ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ-ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ-ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΛΩΡΟΚΑΠΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Δρ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2014

2 ΕΓΚΡΙΝΕΤΑΙ Ο ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ Δρ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ

3

4 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ-ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΛΩΡΟΚΑΠΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Δρ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2014

5 Τ.Ε.Ι. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 2014 Η παρούσα Πτυχιακή Εργασία και τα συμπεράσματά της σε οποιαδήποτε μορφή αποτελούν συνιδιοκτησία του Τμήματος Μηχανικών Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου και Μηχανολόγων Μηχανικών του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και των φοιτητών. Οι προαναφερόμενοι διατηρούν το δικαίωμα ανεξάρτητης χρήσης και αναπαραγωγής (τμηματικά ή συνολικά) για διδακτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναφέρεται ο τίτλος, οι συγγραφείς, ο επιβλέπων και το εν λόγω τμήμα του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η έγκριση της παρούσας Πτυχιακής Εργασίας από το Τμήμα Μηχανικών Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου και Μηχανολόγων Μηχανικών δεν υποδηλώνει απαραιτήτως και αποδοχή των απόψεων των συγγραφέων εκ μέρους του Τμήματος Οι υποφαινόμενοι δηλώνουμε υπεύθυνα ότι η παρούσα Πτυχιακή Εργασία είναι εξ ολοκλήρου δικό μας έργο και συγγράφηκε ειδικά για τις απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Μηχανικών Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου και Μηχανολόγων Μηχανικών. Δηλώνουμε υπεύθυνα ότι κατά τη συγγραφή ακλουθήσαμε την πρέπουσα ακαδημαϊκή δεοντολογία αποφυγής λογοκλοπής. Έχουμε επίσης αποφύγει οποιαδήποτε ενέργεια που συνιστά παράπτωμα λογοκλοπής. Γνωρίζουμε ότι η λογοκλοπή μπορεί να επισύρει ποινή ανάκλησης του πτυχίου μας. Υπογραφή Ξάνης Δημήτρης Φλωροκάπης Κωνσταντίνος

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία μελετά το θέμα της οικιακής χρήσης των συσκευών φυσικού αερίου διεθνώς. Στο πρώτο κεφάλαιο πραγματοποιείται η εισαγωγή στο θέμα με μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του φυσικού αερίου και κυρίως στην παρουσία του στον ελλαδικό χώρο. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται μια εκτενής παρουσίαση της παραγωγής και της κατανάλωσης φυσικού αερίου σε παγκόσμια κλίμακα. Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την λεπτομερή περιγραφή του συστήματος εσωτερικής εγκατάστασης του φυσικού αερίου. Ειδικότερα, περιγράφεται η μορφή του εσωτερικού δικτύου του φυσικού αερίου και ο τρόπος σύνδεσης και τοποθέτησης των συσκευών αερίου. Το τέταρτο κεφάλαιο λειτουργώντας συμπληρωματικά όσον αφορά τις εσωτερικές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, περιέχει την περιγραφή της διαδικασίας ελέγχου της εσωτερικής εγκατάστασης και τις διατάξεις ασφαλείας που πρέπει να τηρούνται. Η πτυχιακή εργασία ολοκληρώνεται με το πέμπτο κεφάλαιο που καλύπτει και τη μεγαλύτερη έκταση της εργασίας. Πιο συγκεκριμένα το τελευταίο κεφάλαιο παρέχει πλήθος στοιχείων για τις συσκευές φυσικού αερίου. Ακόμη οι συσκευές φυσικού αερίου που παρουσιάζονται στην παρούσα εργασία ενδείκνυνται για οικιακή χρήση και μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του μαγειρέματος, της παραγωγής ζεστού νερού, της θέρμανσης χώρων, του κλιματισμού, του φωτισμού των χώρων και μερικές άλλες οικιακές ανάγκες. Τέλος μετά την παρουσίαση των συσκευών φυσικού αερίου συμπεραίνουμε πόσο οικονομικές, αποδοτικές και φιλικές προς το περιβάλλον είναι οι συσκευές που λειτουργούν με φυσικό αέριο σε σχέση με αυτές που λειτουργούν με ηλεκτρικό ρεύμα ή με κάποιο άλλο καύσιμο. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Οικιακές Χρήσεις-Συσκευές Φυσικού Αερίου ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Φυσικό Αέριο, Οικιακές Συσκευές, Εγκαταστάσεις, Διατάξεις Ασφαλείας, Παραγωγή και Κατανάλωση Φυσικού Αερίου

7 ABSTRACT This thesis examines the issue of residential gas appliances internationally. In the first chapter is the introduction to the topic with a brief review of the history of natural gas, and mainly of its presence in the Greek world. The second chapter is an extensive presentation of the production and consumption of natural gas worldwide. The third chapter contains a detailed description of internal installation of gas. Specifically, describes the form of the domestic natural gas network and the wiring and installation of gas appliances. The fourth chapter refers complementary to the internal gas plants, contains a description of the control of internal installation and security provisions that should be respected. The paper concludes with the fifth chapter which covers the largest area of the paper. Specifically, the last chapter provides a wealth of data on gas appliances. Finally, the gas appliances presented in this paper are suitable for residential use and can meet the needs of cooking, hot water, space heating, air conditioning, lighting of spaces and some other household needs. SUBJECT AREA: Residential uses-devices of natural gas KEYWORDS: Natural Gas, Residential Devices, Installations, Security Provisions, Natural Gas Production and Consumption

8

9 Αφιερωμένη στους γονείς μας.

10 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Για τη διεκπεραίωση της παρούσας πτυχιακής εργασίας, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον επιβλέπων καθηγητή μας τον κ. Νίκο Κόκκινο, κυρίως για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε, καθώς και για την υπομονή που έκανε κατά τη διάρκεια υλοποίησης της παρούσας εργασίας. Όπως επίσης για την βοήθεια που μας παρείχε σε προβληματισμούς και δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε. Ακόμα θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους μας βοήθησαν με τις μεταφράσεις κάποιον κειμένων και όσους γενικά βοήθησαν με τις γνώσεις του για την διεκπεραίωση της πτυχιακής εργασίας. Τέλος θα θέλαμε να απευθύνουμε τις ευχαριστίες μας στους γονείς μας, οι οποίοι στήριξαν τις σπουδές μας, όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια που διανύουμε, με όποιο τρόπο μπορούσαν, για την καλύτερη μόρφωσή μας.

11 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΓΕΝΙΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ Β. ΑΜΕΡΙΚΗ-Η.Π.Α ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ Β.ΑΜΕΡΙΚΗ- ΚΑΝΑΔΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ Β.ΑΜΕΡΙΚΗ- ΜΕΞΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ Ν.ΑΜΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΩΚΕΑΝΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

12 3.4 ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ ΧΩΡΟΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ ΚΑΠΝΑΕΡΙΩΝ ΚΑΠΝΑΓΩΓΟΙ ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ ΚΑΠΝΑΕΡΙΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΑΕΡΙΟΥ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΕΣ, ΦΟΥΡΝΟΙ ΕΤΣΙΕΣ ΚΑΙ ΨΗΣΤΑΡΙΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ ΤΑΧΥΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΧΩΡΩΝ ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ, ΕΠΙΤΟΙΧΙΟΙ ΛΕΒΗΤΕΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΕΠΙΔΑΠΕΔΙΟΙ ΛΕΒΗΤΕΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ (ΑΕΡΟΘΕΡΜΑ) ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΛΕΒΗΤΩΝ ΝΤΗΖΕΛ

13 5.4.5 ΤΖΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΖΑΚΟΣΟΜΠΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟ ΧΩΡΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΛΛΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΡΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΠΙΝΑΚΑΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι ΑΝΑΦΟΡΕΣ

14 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 2.1: Εισαγωγές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ Σχήμα 2.2: Κατανάλωση ανά τομέα στις ΗΠΑ Σχήμα 2.3 Το φυσικό αέριο της Β. Αμερικής σε σύγκριση με το φυσικό αέριο σε πέντε χώρες στο κόσμο...35 Σχήμα 2.4: Οι 5 κορυφαίοι παραγωγοί φυσικού αερίου το Σχήμα 2.5: Παραγωγή και κατανάλωση φυσικού αερίου στον Καναδά (από το 2000 μέχρι το 2011). 38 Σχήμα 2.6: Ποσοστό φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για θέρμανση χώρου στον Καναδά.39 Σχήμα 2.7: Παραγωγή(με καφέ χρώμα) και κατανάλωση (με μπλε χρώμα) φυσικού αερίου στο Μεξικό, από το 2003 μέχρι το Σχήμα 2.8: Εισαγωγές LNG στην Κίνα 44 Σχήμα 2.9: Εξαγωγές LNG της Αυστραλίας Σχήμα 2.10: Εξαγωγές LNG της Μαλαισίας Σχήμα 2.11: Ζήτηση Φ.Α στον Δυτικό Ειρηνικό σε διάφορους τομείς Σχήμα 2.12: Παραγωγή (Πράσινο χρώμα) και κατανάλωση (Μπλε χρώμα) Φ.Α στον Δυτικό Ειρηνικό, Σχήμα 2.13: Εξαγωγές LNG του Κατάρ..50 Σχήμα 2.14: Παραγωγή Φ.Α στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Σχήμα 2.15: Εξαγωγές Αλγερινού LNG Σχήμα 2.16: Εξαγωγές Φ.Α της Αλγερίας με αγωγούς...53 Σχήμα 2.17: Κατανάλωση Φ.Α στην Αίγυπτο Σχήμα 2.18: Παραγωγή και Κατανάλωση Φ.Α στη Νιγηρία Σχήμα 2.19: Εξαγωγές LNG της Νιγηρίας Σχήμα 2.20: Παραγωγή και κατανάλωση Φυσικού αερίου στη Νότιο Αφρική, Σχήμα 2.21: Χώρες που κατέχουν τεράστια αποδεδειγμένα αποθέματα Φ.Α στον κόσμο...60

15 Σχήμα 2.22: Κατανάλωση φυσικού αερίου ανά τομέα στη Ρωσία το Σχήμα 2.23: Κατανάλωση Φ.Α ανά τομέα στη Νορβηγία Σχήμα 2.24: Εξαγωγές Φ.Α στην Ευρώπη.61 Σχήμα 2.25: Κατανάλωση φυσικού αερίου ανά τομέα στην Ελλάδα.62 Σχήμα 2.26: Δεδομένα παραγωγής κοιτάσματος Νοτίου Καβάλας Σχήμα 3.1: Τροφοδότηση εσωτερικών εγκαταστάσεων αερίου Σχήμα 3.2: Τοποθέτηση συσκευών φυσικού αερίου 77 Σχήμα 3.3: Επιτοίχιος λέβητας/θερμοσίφωνας τοποθετημένος σε ντουλάπι Σχήμα 3.4: Άμεσος αερισμός Σχήμα 3.5: Έμμεσος αερισμός Σχήμα 3.6: Σύνδεση δύο συσκευών στον ίδιο καπναγωγό σε μία κοινή καμινάδα.84 Σχήμα 3.7: Απαιτουμενα μέτρα προφύλαξης όταν η καπνοδόχος διέρχεται από ένα δάπεδο η οροφή περιέχοντας εύφλεκτα υλικά..86 Σχήμα 3.8: Σειρά συναρμολόγησης καπναγωγού Σχήμα 3.9: Περιορισμοί στην εγκατάσταση ενός συστήματος απαγωγής καπναερίων 87 Σχήμα 3.10: Σύνδεση καπναγωγών συσκευών του ίδιου ορόφου στην ίδια καμινάδα.87 Σχήμα 3.11: Προτιμότερη καπνοδόχος για μικρότερη αντίσταση στη ροή, για την αποφυγή συμπυκνώματος και την διαρροή προϊόντων καύσης από την ασφάλεια ροής Σχήμα 3.12: Παραδεκτή θέση καπνοδόχου επιτοίχου θερμοσίφωνα/λέβητα όταν υπάρχει εμπόδιο στην έξοδο των καπναερίων Σχήμα 3.13: Παραδεκτή θέση καπνοδόχου επιτοίχου θερμοσίφωνα/λέβητα Σχήμα 4.1: Δοκιμή αντοχής. 93 Σχήμα 4.2: Δοκιμή στεγανότητας Σχήμα 4.3: Τυπικό κατακόρυφο διάγραμμα οικιακής εγκατάστασης φυσικού αερίου με τις ασφαλιστικές διατάξεις του Σχήμα 5.1: Κύρια μέρη αυτόνομου επιτοίχιου λέβητα θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παραγωγής ζεστού νερού Σχήμα 5.2: Κύρια μέρη αυτόνομου επιδαπέδιου λέβητα θέρμανσης χώρων.. 110

16 Σχήμα 5.3: Αρχές λειτουργίας ατμοσφαιρικού και πιεστικού καυστήρα φυσικού αερίου.114 Σχήμα 5.4: Λειτουργία της αντλίας θερμότητας αερίου στα κλιματιστικά Σχήμα 5.5: Κύρια μέρη ενός φωτιστικού φυσικού αερίου..120

17

18 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 1.1: Φώτα δρόμου με Φ.Α, Αγγλία Εικόνα 1.2: Λύχνος Bunsen Εικόνα 1.3: Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα Εικόνα 2.1: Περιοχές παραγωγής φυσικού αερίου στην Β. Αμερική Εικόνα 2.2: Χάρτης παραγωγής φυσικού αερίου στον Καναδά Εικόνα 2.3: Λεκάνες παραγωγής φυσικού αερίου του ανατολικού Μεξικού Εικόνα 2.4: Περιοχή Δυτικού Ειρηνικού (Asia-Pacific) Εικόνα 2.5: Περιοχές παραγωγής Φ.Α στην Κίνα 44 Εικόνα 2.6: Λεκάνες παραγωγής Φ.Α στην Αυστραλία Εικόνα 2.7: Λεκάνες Sarawak και Sabah στη Μαλαισία Εικόνα 2.8: Χάρτης της Μέσης Ανατολής Εικόνα 2.9: Χάρτης της ηπείρου της Αφρικής Εικόνα 2.10: Χάρτης λεκανών σχιστολιθικού αερίου (με ροζ χρώμα) στην Ευρώπη Εικόνα 2.11: Η περιοχή της Ευρασίας Εικόνα 2.12: Θέση των κοιτασμάτων Πρίνος και Νότια Καβάλα Εικόνα 3.1: Διασυνδετήριοι αγωγοί φυσικού αερίου στην Ελλάδα.65 Εικόνα 3.2: Σωλήνες χυτοσιδήρου Εικόνα 3.3: Γαλβάνιζε σωλήνες με σπείρωμα Εικόνα 3.4: Χαλκοσώληνες Φ.Α Εικόνα 3.5: Χαλκοσωλήνας Φ.Α σε κουλούρα Εικόνα 3.6: Χαλύβδινα εξαρτήματα ( ταυ, καμπύλη, μούφα, συστολή) Εικόνα 3.7: Χαλύβδινες σφαιρικές βάνες Εικόνα 3.8: Προστατευτικός σωλήνας (Πουκάμισο) Εικόνα 3.9: Εύκαμπτος σύνδεσμος μεταβλητού μήκους συσκευών αερίου Εικόνα 3.10: Εξαρτήματα καπναγωγών από μέταλλο (γόνατα, γωνίες) Εικόνα 3.11: Ανοίγματα καθαρισμού και ελέγχου καπναγωγών από μέταλλο... 83

19 Εικόνα 3.12: Τυπικά τερματικά στόμια από αμιαντοτσιμέντο και από μέταλλο Εικόνα 4.1: Ανιχνευτής φυσικού αερίου Εικόνα 5.1: Τυπικές κουζίνες φυσικού αερίου Εικόνα 5.2: Εντοιχιζόμενοι φούρνοι φυσικού αερίου 60(αριστερά), 70(κέντρο) και 90(δεξιά) εκατοστών Εικόνα 5.3: Εντοιχιζόμενες εστίες φυσικού αερίου 300(αριστερά), 600(κέντρο) και 90(δεξιά) εκατοστών Εικόνα 5.4: Επιτραπέζιες συσκευές φυσικού αερίου 1 εστίας(αριστερά), 1 1/5 εστιών(κέντρο) και 3 εστιών(δεξιά) Εικόνα 5.5: Φορητή ψησταριά αερίου(αριστερά) και εντοιχιζόμενη ψησταριά αερίου(δεξιά) Εικόνα 5.6: Ταχυθερμοσίφωνας αερίου με ενσωματωμένη βρύση (αριστερά), εσωτερικός ταχυθερμοσίφωνες (κέντρο), Ταχυθερμοσίφωνας εξωτερικής χρήσης (δεξιά) Εικόνα 5.7: Θερμοσίφωνες αποθήκευσης καύσης φυσικού αερίου Εικόνα 5.8: Αυτόνομοι, επιτοίχιοι λέβητες θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παράγωγης ζεστού νερού Εικόνα 5.9: Τυπικοί επιδαπέδιοι λέβητες αερίου κεντρικής θέρμανσης Εικόνα 5.10: Μονοβάθμιος (αριστερα) και διβάθμιος καυστήρας αερίου Εικόνα 5.11: Αυτόνομα θερμαντικό σώματα για θέρμανση χώρων έως και 215 m 3 (αριστερά),120 m 3 (κέντρο) και 65 m 3 (δεξιά) Εικόνα 5.12: Τζάκια κλειστού τύπου (αριστερά), ανοιχτού τύπου (κέντρο) και καλαθάκια αερίου που τοποθετούνται σε ήδη υπάρχον τζάκι (δεξιά) Εικόνα 5.13: Τζακόσομπες αερίου Εικόνα 5.14: Αερόψυκτη εξωτερική μονάδα (αριστερά) και κλιματιστικό φυσικού αερίου (δεξιά) Εικόνα 5.15: Στεγνωτήριο ρούχων με φυσικό αέριο Εικόνα 5.16: Ψυγείο φυσικού αέριου Εικόνα 5.17: Φωτιστικά φυσικού αεριού Εικόνα 5.18: Οικιακή γεννήτρια φυσικού αερίου

20 Εικόνα 5.19: Λειτουργία γεννήτριας φυσικού αερίου

21

22 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1.1: Χημική σύσταση του φυσικού αερίου Πίνακας 1.2: Χαρακτηριστικά 1 ης οικογένειας αερίων Πίνακας 1.3: Χαρακτηριστικά 2 ης οικογένειας αερίων Πίνακας 1.4: Χαρακτηριστικά 3 ης οικογένειας αερίωνσφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης.27 Πίνακας 1.5: Χαρακτηριστικά 4 ης οικογένειας αερίων Πίνακας 2.1: Παραγωγή φυσικού αερίου στην Αμερική, Πίνακας 2.2: Κατανάλωση φυσικού αερίου στην Αμερική, Πίνακας 2.3: Παραγωγή φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού ( ) Πίνακας 2.4: Κατανάλωση φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού (Asia- Pacific) Πίνακας 2.5: Παραγωγή φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, Πίνακας 2.6: Κατανάλωση φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, Πίνακας 2.7: Παραγωγή Φ.Α στην Αφρική, (ΒΡ Statistical Review 2011) Πίνακας 2.8: Κατανάλωση Φ.Α στην Αφρική, (ΒΡ Statistical Review 2011) 52 Πίνακας 2.9: Παραγωγή και Κατανάλωση Φ.Α σε όλες της χώρες της Αφρικής το Πίνακας 2.10: Παραγωγή φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ευρασία, Πίνακας 2.11: Κατανάλωση φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ευρασία, Πίνακας 3.1: Αποστάσεις στηριγμάτων οριζόντιων σωληνώσεων Πίνακας 3.2: Ελάχιστες διατομές για καπναγωγούς Πίνακας 3.3: Ελάχιστες διατομές καπνοδόχων Α από τυποποιημένα λεία τεμάχια σε cm Πίνακας 3.4: Ελάχιστες διατομές κτιστών καπνοδόχων Α σε cm Πίνακας 4.1: Μέγιστες επιτρεπόμενες λειτουργίες εντός κτιρίου για οικιακές χρήσεις φυσικού αερίου... 96

23 Πίνακας 5.1: Τεχνητά χαρακτηριστικά δύο ταχυθερμοσιφώνων φυσικού αερίου Πίνακας 5.2: Τεχνητά χαρακτηριστικά θερμοσιφώνων αποθήκευσης φυσικού αερίου Πίνακας 5.3: Τεχνητά χαρακτηριστικά δύο επιτοίχιων λεβήτων θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παραγωγής ζεστού νερού Πίνακας 5.4: Βασικά τεχνητά χαρακτηριστικά αυτόνομων θερμαντικών σωμάτων αερίου, από μικρότερη έως και την μεγαλύτερη ισχύς Πίνακας 5.5: Σύγκριση ηλεκτρικών στεγνωτήριων ρούχων με στεγνωτήριο φυσικού αερίου.118

24 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αν και το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται από αρχαιοτάτων χρόνων, με την αξία του και τις ιδιότητες του να αναγνωρίζονται σε διάφορες γωνιές της γης, στη χώρα μας δεν είναι τόσο διαδεδομένο. Από την άλλη πλευρά, στις χώρες του εξωτερικού αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των κατοίκων, οι οποίοι το χρησιμοποιούν για την κάλυψη μεγάλου μέρους των καθημερινών τους αναγκών (θέρμανση, μαγείρεμα, κλιματισμό, φωτισμό κλπ). Ωστόσο, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι και η χώρα μας, στις αρχές του 21 ου αιώνα έκανε τα πρώτα σπουδαία βήματα για την οικιακή εκμετάλλευση της οικονομικής αυτής πηγής ενέργειας. Στην ραγδαία εξάπλωση της χρήσης του στα μεγάλα αστικά κέντρα, αναμφισβήτητα βοήθησε και η οικονομική κρίση, με την εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου, που έκανε την προμήθεια του τελευταίου σχεδόν απαγορευτική. Σήμερα, το φυσικό αέριο αποτελεί μέρος της καθημερινότητας της πλειοψηφίας των νοικοκυριών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με αυτό να χρησιμοποιείται κυρίως για θέρμανση, μαγείρεμα, παραγωγή ζεστού νερού και ως καύσιμο αυτοκινήτων. Δυστυχώς όμως, αν και βρισκόμαστε χιλιάδες χρόνια μετά από την πρώτη χρήση του οι υπόλοιπες ελληνικές πόλεις δεν διαθέτουν ακόμα εγκαταστάσεις που θα μπορέσουν να το φέρουν στα σπίτια των κατοίκων. Τέλος, να σημειώσουμε ότι αυτή η αλλαγή στην Ελληνική πραγματικότητα έφερε αλλαγές και στην αγορά. Σήμερα, στο εμπόριο κυκλοφορεί πληθώρα οικιακών συσκευών, που λειτουργούν με φυσικό αέριο, οι οποίες είναι πιο οικονομικές, πιο οικολογικές και πιο αποδοτικές.

