπζθεπαζία όπσο πιαζηηθόο ζσιήλαο (νπξνζπιιέθηεο) ή άθακπην ραξηνλέλην θνπηί. Θα ήηαλ επίζεο ρξήζηκν, ηα δείγκαηα λα ζπλνδεύνληαη κε όζν ην δπλαηόλ πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο όπσο ην όλνκα ηνπ κειηζζνθόκνπ, ηε ζέζε ηνπ κειηζζνθνκείνπ θαη ζηνηρεία επηθνηλσλίαο. Γελ πξέπεη λα απνζηέιινληαη δσληαλά ελήιηθα κε ην ηαρπδξνκείν! Θα πξέπεη λα ζαλαηώλνληαη ηνπνζεηώληαο ηα ζηελ θαηάςπμε γηα κηα λύρηα ή ζε αηζαλόιε (νηλόπλεπκα) 70%.

15 Πώς να ελέγτεηε ηα μελίζζια για ηο μικρό ζκαθάρι Μέζνδνο : Αλίρλεπζε ζάξσζε θεξεζξώλ θαη θπςειώλ Αθαηξέζηε ην θαπάθη θαη ηνπνζεηήζηε ην αλάπνδα δίπια ζηελ θπςέιε. Αθαηξέζηε ηνλ επάλσ όξνθν θαη ηελ επάλσ γνλνθσιηά (ζε κειίζζηα πνπ ε γνλνθσιηά εθηείλεηαη ζε δύν νξόθνπο) θαη ηνπνζεηήζηε ηα ζην αλαπνδνγπξηζκέλν θαπάθη γηα ιίγα ιεπηά. Τνπνζεηήζηε ην crown board επάλσ. Μεηά από ιίγα ιεπηά, απνκαθξύλεηε ηνπο νξόθνπο θαη ειέγμηε γηα ζθαζάξηα ζην εζσηεξηθό ηνπ αλαπνδνγπξηζκέλνπ θαπαθηνύ. Όηαλ αλνίγνληαη νη θπςέιεο, ηα ελήιηθα ζθαζάξηα απνκαθξύλνληαη γξήγνξα από ην θσο θαη γηα ην ιόγν απηό ειέγμηε γηα ελήιηθα πνπ θηλνύληαη εληόο ηεο θπςέιεο θαη ηξέρνπλ θαηά κήθνο ησλ θεξεζξώλ, ησλ ηνηρσκάησλ ηεο θπςέιεο θαη ηε βάζε. Καηά ηηο δεζηέο πεξηόδνπο, ηα ελήιηθα ζθαζάξηα εληνπίδνληαη θπξίσο ζηε βάζε ηεο θπςέιεο, ελώ θαηά ηηο ςπρξέο, θξύβνληαη θαηά νκάδεο γηα δέζηε. Διέγμηε γηα νκάδεο απγώλ (ζε κέγεζνο : ηα 2/3 ηνπ απγνύ ηεο κέιηζζαο) ζε αθαλόληζηεο κάδεο ζπλήζσο ζε ζπαζίκαηα θαη ραξακάδεο ηεο θπςέιεο. Διέγμηε γηα ιάξβεο ζηηο θεξήζξεο ή ζηνλ ππζκέλα ηεο θπςέιεο. Αθαηξέζηε ηηο θεξήζξεο, κία θάζε θνξά θαη εμεηάζηε ηελ πξνζερηηθά γηα ελδείμεηο πξνζβνιήο από ελήιηθα ή ιάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ. Παξ όιν πνπ κπνξεί κε ηελ πξώηε καηηά λα κνηάδνπλ κε ιάξβεο από θεξόζθσξν, κπνξνύλ λα δηαθξηζνύλ εύθνια κε πξνζερηηθόηεξε παξαηήξεζε. Δηθόλα 17 : Ζ ιάξβα ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ είλαη ζαλ θάκπηα κε ηξία δεπγάξηα πξνπόδσλ θνληά ζην θεθάιη

16 Δηθόλα 18 : Λάξβα ηνπ θεξόζθσξνπ έρεη κηθξά δεπγάξηα πνδηώλ Δηθόλα 19 : Οη ιάξβεο ηνπ θεξόζθσξνπ, απνθεύγνπλ ην θσο θαη παξάγνπλ κεηάμηλεο γαιαξίεο ελώ νη ιάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ είλαη ελεξγέο ζην θσο θαη δελ παξάγνπλ κεηάμηλα λήκαηα.

