Τα παιδιά με τα κλωνάρια

Transcript

1 Τα παιδιά με τα κλωνάρια Ήταν η ώρα του σούρουπου. Ένα ζευγάρι, αντρόγυνο, στην ώρα του σούρουπου κι εκείνο, κατέβαινε τη λεωφόρο πιασμένο μπράτσο, καθώς πορεύονταν τα ζευγάρια κάποιον άλλο καιρό. Το βάδισμά του ήταν κανονικό και λιγάκι βαρύ, ανάλογο με την ηλικία: Οι δυο μαζί Φροντιστήριο πρέπει να έστριβαν τον κάβο ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ του αιώνα. Σε μια στιγμή, ξαφνικά μέσ από το μενεξελί σύθαμπο, ξεπροβαίνει μπροστά τους, σ αντίθετη φορά, μια ανάλαφρη παρέα: Κοριτσόπουλα και παιδαρέλια ανάμεσα στα δεκάξη και τα δεκαοχτώ τους. Γύριζαν από κάποιον εξοχικό περίπατο ή εκδρομή, γιατί κρατούσαν κλωνάρια, πρασινάδες, και τα κορίτσια είχαν σφιγμένα τα λιανά τους, σβέλτα πόδια σε παντελόνια. Ούτε λουλούδια αγκαλιές, ούτε μπουκέτα. Καμιά διάχυση σε χρώματα κι αρώματα. Ίσα ίσα δυο τρία κλαριά, σύμβολα στεγνά, ένα είδος μαρτυρίας λακωνικής του τόπου απ όπου έρχονταν. Η γενιά αυτή αγαπάει τη βραχυλογία, την κοφτή και σχεδόν βλοσυρή υποδήλωση, κάθε μεγαλοστομία τη σιχαίνεται, ακόμα και στα λουλούδια, που είναι για τον άνθρωπο η πιο έμφυτη ερωτική αλληγορία. Η φτερωμένη διμοιρία προχωρούσε σε ιδιότυπο σχηματισμό: Μπροστά τα κορίτσια, ξοπίσω τους τ α- γόρια. Ήταν βέβαια ένα αυτοσχέδια, καινούργιο εθιμοτυπικό που τα είχε συντάξει έτσι, όχι η παλιά πρόληψη για διαχωρισμό των εριφίων από τα πρόβατα. Το έβρισκαν φαίνεται πιο πρακτικό ή και πιο σύμφωνο με τον αντιλυρικό τους κόσμο. Το ζευγάρωμα είναι μια φυσιολογική λειτουργία και τίποτ άλλο άρα μια στιγμή. Οι δυο γενιές το ζευγάρι, η διμοιρία αντικρίστηκαν, αντιπέρασαν. Όμως, στα μάτια του πρώτου, είχε απομείνει ένα ξάφνιασμα, κάτι σα μυστικό χτύπημα στο μέτωπο, από κείνα που σε κάνουν μονομιάς να ξυπνήσεις αντίκρυ σ ένα νέο όραμα της ζωής. Στάθηκαν, γύρισαν κατά πίσω τα κεφάλια τους, κοίταξαν το σχηματισμό που ξεμάκραινε στο λιθόστρωτο με το γοργό, ρυθμικό του βήμα. Ξεκίνησαν πάλι. Είχες τώρα την ε- ντύπωση πως το ζευγαρωμένο βάδισμά τους είναι λιγάκι πιο βαρύ. - Είδες τα κορίτσια; είπε ο ένας. Πώς μας κοίταξαν! - Αυτά πρόσεξα κι εγώ, έκανε η άλλη. Αυτό τους είχε ξαφνιάσει. Όχι η αντίθεση στα χρόνια, το χτυπητό δίπτυχο που φέρνει, σε κάποια γραμμένη στιγμή, αντιμέτωπες τις γενιές. Εκείνο που τους είχε κρούσει, ήταν ο τρόπος που τους κοίταξαν τα κορίτσια μέσα στα λίγα δευτερόλεπτα ώσπου ν αντιπεράσουν. Ίσια στα μάτια, αδίσταχτα, καρφωτά. Και με κάτι σαν ατάραχη αναμέτρηση, που τη στόμωνε αδιόρατα ένας ίσκιος δροσερής ειρωνείας. Αναπόλησαν τότε άλλα αντικρίσματα, σε χρόνια περασμένα, πάλι ανάμεσα σε ηλικίες που έρχονταν και που έφευγαν. Ήταν διαφορετικά, πολύ διαφορετικά για να τα έχουν λησμονήσει. Αναθυμήθηκαν μάτια χλωρά, σαν και τούτα που είχαν τώρα δα περάσει, μονάχα λιγότερο αλύγιστα, μπορεί και λιγότερο