25 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ Το Φυσικό Αέριο είναι ένα άοσμο και άχρωμο μείγμα υδρογονανθράκων, βασικά συστατικά του οποίου είναι το μεθάνιο, το αιθάνιο, το προπάνιο και το βουτάνιο. Μέσα σε αυτό το αέριο μείγμα συναντάμε και σημαντικές ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα, αζώτου, υδρογόνου, ήλιου και υδρόθειου 5. Το φυσικό αέριο που είναι απαλλαγμένο από τους υδρογονάνθρακες πέραν του μεθανίου, δηλαδή το καθαρό μεθάνιο, συχνά αποκαλείται και ξηρό φυσικό αέριο. Αντίστοιχα, το φυσικό αέριο που συμπεριλαμβάνει και άλλους υδρογονάνθρακες εκτός από το μεθάνιο, αποκαλείται και υγρό φυσικό αέριο Το Φυσικό Αέριο εξορύσσεται από υπόγειες κοιλότητες στις οποίες βρίσκεται υπό υψηλή πίεση ενώ είχε σχηματιστεί με παρόμοιο τρόπο με το πετρέλαιο. Δηλαδή, δημιουργήθηκαν προ εκατομμυρίων ετών από αμέτρητες μάζες φυτικών και ζωικών οργανισμών, που προσεβλήθησαν από την επίδραση βακτηριδίων, με την απουσία του αέρα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που τα κοιτάσματα του Φυσικού Αερίου βρίσκονται σε περιοχές που υπάρχουν πετρελαιοπηγές 5. Επομένως, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου βρίσκονται μακριά από τα κύρια κέντρα καταναλώσεως, γεγονός που καθιστά αναγκαία την μεταφορά του. Αυτή, όταν το Φυσικό Αέριο βρίσκεται σε αέρια κατάσταση, πραγματοποιείται με αγωγούς υπό υψηλή πίεση, ενώ όταν βρίσκεται σε υγρή κατάσταση μεταφέρεται με ειδικά διαμορφωμένα δεξαμενόπλοια. Καθώς είναι ελαφρύτερο από το αέρα (έχει ειδικό βάρος ίσο με 0,59) η χρήση του θεωρείται ασφαλείς πέρα από το γεγονός ότι είναι μη τοξικό- χάρη στην τάση διαφυγής που έχει από χαραμάδες παραθύρων ή άλλα ανοίγματα του χώρου προς το περιβάλλον, αποφεύγοντας έτσι την συγκέντρωση του στο χώρο. Το παραπάνω γεγονός δημιουργεί δύσκολα συνθήκες εκρηκτικού μείγματος σε αντίθεση με άλλα αέρια καύσιμα βαρύτερα. Να σημειώσουμε ότι για να γίνεται εύκολα αντιληπτή μια πιθανή διαρροή Φυσικού Αερίου, καθώς όπως αναφέραμε παραπάνω είναι άοσμο και άχρωμο, του έχει προσδοθεί χαρακτηριστική οσμή με πρόσθεση μερκαπτάνης 5. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

26 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Συστατικά % κατά όγκο σύσταση Μεθάνιο (CH 4 ) Αιθάνιο (C 2 H 6 ) 5-15 Προπάνιο (C 3 H 8 ) και Βουτάνιο (C 4 H 10 ) < 5 CO 2, N 2, H 2 S, κτλ. μικρότερες ποσότητες Τα χαρακτηριστικά του το κάνουν συμβατό με τους υφιστάμενους εναλλακτικούς κινητήρες εσωτερικής καύσης (δείκτης οκτανίου υψηλότερος του 110, θερμιδική δύναμη 10% μεγαλύτερη του πετρελαίου). Πίνακας 1.1: Χημική σύσταση του Φυσικού Αερίου 4 Ακόμη να προσθέσουμε ότι τα αέρια είναι χωρισμένα σε τρεις κατηγορίες που τις ονομάζουμε οικογένειες 6. Η πρώτη οικογένεια αποτελείται από τα αέρια πόλεως, παραγόμενα επί τόπου η έξω από τις καταναλώτριες πόλεις, κοινώς γνωστά ως φωταέρια. Τα χαρακτηριστικά τους είναι ότι είναι πλούσια σε μονοξείδιο του άνθρακα (CO),όπου είναι ένα τοξικό αέριο και το υδρογόνο (Η 2 ). Πίνακας 1.2: Χαρακτηριστικά 1 ης οικογένειας αερίων 70 Η δεύτερη οικογένεια περιλαμβάνει τα φυσικά αέρια, δηλαδή τα γαιαέρια και τα ελαιαέρια και επίσης περιλαμβάνει και τα εναλλάξιμα προς τα φυσικά αέρια. Η συγκεκριμένη οικογένεια χωρίζεται σε ομάδες, την L (low) με δείκτη Wobbe χαμηλής τιμής, την Η (High) με δείκτη Wobbe υψηλής τιμής και την ομάδα Ε χωρίς να υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τους. Πίνακας 1.3: Χαρακτηριστικά 2 ης οικογένειας αερίων 70 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Η τρίτη οικογένεια εμπεριέχει τα υγραέρια που είναι μίγματα που αποτελούνται από προπάνιο και βουτάνιο και διαιρούνται σε ομάδες B/P, P και Β Πίνακας 1.4: Χαρακτηριστικά 3 ης οικογένειας αερίων 70 Υπάρχει και μία τέταρτη οικογένεια αερίων κατά τους Γερμανικούς κανονισμούς όπου περιλαμβάνει μείγματα υδρογονανθράκων/αέρα αλλά δεν μας ενδιαφέρουν 6 Πίνακας 1.5: Χαρακτηριστικά 4 ης οικογένειας αερίων 70 Οι συσκευές αερίου συνήθως είναι κατάλληλα ρυθμισμένες για μια από αυτές τις οικογένειες αερίου, οπότε καταλαβαίνουμε ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε αυτές τις τρεις οικογένειες αερίων και κατά την αγορά μιας τέτοιας συσκευής με ποια από αυτές τις τρεις οικογένειες λειτουργεί 6. Τέλος αξίζει να αναφερθούμε στις τρείς χαρακτηριστικές ιδιότητες που συνδέονται με την τεχνική καύσης, όπου είναι οι εξής 6 : Η Πυκνότητα που είναι το πηλίκο της μάζας m προς τον όγκο V στην πίεση Ρ και τη θερμοκρασία Τ. Τα kg/m 3 είναι η μονάδα μέτρησης του. Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες την κανονική πυκνότητα, όπου είναι πυκνότητα στην κανονική κατάσταση πού εξαρτάται μόνο από το είδος του αερίου και την πυκνότητα λειτουργίας. Η Θερμογόνος Δύναμη είναι άλλη μία χαρακτηριστική ιδιότητα και μας δείχνει την ποσότητα θερμότητας όπου εκλύεται κατά την πλήρη καύση της μονάδας ποσότητας της ουσίας. Την διακρίνουμε σε δυο κατηγορίες την ανώτερη και την κατώτερη θερμογόνο δύναμη. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

28 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η ανώτερη θερμογόνος δύναμη Ηο είναι η θερμότητα που εκλύεται για πλήρη καύση ενός ξηρού αερίου με καθαρό αέριο οξυγόνο όταν για προϊόντα καύσης έχουμε μόνο διοξείδιο άνθρακος CO 2, H 2 Ο(υγρό), Άζωτο Ν 2 Και διοξείδιο του θείου SO 2. Η κατώτερη θερμογόνος δύναμη Hu είναι η θερμότητα που εκλύεται για πλήρη καύση ενός ξηρού αερίου με αέριο οξυγόνο, όταν σαν προϊόντα καύσης έχουμε μόνο διοξείδιο άνθρακος CO 2, H 2 0 (αέριο), Άζωτο Ν 2 Και διοξείδιο του θείου SO 2. Μονάδες μέτρησης και των δύο θερμογόνων δυνάμεων δίνεται kwh/m 3 η KJ/m 3 Ο δείκτης Wobbe είναι μέτρο της θερμικής φόρτισης ενός καυστήρα και χρησιμοποιείται κατά την κρίση για την δυνατότητα αντικατάστασης αέριων καυσίμων σε ένα καυστήρα. Αέρια καύσιμα με διαφορετική σύσταση, αλλά με τον ίδιο δείκτη Wobbe, αποδίδουν υπό την ίδια πίεση στον καυστήρα και κατά προσέγγιση, την ίδια θερμική φόρτιση. Επίσης και έχει τις ίδιες μονάδες μέτρησης με την θερμογόνο δύναμη. Ανάλογα την θερμογόνο δύναμη διαχωρίζουμε τον ανώτερο και κατώτερο δείκτη Wobbe ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Μπορεί η εμπορική χρήση του φυσικού αερίου να είναι σχετικά πρόσφατη, αλλά το φυσικό αέριο έχει γίνει γνωστό από τους αρχαίους χρόνους. Περίπου το 1000 π.χ, το μαντείο των Δελφών, στον Παρνασσό στην Αρχαία Ελλάδα, χτίστηκε σε ένα μέρος όπου το φυσικό αέριο διέρρεε από το έδαφος σε μία φλόγα 1. Γύρω στο 500 π.χ, οι Κινέζοι άρχισαν μα χρησιμοποιούν ακατέργαστους αγωγούς, φτιαγμένους από μπαμπού, για την μεταφορά φυσικού αερίου που διέρρεε στην επιφάνεια και το χρησιμοποιούσαν για να βράσουν το νερό της θάλασσας και να πάρουν πόσιμο νερό. Στην Αγγλία έγινε η πρώτη εμπορευματοποίηση του φυσικού αερίου. Γύρω στο 1785, οι Άγγλοι χρησιμοποιούσαν το φυσικό αέριο που παράγεται από τον άνθρακα με σκοπό να φωτίσουν τα σπίτια τους και τους δρόμους. Το 1816 στο Μέριλαντ της Βαλτιμόρης, έγινε η πρώτη πόλη που χρησιμοποιούσε αυτό το είδος του παραγόμενου φυσικού αερίου για να φωτίσει τους δρόμους της. Στην πόλη Φριντόνια της Νέας Υόρκης, το Ο William Hart έσκαψε την πρώτη επιτυχημένη πηγή φυσικού αεριού και την ίδιο χρονική περίοδο η πόλη αυτή χρησιμοποιούσε το φυσικό αέριο για να φωτίσει δρόμους και σπίτια. Επίσης ιδρύθηκε η Fredonia Gas Light Company και έγινε η πρώτη αμερικάνικη εταιρία διανομής φυσικού αερίου. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ Κατά το μεγαλύτερο μέρος του 19ου αιώνα, χρησιμοποιούσαν το φυσικό αέριο αποκλειστικά και μόνο σαν πηγή φωτός, αλλά το 1885 ο Robert Bunsen καινοτομεί με την εφεύρεση του, που είναι τώρα γνωστή ως λύχνος Bunsen και ανοίγει τον δρόμο για νέες ευκαιρίες εκμετάλλευσης του φυσικού αεριού 1. Επί ένα αιώνα η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου παρέμενε περιορισμένη γιατί δεν υπήρχε τρόπος μεταφοράς σε μεγάλες αποστάσεις. Στην δεκαετία του 1920 αναπτύχτηκε η μέθοδος μεταφοράς του φυσικού αερίου που ήταν ένα μεγάλο βήμα για την εκμετάλλευση του αερίου. Έτσι με την επιτυχημένη κατασκευή αγωγών τον 20ο αιώνα, η χρήση του φυσικού αερίου επεκτάθηκε στην θέρμανση του σπιτιού, μαγείρεμα αλλά και σε θερμαντήρες νερού 2. Μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο η κατανάλωση του αερίου αυξήθηκε, όπως συνεχίζει να αυξάνεται και στις μέρες μας. Το 1960 η παγκόσμια παράγωγη έφτανε τα 470 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και 19 χρόνια αργότερα, το 1979 η παραγωγή άγγιζε τα 1459 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το 1950 το φυσικό αέριο αποτελούσε το 12% της καταναλωμένης παγκοσμίως ενέργειας, σε μια δεκαετία το ποσοστό του αυξήθηκε 14,6% και το 1980 το ποσοστό του ήταν 25%. 2 Σήμερα το φυσικό αέριο είναι ζωτικής σημασίας συστατικό της παγκόσμιας προσφοράς ενέργειας. Το φυσικό αέριο σήμερα προμηθεύει περισσότερο από το ήμισυ της ενέργειας που καταναλώνεται από τους οικιακούς και εμπορικούς πελάτες και περίπου το 41% της ενέργειας που χρησιμοποιείται από την βιομηχανία των ΗΠΑ. Σήμερα από όλες τις μορφές ενέργειας την θεωρούν ως την πιο ασφαλέστερη, καθαρότερη και πιο χρήσιμη μορφή ενέργειας. 1 Τέλος ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) με εκτιμήσεις του προβλέπει πως το φυσικό αέριο θα ξεπεράσει την κατανάλωση του άνθρακα το 2010 και θα καλύπτει το ¼ των παγκόσμιων αναγκών το Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

30 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 1.1: Φώτα δρόμου με Φ.Α, Αγγλία Εικόνα 1.2: Λύχνος Bunsen ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα πριν έρθει το φυσικό αέριο, πρόδρομος του ήταν το φωταέριο. Το 1857 σε ένα εργοστάσιο στο Γκάζι αρχίζει να παράγεται το φωταέριο έχοντας σαν πρώτη ύλη το κάρβουνο. Το 1939 η εταιρία φωταερίου περιέρχεται στο Δήμο Αθηναίων, δηλαδή γίνεται η πρώτη Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών 3. Μέχρι το 1985, η Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών προμήθευε τους καταναλωτές με φωταέριο, όπου τότε σταματά η λειτουργία του εργοστασίου και ξεκινάει μια νέα παραγωγή αερίου από νάφθα στα Δημόσια Διυλιστήρια Ασπροπύργου. 3 Η ανάγκη για την χρήση πιο αποδοτικών και πιο φιλικών προς το περιβάλλον μορφών ενέργειας σε συνδυασμό με την τεχνολογική εξέλιξη φέρνουν το φυσικό αέριο στην Ελλάδα. Έτσι το 1988,η ΔΕΠΑ υπογράφει την πρώτη σημαντική συμφωνία για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, μήκους 512 χιλιομέτρων περνώντας από τα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα και έτσι για πρώτη φορά εισάγεται και μεταφέρεται το φυσικό αέριο στη Ελλάδα από την ΔΕΠΑ 4. Το 1994, υπογράφεται η πρώτη Σύμβαση Πώλησης με ένα μεγάλο καταναλωτή, την ΔΕΗ. Ένα χρόνο μετά το 1995, θεσπίζεται ο πρώτος νόμος του αεριού (Ν.2364) όπου ιδρύονται περιφερειακές εταιρίες διανομής αερίου. Το 1996 η Αθήνα καλωσορίζει το φυσικό αέριο, που εισάγεται μέσω αγωγών από την Ρωσία και λίγο αργότερα εφοδιάζεται από την Αλγερία με ειδικά δεξαμενόπλοια όπου μεταφέρεται από τα δίκτυα της ΔΕΠΑ. Επιπλέον την ίδια χρονιά έχουμε την σύνδεση Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ του πρώτου καταναλωτή φυσικού αερίου, που ήταν η μονάδα της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης στην Λάρισα 4. Το 2000 ολοκληρώνεται η κατασκευή του σταθμού προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου,που το προμηθευόταν από την Αλγερία. Ακόμη το 2000 έχουμε την ίδρυση των δυο πρώτων Εταιριών Παροχής Αερίων (ΕΠΑ) στην Θεσσαλονίκη και στην Θεσσαλία. Ένα χρόνο μετά το 2001, θα ιδρυθεί μια αντίστοιχη εταιρία και στην Αττική 4. Το 2001 έχουμε την ίδρυση της Εταιρίας Παροχής Αερίου (ΕΠΑ) Αττικής, φυσικά για την αποκλειστική διανομή φυσικού αερίου στην Αττική Σήμερα το 2014, το φυσικό αέριο με την χρήση του μπορεί να καλύψει τις ανάγκες στον οικιακό τομέα όπως μαγείρεμα, ζεστό νερό,θέρμανση χώρου, κλιματισμό και άλλες ακόμη ανάγκες που θα επεκταθούμε παρακάτω. Όμως δεν έχει καταφέρει να μεταφερθεί σε όλη την Ελλάδα και να το προμηθευτούν όλοι οι Έλληνες καταναλωτές. Παρακάτω η Εικόνα 1.3 δείχνει σε ποιες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν αγωγοί που μπορεί να πραγματοποιηθεί η μεταφορά φυσικού αερίου υψηλής πίεσης. 4 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

32 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 1.3: Δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου στην Ελλάδα 69 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

33 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 2.1 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ Β. ΑΜΕΡΙΚΗ-Η.Π.Α Στις ΗΠΑ το φυσικό αέριο, θεωρείται σαν το πιο φιλικό προς το περιβάλλον ορυκτό καύσιμο. Καθώς καλύπτει το 27% του συνολικού εφοδιασμού τους σε ενέργεια και παράγει περίπου το 30% της ηλεκτρικής τους ενέργειας 7. Αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ, τα αποθέματα (βλ. Παράρτημα Ι, σελ 125) σε φυσικού αερίου φτάνουν τα 305 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, αν και πολλοί από τους ειδικούς πιστεύουν ότι η Αμερική είναι ευλογημένη, καθώς οι δυνατότητες εφοδιασμού της είναι τεράστιες. Σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν το 2012, η παραγωγή φυσικού αερίου στις ΗΠΑ ήταν περίπου 24 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (TCF), ενώ η ζήτηση ήταν 25,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Έτσι έχοντας αυξημένη ζήτηση για το φυσικό αέριο, μεγαλύτερη από την εγχώρια παραγωγή του, αρχίζουν και εισάγουν φυσικό αέριο στις ΗΠΑ, προερχόμενο κυρίως από τον Καναδά μέσω αγωγών. Επίσης εισάγουν και υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από το εξωτερικό με πλοία 7. Σχήμα 2.1: Εισαγωγές φυσικού αερίου στις ΗΠΑ Σύμφωνα με την US ENERGY INFORMATION ADMINISTRATION (E.I.A), η εγχώρια παραγωγή του φυσικού αερίου, αναμένεται να έχει μια αύξηση κατά 38% μέχρι το 2040, λόγω τον μεγάλων προμηθειών του φυσικού αερίου. Το παρακάτω Σχήμα 2.2 δείχνει Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

34 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ στους τομείς που γίνεται η κατανάλωση του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Όπου το 29% χρησιμοποιείτε για μεταφορές, το 33,4% στην βιομηχανία, το 27,8% στην οικιακή και εμπορική κατανάλωση και τέλος το 35,9% στην ηλεκτρική κατανάλωση. 7 Σχήμα 2.2: Κατανάλωση ανά τομέα στις ΗΠΑ 7 Σε μία άλλη έρευνα τις E.I.A που είναι μια υπηρεσία ενεργειακών πληροφοριών εκτιμά πως οι ΗΠΑ έχουν 272,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποθεμάτων φυσικού αερίου. Η συνολική ποσότητα του ανακτήσιμου φυσικού αερίου στην Β. Αμερική είναι περίπου 4,244 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια 8. Έτσι καταλαβαίνουμε πως τα αποθέματα του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ και γενικά σε όλη την Β. Αμερική είναι τεράστια και ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το ποσό του ανακτήσιμου φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι η κατανάλωση των ΗΠΑ είναι σήμερα 24 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, η Ε.Ι.Α εκτιμά πως υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο στην Β. Αμερική για να αντέξει τις Ηνωμένες Πολιτείες για πάνω από 175 χρόνια σύμφωνα πάντα με τους σημερινούς ρυθμούς κατανάλωσης. Η συνολική προμήθεια φυσικού αερίου στη Β. Αμερική είναι τεράστια σε σχέση με άλλες χώρες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς αλλά και το Μεξικό έχουν περισσότερα αποθέματα φυσικού αερίου από το άθροισμα των αποθεμάτων φυσικού αερίου που βρέθηκαν σε Ρωσία, Ιράν, Κατάρ, Σαουδική Αραβία και στο Τουρκμενιστάν 8. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ. Σχήμα 2.3: Το φυσικό αέριο της Β. Αμερικής σε σύγκριση με το φυσικό αέριο σε πέντε χώρες στο κόσμο 8. Το περισσότερο φυσικό αέριο που παράγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και φυσικά σε όλη την Β. Αμερική, είναι γνωστό ως συμβατικό αέριο, πράγμα που σημαίνει ότι βρίσκεται συνήθως σε υπόγειους σχηματισμούς από ψαμμίτη. Το Τέξας παράγει πιο πολύ φυσικό αέριο (περίπου 6,819 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια) από τις άλλες πολιτείες των ΗΠΑ και αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 31% του συνολικού αερίου που παράγεται στην χώρα. Το Ουαόμινγκ είναι το επόμενο με 2,335 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια και της Οκλαχόμα με 1,858 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Στην παρακάτω Εικόνα 2.1 βλέπουμε τις περιοχές της Β. Αμερικής που παράγουν φυσικό αέριο (σχιστολιθικό). Με πορτοκαλί είναι οι ήδη υπάρχουσα έργα παραγωγής φυσικού αερίου και με ροζ τα μελλοντικά έργα 8. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

36 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 2.1: Περιοχές παραγωγής φυσικού αερίου στην Β. Αμερική 14 Ακόμη το φυσικό αέριο παράγει το ¼ της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και της παραγωγής ηλεκτρισμού των ΗΠΑ. Επειδή η ραγδαία αύξηση των αποθεμάτων και της παραγωγής έχουν οδηγήσει σε χαμηλές τιμές, πολλοί από τους αναλυτές προβλέπουν ότι το φυσικό αέριο θα αυξήσει την ζήτηση του και άλλο τα επόμενα χρόνια ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ Β. ΑΜΕΡΙΚΗ- ΚΑΝΑΔΑΣ Στην Βόρειο Αμερική εκτός από τις ΗΠΑ, ο Καναδάς παράγει και αυτός με την σειρά του φυσικό αέριο. Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου είναι πάνω από 60 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, αλλά τα τεχνητά ανακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερίου υπερβαίνουν τα 750 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια 10. Λέγεται πως ο Καναδάς σήμερα, είναι ο τρίτος, πιο μεγάλος παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, με μέσο όρο παραγωγής που υπερβαίνει τα 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια ανά έτος. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.4: Οι 5 κορυφαίοι παραγωγοί φυσικού αερίου το Στον Καναδά οι περισσότεροι πόροι του φυσικού αερίου βρίσκονται στο British Columbia, Alberta, Saskatchewan και στις υπεράκτιες Nova Scotia και New Foundland. Η παρακάτω Εικόνα 2.2 δείχνει με κίτρινο χρώμα που παράγεται φυσικό αέριο στον Καναδά, όπως επίσης τους σημαντικούς αγωγούς φυσικού αερίου στον Καναδά και τέλος με πράσινο που βρίσκονται οι πόλεις. 10 Εικόνα 2.2: Χάρτης παραγωγής φυσικού αερίου στον Καναδά 10 Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του Καναδά (75%) είναι στην ιζηματογενή λεκάνη του δυτικού Καναδά (Western Canada Sedimentary Basin) 11. Το τεχνικά ανακτήσιμο σχιστολιθικό αέριο υπερβαίνει τα 388 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, εκ τον οποίων η μεγαλύτερη πηγή είναι το Horn River, το οποίο καλύπτει μέρη από την British Columbia Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

38 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ και μέρη των βορειοδυτικών εδαφών. Επίσης εκτιμάται ότι το Horn River έχει περίπου 132 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια τεχνικά ανακτήσιμου αερίου. Το Montney Shale, είναι ακόμη μια μεγάλη πηγή φυσικού αερίου (σχιστολιθικού) στον Καναδά, που η τοποθεσία του είναι στην British Columbia και την δυτική Alberta δηλαδή πιο νότια από το Horn River. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, λένε πως αυτός ο σχηματισμός διαθέτει 222 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και από τα οποία περίπου 69 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια είναι τεχνικώς ανακτήσιμα. Η Sable Island offshore Energy Project είναι η μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής φυσικού αερίου στον Καναδά. Η παραγωγή της αγγίζει τα 500 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την μέρα. Στα ανοιχτά των ακτών του Ειρηνικού, σύμφωνα με γεωλογικές έρευνες που δείχνουν ότι εκείνη η περιοχή περιέχει περίπου 40 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Όμως η απαγόρευση γεωτρήσεων σε εκείνη την περιοχή, λόγω του μορατόριουμ εμποδίζει την περεταίρω εξερεύνηση εκεί. 11 Επιπλέον ο Καναδάς είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο, πίσω από Ρωσία, Νορβηγία και το Κατάρ. Οι πιο πολλές εξαγωγές φυσικού αερίου αποστέλλονται στις ΗΠΑ μέσω αγωγού. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό παραγωγής φυσικού αερίου για την επίτευξη εγχώριων απαιτήσεων έχει αυξηθεί ενώ η εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πέσει. Το παρακάτω Σχήμα 2.5 δείχνει με μπλε χρώμα την παραγωγή και με καφέ την κατανάλωση. 12 Σχήμα 2.5: Παραγωγή και κατανάλωση φυσικού αερίου στον Καναδά (από το 2000 μέχρι το 2011) 12 Στον Καναδά το φυσικό αέριο είναι η μεγαλύτερη μορφή ενέργειας που χρησιμοποιείται για θέρμανση στα Καναδικά σπίτια. Πάνω από έξι εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για να ζεστάνουν τους χώρους τους, για να θερμάνουν νερό και άλλα οφέλη που μπορούν άλλες οικιακές συσκευές φυσικού αερίου 13. Οι τιμές Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ του φυσικού αερίου είναι κατά μέσο όρο 50 τοις εκατό χαμηλότερες από τις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης και περίπου το ένα τρίτο της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας σε τιμή βάση δολαρίου. Στο παρακάτω Σχήμα 2.6 δείχνει πως ένα ποσοστό 47,7% καταναλώνουν φυσικό αέριο για την θέρμανση χώρου, ένα 28,6% χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια, το 7,2% πετρέλαιο θέρμανσης, ένα 4,2% αντλίες θερμότητας και το 2% χρησιμοποιούν ξύλο. Σχήμα 2.6: Ποσοστό φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για θέρμανση χώρου στον Καναδά 13 Επίσης στο τομέα του ηλεκτρισμού στον Καναδά, ένα ποσοστό μόνο 6% χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για παραγωγή ηλεκτρισμού καθώς ένα μεγάλο ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από άνθρακα, πυρηνικά η από υδροηλεκτρικά εργοστάσια ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ Β. ΑΜΕΡΙΚΗ-ΜΕΞΙΚΟ Το Μεξικό έχει περίπου 12 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Οι τεχνητά ανακτήσιμοι πόροι φυσικού αερίου υπολογίζονται πάνω από 740 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, που από αυτά τα 681 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια είναι σε σχιστόλιθο και παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτο στο Μεξικό. 14 Το 61% από την παραγωγή του φυσικού αερίου του Μεξικού, βρίσκεται στην ξηρά όπου τα μεγαλύτερα πεδία παραγωγής βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της χώρας, ειδικότερα στην λεκάνη του Burgos (Burgos basin), η οποία αποτελεί το ¼ της συνολικής παραγωγής του φυσικού αερίου στο Μεξικό. Στην παρακάτω Εικόνα 2.3 με κίτρινο χρώμα φαίνονται οι λεκάνες παραγωγής φυσικού αερίου που βρίσκονται στην ξηρά. 14 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

