Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 21 Οκτωβρίου 2009

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Τετάρτη, 21 Οκτωβρίου 2009 Γενική Επισκόπηση Ελληνική Οικονομία: Στην Έκθεση της Τραπέζης της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική τον Οκτώβριο 2009 προβλέπονται τα ακόλουθα: α) η πτώση του ΑΕΠ το 2009 αναμένεται να προσεγγίσει ή και να ξεπεράσει το -1,0%. β) Η πτώση της απασχόλησης εκτιμάται στο -1,0% έως -1,5%, με το ποσοστό ανεργίας να διαμορφώνεται άνω του 9,0%. γ) Το Ταμειακό Έλλειμμα του Δημοσίου είχε ήδη διαμορφωθεί στο 9,9% του ΑΕΠ στο 9μηνο. 09. Τέλος, η Τράπεζα της Ελλάδος προτείνει την εφαρμογή ενός αξιόπιστου προγράμματος από το 2010 με άξονα τη σημαντική μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και την επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η μείωση του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) ανήλθε στο -19,2% σε ετήσια βάση στο 8μηνο. 09, με μεγαλύτερη πτώση, κατά -29,2%, του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου χωρίς καύσιμα και πλοία και του ισοζυγίου των καυσίμων κατά -38,2%. Η πτώση των εξαγωγών αγαθών χωρίς καύσιμα και πλοία ανήλθε στο -17,4%, ενώ η πτώση των αντίστοιχων εισαγωγών ανήλθε στο -25,3% Η πτώση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό διαμορφώθηκε στο -13,2% στο 8μηνο. 09 (πτώση των αφίξεων το 9μηνο. 09: -7,4%), ενώ οι εισπράξεις από τη ναυτιλία μειώθηκαν κατά -31,2%. Πάντως, για το 2009, οι απώλειες καθαρών εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό και τη ναυτιλία εκτιμώνται τώρα στα 4,0 δις και υπερκαλύπτονται από την εξοικονόμηση πόρων από μειωμένες εισαγωγές καυσίμων που εκτιμώνται στα 4,6 δις. Παγκόσμια Οικονομία: Αυτή η εβδομάδα χαρακτηρίζεται από την υποχώρηση διάθεσης των επενδυτών για ανάληψη κινδύνου στις αγορές σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και από τη σχετική συγκράτηση του κλίματος αισιοδοξίας που επικρατούσε στις αγορές έως την και ιδιαίτερα στις χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ και των Ευρωπαϊκών χωρών. Μετά την ανακοίνωση εντυπωσιακών κερδών στο 3 ο 3μηνο. 09 από τις μεγάλες τράπεζες των ΗΠΑ JP Morgan και Goldman Sacks, οι δύο άλλες μεγάλες τράπεζες των ΗΠΑ, η Citigroup και η Bank of America, που έχουν λάβει κεφαλαιακή ενίσχυση ύψους $ 45 δις εκάστη από την Κυβέρνηση, ανακοίνωσαν νέες ζημιές ύψους $ 529 εκατ. και $ 1,0 δις αντίστοιχα στο 3 ο 3μηνο. 09. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η ουσιαστική εξυγίανση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη που υπέστησαν σημαντικές ζημιές από την κρίση θα απαιτήσει αρκετό χρόνο ακόμη. Συνεχίζεται η πτωτική πορεία του δολαρίου (ανατιμητική πορεία του Ευρώ) που διαμορφώνονται στα 1,4955 USD/EUR και στα 90,66 JPY/USD την , ενώ δεν διαφαίνεται καμιά πρόθεση από την Κίνα να εγκαταλείψει την πολιτική της πρόσδεσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Yuan στο υποτιμώμενο δολάριο, παρά την νέα αύξηση των συναλλαγματικών της διαθεσίμων σε επίπεδα άνω των $ 2,25 τρις. Πάντως, ο πρόεδρος της FED παρότρυνε την κυβέρνησή του να συμβάλλει στην αύξηση του ποσοστού αποταμίευσης στις ΗΠΑ και στη συνέχιση της πτωτικής πορείας του βαθμού χρέωσης των εγχώριων νοικοκυριών, ενώ από την άλλη πλευρά παροτρύνει τις κυβερνήσεις των χωρών της ΝΑ Ασίας, αλλά και των άλλων πλεονασματικών χωρών να προχωρήσουν πιο ενεργά στην τόνωση της εγχώριας ζήτησης στις χώρες τους προκειμένου η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας από την μεγάλη οικονομική κρίση του να πραγματοποιηθεί με ταυτόχρονη βελτίωση των παγκόσμιων μακροοικονομικών ανισορροπιών. Στην περίπτωση της Κίνας η σημαντική αύξηση της εγχώριας ζήτησης και η μείωση του πλεονάσματος του εξωτερικού της ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών συμβάλλουν προς τη σωστή κατεύθυνση και αποτελούν τη βάση για την ανάκαμψη των οικονομιών των χωρών της ΝΑ Ασίας. Ωστόσο, η συνέχιση της πολιτικής του «ανταγωνιστικού» Yuan μπορεί τελικά να οδηγήσει σε νέες ανισορροπίες που θα έχουν δυσμενές αποτέλεσμα τόσο για την Κίνα όσο και για την παγκόσμια οικονομία. Επίσης, το εξωτερικό πλεόνασμα της Γερμανίας μειώνεται λόγω του ισχυρού Ευρώ, ενώ στην περίπτωση της Ιαπωνίας η ανάκαμψη της οικονομίας στο 3 ο 3μηνο. 09 στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη θετική επίπτωση από τις καθαρές της εξαγωγές. Ωστόσο, οι τελευταίες ενδείξεις για την αγορά κατοικίας και την καταναλωτική δαπάνη στις ΗΠΑ δείχνουν ότι η εγχώρια ζήτηση στην χώρα αυτή δεν θα μπορεί να υποστηρίξει την ανάκαμψη όταν τα προγράμματα ενίσχυσης της οικονομίας διακοπούν. Αυτό έγινε εμφανές από την πτώση των λιανικών πωλήσεων μόλις τερματίστηκε το πρόγραμμα ενίσχυσης της αγοράς αυτοκινήτων. Επίσης, η πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη χώρα αυτή προβληματίζει όσον αφορά τη δυνατότητα θετικής εξέλιξης της ιδιωτικής κατανάλωσης, παρά τη σημαντική βελτίωση που σημειώνεται στην αγορά εργασίας. Επομένως, η θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ από τη συνέχιση της πτωτικής πορείας του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών είναι αναγκαία στις ΗΠΑ και προς αυτή την κατεύθυνση βοηθά η υποτιμητική πορεία του δολαρίου, η παντελής απουσία πληθωριστικών πιέσεων και τα χαμηλά επιτόκια. Παράλληλα, ο αρνητικός πληθωρισμός και στη ΖτΕ εξασφαλίζει τη διατήρηση της σημερινής πολιτικής της ΕΚΤ, των χαμηλών επιτοκίων και της σημαντικής ενίσχυσης της ρευστότητας, τουλάχιστον έως το 3 ο 3μηνο. 10. Η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής επίσης εξασφαλίζει την αύξηση του ΑΕΠ στη ΖτΕ στο 3 ο 3μηνο. 09 κατά 0,45% περίπου σε 3μηνιαία βάση. Ερωτηματικό παραμένει η δυνατότητα συνέχισης της ανάκαμψης και στα επόμενα 3μηνα.