σκληρά. Θέλησαν να είναι δίκαιοι, όσο τους περνούσε από το χέρι. Πιάσανε να εξηγούν, να σχολιάζουν. «Εμείς, είπανε, κοιτάζαμε τους μεγάλους με συστολή, σεβασμό. Τι ήταν ο σεβασμός; Μια ανατροφή που μας είχανε δώσει. Μέσα στα μάτια μας θάμπιζε η επίγνωση πως δεν ξέρουμε όσα ξέρουν εκείνοι, ένα δείλιασμα μπροστά ΣΑΡΑΦΙΔΗΣ στην υπεροχή. Αυτή ΗΛΙΑΣ η υπεροχή σήμερα σώζεται; Ας κάνουμε τον έλεγχό της, δίχως προκατάληψη». [ ] Υπάρχει εδώ ένα θέμα κύρους, που μονάχοι μας το κλονίσαμε. Ο σεβασμός είναι άγραφος νόμος, μια τάξη αναγκαία για την ισορροπία της ζωής, εξασφαλίζει την ομαλή διαδοχή, οργανώνει εσωτερικά τον καινούριο κι ορμητικό φορέα της. Δεν είναι όμως

2 προνόμιο, επιταγή δίχως αντίκρισμα. Η υπεροχή δεν μπορεί να σταθεί σαν κάτι δεδομένο. Πρέπει να έχει τα πειστήριά της πάντοτε έτοιμα, ακόμα κι αν δεν της τα ζητήσει ποτέ κανένας. Διαφορετικά, γίνεται αυθαιρεσία, πρόληψη, ταμπού 1, ωμό δίκαιο του συμπτωματικά και πρόσκαιρα ισχυρότερου. Ήταν ένας καιρός, πραγματικά, όπου ο σεβασμός αξιωνόταν με το έτσι θέλω, από εκείνον που τύχαινε να έχει ένα χρονικό και μόνο προβάδισμα. Φροντιστήριο Ο κόσμος γνώρισε πρεσβύτερους ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ ανάξιους, που απαιτούσαν το σεβασμό μόνο και μόνο γιατί έτσι τους συνέφερε και γιατί είχαν την εξουσία να τον επιβάλουν. Ο καιρός αυτός, ας το πάρουμε απόφαση, έχει περάσει. Πάει ο καιρός όπου ένα επιτήδειο μηδενικό απαιτούσε το σεβασμό, επειδή κατάφερε να σκαρφαλώσει σε μια καθέδρα. Όλο και περισσότερο, από δω κι εμπρός, ο διδάσκων θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της αποστολής του. Η αντίληψη πως έτσι και κατόρθωσες να «φτάσεις» δεν έχεις πια για τίποτα να γνοιαστείς, ανήκει στην ιστορία. Ανατέλλει μια εποχή όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος θα ξέρει πως το δύσκολο δεν είναι ν ανέβεις, αλλά να σταθείς. Πως η πολιτεία 2 σου και μόνη θα σε στηρίζει, όχι ο τίτλος. Άγγελος Τερζάκης, «Προσανατολισμός στον αιώνα» Λεξιλόγιο 1. ταμπού = πρόσωπο, πράγμα ή θέμα που θεωρείται ιερό ή μιαρό και δεν επιτρέπεται να το θίγει κανείς. 2. πολιτεία = ο τρόπος που ενεργεί και συμπεριφέρεται κάποιος. Ερωτήσεις Α. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου με λέξεις περίπου. Μονάδες 25 Β1. «Όλο και περισσότερο, από δω κι εμπρός, ο διδάσκων θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της αποστολής του»: Να αναπτύξετε το νόημα της φράσης σε λέξεις. Μονάδες 11 Β2. Σε ποιο γραμματειακό είδος (αποδεικτικό-στοχαστικό δοκίμιο) ανήκει το κείμενο που διαβάσατε; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Β3. Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (παραγωγική-επαγωγική) που ακολουθείται σ όλο το κείμενο; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Β4. - Είδες τα κορίτσια; είπε ο ένας. Πώς μας κοίταξαν! - Αυτά πρόσεξα κι εγώ, έκανε η άλλη. Τι εξυπηρετεί η χρήση του ευθέος λόγου;

