ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ABSTRAIT... 6

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 1.1. ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ... 4 1.2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ABSTRAIT... 6"

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ-ABSTRAIT ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΟΡΩΝ ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Το Αφοµοιωτικό µοντέλο Το µοντέλο Ενσωµάτωσης Το Πολυπολιτισµικό µοντέλο Το Αντιρατσιστικό µοντέλο Το ιαπολιτισµικό µοντέλο ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΛΛΟ ΑΠΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Νοµικές ρυθµίσεις σε επίπεδο σχολικής οργάνωσης Η περίπτωση των «µειονοτικών σχολείων» της µουσουλµανικής κοινότητας της Θράκης Άλλα µέτρα στήριξης αλλοδαπών και οµογενών µαθητών ΤΑ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Ισχύουσες διατάξεις Ποσοτικά στοιχεία αλλοδαπών και παλιννοστούντων µαθητών ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε UNESCO: Η ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ

2 4.2. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ: THE PROJECT NO ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Θεσµικές ρυθµίσεις των οργάνων της Ε.Ε Κριτική της «Ευρωπαϊκής εκπαίδευσης» Τα «Ευρωπαϊκά Σχολεία» ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΜΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ εύτερο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Τρίτο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης Τέταρτη Προγραµµατική Περίοδος ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥ ΩΝ, ΚΡΑΤΩΝ-ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ Ε.Ε ΓΑΛΛΙΑ 56 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 57 ΙΤΑΛΙΑ. 58 ΟΛΛΑΝ ΙΑ 59 ΣΟΥΗ ΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΝ ΕΙ ΕΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η - 3 -

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. ΣΤΟΧΟΙ, ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ, ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Αποτελεί πλέον κοινό τόπο σε κάθε θεωρητική συζήτηση, η διαπίστωση πως η Ελλάδα από χώρα αποστολής µεταναστών έχει µετατραπεί σε χώρα υποδοχής µεταναστών. Η αλλαγή αυτή έχει προκαλέσει σωρεία ανακατατάξεων σε µια κοινωνία τόσο οµοιογενή εθνικά και πολιτισµικά, όπως η ελληνική. Επειδή η παρουσία των µεταναστών αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κοµµάτι της καθηµερινότητάς µας, εδώ και περίπου 20 χρόνια, κατέστη αναπόδραστη η ανάγκη λήψης µέτρων για τη ρύθµιση βασικών τοµέων της ζωής των µεταναστών. Επιπλέον, γίνεται λόγος και για δεύτερη γενιά µεταναστών. Εποµένως, η εκπαιδευτική πολιτική της Ελλάδας καλείται να λάβει υπόψη και τον µαθητικό πληθυσµό των µεταναστών, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητές του. Στην παρούσα εργασία, βασικός σκοπός είναι η περιγραφή της δέσµης των θεσµικών ρυθµίσεων και µέτρων που προβλέπονται στα πλαίσια της επίσηµης πολιτικής και διοικητικής οργάνωσης της ελληνικής Πολιτείας αναφορικά µε την εκπαίδευση των ανήλικων µεταναστών. Με άξονα τον πρωτότυπο θεσµό των διαπολιτισµικών σχολείων, θα αρθρωθούν οι επίσηµες πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων που αφορούν τους αλλοδαπούς µαθητές αλλά και η πορεία της εκπαιδευτικής πρακτικής έως τη θεσµοθέτηση της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης, ως Λυδίας λίθου της σχολικής και παιδαγωγικής οργάνωσης. Η µέθοδος που ακολουθήθηκε είναι κυρίως η βιβλιογραφική έρευνα. Η σχετική βιβλιογραφία προέρχεται πρωτίστως από το χώρο της παιδαγωγικής επιστήµης, της πολιτικής επιστήµης και της ψυχολογίας, σε ό,τι αφορά την θεωρητική δοµή και συζήτηση. Ωστόσο χρησιµοποιήθηκαν και στοιχεία από σύγχρονες έρευνες στο τοµέα της µελέτης του µεταναστευτικού φαινοµένου, από ερευνητικά ιδρύµατα ή ειδικές υπηρεσίες της κρατικής δοµής (π.χ. Ειδική Γραµµατεία ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας). Οι υπάρχουσες έρευνες είναι ακόµη αποσπασµατικές και το αντικείµενό τους συναρτάται µε το προσωπικό ενδιαφέρον του ερευνητή. Συγκεντρωτικά στοιχεία για τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του αλλοδαπού µαθητικού πληθυσµού δεν είναι ακόµη διαθέσιµα από επίσηµο κρατικό φορέα, όπως η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, αλλά έχουν δηµοσιευθεί κάποιες πρώτες πληροφορίες. Σηµαντική, όµως, πηγή πληροφόρησης αποτέλεσαν οι βάσεις δεδοµένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσβάσιµες και στο διαδίκτυο