17 Μέζνδνο : Φξήζε θπκαηηζηνύ ραξηηνύ ζηε βάζε ηεο θπςέιεο Μηα εύθνιε κέζνδνο εληνπηζκνύ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ ρξεζηκνπνηώληαο θπκαηηζηό ραξηί έρεη αλαπηπρζεί κε επηηπρία ζηηο ΖΠΑ, αμηνπνηώληαο ηελ ηάζε πνπ έρεη ην ζθαζάξη λα αλαδεηά ζθνηεηλά ζεκεία, ραξακάδεο γηα λα θξπθηεί. Έλα θπκαηηζηό ραξηί (κε ην ραξηί από ηελ κία κεξηά λα έρεη αθαηξεζεί ώζηε λα απνθαιπθζνύλ νη απιαθηέο) ηνπνζεηείηαη κε ηηο απιαθηέο πξνο ηα θάησ, ζηε βάζε ηεο θπςέιεο θαη κε θαηεύζπλζε πξνο ηα πίζσ. (Κπκαηηζηό πιαζηηθό κπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί ελώ έρεη θαη ην πιενλέθηεκα όηη δηαξθεί πεξηζζόηεξν). Καηά δηαζηήκαηα ρξεηάδεηαη έιεγρνο ησλ απιαθηώλ απηώλ ζηε βάζε ηεο θπςέιεο γηα ελδείμεηο ελειίθσλ ζθαζαξηώλ ή ησλ απγώλ ηνπο. Έρσ εληνπίζεη ην κηθξό ζθαζάξη ; Πνιιώλ ηύπσλ ζθαζάξηα, απγά εληόκσλ θαη ιάξβεο κπνξεί κεξηθέο θνξέο λα βξεζνύλ ζηα κειίζζηα. Διέγμηε εάλ απηά πνπ έρεηε εληνπίζεη ηαηξηάδνπλ κε ηηο θιείδεο αλαγλώξηζεο πνπ αθνινπζνύλ : Δλήιηθα ζθαζάξηα κέγεζνο : 5 7 mm ρξώκα : καύξν ξνπαινεηδήο θεξαία ζπκπεξηθνξά : θξύβεηαη από ην θσο θνληέο ζήθεο θεξαηώλ (wing cases) Λάξβεο κέγεζνο : mm ρξώκα : κπέδ (δαραξί, ππνθίηξηλν, σρξό) αθαλζνεηδείο απνθύζεηο ζηε ξάρε ηξία δεπγάξηα πξνπόδσλ απνπζία ηζηνύ Απγά κέγεζνο : 1,5 x 0,25 mm (δύν ηξίηα ηνπ κεγέζνπο ησλ απγώλ ηεο κέιηζζαο) ρξώκα : ιεπθό ηνπνζεζία : κάδεο απγώλ γηα παξάδεηγκα ζηηο ραξακάδεο ηεο θπςέιεο ή ζηε βάζε.

