Περιγραφή του χαρακτήρα της περιοχής σήμερα. Σχέση με το κέντρο της Αθήνας και με τις περιοχές του παραθαλάσσιου μετώπου που συνορεύει.

Transcript

1 1. Ιστορικά στοιχεία και πορεία οικιστικής εξέλιξης της περιοχής του Πόρτο Ράφτη από το 1920 και έπειτα, με έμφαση σε καίριες για την αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής δεκαετίες. Αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής αλλαγή στις χρήσεις γης Αλλαγή στην σύσταση του πληθυσμού Αλλαγή στις δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρο στην περιοχή Επομένως, η παραπάνω περιγραφή - ιστορική αναδρομή, εστιάζει στην αλλαγή της σύστασης του πληθυσμού της περιοχής του Πόρτο Ράφτη με την πάροδο του χρόνου, καθώς αναφέρεται και στα κοινωνικά- πολιτικά- οικονομικά αίτια- αφορμές που τη προκάλεσαν. 2. Περιγραφή του χαρακτήρα της περιοχής σήμερα Σχέση με το κέντρο της Αθήνας και με τις περιοχές του παραθαλάσσιου μετώπου που συνορεύει. Επίσκεψη στην περιοχή αναγνώριση και συγκρότηση ενοτήτων με κοινά χαρακτηριστικά- σκαριφηματική απόδοση σε χάρτη Περιγραφή κάθε ενότητας: χρήστες- χρήσεις γης- περιγραφή πολεοδομικού ιστού- οικοδομικά χαρακτηριστικά

2 3. Υπόθεση εργασίας:τάση για μετατροπή της Β κατοικίας σε Α στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη 4. Τεκμηρίωση της υπόθεσης της εργασίας μέσω: Α) Της έρευνας που πραγματοποιήθηκε κατά την επίσκεψη στην περιοχή Β) στοιχείωναπότηναπογραφήτου 1991και 2001 της ΕΣΣΥΕ Περιγραφή ενός θύλακα της περιοχής ( ειδικό μέρος του συλλογισμού) 5. Επισήμανση των προβλημάτων- δυσλειτουργιών, που προϋπήρχαν στην περιοχή, και ενισχύθηκαν λόγω της- προηγουμένως τεκμηριωμένης- τάσης για μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη.

3 6. Με κριτήρια: Tην τάση για μετατροπή της Β κατοικίας σε Α + Τα προβλήματα δυσλειτουργίες που υπάρχουν στην περιοχή Την πρόβλεψη σενάριο εξέλιξης της ισχύουσας τάσης και τις επιπτώσεις που αυτή πιθανών να προκαλέσει + Το όραμα για την περιοχή- κατευθύνσεις- προτάσεις, με κριτήριο το όφελος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μόνιμων κατοίκων.

4 1. Ιστορικά στοιχεία και πορεία οικιστικής εξέλιξης της περιοχής του Πόρτο Ράφτη από το 1920 και έπειτα, με έμφαση σε καίριες για την αλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής δεκαετίες. Το Πόρτο Ράφτη ανήκει στο Δήμο Μαρκόπουλου και υπάγεται στην Νομαρχία Ανατολικής Αττικής. Βρίσκεται στην παράκτια ζώνη του δήμου και αποτέλεσε γνωστό θέρετρο- προορισμό από τη δεκαετία του 60 κι έπειτα, χάριν στις επίπεδες αμμώδεις και χαλικώδεις παραλίες που καταλαμβάνουν μεγάλο τμήμα των κόλπων του καθώς και της μικρής του απόστασης από την πρωτεύουσα( 35 km), ενώ η γεωγραφική του θέση ανέλαβε προσδιοριστικό ρόλο στην ιστορική του εξέλιξη. Οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που έλαβαν μέρος στη χώρα με την πάροδο των χρόνων, επηρέασαν την εξέλιξη του χαρακτήρα της περιοχής, καθώς και τη σύσταση του πληθυσμού της και κατ επέκταση τις δραστηριότητες που εκφράστηκαν στις χρήσεις της γης. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Στην ανατολή του εικοστού αιώνα το Πόρτο Ράφτη ήταν ένας ήσυχος όρμος με ένα μικρό οικισμό ψαράδων αποτελούμενο από ελάχιστα σπίτια εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το λιμάνι, καθώς και μερικά μεμονωμένα σπιτάκια διάσπαρτα από τον Άγιο Σπυρίδωνα έως το Αυλάκι. Οι λιγοστοί κάτοικοι είχαν ως ασχολία το ψάρεμα ή την καλλιέργεια μποστανιών. Ένας μικρός αριθμός από αυτούς αποτελούσε, μαζί με όσους έρχονταν καθημερινά από το Μαρκόπουλο, την ομάδα των λιμενεργατών οι οποίοι εξυπηρετούσαν τα πλοία που έφταναν στο λιμάνι. Για το πρώτο μισό - ίσως και περισσότερο- του αιώνα μας το λιμάνι είχε κατεξοχήν εμπορική χρήση, αφού μέσω αυτού έρχονταν σε καθημερινή βάση τα φρέσκα λαχανικό από τα νησιά των Κυκλάδων προκειμένου να τροφοδοτηθεί η Αθήνα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Πόρτο Ράφτη υπήρξε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το λιμάνι που χρησιμοποιούσε αποκλειστικά η Βιομηχανία Σιγαρέτων Καβάλας για τον εφοδιασμό του πληθυσμού της πρωτεύουσας με τσιγάρα καθώς και ο συνεταιρισμός ΜΑΡΚΟ για τον εφοδιασμό των νησιών και της Βόρειας Ελλάδας με κρασί και μούστο, όπως επίσης και για τις εξαγωγές των παραπάνω προϊόντων στη Μασσαλία. Από τα αρχεία του Δήμου φαίνεται ότι τα δικαιώματα διακίνησης των προϊόντων αποτελούσαν μία από τις αξιολογότερες πηγές εσόδων του Μαρκόπουλου. 0 «Λιμήν Μεσογαίας» παραλίγο να αποτελέσει την αφετηρία του σιδηροδρόμου της Αττικής, προτιμήθηκε όμως ο Πειραιάς και έτσι η αρχική σκέψη έμεινε στα χαρτιά. Γενική άποψη του Πόρτο Ράφτη Οικογενειακή φωτογραφία κατοίκων της περιοχής (1930)