2 Ελληνική Οικονομία Ισοζύγιο Πληρωμών: Το έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ), συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, μειώθηκε στα 15,2 δις στο 8μηνο. 09, με πτώση κατά -19,2% έναντι του αντίστοιχου 8μηνου του Η πτώση του ελλείμματος θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν δεν είχε υπάρξει η σημαντική πτώση των εισπράξεων της Ελλάδος από την ΕΕ-27 με την μορφή των εισοδηματικών ή των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι η κρίση στο δύσκολο 8μηνο 2009 συνεπάγεται σημαντική πτώση των πληρωμών για εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, η οποία είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την πτώση των αντίστοιχων εισαγωγών. Η πτώση της εγχώριας ζήτησης κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό προς εισαγόμενα αγαθά με συνέπεια η πτώση των εισαγωγών να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από την πτώση των εξαγωγών. Πιο αναλυτικά, σημειώνονται: α) Η μεγάλη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου κατά -31,5%, η οποία είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τη μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ. Επίσης, μεγάλη ήταν η μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων, κατά -29,2%. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των καυσίμων, μειώθηκε κατά -38,2%, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου των πλοίων ήταν επίσης μειωμένο κατά -27,4% έναντι του 8μήνου. 08. Με την υπόθεση ότι η τιμή του πετρελαίου θα συνεχίσει να διαμορφώνεται στους επόμενους μήνες του 2009 γύρω στα $ 70-75/βαρέλι, από $ 99,75/βαρέλι κατά μέσο όρο το 2008, εκτιμάται ότι οι πληρωμές για εισαγωγές καυσίμων θα είναι μειωμένες κατά - $ 4,6 δις περίπου το 2009 (-$ 4,02 δις στο 8μηνο Ιαν.- Αυγ. 09). Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών - Ιανουάριος - Αύγουστος σε εκατ Απόλυτη Διαφορά Έλλειμμα Ισοζυγίου Καυσίμων , , ,0 Έλλειμμα Ισοζυγίου Πλοίων , ,2-920,5 Έλλ. Εμπορικού Ισοζ. εκτός Καυσ. & Πλοίων , , ,7 Έλλειμμα Εμπορικού Ισοζυγίου , , ,2 Έλλειμμα Ισοζυγίου Εισοδημάτων , ,5-333,7 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Υπηρεσιών 9.089, , ,3 Πλεόνασμα Ισοζυγίου Μεταβιβάσεων 3.039, , ,2 Ελλειμμα Ισοζ. Τρεχουσών Συναλλαγών , , ,4 Πλεόνασμα Λογαριασμού Κεφαλαίων , , ,3 Άμεσες Επενδύσεις 1.732, ,4 730,3 Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου , , ,9 Λοιπά (τραπεζικά) κεφάλαια , , ,5 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος β) Η μείωση του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 5,4 δις ή κατά -29,2% σε ετήσια βάση, οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πτώση των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων κατά -25,3%, ενώ οι αντίστοιχες εξαγωγές ήταν μειωμένες μόνο κατά -17,4%. γ) Μεγάλη ήταν επίσης και η μείωση κατά -28,7% σε ετήσια βάση, του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών η οποία οφείλεται: (1) Στη μείωση των εισπράξεων από τον τουρισμό κατά -13,2% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησής τους κατά 5,3% το αντίστοιχο 8μηνο του Μάλιστα, η μείωση των εισπράξεων αυτών τον Αύγ. 09 περιορίσθηκε στο -10,7% και ήταν πολύ χαμηλότερη από την αναμενόμενη στην αρχή του έτους. Από την άλλη πλευρά, η πτώση των πληρωμών για τουρισμό στο εξωτερικό διαμορφώθηκε στο -5,0% στο 8μηνο. 09, μετά από αύξησή τους κατά 12,9% στο 8μηνο. 08. Ως αποτέλεσμα, σημειώθηκε σημαντική μείωση του πλεονάσματος του τουριστικού ισοζυγίου κατά -15,3%. Για το 2009 ως σύνολο, η πτώση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό εκτιμάται τώρα στο -12,5%, με μικρότερη πτώση των πληρωμών για τουρισμό στο εξωτερικό κατά -4,0% περίπου. Έτσι, η πτώση του πλεονάσματος του τουριστικού ισοζυγίου το 2009 εκτιμάται τώρα στα 1,3 δις περίπου. (2) Στη μεγάλη μείωση κατά -35,2% σε ετήσια βάση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των μεταφορών, έναντι του υψηλού πλεονάσματος στο 8μηνο. 08, όταν η αύξηση ήταν 19,8%. Για το έτος ως σύνολο, η μείωση του πλεονάσματος αυτού αναμένεται τώρα γύρω στα 2,6 δις. Γενικά, οι απώλειες αθροιστικά από το πλεόνασμα του τουριστικού ισοζυγίου και από το πλεόνασμα του ισοζυγίου της ναυτιλίας το 2009 εκτιμώνται τώρα στα 4,0 δις (ενώ μέχρι σήμερα έχουν ανέλθει στα 2,85 δις). Ωστόσο, οι απώλειες αυτές υπερ-αντισταθμίζονται από την αναμενόμενη μείωση των πληρωμών για καθαρές εισαγωγές καυσίμων κατά 4,2 δις (έως σήμερα 2,87 δις). δ) Στη μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ συμβάλλει επίσης και η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των εισοδημάτων κατά -4,7% σε ετήσια βάση το 8μηνο. 09, η οποία οφείλεται κυρίως στην μείωση (για πρώτη φορά μετά από πολλά έτη συνεχών αυξήσεων) των πληρωμών τόκων, μερισμάτων και κερδών κατά -10,5% σε ετήσια βάση, έπειτα από αύξησή τους κατά 15,6% στο 8μηνο. 08. ε) Αντίθετα, η μείωση του ελλείμματος στο ΙΤΣ της χώρας θα ήταν μεγαλύτερη εάν δεν είχε σημειωθεί μεγάλη πτώση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων, κατά 