18 Μέθοδοι ελέγτοσ ηοσ μικρού ζκαθαριού Ζ ελόηεηα απηή παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηνπο ηξέρνληεο ρεηξηζκνύο θαη ηηο ηερληθέο πνπ εθαξκόδνληαη γα λα θαηαπνιεκεζεί ην κηθξό ζθαζάξη, ζηηο ρώξεο πνπ έρνπλ πξνζβιεζεί. Σηηο ρώξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο δελ ππάξρεη θαλέλα πξντόλ πνπ λα έρεη εγθξηζεί γηα ρξήζε γηα νπνηνδήπνηε ζηάδην ηνπ βηνινγηθνύ θύθινπ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ. Τα πξντόληα πνπ αλαθέξνληαη είλαη απνθιεηζηηθά γηα ελεκέξσζε. Ζ εκπεηξία από ηηο ΖΠΑ έρεη δείμεη πσο ε θαιύηεξε γξακκή άκπλαο δεκηνπξγείηαη κε θαιή δηαρείξηζε θαη πσο ππάξρνπλ νξηζκέλεο ηερληθέο πνπ κπνξνύλ λα κεηώζνπλ ηελ επίδξαζε ηνπ ζθαζαξηνύ. Απηέο πεξηιακβάλνπλ : ζσζηνί κειηζζνθνκηθνί ρεηξηζκνί, ζσζηή πγηεηλή πξαθηηθή αιιαγέο ζηνλ ηξόπν ηξύγνπ θαη ζηνπο ρεηξηζκνύο ησλ θεξεζξώλ κειηνύ πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζζνύλ νη θαζπζηεξήζεηο.

19 ρξήζε εληνκνθηόλσλ γηα λα ζαλαησζνύλ ηα ζθαζάξηα ζηελ θπςέιε θαη ζην πεξηβάιινλ έδαθνο Μειηζζνθνκηθή δηαρείξηζε γηα ηνλ έιεγρν ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ Γηαηεξείζηε δπλαηά κειίζζηα θαζώο ηα αδύλαηα είλαη πεξηζζόηεξν ηξσηά θαζώο δελ ππάξρνπλ αξθεηέο κέιηζζεο λα θξνπξήζνπλ ηηο θεξήζξεο θαη λα θπιάμνπλ ηε γνλνθσιηά (όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηελ πξνζβνιή από θεξόζθσξν) Απνθύγεηε ζηαζεξά κέξε ηδηαίηεξα εάλ απηά βξίζθνληαη ζε ειαθξηά ακκώδε εδάθε θαζώο απηά είλαη πνπ επηηξέπνπλ ηελ ηαρύηαηε αύμεζε ζηνπο πιεζπζκνύο ηνπ ζθαζαξηνύ. Αλαδεηήζηε θαη επηιέμηε κέιηζζεο από κειίζζηα πνπ θαίλεηαη λα έρνπλ κηθξόηεξε πξνζβνιή. Δίλαη πηζαλό λα ππάξρεη γελεηηθή παξαιιαθηηθόηεηα ζηελ ηθαλόηεηα ησλ κειηζζηώλ ζηελ αληηκεηώπηζε ηεο πξνζβνιήο από ην κηθξό ζθαζάξη θαη έηζη κε ηελ επηινγή κειηζζηώλ κε θαιά ραξαθηεξηζηηθά ζην ζέκα απηό, πηζαλόλ λα απαηηνύληαη ιηγόηεξνη άιινη ρεηξηζκνί. Έιεγρνο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ κε ηε ρξήζε εληνκνθηόλσλ Οη κειηζζνθόκνη ζηηο ΖΠΑ ησλ νπνίσλ ηα κειίζζηα έρνπλ πξνζβιεζεί από ην κηθξό ζθαζάξη, έρνπλ ρξεζηκνπνηήζεη εληνκνθηόλα πξνθεηκέλνπ λα ζαλαηώζνπλ ην παξάζηην απηό. Ζ θύξηα, εληόο θπςέιεο, ηερληθή πνπ έρεη πηνζεηεζεί είλαη ε ρξήζε ηαηληώλ πνπ έρνπλ πάξεη έγθξηζε γηα ρξήζε ελαληίνλ ηεο βαξξόα. Οη ηαηλίεο ηνπνζεηνύληαη ζηελ θάησ πιεπξά ηεο βάζεο πξνθεηκέλνπ λα ζαλαηώζνπλ ελήιηθα θαη ιάξβεο ζθαζαξηνύ πνπ έιθνληαη. Καηάιιειεο πξνθπιάμεηο πξέπεη λα ιεθζνύλ πξνθεηκέλνπ λα απνθεπρζεί πηζαλή επηκόιπλζε ηνπ κειηνύ θαη ησλ άιισλ πξντόλησλ ηεο θπςέιεο. Γηα λα ζαλαησζνύλ εθείλα ηα ζηάδηα ηνπ βηνινγηθνύ θύθινπ ηνπ ζθαζαξηνύ πνπ βξίζθεηαη ζην έδαθνο, ρξεζηκνπνηνύληαη δηαβξερηηθά εδάθνπο γύξσ από ηηο θπςέιεο ηνπ κειηζζνθνκείνπ.