5 Από το 1940 και μετά οι μεγάλες περιπέτειες της χώρας άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους στο Πόρτο Ράφτη. Την περιοχή χρησιμοποιούν τα γερμανικά στρατεύματα ως βάση, από εκεί φεύγουν αυτοί που πύκνωσαν τις τάξεις του ελεύθερου ελληνικού στρατού στη Μέση Ανατολή στα χρόνια της φασιστικής κατοχής και εκεί γυρίζουν από το κολαστήριο της Γυάρου, με το οχηματαγωγό "Σκύρος", οι εξόριστοι αγωνιστές ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών. Στο τέλος της δεκαετίας του 70, με το τέλος της μεταπολίτευσης η νέα εποχή που έρχεται στο προσκήνιο θα βρει την Αθήνα με πληθυσμό Στη δεκαετία του 80 και του 90 θα επικρατήσουν δύο νέες τάσεις: Η αποκέντρωση και η ανάπλαση. Η συνειδητοποίηση της υποβάθμισης της υπάρχουσας πόλης της Αθήνας οδηγεί στην αναζήτηση νέων παραδείσων. Μεγαλοαστικά και μεσοαστικά στρώματα είτε μετακομίζουν στα προάστια εγκαταλείποντας τις συνοικίες του κέντρου είτε προχωρούν στην αγορά παραθεριστικών κατοικιών στις παραθαλάσσιες ζώνες της ανατολικής Αττικής, όπως στην περιοχή της Βραυρώνας και του Πόρτο Ράφτη καθώς και στην εξωτερική πλευρά του Αυλακίου. «- Ήταν από τις επικρατέστερες επιλογές μας για αγορά παραθεριστική κατοικίας επειδή μπορούσαμε να βρούμε καθαρή θάλασσα και ωραίες παραλίες περίπου μισή ώρα μακριά από το κέντρο της Αθήνας» αναφέρει μία από τις ερωτηθείσες παραθερίστριες της περιοχής. Η αυξημένη ζήτηση προκάλεσε έντονη ανοικοδόμηση: χτίζονται οι πρώτες παραθεριστικές πολυκατοικίες ενώ το 1972, ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης κατασκευάζει στην περιοχή του Αγίου Σπυρίδωνα το «Απολλώνιον», ένα συγκρότημα κατοικιών που απευθυνόταν κυρίως στις μεγαλοαστικές τάξεις. Ο χαρακτήρας ωστόσο των κατοικιών που ζητούνταν και ανεγείρονταν έπρεπε απλά να καλύπτει τις ανάγκες κάποιου παροδικού χρήστη που θα διέμενε εκεί του καλοκαιρινούς μήνες. Εκκλησία στο Πόρτο Ράφτη Εκκλησία στο Πόρτο Ράφτη

6 Στις αρχές τις δεκαετίας του 90 παρατηρείται αύξηση στον μόνιμο πληθυσμό της περιοχής. Η σύσταση του πληθυσμού που προστίθεται στον μέχρι τότε υπάρχων ποικίλλει. Ένα μέρος του αποτελούν μόνιμοι κάτοικοι της Αθήνας ηλικίας 60-70, που έχοντας αγοράσει τη δεκαετία του 60 παραθεριστική κατοικία στο Πόρτο Ράφτη, αποφασίζουν μετά την συνταξιοδότηση τους να αποσυρθούν μόνιμα στην περιοχή χρησιμοποιώντας τη εξοχική κατοικία τους ως μόνιμη. Ένα άλλο ποσοστό καταλαμβάνει η κατηγορία των οικογενειών που παρόλο που η εργασία τους έχει έδρα στο κέντρο της πόλης επιλέγουν την περιοχή του Πόρτο Ράφτη ως μόνιμη κατοικία τους, στα πλαίσια ενός νέου τρόπου ζωής αποσυμφορισμένου από τον φόρτο και τους ρύπους της μεγαλούπολης μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά απότοκέντροτης. Την ίδια περίοδο, μια νέα γενιά μεταναστών έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα της πόλης της Αθήνας και κατ επέκτασην τον χαρακτήρα και της περιφέρειας: οι οικονομικοί μετανάστες από Πολωνία, Ρωσία, Αλβανία και λίγο μετά από Αραβικές και Αφρικανικές χώρες θα αυξήσουν για άλλη μια φορά τον πληθυσμό της πρωτεύουσας, ενώ η εκμετάλλευση της εργασίας τους, θα αποτελέσει τον κύριο μοχλό μιας νέας γενιάς ανοικοδόμησης. Θα πραγματοποιηθούν μεγάλα έργα όπως, η Αττική οδός, το αεροδρόμιο, το μετρό αλλά και άλλα μικρά ή μεγαλύτερα έργα εν όψει των Ολυμπιακών αγώνων του Ακολούθως η αυξημένη ζήτηση εργατικού δυναμικού στην περιοχή των Μεσογείων, λόγω των έργων εκεί, θα οδηγήσει οικογένειες αλλοδαπών ή και μεμονωμένες ομάδες αλλοδαπών να μεταφερθούν και στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη αποτελώντας μία επιπλέον κατηγορία στη σύσταση του πληθυσμού του. Η παραλία κατά μήκος του δρόμου προς το Αυλάκι Η παραλία στον Άγιο Σπυρίδωνα Η εικόνα των Αθηνών τη δεκαετία του 50 Άποψη του Πόρτο Ράφτη από πολυτελή κατοικία της περιοχής

