ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Πίνακας 1: Ανηγµένοι συντελεστές βαρύτητας µεµονωµένων κριτηρίων.

Transcript

1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην τεχνική αυτή έκθεση περιγράφεται αναλυτικά η εφαρµογή της µεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης για την εξέταση των εναλλακτικών συστηµάτων - σεναρίων διαχείρισης των ΟΤΚΖ στην Κύπρο και παρατίθενται τα αποτελέσµατα που προέκυψαν από την υλοποίηση του υπολογιστικού προγράµµατος. Επίσης λαµβάνει χώρα λεπτοµερής ανάλυση των αποτελεσµάτων (συµπεριλαµβανοµένης της ανάλυσης ευαισθησίας µε στόχο την αξιολόγηση της σταθερότητας της λύσης ως προς τις µεταβολές των συντελεστών βαρύτητας ορισµένων κριτηρίων), κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων ανάλογα µε την αποτελεσµατικότητά τους και τέλος επιλογή του βέλτιστου από αυτά για περαιτέρω διερεύνηση µέσω της εκπόνησης τεχνο-οικονοµικής µελέτης. Στη συνέχεια αναφέρονται τα βασικά σηµεία της µεθοδολογίας της πολυκριτηριακής ανάλυσης που εφαρµόσθηκε καθώς και τα κύρια αποτελέσµατα που προέκυψαν. Καθορισµός συντελεστών βαρύτητας Αρχικά καθορίσθηκαν οι συντελεστές βαρύτητας για κάθε µία από τις τέσσερις οµάδες κριτηρίων που εξετάζονται, ανάλογα µε το βαθµό σπουδαιότητας της καθεµιάς. Στη συνέχεια, καθορίσθηκαν οι συντελεστές βαρύτητας για κάθε επιµέρους κριτήριο κάθε οµάδας κριτηρίων, ανάλογα µε το βαθµό σπουδαιότητας που έχει το κάθε κριτήριο µέσα στην οµάδα. Στη συνέχεια, µε επεξεργασία των τιµών των παραπάνω συντελεστών, εξήχθηκαν οι ανηγµένοι συντελεστές βαρύτητας για κάθε ένα κριτήριο οι οποίοι χρησιµοποιήθηκαν για την εφαρµογή της µεθόδου πολυκριτηριακής ανάλυσης (Πίνακας 1). Πίνακας 1: Ανηγµένοι συντελεστές βαρύτητας µεµονωµένων κριτηρίων. Κοινωνικά θεσµικά Συντελεστής Βαρύτητας (%) Εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο 4.5 Εφαρµογή προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας 4.5 Κοινωνική αποδοχή 3.75 υνατότητες δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας 2.25 i

2 Περιβαλλοντικά Επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον 7.5 απαιτήσεις σε αντιρρυπαντικά συστήµατα Αέριες εκποµπές 6 Παραγωγή υγρών αποβλήτων 6 Παραγωγή στερεών αποβλήτων - καταλοίπων 6 Ηχορύπανση 3 Αισθητική όχληση 1.5 Οικονοµικά Κόστος επένδυσης εκµετάλλευση χρηµατοδότησης 12 Κόστος λειτουργίας και συντήρησης 12 Απαιτήσεις γης 6 Τεχνικά Λειτουργικότητα 6.25 Υφιστάµενη εµπειρία αξιοπιστία 7.5 Προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες 6.25 Ευελιξία 5 ΣΥΝΟΛΟ 100% Βαθµολόγηση εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης ανά κριτήριο Έλαβε χώρα βαθµολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης των ΟΤΚΖ ανά κριτήριο, λαµβάνοντας υπόψη τις παραµέτρους που εξετάζει το κάθε κριτήριο και την αντίστοιχη απόδοση του κάθε σεναρίου ως προς τις παραµέτρους αυτές. Τα σενάρια διαχείρισης που εξετάσθηκαν και αξιολογήθηκαν είναι τα εξής: I. Σύστηµα ιαχείρισης 1: Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- ταφή του Υ.Τ.Ο. ΙΙ. Σύστηµα ιαχείρισης 2: Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού (περίπου του 50 %) και ταφή του υπόλοιπου (µη καύσιµου υλικού) 50 % ΙΙΙ. Σύστηµα ιαχείρισης 3: Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του ii