3 Β5. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: λησμονήσει, υπεροχή, πειστήρια, πρόσκαιρα, αντίληψη, κατόρθωσες. Φροντιστήριο ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ Γ. «Ο σεβασμός είναι άγραφος νόμος, μια τάξη αναγκαία για την ισορροπία της ζωής». Παρόλα αυτά οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα χαρακτηρίζονται από έλλειψη σεβασμού προς το συνάνθρωπό τους κάτι που γίνεται εμφανές τόσο σε απλές καθημερινές καταστάσεις, όσο και σε σοβαρά ζητήματα. Σ ένα άρθρο λέξεων να καταγγείλετε τέτοιες καταστάσεις και να διερευνήσετε τα αίτια που ωθούν τον άνθρωπο να εκδηλώνει τέτοιου είδους συμπεριφορές. Μονάδες 40

4 Απαντήσεις Ο συγγραφέας ορμώμενος από το γεγονός της τυχαίας συνάντησης στο δρόμο ενός ηλικιωμένου ζευγαριού και μιας διμοιρίας νέων παιδιών, κάνει λόγο για το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των δύο αυτών γενεών. Το αδίστακτο βλέμμα των παιδιών, ίσια στα μάτια του ζευγαριού, τους οδήγησε να αναπολούν εποχές όπου ο σεβασμός ήταν ένα ελάχιστο δείγμα Φροντιστήριο επίγνωσης της σοφίας, της ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ εμπειρίας και της γνώσης του μεγαλύτερου. Ο δοκιμιογράφος αναφέρει πως παλιά ο σεβασμός ήταν άγραφος νόμος και εσωτερική επιταγή, αναγκαία προϋπόθεση για την ισορροπία της ζωής και πειστήριο της υπεροχής του μεγαλύτερου. Καταλήγει, όμως, τελικά στο συμπέρασμα πως στις σημερινές εποχές όλο και περισσότερο κάθε άνθρωπος θα κρίνεται από τη συμπεριφορά και την προσπάθειά του να «σταθεί» στη θέση του και όχι από τον τίτλο του. Συνεπώς θα κερδίζει το σεβασμό, δε θα τον απαιτεί. Β1. Σε παλαιότερες εποχές ο άνθρωπος ήταν υποχρεωμένος να σέβεται και να εκτιμά ακόμα και κάθε ανάξιο κάτοχο κάποιου τίτλου και να τον αντιμετωπίζει ως αυθεντία. Αυτές οι σχέσεις υποτέλειας δυναμώνουν ανθρώπους που πολλές φορές δεν είχαν τίποτα να επιδείξουν, πέρα από κάποια θέση. Σήμερα όμως λόγω της γνώσης και της παιδείας, του δόθηκε η ευκαιρία να ασκεί κριτική στο έργο των συνανθρώπων του. Γι αυτό και κάθε άνθρωπος πλέον γνωρίζει πως θα πρέπει να φανεί αντάξιος της θέσης του. Όλο και περισσότερο, από δω και μπρος, ο διδάσκων θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της αποστολής του. Ξεπερασμένη ανάγκη ο σεβασμός «Ο σεβασμός είναι άγραφος νόμος, μια τάξη αναγκαία για την ισορροπία της ζωής». Ίσως παλαιότερα αυτή η σκέψη να καθόριζε τη συμπεριφορά και τις κινήσεις μας. Ω- στόσο, ιδιαίτερα σήμερα, γινόμαστε όλο και πιο συχνά μάρτυρες ή πρωταγωνιστές εκδηλώσεων ασέβειας προς τους συνανθρώπους μας. Πολλές φορές μάλιστα, η ίδια η κοινωνία την καλλιεργεί, μέσα από τον ανταγωνιστικό, σκληρό και παθητικό της χαρακτήρα. Παρόλα αυτά, επειδή οι περισσότεροι