40 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 2.3: Λεκάνες παραγωγής φυσικού αερίου του ανατολικού Μεξικού 15 Η παραγωγή του φυσικού αερίου είναι σχετικά μικρή σε σχέση με τις άλλες χώρες της Βορείου Αμερικής. Η ανάπτυξη των πόρων του σχιστολιθικού αερίου προχωρά με αργούς ρυθμούς. Η αύξηση της ζήτησης αυξάνεται καθώς υπάρχει στασιμότητα της εγχώριας παραγωγής και το Μεξικό αναγκάζεται να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) κυρίως από τις ΗΠΑ η από άλλες χώρες 15. Σχήμα 2.7: Παραγωγή(με καφέ χρώμα) και κατανάλωση (με μπλε χρώμα) φυσικού αερίου στο Μεξικό, από το 2003 μέχρι το Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ Ν. ΑΜΕΡΙΚΗ Σε αυτό το κομμάτι της Αμερικής θα αναφερθούμε συνοπτικά με δύο πίνακες που αναφέρουν την παραγωγή και την κατανάλωση φυσικού αερίου στις χώρες που ανήκουν στην Κεντρική και Νότιο Αμερική. Το Τρινιντάντ και Ταμπάκο, η Βενεζουέλα και η Αργεντινή ξεχωρίζουν στο τομέα της παραγωγής. Ενώ στον τομέα της κατανάλωσης ξεχωρίζουν πάλι το Τρινιντάντ και Ταμπάκο, η Βενεζουέλα και η Αργεντινή ενώ σημαντική κατανάλωση παρατηρείται και στην Βραζιλία. Πίνακας 2.1: Παραγωγή φυσικού αερίου στην Αμερική, Πίνακας 2.2: Κατανάλωση φυσικού αερίου στην Αμερική, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΩΚΕΑΝΙΑ Η περιοχή του δυτικού Ειρηνικού που είναι γνωστή ως Asia-Pacific, περιλαμβάνει ένα μεγάλο μέρος της ανατολικής Ασίας, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ωκεανίας 16. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

42 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 2.4: Περιοχή Δυτικού Ειρηνικού (Asia-Pacific) 71 Οι κυριότερες χώρες που καταναλώνουν φυσικό αέριο στην περιοχή του δυτικού Ειρηνικού είναι η Κίνα, η Ιαπωνία, η Ινδία, η Κορέα, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία, Η Μαλαισία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Αυστραλία και η Ταιβάν. Σύμφωνα με μια έρευνα της IEA (International Energy Agency) η κάθε μία από αυτές τις χώρες κατανάλωσε πάνω από 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου το Από το 1990 η αγορά φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού έχει υποστεί αξιοσημείωτη ανάπτυξη, περίπου 560 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm).η Ανατολική Ασία σε αντίθεση με την Αμερική είναι μια χώρα που παράγει ελάχιστα φυσικό αέριο. Έτσι για να καλύψει τις ανάγκες των καταναλωτών αναγκάζεται να εισάγει φυσικό αέριο, είτε με αγωγούς είτε μέσω δεξαμενόπλοιων (LNG).Η περιοχή αυτή διακρίνεται σε τρείς χωριστές αγορές 16. Στην πρώτη αγορά ανήκουν οι καθιερωμένες και ώριμες αγορές της Ιαπωνίας, της Κορέας και της Ταιβάν. Οι οποίες προμηθεύονται κυρίως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και έχουν περιορισμένες δυνατότητες για ανάπτυξη. Η δεύτερη αγορά περιλαμβάνει τους αναδυόμενους γίγαντες δηλαδή την Κίνα και την Ινδία, οι οποίες τις αποκαλούν έτσι γιατί χρόνο με χρόνο αυξάνουν την ζήτηση για φυσικό αέριο και μπορούν να εισάγουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αέριου από αγωγούς και μεγάλες ποσότητες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Στην τρίτη αγορά ανήκει η περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας, δηλαδή η Μαλαισία και η Ινδονησία. Αυτή η αγορά αποτελείτε από μεγάλους παραγωγούς υγροποιημένου φυσικού αερίου και ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες που διασυνδέονται ελάχιστα με αγωγούς φυσικού αερίου 16. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι χώρες που ανήκουν στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού (Asian-Pacific) δεν παράγουν όλες τους φυσικό αέριο. Οι κύριες χώρες που έχουν αυτή την δυνατότητα είναι η Αυστραλία, Μπαγκλαντές, Μπρούνεϊ, Κίνα, Ινδία, Ινδονησία, Μαλαισία, Μιανμάρ, Πακιστάν, Ταϋλάνδη και το Βιετνάμ. O παρακάτω Πίνακα 2.3 της BP Statistical Review, δείχνει την συνολική και ανά χώρα παραγωγή φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού (Asian-Pacific) από το 2002 μέχρι το 2012 και μετρώντας την σε δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Πίνακας 2.3: Παραγωγή φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού ( ) 30 Η Κίνα είναι η μεγαλύτερη χώρα παραγωγής φυσικού αερίου στον Δυτικό Ειρηνικό. Συμφώνα με την OGJ (Oil & Gas Journey) η Κίνα τον Ιανουάριο του 2014 είχε 155 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια (TCF) αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Σε σύγκριση με το 2013 η Κίνα είχε 14 τρισεκατομμύρια πόδια παραπάνω παραγωγή. Η Κίνα υπέρ τριπλασίασε την παραγωγή φυσικού αερίου της από το 2002 μέχρι το Η παραγωγή της αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια καθώς σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν το φυσικό αέριο για την αντικατάσταση άλλων υδρογονανθράκων στον τομέα της ενέργειας. Όπως προαναφέραμε η Κίνα είναι αναδυόμενος γίγαντας στις αγορές φυσικού αερίου. Το παρακάτω Σχήμα 2.8 δείχνει της χώρες εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Κίνα 17. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

44 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.8 : Εισαγωγές LNG στην Κίνα 17 Εικόνα 2.5: Περιοχές παραγωγής Φ.Α στην Κίνα 17 Μετά την Κίνα η Αυστραλία 18 είναι η τρίτη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής φυσικού αερίου στον Δυτικό Ειρηνικό. Η Αυστραλία παράγει αρκετό φυσικό αέριο για να καλύψει τις ανάγκες των καταναλωτών της και συγχρόνως να είναι ένας από τους κορυφαίους εξαγωγείς LNG. Σύμφωνα με την OGJ(Oil & Gas Journey) 19, η Αυστραλία έχει πάνω από 43 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του 2013 και σημείωσε αύξηση περίπου 15 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών από το Κατά εκτίμηση η Αυστραλία έχει περίπου 437 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια τεχνικώς ανακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερίου. Αυτοί οι πόροι είναι διασκορπισμένοι σε όλη την χώρα σε διάφορες περιοχές όπως: η Λεκάνη Cooper, η λεκάνη του Ανατολικού Maryborough, την υπεράκτια νοτιοδυτική λεκάνη του Περθ και την βορειοδυτική λεκάνη Canning 18. Αρκετά νέα μεγάλα έργα LNG βρίσκονται υπό κατασκευή ή σε προχωρημένο στάδιο σχεδιασμού για να υποστηρίξει την αύξηση της ζήτησης της Ασίας για φυσικό αέριο. Η Αυστραλία εξάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο σε Ιαπωνία, Κίνα, Νότια Κορέα και στη Ταϊβάν. Σχήμα 2.9: Εξαγωγές LNG της Αυστραλίας 18 Εικόνα 2.6: Λεκάνες παραγωγής Φ.Α στην Αυστραλία 72 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η Μαλαισία κατατάσσεται ως δεύτερη σε σειρά χώρα, παραγωγής φυσικού αερίου στον Δυτικό Ειρηνικό. Σύμφωνα με την OGJ (Oil & Gas Journey), η Μαλαισία είχε 83 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του Τα πιο πολλά αποθέματα φυσικού αερίου της βρίσκονται στις ανατολικές περιοχές ιδιαίτερα στην offshore του Sarawak και στο Sabah. Τα περισσότερα αποθέματα φυσικού αερίου της Μαλαισίας συνδέονται με λεκάνες πετρελαίου. Επίσης η Μαλαισία είναι από της μεγαλύτερες χώρες που εξάγουν υγροποιημένο φυσικό αέριο καθώς και αυτή εξάγει φυσικό αέριο σε Ιαπωνία, Νότιο Κορέα, Κίνα και Ταϊβάν 20. Σχήμα 2.10: Εξαγωγές LNG της Μαλαισίας 20 Εικόνα 2.7: Λεκάνες Sarawak και Sabah στη Μαλαισία 20 Η κατανάλωση φυσικού αερίου έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 250% από το , αντιπροσωπεύοντας μία μέση ανά έτος αύξηση του 6% για πάνω από δύο δεκαετίες. Μέχρι το 2010 η Ιαπωνική κατανάλωση αντιπροσώπευε το στήριγμα της ζήτησης του φυσικού αερίου, κυρίως του LNG στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού. Όμως μετά το 2010 η Κίνα ξεπέρασε την Ιαπωνία ως η μεγαλύτερη αγορά και ως η μεγαλύτερη καταναλώτρια φυσικού αερίου στην Ανατολική Ασία. Οι πιο μεγάλες καταναλώτριες χώρες στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού είναι πρώτη Κίνα, δεύτερη η Ιαπωνία και στην τρίτη θέση με μικρή διαφορά βρίσκεται η Νότιος Κορέα μαζί με τη Ταϊβάν 16. Ο παρακάτω Πίνακας 2.4 της BP Statistical Review, δείχνει την κατανάλωση φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού, από το 2002 μέχρι το 2012 μετρώντας την σε δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

46 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 2.4: Κατανάλωση φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού (Asia-Pacific) 30 Από το 1998, η συνολική παραγωγή φυσικού αερίου στην περιοχή του Δυτικού Ειρηνικού έχει μείνει πίσω σε σχέση με την περιφερειακή κατανάλωση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις International Energy Agency (I.E.A) η ταχείας αναπτυσσόμενη ζήτηση για φυσικό αέριο θα οδηγήσει σε ανάπτυξη σε όλους τους τομείς κατανάλωσης φυσικού αερίου στις περισσότερες χώρες του Δυτικού Ειρηνικού 16. Οι τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας και της βιομηχανίας κυριαρχούν στην κατανάλωση του φυσικού αερίου. Το 2010, ένα 71% του φυσικού αερίου καταναλωνόταν στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και στην βιομηχανία. Ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις προβλέπουν πως η κατανάλωση φυσικού αερίου θα είναι κυρίαρχη στον τομέα της ενέργειας μέχρι και το Ο οικιακός και ο εμπορικός τομέας στον Δυτικό Ειρηνικό κατανάλωσε περίπου 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα(βcm) φυσικού αερίου το 2011, το οποίο αποτελεί ένα 17% της συνολικής κατανάλωσης. Σίγουρα είναι ένα σημαντικό ποσοστό, αλλά αν το συγκρίνουμε με αυτό των ΗΠΑ (34% το 2009) βλέπουμε τελικά ότι είναι ένα μικρό ποσοστό. Σημαντικό τμήμα σε αυτό το ποσοστό αποτελούν οι Νότιος Κορέα και η Κίνα καθώς το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται για θέρμανση στις βορειότερες περιοχές αυτών των χωρών 16. Το παρακάτω Σχήμα 2.11 δείχνει την ζήτηση του φυσικού αερίου, σε διάφορους τομείς στον Δυτικό Ειρηνικό από το 2000 μέχρι το 2012 και την προβλεπόμενη ζήτηση μέχρι το Οι τομείς που αναφέρονται είναι ο οικιακός/εμπορικός τομέας (με μπλε χρώμα), ο τομέας της βιομηχανίας ( με κόκκινο χρώμα), ο ενεργειακός τομέας( με πράσινο χρώμα) και διάφοροι άλλοι τομείς (με μωβ χρώμα). Επίσης εκφράζει την κατανάλωση του φυσικού αερίου σε δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα(bcm). Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.11: Ζήτηση Φ.Α στον Δυτικό Ειρηνικό σε διάφορους τομείς 16 Σχήμα 2.12: Παραγωγή (Πράσινο χρώμα) και κατανάλωση (Μπλε χρώμα) Φ.Α στον Δυτικό Ειρηνικό, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Στη Μέση Ανατολή υπάρχουν τέσσερις μεγάλοι παραγωγοί φυσικού αερίου. Αυτοί είναι το Κατάρ, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το 2010 και οι τέσσερις μαζί αντιπροσώπευαν το 85% του φυσικού αερίου που παράγεται στην Μέση Ανατολή. Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου που έχει η Μέση Ανατολή είναι Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

48 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ πολλά γύρω στα 2681 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, πιο συγκεκριμένα αυτό αντιπροσωπεύει το 40% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου στο κόσμο 29. Εικόνα 2.8: Χάρτης της Μέσης Ανατολής 73 Η παραγωγή στη Μέση Ανατολή το 2010 έφτασε τα 472 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα 30. Με κορυφαίους παραγωγούς Ιράν, Κατάρ και Σαουδική Αραβία. Πίνακας 2.5: Παραγωγή φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, Η συνολική κατανάλωση του φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή το 2010 έφτασε τα 376 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα 30. Με κορυφαίους καταναλωτές το Ιράν, την Σαουδική Αραβία και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η μεγαλύτερη κατανάλωση φυσικού αερίου παρατηρείται στην βιομηχανία και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 29. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 2.6: Κατανάλωση φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή, Το Ιράν διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο μετά την Ρωσία και φυσικά είναι η μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου στη Μέση Ανατολή. Τον Ιανουάριο του 2013, τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου ήταν 1187 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια 31. Τα πιο σημαντικά κοιτάσματα της χώρας είναι το Βόρειο Pars, Νότιο Pars, το Kish και το Kangan αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί και άλλα κοιτάσματα. Το 2011 το Ιράν παρήγαγε κατά εκτίμηση 5,4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Το φυσικό αέριο είναι το νούμερο ένα καύσιμο στο Ιράν έχοντας το 59% των καυσίμων που χρησιμοποιούν στην χώρα, με το πετρέλαιο να έχει μόλις 39%. Έτσι όπως προαναφέραμε το Ιράν είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής φυσικού αερίου στην περιοχή αυτή. Καθώς το 2011 το Ιράν κατανάλωσε 5,4 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Η εγχώρια κατανάλωση έχει αυξηθεί στο τομέα της οικιακής χρήσης του φυσικού αερίου. Το Ιράν εξάγει φυσικό αέριο στην Τουρκία, στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν ενώ δέχεται εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν 31. Το Κατάρ κατέχει τεράστια αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου, μάλιστα κατατάσσεται τρίτο πίσω από Ρωσία και Κατάρ έχοντας 885 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Στο Κατάρ αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα μορετάριουμ που εμποδίζει την παραγωγή, όπου θα διαρκέσει σίγουρα μέχρι το Το 2012 η παραγωγή του φυσικού αερίου ανήλθε στα 5,5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια 32. Η κατανάλωση του φυσικού αερίου στην χώρα έχει τριπλασιαστεί από το Το 2012 Κατάρ είχε καταναλώσει 1,3 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Οι μεγαλύτεροι εγχώριοι τομείς που χρησιμοποιείται το φυσικό αέριο είναι για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος το Κατάρ συγκαταλέγεται στους τέσσερις κορυφαίους εξαγωγείς φυσικού αερίου στο κόσμο 32. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

50 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.13: Εξαγωγές LNG του Κατάρ 32 Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συγκαταλέγονται στους δέκα κορυφαίους παραγωγούς φυσικού αερίου στον κόσμο. Καθώς η παραγωγή τους έφτασε τα 1,9 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια το Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου τους κατά εκτίμηση είναι 215 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Για να μπορέσει να ανταπεξέλθει στην εγχώρια αυξανόμενη ζήτηση για φυσικό αέριο αναγκάζεται να εισάγει φυσικό αέριο από το γειτονικό Κατάρ. Τέλος τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν η πρώτη χώρα στην Μέση Ανατολή που εξήγαγαν υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Όπου εξήγαγαν περίπου 250 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποκλειστικά σε όλη την Ασία 33. Σχήμα 2.14: Παραγωγή Φ.Α στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική σήμερα κατέχει ένα μικρό κομμάτι του παγκόσμιου φυσικού αερίου, αλλά αυτό συνεχώς αυξάνεται καθώς οι προοπτικές ανάπτυξης είναι μεγάλες. Το βόρειο τμήμα της Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Αφρικής (Βόρειος Αφρική) ιστορικά βρίσκεται στην πρώτη θέση στον τομέα της παραγωγής και της κατανάλωσης φυσικού αερίου της ηπείρου 21. Πρόσφατα όμως έχει σημειωθεί ανάπτυξη από τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου που βρίσκονται στη Δυτική Αφρική, ιδιαίτερα στη Νιγηρία και την Αγκόλα. Επίσης υπάρχουν τεράστιες ανακαλύψεις και στην Ανατολική Αφρική (σε Μοζαμβίκη και Τανζανία) οπού προβλέπεται πως θα είναι το μέλλον του Αφρικάνικου αερίου 21. Εικόνα 2.9: Χάρτης της ηπείρου της Αφρικής 21 Συμφώνα με έρευνα της Oil & Gas Journal τον Ιανουάριο του 2012, τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στην Αφρική ήταν περίπου 14 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Επίσης τα αποθέματα του φυσικού αερίου της Αφρικής είναι περίπου ένα 7,5 % του συνολικού φυσικού αερίου στον κόσμο. Τα τεχνητά ανακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερίου εκτιμάται πως είναι 74 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Τα πιο μεγάλα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου(το 92% της ηπείρου) βρίσκονται στη Βόρειο Αφρική και πιο συγκεκριμένα σε Νιγηρία, Αίγυπτο, Αλγερία και Λιβύη 21. Το 2011 η παραγωγή του Αφρικάνικου φυσικού αερίου έφτασε τα 211 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα 21, έχοντας σαν μεγαλύτερο παραγωγό πρώτη την Αλγερία, δεύτερη την Αίγυπτο και τρίτη την Νιγηρία. Η Λιβύη και η υπόλοιπη Αφρική είχαν ένα πολύ μικρό ποσοστό παραγωγής φυσικού αερίου. Η παραγωγή του φυσικού αερίου αύξηση 4% από το 2000 και μετά. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

52 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 2.7: Παραγωγή Φ.Α στην Αφρική, (ΒΡ Statistical Review 2011) 30 Η Αφρικάνικη κατανάλωση φυσικού αερίου το 2011, έφτανε περίπου τα 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Με μεγαλύτερη καταναλώτρια φυσικού αερίου, να είναι η Αίγυπτος και δεύτερη η Αλγερία( αντιπροσωπεύουν το 70% της κατανάλωσης). Οι υπόλοιπες χώρες της Αφρικής καταναλώνουν ελάχιστα φυσικό αέριο. Επίσης η κατανάλωση στην Αφρική αυξάνεται με ρυθμό 6% ανά χρόνο από το Πίνακας 2.8: Κατανάλωση Φ.Α στην Αφρική, (ΒΡ Statistical Review 2011) 30 Ενώ ο παρακάτω Πίνακας 2.9 που δημοσιεύτηκε από την Oil & Gas Journal δείχνει αναλυτικά την παραγωγή και κατανάλωση σε όλες τις χώρες της Αφρικής το Πίνακας 2.9: Παραγωγή και Κατανάλωση Φ.Α σε όλες της χώρες της Αφρικής το Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

53 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Βόρειος Αφρική Η περιοχή της βόρειου Αφρικής ήταν από τις πρώτες που παρήγαγαν φυσικό αέριο στην ήπειρο της Αφρικής. Όπως προείπαμε η Αλγερία, η Αίγυπτος και η Λιβύη αποτελούν τρεις από τις τέσσερις μεγαλύτερους κατόχους φυσικού αερίου στην συγκεκριμένη ήπειρο. Η Αλγερία εδώ και καιρό αποτελεί σημαντικό παράγοντα στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως η Αλγερία προμηθεύει υγροποιημένο φυσικό αέριο και στην Ελλάδα 21. Επίσης η Αλγερία το 2011 παρήγαγε πάνω από 82 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια αλλά η παραγωγή έχει μειωθεί από το 2005 καθώς μεγάλα και ώριμα κοιτάσματα της χώρας εξαντλούνται 22. Ακόμη η Αλγερία διαθέτει τεράστιες ανεκμετάλλευτες πηγές σχιστολιθικού φυσικού αερίου, που σύμφωνα με μελέτες της Ε.Ι.Α αναφέρουν πως υπάρχουν 231 τρισεκατομμύρια τεχνικά ανακτήσιμου σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Η Λεκάνη του Γκανταμές που βρίσκεται στην ανατολικά της Αλγερίας έχει αναγνωριστεί ως μία πολύ σημαντική λεκάνη σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Η Αλγερία το 1964 έγινε η πρώτη χώρα στο κόσμο που εξήγαγε υγροποιημένο φυσικό αέριο(lng) και πλέον εξάγει το LNG είτε με αγωγούς είτε με δεξαμενόπλοια. Κύριοι προμηθευτές φυσικού αερίου μέσω αγωγών είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία ενώ Γαλλία, Τουρκία Ισπανία και Ελλάδα προμηθεύονται LNG μέσω των δεξαμενόπλοιων 22. Oι μονάδες παραγωγής ενέργειας αποτελούν το 40% της συνολικής κατανάλωσης της Αλγερίας. Σχήμα 2.15: Εξαγωγές Αλγερινού LNG 22 Σχήμα 2.16: Εξαγωγές Φ.Α της Αλγερίας με αγωγούς 22 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