7 2. Περιγραφή του χαρακτήρα της περιοχής σήμερα Το Πόρτο Ράφτη συνορεύειστοβορράμετοδήμοαρτέμιδοςκαιτασπάτα, δυτικά με την Παιανία και το Κορωπί, και νότια με τα Καλύβια Θορικού και τον Κουβαρά. Στα ανατολικά βρίσκεται ο νότιος Ευβοϊκός κόλπος. Η περιοχή του Πόρτο Ράφτη συγκροτείται οικιστικά από έναν παλιό παραθαλάσσιο οικισμό στις ανατολικές ακτές της Αττικής, ο οποίος επεκτάθηκε μεταπολεμικά, και από μία σειρά νεότερες περιοχές κατοικίας παραθαλάσσιες ή μεσόγειες. Χαρακτηρίζεται από άτακτη εναλλαγή αδόμητων και δομημένων εκτάσεων που οργανώνονται γύρω από το παλιό λιμάνι. Η πλειοψηφία των ιδιοκτησιών κυμαίνεται από 300 έως 500 τ.μ. και προέρχονται από αυθαίρετες κατατμήσεις και πωλήσεις των τελευταίων ετών. Επακολούθησε η αυθαίρετη δόμηση, απευθυνόμενη στα χαμηλά κυρίως ή μεσαία εισοδήματα (χωρίς να αποκλείονται οι πιο εύποροι), η οποία αποτέλεσε το κυρίαρχο στοιχείο της οικιστικής ανάπτυξης. Ωστόσο ακόμα και στην έκδοση νόμιμων οικοδομικών αδειών παρατηρούνται εκτεταμένα φαινόμενα αυθαίρετης υπέρβασης ως προς τον όγκο, τα κτιριακά ύψη, τις επιτρεπόμενες χρήσεις και την απόσταση από τον αιγιαλό. Αναμενόμενη ήταν η μετατροπή της γεωργικής γης σε γη για χρήσεις εμπορικές, βιοτεχνικές, βιομηχανικές, αποθηκών και η σημαντική υστέρηση σε δίκτυα υποδομής λόγω της απουσίας σχεδιασμού, αλλά και του προαναφερθέντος προτύπου εξέλιξης του χώρου. Η ένταξη κάποιων περιοχών στο σχέδιο δεν ανέκοψε τη συγκεκριμένη πορεία αυθαίρετης ανάπτυξης. Πλέον, η δόμηση φτάνει μέχρι τις κορυφογραμμές των λόφων, προκαλώντας σοβαρή αλλοίωση και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Ο κεντρικός οδικός άξονας που τη διασχίζει εξασφαλίζοντας την πρόσβαση σε αυτήν, φέρει κατά μήκος των πλευρών του κυρίως εμπορικές χρήσεις. Σε αυτόν τον άξονα βρίσκεται επίσης, το διοικητικό κέντρο της περιοχής που περιλαμβάνει το Δημαρχιακό Υποκατάστημα, το Αστυνομικό Τμήμα και διάφορες άλλες υπηρεσίες. Στην παραλιακή ζώνη οργανώνεται η αναψυχή που απευθύνεται κυρίως στους επισκέπτες-παραθεριστές του Πόρτο Ράφτη. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιθέσεις που εντοπίζει κανείς, μεταξύ των επιμέρους οικιστικών ενοτήτων. Συγκεκριμένα η έντονη εικόνα εγκατάλειψης της περιοχής του Αγ. Σπυρίδωνα δε θυμίζει σε τίποτα το εσωτερικό του σημερινού κέντρου. Εκεί συναντάμε οργανωμένα οικοδομικά τετράγωνα με πεζοδρόμια, ενώ επικρατούν μικρές σχετικά πολυκατοικίες της δεκαετίας του ελεύθερα τοποθετημένες στα οικόπεδα αφήνοντας τη χαρακτηριστική πρασιά. Λεωφόρος Εθνικής Αντιστάσεως Διαμόρφωση παραλιακού μετώπου Χαρακτηριστική οδός στο εσωτερικό του κέντρου

8 ΣΥΣΤΑΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ-ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ-ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ Σήμερα στο μόνιμο πληθυσμό του Πόρτο Ράφτη περιλαμβάνονται οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής (από το 1960 κι έπειτα) καθώς και απόγονοί τους που ασχολούνται κυρίως με τον πρωτογενή τομέα (αλιεία, καλλιέργειες). Σε αυτούς προστίθενται οικογένειες ενός ή δύο μελών μέσης αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας που μετά τη συνταξιοδότησή τους και στα πλαίσια της γενικότερης τάσης αποκέντρωσης, αποφασίζουν είτε να μετατρέψουν την παραθεριστική τους κατοικία σε μόνιμη είτε να αγοράσουν εξ αρχής νέα. Οικογένειες νεαρών ατόμων 3-4 μελών συνδυάζουν τη μόνιμη εγκατάστασή τους στο Πόρτο Ράφτη, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους με την εργασία τους είτε στο Δήμο Μαρκόπουλου είτε στο κέντρο των Αθηνών. Σε αυτό έχει συμβάλλει σημαντικά η διάνοιξη της Αττικής Οδού και η επέκταση του προαστιακού σιδηρόδρομου που «μείωσαν» την απόσταση από την Αθήνα. Παράλληλα, η ραγδαία ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα προσελκύει νέους ανθρώπους να εγκατασταθούν εκεί, εφόσον μπορούν να απασχοληθούν σε αυτόν. Τέλος, μεγάλος είναι ο αριθμός των μεταναστών, που δουλεύουν κυρίως σε οικοδομές και καλλιέργειες, στα ευρύτερα όρια του Δήμου και μένουν μόνιμα στην περιοχή ως ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία μιας αλλοδαπής γυναίκας ετών που εργάζεται ως οικιακή βοηθός και μένει μόνιμα με τα τρία παιδιά και το σύζυγό της, τα τελευταία 12 χρόνια, σε σπίτι που νοικιάζει στο Πόρτο Ράφτη. Παρατηρούμε ότι ο πληθυσμός αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, εν τούτοις η αύξηση αυτή δεν προέρχεται από γεννήσεις αλλά από μετεγκατάσταση. Συνολικά ως προς την απασχόληση των κατοίκων συμπεραίνουμε ότι ιδιαίτερα αναπτυγμένος είναι ο τριτογενής τομέας, λόγω της έμφασης που δίνεται στην προώθηση της περιοχής ως «τουριστικό θέρετρο». Ο δευτερογενής τομέας εμφανίζεται με τη μορφή μικρών βιοτεχνιών που απασχολούν τόσο Έλληνες όσο και αλλοδαπούς κατοίκους. Τέλος, ο πρωτογενής τομέας συρρικνώνεται σταδιακά, αφού λιγοστοί είναι οι νέοι που προτιμούν να εργάζονται σε αυτόν (αλιεία, καλλιέργειες). ΜόνιμοςκάτοικοςΠόρτοΡάφτη *οι πληροφορίες έχουν προκύψει κυρίως από επιτόπια έρευνα και μαρτυρίες κατοίκων ΜόνιμοςκάτοικοςΠόρτοΡάφτη

9 Νεόδμητες κατοικίες εμπόριο Παλαιότερες γειτονιές Κεντρικός οδικός άξονας Σχετικά οργανωμένος πολεοδομικός ιστός Διοικητικό κέντρο Αεροφωτογραφία της ευρύτερης περιοχής του Πόρτο Ράφτη (Google Earth) Αναψυχή Επίσκεψη στην περιοχή αναγνώριση και συγκρότηση ενοτήτων με κοινά χαρακτηριστικά- σκαριφηματική απόδοση σε χάρτη ( επιτόπια έρευνα).