3 καύσιµου υλικού (περίπου του 50 %) και αξιοποίηση του υπόλοιπου 50 % (µη καύσιµου υλικού) στην παραγωγή τσιµέντου. IV. Σύστηµα ιαχείρισης 4: Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- ταφή του Υ.Τ.Ο. V. Σύστηµα ιαχείρισης 5: Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού (περίπου του 50 %) και ταφή του υπόλοιπου (µη καύσιµου υλικού) 50 % VI. Σύστηµα ιαχείρισης 6: Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού (περίπου του 50 %) και αξιοποίηση του υπόλοιπου 50 % (µη καύσιµου υλικού) στην παραγωγή τσιµέντου. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται συνοπτικά η βαθµολόγηση κάθε σεναρίου ανά κριτήριο αξιολόγησης. Όπου: Κ 1 : Εναρµόνιση µε το υφιστάµενο θεσµικό πλαίσιο Κ 2 : Εφαρµογή προτεραιοτήτων της νοµοθεσίας Κ 3 : Κοινωνική αποδοχή Κ 4 : υνατότητες δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας Π 1 : Επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον απαιτήσεις σε αντιρρυπαντικά συστήµατα Π 2 : Αέριες Εκποµπές Π 3 : Παραγωγή υγρών αποβλήτων Π 4 : Παραγωγή στερεών αποβλήτων - καταλοίπων Π 5 : Ηχορύπανση Π 6 : Αισθητική όχληση Ο 1 : Κόστος επένδυσης Ο 2 : Κόστος λειτουργίας και συντήρησης Ο 3 : Απαιτήσεις γης iii

4 Τ 1 : Λειτουργικότητα Τ 2 : Υφιστάµενη εµπειρία αξιοπιστία Τ 3 : Προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες Τ 4 : Ευελιξία iv

5 Πίνακας 2: Συγκεντρωτική αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης βάσει των κοινωνικών, περιβαλλοντολογικών, οικονοµικών και τεχνικών κριτηρίων. Εναλλακτικά σενάρια διαχείρισης Κοινωνικά Περιβαλλοντικά Οικονοµικά Τεχνικά (Κ 1 ) (Κ 2 ) (Κ 3 ) (Κ 4 ) (Π 1 ) (Π 2 ) (Π 3 ) (Π 4 ) (Π 5 ) (Π 6 ) (Ο 1 ) (Ο 2 ) (Ο 3 ) (Τ 1 ) (Τ 2 ) (Τ 3 ) (Τ 4 ) Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο v

6 Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης Για τις ανάγκες του συγκεκριµένου έργου πραγµατοποιήθηκαν τρεις εφαρµογές του προγράµµατος (χρήση γραµµικού, βαθµωτού και κριτηρίου Gauss) προκειµένου να επιλεχθεί το καταλληλότερο εναλλακτικό σενάριο. Στις ενότητες που ακολουθούν παρουσιάζονται τα κύρια αποτελέσµατα των εφαρµογών αυτών. Α. Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε επιλογή γραµµικού κριτηρίου Από την ανάπτυξη του υπολογιστικού προγράµµατος εξήχθηκαν αποτελέσµατα, τα κύρια σηµεία των οποίων παρουσιάζονται στα ιαγράµµατα 1 και 2: ιάγραµµα 1: Μερική κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του γραµµικού κριτηρίου για δυαδική σύγκριση τιµών. ιάγραµµα 2: Πλήρης κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του γραµµικού κριτηρίου για δυαδική σύγκριση τιµών. Επίσης, στον Πίνακα 3 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών όπως υπολογίζονται από το πρόγραµµα. Οι τιµές αυτές δείχνουν σε τι βαθµό η προτιµότερη λύση υπερέχει ή υπολείπεται έναντι όλων των υπολοίπων επιλογών. vi