54 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η Αίγυπτος είναι η μεγαλύτερη καταναλώτρια φυσικού αερίου στην Αφρική. Αρχικά οι εγχώριες βιομηχανίες φυσικού αερίου επικεντρωνόταν στην παροχή εγχώριων φθηνών πηγών ενέργειας 21. Αργότερα άρχισαν να εξάγουν φυσικό αέριο, όμως μετά το 2009 η εξαγωγές μειώθηκαν λόγω της αύξησης της Αιγυπτιακής κατανάλωσης. Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου είναι περίπου 77 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Η πλειοψηφία τον αποθεμάτων του φυσικού αερίου της Αιγύπτου βρίσκονται στη Μεσόγειο Θάλασσα και στο Δέλτα του Νείλου. Μεγάλο μέρος του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στην Αίγυπτο χρησιμοποιείται για να τροφοδοτήσει τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η κυβέρνηση ενθαρρύνει τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τον βιομηχανικό τομέα να εξετάσει το φυσικό αέριο ως υποκατάστατο του πετρελαίου και του άνθρακα. Τον Ιανουάριο του 2008, η Παγκόσμια Τράπεζα ενέκρινε δάνεια για το φυσικό αέριο, το οποίο έχει ως στόχο να αντικαταστήσουν την κατανάλωση του υγροποιημένου αερίου πετρελαίου (LPG) με το φυσικό αέριο μέσω επενδύσεων σε νέες συνδέσεις και για την περαιτέρω επέκταση της χρήσης φυσικού αερίου σε πυκνοκατοικημένες περιοχές και σε περιοχές χαμηλού εισοδήματος. Το μερίδιο του φυσικού αερίου που καταναλώνεται στον τομέα των μεταφορών έχει επίσης αρχίσει να αυξάνεται από την ανάπτυξη του συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) 23. Ένα 56% της κατανάλωσης του φυσικού αερίου χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το 26% στη βιομηχανία και το υπόλοιπο ποσοστό για οικιακές χρήσεις και στη μεταφορά 24. Σχήμα 2.17: Κατανάλωση Φ.Α στην Αίγυπτο 24 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η Λιβύη είναι η τρίτη χώρα σε παραγωγή φυσικού αερίου στην περιοχή της βορείου Αφρικής, όμως μετά τον εμφύλιο πόλεμο που είχε ξεσπάσει η παραγωγή έχει πέσει και πλέον επικεντρώνονται στην αποκατάσταση της παραγωγής του φυσικού αερίου. Η Λιβύη το 2012 παρήγαγε 12,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Εξάγει LNG σε Ιταλία και Ισπανία. Η κατανάλωση κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα καθώς το φυσικό αέριο είναι υποδεέστερο του πετρελαίου στη Λιβύη 21. Δυτική Αφρική Η περιοχή της δυτικής Αφρικής έχει μπει στο παγκόσμιο χάρτη της παραγωγής φυσικού αερίου την τελευταία δεκαετία. Η Νιγηρία και η Αγκόλα είναι η χώρες που ξεχωρίζουν με βάση τα αποθέματα τους σε φυσικό αέριο σε αυτό το κομμάτι της Αφρικής. Η Νιγηρία κυριαρχεί στην συγκεκριμένη περιοχή, από την άποψη των αποθεμάτων και της παραγωγής φυσικού αερίου. Το 2012 η Νιγηρία παρήγαγε 1,2 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου το 2013 της Νιγηρίας, έφταναν τα 182 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια και κατατάσσοντας την ως την 25 η μεγαλύτερη παραγωγό στον κόσμο. Η παραγωγή όμως είναι ακόμα περιορισμένη γιατί υπάρχει έλλειψη υποδομής. Η πλειοψηφία των κοιτασμάτων της βρίσκονται στο Δέλτα του Νίγηρα. Επίσης η Νιγηρία εξάγει LNG κυρίως σε Ιαπωνία, Ισπανία και Γαλλία. Το 2012 η Νιγηρία εξήγαγε περίπου 950 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια υγροποιημένου φυσικού αερίου 25. Η κατανάλωση του φυσικού αερίου το 2009 έφτανε τα 7,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (περίπου 250 κυβικά πόδια) 26. Σχήμα 2.18: Παραγωγή και Κατανάλωση Φ.Α στη Νιγηρία 25 Σχήμα 2.19: Εξαγωγές LNG της Νιγηρίας 25 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

56 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η Αγκόλα 27 κατά εκτίμηση διαθέτει 9,7 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Η συντριπτική πλειοψηφία του φυσικού αερίου που παραγόταν το επανεισήγαν στα κοιτάσματα πετρελαίου για να βοηθήσει στην ανάκτηση του πετρελαίου. Αν και παράγει μικρές ποσότητες φυσικού αερίου, έχει καταφέρει μέσα στο 2013 να εξάγει LNG, ύστερα και από την έναρξη λειτουργίας του σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Soyo. Τέλος η Αγκόλα προσπαθεί να εμπορευματοποιήσει περισσότερο τους πόρους φυσικού αερίου που διαθέτει για να μπορέσει να εξάγει περισσότερο LNG αλλά και να αυξήσει την εγχώρια κατανάλωση που κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα 27 που το 2009 έφτανε μόλις τα 690 εκατομμύρια κυβικά μέτρα 26. Ανατολική Αφρική Στην περιοχή της Ανατολικής Αφρικής έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα του φυσικού αερίου. Θεωρείται από πολλούς ως μελλοντικό επίκεντρο για το παγκόσμιο φυσικό αέριο. Οι χώρες που παράγουν και καταναλώνουν ένα σημαντικό ποσοστό φυσικού αερίου σε αυτή την περιοχή είναι η Μοζαμβίκη και η Τανζανία. Η Μοζαμβίκη το 2009, είχε παραγωγή φυσικού αερίου περίπου 3,6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ενώ η κατανάλωση της ήταν περίπου 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Επίσης εξάγει ένα πολύ μικρό αριθμό φυσικού αερίου 26. Η Τανζανία το 2009, είχε παραγωγή φυσικού αερίου περίπου 658 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ενώ η κατανάλωση της ήταν περίπου 600 εκατομμύρια κυβικά μέτρα. Επίσης η Τανζανία δεν εξάγει ακόμα φυσικό αέριο 26 Το ενδιαφέρον στρέφεται στις γειτονικές χώρες, δηλαδή στην Κένυα και την Μαδαγασκάρη καθώς εκτιμούν πως θα βρεθούν παρόμοιες γεωλογικές συνθέσεις 21. Νότιος Αφρική Η Νότιος Αφρική έχει μικρή παραγωγή φυσικού αερίου και γι αυτό εισάγει φυσικό αέριο από την Μοζαμβίκη μέσω αγωγών όπου το καταναλώνει στην τροφοδοσία σε κάποιες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το 2012 η Νότιος Αφρική παρήγαγε μόλις 39 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και κατανάλωσε 166 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Όπου τα 127 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια ήταν από αυτά που εισήγαγαν από την Μοζαμβίκη 28. Το παρακάτω Σχήμα 2.20 Δείχνει την παραγωγή και την κατανάλωση του φυσικού αερίου στην Νότιο Αφρική από το 2003 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ μέχρι και το Επίσης αναφέρει πως παραγωγή και κατανάλωση ήταν ίσες μέχρι το 2005, όπου το 2006 ξεκινάει η εισαγωγή φυσικού αερίου από την Μοζαμβίκη και η κατανάλωση αυξάνεται. Σχήμα 2.20: Παραγωγή και κατανάλωση Φυσικού αερίου στη Νότιο Αφρική, ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΑΣΙΑΣ Η Ευρώπη και η περιοχή της Ευρασίας αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης του κόσμου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις η παραγωγή του φυσικού αερίου σε Ευρώπη και την περιοχή της Ευρασίας το 2012 έφτασε τα 1035,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα 30, δηλαδή 139 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα παραπάνω από παραγωγή της Β. Αμερικής (896,4 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα). Οι μεγαλύτεροι Ευρωπαίοι παραγωγοί φυσικού αερίου είναι η Νορβηγία, η Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην Ευρασία οι μεγαλύτερες χώρες-παραγωγοί που ξεχωρίζουν είναι η Ρωσία, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

58 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 2.10: Χάρτης λεκανών σχιστολιθικού αερίου (με ροζ χρώμα) στην Ευρώπη 74 Εικόνα 2.11: Η περιοχή της Ευρασίας 75 Πίνακας 2.10: Παραγωγή φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ευρασία, Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Επιπλέον η Ευρώπη και η περιοχή της Ευρασίας εκτός ότι έχουν τεράστια ποσά παραγωγής ενέργειας έχουν και τεράστια ποσά κατανάλωσης φυσικού αερίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το 2012, στην Ευρώπη και την Ευρασία καταναλώθηκαν δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου 30, δηλαδή 177 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου παραπάνω από την Β. Αμερική (906,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα). Κορυφαίοι καταναλωτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, και Ιταλία ενώ στην Ευρασία είναι η Ρωσία, η Ουκρανία και το Ουζμπεκιστάν. Πίνακας 2.11: Κατανάλωση φυσικού αερίου σε Ευρώπη και Ευρασία, Η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη χώρα σε παραγωγή στην Ευρώπη και την περιοχή της Ευρασίας. Το 2012 η Ρωσία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ. Επίσης η Ρωσία κατέχει τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα τον Ιανουάριο του 2013 η Ρωσία είχε 1688 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου 34 και αντιστοιχούν στο ¼ των αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου παγκοσμίως. Τα περισσότερα από αυτά τα αποθέματα βρίσκονται στην Σιβηρία, περίπου το 40% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων και αρκετά στο βόρειο τμήμα της Ρωσίας. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

60 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.21: Χώρες που κατέχουν τεράστια αποδεδειγμένα αποθέματα Φ.Α στον κόσμο 34 Επίσης η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη χώρα σε κατανάλωση στην Ευρώπη και στην περιοχή της Ευρασίας. Καθώς το 2012 εκτιμάται πως κατανάλωσε πάνω από 410 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η Ρωσία καταναλώνει ένα 61% του φυσικού αερίου της για να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, ένα 16% στην βιομηχανία, ένα 10% στην οικιακή χρήση και ένα 12% σε εξαγωγές 35. Τέλος η Ρωσία εξάγει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Καθώς το 2012 η Ρωσία αντιπροσώπευε το 34% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το 76% των εξαγωγών της Ρωσίας στην δυτική Ευρώπη και έχει κυριότερους πελάτες την Γερμανία, την Τουρκία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ενώ στέλνει μικρότερες ποσότητες μέσω αγωγών σε Αυστρία, Φινλανδία και Ελλάδα 34. Σχήμα 2.22: Κατανάλωση φυσικού αερίου ανά τομέα στη Ρωσία το Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

61 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Η Νορβηγία 36 είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τον Ιανουάριο του 2014 είχε 74 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια αποδεδειγμένων αποθεμάτων φυσικού αερίου. Παρά την ωρίμανση πολλών μεγάλων κοιτασμάτων της, που βρίσκονται στην Βόρεια Θάλασσα, η Νορβηγία επιτύγχανε να αυξάνει συνεχόμενα την παραγωγή της από το 1993 μέχρι το 2012, καθώς η πρώτη μικρή μείωση της παραγωγής εμφανίστηκε το Σύμφωνα με εκτιμήσεις η Νορβηγία το 2013 παρήγαγε 3,97 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου(περίπου 4,9 τρισεκατομμύρια το 2012). Η μεγαλύτερη παραγωγή γίνεται στο Τroll, το οποίο το 2013 παρήγαγε περίπου 1,05 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου και αντιπροσωπεύει το 27% της Νορβηγικής παραγωγής φυσικού αερίου. Επίσης το Ormen Lange, το Asgard και το Kvitebjorn είναι τρία σημαντικά πεδία παραγωγής στη Νορβηγία. Ακόμη η Νορβηγία είναι η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο. Εκτιμάται πως το 2013 εξήγαγε 3,8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, με άλλα λόγια το 96% της συνολικής παραγωγής της. Το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της γίνεται μέσω αγωγών και ένα μικρό μέρος μέσω δεξαμενόπλοιων LNG. Η Νορβηγία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, πίσω φυσικά από την Ρωσία. Κύριοι πελάτες της είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ιταλία 36. Η Νορβηγία καταναλώνει ελάχιστα φυσικό αέριο, πιο συγκεκριμένα η ζήτηση για φυσικό αέριο το 2012 ήταν μόνο 6,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Το 72% του φυσικού αερίου της εξάγεται, ένα 15% καταναλώνεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ένα 13% καταναλώνεται στην βιομηχανία 35. Σχήμα 2.23: Κατανάλωση Φ.Α ανά τομέα στη Νορβηγία 34 Σχήμα 2.24: Εξαγωγές Φ.Α στην Ευρώπη 36 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

62 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η Ελλάδα 35 έχει σχεδόν μηδενική παραγωγή φυσικού αερίου. Η ζήτηση για φυσικό αέριο ανέρχεται στα 4,4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Στην χώρα εισάγονται 4,5 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου οπού τα 1,1 είναι υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Η συνολική κατανάλωση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα ανέρχεται στα 4,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και ένα 60% καταναλώνεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το 24% στην βιομηχανία και μόλις το 9% για οικιακές χρήσεις 35. Σχήμα 2.25: Κατανάλωση φυσικού αερίου ανά τομέα στην Ελλάδα 34 Η Ελλάδα όπως προείπαμε έχει σχεδόν μηδενική παραγωγή φυσικού αερίου. Το μοναδικό κοίτασμα που παράγει φυσικό αέριο βρίσκεται στην Καβάλα νοτιοδυτικά του κοιτάσματος Πρίνος. Το κοίτασμα ονομάζεται Νέα Καβάλα και ανακαλύφθηκε το Δεκέμβριο του 1972 από την ερευνητική Νότια Καβάλα-1. Η εκμετάλλευση του κοιτάσματος ξεκίνησε το Το μέγιστο της παραγωγής παρουσιάστηκε την περίοδο και ανήλθε σε κυβικά μέτρα ανά ημέρα 37. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 2.12: Θέση των κοιτασμάτων Πρίνος και Νότια Καβάλα 37 Στην αρχή της εκμετάλλευσης, η παραγωγή φυσικού αερίου διοχετευόταν στο τοπικό εργοστάσιο λιπασμάτων ενώ σήμερα διοχετεύεται μέσω αγωγών στις εγκαταστάσεις άντλησης πετρελαίου για την ενίσχυση της απόληψης 37.Τα συνολικά αποθέματα του κοιτάσματος έχουν υπολογιστεί αρχικά σε 995 MMcm και μέχρι σήμερα έχουν παραχθεί 847 MMcm. Το αέριο που παραμένει στον ταμιευτήρα ανέρχεται στα 148 MMcm και προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί είτε ως μέρος του αερίου βάσης, σε περίπτωση μετατροπής του κοιτάσματος σε υπόγεια αποθήκη, είτε ως μέσο υποβοήθησης της παραγωγής πετρελαίου αν η παραγωγή συνεχιστεί μέχρι την εξάντληση τού κοιτάσματος 37. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

64 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 2.26: Δεδομένα παραγωγής κοιτάσματος Νοτίου Καβάλας 37 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 3.1 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Το φυσικό αέριο εισάγεται στη χώρα μας μέσω αγωγών υψηλής πίεσης (70 bar), που διαχειρίζεται η ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου). Η πορεία του συνεχίζεται μέσα από δίκτυα μέσης πίεσης, πιο συγκεκριμένα από χαλύβδινους σωλήνες με ονομαστική πίεση λειτουργίας 19 bar η και λιγότερο, δηλαδή με 10 bar, στους οποίους συνδέονται κυρίως μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές καθώς και οι σταθμοί που διανομής που τροφοδοτούν τα δίκτυα χαμηλής πίεσης 38. Η παρακάτω Εικόνα 3.1 δείχνει με μωβ και με άσπρο χρώμα τους αγωγούς που υπάρχουν αυτή την στιγμή στην Ελλάδα και με κόκκινο, πορτοκαλί, μαύρο και πράσινο αυτούς που έχουν θα κατασκευαστούν μελλοντικά. Εικόνα 3.1: Διασυνδετήριοι αγωγοί φυσικού αερίου στην Ελλάδα 76 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

66 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Τα δίκτυα χαμηλής πίεσης έχουν ονομαστική πίεση από 4 μέχρι και 7 bar. Από τα δίκτυα χαμηλής πίεσης εξυπηρετούνται κυρίως οι εμπορικές, οι βιομηχανικές και φυσικά οι οικιακές χρήσεις. Ο λόγος που χρησιμοποιούνται δίκτυα χαμηλής πιέσεως για την διανομή φυσικού αερίου στις πόλεις είναι ότι είναι η χαμηλή πίεση του αερίου προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια, έχουν χαμηλότερο κόστος και η τελική χρήση του αερίου γίνεται υπό ατμοσφαιρική πίεση 39. Προς το παρόν οι πόλεις που τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο και το χρησιμοποιούν σε οικιακές χρήσεις είναι η Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και ο Βόλο. Ενώ μελλοντικά θα τροφοδοτούνται και άλλες πόλεις της βορείου Ελλάδος όπως η Καβάλα, Η Ξάνθη,οι Σέρρες και άλλες 39. Το δίκτυο αερίου που συνδέεται πριν το μετρητή μας είναι ένα δίκτυο χαμηλής πιέσεως. Οι εργασίες και οι υποχρεώσεις της εταιρίας διανομής φυσικού αερίου όσο αναφορά την ανάπτυξη της αναγκαίας υποδομής για την τροφοδότηση των κτηρίων με φυσικό αέριο σταματούν στην τοποθέτηση του μετρητή σε κάθε ιδιοκτησία και την σύνδεση του με τον αγωγό διανομής φυσικού αερίου. Μετά από αυτό το κομμάτι δηλαδή μετά τον μετρητή ορίζεται ως εσωτερική εγκατάσταση και περιλαμβάνει το εσωτερικό δίκτυο σωληνώσεων, την τοποθέτηση και σύνδεση των συσκευών και τέλος το σύστημα απαγωγής των καπναερίων στο περιβάλλον. Σχήμα 3.1: Τροφοδότηση εσωτερικών εγκαταστάσεων αερίου ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Οι σωληνώσεις αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα κόστους κάθε είδους οικιακής εγκατάστασης. Ένας σωστός σχεδιασμός, η σωστή χάραξη και η σωστή εκτέλεση των εργασιών μειώνουν το κόστος κατασκευής 40. Το υλικό των σωληνώσεων που θα επιλεχθεί θα πρέπει να αντέχει με ασφάλεια στις συνθήκες λειτουργίας για τον προβλεπόμενο χρόνο λειτουργίας της συσκευής. Επίσης η Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ επιλογή του υλικού των σωληνώσεων θα πρέπει να γίνει και με την με βάση την προβλεπόμενη επίδραση του περιβάλλοντος πάνω σε αυτές. Πιο συγκεκριμένα οι σωληνώσεις μπορεί να υποστούν διάβρωση αλλά να υποστούν και μηχανική φθορά που μπορεί να οφείλεται σε επαφή των σωληνώσεων με ύλες που περιέχουν ασβέστιο. Ένας άλλος παράγοντας επιλογής είναι και ο οικονομικός παράγοντας, καθώς θα πρέπει να επιλεχθεί το καλύτερο υλικό, να πληροί δηλαδή όλες τις απαραίτητες διατάξεις ασφαλείας και να είναι οικονομικό 40. Τα υλικά κατασκευής των σωληνώσεων που σήμερα χρησιμοποιούνται είναι: Xυτοσίδηρος Χάλυβας Χαλκός Ο χυτοσίδηρος είναι από τα πρώτα υλικά που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σωληνώσεων και παράλληλα το πιο παλιό υλικό. Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι των σωληνώσεων της ΔΕΦΑ είναι κατασκευασμένο από χυτοσίδηρο. Στις μέρες μας ο χυτοσίδηρος σιγά, σιγά υποχωρεί λόγω πιο ανθεκτικών υλικών που αντέχουν μεγαλύτερες πιέσεις. Την χρήση του, την συναντάμε περισσότερο σε εξαρτήματα τα οποία είναι κατασκευασμένα από μαζικοποιημένο χυτοσίδηρο φαιό και από όλκιμο χυτοσίδηρο 40. Εικόνα 3.2: Σωλήνες χυτοσιδήρου 77 Οι χαλύβδινοι σωλήνες, η αλλιώς γαλβάνιζε σωλήνες χρησιμοποιούνται σε όλες τις βαθμίδες πίεσης και διαμέτρου. Αυτό γίνεται επειδή μπορεί και συνδυάζει αντοχή, ολκιμότητα, δυνατότητα διαμόρφωσης και συγκόλλησης. Οι χαλυβδοσωλήνες διακρίνονται σε σωλήνες με ραφή βαρέως τύπου με ραφή ημιβαρέως τύπου και σε σωλήνες χωρίς ραφή. Xωρίζονται ανάλογα με το είδος χρήσης Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

68 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ τους σε σωλήνες μεταφοράς, σωλήνες διανομής, σωλήνες σύνδεσης με τον καταναλωτή και φυσικά σε σωλήνες οικιακών εγκαταστάσεων. Οι συνδέσεις των χαλυβδοσωλήνων στα δίκτυα αερίου μπορούν να γίνουν με σπείρωμα η συγκόλληση η σε ειδικές περιπτώσεις με φλάντζα. Το σπείρωμα αυτό θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τον ΕΛΟΤ (Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης) και πρέπει να στεγανοποιείται πάντα με ταινία τεφλόν προσεκτικά. Εντός τις οικίας πάντως προτιμάται οι συνδέσεις με σπείρωμα 40. Εικόνα 3.3: Γαλβάνιζε σωλήνες με σπείρωμα 77 Οι χαλκοσωλήνες σήμερα είναι ένα πολύ καλό υλικό για τις οικιακές εγκαταστάσεις φυσικού αερίου γιατί ο χαλκός δεν διαβρώνεται, έχει μεγάλη αντοχή στις πιέσεις που θα χρησιμοποιηθούν, δεν καίγεται, αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες, είναι εύκολος σε κατεργασίες διαμόρφωσης, εύκολος στις συνδέσεις, έχει την δυνατότητα σκληρής συγκόλλησης και αντέχει στο υδρογόνο. Να επισημάνουμε πως δεν χρησιμοποιείται για εγκαταστάσεις μέσης και υψηλής πίεσης. Επίσης κατασκευάζεται άνευ ραφής και τις συναντάμε στο εμπόριο σε βέργες των 3 η και των 4 μέτρων μέχρι την διάμετρο Φ22 και η σε κουλούρες των 25 η και 50 μέτρων 40. Οι χαλκωσωλήνες που είναι κατάλληλοι για δίκτυα αερίου πρέπει να έχουν πάχος τοιχώματος, ανάλογα με την διάμετρο, ως ακολούθως 40 : Εξωτερική διάμετρος Έως Φ22 Πάνω από Φ22 και έως Φ42 Πάνω από Φ42 και έως Φ54 Πάχος τοιχώματος 1mm 1,5mm 2mm Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

69 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 3.4: Χαλκοσώληνες Φ.Α 78 Εικόνα 3.5: Χαλκοσωλήνας Φ.Α σε κουλούρα 78 Εξαρτήματα Δικτύου Για τις συνδέσεις χαλυβδοσωληνώσεων με σπείρωμα τα κύρια χρησιμοποιούμενα εξαρτήματα είναι μούφες, καμπύλες, ταυ, συστολές και μαστοί. Αυτά είναι κατασκευασμένα από μαλακτό χυτοσίδηρο, χυτοπρεσαριστά με ενισχυτικό κορδόνι στα άκρα η χαλύβδινα 41. Εικόνα 3.6: Χαλύβδινα εξαρτήματα ( ταυ, καμπύλη, μούφα, συστολή) 77 Επίσης τα αποφρακτικά όργανα που χρησιμοποιούνται σε δίκτυα αερίου θα πρέπει να συνοδεύονται από πιστοποιητικά καταλληλότητας για χρήση σε αέριο από την χώρα παραγωγής τους. Επίσης χρησιμοποιούνται διακόπτες (βάνες) που μέχρι την διάμετρο DN 50 mm και είναι κατασκευασμένοι από κράματα χαλκού που αντέχουν στις διαβρώσεις και είναι συνήθως σφαιρικού τύπου με κίτρινη λαβή. Ενώ σε μεγαλύτερες διαμέτρους χρησιμοποιούνται κατάλληλες δικλείδες 41. Εικόνα 3.7: Χαλύβδινες σφαιρικές βάνες 77 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

70 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι διακόπτες (βάνες) γενικά χρησιμοποιούνται στα δίκτυα φυσικού αερίου πριν από όργανα όπως μετρητές, ρυθμιστές πίεσης φίλτρα και στις συσκευές αερίου. Τέλος μπορούν επίσης να τοποθετηθούν βάνες στην αρχή κάθε κλάδου δικτύου αερίου ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ Αρχικά, είναι πολύ σημαντικό το δίκτυο εσωτερικής εγκατάστασης διανομής φυσικού αερίου να είναι στεγανό και κατασκευασμένο με τρόπο που να αντέχει στις καταπονήσεις που προκύπτουν από την κανονική τους χρήση. Επιπλέον δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την πυρασφάλεια και σε περίπτωση φωτιάς εκτός δικτύου δεν πρέπει να προκαλεί κινδύνους εκρήξεων. Κατ αυτά η εγκατάσταση του δικτύου αερίου θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με γενικά αποδεκτούς κανόνες τεχνικής πρακτικής όπως παρακάτω 41. Η διαμόρφωση των εσωτερικών δικτύων γίνεται από ευθύγραμμα τμήματα παράλληλα προς τους τοίχους και τις οροφές, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους μόνο με εξαρτήματα, υπό γωνία 90 ο, χωρίς να επιτρέπεται η καμπύλωση των σωλήνων 42. Για να στηριχθούν οι σωλήνες στα οικοδομικά στοιχεία του κτιρίου θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα κατάλληλα στηρίγματα, γνωστά και ως δακτυλίδια. Παρακάτω αναφέρονται οι αποστάσεις οι οποίες θα πρέπει να τηρούνται για την στήριξη των οριζόντιων τμημάτων 41. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