10 Χάρτης οδικού και συγκοινωνιακού δικτύου-σύνδεση του Πόρτο Ράφτη με τις γύρω περιοχές και το κέντρο

11 3. Υπόθεση εργασίας:τάση για μετατροπή της Β κατοικίας σε Α στην περιοχή του Πόρτο Ράφτη Σήμερα, το Πόρτο Ράφτη αποτελεί σύμφωνα με το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα» του Δήμου Μαρκόπουλου, εφάμηλο «πόλο πληθυσμιακής συγκέντρωσης» εκείνου του Μαρκόπουλου με τους μόνιμους κατοίκους του να υπερβαίνουν αυτούς του Δήμου. Εάν πάρουμε την έννοια του μόνιμου κατοίκου, ως εκείνη της διαμονής σε έναν τόπο του ημύσεως του χρόνου συν μία ημέρα, τότε το Πόρτο Ράφτη αυτή τη στιγμή αριθμεί γύρω στους μόνιμους κατοίκους. (Παρασκευοσαββατοκύριακα, γιορτές, Πάσχα, Χριστούγεννα, κλπ) ενώ το καλοκαίρι οι κάτοικοι υπερβαίνουν τις Η προσέλευση πληθυσμού στην περιοχή με στόχο την μόνιμη κατοίκηση και ακολούθως, η μετατροπή της Β κατοικίας σε Α αυξήθηκε σημαντικά κατά την τελευταία πενταετία. Στόχοςτηςεργασίαςείναιναερευνήσει αν ισχύει αυτή η τάση, να παραθέσει τα πιθανά αίτια που την προκάλεσαν και γεγονότα που την ενίσχυσαν και να προβλέψει κάποιο σενάριο εξέλιξής της στο άμεσο μέλλον, προτείνοντας μέτρα για να μπορέσει αυτή η νέα τάση να αφομοιωθεί προς όφελος των κατοίκων της περιοχής. Αλληλεπίδραση του Πόρτο Ράφτη με το κέντρο των Αθηνών και το Μαρκόπουλο

12 4. Τεκμηρίωση της υπόθεσης της εργασίας- μέσω της περιγραφής ενός θύλακα της περιοχής Μετά την ανάγνωση του Πόρτο Ράφτη συμπεραίνουμε ότι η περιοχή του Αγ. Σπυρίδωνα αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα τμήματά του. Όντας από τις παλαιότερες, η σημερινή της εικόνα αντιπροσωπεύει την εξέλιξη του οικισμού με το πέρασμα του χρόνου, καθώς μεγάλη είναι η ποικιλία που συναντά κανείς τόσο ως προς το ανθρώπινο δυναμικό όσο και ως προς τα κτίρια. Έτσι, επιλέγουμε ως θύλακα μελέτης το παρακάτω τμήμα που απαρτίζεται από τις εξής οικιστικές μονάδες: Ισόγεια κατοικία με στέγη της δεκαετίας του 20 επιφάνειας περίπου 60τ.μ. όπου κατοικεί ηλικιωμένος άνδρας που ασχολείται με την αλιεία. 2. Τετραόροφη πολυκατοικία της δεκαετίας του 70 με χρήση τοπικού εμπορίου στο ισόγειο (αρτοποιείο, οπωροπωλείο). Οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων διαμένουν μόνιμα στο Πόρτο Ράφτη και είναι μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας, αφού έχουν ως επί το πλείστον συνταξιοδοτηθεί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της αλληλεπίδρασης Πόρτο Ράφτη- Μαρκόπουλου σε κοινωνικό-οικονομικό πλαίσιο αποτελεί το γεγονός ότι η ιδιοκτήτρια του οπωροπωλείου εργάζεται στη συγκεκριμένη περιοχή, ενώ ζει μόνιμα στο Μαρκόπουλο. 3. Διώροφο αρχοντικό της δεκαετίας του 20, που κατά τη διάρκεια της Ιταλό-Γερμανικής Κατοχής λειτουργούσε ως διοικητικό κέντρο. Σημερινοί ιδιοκτήτες είναι ένα ζευγάρι αρχιτεκτόνων που το χρησιμοποιούν ως παραθεριστική κατοικία, αφού το αναπαλαίωσαν Περιγραφή ενός θύλακα της περιοχής ( ειδικό μέρος του συλλογισμού) *τα στοιχεία προέκυψαν από επιτόπια έρευνα-συνεντεύξεις με κατοίκους

13 4. Πενταόροφη και εξαόροφη πολυκατοικία της δεκαετίας του 70 και 80 αντίστοιχα. Οι χρήστες των διαμερισμάτων είναι στην πλειοψηφία τους οικογένειες 3-4 ατόμων που διαμένουν μόνιμα στο Πόρτο Ράφτη και είτε εργάζονται εκεί είτε μεταβαίνουν καθημερινά στην περιοχή του Μαρκόπουλου. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς είναι ενοικιαστές των οικιών ενώ ιδιαίτερα στην περίπτωση που υπάρχουν παιδιά έντονα είναι τα παράπονά τους σχετικά με την έλλειψη παροχών. 5. Κτίριο της δεκαετίας του 60 σε κακή κατάσταση, που δεν κατοικείται αλλά χρησιμοποιείται ως αποθήκη. Μεταξύ αυτoύ και του δρόμου παρεμβάλλεται αρκετά μεγάλη έκταση αδιαμόρφωτου χώρου. 6. Διώροφη κατοικία της δεκαετίας του 90 που ανήκει σε ζευγάρι μέσης ηλικίας και χρησιμοποιείται από αυτό ως παραθεριστική τόσο τους θερινούς μήνες όσο και κατά τη διάρκεια του έτους (τα Σαββατοκύριακα). 7. Πολυώροφη υπό ανέγερση οικοδομή, χαρακτηριστική της έντονης ανοικοδόμησης που λαμβάνει χώρα στην περιοχή. Τα διαμερίσματα που διατίθενται προς πώληση είναι της τάξεως των 50 έως 70 τ.μ., 70 έως 90 τ.μ. και 90 έως 120 τ.μ. 8. Τέλος από την άλλη πλευρά της οδού Απόλλωνος βρίσκεται μεγάλο συγκρότημα ενοικιαζόμενων δωματίων που λειτουργεί όλο το χρόνο. Οι ιδιοκτήτες του διαμένουν μόνιμα στο κέντρο των Αθηνών και μισθώνουν αλλοδαπούς, κυρίως, υπαλλήλους που εργάζονται εκεί. Αυτοί με τη σειρά τους μένουν είτε στο Πόρτο Ράφτη είτε στο Μαρκόπουλο. Από τα παραπάνω επιβεβαιώνεται η αρχική υπόθεση σχετικά με την ποικιλομορφία του Αγ. Σπυρίδωνα ως αντιπροσωπευτικό δείγμα της ευρύτερης περιοχής του Πόρτο Ράφτη. Συγκεκριμένα, κτίρια διαφορετικών εποχών συνυπάρχουν με αδόμητους χώρους δημιουργώντας ένα ακατέργαστο πλέγμα πολλών ποιοτήτων. Με παρόμοιο τρόπο αναμιγνύονται οι μόνιμοι κάτοικοι κάθε ηλικίας με τους περιστασιακούς (τουρίστες-παραθεριστές). Η υπόθεση μας για σταδιακή μετατροπή από Α κατοικία σε Β επιβεβαιώνεται στο θύλακα που εξετάζουμε από τις εξής παρατηρήσεις: Χρήσεις τοπικού εμπορίου που εξυπηρετούν καθημερινές ανάγκες και μαρτυρούν την ύπαρξη «γειτονιάς». Ηύπαρξη4 πολυκατοικιών, ηλικίας ετών (με εξαίρεση μία που είναι υπό ανέγερση), μαρτυράτησταδιακήαύξησητουπληθυσμού. Με βάση τα δεδομένα που συλλέξαμε για το θύλακα από επιτόπια έρευνα, η αναλογία μόνιμων κατοίκων/παραθεριστών είναι για το συγκεκριμένο τμήμα περίπου 7/10. Τέλος, το γεγονός ότι οι παραθεριστικές κατοικίες είναι συνήθως μονοκατοικίες μεγάλης ηλικίας, σε αντίθεση με τις πολυκατοικίες που ως επί το πλείστον κατοικούνται μόνιμα, τεκμηριώνει την τάση των τελευταίων ετών για την προαναφερθείσα μετατροπή (Β Α ). 2. Χαρακτηριστικές εικόνες των κτιρίων του θύλακα 8. 3.