7 Πίνακας 3: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του γραµµικού κριτηρίου για δυαδική σύγκριση τιµών. Φ+ Φ- Φ Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Β. Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε επιλογή βαθµωτού κριτηρίου Από την ανάπτυξη του υπολογιστικού προγράµµατος εξήχθηκαν αποτελέσµατα, τα κύρια σηµεία των οποίων παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 3. ιάγραµµα 3: Πλήρης κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του βαθµωτού κριτηρίου για δυαδική σύγκριση τιµών. Επίσης, στον Πίνακα 4 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών όπως υπολογίζονται από το πρόγραµµα. Οι τιµές αυτές δείχνουν σε τι βαθµό η προτιµότερη λύση υπερέχει ή υπολείπεται έναντι όλων των υπολοίπων επιλογών. Πίνακας 4: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του βαθµωτού κριτηρίου για δυαδική σύγκριση τιµών. Φ+ Φ- Φ Σενάριο Σενάριο vii

8 Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Γ. Αποτελέσµατα πολυκριτηριακής ανάλυσης µε επιλογή του κριτηρίου Gauss Από την ανάπτυξη του υπολογιστικού προγράµµατος εξήχθηκαν αποτελέσµατα, τα κύρια σηµεία των οποίων παρουσιάζονται στο ιάγραµµα 4. ιάγραµµα 4: Πλήρης κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του κριτηρίου Gauss για δυαδική σύγκριση τιµών. Επιπλέον, στον Πίνακα 5 που ακολουθεί, παρουσιάζονται οι υπολογισθείσες τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών (οι οποίες δείχνουν σε τι βαθµό η προτιµότερη λύση υπερέχει ή υπολείπεται έναντι όλων των υπολοίπων επιλογών). Πίνακας 5: Τιµές των θετικών, αρνητικών και καθαρών ροών των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης µε επιλογή του κριτηρίου Gauss για δυαδική σύγκριση τιµών. Φ+ Φ- Φ Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο viii

9 Ανάλυση ευαισθησίας για επιµέρους κριτήρια Επιπλέον, πραγµατοποιήθηκε ανάλυση ευαισθησίας για επιµέρους κριτήρια που έχουν υψηλό συντελεστή βαρύτητας µε σκοπό να εξετασθεί κατά πόσο επηρεάζεται η τελική κατάταξη των σεναρίων από τους συντελεστές αυτούς. Στη συνέχεια δίδονται συνοπτικά τα κύρια αποτελέσµατα της ανάλυσης αυτής. (α) (β) (γ) (δ) ιάγραµµα 5: Σειρά κατάταξης σεναρίων έπειτα από µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κόστους επένδυσης από 6% (α), 17% (β), 18% (γ) και 22% (δ). Πίνακας 6: Τιµές των καθαρών ροών για µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κόστους επένδυσης Φ 6% 17% 18% 22% Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο ix

10 Σενάριο 5 Σενάριο (α) (β) (γ) (δ) ιάγραµµα 6: Σειρά κατάταξης σεναρίων ύστερα από µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου που αφορά το επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον 4%(α), 9% (β), 11%(γ) και 17%(δ). Πίνακας 7: Τιµές των καθαρών ροών για µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου που αφορά το επίπεδο δυνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον Φ 4% 9% 11% 17% Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο x

11 (α) (β) (γ) (δ) ιάγραµµα 7: Σειρά κατάταξης σεναρίων ύστερα από µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου που αφορά την προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες 4% (α), 8% (β), 11% (γ) και 13% (δ). Στον Πίνακα 8 που ακολουθεί παρουσιάζονται οι τιµές των καθαρών ροών για µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου που αφορά την προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες. Πίνακας 8: Τιµές των καθαρών ροών για µεταβολή του συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου που αφορά την προσαρµοστικότητα στις τοπικές συνθήκες Φ 4% 8% 11% 13% Σενάριο Σενάριο xi