71 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Χαλυβδοσωλήνες Χαλκοσωλήνες Ονομαστική Απόσταση Εξωτερική Απόσταση διάμετρος στηριγμάτων διάμετρος στηριγμάτων DN m d a mm m Πίνακας 3.1: Αποστάσεις στηριγμάτων οριζόντιων σωληνώσεων 41 Για να είναι σωστή η εγκατάσταση, οι σωληνώσεις του δικτύου πρέπει να τοποθετούνται μακριά από τις σωληνώσεις νερού. Επίσης πρέπει να είναι μακριά κ από τις γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος. Εάν αυτό δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο τότε πρέπει οι σωληνώσεις του αερίου να τοποθετούνται επάνω από τις γραμμές του νερού και σε απόσταση τουλάχιστον m με 0,05 m, επάνω δε και από τις γραμμές ηλεκτρικού ρεύματος και σε απόσταση τουλάχιστον 0.10 m όταν οι γραμμές του ρεύματος είναι εξωτερικές και τουλάχιστον 0.05 m όταν οι γραμμές του ρεύματος είναι εντοιχισμένες 42 Επιπλέον οι σωληνώσεις αερίου δεν πρέπει να στηρίζονται σε άλλα δίκτυα ούτε δίκτυα άλλων εγκαταστάσεων να στηρίζονται πάνω στις σωληνώσεις αερίου. Αν οι σωληνώσεις είναι εμφανείς, δηλαδή εξωτερικές, και δεν περνούν από υγρούς χώρους, δεν χρειάζεται αντιδιαβρωτική προστασία αυτών των σωλήνων. Σε αντίθετη περίπτωση Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

72 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ όταν οι χαλυβδοσωλήνες περνούν από υγρούς χώρους ή κάποιο σημείο με σοβά τότε πρέπει οπωσδήποτε να είναι γαλβανισμένοι 43. Για να υπάρχει καλύτερη προστασία από διαβρώσεις πρέπει να μην υπάρχει επαφή ανάμεσα στις σωλήνες και στα οικοδομικά υλικά του κτιρίου. Για παράδειγμα όταν μια σωλήνα περνάει μέσα από δάπεδα, τοίχους ή και οροφές, θα πρέπει να τοποθετείται σε προστατευτικό σωλήνα, γνωστό και ως πουκάμισο. Μια πολύ σημαντική μέριμνα θα πρέπει να γίνεται στα υπόγεια για επαρκές διάκενο στα περάσματα ώστε να παραλαμβάνονται οι συνήθεις καθιζήσεις του κτιρίου 43. Εικόνα 3.8: Προστατευτικός σωλήνας (Πουκάμισο) 79 Επίσης για να αποφεύγονται οι επαφές με οικοδομικά υλικά πρέπει να αποφεύγεται οι εντοιχισμός σωληνώσεων αερίου. Εάν ο εντοιχισμός είναι απαραίτητος στις σωληνώσεις τότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο χαλυβδοσωλήνες με κατάλληλη αντισκουριακή προστασία ή ακόμα καλύτερα με ενσωματωμένη πλαστική επένδυση από φύλλο πολυαιθυλενίου ή PVC. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται ο εντοιχισμός σωλήνων σε υγρούς χώρους όπως παραπάνω 41. Ένας πολύ σημαντικός κανόνας είναι πως δεν επιτρέπεται η χρήση χαλκοσωλήνων σε περιπτώσεις εντοιχισμένων γραμμών αερίου. Επιπρόσθετα δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση σωλήνων αερίου μέσα στο γέμισμα δαπέδου. Είναι πολύ σημαντικό να αποφεύγετε το πέρασμα σωλήνων αερίου μέσα από χώρους που είναι κατασκευασμένοι για άλλη χρήση όπως κανάλια κλιματισμού ή αερισμού. Σε περίπτωση που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο πρέπει οι σωλήνες αερίου που περνούν μέσα από τέτοιους χώρους καθώς επίσης κ από μη αεριζόμενους χώρους, να βρίσκονται σε προστατευτικό σωλήνα. Ωστόσο απαγορεύεται αυστηρά το πέρασμα των σωλήνων αερίου μέσα από φρεάτια ανελκυστήρων καπναγωγούς και καπνοδόχους 43. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Όταν σωλήνες αερίου περνάνε από κάποια ψευδοροφή και υπάρχουν συνδέσεις μέσα στη ψευδοροφή θα πρέπει αυτός ο χώρος να αερίζεται με κάποιο τρόπο όπως για παράδειγμα με παραμετρικές σχισμές στους τοίχους ή δυο διαγώνια διατεταγμένες οπές αερισμού. Αυτό πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει ανταλλαγή αέρα με χώρους που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο. Γενικά οι διελεύσεις εντός των ψευδοροφών θα πρέπει να γίνονται ενιαίες 43. Τα οριζόντια τμήματα των δικτύων αερίου είναι σωστό να τοποθετούνται με μικρή κλίση ώστε τυχόν συμπυκνώματα υδρατμών ή ξένα σώματα που μεταφέρονται από το δίκτυο της πόλης μα συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένα σημεία του δικτύου εσωτερικής εγκατάστασης. Η τοποθέτηση του καθαρισμού είναι απαραίτητη στις θέσεις συγκέντρωσης κ πρέπει ν προβλέπεται οπωσδήποτε. Επίσης κάποια τμήματα δικτύου τα οποία είναι πιθανό να εκτεθούν σε παγετό πρέπει να μονώνονται. Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο είναι πως το πρώτο τμήμα του δικτύου που εισέρχεται στο κτίριο πρέπει να έτσι κατασκευασμένο ώστε να επιτρέπει μικρές μετακινήσεις 41. Οι μετρητές πρέπει να τοποθετούνται σε χώρο που να πληρή κάποιες προυποθέσεις όπως για παράδειγμα να βρίσκονται σε σημείο προσπελάσιμο, ο χώρος να είναι αεριζόμενος, προστατευμένος από παγετό και χωρίς να υπάρχει άμεση προσβολή ηλιακών ακτινών.ακόμη ο χώρος αυτός θα πρέπει να υποδυκνείεται από την εταιρία διανομής 41. Αν πρόκειται για κάποια πολυκατοικία ή άλλο σύστημα πολλών ιδιοκτητών, οι μετρητές πρέπει να τοποθετούνται σε κοινόχρηστο χώρο, όσο το δυνατόν πιο κοντά στην κεντρική είσοδο. Κατ αυτό τον τρόπο λοιπόν το δίκτυο θα καταλήγει σε κάποιον συλλέκτη δίπλα στην είσοδο κάθε διαμερίσματος, όπου θα είναι τοποθετημένος και ο κεντρικός διακόπτης του αερίου του διαμερίσματος. Κάθε κλάδος που ξεκινά από τον συλλέκτη για να τροφοδοτήσει συσκευές αερίου του διαμερίσματος, πρέπει να έχει τοποθετημένο στην αρχή του κοντά στο συλλέκτη, αποφρακτική βαλβίδα 41. Μετά τον μετρητή αερίου θα πρέπει να τοποθετείτε Τ (ταυ) και βάνα ½ προκειμένου να διενεργείται έλεγχος στεγανότητας από τον επιθεωρητή της ΕΠΑ 43. Σε περίπτωση που κάποιες σωληνώσεις περνάνε κάτω από την γη, τότε αυτές πρέπει να σημειώνονται με ειδική πινακίδα στην αρχή κάθε υπόγειας διαδρομής. Απαραίτητοι αναγραφόμενοι όροι στην πινακίδα είναι η διάμετρος, το μήκος, το βάθος, τυχόν Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

74 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ διάφορα εξαρτήματα καθώς και η ημερομηνία εγκατάστασής τους υπό την γη τμήματος των σωλήνων 41. Το δίκτυο αερίου εσωτερικής εγκατάστασης γειώνεται σε χώρο κοντά στον μετρητή του αερίου, ενώ είναι λάθος να αποτελέσει γείωση άλλης ηλεκτρικής εγκατάστασης. Τέλος, οι σωληνώσεις οι οποίες είναι εκτός λειτουργίας για πολύ καιρό πρέπει να απομονώνονται. Για την απομόνωσή τους χρησιμοποιούμε τάπες και στα δυο άκρα έτσι ώστε να χρειάζεται τεχνίτης για κάποια πιθανή επανασύνδεση. Η οποιαδήποτε χρήση διακοπτών δεν θεωρείται πως απομονώνει το δίκτυο ΣΥΝΔΕΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ Η σύνδεση συσκευών αερίου στο δίκτυο αέρα όπως ταχυθερμοσίφωνες, επιτοίχιες μονάδες αερίου για θέρμανση χώρων και παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, καυστήρες με ανεμιστήρα σε λέβητες κεντρικής θέρμανσης ή λέβητες με ενσωματωμένους ατμοσφαιρικούς καυστήρες κ. λ. π γίνεται σταθερά 41. Με τον παραπάνω όρο «σταθερές» συνδέσεις, μιλάμε για τις συνδέσεις στις οποίες για να λυθούν είναι απαραίτητο να επέμβει τεχνίτης και να χρησιμοποιήσει μηχανικό εργαλείο για την λύση της σύνδεσης. Όπως συμβαίνει στο κατασκευή του υπόλοιπου δικτύου έτσι κ στις σταθερές συνδέσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν χαλυβδοσωλήνες ή χαλκοσωλήνες 41. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της σταθερής σύνδεσης είναι ότι αποτελείται από διακόπτη σύνδεσης συσκευής συνδέσμου και λύνεται μόνο με χρήση εργαλείου και από τον σωλήνα σύνδεσης συσκευής. Επίσης για την σύνδεση μπορούν να χρησιμοποιηθούν χαλυβδοσωλήνες ή χαλκοσωλήνες 41. Υπάρχουν κάποιες συσκευές οι οποίες κατά κάποιο τρόπο αποτελούν εξαίρεση. Μια από αυτές είναι οι μαγειρικές κουζίνες οι οποίες πρέπει να μετακινούνται. Η σύνδεση αυτών των συσκευών στο δίκτυο γίνεται με ειδικό εύκαμπτο ελαστικό σωλήνα με ταχυσύνδεσμο που συνδέεται πάνω στο διακόπτη αερίου έτσι ώστε σε περίπτωση αποσύνδεσης να προκαλείται αυτόματα διακοπή της παροχής αερίου 41. Το σύνολο των συσκευών στο οποίο ανήκουν και οι μαγειρικές κουζίνες ονομάζεται «λυόμενες». Οι διακόπτες στους οποίους αναφερθήκαμε παραπάνω πρέπει να τοποθετούνται στο δίκτυο με το άνοιγμα προς τα κάτω ώστε όταν ο ελαστικός σωλήνας είναι αποσυνδεδεμένος να μην πέφτουν ακαθαρσίες στο άνοιγμα του διακόπτη. Οι Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ειδικοί εύκαμπτοι ελαστικοί σωλήνες αποτελούνται από κατάλληλο ελαστικό αγωγό επενδυμένο με χαλύβδινο πλέγμα και προστατευτικό ελαστικό μανδύα. Στα άκρα τους αυτοί οι σωλήνες έχουν προσαρμοσμένα μεταλλικά εξαρτήματα που καταλήγουν στη μια πλευρά τουλάχιστον σε κινητό περικόχλιο. Αντίθετα η άλλη πλευρά φέρει σταθερό εξωτερικό σπείρωμα ή κινητό περικόχλιο. Αυτό εξαρτάται από τον τρόπο σύνδεσης της συσκευής 41. Τα μήκη των ελαστικών σωλήνων τα οποία διατίθενται στην αγορά είναι των 30, 50, 75, 100, 125 και 150 εκατοστών. Αν κάποια από τις συσκευές αποσυνδεθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε οι αγωγοί προσαγωγής του αερίου πρέπει να ταπωθούν με κατάλληλα μεταλλικά εξαρτήματα. Μια πολύ σημαντική σημείωση είναι πως πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους διακόπτες και κυρίως στους ελαστικούς σωλήνες σύνδεσης έτσι ώστε να μην έρχονται σε επαφή με θερμά καπναέρια 44. Εικόνα 3.9: Εύκαμπτος σύνδεσμος μεταβλητού μήκους συσκευών αερίου 80 Κάθε σύνδεση συσκευής πρέπει να είναι εφοδιασμένη με μία αποφρακτική διάταξη, η οποία παραμένει στο δίκτυο μετά την απομάκρυνση της συσκευής 44. Επιπλέον στην σταθερή σύνδεση θα πρέπει να αποτελείται από ένα εξάρτημα σύνδεσης συσκευής με αποφρακτική διάταξη, από μία σύνδεση λυόμενη μόνο με εργαλείο και από τον αγωγό σύνδεσης συσκευής. Ο αγωγός μπορεί να είναι από εύκαμπτο η άκαμπτο σωλήνας από ανοξείδωτο χάλυβα 44. Αν απομακρυνθούν οι συσκευές αερίου πρέπει να κλειστεί η αποφρακτική διάταξη και οι σωλήνες να κλείνονται στεγανά με τάπες, καλύπτρες, ένθετους δίσκους η τυφλές φλάντζες από μεταλλικά υλικά 44. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

76 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Υπάρχουν τρείς τύποι συσκευών αερίου: Οι συσκευές τύπου Α Οι συσκευές τύπου Β Οι συσκευές τύπου C Συσκευές τύπου Α είναι εκείνες οι συσκευές που δεν χρειάζονται εγκατάσταση απαγωγής καυσαερίων με και παρέχονται αέρα από τον χώρο εγκατάστασης (κουζίνες αερίου, θερμοσίφωνες ροής) Συσκευές τύπου Β είναι εκείνες οι συσκευές που έχουν θάλαμο καύσης, λαμβάνουν τον αέρα καύσης από τον χώρο εγκατάστασης (εξαρτώμενη από τον αέρα του χώρου) και συνδέονται με σύστημα απαγωγής καυσαερίων Συσκευές τύπου C είναι εκείνες οι συσκευές που λαμβάνουν τον αέρα καύσης από το ύπαιθρο μέσω κλειστού συστήματος (συσκευές που είναι ανεξάρτητες απ τον αέρα του χώρου) και απαγάγουν τα καυσαέρια στην ύπαιθρο 42. Τέλος οι συσκευές αερίου τύπων B και C πρέπει να στερεώνονται σταθερά στο τοίχο η το δάπεδο, πάντα σε προσβάσιμο σημείο. Στην περίπτωση που δεν είναι τεχνητά εφικτή η στερέωση των συσκευών με άμεσο τρόπο σε τοίχο η δάπεδο, τότε μπορεί να επιτραπεί η τοποθέτηση μέσω ιδιοκατασκευών, όπως για παράδειγμα μεταλλικές κατασκευές ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ Όταν πραγματοποιείται μια τοποθέτηση συσκευής αερίου πρέπει να τηρούνται κάποιες αποστάσεις από τα δομικά στοιχεία του κτιρίου ειδικά όταν αυτά δεν είναι πυράντοχα. Αυτό είναι αναγκαίο για να μην υπάρχει κίνδυνος ανάφλεξης 44. Στις συσκευές οι οποίες θερμαίνουν χώρους,επαρκής απόσταση είναι τα 25 cm ενώ για τις υπόλοιπες είναι τα 7 cm. Αν έχει τοποθετηθεί πυράντοχο πέτασμα,όπως είναι το φύλλο αμιαντοτσιμέντου, ανάμεσα στην συσκευή και το δομικό στοιχείο τότε μεταξύ του πετάσματος και της συσκευής πρέπει να υπάρχουν 2 cm κενού καθώς επίσης το ίδιο κενό πρέπει να υπάρχει μεταξύ του πετάσματος και του δομικού στοιχείου 5 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ. Σχήμα 3.2: Τοποθέτηση συσκευών φυσικού αερίου 5 Όσο αναφορά τον εντοιχισμό των συσκευών αερίου αυτός γίνεται μόνο αν το επιτρέπει ο κατασκευαστής τους και σύμφωνα με τις οδηγίες του. Στην περίπτωση του εντοιχισμού η απόσταση που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στα τοιχώματα του ντουλαπιού από τη συσκευή πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 cm. Επίσης για τον σωστό εξαερισμό του ντουλαπιού είναι αναγκαίο να ανοιχθούν πάνω και κάτω στο ντουλάπι ανοίγματα προς το χώρο εγκατάστασης που να ξεπερνούν τα 600 cm 2 το καθένα 5. Σχήμα 3.3: Επιτοίχιος λέβητας/θερμοσίφωνας τοποθετημένος σε ντουλάπι ΧΩΡΟΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΕΡΙΟΥ Οι συσκευές αερίου επιτρέπεται να εγκαθίστανται μόνο σε χώρους, στους οποίους δεν δημιουργούνται κίνδυνοι λόγω θέσης, μεγέθους, δομικής ποιότητας και τρόπου χρήσης 44. Οι συσκευές αερίου επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους, οι οποίοι έχουν τέτοιες διαστάσεις, ώστε να είναι δυνατή η εγκατάσταση, εύρυθμη η λειτουργία και δυνατή η κανονική συντήρηση των συσκευών. Ο ελάχιστος όγκος του χώρου εγκατάστασης είναι 6 m 3. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

78 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Όπως προείπαμε η διάκριση των συσκευών χρήσης αερίου γίνεται ανάλογα με τον τρόπο απαγωγής των καπναερίων. Στην πρώτη κατηγορία είναι οι συσκευές χωρίς άμεση απαγωγή των καπναερίων έξω από τον χώρο που είναι εγκατεστημένες όπως για παράδειγμα οι μαγειρικές συσκευές. Στην άλλη κατηγορία ανήκουν οι συσκευές με άμεση απαγωγή των καπναερίων έξω από το χώρο που είναι εγκατεστημένες, προς τον ελεύθερο αέρα, όπως είναι για παράδειγμα οι λέβητες θέρμανσης νερού 41. Άλλη μια διάκριση που υπάρχει ανάμεσα στις συσκευές κατανάλωσης αερίου είναι σχετικά με το αν ο θάλαμος καύσης είναι κλειστός ή ανοιχτός.κλειστός θάλαμος καύσης σημαίνει λήψη του αέρα απ ευθείας απ το περιβάλλον μέσω κατάλληλης διάταξης ενώ αντίθετα ανοικτός θάλαμος καύσης σημαίνει λήψη τα αέρα καύσης εσωτερικά από το χώρο εγκατάστασης. Στον ανοικτό θάλαμο καύσης ανήκουν οι συσκευές με έμμεση απαγωγή των καπναερίων, με τον αέρα της καύσης να λαμβάνεται από το χώρο εγκατάστασης. Απ την άλλη, οι συσκευές με άμεση απαγωγή των καπναερίων μπορεί να έχουν ανοικτό ή κλειστό θάλαμο καύσης 41. Για να είναι σωστή και ασφαλής η λειτουργία των συσκευών αερίου με ανοικτό θάλαμο καύσης απαιτείται, ανεξάρτητα από τον τρόπο απαγωγής των καπναερίων, να υπάρχει αέρας στο χώρο τόσο για την καύση όσο και για την ομαλή διαβίωση των παρισταμένων. Κατ αυτό τον τρόπο λοιπόν αυτές οι συσκευές μπορούν να μετακινηθούν μόνο σε αεριζόμενους χώρους. Το να επιλέξεις τον κατάλληλο χώρο δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Το πιο σωστό είναι οι συσκευές να τοποθετούνται αυστηρά στους χώρους στους οποίους έχουν υποδειχθεί από την μελέτη που έχει γίνει για την εσωτερική εγκατάσταση αερίου από τον αρμόδια μηχανικό ή να ζητείται η γνώμη του 41. Στην συνέχεια παραθέτουμε κάποιες γενικές οδηγίες σχετικά με τον αερισμό των χώρων. Δύο είναι οι τρόποι με τους οποίους μπορεί να εξαερίζεται ένας χώρος. Άμεσο: Άμεσος αερισμός υφίσταται όταν ο χώρος επικοινωνεί με πόρτες και παράθυρα κατ ευθείαν με το εξωτερικό περιβάλλον οπότε ο αέρας εισέρχεται από τις χαραμάδες των παραθύρων. Έμμεσο: Έμμεσος αερισμός υφίσταται όταν ο χώρος επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβάλλον μέσω γειτονικών χώρων, δηλαδή με παράθυρα τα οποία βρίσκονται σε άλλα δωμάτια. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

79 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι συσκευές οι οποίες έχουν μικρή ισχύ, μέχρι 7 kw, δεν είναι απαραίτητο να έχουν εξαερισμό. Κάποιες από αυτές είναι οι μαγειρικές κουζίνες και οι ταχυθερμοσίφωνες των 5 Lt/min ζεστού νερού 41. Οι συσκευές οι οποίες ανήκουν στην κατηγορία της έμμεσης απαγωγής καπναερίων είναι αναγκαίο να έχουν δύο ανοίγματα. Το ένα να βρίσκεται πάνω για έμμεση απομάκρυνση των καπναερίων και το άλλο να βρίσκεται κάτω για την έμμεση εισαγωγή αέρα καύσης στο χώρο. Στην περίπτωση του άμεσου αερισμού το κάτω άνοιγμα πρέπει να έχει εμβαδό 9 cm 2 για κάθε KW πάνω από τα 7 kw συνολικής ισχύος των συσκευών αερίου που είναι τοποθετημένες μέσα στον χώρο. Αντίθετα στην περίπτωση του έμμεσου αερισμού είναι το διπλάσιο, δηλαδή 18 cm 2 για κάθε KW συνολικής ισχύος των συσκευών μέσα στο χώρο πάνω από 7 kw. Αντίστοιχα το εμβαδό του πάνω ανοίγματος είναι το μισό από το εμβαδό του κάτω ανοίγματος όσο αναφορά τον άμεσο ή έμμεσο αερισμό 41. Σύμφωνα λοιπόν με όσα έχουμε αναφέρει παραπάνω,εάν σε ένα χώρο οι συσκευές οι οποίες είναι τοποθετημένες έχουν συνολική ισχύ 25 kw. Το Σχήμα 3.4 δείχνει την περίπτωση του άμεσου αερισμού και τα απαραίτητα ανοίγματα του. Σχήμα 3.4: Άμεσος αερισμός 41 Το Σχήμα 3.5 δείχνει την περίπτωση του έμμεσου αερισμού και τα απαραίτητα ανοίγματα του. Σχήμα 3.5: Έμμεσος αερισμός 41 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

80 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Επίσης είναι σημαντικό να προσεχθούν τα παρακάτω: Όσο αναφορά τον άμεσο αερισμό, τα ανοίγματά του πρέπει να καλύπτονται εξωτερικά με τα κατάλληλα καλύμματα ώστε να μην εισρέουν ρεύματα αέρα στο χώρο. Ακόμη πρέπει να ανοίγονται σε απόσταση τουλάχιστον 60 cm από καταλήξεις καμινάδων. Απ την άλλη, τα ανοίγματα έμμεσου αερισμού είναι αναγκαίο να μην ανοίγονται προς ενδιάμεσους χώρους όπως είναι οι κρεβατοκάμαρες και τα μπάνια. Επιπλέον το κάτω άνοιγμα πρέπει να βρίσκεται σε ύψος από το πάτωμα 45 cm τουλάχιστον, ενώ το πάνω άνοιγμα να βρίσκεται όσο το δυνατόν πιο κοντά στην οροφή και οπωσδήποτε να απέχει 1,8 m από το πάτωμα 41. Μία αναγκαία σημείωση, σχετικά με τις συσκευές με κλειστό θάλαμο καύσης, είναι πως αυτές τοποθετούνται χωρίς περιορισμούς ανάλογα με το μέγεθος και τον αερισμό του χώρου όπου εγκαθίστανται. Παρόλα αυτά η εγκατάστασή τους πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή τους, που αφορά στην προσαγωγή του αέρα και την απαγωγή καπναερίων. Επίσης απαγορευμένοι χώροι για την τοποθέτηση των συσκευών είναι σε κοινόχρηστα κλιμακοστάσια και γενικά σε κοινόχρηστους διαδρόμους εντός κτιρίου. Για συσκευές τύπου Β απαγορεύεται η εγκατάσταση τους σε λουτρά η τουαλέτες χωρίς εξωτερικά παράθυρα, τα οποία εξαερίζονται μέσω συλλεκτριών φρεατίων και καναλιών με η χωρίς μηχανική βοήθεια 44. Τέλος οι συσκευές αερίου δεν επιτρέπεται να εγκαθίστανται σε χώρους μέσα στους οποίους βρίσκονται η μπορούν να δημιουργηθούν εκρηκτικές ουσίες η εκρηκτικά μίγματα 44. Όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω, αποτελούν κάποιες απ τις γενικές οδηγίες για το σωστό εξαερισμό χώρων όπου εγκαθίστανται συσκευές αερίου. Για να υπάρξει τελική επιλογή όσο αναφορά τους χώρους εγκατάστασης συσκευών αερίου αλλά και των ίδιων των συσκευών, είναι απαραίτητο να ζητηθεί η γνώμη μηχανικού αντίστοιχης ιδιότητας ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ ΚΑΠΝΑΕΡΙΩΝ Σχετικά με τις μικρές συσκευές όπως είναι κάποια ταχυθερμοσίφωνες και οι μαγειρικές κουζίνες, τα καυσαέρια μπορούν χωρίς κανένα πρόβλημα να διοχετεύονται μέσα στο χώρο εγκατάστασης των συσκευών αυτών. Αντίθετα, σχετικά με τις μεγαλύτερες συσκευές με απαγωγή καπναερίων, τα καπναέρια διοχετεύονται κατευθείαν προς το Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