14 Άγιος Σπυρίδωνας Σκαριφηματική απόδοση της κατανομής της α και β κατοικίας στο Πόρτο Ράφτη κυρίαρχη τάση: Α κατοικία κυρίαρχη τάση: Β κατοικία Κεντρικός οδικός άξονας- εμπόριο Νησίδα νεόδμητων κατοικιών που κατοικούνται μόνιμα Αυλάκι

15 Τεκμηρίωση της υπόθεσης της εργασίας- μέσω στοιχείων από τις απογραφές της ΕΣΥΕ 1991, 2001 Τα στοιχεία αυτά αντλήθηκαν από διπλωματική εργασία του τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, του ΕΜΠ. 1. Οι οικοδομικές άδειες από το είναι στην πλειοψηφία τους για νέες οικοδομές, γεγονός που μας δείχνει ότι η περιοχή αναπτύσσεται συνεχώς τα τελευταία έτη. 2. Αλλαγές στο ανθρωπογενές περιβάλλον/ στη συνολική κοινωνικοοικονομική φυσιογνωμία της περιοχής. Ο μόνιμος πληθυσμός αυξήθηκε από 8000 σε μέσα σε 10 χρόνια. H ανοδική εξέλιξη του πληθυσμού κατά το μεγαλύτερο βαθμό, υποδηλώνει την τάση προαστειοποίησης του Δήμου Μαρκόπουλου, που συνδέθηκε πλέον εντελώς με την πληθυσμιακή εξέλιξη που σημειώθηκε στο Λεκανοπέδιο Αττικής. Όσον αφορά στην ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού, κατά την απογραφή του 2001, στην κορυφή της πυραμίδας των ηλικιών ο γεροντικός πληθυσμός αγγίζει το 16% ενώ στη βάση της πυραμίδας ο παιδικός πληθυσμός είναι μικρότερος από 30% του συνόλου, ποσοστά που τεκμηριώνουν το γεγονός ότι στο Πόρτο Ράφτη έχουμε αυξημένο γηράσκοντα πληθυσμό, το ποσοστό του οποίου μάλιστα αυξήθηκε κατά 3% από την τελευταία απογραφή του Το ποσοτικό αυτό στοιχείο συναντά και επιβεβαιώνει την εικόνα που είχαμε κατά την επίσκεψή μας στην περιοχή, όπου μεγάλη μερίδα του πληθυσμού με την οποία συζητήσαμε, ήταν ηλικίας άνω των 70 χρόνων, που είτε διέμεναν στην περιοχή από τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής της, είτε έχουν μεταφερθεί πλέον μόνιμα την τελευταία δεκαετία, στην πρώην παραθεριστική κατοικία τους, μετά την συνταξιοδότησή τους. Ακόμη, το γεγονός ότι ο παιδικός πληθυσμός αυξήθηκε μόλις κατά 110 μονάδες (από 1518 παιδιά το 1991 σε 1628 παιδιά το 2001) σε συνδυασμό με τον αριθμό γεννήσεων σε αυτή τη δεκαετία που αγγίζει μόλις τις 45, διαπιστώνουμε ότι η μικρή αυτή αύξηση δεν προέρχεται από γεννήσεις αλλά από μετεγκατάσταση του πληθυσμού,διαπίστωση που συνάδει με την δεύτερη κατηγορία χρηστών (τριμελών ή τετραμελών οικογενειών), που προαναφέραμε, ότι πιθανών να επέλεξαν να μείνουν στην περιοχή μόνιμα την τελευταία δεκαετία. Χρονολογία κατασκευής 1998 Τετραγωνικά μέτρα 180 Τιμή ευρώ Στοιχεία που αντλήσαμε από το site Η μεζονέτα τοποθετείται σε πυκνόφυτη ήσυχη περιοχή και έχει πανοραμική θέα στην όμορφη θάλασσα του Πόρτο Ράφτη. Συνολική έκταση 180 τμ με υπόγειο, ισόγειο, Α όροφος και σοφίτα με 4 υπνοδωμάτια, 1 playroom, 2 Λουτρά/ WC, 1 κουζίνα,2τζάκια και 1 θέση Parking Πόρτο Ράφτη