θεωρούμε δεδομένη τη δύναμη του ανθρώπου ως μονάδα και την ανθρωπιά του, θέλω να πιστεύω πως ποτέ δεν είναι αργά για μια ουσιαστική αλλαγή. Η έλλειψη σεβασμού προς το συνάνθρωπο γίνεται αισθητή τόσο σε καθημερινές καταστάσεις όσο και σε σοβαρά ζητήματα. Αναρίθμητα παραδείγματα στον κοινωνικό τομέα είναι η παραβίαση της σειράς προτεραιότητας στα καταστήματα, στις τράπεζες, στις δημόσιες υπηρεσίες, στα μέσα μαζικής μεταφοράς, ή η παράνομη στάθμευση σε χώρους στάθμευσης ανάπηρων οδηγών. Η διάθεσή μας για γρήγορη και εύκολη εξυπηρέτηση καταλαμβάνει τη θέση του σεβασμού, με αποτέλεσμα να αδιαφορούμε για όσους δίκαια και σωστά τηρούν τους κανόνες. Έτσι, αντί να αποτελούν παραδείγματα υπομονής, ε- μείς τους απορρίπτουμε, θεωρώντας τους ανόητους και αργόσχολους. Ένα άλλο παράδειγμα, ΣΑΡΑΦΙΔΗΣ πιο σοβαρό αυτή τη φορά ΗΛΙΑΣ είναι ο ρατσισμός. Ο σύγχρονος άνθρωπος αναμοχλεύοντας κατεστημένα και στερεότυπα άλλων εποχών νοεί ορισμένους συνανθρώπους του (αλλοδαπούς, ηλικιωμένους, αγράμματους) ως υποδεέστερους. Έτσι, καταπατά χωρίς ενοχές και δισταγμούς τα δικαιώματά τους και τους οδηγεί στην απελπισία και το περιθώριο. Τους αντιμετωπίζει απαξιωτικά ή και εξευτελιστικά, στερώ-

5 ντας τους από τη χαρά κάθε ένδειξης ευγένειας και σεβασμού στο πρόσωπό τους. Επιπρόσθετα, άλλο ένα πλήγμα της σύγχρονης κοινωνίας είναι ο φανατισμός. Άνθρωποι που έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου από κυκλώματα, συμμορίες, αθλητικές ο- μάδες αψηφώντας τον κίνδυνο και αδιαφορώντας για τους αφανάτιστους συνανθρώπους τους, σπέρνουν τον πανικό καταστρέφοντας τις περιουσίες τους και λεηλατώντας τα αυτοκίνητα, Φροντιστήριο τα σπίτια, τα καταστήματά ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ τους χωρίς έλεος. Τέλος, ένα άλλο δείγμα έλλειψης σεβασμού στον πολιτικό κόσμο είναι η στάση των πολιτικών και των φορέων της κοινωνίας, οι οποίοι ξεχνούν κυριολεκτικά τους ψηφοφόρους τους μετά τις εκλογές, αλλά δεν παραλείπουν να τους κρούσουν τον κώδωνα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής τους εκστρατείας. Με λαϊκίστικες συμπεριφορές προσπαθούν να κατακτήσουν την πολυπόθητη ψήφο τους. Ενδόμυχα, λοιπόν, θεωρούν το λαό ετεροκατευθυνόμενο πιόνι, ένα φερέφωνο των ισχυρών και όχι αυτόνομη προσωπικότητα που γνωρίζει να κρίνει και να εκτιμά. Άρα, δεν τους σέβονται. Ωστόσο, ίσως όλα αυτά να είναι απλώς ένας τρόπος, λανθασμένος, άμυνας απέναντι στη νοοτροπία της κοινωνίας, η οποία ωθεί τον άνθρωπο να εκδηλώνει τέτοιου είδους συμπεριφορές. Οι λόγοι, είναι αρκετοί Συγκεκριμένα, οι φορείς κοινωνικοποίησης όπως η οικογένεια, το σχολείο, έχουν α- ποκλίνει από τον αρχικό τους ρόλο, αφού δεν καταφέρνουν να γαλουχήσουν και να εμφυσήσουν στους νέους ιδανικά όπως ο σεβασμός. Δεν αρκεί οι νέοι μόνο να ακούν για το σεβασμό, αλλά να γίνονται