20 Δηθόλα 20 : Φαξηνλέληα παγίδα ζε ζπλδπαζκό κε εθαξκνγή εληνκνθηόλνπ Πξνθπιάμεηο γηα ην δσκάηην ηξύγνπ ηνπ κειηνύ : Τν κηθξό ζθαζάξη κπνξεί λα απνηειέζεη ζνβαξό πξόβιεκα γηα ηνπο κειηηνζαιάκνπο ζην κειίζζη αιιά αθόκα θαη γηα ηηο θεξήζξεο κε κέιη πνπ έρνπλ ζπιιερζεί γηα ηξύγν θαη βξίζθνληαη ζηελ απνζήθε. Οη κειηζζνθόκνη πξέπεη πάληα λα ρξεζηκνπνηνύλ βαζηιηθό δηάθξαγκα γηα λα εκπνδίζνπλ ηε κεηαθίλεζε ηεο βαζίιηζζαο θαη ηελ σνηνθία ζηνλ επάλσ όξνθν. Γηαθνξεηηθά εάλ ππάξρεη γόλνο καδί κε ηηο θεξήζξεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ηξύγν θάζε ιάξβα κηθξνύ ζθαζαξηνύ πνπ ζα εθθνιαθζεί από ηα απγά, ζα πξνθαιέζεη ηαρύηαηε αιινίσζε ηνπ κειηνύ θαη θαηαζηξνθή ησλ θεξεζξώλ. Γηαηήξεζε δξαζηηθώλ απνδνηηθώλ πξαθηηθώλ ζην δσκάηην ηξύγνπ. Τν κέιη ζα πξέπεη λα ηξπγηέηαη γξήγνξα κεηά ηελ αθαίξεζε ησλ θεξεζξώλ από ηα κειίζζηα ώζηε λα δνζεί ν ιηγόηεξνο δπλαηόο ρξόλνο ζην κηθξό ζθαζάξη γηα λα πξνθαιέζεη θάπνηα δεκηά. Ζ ςύμε ησλ θεξεζξώλ πξνθαιεί ηε ζαλάησζε όισλ ησλ ζηαδίσλ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαη γηα ην ιόγν απηό είλαη θνηλή πξαθηηθή (ηδηαίηεξα κεηαμύ κηθξώλ κειηζζνθόκσλ), λα ηνπνζεηνύλ ηνπο νξόθνπο κε ηηο θεξήζξεο ζηελ θαηάςπμε πξνηνύ ηξπγήζνπλ ή γηα λα ηηο απνζεθεύζνπλ όπσο θάλνπλ θαη γηα ηνλ θεξόζθσξν. Οη απνζεθεπκέλεο θεξήζξεο ζα πξέπεη λα ειέγρνληαη θαηά δηαζηήκαηα γηα ζεκάδηα πξνζβνιήο.