16 3. Μορφωτικό επίπεδο. ΣύμφωναπάλιμεστοιχείααπότηνΕΣΥΕ, την πλειοψηφία του πληθυσμού καταλαμβάνουν οι απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης ενώ σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε στην κατηγορία πτυχιούχων ΤΕΙκαιΑνωτάτωνΣπουδών. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την απουσία στο Πόρτο Ράφτη κάποιου Ανώτατου Ιδρύματος, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η αύξηση των τελευταίων ποσοστών οφείλεται την εισαγωγή (μετεγκατάσταση) νέου πληθυσμού στην περιοχή. 4. Συνθήκες στέγασης Βάσει δεδομένων της ΕΣΥΕ από την απογραφή του 2001 παρατηρούμε ότι κυριαρχεί ακόμα και σήμερα η δευτερεύουσα κατοικία, ακολουθούν οι κύριες και τέλος οι κατοικίες για ενοικίαση ή πώληση. Σημαντικό είναι το ποσοστό αύξησης των κανονικών κατοικιών, γεγονός που υποδεικνύει την τάση της περιοχής για αύξηση της μόνιμης κατοικίας σε βάρος της δευτερεύουσας και κενής. Παλιά ισόγεια μονοκατοικία σε κακή κατάσταση -Μέγεθος κατοικίας Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κατοικεί σε οικίες των 51-70τμ, 71-90τμ, τμ, ενώ μόλις το 1% κατοικεί σε κατοικίες άνω των 300 τμ. -Τα νοικοκυριά Και στα δύο απογραφικά έτη κυριαρχούν τα νοικοκυριά με 3-4 μέλη, ενώ παρατηρείται αύξηση των νοικοκυριών με 1-2 μέλη και μείωση εκείνων με 5 και πάνω μέλη. Η κυριαρχία των νοικοκυριών με 3 μέλη οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ενώ ο πληθυσμός του Πόρτο Ράφτη αυξάνεται διαχρονικά, εν τούτοις η αύξηση αυτή δεν προέρχεται από γεννήσεις αλλά από μετεγκατάσταση του πληθυσμού. - Βασικές υποδομές Κατοικίας Διαφορά ποσοστών παρουσιάζουν οι κατοικίες τα δύο απογραφικά έτη αναφορικά με την κεντρική θέρμανση. Ενώ το έτος 1991 το ποσοστό ανερχόταν στο 33,76 %, το έτος 2000 αυτό εκτοξεύεται στο 71,49 %. Συνεπώς οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι πολλές από τις καταγραφόμενες ως εξοχικές κατοικίες στην ουσία χρησιμοποιούνται πλέον ως μόνιμες. Νεόδμητη πολυκατοικία

17 5. Σύνθεση διάρθρωση της αγοράς εργασίας και της απασχόλησης. Οι οικονομικά ενεργοί και μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνται στην πλειοψηφία τους με τον τριτογενή τομέα (υπηρεσίες, εμπόριο, τουρισμός), έπειτα ακολουθεί ο δευτερογενής τομέας (βιοτεχνία) και τέλος έρχεται ο πρωτογενής τομέας (γεωργία, αλιεία). Συγκεκριμένα τα ατομικά επαγγέλματα τον κατοίκων της περιοχής αφορούν στο εμπόριο, στις μεταποιητικές βιομηχανίες, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας, στις κατασκευές, στις μεταφορές, στη δημόσια διοίκηση, στην εκπαίδευση, στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια. Σημαντική αύξηση ωστόσο παρατηρείται κατά την τελευταία δεκαετία των κατοίκων που ασχολούνται με τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας, τις κατασκευές και με την αναψυχή (εστιατόριακαφετέριες) και την διαμονή ( ξενοδοχεία). Ο λόγος είναι η μετακίνηση του πληθυσμού από το κέντρο προς το Πόρτο Ράφτη, που έχει επιφέρει με τη σειρά της αύξηση ζήτησης για αγορά γης, επομένως και αύξηση της οικοδομικής δραστηριότητας στην περιοχή καθώς και στροφή των κατοίκων προς τα επαγγέλματα που θα εξυπηρετήσουν τη νέα τάση. Ανέγερση οικοδομής Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ότι η μετεγκατάσταση του πληθυσμού από το κέντρο της Αθήνας προς το Πόρτο Ράφτη είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει η σύσταση του πληθυσμού και επομένως ο χαρακτήρας της περιοχής, όχι μόνο λόγω της «εισαγωγής» νέων κατοίκων στην περιοχή, αλλά και λόγω της αλλαγής των δραστηριοτήτων, που προκλήθηκε από το ίδιο το φαινόμενο της μετεγκατάστασης (πχ. άνθηση χρηματοπιστωτικών επαγγελμάτων, κατασκευές ). Συγκρότημα κατοικιών-πώληση διαμερισμάτων

18 5. Επισήμανση των προβλημάτων- δυσλειτουργιών, που προυπήρχαν στην περιοχή, και ενισχύθηκαν λόγω τηςπροηγουμένως τεκμηριωμένης- τάσης για μετατροπή της παραθεριστικής κατοικίας σε μόνιμη. Μετά την τεκμηρίωση της αρχικής μας υπόθεσης, εξετάζουμε τα προβλήματαδυσλειτουργίες που προκύπτουν καιενισχύονταιαπόαυτήν. Αρχικά, η συνολική υποβάθμιση των συνθηκών ζωής στο κέντρο της Αθήνας οδηγεί τους κατοίκους σε αναζήτηση νέων περιοχών Α κατοικίας, εκτός Λεκανοπεδίου, και η Νοτιοανατολική Αττική αποτελεί την κύρια διέξοδο. Το Πόρτο Ράφτη λόγω της θέσης του και του διατηρούμενου, ακόμα σε σχετικά καλή κατάσταση, περιβάλλοντος αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης για μετεγκατάσταση των Αθηναίων, τάση που ενισχύθηκε σημαντικά μετά τη διάνοιξη της Αττικής Οδού και την επέκταση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου. Η ανεπάρκεια ωστόσο και η μεγάλη ζήτηση πολεοδομικής γης έχει σαν αποτέλεσμα την κερδοσκοπία και την αύξηση της αξίας γης, διαμορφώνοντας πλέον μία καινούργια πραγματικότητα. Η μετατόπιση πληθυσμού από το Λεκανοπέδιο προς τη συγκεκριμένη περιοχή χωρίς την ύπαρξη και λειτουργία των αναγκαίων έργων υποδομής γίνεται με τίμημα τη σημαντική υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής παλιών και νέων οικιστών. Έντονη ανοικοδόμηση Έπειτα από μια επίσκεψη στην περιοχή και διάφορες συνομιλίες με τους κατοίκους, συμπεραίνουμε ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά είναι αρκετά και πολύ σημαντικά. Πολλά ήταν τα παράπονά τους για τις κλοπές που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια του χειμώνα κυρίως, καθώς η αστυνόμευση χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα ελλιπής τα τελευταία 30 χρόνια. Ένα άλλο θέμα που πλήττει την περιοχή είναι η έλλειψη καθαριότητας του δημόσιου χώρου (π.χ. παραλίες στον Άγιο Σπυρίδωνα). Γενικότερα, χαρακτηριστική είναι η απουσία βασικών υποδομών όπως αποχετεύσεις, συγκοινωνιακό τοπικό δίκτυο, βιολογικός καθαρισμός και Κέντρο Υγείας. Έλλειψη καθαριότητας