81 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ περιβάλλον, μέσω μιας διάταξης απαγωγής. Οι αγωγοί καπναερίων ή καπναγωγών και η καπνοδόχος αποτελούν συνήθως αυτή την διάταξη. Οι διατάξεις απαγωγής των καπναερίων πρέπει να έχουν σχεδιαστεί και κατασκευαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να εξασφαλίζουν την ασφαλή και απρόσκοπτη απαγωγή των καπναερίων και να συμβαδίζουν με τους κανονισμούς πυρασφάλειας που κάθε φορά ισχύουν 5. Οι συσκευές χωρίς ανεμιστήρα όπως είναι οι ταχυθερμοσίφωνες, οι θερμοσίφωνες αποθήκευσης, οι επιτοίχιες μονάδες θέρμανσης χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, καθώς και οι επιδαπέδιοι λέβητες με ενσωματωμένο ατμοσφαιρικό καυστήρα, συνδέονται προς την καμινάδα, αφού παρεμβληθεί σε κάποιο σημείο του καπναγωγού πάνω από τη συσκευή αλλά κοντά σε αυτήν, ασφάλεια ροής καυσαερίων 41. Όσο αναφορά την ασφάλεια ροής καυσαερίων αυτή είναι μια διάταξη που πηγαίνει μαζί με την συσκευή από τον προμηθευτή της. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως είναι οι ταχυθερμοσίφωνες, αυτή η ασφάλεια είναι ενσωματωμένη στη συσκευή κάτω από το κάλυμμα και δεν φαίνεται 41. Αντίθετα οι συσκευές με απαγωγή καπναερίων που διαθέτουν καυστήρα με φυσητήρα, πρέπει μα εγκαθίστανται χωρίς ασφάλεια ροής. Στην ίδια κατηγορία ανήκουν και οι συσκευές που στο σύστημα απαγωγής καυσαερίων υπάρχει ανεμιστήρας για την αναρρόφηση των καυσαερίων 41. Ο αγωγός απαγωγής αέρα και καυσαερίων σε οικιακά στεγνωτήρια ρούχων δεν θεωρείται σύστημα απαγωγής καυσαερίων. Το στόμιο απαγωγής του θα πρέπει να βρίσκεται σε τέτοια θέση έτσι ώστε να μην προκαλεί δομικές βλάβες η μη ανεκτές επιβαρύνσεις λόγω του απαγομένου υγρού αέρα. Για να μην προκαλούνται μη ανεκτές επιβαρύνσεις θα πρέπει το στόμιο απαγωγής να απέχει πάνω από 4m από τα απέναντι παράθυρα, θα πρέπει να απέχει σε απόσταση μεγαλύτερη από 2,20 από το επίπεδο του πεζοδρομίου-εδάφους και τέλος να μην εκβάλει σε διόδους πεζών και οχημάτων, σε στενά μεταξύ κτιρίων, στοές και εσωτερικές αυλές 44. Μια πολύ σημαντική διευκρίνιση είναι πως απαγορεύεται να συνδεθούν στην ίδια καπνοδόχο συσκευές με ασφάλεια ροής και συσκευές χωρίς ασφάλεια ροής. Δηλαδή, είναι αναγκαίο να αποφεύγεται η σύνδεση στην ίδια καμινάδα συσκευών με πιεστικό καυστήρα και συσκευών με ατμοσφαιρικό καυστήρα. Υπάρχει μια εξαίρεση στον παραπάνω κανόνα η οποία αναφέρει πως αν η συσκευή με πιεστικό καυστήρα είναι ισχύος μικρότερης από 45 kw τότε η σύνδεσή της στον καπναγωγό μπορεί να γίνει, Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

82 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ χρησιμοποιώντας όπως και στις συσκευές με ατμοσφαιρικό καυστήρα, ασφάλεια ροής καπναερίων ΚΑΠΝΑΓΩΓΟΙ Ο καπναγωγός είναι το πρώτο τμήμα του συστήματος απαγωγής καπναερίων μετά την συσκευή. Οι καπναγωγοί μπορεί να είναι σωλήνες απαγωγοί που συνδέονται με τα δομικά στοιχεία μέσω κάποιων στηριγμάτων τα οποία απέχουν μεταξύ τους λιγότερο από 1,5 m. Επίσης μπορεί να είναι κανάλια απαγωγής που σε όλο τους το μήκος είναι σταθερά συνδεδεμένα με τη δομική κατασκευή 41. Το υλικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή των καπναγωγών συνήθως είναι ελάσματα αλουμινίου, όπως το σπιράλ ή η φυσαρμόνικα, ή χαλύβδινα ελάσματα χαλκού, ορειχάλκου, μέταλλο, ινοτσιμέντο 44 ή ακόμα και από αμιαντοτσιμέντο. Σχετικά με τα πάχη των χαλύβδινων ελασμάτων που χρησιμοποιούνται αυτά κυμαίνονται ανάλογα με τη διάμετρο του καπναγωγού και την ισχύ της συσκευής από 0,75 mm έως 1 mm. Αν η ισχύς ξεπερνά τα 45 kw, τότε χρησιμοποιούνται γαλβανισμένα χαλυβδοελάσματα 1,5 mm. Είναι προτιμότερη η χρήση χαλύβδινων ελασμάτων πάχους 2 mm γιατί δίνει καλύτερες κατασκευές αφού παρέχουν επαρκή προστασία του καπναγωγού από διαβρώσεις που προκαλούνται σε αυτόν από τα καυσαέρια 41.Οι καπναγωγοί για συσκευές συμπύκνωσης κατασκευάζονται και από πλαστικά υλικά. Επίσης οι καπναγωγοί μπορούν να είναι κυκλικής, τετραγωνικής η ορθογώνιας διατομής. 44 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

83 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Εικόνα 3.10: Εξαρτήματα καπναγωγών από μέταλλο (γόνατα, γωνίες) 44 Οι καπναγωγοί θα πρέπει να καθαριστούν με τον πιο εύκολο και ασφαλή τρόπο. Σε περίπτωση που οι καπναγωγοί δεν μπορούν να αποσυναρμολογηθούν εύκολα τότε πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένα άνοιγμα καθαρισμού. Οι καπναγωγοί που έχουν μεταβολές διεύθυνσης και δεν μπορούν να αποσυναρμολογηθούν εύκολα θα πρέπει να έχουν ανοίγματα σε κάθε μεταβολή τους και τα ανοίγματα τους να κλείνονται στεγανά στο τέλος. Επίσης οι καπναγωγοί των συσκευών αερίου θα πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με μια οπή μετρήσεων, για την μέτρηση των απωλειών από καυσαέρια. Τα ανοίγματα καθαρισμού και ελέγχου στους καπναγωγούς από μέταλλο μπορούν να είναι ελλειψοειδής η στρογγυλά 44. Εικόνα 3.11: Ανοίγματα καθαρισμού και ελέγχου καπναγωγών από μέταλλο 44 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

84 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Για το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων, η διατομή του καπναγωγού είναι ίση με την διατομή εξόδου των καπναερίων από την συσκευή. Αντίθετα, αν περισσότερες συσκευές συνδέονται με τους καπναγωγούς τους στον ίδιο καπναγωγό και με αυτόν με την καμινάδα, τότε πρέπει η διατομή του συνολικού καπναγωγού να είναι τουλάχιστον ίση με το 80% των διατομών όλων των άλλων καπναγωγών μαζί. Η διατομή των καπναγωγών πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζεται η ομαλή ροή των καπναγωγών προς την καπνοδόχο. Τις περισσότερες φόρες όπου το μήκος των καπναγωγών δεν είναι μεγάλο, η διατομή τους είναι ίση με την διατομή εξόδου των καπναερίων από τη συσκευή 41. Αρχικά στο παρακάτω Σχήμα 3.6 θα δούμε την σύνδεση δύο συσκευών στον ίδιο καπναγωγό σε μία κοινή καμινάδα και στην συνέχεια στον Πίνακα 3.2 τις ελάχιστες διατομές για καπναγωγούς, ανάλογα με την ονομαστική θερμική ισχύ και το γεωμετρικό σχήμα της διατομής. Ο λόγος αυτών είναι για να κατανοήσουμε πως θα επιλέξουμε την καταλληλότερη καμινάδα. Σχήμα 3.6: Σύνδεση δύο συσκευών στον ίδιο καπναγωγό σε μία κοινή καμινάδα 41 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 3.2: Ελάχιστες διατομές για καπναγωγούς 41 Υπάρχει περίπτωση στον ίδιο καπναγωγό να καταλήγει άλλος μικρότερος ο οποίος να αυξάνει την θερμική φόρτιση περισσότερο από 25%. Εφόσον συμβαίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να αυξηθεί ανάλογα η διατομή του μετά τη συμβουλή του δεύτερου αγωγού 41. Ακόμη, αν στον ίδιο καπναγωγό συνδέονται περισσότερες συσκευές με τους καπναγωγούς τους με την καμινάδα, τότε είναι απαραίτητο η διατομή του συνολικού καπναγωγού να είναι τουλάχιστον ίση με το 80% των διατομών όλων των άλλων καπναγωγών μαζί. Η απόσταση η οποία πρέπει να διέρχονται οι καπναγωγοί από μη πυρίμαχα δομικά στοιχεία είναι τουλάχιστον 5 cm. Εφόσον οι αγωγοί πρέπει να περάσουν από τέτοια υλικά, όπως είναι οι τοίχοι και οι οροφές, τότε η ελάχιστη αυτή απόσταση αλλάζει κ γίνεται 10 cm, ενώ η διέλευση γίνεται με χρήση κατάλληλου προστατευτικού σωλήνα, ο οποίος ονομάζεται φουρώ, γεμισμένο με μονωτικό υλικό. Συνήθως αυτό το υλικό είναι η πολυουρεθάνη 44. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

86 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 3.7: Απαιτουμενα μέτρα προφύλαξης όταν η καπνοδόχος διέρχεται από ένα δάπεδο η οροφή περιέχοντας εύφλεκτα υλικά 5 Η σύνδεση των τεμαχίων κατά την συναρμολόγηση του καπναγωγού γίνεται έτσι ώστε η στένωση του προηγμένου τεμαχίου να εισέρχεται στο επόμενο κατά την διεύθυνση της ροής με ιδιαίτερη προσοχή για μία καλή εφαρμογή και στεγάνωση των συνδέσεων 41. Σχήμα 3.8: Σειρά συναρμολόγησης καπναγωγού 5 Φυσικά θα πρέπει να αναφερθούμε και στον ελκυσμό που προκαλείται μέσα στην καμινάδα. Ο φυσικός ελκυσμός δημιουργείται στην καπνοδόχο. Για να γίνει αντιληπτό το φαινόμενο του ελκυσμού κατά την λειτουργία της καπνοδόχου θα πρέπει πρώτα να θεωρηθεί πως εντός αυτής υφίστανται δύο στήλες κινούμενου αέρα, μια υποθετική με ατμοσφαιρικό αέρα και μια άλλη πραγματική από θερμά καυσαέρια. Η στήλη των καυσαερίων λόγω της μεγάλης θερμοκρασίας τους είναι ελαφρότερη από εκείνη της ατμοσφαιρικής. Αυτή η διαφορά πυκνότητας προκαλεί την κίνηση μέσα στη καπνοδόχο, που κυριολεκτικά αρχίζει από τον θερμαντήρα, έτσι τα καυσαέρια εξέρχονται στην ατμόσφαιρα και το κενό που δημιουργούν μέσα στη καπνοδόχο καταλαμβάνει ο ατμοσφαιρικός αέρας που αναγκάζεται να εισέλθει μέσα στον θερμαντήρα 46. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

87 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Έτσι για την εξασφάλιση του καλού ελκυσμού πρέπει ο καπναγωγός να ακολουθεί το συντομότερο δρόμο προς την καπνοδόχο με τις λιγότερες κατά το δυνατόν αλλαγές κατεύθυνσης. Ακόμη θα πρέπει να διατηρεί ανοδική κλήση προς την καπνοδόχο ενώ συνιστάται το οριζόντιο με την ανοδική κλήση τμήμα των καπναγωγών να μην είναι μεγαλύτερο από το μισό του ωφέλιμου ύψους της καπνοδόχου και αν είναι δυνατόν να μην είναι πάνω από 2m. Επίσης η αλλαγή κατεύθυνσης στον καπναγωγό δεν πρέπει να γίνεται αμέσως πάνω από τη συσκευή άλλα σε κάποια ύψος δ που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον 50cm-80cm, από αυτήν ώστε να προφταίνουν τα καυσαέρια να αποκτήσουν κάποια ταχύτητα. Οι καπναγωγοί πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 10cm. 41 Σχήμα 3.9: Περιορισμοί στην εγκατάσταση ενός συστήματος απαγωγής καπναερίων 5 Τέλος καλό είναι οι καπναγωγοί να μονώνονται ειδικά τα εκτεθειμένα εξωτερικά τμήματα τους. Όταν υπάρχουν πολλές συσκευές στον ίδιο όροφο και συνδέονται στον ίδιο καπνοδόχο οι συνδέσεις δεν πρέπει να γίνονται στο ίδιο ύψος 41. Σχήμα 3.10: Σύνδεση καπναγωγών συσκευών του ίδιου ορόφου στην ίδια καμινάδα 41 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

88 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΙ Σε μία συσκευή μικρής ισχύος, όπως για παράδειγμα ένας θερμοσίφωνας αποθήκευσης, η ένας ταχυθερμοσύφωνας η μία επιτοίχια μονάδα αερίου, η καπνοδόχος τους μπορεί να διαμορφωθεί σαν προέκταση των καπναγωγών με τοποθετημένο στην κορυφή ένα κατάλληλο κάλυμμα( τερματικά στόμια) και η κατασκευή του (καπνοδόχου) είναι παρόμοια με αυτή του καπναγωγού 41. Εικόνα 3.12: Τυπικά τερματικά στόμια από αμιαντοτσιμέντο και από μέταλλο 5 Σε περιπτώσεις που έχουμε κοινές καμινάδες πολλών συσκευών η καμινάδες συσκευών μεγάλης ισχύος αυτές μπορούν να είναι χτιστές η κατασκευασμένες από τυποποιημένα τεμάχια από πυλό, η μπετό, η ακόμα και από αμιαντοτσιμέντο. Οι καμινάδες συσκευών αερίου συμβολίζονται με το γράμμα Α στο πάνω και το κάτω μέρος της συςκευής 41. Οι καπνοδόχοι κατασκευάζονται κατακόρυφοι και επιτρέπεται να έχουν το πολύ ένα τμήμα με κλίση από 60 και πάνω ως προς την οριζόντιο. Για τεμάχια όπως το αμιαντοτσιμέντο που είναι λεία η κλίση μπορεί να είναι και 45. Επίσης θα πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 5cm από μη πυρίμαχα δομικά στοιχεία. Ειδικά αν διαπερνούν στέγες από μη πυράντοχα υλικά πρέπει να προστατεύονται με πυράντοχους σωλήνες. Το κενό που θα πρέπει να έχει ο σωλήνας και η καμινάδα θα πρέπει να είναι 10cm και γεμίζεται με πυράντοχο υλικό και τέλος ο σωλήνας θα πρέπει να προεξέχει τουλάχιστον 0,5 m από κάθε πλευρά της στέγης 41. Οι ελάχιστες διατομές των καπνοδόχων εξαρτώνται άμεσα από τη θερμική ισχύ των συσκευών, το ενεργό ύψος και την διάρκεια χρήσης τους. Αυτό αποδεικνύεται στους παρακάτω δύο πίνακες (Πινάκας 3.3, Πίνακας 3.4) Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

89 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 3.3: Ελάχιστες διατομές καπνοδόχων Α από τυποποιημένα λεία τεμάχια σε cm 2 (41) Πίνακας 3.4: Ελάχιστες διατομές κτιστών καπνοδόχων Α σε cm 2 (41) Οι πραγματικές διατομές των καπνοδόχων δεν πρέπει να ξεπερνούν κατά ενάμιση φορά την ελάχιστη διατομή που προκύπτει από την μελέτη. Επίσης σε καμία περίπτωση οι διατομές των καπνοδόχων δεν θα πρέπει να είναι μικρότερες από 100cm 2 για καπνοδόχους από τυποποιημένα τεμάχια. Ακόμη δεν θα πρέπει να είναι μικρότερες από 13,5 x 13,5 cm 2 για κτιστές καπνοδόχους τετραγωνικής διατομής και Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

90 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ δεν θα πρέπει να είναι μικρότερες από 200 cm 2 για κτιστές καπνοδόχους ορθογωνίου διατομής 41. Το ύψος των καμινάδων θα πρέπει να είναι κατάλληλο, ώστε να εξασφαλίζουν τον ελκυσμό. Το σημείο απόληξης τους, δηλαδή η έξοδος των καυσαερίων πρέπει να βρίσκεται στο ελεύθερο ρεύμα του ανέμου και να μην εμποδίζεται από γειτονικά εμπόδια 41. Γενικά στις καπνοδόχους το σημείο απόληξης τους δεν πρέπει να εφάπτεται στον τοίχο αλλά να απέχει τουλάχιστον 30cm. Επίσης πρέπει να απέχει τουλάχιστον 1m αν υπάρχει κάποιο υπερκείμενο εμπόδιο. Τέλος η καπνοδόχος θα πρέπει να απέχει από την έξοδο μέχρι το τέλος της τουλάχιστον 1,20 m. 41 Τα παρακάτω τρία σχήματα (Σχήμα 3.10, Σχήμα 3.11, Σχήμα 3.12) δείχνουν πως θα πρέπει να τοποθετούνται οι καπνοδόχοι. Σχήμα 3.11: Προτιμότερη καπνοδόχος για μικρότερη αντίσταση στη ροή, για την αποφυγή συμπυκνώματος και την διαρροή προϊόντων καύσης από την ασφάλεια ροής 5 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 3.12: Παραδεκτή θέση καπνοδόχου επιτοίχου θερμοσίφωνα/λέβητα όταν υπάρχει εμπόδιο στην έξοδο των καπναερίων 5 Σχήμα 3.13: Παραδεκτή θέση καπνοδόχου επιτοίχου θερμοσίφωνα/λέβητα 5 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

92 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 4.1 ΕΛΕΓΧΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Εφόσον έχουν τελειώσει οι εργασίες για την τοποθέτηση σωληνώσεων αερίου και καμινάδων, πρέπει να συμπληρωθεί άλλο ένα κομμάτι για να ολοκληρωθούν οι εργασίες για την εσωτερική εγκατάσταση. Το κομμάτι της εσωτερικής εγκατάστασης είναι η διενέργεια απαιτούμενων ελέγχων που πρέπει να γίνονται και είναι σημαντικό να δοθεί μεγάλη βαρύτητα και ιδιαίτερη προσοχή σ αυτό. Ο έλεγχος της εσωτερικής εγκατάστασης περιλαμβάνει: 1. Τον έλεγχο των σωληνώσεων αερίου 2. Τον έλεγχο του αερισμού 3. Τον έλεγχο της απαγωγής των καπναερίων ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΩΛΗΝΩΣΕΩΝ Προέλεγχος Μετά την κατασκευή της σωλήνωσης και πριν τον εντοιχισμό τμημάτων της, είναι αναγκαίος ο καθαρισμός της από ξένα σώματα. Ο καθαρισμός γίνεται με πεπιεσμένο αέρα πίεσης 3 bar και με διεύθυνση προς τις μεγαλύτερες διαμέτρους. Στην περίπτωση που υπάρχουν περισσότεροι κλάδοι οι οποίοι συνενώνονται σε έναν τελικό αγωγό, τότε ο καθαρισμός αρχίζει από τον πιο κοντινό στην έξοδο κλάδο, και προχωράει προς του πιο απομακρυσμένους. Πρέπει να επισημάνουμε πως κατά την διάρκεια του καθαρισμού όλοι οι κλάδοι, εκτός του καθαριζόμενου, ταπώνονται με μεταλλικές τάπες και μένει ανοικτή η εξαγωγή. Μόλις τελειώσει αυτός ο καθαρισμός όλα τα τέρματα των σωληνώσεων ταπώνονται με μεταλλικές τάπες 41. Ακόμη πρέπει να ελέγξουμε τις σωληνώσεις μας και για αυτό είναι σημαντική και η δοκιμή αντοχής. Για να πραγματοποιηθεί η δοκιμή αντοχής πρέπει να υπάρχουν αγωγοί χωρίς εξαρτήματα και μετρητές, αλλά και τα ανοίγματα να είναι ταπωμένα. Η δοκιμή γίνεται με αέρα ή αδρανές αέριο-άζωτο ή με διοξείδιο του άνθρακα με πίεση δοκιμής Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ απαραίτητα 1 bar. Απαγορεύεται να γίνει με οξυγόνο και μεγαλύτερη του 1 bar. Ο χρόνος δοκιμής και ο χρόνος θερμοκρασιακής εξισορρόπησης είναι τα 10 λεπτά. Επίσης κατά την διάρκεια της δοκιμής συνιστάται το ελαφρό χτύπημα των σωλήνων με μη μεταλλικό σφυρί για να αποκολληθούν ρύποι οι σκόνες. Τέλος κατά την δοκιμή της αντοχής η πίεση πρέπει να επιβάλλεται στη στενότερη διατομή, για να αποφύγουμε να σφηνώσουν πιθανός ξεχασμένα σώματα μέσα στον αγωγό 44. Σχήμα 4.1: Δοκιμή αντοχής 44 Η δοκιμή στεγανότητας γίνεται σε αγωγούς μαζί με τα εξαρτήματα, χωρίς βέβαια τις συσκευές και τους ρυθμιστές. Η δοκιμή στεγανότητας γίνεται κ αυτή με αέρα ή αδρανές αέριο-άζωτο ή με διοξείδιο του άνθρακα. Σε αυτή την περίπτωση η πίεση δοκιμής είναι 110 mbar έως 150 mbar. Απαγορεύεται να είναι μικρότερη. Μετά την θερμοκρασιακή εξισορρόπηση η πίεση δοκιμής δεν επιτρέπεται να πέσει κατά την διάρκεια του ακολούθου χρόνου δοκιμής των 10 λεπτών. Επιπλέον το όργανο θα πρέπει να έχει τέτοια ακρίβεια, ώστε να μπορεί να αναγνωρίσει ακόμα και μια πτώση πιέσεως 0,1 mbar 44. Σχήμα 4.2: Δοκιμή στεγανότητας 44 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