μάρτυρες έμπρακτης εφαρμογής του. Κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, γι αυτό και δεν τους έχει γίνει τρόπος ζωής. Ακόμη η έλλειψη παιδείας κυρίως εσωτερικής οδηγεί τους ανθρώπους σε ακραίες συμπεριφορές ασέβειας. Εύκολη λεία τους οι αδύναμοι πολίτες που αδυνατούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Ίδια αντίδραση έχουν και οι άνθρωποι του περιθωρίου, οι οποίοι εκφράζουν την αντίθεση και το παράπονό τους στην κοινωνία, την οποία θεωρούν υπεύθυνη για την κατάστασή τους με ακραίες ενέργειες. Ο ανταγωνισμός, η έλλειψη χρόνου, το ιδανικό του «ελάσσονος κόπου» έχουν μετατρέψει τους ανθρώπους σε ακοινώνητα, ασεβή ρομποτάκια, που αδιαφορούν για το προφίλ τους, την εικόνα που δίνουν προς τα έξω. Δεν υπάρχει το εμείς, μόνο το εγώ. Πατούν επί πτωμάτων για να προλάβουν τη δουλειά το πρωί, για να εξυπηρετηθούν πρώτοι, για να πάρουν προαγωγή. Ένας εξίσου σημαντικός λόγος για την έλλειψη σεβασμού προς τους συνανθρώπους μας είναι η τάση για μαζοποίηση, η απουσία γόνιμης αμφισβήτησης και η άκριτη μίμηση των προβαλλόμενων προτύπων. Έτσι, γινόμαστε έρμαιο του καθενός, αφού αποτυγχάνουμε να διαχειριστούμε τον εαυτό μας να τον σεβαστούμε. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πως ο σεβασμός είναι ουσιαστικός μόνο όταν χαρακτηρίζεται ως εσωτερική επιταγή. Μόνο όταν μάθουμε να σταματούμε την ελευθερία μας στα όρια της ελευθερίας του διπλανού μας, θα συντελεστεί η αλλαγή. Μόνο όταν σεβαστούμε τον εαυτό μας, θα σεβαστούμε και τους συνανθρώπους μας. Μόνο τότε, θα έ- χουμε βάσιμες ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο. Από μαθητική έκθεση

6 Φροντιστήριο ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ Πίσω στον αλληλοσεβασμό Κάθε κοινωνία έχει ανάγκη το σεβασμό για να λειτουργεί ομαλά. Έτσι, οι σχέσεις μεταξύ των μελών της είναι πιο υγιείς και υπάρχει μια καλύτερη οργάνωση. Παρόλα αυτά επειδή ακριβώς χαρακτηρίζεται ως άγραφος νόμος έχει πάψει πια να τηρείται και σήμερα οι κοινωνίες χαρακτηρίζονται από έλλειψη σεβασμού μεταξύ των ανθρώπων, στοιχείο που τις οδηγεί σε προβληματικές καταστάσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η απουσία σεβασμού των μικρότερων σε ηλικία προς τους μεγαλύτερους, κάτι που παλαιότερα θεωρούνταν δεδομένο. Οι νέοι πλέον είναι αρνητικοί απέναντι στους μεγαλύτερους, αντιμιλάνε, αρνούνται να συζητήσουν μαζί τους, δεν ακούνε τη συμβουλή τους. Έτσι, παρατηρούνται φαινόμενα έλλειψης σεβασμού προς τους καθηγητές τους οι οποίοι ταλαιπωρούνται καθημερινά από τη στάση αυτή των μαθητών. Ακόμη, μέσα στην οικογένεια δεν είναι λίγες οι φορές που τα παιδιά έρχονται σε σύγκρουση με τους γονείς τους γιατί αρνούνται να ακούσουν τη γνώμη τους, να τη σεβαστούν και διαφωνούν σε όλα μαζί τους κρατώντας αρνητική στάση απέναντι στους ανθρώπους που δίνουν τα