19 Η κατάσταση του οδικού δικτύου προδίδει την «προχειρότητα» με την οποία έχουν σχεδιαστεί οι δρόμοι για μια περιοχή που αρχικά προοριζόταν για παραθεριστική κατοικία. Μηδαμινή είναι η πρόνοια για τους πεζούς, ενώ δεν υπάρχει φωτισμός τις βραδινές ώρες, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η κυκλοφορία, η οποία καθίσταται πολλές φορές επικίνδυνη για ευπαθείς ομάδες όπως οι ηλικιωμένοι. Άμεση συνέπεια των παραπάνω είναι τα ατυχήματα που συμβαίνουν καθημερινά συνήθως σε συγκεκριμένα σημεία του οικισμού. Ή δυσάρεστη κατάσταση που περιγράφεται ανωτέρω εντείνεται κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών λόγω της παρουσίας υπερβολικά μεγάλου αριθμού τουριστών. Αποχετευτικό σύστημα-ένα έργο που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε Οι συχνές πολεοδομικές παραβάσεις αποτελούν άλλο ένα χαρακτηριστικό της περιοχής, όπως άλλωστε και στα περισσότερα παραθεριστικά θέρετρα. Ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και οικιστικά συγκροτήματα απέχουν ελάχιστα μέτρα από τη θάλασσα, καταλαμβάνοντας εκτάσεις που θα έπρεπε να προορίζονται για το κοινό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε αντίθεση με το υπόλοιπο παραλιακό μέτωπο, η περιοχή του Αγ. Σπυρίδωνα είναι τελείως παραμελειμένη και «ξεχασμένη από το Δήμο» από την περίοδο της κατοχής κι έπειτα, όπως δηλώνουν οι κάτοικοι. Λόγω της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού που αντιμετώπισε το Πόρτο Ράφτη τα τελευταία 5 χρόνια, τα σχολεία που βρίσκονται στην περιοχή κρίνονται κατά κοινή ομολογία ανεπαρκή. Υπάρχει ανάγκη τόσο για Λύκειο και όσο και για Γυμνάσιο, ώστε να μην είναι αναγκαία η μεταφορά των μαθητών στο Μαρκόπουλο. Παράλληλα, αρκετές είναι οι μαρτυρίες για υψηλά ενοίκια σε σπίτια παλαιά μέτριας κατάστασης (τετραμελής οικογένεια μεταναστών μισθώνει ευρώ ένα παλιό σπίτι 70τ.μ). Τέλος, πολλές εκτάσεις για καλλιέργεια παραμένουν ανεκμετάλλευτες, εφόσον λιγοστοί κάτοικοι ασχολούνται πλέον με τη γεωργία. Παράνομη ξενοδοχειακή μονάδα *τα στοιχεία αντλήθηκαν από μαρτυρίες των κατοίκων και από άρθρα της εφημερίδας «Ο Πολίτης του Πόρτο Ράφτη» Ανεπαρκές συγκοινωνιακό δίκτυο

20 ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ-ΕΠΙΔΕΙΝΩΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Με το σενάριο αυτό επιχειρείται η προσέγγιση της εξέλιξης της περιοχής του Πόρτο Ράφτη με βάση τα σημερινά προβλήματα και την υφιστάμενη κατάσταση, όπως αυτή αναλύθηκε παραπάνω, στην περίπτωση που δεν εφαρμοστεί μια μελετημένη προσπάθεια οργάνωσης και ενσωμάτωσης των γενικότερων τάσεων προς όφελος των κατοίκων αλλά και των επισκεπτών της. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της μελέτης, προβλέπεται η αύξηση κυρίως της α αλλά και της β κατοικίας καθώς και η μετατροπή πολλών ακόμη β κατοικιών σε α. Με δεδομένη λοιπόν την αύξηση των μόνιμων κατοίκων: από τη μια πλευρά δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, που προσελκύουν ενεργό τμήμα του πληθυσμού, κι εμπλουτίζονται οι υπάρχουσες ανθρώπινες δραστηριότητες εξασφαλίζοντας με τον κατάλληλο χειρισμό πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη και ανάδειξη μιας ευνοημένης από γεωγραφικής και φυσικής άποψης περιοχής. από την άλλη πλευρά, η προβληματική σε πολλούς τομείς διαβίωση στην περιοχή αναμένεται να επιδεινωθεί. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των καταστημάτων και των υπηρεσιών, στους κεντρικούς οδικούς άξονες ως επί το πλείστον, θα μεγαλώσει με στόχο την κάλυψη των νέων αναγκών. Η προσθήκη στο ήδη υπάρχον κέντρο, επιπλέον χρήσεων χωρίς το σωστό σχεδιασμό, θα υπερφορτώσει τον κόμβο αφού δεν εξασφαλίζονται οι κατάλληλες χωρικές προδιαγραφές. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα που δημιουργείται λόγω των ελλείψεων του οδικού δικτύου ιδιαίτερα τις ώρες αιχμής, αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, θα οδηγήσει σε πλήρη συμφόρηση κι επομένως σε μια δυσάρεστη μόνιμη κατάσταση για τους κατοίκους κυρίως τους θερινούς μήνες. Από την άλλη, η διάσπαρτη ανάπτυξη των χρήσεων αυτών στο εσωτερικό του οικισμού ενώ μπορεί να ενισχύσει την ύπαρξη επιμέρους γειτονιών, αν γίνει σε μεγάλο βαθμό και ανεξέλεγκτα θα οδηγήσει σε αποδυνάμωση της υποτυπώδους σημερινής οργάνωσης και αποπροσανατολισμό. Επιπλέον, η απoυσία οργανωμένου συγκοινωνιακού δικτύου εντός του δήμου σε συνδυασμό με την ανάγκη για τοπική μετακίνηση θα οδηγήσει στην περαιτέρω χρήση ΙΧ, επιβαρύνοντας σημαντικά την υπάρχουσα δυσμενή κατάσταση αλλά και το περιβάλλον. Νέες θέσεις εργασίας-ενεργό τμήμα του πληθυσμού Μεγάλο εμπορικό κατάστημα