94 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Κύριος έλεγχος 1. Ο κύριος έλεγχος στεγανότητας της σωλήνωσης γίνεται μετά την τοποθέτηση των διακοπτών ( γενικού-συσκευών) και κλαπέτων διακοπής με τους εξής τρόπους. I. Με κλειστούς τους διακόπτες II. Με ανοικτούς τους διακόπτες που είναι συνδεδεμένοι με κλαπέτα διακοπής και χωρίς συσκευές, ώστε να ελεγχθεί η στεγανότητα των κλαπέτων. III. Με ανοικτούς όλους τους διακόπτες και συνδεδεμένες όλες τις συσκευές για να ελεγχθεί η στεγανότητα των συσκευών. 2. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ως εξής 41. Συνδέεται σε ένα τέρμα της εσωτερικής εγκατάστασης ένα μανόμετρο μορφής U και χειραντλία, Κλείνετε ο γενικός διακόπτης του μετρητή, Γεμίζεται η εσωτερική εγκατάσταση του αέρα, μέσω της χειραντλίας σε πίεση 1.1 φορές της πίεσης λειτουργίας και τουλάχιστον 50 mbar, Αναμένεται σταθεροποίηση της συσκευής, ένα διάστημα σχεδόν 2 λεπτών, Καταγράφεται η ακριβής ένδειξη του μετρητή, Τέλος, εφόσον έχουν περάσει 10 το μανόμετρο πρέπει να έχει την ίδια ένδειξη για να θεωρηθεί επιτυχής ο έλεγχος. 3. Σε περίπτωση που έχουν περάσει το 10 και η ένδειξη του μανομέτρου είναι μικρότερη από την καταγραφείσα, πρέπει να γίνει εντοπισμός της διαφυγής με σαπουνόνερο ξεκινώντας από τις συνδέσεις. Μετά την αποκατάσταση των διαφυγών επαναλαμβάνεται ο έλεγχος 41. Επανέλεγχος Όσα αναφέραμε παραπάνω για τον κύριο έλεγχο ισχύουν και για εγκαταστάσεις που έχει διακοπή η λειτουργία τους για παραπάνω από ένα εξάμηνο, προτού επαναλειτουργήσουν. Επίσης ο επανέλεγχος γίνεται και σε λειτουργούσες εγκαταστάσεις κατά την προληπτική συντήρηση αλλά και μετά από κάθε προσθήκη τροποποίηση ή επισκευή. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

95 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Οι λειτουργούσες εγκαταστάσεις χαμηλής πίεσης κατατάσσονται σύμφωνα με τη δυνατότητα χρήσης ως εξής: 1. Απεριόριστη δυνατότητα χρήσης υπάρχει όταν η ποσότητα διαρρέοντος αερίου είναι μικρότερη από 1 λίτρο ανά ώρα. 2. Μειωμένη δυνατότητα χρήσης υπάρχει όταν η ποσότητα διαρρέοντος αερίου είναι μεταξύ 1 και 5 λίτρα ανά ώρα. 3. Καμία δυνατότητα όταν η ποσότητα διαρρέοντος αερίου είναι μεγαλύτερη από 5 λίτρα ανά ώρα. Η ποσότητα διαρρέοντος αερίου βρίσκεται από την ένδειξη του μετρητή αερίου. Είναι όμως απαραίτητο όλες οι συσκευές να είναι κλειστές ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ Προέλεγχος 1. Ο προέλεγχος του αερισμού των χώρων προτείνεται στην εξακρίβωση αν έχουν κατασκευαστεί τα προβλεπόμενα ανοίγματα στις κατάλληλες θέσεις και διαστάσεις. 2. Σε περίπτωση που δεν προβλέπεται να γίνει εγκατάσταση των συσκευών στο άμεσο μέλλον, τα ανοίγματα μπορούν να σφραγιστούν κατάλληλα αλλά πάντα μετά τον έλεγχο. Κύριος έλεγχος Σχετικά με τον κύριο έλεγχο του αερισμού των χώρων, αυτός γίνεται όταν πρόκειται να τοποθετηθούν οι συσκευές. Ο έλεγχος του πλήρους συστήματος αερισμού εξυπηρετεί: Στην ύπαρξη και καλή κατάσταση των προβλεπόμενων ανοιγμάτων-περσίδωναεραγωγών-ανεμιστήρων-μανδαλώσεων Στην καλή και σωστή λειτουργία όλου του συστήματος Επανέλεγχος Ο κύριος έλεγχος στον οποίο αναφερθήκαμε παραπάνω πραγματοποιείται και σε εγκαταστάσεις που η λειτουργία τους έχει διακοπεί παραπάνω από 5 χρόνια προτού επαναλειτουργήσουν. Επιπλέον ο επανέλεγχος γίνεται και σε λειτουργούσες εγκαταστάσεις κατά την προληπτική συντήρηση και μετά από κάθε τροποποίηση ή προσθήκη 41. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

96 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΑΓΩΓΗΣ ΚΑΠΝΑΕΡΙΩΝ Προέλεγχος 1) Όσο αναφορά τον προέλεγχο απαγωγής καυσαερίων, αυτός προτείνεται για εξακρίβωση κατασκευής της προβλεπόμενης καπνοδόχου και καπναγωγού στις κατάλληλες θέσεις και διαστάσεις. 2) Αν δεν υπάρχει περίπτωση να πραγματοποιηθεί εγκατάσταση συσκευών στο άμεσο μέλλον, τότε οι καπναγωγοί μπορούν να παραλείπονται και να σφραγίζονται τα αντίστοιχα τμήματα προς τους καπνοδόχους και το ύπαιθρο. Κύριος έλεγχος Ο κύριος έλεγχος της απαγωγής καπναερίων πραγματοποιείται όταν πρόκειται να τοποθετηθούν οι συσκευές. Σχετίζεται κυρίως με την ύπαρξη και καλή κατάσταση των προβλεπόμενων καπναγωγών και καπνοδόχων. Τέλος, ο έλεγχος καλής λειτουργίας του συστήματος απαγωγής καπναερίων είναι εφικτός μόνο μετά την ρύθμιση των συσκευών. Επανέλεγχος Επανέλεγχος γίνεται και σε λειτουργούσες εγκαταστάσεις κατά την προληπτική συντήρηση και μετά από κάθε τροποποίηση ή προσθήκη ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Μία από τις πιο σημαντικές διατάξεις ασφαλείας είναι ότι η πίεση λειτουργίας των σωληνώσεων εντός κτιρίου δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια, που ανάλογα με την χρήση έχουν οριστεί. Ο παρακάτω Πίνακας 4.1 δείχνει μερικά από τα επιτρεπτά όρια που υπάρχουν. Πίνακας 4.1: Μέγιστες επιτρεπόμενες λειτουργίες εντός κτιρίου για οικιακές χρήσεις φυσικού αερίου 44 Οι εγκαταστάσεις ρύθμισης του αερίου θα πρέπει να έχουν και κάποιες διατάξεις ασφάλειας. Οι οποίες συμβάλουν στην παρεμπόδιση μίας μη επιτρεπτής ανόδου της πίεσης εξόδου μετά το ρυθμιστή της πίεσης αερίου. Ενάντια σε μία μη επιτρεπτή άνοδο της πιέσεως θα πρέπει να χρησιμοποιείται μία βαλβίδα αυτόματης διακοπής, που θα είναι εγκατεστημένη στην πλευρά εισόδου του ρυθμιστή πίεσης 44. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

97 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης οι εγκαταστάσεις ρυθμίσεως της πίεσης, θα πρέπει να θα πρέπει να διαθέτουν διατάξεις ασφαλείας οι οποίες διακόπτουν αυτόματα την παροχή αερίου αν προκύψει ανεπίτρεπτη μείωση της πίεσης εξόδου. Οι βαλβίδες αυτόματης διακοπής που είναι ρυθμισμένες για έλλειψη πίεσης μπορούν να κάνουν αυτή την δουλεία 44. Επιπλέον καλό θα είναι να υπάρχει και ένας αγωγός ασφαλείας για την απαγωγή αερίου. Ο αγωγός απαγωγής πρέπει να οδηγείται στο ύπαιθρο, με ελάχιστη διάμετρο DN15. Επίσης πρέπει να είναι αντιδιαβρωτικός. Τα στόμια εκροής των αγωγών απαγωγής φυσικού αερίου θα πρέπει να απέχει από πηγές έναυσης, να βρίσκεται τουλάχιστον 2,5 μέτρα επάνω από το έδαφος και να διατάσσονται έτσι ώστε το εκρέον αέριο να μην μπορεί να εισέλθει σε κλειστούς χώρους. Τέλος τα στόμια θα πρέπει να προστατεύονται έναντι βροχής και φραξίματος 44. Για μεγαλύτερη ασφάλεια θα πρέπει να υπάρχουν και οι λεγόμενες διατάξεις επιτήρησης. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι συσκευές μετρήσεων ελέγχου που συνδέονται με τις εγκαταστάσεις ρύθμισης της πίεσης, όπως για παράδειγμα ενδεικτικά η καταγραφικά όργανα μέτρησης για την πίεση αερίου, τη θερμοκρασία αερίου και τις απαγόμενες στο ύπαιθρο ποσότητες αερίου διαρροής 44. Επίσης υπάρχουν και ασφάλειες αντισεισμικής προστασίας. Πρόκειται για βαλβίδες αυτόματης διακοπής οι οποίες τοποθετούνται μετά η πριν το μετρητή και είναι προγραμματισμένες να ενεργοποιούνται όταν ένα αντιπροσωπευτικό δομικό στοιχείο δονείται. Συνιστούνται σε όλες τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου που είναι σε κτίρια 47. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

98 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 4.3: Τυπικό κατακόρυφο διάγραμμα οικιακής εγκατάστασης φυσικού αερίου με τις ασφαλιστικές διατάξεις του 81 Επίσης οι αυτόνομοι ανιχνευτές φυσικού αερίου είναι μια πολύ σημαντική διάταξη ασφαλείας. Ο ανιχνευτής χρησιμοποιείται για να δίνει μία γρήγορη ειδοποίηση σε περίπτωση διαρροής φυσικού αερίου και ενεργοποιείται όταν η περιεκτικότητα σε μεθάνιο στο καλυπτόμενο χώρο φτάσει το 5% η 15% του κατώτερου ορίου εκρηκτικότητας. Τοποθετείτε 30 cm από την οροφή σε οριζόντια απόσταση 4 μέτρα μακριά από ρεύματα αέρα και υγρασία. Κάθε ένα εξάμηνο θα πρέπει να γίνεται έλεγχος σωστής λειτουργίας του. Τέλος ο ανιχνευτής δεν θα πρέπει να τοποθετείται δίπλα από συσκευές μαγειρέματος, κάτω από απορροφητήρες, δίπλα από πόρτα η παράθυρο και σε εξωτερικό χώρο 47. Εικόνα 4.1: Ανιχνευτής φυσικού αερίου 47 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Σε περίπτωση που αναληφθούμε είτε από τον ανιχνευτή αερίου είτε απλά με την οσμή μία διαρροή αερίου μέσα στο κτίριο θα πρέπει να: - Ανοίξουμε τα παράθυρα, ώστε να αεριστεί ο χώρος - Μην καπνίζουμε στον χώρο - Μην χρησιμοποιούμε ηλεκτρικούς διακόπτες, πρίζες, ηλεκτρικά κουδούνια και τηλέφωνα - Κλείνουμε αμέσως τον κεντρικό διακόπτη στο μετρητή του αερίου - Φεύγουμε από τον χώρο - Ειδοποιήσουμε την πυροσβεστική υπηρεσία σε περίπτωση που η εκροή του αερίου ακούγεται, κλείνοντας παράλληλα το γενικό διακόπτη και εγκαταλείποντας αμέσως το κτίριο 44 Ακόμη διαρροή αερίου μπορεί να διαπιστωθεί και εκτός κτηρίου στην ύπαιθρο. Τότε θα πρέπει να: - Κλείσουμε πόρτες και παράθυρα των γύρω κτιρίων - Μην καπνίζουμε στο χώρομην χρησιμοποιούμε ηλεκτρικούς διακόπτες, πρίζες, ηλεκτρικά κουδούνια και τηλέφωνα - Ειδοποιήσουμε την πυροσβεστική υπηρεσία σε περίπτωση που η εκροή του αερίου ακούγεται, κλείνοντας παράλληλα το γενικό διακόπτη και εγκαταλείποντας αμέσως το κτίριο 44 Εννοείται πως μετά τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει ο καθαρισμός του δικτύου από το φυσικό αέριο και να αποκατασταθεί η βλάβη, αν αυτή βρίσκεται στον δικό μας χώρο ευθύνης δηλαδή μετά τον μετρητή 44. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

100 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ 5.1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΑΕΡΙΟΥ Το φυσικό αέριο είναι μία πολυδύναμη ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές και σημαντικές εφαρμογές κάνοντας την καθημερινή ζωή πιο οικονομική και άνετη. Πάνω από 50 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη και παραπάνω από τα μισά νοικοκυριά της Αμερικής απολαμβάνουν καθημερινώς τις ευκολίες, την αυτονομία και την οικονομία που τους παρέχει το φυσικό αέριο σε συνδυασμό με τις συσκευές αερίου 48. Η χρήση του φυσικού αερίου στον οικιακό τομέα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες για: Μαγείρεμα Ζεστό νερό Θέρμανση Κλιματισμό Όπως επίσης και μία σειρά νέων συσκευών φυσικού αερίου πού είναι τα στεγνωτήρια ρούχων, τζάκια και μπάρμπεκιου Όπως προαναφέραμε η χρήση του φυσικού αερίου στον οικιακό τομέα έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Πιο συγκεκριμένα τα πλεονεκτήματα που προσφέρει είναι 48 : Αυτονομία, αμεσότητα και ταχύτητα Σταθερή και μόνιμη παροχή Ασφάλεια στην χρήση, χωρίς να υπάρχουν οσμές, θόρυβοι και ρύποι Εύκολη και απλή εγκατάσταση εξοπλισμού Μεγάλη διάρκεια ζωής των συσκευών και του εξοπλισμού, με μεγάλη απόδοση και μικρό κόστος συντήρησης Μεγαλύτερη οικονομία σε σχέση με το πετρέλαιο Αρκετά φθηνότερο από τον ηλεκτρισμό Τέλος οι συσκευές αερίου προσφέρουν μεγάλη ασφάλεια κατά την χρήση τους. Στην περίπτωση που σβήσει η φλόγα τους, διαθέτουν ένα ειδικό μηχανισμό που διακόπτει αυτόματα την παροχή φυσικού αερίου. Επίσης να μην ξεχνάμε ότι μπορεί να Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

101 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ τοποθετηθεί και ειδικός ανιχνευτής αερίου στον χώρο με ειδικό αυτοματισμό διακοπής της παροχής του ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ Η μαγειρική με φυσικό αέριο γίνεται πιο νόστιμη, πιο γρήγορη και πιο οικονομική. Οι συσκευές φυσικού αερίου που υπάρχουν στο εμπόριο και χρησιμοποιούνται είναι 49. Κουζίνες Φούρνοι Εστίες Μπάρμπεκιου (ψησταριές) ΚΟΥΖΙΝΕΣ, ΦΟΥΡΝΟΙ,ΕΣΤΙΕΣ ΚΑΙ ΨΗΣΤΑΡΙΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Στην αγορά διατίθενται κουζίνες φυσικού αερίου, όμοιες με των ηλεκτρικών. Το πλεονέκτημα αυτών των συσκευών είναι ότι αποδίδουν άμεση θερμότητα χωρίς να απαιτείται προθέρμανση στις γυμνές εστίες, πράγμα που γίνεται με τις άλλες κουζίνες. Ακόμα η διακοπή παροχής θερμότητας είναι ακαριαία. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ένα καλύτερο βαθμό απόδοσης σε σχέση με τις ηλεκτρικές κουζίνες 49. Επίσης σε θέμα επικινδυνότητας οι κουζίνες αερίου είναι το ίδιο ασφαλείς όσο και οι ηλεκτρικές και είναι το ίδιο εύκολες στην χρήση τους. Σήμερα οι κουζίνες αερίου διατίθενται με ηλεκτρονική ανάφλεξη και ασφαλιστικά διακοπής παροχής αερίου σε περίπτωση που η κουζίνα θα σβήσει. Επιπλέον έχουν τις ίδιες δυνατότητες όσον αφορά το εύρος της χρήσης τους. Οι τιμές που διατίθενται στην αγορά οι κουζίνες αερίου είναι ίδιες με τις αντίστοιχες των ηλεκτρικών κουζινών 41. Τέλος υπάρχει μεγάλη διαφορά στην οικονομία σε σχέση με τις ηλεκτρικές κουζίνες και η διαφορά στην νοστιμιά του φαγητού φτάνει το 100%. Εικόνα 5.1: Τυπικές κουζίνες φυσικού αερίου 50 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

102 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι φούρνοι φυσικού αέριου δεν διαφέρουν από τις κουζίνες, καθώς και αυτοί έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά (βαλβίδες ασφαλείας, ηλεκτρονική ανάφλεξη), με τις κουζίνες αερίου. Η μόνη τους διαφορά είναι ότι είναι εντοιχιζόμενοι και τα μεγέθη που διατίθενται στην αγορά είναι 60, 70 και 90 εκατοστών 50. Εικόνα 5.2: Εντοιχιζόμενοι φούρνοι φυσικού αερίου 60(αριστερά), 70(κέντρο) και 90(δεξιά) εκατοστών 50 Οι εστίες φυσικού αερίου, όπως και οι παραπάνω συσκευές που χρησιμοποιούνται στο μαγείρεμα έχουν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά. Πιο συγκεκριμένα διαθέτουν και αυτές βαλβίδες ασφαλείας αερίου και έχουν ηλεκτρονική ανάφλεξη. Στο εμπόριο μπορείς να τις βρεις σε δύο κατηγορίες, είτε ως εντειχιζόμενες είτε ως επιτραπέζιες εστίες 50. Οι εντοιχιζόμενες εστίες διατίθενται στο εμπόριο σε 30, 60, 70 και 90 εκατοστά. Τις επιτραπέζιες συσκευές μπορείς να τις βρεις ε με 1 εστία, 1 ½ εστία, 2 εστίες, 2 ½ εστίες και τρείς εστίες 50. Εικόνα 5.3: Εντοιχιζόμενες εστίες φυσικού αερίου 300(αριστερά), 600(κέντρο) και 90(δεξιά) εκατοστών 50 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

103 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Εικόνα 5.4: Επιτραπέζιες συσκευές φυσικού αερίου 1 εστίας(αριστερά), 1 1/5 εστιών(κέντρο) και 3 εστιών(δεξιά) 51 Τέλος τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί και τα μπάρμπεκιου η αλλιώς οι ψησταριές φυσικού αερίου. Που μπορεί να είναι φορητές ψησταριές η και εντοιχιζόμενες. Περιέχουν τρείς καυστήρες και έχουν ξεχωριστά ο καθένας ηλεκτρονική ανάφλεξη. Επίσης παράγουν περίπου 24,18 κιλοβατώρες συνολικής ισχύος 52. Εικόνα 5.5: Φορητή ψησταριά αερίου(αριστερά) και εντοιχιζόμενη ψησταριά αερίου(δεξιά) ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ Με το φυσικό αέριο μπορούμε να έχουμε άφθονο ζεστό νερό, χωρίς να περιμένουμε. Με τις συσκευές αερίου το νερό ζεσταίνεται γρήγορα χωρίς να περιμένουμε αρκετή ώρα για να ζεσταθεί και έχουμε απόλυτη άνεση και οικονομία σε σχέση με το ηλεκτρικό ρεύμα 49 Για την παράγωγη ζεστού νερού χρήσης με συσκευή φυσικού αερίου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις παρακάτω συσκευές 49 : 1. Ταχυθερμοσίφωνες 2. Θερμοσίφωνες αποθήκευσης Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

104 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΤΑΧΥΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι ταχυθερμοσίφωνες είναι επιτοίχιες συσκευές παραγωγής ζεστού νερού. Υπάρχουν δύο κατηγορίες ταχυθερμοσιφώνων, οι ταχυθερμοσίφωνες εσωτερικής εγκατάστασης και οι ταχυθερμοσίφωνες εξωτερικής εγκατάστασης. Οι ταχυθερμοσίφωνες εσωτερικής εγκατάστασης είναι συνήθως μικρών διαστάσεων ανάλογα πάντα με την δυνατότητα παροχής ζεστού νερού. Ο καυστήρας του φυσικού αερίου λειτούργει ατμοσφαιρικά και λειτούργει παράλληλα με τη ζήτηση του νερού 53. Με την δυνατότητα της στιγμιαίας και ταυτόχρονης με τη ζήτηση λειτουργιάς της συσκευής επιτυγχάνεται ένας μεγάλος βαθμός απόδοσης και έχουμε αποφυγή αποθήκευσης ζεστού νερού 41. Η δυνατότητα παροχής ζεστού νερού κυμαίνεται στα 5 lt/m με 16 lt/m. Έχουν την δυνατότητα να θερμάνουν νερό μέχρι τους 75 βαθμούς στιγμιαία και έχουν σταθερή λειτουργία από -20 μέχρι 10 μποφόρ αέρα υπό βροχή 53. Συνήθως είναι εξοπλισμένοι με ενσωματωμένη βρύση η με υποδοχή για σύνδεση στο δίκτυο διανομής ζεστού νερού. Οι ταχυθερμοσίφωνες εξωτερικής εγκατάστασης είναι συσκευές στιγμιαίας παραγωγής ζεστού νερού χρήσης για εξωτερική εγκατάσταση με ηλεκτρονική διαχείριση της θερμοκρασίας και έχουν πάνω κάτω τα ίδια χαρακτηριστικά με τους εσωτερικούς ταχυθερμοσίφωνες. Ακόμη διαθέτει ατσάλινη επένδυση και αντιδιαβρωτική επιχάλκωση 53. Τα βασικά μέρη του είναι 41 : 1) Ατμοσφαιρικός καυστήρας 2) Εναλλάκτης θερμότητας 3)Σύστημα περισυλλογής καπναερίων για ισχύ πάνω από 11 kw 4)Σύστημα έλεγχου καύσης αερίου 5)Διακόπτης επιλογής θερμοκρασίας νερού 6)Είσοδος κρύου νερού και έξοδος ζεστού νερού 7)Σύστημα ασφαλούς λειτουργιάς Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

105 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Πίνακας 5.1: Τεχνητά χαρακτηριστικά δύο ταχυθερμοσιφώνων φυσικού αερίου 41 Εικόνα 5.6: Ταχυθερμοσίφωνας αερίου με ενσωματωμένη βρύση (αριστερά), εσωτερικός ταχυθερμοσίφωνες (κέντρο), Ταχυθερμοσίφωνας εξωτερικής χρήσης (δεξιά) ΘΕΡΜΟΣΙΦΩΝΕΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ Οι θερμοσίφωνες φυσικού αερίου που αποθηκεύουν ζεστό νερό είναι όλες τους επιδαπέδιες μονάδες με ενσωματωμένο ατμοσφαιρικό καυστήρα. Χρησιμοποιούνται όταν χρειάζονται μεγάλες ποσότητες ζεστού νερού. Επίσης είναι εξοπλισμένοι όμοια με τους ταχυθερμοσίφωνες σε θέμα ασφάλειας και έλεγχου τους. Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι απαιτείται πρόβλεψη για την εγκατάσταση της κατάλληλης καπνοδόχου. Η διαβάθμιση των θερμοσίφωνων φυσικού αερίου χαρακτηρίζεται από την δυνατότητα αποθήκευσης ζεστού νερού 41. Τα τυπικά μεγέθη τους είναι 115, 130, 150, 160,190,220 και 280 lt 54. Τα κύρια μέρη ενός θερμοσίφωνα φυσικού αερίου είναι 41 : 1)Ασφάλεια ροής καυσαερίων 2)Επιβραδυντής καυσαερίων 3) Απαγωγός καυσαερίων 4)Εσωτερικό δοχείο 5)Ανοδική προστασία 6)Συνδέσεις με κρύο και ζεστό νερό Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

106 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 7)Ρυθμιστική βαλβίδα αερίου 8)Κυρίως καυστήρας 9) Eμβαπτιζόμενος σωλήνας επανακυκλοφορίας 10)Βαλβίδα εκκένωσης Εικόνα 5.7: θερμοσίφωνες αποθήκευσης καύσης φυσικού αερίου 56 Πίνακας 5.2: Τεχνητά χαρακτηριστικά θερμοσιφώνων αποθήκευσης φυσικού αερίου ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΧΩΡΩΝ Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία των συστημάτων καύσης του φυσικού αέριο στον οικιακό τομέα, έχει εξελιχθεί περισσότερο από ότι αυτών του πετρελαίου. Έτσι υπάρχουν πολλές και διάφορες συσκευές φυσικού αερίου που μπορούν να ζεστάνουν μία οικία. Η θέρμανση χώρων με φυσικό αέριο στον οικιακό τομέα μπορεί να γίνει με μια από τις παρακάτω τρόπους: Με αυτόνομους, επιτοίχιους λέβητες θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παράγωγης ζεστού νερού. Με επιδαπέδιους λέβητες θέρμανσης χώρων με δυνατότητα παράγωγης ζεστού νερού. Με αυτόνομα θερμαντικά σώματα Με μετατροπή υφιστάμενων λεβήτων Ντήζελ Τζάκια η τζακόσομπες Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