2,5 δις στο 8μηνο. 09. Ειδικότερα, σημαντικά μειωμένες σε αυτό το διάστημα ήταν οι εισπράξεις από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ (ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων). Μετά από αυτές τις εξελίξεις εκτιμάται ότι και για το 2009 ως σύνολο το πλεόνασμα του ισοζυγίου των εισοδηματικών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων θα είναι σημαντικά μειωμένο σε σχέση με το επίπεδό του 2008, αποτρέποντας μια μεγαλύτερη μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ το Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, στο 2009 το έλλειμμα του ΙΤΣ με τις κεφαλαιακές μεταβιβάσεις αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί γύρω στο 9,0% του ΑΕΠ, έναντι 12,7% του ΑΕΠ το Στον Λογαριασμό Κεφαλαίων (ΛΚ), σημειώθηκε μείωση του πλεονάσματος στα 16,1 δις στο 8μηνο. 09, έναντι 19,1 δις στο 8μηνο. 08. Αυτό προέκυψε από: (α) Την αύξηση των καθαρών εισροών Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) στα 1,7 δις, έναντι καθαρών εισροών 1,0 δις το 8μηνο. 08. Η εξέλιξη αυτή είναι συνδυασμός της σημαντικής εισροής κεφαλαίων από 2

3 ξένες εταιρίες για ΞΑΕ στην Ελλάδα ύψους 2,3 δις το 8μηνο. 09, έναντι 2,8 δις το 8μηνο. 08 και της μείωσης των εκροών κεφαλαίων από εγχώριους κατοίκους για ΞΑΕ στο εξωτερικό, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα -547,7 εκατ. στο 8μηνο. 09, έναντι -1,7 δις το 8μηνο. 08. (β) Την μεγάλη αύξηση των καθαρών εισροών κεφαλαίων για επενδύσεις χαρτοφυλακίου στα 29,8 δις στο 8μηνο. 09 από καθαρές εισροές 18,3 δις το 8μηνο του Γενικότερα, i) με το πρόγραμμα δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου το 2009 να ξεπερνά τα 60 δις και με την απόδοση των κρατικών τίτλων να διαμορφώνεται σε σχετικά υψηλά επίπεδα λόγω αυξημένου spread και, ii) επίσης, με τις τράπεζες και τις άλλες εισηγμένες επιχειρήσεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών να προσελκύουν και πάλι αυξημένα κεφάλαια από το εξωτερικό, οι καθαρές εισροές κεφαλαίων της κατηγορίας αυτής στην Ελλάδα θα είναι και πάλι αυξημένες το Οι εισροές αυτές στηρίζουν τις αυξημένες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης, παρά τη μείωση (αντί της προϋπολογισμένης σημαντικής αύξησης) των φορολογικών εσόδων. Επομένως, αυτές οι εισροές κεφαλαίων αποτρέπουν μια ακόμη μεγαλύτερη μείωση του ελλείμματος του ΙΤΣ. (γ) Την καθαρή εκροή κεφαλαίων ύψους -13,2 δις στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων στο 8μηνο. 09, η οποία αντανακλά κυρίως, την αύξηση (εκροή) των τοποθετήσεων εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό και την καθαρή εισροή ύψους 6,5 δις από τοποθετήσεις των ξένων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κυρίως το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούνται στο 8μηνο. 09 κυρίως από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) μέσω της Τραπέζης της Ελλάδος (χρηματοδοτήσεις που δεν καταγράφονται στο ισοζύγιο πληρωμών) και δευτερευόντως από την ευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά. Τουριστική Κίνηση: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στα κύρια αεροδρόμια της χώρας, τα οποία δέχονται περί το 95% των συνολικών αεροπορικών αφίξεων από το εξωτερικό, μειώθηκαν το 9μηνο. 09, που ουσιαστικά κλείνει η τουριστική περίοδος, κατά -7,4% σε ετήσια βάση έναντι οριακής αύξησής τους κατά 0,12% το 9μηνο. 08. Σημειώνεται ότι τον Σεπτ. 09 οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών μειώθηκαν κατά -6,4% σε ετήσια βάση έναντι μείωσής τους κατά -4,4% τον Σεπτ. 08. Το ποσοστό μείωσης των αφίξεων του 2009 είναι σημαντικά μικρότερο του αρχικώς εκτιμωμένου διψήφιου ποσοστού μείωσης των αφίξεων, ενώ για το έτος ως σύνολο η μείωση των αφίξεων δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 7,0%. Παράλληλα, οι συναλλαγματικές εισπράξεις από τον τουρισμό μειώθηκαν το 8μηνο. 09 κατά 13,2% σε ετήσια βάση, όπως προαναφέρθηκε, έναντι αύξησής τους κατά 5,3% το 8μηνο. 08. Ως αποτέλεσμα, η μέση δαπάνη κατά ταξίδι των μη κατοίκων υποχώρησε το 2 ο 3μηνο. 09 στα 687,9 από 717,1 το 2 ο 3μηνο. 08. Οι παραπάνω εξελίξεις δείχνουν ότι ο ελληνικός τουρισμός έχει γερές βάσεις και μπορεί να αντιμετωπίζει με σχετικά χαμηλό κόστος ακόμη και μεγάλες κρίσεις όπως αυτή του Επιπλέον, κάποια θετικά μηνύματα για την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης στο προσεχές χρονικό διάστημα προέχονται από τις επιχειρηματικές προσδοκίες στον κλάδο «Ξενοδοχεία-Εστιατόρια» που κινούνται ανοδικά στο 98,4 τον Σεπτ. 09 (από 94,4 τον Αύγ. 09, 91,7 τον Ιούλ. 09), προσεγγίζοντας την επίδοση του Σεπτ. 08 (100,6). Η εμπειρία της εφετινής χρονιάς πρέπει να αποτελέσει οδηγό για τη χάραξη της κατάλληλης πολιτικής για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας των εγχώριων επιχειρήσεων του τουρισμού, έτσι ώστε να γίνει δυνατή η αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των σημαντικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας στον τομέα αυτό. Δείκτης Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Επιβραδύνεται