21 Δίλαη ζεκαληηθό λα εθαξκόδνληαη ζπλζήθεο πγηεηλήο πεξί ηνπ δσκαηίνπ ηξύγνπ θαη λα εθαξκόδεηαη θαιή θαζαξηόηεηα κεηά ηνλ ηξύγν. Να κελ αθήλνληαη θεξήζξεο ή απνιεπίζκαηα εθηεζεηκέλα γηα ην κηθξό ζθαζάξη. Να δηαηεξείηαη ρακειή ε ζρεηηθή πγξαζία (θάησ από 50%) ζηνπο ρώξνπο πνπ θπιάγνληαη νη θεξήζξεο πξηλ από ηνλ ηξύγν. Έηζη αλαζηέιιεηαη ε εθθόιαςε ησλ απγώλ θαη πεξηνξίδεηαη ε θαηαζηξνθή ηνπ κειηνύ από ηηο ιάξβεο. Ζ κείσζε ηεο πγξαζίαο κπνξεί λα επηηεπρζεί κε αλαθύθισζε ηνπ αέξα θάησ από ηηο ληάλεο ησλ νξόθσλ κε ηηο θεξήζξεο (πξέπεη λα ηνπνζεηεζνύλ πάλσ ζε παιέηεο) κε ηε ρξήζε ελόο αλεκηζηήξα ή αθπγξαληήξα. Ζ ρξήζε ιακπώλ θζνξηζκνύ ζην πάησκα ηνπ δσκαηίνπ ηξύγνπ ηε λύρηα, πξνζειθύεη ηηο ιάξβεο ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ πνπ αλαδεηνύλ έδαθνο γηα λα λπκθσζνύλ. Έηζη κπνξνύλ λα παγηδεπηνύλ θαη λα ζαλαησζνύλ κε ηελ ηνπνζέηεζή ηνπο λεξό κε ζαπνύλη. Μειινληηθή έξεπλα ζηε βηνινγία θαη θαηαπνιέκεζε ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ : Καζώο ην κηθξό ζθαζάξη κειεηάηαη από ηνπο επηζηήκνλεο ζρεηηθά κηθξό ρξνληθό δηάζηεκα, ππάξρνπλ αθόκα ζεκαληηθά θελά ζηελ θαηαλόεζε πνιιώλ ζεκάησλ πνπ αθνξνύλ ηε βηνινγία ηνπ. Μεηαμύ απηώλ κπνξνύκε λα αλαθέξνπκε ηε ζπκπεξηθνξά ζύδεπμεο, ηνπο θπζηθνύο ερζξνύο, μεληζηέο θαη εκβέιεηα πηήζεο. Καζώο δηεμάγεηαη όιν θαη πεξηζζόηεξε έξεπλα, απμάλεηαη ε θαηαλόεζε ησλ ζπλεζεηώλ ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ θαη έηζη ζα κπνξέζνπλ λα πξνηαζνύλ λέεο κέζνδνη πνπ ζα κπνξνύλ ζην κέιινλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα λα θαηαπνιεκεζεί. Μέρξη ζήκεξα, ηα ρεκηθά κέηξα γηα ηνλ έιεγρν ηνπ κηθξνύ ζθαζαξηνύ δελ είλαη πιήξσο δξαζηηθά θαη ζεσξνύληαη σο εκίκεηξα θαηαπνιέκεζεο. Γηεμάγνληαη έξεπλεο πξνθεηκέλνπ λα βξεζνύλ ελαιιαθηηθέο κέζνδνη όπσο παγίδεο γηα ηα ζθαζάξη εληόο θαη εθηόο ηεο θπςέιεο, ρεκηθά δνιώκαηα θαη βηνινγηθή θαηαπνιέκεζε ρξεζηκνπνηώληαο θπζηθνύο ερζξνύο πνπ ζα κπνξνύλ ζην κέιινλ λα παξέρνπλ πεξηζζόηεξν απνηειεζκαηηθά θαη θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ κέζα ειέγρνπ.

22 Δηθόλα 21 : Παξαδείγκαηα παγίδσλ