107 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ ΑΥΤΟΝΟΜΟΙ, ΕΠΙΤΟΙΧΙΟΙ ΛΕΒΗΤΕΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Οι αυτόνομοι συμβατικοί επιτοίχιοι λέβητες έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τους ταχυθερμοσίφωνες. Μπορούν να θερμάνουν χώρους (σε εγκαταστάσεις θέρμανσης με θερμαντικά σώματα η ενδοδαπέδια θέρμανση) αυτόνομα αλλά και παράλληλα μπορούν να παράγουν και ζεστό νερό συνεχούς ροής. Έχουν σχετική απλή τοποθέτηση, σε εσωτερικό η εξωτερικό χώρο, δεν απαιτείται μεγάλος χώρος,οι συνηθισμένες διαστάσεις του είναι 76x45x35 cm αλλά υπάρχουν και άλλοι επιτοίχιοι λέβητες στο εμπόριο διάφορων διαστάσεων, ενώ θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για την έξοδο των καυσαερίων. Επιπλέον διαθέτουν και σύστημα αντιδιαβρωτικής προστασίας και βαθμό ηλεκτρικής στεγανότητας σε περίπτωση που τοποθετηθεί εξωτερικα 55. Όσο αναφορά τη λειτουργιά αυτών των συσκευών είναι απλή και συνεπάγετε τη θέρμανση του κλειστού κυκλώματος νερού που κυκλοφορεί στα θερμαντικά σώματα. Όταν επιθυμούμε μαζί με την θέρμανση να έχουμε και ζεστό νερό, τότε το σύστημα εξοπλίζεται με ένα ενσωματωμένο εναλλάκτη νερού 55. Με τον διακόπτη διαβάθμισης που έχει, όπως και ένας ταχυθερμοσίφωνες έχει την δυνατότητα να επιλέγει την αποδιδόμενη ισχύ του λέβητα, με αποτέλεσμα να έχουμε την λειτουργία του σε υψηλό βαθμό απόδοσης. Η ισχύς των επιτοίχιων αυτόνομων λεβήτων θέρμανσης και παροχής ζεστού νερού είναι μεταξύ 24Kw έως και 31Kw. Ο βαθμός απόδοσης του λέβητα μπορεί να φτάσει το 93,1%. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι στις μονάδες αυτές η λειτουργία τους είναι αθόρυβη, διαθέτουν ενσωματωμένο σύστημα διάγνωσης βλαβών και με δεδομένο ότι οι καυστήρες τους είναι ατμοσφαιρικοί δεν χρειάζεται η λειτουργία ανεμιστήρα για να προωθήσει τον αέρα 55. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

108 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Πίνακας 5.3: Τεχνητά χαρακτηριστικά δύο επιτοίχιων λεβήτων θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παραγωγής ζεστού νερού 56 Σχήμα 5.1: Κύρια μέρη αυτόνομου επιτοίχιου λέβητα θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παραγωγής ζεστού νερού 41 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

109 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Εικόνα 5.8: Αυτόνομοι, επιτοίχιοι λέβητες θέρμανσης χώρων και ταυτόχρονης παράγωγης ζεστού νερού 55 Εκτός όμως από τους συμβατικούς επιτοίχιους λέβητες που αναφέραμε πιο πάνω έχουμε και επιτοίχιους λέβητες συμπύκνωσης. Η τεχνολογία αυτών των λεβήτων προσφέρει μεγάλη εξοικονόμηση ενέργειας. Ο βαθμός απόδοσης τους φτάνει το 108% αξιοποιώντας σε μεγάλο βαθμό την θερμότητα των καυσαερίων τους. Πιο συγκεκριμένα οι λέβητες συμπύκνωσης ψύχουν τους υδρατμούς τους, συμπυκνώνουν και αποδεσμεύουν ένα ποσοστό θερμότητας που είναι γνωστή ως λανθάνουσα θερμότητα ΕΠΙΔΑΠΕΔΙΟΙ ΛΕΒΗΤΕΣ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΖΕΣΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Πέρα από τους επιτοίχιους λέβητες θέρμανσης, υπάρχει η δυνατότητα παράγωγης θερμότητας και από κλασσικούς επιδαπέδιους λέβητες φυσικού αερίου, ίδιους με αυτούς που λειτουργούν με Ντήζελ, καθώς και λέβητες με ατμοσφαιρικούς καυστήρες. Το ενσωματωμένο Boiler που διαθέτει, επιτυγχάνει την ταυτόχρονη κάλυψη αναγκών για ζεστό νερό χρήσης 41. Οι παραπάνω λέβητες είναι μαντεμένιοι και έχουν υψηλή απόδοση που φτάνει το 90%. Η περιοχή αυτών των μονάδων κυμαίνεται μεταξύ Kcal/h. Επίσης στην αγορά υπάρχουν καυστήρες που παράγουν θερμότητα και ζεστό νερό με Ντήζελ και Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

110 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ φυσικό αέριο μαζί σε πιεστικούς καυστήρες. Φυσικά το κόστος των μονάδων είναι υψηλό 41. Επιπλέον υπάρχουν και οι χυτοσίδηροι λέβητες αερίου εκτός από τους μαντεμένιους, που είναι ανοικτού θαλάμου καύσης με ενσωματωμένο ατμοσφαιρικό διβάθμιο η μονοβάθμιο καυστήρα. Τα χαρακτηριστικά αυτού του είναι έχει υψηλό βαθμό απόδοσης (92%), χαμηλή εκπομπή ρύπων, αθόρυβη λειτουργία και έχουν διαρκή έλεγχο καύσης με το ηλεκτρόδιο ιονισμού. Επίσης η εγκατάστασή τους είναι εύκολη και έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής. Διαθέτουν επίσης ενσωματωμένη καμινάδα, ένα ρυθμιστή πιέσεως με ενσωματωμένο φίλτρο, 2 ηλεκτροβαλβίδες και πιεσοστάτες αεριού 56. Σχήμα 5.2: Κύρια μέρη αυτόνομου επιδαπέδιου λέβητα θέρμανσης χώρων 56 Στους επιδαπέδιους λέβητες αερίου συναντάμε δύο είδη καυστήρων, τον μονοβάθμιο και τον διβάθμιο. Οι καυστήρες αυτοί είναι ιδανικοί για όλους τους λέβητες αερίου 57. Οι μονοβάθμιοι καυστήρες αερίου είναι εξοπλισμένοι με ηλεκτρονικό εγκέφαλο που έχει την δυνατότητα της διάγνωσης τυχόν προβλημάτων και λυχνία επιτήρησης της φλόγας. Είναι αρκετά αθόρυβος κατά την λειτουργία του και διατίθεται στην αγορά σε τέσσερα μοντέλα θερμικής απόδοσης από 13 μέχρι 65 Kw. 57 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

111 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Οι διβάθμιοι καυστήρες αερίου προσφέρουν μέγιστη απόδοση σε όλες τις συνθήκες λειτουργίας. Είναι εξοπλισμένοι με μαγνητική βαλβίδα που ελέγχει την στεγανότητα, έχουν ένα ρυθμιστή πιέσεως αερίου, μία διάταξη επιτήρησης αερίου και ένα συγκρότημα αερίου (Multiblock) που είναι τοποθετημένο στο προστατευτικό περίβλημα μαζί με ένα φίλτρο 57. Εικόνα 5.9: τυπικοί επιδαπέδιοι λέβητες αερίου κεντρικής θέρμανσης 55 Εικόνα 5.10: Μονοβάθμιος (αριστερα) και διβάθμιος καυστήρας αερίου ΑΥΤΟΝΟΜΑ ΘΕΡΜΑΝΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ (ΑΕΡΟΘΕΡΜΑ) Με τα αυτόνομα θερμαντικά σώματα (αερόθερμα) μπορούν να αντικαταστήσουν τους ηλεκτρικούς θερμοσυσσωρευτές. Οι ανάγκες θέρμανσης μπορούν να εξυπηρετηθούν πλήρως ελέγχοντας τη θερμοκρασία ανέσεως. Τα αερόθερμα αερίου έχουν εγκατεστημένο ένα σύστημα καύσης που τους επιτρέπει να φτάσουν σε υψηλότερο επίπεδο επιδόσεων και απόδοσης. Είναι σίγουρο πως τα αερόθερμα έχουν πολύ λίγες απώλειες και το μεγαλύτερο μέρος του αερίου αποδίδεται στη θέρμανση. Υπάρχει συνδυασμός της θερμαντικής δύναμης του αερίου με εξελιγμένα ηλεκτρονικά συστήματα τα οποία διαχειρίζονται τις λειτουργίες του αερόθερμου και βοηθούν στο να μεγιστοποιηθεί η απόδοση. Γενικώς τα αερόθερμα εκτός από τις οικίες, είναι κατάλληλα Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

112 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ για σχολεία, γραφεία, δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, θέατρα, εκκλησίες, κινηματογράφους και γενικά για χώρους στους οποίους δεν χρειάζεται πρόβλεψη και εφαρμογή υδραυλικής εγκατάστασης 53. Πιο συγκεκριμένα τα οφέλη που προσφέρουν τα αερόθερμα αερίου στον καταναλωτή είναι ότι υπάρχει άνεση και η μεγάλη οικονομία ανά δωμάτιο, ο χώρος θερμαίνεται ταχύτατα εξαιτίας της υψηλής απόδοσης και της καλής διανομής του θερμού αέρα, έχουν διπλό ηλεκτρονικό χρονοδιακόπτη που μπορείς ρυθμίσεις το χρόνο καύσης του, εξασφαλίζουν σταθερή θερμοκρασία στο χώρο, η φθορά τους αναλογικά με το χρόνο είναι ελάχιστη, αντιθέτως με τα υδραυλικά συστήματα έχουν σταθερά υψηλή απόδοση, λόγο της απευθείας καύσης του αερίου και περιέχουν συσκευή διατήρησης της υγρασίας για να διατηρείται το επίπεδο της υγρασίας του χώρου σταθερό 53. Για να διατηρήσουμε την υγρασία της συσκευής και να υγράνουμε τον αέρα του αερόθερμου, υπάρχει πρόβλεψη και είναι τοποθετημένο ένα διαφανές δοχείο πίσω από την εξαγωγή του αέρα. Για να το γεμίσουμε, ανοίγουμε το σχετικό πορτάκι και ρίχνουμε νερό χρησιμοποιώντας τον αγωγό της πόρτας. Έτσι ο αέρας υγραίνεται όταν περνά πάνω από το δοχείο του νερού 53. Επίσης για να προστατευτούν οι ανεμιστήρες από χνούδια και σκόνες, υπάρχουν τοποθετημένα 2 φίλτρα, τα οποία είναι στο πάνω πίσω τμήμα της συσκευής. Τα φίλτρα αυτά καθαρίζονται εύκολα 53. Ακόμη τα αερόθερμα έχουν και αυτά κάποιες διατάξεις ασφαλείας, οι οποίες είναι ένας θερμοστάτης, μία ηλεκτρική ασφάλεια στην περίπτωση που δεν λειτουργήσει ο θερμοστάτης, μία συσκευή αστοχίας της φλόγας. που αυτή ενεργοποιείται σε περίπτωση που σβήσει η φλόγα και ένας διακόπτης ανεμιστήρα ο οποίος ενεργοποιείται και απενεργοποιείται αυτόματα ανάλογα αν υπάρχει άνοδος ή πτώση της θερμοκρασίας του θερμικού εναλλάκτη 53. Τα αερόθερμα αερίου είναι τριών κατηγοριών, η πρώτη είναι στα αερόθερμα που μπορούν να θερμάνουν χώρους έως και 215 m 3, στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν αυτά που θερμαίνουν έως και 120 m 3 και στην τρίτη αυτά που μπορούν να θερμάνουν έως και 65 m 3. Οι πιο συχνές διαστάσεις των αερόθερμων είναι 73 x 42 x 20 cm, ισχύς του μπορεί να φτάσει 3000 kcal/h και απόδοση τους μπορεί να φτάσει το 89% 41. Όσο αναφορά τον εξαερισμό των καπναερίων συμπεριλαμβάνεται ομοαξονική τηλεσκοπική Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

113 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ καπνοδόχος μαζί με το αερόθερμο εξασφαλίζοντας έτσι μία γρήγορη και εύκολη τοποθέτηση 53. Τέλος τα αερόθερμα αερίου έχουν καλαίσθητη κάλυψη και δεν δημιουργούν πρόβλημα στην διακόσμηση, πράγμα που συμβαίνει με τα συμβατικά στοιχεία θέρμανσης. Εικόνα 5.11: Αυτόνομα θερμαντικό σώματα για θέρμανση χώρων έως και 215 m 3 (αριστερά),120 m 3 (κέντρο) και 65 m 3 (δεξιά) 53 Πίνακας 5.4: Βασικά τεχνητά χαρακτηριστικά αυτόνομων θερμαντικών σωμάτων αερίου, από μικρότερη έως και την μεγαλύτερη ισχύς ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΛΕΒΗΤΩΝ ΝΤΗΖΕΛ Μια απλή μέθοδος για να εντάξουμε στις εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης μας είναι η αντικατάσταση των καυστήρων Ντήζελ, με πιεστικούς καυστήρες φυσικού αερίου. Οι καυστήρες πετρελαίου δίνουν μια λευκή φλόγα που επιτυγχάνεται μέσω παροχής αέρα στην διάρκεια της καύσης. Οι αντίστοιχοι λέβητες πετρελαίου είναι σχεδιασμένοι ώστε η μεταφορά της θερμότητας να επιτυγχάνεται με ακτινοβολία και όχι με συναγωγή λόγο των θέρμων καυσαερίων της καύσης. Στους ατμοσφαιρικούς καυστήρες αερίου γίνεται προ ανάμιξη του αερίου με αέρα καύσης και η φλόγα έχει γαλάζιο χρώμα χωρίς να έχει ακτινοβολία 41. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

114 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Σχήμα 5.3: Αρχές λειτουργίας ατμοσφαιρικού και πιεστικού καυστήρα φυσικού αερίου ΤΖΑΚΙΑ ΚΑΙ ΤΖΑΚΟΣΟΜΠΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Τα τζάκια φυσικού αερίου είναι μία ακόμη εναλλακτική λύση για την θέρμανση των χώρων του σπιτιού. Τα τζάκια φυσικού αερίου είναι οικολογικά καθώς το φυσικό αέριο δεν εκπέμπει στάχτες, στερεά σωματίδια, μονοξείδιο του αζώτου και άλλους επικίνδυνους για τις αστικές περιοχές ρύπους. Η εγκατάσταση του μπορεί να είτε σε ίσιο τοίχο, είτε σε γωνία, σε ήδη υπάρχον παραδοσιακό τζάκι με καμινάδα αλλά και σε παλαιότερες οικοδομές που δεν διαθέτουν παραδοσιακό τζάκι, αρκεί μόνο να εγκατασταθεί σε χώρο που έχει πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους της οικοδομής. Διατίθενται στο εμπόριο σε μοντέλα χωρίς πρόσοψη αλλά και με πρόσοψη κλεισμένη με πυράντοχο γυαλί που δεν αφαιρεί οξυγόνο από τον χώρο, όπου το οποίο λειτουργεί κάνοντας προσαγωγή αέρα και απαγωγή των καυσαερίων σε εξωτερικό χώρο 58. Πιο συγκεκριμένα ο εξαερισμός διεξάγεται με ένα σωλήνα συνήθως Φ100 που τοποθετείται μέσα σε ένα άλλο Φ180. Ο εξωτερικός σωλήνας (Φ180) εισάγει των εξωτερικό αέρα δηλαδή το οξυγόνο για την καύση, ενώ ο εσωτερικός σωλήνας (Φ100) εξάγει την εξάτμιση. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ένα αεροστεγές σύστημα θαλάμου που δεν επηρεάζεται την ποιότητα του αέρα στον εσωτερικό χώρο 59. Η απόδοση των τζακιών φυσικού αερίου ξεπερνάει το 70%, ενώ έχουν 40% περισσότερη απόδοση σε σχέση με τζάκια που καίνε ξύλα. Τέλος η φλόγα τους δείχνει φυσική και δεν διαφέρει καθόλου από αυτές των σομπών και τζακιών ξύλου, ενώ μερικά τζάκια έχουν και διακοσμητικά κούτσουρα η βότσαλα 58. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

115 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Εικόνα 5.12: Τζάκια κλειστού τύπου (αριστερά), ανοιχτού τύπου (κέντρο) και καλαθάκια αερίου που τοποθετούνται σε ήδη υπάρχον τζάκι (δεξιά) 58 Οι τζακόσομπες φυσικού αερίου δεν διαφέρουν και πολύ από τα τζάκια αερίου. Ο τρόπος εξαερισμού γίνεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο και η φλόγα έχει ακριβώς το ίδιο χρώμα. Η ισχύς του μπορεί να φτάσει έως τα BTU. Το υλικό κατασκευής τους είναι ο χυτοσίδηρος και έχουν και αυτές υψηλή απόδοση 60. Εικόνα 5.13: Τζακόσομπες αερίου ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΣΜΟ ΧΩΡΩΝ Με την χρήση του φυσικού αερίου μπορούν να ικανοποιηθούν οι ανάγκες ψύξης το καλοκαίρι αλλά και οι ανάγκες θέρμανσης των χειμώνα έχοντας μόνο την ίδια συσκευή. Η κεντρική κλιματιστική μονάδα τοποθετείτε σε εξωτερικό χώρο, χωρίς να διαφέρει ουσιαστικά από τις κοινές κλιματιστικές μονάδες( Fan Coils νερού η συστήματα VRV) και τροφοδοτεί τον χώρο ανάλογα με ψύξη, η θέρμανση τις ανάγκες του καταναλωτή. Επίσης η λειτουργία τους είναι οικονομική και είναι φιλική προς το περιβάλλον, καθώς η λειτουργία τους μειώνει την εκπομπή των διοξειδίων του άνθρακα, του καπνού και άλλων επιβλαβών ρύπων 53. Η ουσιαστική διαφορά των κλιματιστικών φυσικού αερίου με τα κοινά κλιματιστικά είναι ότι έχει μία αντλία θερμότητας αερίου η οποία λειτουργεί με φυσικό αέριο (Gas Heat Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

116 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Pump GHP) σε κεντρικές εγκαταστάσεις θέρμανσης και ψύξης έχοντας την δυνατότητα ταυτόχρονα να παράγουν ζεστό νερό 61. Η αερόψυκτη εξωτερική μονάδα αποτελείται από μία σύγχρονη υδρόψυκτη μηχανή εσωτερικής καύσης που κινείται με φυσικό αέριο. Τα υπόλοιπα μέρη του, όπως για παράδειγμα οι συμπιεστές, το ψυκτικό κύκλωμα η οι εναλλάκτες δεν διαφέρουν από τα ηλεκτροκίνητα συστήματα που ήδη ξέρουμε. Πιο συγκεκριμένα ο κινητήρας μέσω ιμάντων κινεί τους συμπιεστές, οι οποίοι στην συνέχεια συμπιέζουν το ψυκτικό μέσο και τροφοδοτούν το σύστημα (Σχήμα 5.5). Ακόμη η ψυκτική τους ισχύ είναι από 14 έως 71 kw και η θερμαντική τους από 18 έως 84 kw. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα να συνδεθούν σε παράλληλη συστοιχία για την κάλυψη απαιτήσεων σε εγκαταστάσεις ακόμη μεγαλύτερης ισχύος. Η εξωτερική μονάδα διατίθενται στην αγορά σε διάφορα μοντέλα 5, 6.5, 8, 10, 12.5, 16, 20, και 25 HP. 61 H ισχύς των οικιακών κλιματιστικών αερίου φτάνει τα 5000 BTU/h. 62 Σχήμα 5.4: Λειτουργία της αντλίας θερμότητας αερίου στα κλιματιστικά 64 Τα πλεονεκτήματα που έχει, η χρήση των κλιματιστικών αερίου είναι ότι 61 : Υπάρχει σημαντική εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους το οποίο ανέρχεται περίπου στο 65% με τις σημερινές τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος. Η απόδοση τους είναι υψηλή και σταθερή ακόμα και σε ακραίες συνθήκες από - 38 έως 45 C, καθώς δεν διακόπτουν την κανονική λειτουργία κατά την θέρμανση για να ξεπαγώσει το στοιχείο και αυτό γιατί εκμεταλλεύεται την θερμότητα των καυσαερίων και του κυκλώματος ψύξης της μηχανής. Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

117 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΓΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ Λειτουργούν αθόρυβα. Δεν χρειάζεται υποσταθμός της ΔΕΗ. Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι στην Ιαπωνία αυτή η τεχνολογία χρησιμοποιείται από το Στην Ευρώπη έφτασε το 2001 και υπάρχει κάθε χρόνο μια αύξηση της τάξης του 60% έως 150% ανάλογα με την χώρα. Η κυρίως χρήση της γίνεται σε βιομηχανικές, ξενοδοχειακές και νοσοκομειακές μονάδες αλλά και σε κτίρια γραφείων και καταστημάτων 48. Εικόνα 5.14: Αερόψυκτη εξωτερική μονάδα 57 (αριστερά) και κλιματιστικό φυσικού αερίου 63 (δεξιά) 5.6 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΛΛΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Οι συσκευές αερίου δεν είναι μόνο σε αυτές που είδαμε στην μαγειρική, στη θέρμανση, στην παραγωγή ζεστού νερού και στο κλιματισμό οικιακών χώρων. Μέρα με την μέρα, δημιουργούνται νέες καινοτομίες στην χρήση του φυσικού αερίου στον οικιακό τομέα μέσω των συσκευών. Οι πιο πρόσφατες συσκευές φυσικού αερίου που έχουν έρθει στην χώρα μας είναι τα στεγνωτήρια ρούχων, τα ψυγεία και τα φωτιστικά φυσικού αερίου. Τα στεγνωτήρια ρούχων 53 που λειτουργούν με φυσικό αέριο, είναι μία νέα καινοτομία που έχει έρθει στην χώρα μας πριν λίγο καιρό. Τα στεγνωτήρια ρούχων φυσικού αερίου είναι αθόρυβα, συμπαγές και γρήγορα. Πιο συγκεκριμένα τα ρούχα με στεγνωτήριο που λειτουργεί με φυσικό αέριο στεγνώνουν γρήγορα, περίπου σε μία ώρα και δεν χρειάζονται σιδέρωμα. Επιπλέον τα στεγνωτήρια αερίου έχουν 60% οικονομία σε σχέση με τα στεγνωτήρια που λειτουργούν με ηλεκτρισμό. Επίσης εκπέμπουν μόνο το ¼ της ποσότητας του διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με αυτό που εκπέμπει ένα παραδοσιακό ηλεκτρικό στεγνωτήριο. Οι διαστάσεις τους που διατίθενται στο εμπόριο είναι 609x550x490mm και 661x650x530mm. 53 Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014

118 ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ Συμφώνα με τον Πίνακα 5.5 τα στεγνωτήρια αερίου έχουν 65% οικονομία χρημάτων και 43% οικονομία χρόνου σε σχέση με τα ηλεκτρικά. Πίνακας 5.5: Σύγκριση ηλεκτρικών στεγνωτήριων ρούχων με στεγνωτήριο φυσικού αερίου 53 Εικόνα 5.15: Στεγνωτήριο ρούχων με φυσικό αέριο 53 Τα ψυγεία αερίου είναι και αυτά μία νέα τεχνολογία στη χώρα μας. Όμως τα περισσότερα από αυτά θα τα συναντήσουμε στο εμπόριο σαν ψυγεία υγραερίου και λιγότερο ως ψυγεία φυσικού αερίου. Καθώς όπως είπαμε είναι μία καινούρια συσκευή για την χώρα μας και σε συνδυασμό ότι, το φυσικό αέριο δεν το προμηθεύεται όλη η χώρα περισσότερη ζήτηση έχουν τα ψυγεία που είναι ηλεκτρικά η με υγραέριο. Τα ψυγεία αερίου 65 είναι μια καλή επιλογή όσον αναφορά την ποιότητα, την ασφάλεια και την τιμή. Φυσικά είναι και αυτό φιλικό με το περιβάλλον, αφού δεν χρησιμοποιεί Δημήτρης Ξάνης Έτος: 2014