η πτωτική τάση του ΔΝΠ, καθώς τον Αύγ. 09 η πτώση του περιορίσθηκε στο -29,9% σε ετήσια βάση, από -33,2% τον Ιούλ. 09, -35,4% τον Ιούν. 09 και -37,8% τον Μάιο. 09. Πάντως, στο 8μηνο 09 ο ΔΝΠ παρουσίασε πτώση κατά -33,6% σε ετήσια βάση (εξωτερική αγορά: -41,1%, εγχώρια αγορά: -28,7%), έναντι αύξησής του κατά +1,4% το 8μηνο. 08. Σημειώνεται ότι ο ΔΝΠ στη βιομηχανία προσδιορίζεται σε όρους αξίας και αφορά ορισμένους κλάδους της μεταποίησης που απαρτίζουν το 41% του Δείκτη Παραγωγής της ελληνικής Μεταποιητικής Βιομηχανίας (ΔΠΜΒ). Δεν συμπεριλαμβάνονται στον δείκτη αυτό σημαντικοί κλάδοι όπως των τροφίμων-ποτών και ο κλάδος των μη μεταλλικών ορυκτών που αποτελούν το 45,8% του ΔΠΜΒ. Περιλαμβάνονται όμως με μεγάλη στάθμιση στον ΔΝΠ αφενός οι κλάδοι που έχουν επηρεασθεί σημαντικά από την συγκυρία λόγω της μεγάλης πτώσης των τιμών των προϊόντων τους στη διεθνή αγορά, όπως τα βασικά μέταλλα και τα προϊόντα από μέταλλο και αφετέρου οι παραδοσιακοί κλάδοι όπως η κλωστοϋφαντουργία και τα έτοιμα ενδύματα που βρίσκονται σε συνεχή πτώση από το 2005 που επιταχύνθηκε με την τρέχουσα κρίση. Εκτός από την παγκόσμια κρίση, η πτώση της παραγωγής των ανωτέρω κλάδων επηρεάζεται το 2009 και από τη μεγάλη πτώση της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας, αλλά και την υποχώρηση της ανταγωνιστικότητας των εγχωρίως παραγομένων προϊόντων, εξαιτίας της αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στη μεταποιητική βιομηχανία στο περιβάλλον του ανατιμημένου Ευρώ. Ανάλογη εικόνα περαιτέρω βελτίωσης τον Αύγ. 09 παρουσίασε και ο ΔΚΕ στη Βιομηχανία. Συγκεκριμένα, τον Αύγ. 09 ο ΔΚΕ σημείωσε πτώση κατά -24,8% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -27,7% τον Ιούλ. 09 (Ιούν. 09: -26,8%, Μάϊος. 09: -31,4%) και έναντι ανόδου του κατά 12,7% τον Αύγ. 08. Ειδικότερα, η πτώση του ΔΚΕ τον Αύγ. 09 οφείλεται στην πτώση του κατά -38,1% 3

4 (Αύγ. 08: +56,3%) στον κλάδο των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα (λόγω της μεγάλης πτώσης των τιμών του πετρελαίου), και επίσης στην πτώση του κατά -33,6% στα βασικά μέταλλα, κατά -42,7% στον κλάδο του λοιπού εξοπλισμού μεταφορών, κατά -24,4% στην κλωστοϋφαντουργία, κ.ά. Αντίθετα, η πτώση του ΔΚΕ ήταν πολύ χαμηλή (- 4,9%) στον κλάδο των τροφίμων και -3,6% στον κλάδο των ποτών, ενώ στον κλάδο του καπνού και των φαρμακευτικών προϊόντων σημειώθηκε αξιόλογη αύξηση κατά 10,4% και κατά 24,5% αντίστοιχα. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο -1,3% τον Σεπτ. 09, από -1,5% τον Αύγ. 09, -2,1% τον Ιούλ.09, -1,4% τον Ιούν. 09 και 0,0% τον Ιαν. 09. Η τιμή της βενζίνης αυξήθηκε κατά 1,0% σε μηνιαία βάση, ενώ σε ετήσια βάση καταγράφει πτώση -29,7%. Ο δομικός πληθωρισμός διαμορφώθηκε 1,5% τον Σεπτ. 09, από 1,4% τον Αύγ. 09, 1,5% τον Ιούλ. 09, 1,8%, τον Μάιο. 09 και 1,9% τον Απρ. 09. Η επιβράδυνση της αρνητικής πορείας του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ είναι ακόμη ελάχιστη, δεδομένης της ύφεσης και της πολύ υψηλής βάσης του ΔΤΚ έως τον Αύγ. 09, ενώ επάνοδος του πληθωρισμού σε θετικό ρυθμό αναμένεται στο τελευταίο 2μηνο. 09 και, ειδικότερα, στο 1,4% τον Νοέμ. 09 και στο 2,2% τον Δεκ. 09. Με αυτά τα δεδομένα, ο μέσος πληθωρισμός εκτιμάται τώρα στο -0,4% το 2009 (2008: 3,8%), με τον αντίστοιχο δομικό στο 1,6%. Το 2010 ο μέσος πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ αναμένεται στο 1,8%, ενώ σε ελαφρά υψηλότερα επίπεδα αναμένεται το 2011 (1,9%). 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% Πληθωρισμός και δομικός Πληθωρισμός σε ΗΠΑ και ΖτΕ ΖτΕ Δομικός ΖτΕ ΔΤΚ ΗΠΑ Δομικός ΗΠΑ ΔΤΚ 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 0,7% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 09 (λόγω κυρίως της αύξησης της παραγωγής αυτοκινήτων κατά +8,1% σε μηνιαία βάση), έναντι αύξησης κατά 1,2% τον Αύγ.09 και 0,9% τον Ιούλ. 09. Σε ετήσια βάση η πτώση της παραγωγής τον Σεπτ. 09 ήταν -6,1%. Η παραγωγή στον μεταποιητικό τομέα, αυξήθηκε κατά 0,9% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 09, 1,2% τον Αύγ. 09 και 1,2% επίσης τον Ιούλ. 09, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση ήταν -7,7%. Η ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής που φαίνεται ότι θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες, αντανακλά εκτός των άλλων και την αύξηση των εξαγωγών των ΗΠΑ, αλλά και τη γενικότερη ανάκαμψη του παγκόσμιου εμπορίου στο 3 ο 3μηνο. 09. Ωστόσο, η συνέχιση της θετικής πορείας της βιομηχανικής παραγωγής δεν μπορεί να συνεχιστεί απρόσκοπτα αν δεν υποστηριχθεί και από κάποια ουσιαστική ανάκαμψη της καταναλωτικής δαπάνης στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα στις μεγάλες πλεονασματικές χώρες. Στις ΗΠΑ, οι λιανικές πωλήσεις εκτός των αυτοκινήτων, αυξήθηκαν κατά 0,5% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 09, από 1,0% τον Αύγ. 09, -0,5% τον Ιούλ. 09 και 0,7% τον Ιούν. 09. Σε ετήσια βάση, ήταν και πάλι μειωμένες κατά -4,9%. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι οι καταναλωτές είναι ακόμα επιφυλακτικοί ως προς τις αγορές τους, παρά το ότι διαφαίνεται μικρή βελτίωση. Βέβαια, οι λιανικές πωλήσεις συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων σημείωσαν πτώση κατά -1,5% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 09, από 2,2% τον Αύγ. 09, -0,1% τον Ιούλ. 09 και 0,9% τον Ιούν. 09, ενώ σε ετήσια βάση η πτώση τους ανέρχεται στο -5,7%. Γίνεται έτσι εμφανές ότι η λήξη των μέτρων ενίσχυσης της αγοράς αυτοκινήτων οδήγησε στη μεγάλη πτώση των πωλήσεων. Οι προοπτικές για αυτοδύναμη αύξηση της καταναλωτικής δαπάνης επιδεινώθηκαν ακόμη περισσότερο με τη δημοσίευση της ξαφνικής πτώσης του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Reuters/Πανεπιστήμιο του Michigan, ο οποίος υποχώρησε στο 69,4 τον Οκτ. 09, από 73,5 τον Σεπτ. 09, 65,7 τον Αύγ. 09, 66,0 τον Ιούλ. 09, 70,8 τον Ιούν. 09 και 68,7 τον Μάιο. 09. Στην αγορά ακινήτων, αν και ενδυναμώνονται οι ενδείξεις για έξοδο από την ύφεση, τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανάκαμψη του κλάδου θα είναι εξαιρετικά αργή στην καλύτερη περίπτωση. Ειδικότερα, ο αριθμός των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής αυξήθηκε τον Σεπτ. 09 κατά 0,5% σε μηνιαία βάση, μετά από μείωσή του κατά -1,0% τον Αύγ. 09 και αύξησή τους κατά 0,5%, τον Ιούλ. 09, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση εξακολουθεί να είναι υψηλή, -28,2%. Σημειώνεται επίσης ότι ο αριθμός των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής εξακολουθεί να διαμορφώνεται κατά 74% χαμηλότερα από το υψηλότερο επίπεδό του το Ο αριθμός των εκδοθεισών νέων αδειών οικοδομών μειώθηκε περισσότερο του αναμενομένου κατά -1,2% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 09, έναντι αύξησης +2,8% τον Αύγ. 09 και μείωσης -1,1% τον Ιούλ. 09, ενώ σε ετήσια βάση η πτώση ήταν -28,95. Συνεπώς, τα στοιχεία δείχνουν ότι η πλήρης ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων θα είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία. Πιο ενθαρρυντικά ήταν τα στοιχεία στην αγορά εργασίας, όπου οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ μειώθηκαν εκ νέου κατά 10 χιλ. την εβδομάδα που έκλεισε στις στις 514 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 531,5 χιλ. Παρά το ότι για επάνοδο της οικονομίας των ΗΠΑ σε πορεία διατηρήσιμης ανάκαμψης απαιτείται η σημαντική μείωση των αριθμού των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας γύρω στις 400 χιλ. την εβδομάδα, η βελτίωση που έχει 4

5 σημειωθεί τις τελευταίες εβδομάδες είναι σημαντική. Η νέα μείωση των αιτήσεων μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμό της ανοδικής πορείας του ποσοστού ανεργίας, το οποίο ανήλθε στο 9,8% τον Σεπτ. 09. Ζώνη του Ευρώ: Τα στοιχεία αυτής της εβδομάδος, αφενός ενισχύουν περαιτέρω τις προοπτικές για αξιοσημείωτη αύξηση του ΑΕΠ στη ΖτΕ το 3 ο 3μηνο. 09 (κατά 0,45% σε 3μηνιαία βάση) και αφετέρου ενισχύουν την πεποίθηση των αγορών ότι ο κίνδυνος αύξησης των πληθωριστικών πιέσεων είναι ουσιαστικά ανύπαρκτος. Αυτό σημαίνει ότι η έναρξη της διαδικασίας άρσης των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας στις οικονομίας της ΖτΕ και αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ δεν θα πρέπει να αναμένεται πριν από το 3 ο 3μηνο. 10. Πιο αναλυτικά: Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ συνεχίζει να διαμορφώνεται σε αρνητικά επίπεδα, στο -0,3% τον Σεπτ. 09, από -0,2% τον Αύγ. 09 και από -0,7% τον Ιούλ. 09, ενώ και ο δομικός πληθωρισμός επίσης μειώθηκε στο 1,2%, από 1,3% τον Ιούλ. 09. Ο πληθωρισμός συνέχισε να διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο τον Σεπτ. 09 στη Γερμανία (- 0,5%), τη Γαλλία (-0,4%), την Πορτογαλία (-1,8%), ενώ στην Ιταλία ο πληθωρισμός ανήλθε στο +0,4%, από +0,1% τον Αύγ. 09. Επίσης, στην Ισπανία ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο -1,0% τον Σεπτ. 09, από -0,8% τον Αύγ. 09 και την Ιρλανδία στο -3,0% τον Σεπτ. 09 από -2,4% τον Αύγ. 09, επιβεβαιώνοντας την έντονη ύφεση που αντιμετωπίζουν αυτές οι οικονομίες. Ο πληθωρισμός της ΖτΕ εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε αρνητικό επίπεδο μέχρι και τον Οκτ. 09, με άνοδό του στο 0,9% τον Δεκ. 09, ενώ ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός το 2009 εκτιμάται τώρα στο 0,3%, με τον αντίστοιχο δομικό στο 1,4%. Για το 2010, ο μέσος πληθωρισμός της ΖτΕ εκτιμάται στο 1,3%. Ικανοποιητική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Αύγ. 09, αλλά και η αναθεώρηση σε αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής και τους προηγούμενους μήνες. Ως εκ τούτου η παραγωγή αυξήθηκε σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09 για 4 ο συνεχή μήνα, εξέλιξη που συμβαδίζει και με την βελτίωση του δείκτη ΡΜΙ στην μεταποίηση τον Αύγ. 09 αλλά και τον Σεπτ. 09. Πιο συγκεκριμένα, η παραγωγή αυξήθηκε κατά +0,9% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09, από +0,2% τον Ιούλ. 09, λόγω κυρίως της αύξησης της παραγωγής διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 5,3% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09, ωστόσο σε ετήσια βάση η παραγωγή συνεχίζει να μειώνεται κατά -15,4% τον Αύγ. 09, από -15,9% τον Ιούλ. 09. Πάντως, η ανάκαμψη του τομέα αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής το 3 ο 3μηνο. 09 ως σύνολο, έναντι της πτώσης της κατά -1,0% το 2 ο 3μηνο. 09. Αυτή η εξέλιξη θα συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση του ΑΕΠ στη ΖτΕ στο 3μηνο αυτό, η οποία αναμένεται τώρα να ξεπεράσει το 0,4% σε 3μηνιαία βάση. Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες η παραγωγή ανέκαμψε σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09 στη Γαλλία: +1,9%, την Ιταλία: +7,0%, Ισπανία: +1,0%, Γερμανία: +1,5%, ενώ αντίθετα μεγάλη ήταν η πτώση της παραγωγής στην Ιρλανδία κατά -16,7% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09, μετά ωστόσο από δύο κατά σειρά μήνες μεγάλης αύξησης της παραγωγής. Στον εξωτερικό τομέα, το ισοζύγιο της ΖτΕ ήταν ελλειμματικό στα 4,0 δις τον Αύγ. 09, έναντι πλεονάσματος 12,3 δις τον Ιούλ. 09 και ελλείμματος 11,3 δις τον Αύγ. 08. Το έλλειμμα στο ισοζύγιο οφείλεται στην μείωση των εξαγωγών κατά 23,1% σε μηνιαία βάση τον Αύγ. 09, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 10,3%. Σε ετήσια βάση, ωστόσο, το έλλειμμα περιορίσθηκε εξαιτίας της μεγάλης πτώσης κατά -23% των εξαγωγών, αλλά και της μείωσης των εισαγωγών κατά -27%. Η διαμόρφωση πλεονάσματος στο εμπορικό ισοζύγιο οδήγησε σε θετική συμβολή του εξωτερικού τομέα στην αύξηση του ΑΕΠ το 2 ο 3μηνο. 09 κατά +1,6 π.μ., για αυτό και η μείωση του ΑΕΠ ήταν περιορισμένη στο 3μηνο αυτό. Ωστόσο, η ανατίμηση του Ευρώ έναντι βασικών νομισμάτων και κυρίως του δολαρίου αλλά και η διαμόρφωση ελλείμματος τον Αύγ. 09 δεν επιβεβαιώνουν ότι η παραπάνω εξέλιξη θα συνεχισθεί και το 3 ο 3μηνο. 09. Σωρευτικά το 8μηνο. 09, το εμπορικό ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό στα 5,2 δις, έναντι ελλείμματος 40,5 δις την αντίστοιχη περίοδο 2008, με τις εξαγωγές μειωμένες κατά -22% και τις εισαγωγές μειωμένες κατά -25%. Το 7μηνο Ιαν-Ιούλ. 09, οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά -20%, ενώ οι εξαγωγές προς την Κίνα κατά -4%. Επίσης, μεγάλη ήταν η μείωση των εισαγωγών από τη Ρωσία κατά -43%, αλλά και από την Ιαπωνία κατά -28% και την Σουηδία (-32%). Πάντως, το εμπορικό ισοζύγιο της ΖτΕ το 8μηνο. 09 θα ήταν σημαντικά πιο ελλειμματικό, στα 101,8 δις, αν εξαιρεθεί το πλεόνασμα της Γερμανίας και της Ολλανδίας, το οποίο διαμορφώθηκε συνολικά στις δύο χώρες στα 107 δις. Ρουμανία: Ανετράπη την η κυβέρνηση μειοψηφίας του κόμματος των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών, έπειτα από υπερψήφιση πρότασης μομφής των αντιπολιτευόμενων κομμάτων, επιδεινώνοντας την πολιτική κρίση στην οποία εισήλθε η χώρα στις με την αποχώρηση από την κυβέρνηση του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές στις Με νέο πρωθυπουργό τον Lucian Croitoru πορεύεται η χώρα, μετά την επιλογή του από τον πρόεδρο της Ρουμανίας και αφού ο τελευταίος απέρριψε την πρόταση της αντιπολίτευσης για σχηματισμό κυβέρνησης από τεχνοκράτες. Ο νέος πρωθυπουργός διακρίνεται από την 11χρονη πείρα του ως σύμβουλος της ΤτΡουμανίας, καθώς και από την θητεία στο ΔΝΤ. Χαρακτηριστικές είναι οι αντιδράσεις στην αγορά συναλλάγματος όπου το εγχώριο νόμισμα (RON) διολίσθησε κατά 2,4% έναντι του Ευρώ από τις στα ΕUR/RON 4,288 στις έχοντας ανατιμηθεί κατά 0,13% από τις (υψηλό επίπεδο 7μήνου). 5

6 4,32 4,30 4,28 4,26 4,24 4,22 4,20 4,18 4,16 4,14 4,12 RON/EUR Η έγκριση της προσωρινής κυβέρνησης που θα σχηματίσει ο νέος πρωθυπουργός από το Κοινοβούλιο δεν είναι βεβαία. Το κόμμα του εξακολουθεί να μην διαθέτει την αναγκαία πλειοψηφία στη Βουλή. Έτσι, η εφαρμογή του προγράμματος χρηματοδότησης της Ρουμανίας που έχει συμφωνηθεί με το ΔΝΤ, ύψους 20 δις, μπορεί να προσκρούσει στην απουσία σταθερής πολιτικής διαχείρισης της χώρας και σχεδόν σίγουρα θα καθυστερήσει, καθώς επίμαχες μεταρρυθμίσεις έχουν προγραμματισθεί για το Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αναδιάρθρωση του συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας, το οποίο ασφυκτιεί, δοθέντος ό,τι 4,9 εκατ. ενεργοί εργαζόμενοι χρηματοδοτούν τις συντάξεις 6,0 εκατ. συνταξιοδοτηθέντων εργαζομένων. Απαιτούνται μέτρα όπως η αύξηση του ορίου ηλικίας στο 65 από το σημερινό 58 για τις γυναίκες και 63 για τους άνδρες. Η επισκόπηση της οικονομίας από το ΔΝΤ, υπό τους όρους του προγράμματος, έχει αναβληθεί έως ότου σχηματισθεί νέα κυβέρνηση. Οι διεθνείς οργανισμοί πιστοληπτικής διαβάθμισης επαναλαμβάνουν ότι εάν διακυβευθεί το δάνειο με το ΔΝΤ (και επέλθει, όπως και το 2004, κατάρρευση του προγράμματος) θα υπάρξουν έντονες πιέσεις για προς τα κάτω αναθεώρηση της πιστοληπτικής διαβάθμισης της χώρας. Το δημοσιονομικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 5% του ΑΕΠ στο 9μηνο. 09, μόλις κάτω από τον οικονομικό όρο του δανείου με το ΔΝΤ για έλλειμμα 5,4% του ΑΕΠ στην περίοδο αυτή. Η εξέλιξη αυτή δεν εξασφαλίζει τη συγκράτηση του ελλείμματος στο 7,3% του ΑΕΠ το 2009 που ζητεί το ΔΝΤ. Έτσι, η εκταμίευση της τρίτης δόσης του δανείου παραμένει μείζονος σημασίας για την εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης της οικονομικής ανάκαμψης. Τέλος, αναβλήθηκε η έκδοση του ευρωομολόγου ύψους έως 1,5 δις λόγω του αυξημένου κόστους δανεισμού που επιφέρει η πολιτική αστάθεια. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 2,4 δις στο 8μηνο. 09, μειωμένο κατά -79% σε ετήσια βάση, καθώς συνέχισε η αποκλιμάκωση του εμπορικού ελλείμματος το οποίο διαμορφώθηκε στα 4 δις, μειωμένο κατά -67% σε ετήσια βάση. Οι εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων διαμορφώθηκαν στα 3,1 δις στο 8μηνο. 09 από 6,7 δις στο 8μηνο. 08, και κάλυπταν το 129% του ελλείμματος του ΙΤΣ, από 59% στο 1 ο 8μηνο. 09. Το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 6,9% τον Σεπτ. 09, από 6,6% τον Αύγ. 09 και 3,9% τον Σεπτ. 08, υπό την πίεση της ύφεσης στην οικονομία. Ο + 2,3% 21/7/09 5/8/09 20/8/09 4/9/09 19/9/09 4/10/09 19/10/09 πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο 4,9% τον Αυγ. 09 από 5,1% τον Ιούλ. 09, συνέπεια της εξασθένισης της εγχώριας κατανάλωσης. Η βιομηχανική παραγωγή δείχνει μικρή ανάκαμψη καθώς συνεχίζει να επιβραδύνεται ο ρυθμός μείωσης της στο -5,9% σε ετήσια βάση τον Αυγ. 09 από - 6,9% τον Ιούλ. 09. Στους επόμενους μήνες αναμένεται περαιτέρω επιβράδυνση της πτωτικής πορείας των εξαγωγών ως αποτέλεσμα της ανάκαμψης της βιομηχανίας και της ζήτησης από το εξωτερικό. Βουλγαρία: Η κυβέρνηση υπέβαλε στο κοινοβούλιο το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2010 όπου προβλέπεται ισοσκελισμένος προϋπολογισμός το 2009 και έλλειμμα 0,7% του ΑΕΠ το 2010 λόγω της ενσωμάτωσης αποθεματικού ύψους BGN (εγχώριο νόμισμα) 406 εκατ. για χρήση εφόσον προκύψουν απρόβλεπτες δαπάνες. Τα έσοδα προβλέπονται ελαφρώς αυξημένα το 2010 έναντι του 2009 λόγω της προγραμματισμένης αύξησης του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα τσιγάρα, τα καύσιμα και τα αλκοολούχα ποτά., ενώ τα έξοδα θα προβλέπονται αυξημένα κατά BGN 600 εκατ. λόγω κυρίως λόγω των αυξημένων δαπανών για συντάξεις. Ειδικότερα, το ΔΝΤ εκτιμά το κόστος των μέτρων αυτών σε 0,5% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι έχει δρομολογηθεί μείωση των συντελεστών στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στο 16%, από 20% και η αύξηση στο 50% του μερίσματος που θα πληρώνουν δημόσιες εταιρίες. Υποθέσεις και Στόχοι στον Προϋπολογισμός BGN δις % του ΑΕΠ BGN δις % του ΑΕΠ ΑΕΠ 63,52 63,71 Εναρμ. ΔΤΚ 2,20 2,40 Ισοζ. Τρεχ. Συναλ. -5,08-8,0% -7,01-11,0% Ξένες Άμ. Επενδ. 6,45 10,2% 5,87 9,2% Δημοσ. Ισοζ. -0,46-0,7% 0,00 0,0% Έσοδα 26,08 41,1% 25,96 40,7% φόρους 20,63 32,5% 20,92 32,8% λοιπά 3,39 5,3% 3,68 5,8% Δαπάνες 26,54 41,8% 25,96 40,7% κοινωνικές 9,78 15,4% 8,98 14,1% παιδεία 2,67 4,2% 2,74 4,3% υγεία 2,67 4,2% 2,80 4,4% Πηγή: Reuters Το 2008 τα έσοδα από τον ΦΠΑ ανήλθαν στο 33,8% των συνολικών φορολογικών εσόδων το 2008 και στο 30,1% στο 8μηνο, 09, μειωμένα κατά -22,4% σε ετήσια βάση. Το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 9μηνο. 09 διευρύνθηκε στα BGN 541,1 εκατ. από BGN 478,8 εκατ. στο 8μηνο. 09 παρά την μείωση του ελλείμματος στα BGN 62 εκατ. τον Σεπτ. 09 από BGN 92 εκατ. τον Αύγ. 09 και BGN 570 εκατ. τον Ιούλ. 09, στοιχεία που όμως βεβαιώνουν τις μεγάλες προσπάθειες της κυβέρνησης για δημοσιονομική προσαρμογή. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα δημόσια έσοδα μπορεί να έχουν υπερεκτιμηθεί λόγω, αφενός της αυξημένης φοροδιαφυγής που διαπιστώνεται σε περιόδους ύφεσης και, αφετέρου της μείωσης του περιθωρίου κέρδους, ενώ χαρακτηρίζει ως ιδιαιτέρως αισιόδοξο τον στόχο μείωσης των δαπανών του δημοσίου σε μισθούς κατά -3,6% το 6

7 2010. Τέλος η κυβέρνηση επεξεργάζεται την έκδοση ευρο-ομολόγου εντός του Το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών (ΙΤΣ) συναλλαγών διατηρήθηκε σε θετικά επίπεδα για δεύτερο συνεχή μήνα, στα 284 εκατ. τον Αύγ. 09 καθώς συνεχίσθηκε η εκροή κεφαλαίων ύψους 131 εκατ. στην κατηγορία των λοιπών επενδύσεων (διατραπεζικά δάνεια κ.α.) και η επιβράδυνση των καθαρών ξένων άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ) στα μόλις 48,6 εκατ. Η κατασταλτική επίδραση στην εγχώρια ζήτηση φαίνεται στον σημαντικό περιορισμό του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου στα 256 εκ. τον Αύγ. 09 από 560 εκατ. τον Αύγ. 08. Στο 8μηνο, 09 το έλλειμμα στο ΙΤΣ διαμορφώθηκε στα 2,2 δις (6,6% του ΑΕΠ) με κάλυψη από εισροές ΞΑΕ 88,6% από 5,05 δις (14,8% του ΑΕΠ) και κάλυψη 91,2% στο 8μηνο. 09. Η βιομηχανική παραγωγή μειώνεται ακόμη και τώρα με διψήφιο ρυθμό -15,9% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 09 από -18,7% τον Ιούλ. 09, ενώ σε μηνιαία βάση υπέστη μείωση -7,8% τον Αύγ. 09, από αναθεωρημένη αύξηση 1,9% τον Ιούλ. 09. Η ύφεση έχει οδηγήσει κάτω τις τιμές, με τον πληθωρισμό με βάση το ΔΤΚ να διαμορφώνεται στο χαμηλό 0,2% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 09 από 1,3% τον Αύγ. 09 και 11% τον Σεπτ. 08. Η προσαρμογή στην αγορά εργασίας είναι επίσης εμφανής καθώς το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 8,0% τον