12 Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σενάριο Σύµφωνα µε τα συνολικά αποτελέσµατα της µεθόδου (µε βάση την αξιολόγηση που πραγµατοποιήθηκε για το βαθµωτό και γραµµικό κριτήριο όπως και το κριτήριο Gauss και συµπεριλαµβανοµένης της ανάλυσης ευαισθησίας των προτεινόµενων λύσεων), η τελική σειρά κατάταξης των εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης, παρουσιάζεται στο ιάγραµµα 8 που ακολουθεί. Σύστηµα ιαχείρισης 3: Μερική αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Θερµική αξιοποίηση του 50% του ΥΤΟ/ Αξιοποίηση του υπόλοιπου 50%(ISR) Σύστηµα ιαχείρισης 1: Μερική αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Ταφή του ΥΤΟ Σύστηµα ιαχείρισης 2: Μερική αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Θερµική αξιοποίηση του 50% του ΥΤΟ/ Ταφή του υπόλοιπου 50%(ISR) Σύστηµα ιαχείρισης 6: Πλήρης αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Θερµική αξιοποίηση του 50% του ΥΤΟ/ Αξιοποίηση του υπόλοιπου 50%(ISR) Σύστηµα ιαχείρισης 4: Πλήρης αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Ταφή του ΥΤΟ Σύστηµα ιαχείρισης 5: Πλήρης αποσυναρµολόγηση/ Τεµαχισµός/ Θερµική αξιοποίηση του 50% του ΥΤΟ/ Ταφή του υπόλοιπου 50%(ISR) ιάγραµµα 8: Τελική κατάταξη των σεναρίων διαχείρισης των ΟΤΚΖ έπειτα από την εφαρµογή της µεθόδου Promethee για την Κύπρο. Όπως φαίνεται από το ιάγραµµα 8, τα συστήµατα διαχείρισης που βασίζονται στη µερική αποσυναρµολόγηση των ΟΤΚΖ κρίνονται ως πιο αποτελεσµατικά. Πιο συγκεκριµένα, τα συστήµατα διαχείρισης που περιλαµβάνουν: Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- ταφή του Υ.Τ.Ο. xii

13 Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού και αξιοποίηση του υπόλοιπου 50 % στην παραγωγή τσιµέντου. Παρουσιάζουν την υψηλότερη απόδοση, ακολουθούµενα από το σύστηµα διαχείρισης που περιλαµβάνει: Μερική αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού και ταφή του υπόλοιπου (µη καύσιµου υλικού) Τα συστήµατα διαχείρισης που βασίζονται στην πλήρη αποσυναρµολόγηση των ΟΤΚΖ παρουσιάζουν αισθητά πιο χαµηλή αποτελεσµατικότητα και κατατάσσονται ως εξής: Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού και αξιοποίηση του υπόλοιπου (µη καύσιµου υλικού) στην παραγωγή τσιµέντου. Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- ταφή του Υ.Τ.Ο. Πλήρης αποσυναρµολόγηση- shredding- διαχωρισµός/ ανάκτηση σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων- θερµική αξιοποίηση του καύσιµου υλικού και ταφή του υπόλοιπου (µη καύσιµου υλικού) Με βάση την παραπάνω κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων και λαµβάνοντας υπόψη τα εξής: i. η ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου συστήµατος για τη διαχείριση των ΟΤΚΖ στην Κύπρο αποτελεί σηµαντική προτεραιότητα για τη χώρα (το πρόβληµα της διαχείρισης του ρεύµατος αποβλήτων πρέπει να αντιµετωπισθεί άµεσα) ii. η Κύπρος δεν διαθέτει ακόµη τις απαραίτητες υποδοµές για την αξιοποίηση του καύσιµου και µη καύσιµου υπολείµµατος που προκύπτει από τον τεµαχισµό των ΟΤΚΖ. Το σύστηµα διαχείρισης που περιλαµβάνει µερική αποσυναρµολόγηση ακολουθούµενη από τεµαχισµό, διαχωρισµό σιδηρούχων και µη σιδηρούχων µετάλλων και τελική διάθεση του υπολείµµατος από τον τεµαχισµό, επιλέγεται ως το xiii

14 πιο κατάλληλο για περαιτέρω εξέταση µέσω τεχνο-οικονοµικής µελέτης, για εφαρµογή στην Κύπρο. xiv