21 Η συνέχιση της άναρχης δόμησης και της απουσίας πολεοδομικού σχεδιασμού θα μετατρέψει σταδιακά τον παραθεριστικό χαρακτήρα της περιοχής σε αστικό, υποβαθμίζοντας το οικιστικό περιβάλλον τόσο αισθητικά όσο και λειτουργικά. Έτσι, οι κάτοικοι που εγκαθίστανται στο Πόρτο Ράφτη δυσαρεστημένοι από τις συνθήκες διαβίωσης στην πρωτεύουσα θα εγκλωβιστούν σε ένα παρόμοιο περιβάλλον με διαστάσεις πόλης και όχι τις αντίστοιχες παροχές. Το πρόβλημα της απουσίας δημόσιων, κοινόχρηστων ελεύθερων χώρων, (αφού σήμερα οι όποιοι ελεύθεροι χώροι συναντώνται κατά κύριο λόγο ως αδιαμόρφωτες αδόμητες εκτάσεις), αναμένεται να επιδεινωθεί προκειμένου να καλυφθεί η ανάγκη. Παράλληλα, η έλλειψη τεχνικών υποδομών (αποχετευτικό σύστημα, δρόμοι, σύστημα ύδρευσης), σε συνδυασμό με την αυξανόμενη δόμηση θα επιφέρει σοβαρά προβλήματα (πλημμύρες, μόλυνση, δυσοσμία),ενώ η σχεδόν παντελής απουσία κοινωνικών υποδομών συνεπάγεται ανεπάρκεια υπηρεσιών πρόνοιας (νοσοκομεία, σχολεία). Ως προς το φυσικό περιβάλλον, χωρίς την επιβολή αυστηρότερου θεσμικού πλαισίου όσον αφορά τα όρια επέκτασης του οικισμού αλλά και τα όρια δόμησης, θα επέλθει ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή ( κορυφογραμμές λόφων, δασικές εκτάσεις).έτσι, ηφυσικήομορφιάτουπόρτοράφτη, το αναμφίβολα μεγαλύτερο πλεονέκτημα της περιοχής, θα υποβαθμιστεί. Η ανυπαρξία προστασίας και η απουσία σχεδιασμού με στόχο την ανάπλαση της αλλοιωμένης παραλιακής ζώνης θα μονιμοποιήσει μια ήδη δυσάρεστη κατάσταση. Τέλος, η μόλυνση της θάλασσας θα γίνει εντονότερη ενώ η γενικότερη υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων θα οδηγήσει σε μη αναστρέψιμες μεταβολές του τοπίου. Εικόνα εγκατάλειψης στον Άγιο Σπυρίδωνα Σταδιακή μεταμόρφωση του περιβάλλοντος σε αστικό Απουσία κοινωνικών υποδομών

22 Το όραμα για την περιοχή- κατευθύνσεις- προτάσεις, με κριτήριο το όφελος και την βελτίωση της ποιότητας ζωής των μόνιμων κατοίκων. Μετά την προσπάθεια κατανόησης της υφιστάμενης κατάστασης και των πολύπλοκων συνθηκών που οδήγησαν σε αυτήν, στόχος μας είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη και ήπια αφομοίωσή της, με γνώμονα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των μόνιμων κατοίκων. Αναγνωρίζουμε, ως κυρίαρχο φαινόμενο και κινητήριο μοχλό των επιμέρους αλλαγών, την έντονη τάση μετατροπής της δευτερεύουσας κατοικίας σε πρώτη και προτείνουμε το κατάλληλο πλαίσιο βάσει του οποίου θα πραγματοποιηθεί η ενσωμάτωσή της. Ουσιαστικά οι κατευθύνσεις που δίνονται δε βασίζονται σε ανέφικτες και αυθαίρετες προτάσεις αναίρεσης του σημερινού δομημένου χώρου, ούτε σε επεμβάσεις τοπικού έως και σημειακού χαρακτήρα που δεν επιφέρουν κανένα αποτέλεσμα, αλλά σε μια συνολική, ρεαλιστική ανάγνωση του χώρου. ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ: Η ενίσχυση και οργάνωση του συγκοινωνιακού τοπικού δικτύου-βελτίωση σύνδεσης με το κέντρο μέσω νέας οδικής αρτηρίας που θα συνδέει το Πόρτο Ράφτη απευθείας με την Αττική Οδό χωρίς να διέρχεται απότομαρκόπουλο Η δημιουργία δικτύου αποχέτευσης και λοιπών τεχνικών υποδομών. Σύμφωνα με τους κατοίκους θεωρείται αναγκαίο, ένα μέρος του επεξεργασμένου λύματος να έχει εκείνες τις προδιαγραφές και εκείνο τον αρχικό τεχνικό σχεδιασμό ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άρδευση των αγροτικώνπεριοχώνπουθαέχουνανάγκη. Η δημιουργία μονάδων κάλυψης αντίστοιχων κοινωνικών αναγκών (ιατρικά κέντρα, σχολεία, υπηρεσίες). Η αυστηρή τήρηση των οικοδομικών κανονισμών ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω αλλοίωση του φυσικού τοπίου. Η δημιουργία δικτύου σύνδεσης ελεύθερων χώρων, που θα φιλοξενούν δραστηριότητες, με στόχο την οργάνωση των αδόμητων εκτάσεων που παρεμβάλλονται στο κτισμένο περιβάλλον προσδίδοντας την αίσθηση του αχανούς τοπίου. Η ανάπλαση του παραλιακού μετώπου με οργάνωση των ελεύθερων χώρων και ανάπτυξη δικτύου πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων. Η ανάπτυξη του παραμελειμένου πρωτογενούς τομέα (δίνοντας κίνητρα σε νέους ανθρώπους να ασχοληθούν με αυτόν) Η βελτίωση σύνδεσης της περιοχής με τους γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους (Βραυρώνα) - Αττικό Πάρκο στα πλαίσια της γενικότερης ανάπτυξης της περιοχής ως πόλο έλξης. Υπεύθυνοι για την υλοποίηση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της περιοχής του Πόρτο Ράφτη θεωρούνται οι τοπικοί φορείς σε συνάρτηση με την πολιτεία που θα χρηματοδοτήσει την προσπάθεια αυτή και θα δώσει τα κίνητρα για τη βελτίωση της υπάρχουσας προβληματικής κατάστασης. Παράλληλα, οι κάτοικοι δεν πρέπει να γίνονται έρμαια πολιτικών αποφάσεων αλλά να λαμβάνουν ενεργά μέρος στη διευθέτηση ζητημάτων που αφορούν την υλοποίηση του σχεδιασμού, αφού η ευθύνη για τα κοινά πρέπει να εξατομικεύεται εξίσου. Συμπερασματικά, ουσιαστικές αλλαγές προς όφελος της περιοχής μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσα από μια σωστή συνεργασία των παραπάνω.

23 Αρχικές σημειώσεις και σχεδιαγράμματα