Σεπτ. 09 από 7,9% τον Αύγ. 09 και 5,8% τον Σεπτ. 08, ενώ η εκτίμηση του υπουργείου εργασίας είναι ότι θα φθάσει το 11,4% το Επιπλέον, παρά την αύξηση της εγχώριας ζήτησης κατά 2,2% (σε πραγματικούς όρους) σε ετήσια βάση τον Αύγ. 09, στα 154,2 ανά άτομο, οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά -9,5% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 09 από -9,2% τον Ιούλ. 09. Αυξημένες είναι οι επιχειρήσεις που η οικονομική δίνη έχει οδηγήσει σε πτώχευση και οι οποίες συγκεντρώνονται, πρωτίστως στον αγροτικό τομέα, έπειτα στον κατασκευαστικό, στο λιανικό εμπόριο και τέλος στις μεταφορές. Στον κατασκευαστικό κλάδο το παραγόμενο προϊόν μειώθηκε κατά -17% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 09, από -14,4% τον Ιούλ. 09 και -8,4% τον Ιούν. 09, καταγράφοντας ότι η ύφεση δεν έχει φθάσει ακόμη το πιο χαμηλό της σημείο στον συγκεκριμένο τουλάχιστον κλάδο. 7

8 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,0 2,9-0,5 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,0 2,2-0,7 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 7,7 3,2 3,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 9,7-5,2 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-17,2 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 20,9 6,3-10,5 Μεταποίηση 1,2-0,8 1,4 1,8-4,2-8,5 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,4 9,3 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,3 1,2-1,1 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά, μέσα επίπεδα) 3,5 5,9 6,9 3,3 8,6-7,0 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 3,5 3,9,,, Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 19,7 20,0 15,9 3,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,6-5,0-5,5 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,7-9,0 *Προβλέψεις ΔΟΜ Alpha Bank Τριμηνιαία στοιχεία IV I 2009 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) 8,0 2,3-1,4-4,0-9,4-9,8 (7μην 09) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 0,5 4,3-7,0-22,6-38,7-20,5 (9μην 09) Οικοδομική Δραστηριότητα -19,5-5,0-17,1-23,9-16,3-28,7 (7μην 09) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 0,8 1,8-4,2-8,5-11,7-11,7 (8μην 09) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 52,4 53,7 50,4 43,8 39,0 48,5 (9ος 09) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 103,0 108,4 88,9 67,8 48,4 63,8 (9ος 09) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 101,5 102,8 91,9 76,7 64,9 80,4 (9ος 09) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -33,0-28,0-46,0-56,0-53,0-39,0 (9ος 09) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,1 21,5 15,9 15,9 10,8 6,0 (8ος 09) Επιχειρήσεις 17,2 20,6 18,7 18,7 12,2 7,3 (8ος 09) - Βιομηχανία 9,8 11,2 15,8 15,8 9,0 0,2 (8ος 09) - Κατασκευές 27,9 29,5 35,2 35,2 17,4 5,1 (8ος 09) - Τουρισμός 11,5 23,8 19,7 19,7 13,4 6,4 (8ος 09) Νοικοκυριά 25,7 22,4 12,8 12,8 9,2 4,7 (8ος 09) - Καταναλωτική Πίστη 23,9 22,4 16,0 16,0 10,9 4,4 (8ος 09) - Στεγαστικά Δάνεια 26,3 21,9 11,5 11,5 8,7 4,8 (8ος 09) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 3,2 2,9 4,2 2,9 1,5 0,7 (9ος 09) Δομικός Πληθωρισμός 2,7 2,9 3,4 3,5 3,2 2,1 (9ος 09) Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά) 7,3 4,1 10,0 1,3-5,2-11,1 (7ος 09) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,98 1,14 1,17 1,18 0,89 0,50 (5ος 09) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,18 7,54 7,61 7,48 6,56 6,10 (5ος 09) Καταναλωτικών Δανείων 10,37 10,39 11,03 11,61 11,82 11,44 (5ος 09) Στεγαστικών Δανείων (άνω των 10 ετών) 4,64 4,61 4,80 4,87 4,79 4,76 (5ος 09) Euribor 3μηνών 3,08 4,28 2,89 2,89 1,51 1,27 (5ος 09) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,07 4,50 4,80 5,03 5,35 5,22 (5ος 09) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 4,0 2,9 2,4 0,3-0,3 (2 ο 3μην 09) Τελική Κατανάλωση 3,9 3,9 2,4 1,0 1,0-0,9 (2 ο 3μην 09) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 9,2 4,9-11,5-5,3-6,3-16,5 (2 ο 3μην 09) Εξαγωγές 10,9 3,1 2,2-1,6-20,2-10,9 (2 ο 3μην 09) Εισαγωγές 9,7 6,7-4,4-5,2-16,8-21,8 (2 ο 3μην 09) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 16,2 17,5 19,8 19,8 3,7 10,0 (8μην 09) Εισαγωγές Αγαθών 51,4 58,9 63,9 63,9 11,4 30,6 (8μην 09) Εμπορικό Ισοζύγιο -35,3-41,5-44,1-44,1-7,7-20,6 (8μην 09) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 14,6 13,5 13,2 13,2 0,9 5,4 (8μην 09) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 41,4% 32,5% 29,9% 29,9% 11,2% 26,0% (8μην 09) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -20,6-28,1-30,9-30,9-6,9-15,2 (8μην 09) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,9-2,5 1,7 1,7 0,1 1,7 (8μην 09) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 8,1 17,4 16,4 16,4 15,2 21,1 (8μην 09) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 4.394, , , , , ,4 (9ος 09) (% μεταβολή) 19,9 17,9-65,5-65,5-57,7-6,8 (9ος 09) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 74,1 85,7 27,7 27,7 25,4 40,0 (9ος 09) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΣΥΕ 8