πάντα για να τους μεγαλώσουν. Γενικότερα, όμως, οι άνθρωποι έχουν πάψει πια να σέβονται το συνάνθρωπό τους και οδηγούνται σε πράξεις χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειές τους για το διπλανό τους. Καθημερινά όλο και περισσότεροι, εκμεταλλευόμενοι την ελευθερία που τους παρέχεται φτάνουν στο σημείο να καταπατούν τα δικαιώματα των συνανθρώπων τους. Ακόμη και η δυνατή μουσική σε ώρες κοινής ησυχίας ή οι σακούλες σκουπιδιών έξω απ το σπίτι του γείτονα είναι παραδείγματα έλλειψης σεβασμού. Για να θίξουμε όμως σοβαρότερα γεγονότα θεωρείτε ένδειξη σεβασμού την καταστροφή μαγαζιών ή αυτοκινήτων ΣΑΡΑΦΙΔΗΣ από χούλιγκαν ΗΛΙΑΣ ή αναρχικούς φοιτητές, την κλοπή χρημάτων από ηλικιωμένους συνταξιούχους ή την καθημερινή ρύπανση τους περιβάλλοντος από τις μεγαλοβιομηχανίες; Μήπως είναι σεβασμός ή «σωτήρια» επέμβαση του αμερικάνικου στρατού στο Ιράκ; Γιατί οι χιλιάδες άνθρωποι που σκοτώθηκαν και εξακολουθούν να σκοτώνονται καθημερινά είναι ανθρώπινες ζωές τις οποίες δε σεβάστηκε η

7 αμερικάνικη κυβέρνηση. Περνώντας στις αιτίες που οδηγούν σε τέτοιες συμπεριφορές, πιστεύω πως σημαντικό ρόλο παίζει η ανατροφή των παιδιών. Όταν το παιδί δε μαθαίνει από μικρό να λειτουργεί με σεβασμό απέναντι στο συνάνθρωπο, δυσκολεύεται να το εφαρμόσει αργότερα. Γι αυτό μερίδιο ευθύνης έχει κυρίως η οικογένεια αλλά και το σχολείο. Αν το παιδί δεν καθοδηγηθεί Φροντιστήριο σωστά και μάθει να κάνει ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ πάντα αυτό που θέλει χωρίς να αναλογίζεται τις συνέπειες, όταν μεγαλώσει θα ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του. Επιπλέον, όσο περνάνε τα χρόνια οι άνθρωποι γίνονται πιο εγωιστές. Δε σκέφτονται τις συνέπειες των πράξεών τους, δεν ενδιαφέρονται για το συνάνθρωπό τους, κάνουν τα πάντα αρκεί να πετύχουν το στόχο τους. Έτσι, λείπει ο σεβασμός από την κοινωνία μας αφού κυριαρχεί ο ατομικισμός και έχει παραμεριστεί το συλλογικό πνεύμα. Σκοπός μας δεν είναι πια το κοινό καλό, αλλά κοιτάμε να βολευτούμε εμείς και οι άλλοι Ποιος νοιάζεται γι αυτούς; Τέλος, «ο θεός του σήμερα», το χρήμα, έχει λειτουργήσει αρνητικά και σ αυτή την περίπτωση. Με στόχο την απόκτηση όλο και περισσότερων χρημάτων οι άνθρωποι φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις. Στο βωμό του χρήματος καταπατούμε διαρκώς τα δικαιώματα των συνανθρώπων μας οι οποίοι φαντάζουν ως ένα ακόμη εμπόδιο στο δρόμο προς το χρήμα. Απάτες, κλοπές, θάνατοι, όλα ωχριούν μπροστά στην ευτυχία (;) που προσφέρει το χρήμα. Αν σκεφτείτε την καθημερινότητά σας θα ανιχνεύσετε συμπεριφορές σας που προσβάλλουν ή αδικούν το συνάνθρωπό σας. Μπορεί, βέβαια, συχνά να πέφτετε θύματα τέτοιων συμπεριφορών. Σκεφτείτε, όμως, δε θα θέλατε να μπορείτε να απολαμβάνετε τις χαρές που προσφέρει μια κοινωνία που βασίζεται στον αλληλοσεβασμό;