5 Η παρούσα µελέτη στοχεύει στην παρουσίαση της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης ως βασικής επιλογής τόσο της Ελλάδας όσο και των υπολοίπων χωρών της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει επιλέξει εµφανώς την «διαπολιτισµική οδό» σε θέµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης, γι αυτό στηρίζει αντίστοιχα προγράµµατα στα κράτη-µέλη της. Η χώρα µας χαίρει κοινοτικής υποστήριξης σε εκπαιδευτικά προγράµµατα τόσο στη δεύτερη όσο και στην τρίτη και τέταρτη προγραµµατική περίοδο. Συνάµα, δεδοµένης της σχετικά πρόσφατης εφαρµογής της αρχής της διαπολιτισµικότητας στην ελληνική εκπαιδευτική πολιτική (1996), θεωρήθηκε αναγκαίο να γίνει επίκληση σε καλές πρακτικές άλλων κρατών-µελών της Ε.Ε. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αντιµετωπίζουν τις τριβές της µεταναστευτικής εισροής πολύ παλαιότερα από τη χώρα µας. Η εµπειρία τους, οι καλές πρακτικές και τα διδάγµατα από τις αποτυχηµένες ή λανθασµένες προσπάθειές τους, θα βοηθήσουν στην ποιοτικότερη και αποτελεσµατικότερη ικανοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών των µεταναστών-µαθητών, από τα ελληνικά σχολεία. Βάσει των παραπάνω, η δοµή της εργασίας έχει ως εξής : Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται συνοπτική ορολογική αποσαφήνιση σχετικών όρων, περιγράφονται τα εκπαιδευτικά µοντέλα, η θεωρητική συζήτηση επ αυτών και οι βασικές αρχές και στόχοι της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται αναλυτικά ο θεσµός των διαπολιτισµικών σχολείων στην Ελλάδα, µε πίνακες, στατιστικά στοιχεία και αναφορά στο θεσµικό πλαίσιο που τα διέπει. Στο τρίτο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην εκπαιδευτική πολιτική της Ε.Ε., σε συνάρτηση µε την διαπολιτισµικότητα. Σ αυτό το κεφάλαιο δίνεται κυρίως έµφαση στα κοινοτικά προγράµµατα στα οποία συµµετέχει η χώρα και στις, σχετικές µε τη διαπολιτισµική εκπαίδευση, δράσεις που ανέλαβε υπό κοινοτική χρηµατοδότηση. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρατίθενται συνοπτικά µέτρα, καλές πρακτικές και ρυθµίσεις που προβλέπουν τα εκπαιδευτικά συστήµατα άλλων χωρών της Ε.Ε., µε σκοπό να καταδειχθούν παραδείγµατα εφαρµογής της διαπολιτισµικότητας στην πράξη, µε τις όποιες δυσκολίες, εµπόδια και ενστάσεις παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια. Τέλος, γίνεται µια κριτική αποτίµηση του παρόντος καθεστώτος των ελληνικών διαπολιτισµικών σχολείων. Παρατίθενται προτάσεις για την καλύτερη λειτουργία τους, µέτρα εφαρµογής της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης και προβληµατισµοί για τη µελλοντική βελτίωση της εκπαίδευσης των µεταναστών. Η διαπολιτισµική εκπαίδευση στην Ελλάδα βρίσκεται ακόµη στα σπάργανα. Όµως, η πλούσια εµπειρία της εφαρµογής της σε άλλες χώρες, η παροχή βοήθειας τόσο από πλευράς τεχνογνωσίας όσο και από πλευράς χρηµατοδοτικής υποστήριξης, χαρίζει στην χώρα - 5 -

6 σηµαντικό πλεονέκτηµα για το σχεδιασµό και την υλοποίηση βέλτιστων δράσεων στην εκπαίδευση. Το µικρό αυτό πόνηµα φιλοδοξεί να συνδράµει στην παραπάνω εξέλιξη, µε την κριτική παρουσίαση των µέχρι τώρα πεπραγµένων ΠΕΡΙΛΗΨΗ ABSTRAIT Η µεταναστευτική πίεση έγινε αισθητή στην Ελλάδα, όχι µόνο σε επίπεδο πληθυσµιακής ενίσχυσης αλλά και σε επίπεδο διεκδίκησης βασικών κοινωνικών αγαθών, όπως η παιδεία. Ήδη, οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει και έχουν εξελίξει εκπαιδευτικά µέτρα και σχολικούς θεσµούς έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις ιδιαιτερότητες των µεταναστών, καταλήγοντας ότι το «ιαπολιτισµικό µοντέλο εκπαίδευσης» αποτελεί την καλύτερη απάντηση στην κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών τους. Στα πλαίσια της Ε.Ε., έχει υιοθετηθεί η διαπολιτισµική εκπαίδευση όχι σαφώς, ως αυτοσκοπός, αλλά ως λογική που διατρέχει την επαγγελµατική εκπαίδευση και κατάρτιση. Τα «Ευρωπαϊκά Σχολεία» αποτελούν παράδειγµα διαπολιτισµικής σχολικής οργάνωσης, υπό την αιγίδα των θεσµικών οργάνων της Ε.Ε. Με τον νόµο 2413/1996, εισάγεται επίσηµα και πανηγυρικά η «διαπολιτισµική διάσταση» στην ελληνική εκπαιδευτική πολιτική. Έως τότε, το βάρος του εκπαιδευτικού σχεδιασµού έπεφτε στην αντιµετώπιση των ενταξιακών δυσκολιών των παλιννοστούντων µαθητών. Σηµαντικός θεσµός πρακτικής εφαρµογής του διαπολιτισµικού µοντέλου είναι τα «Σχολεία ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης». Σήµερα λειτουργούν 27 διαπολιτισµικά σχολεία σε όλη τη χώρα. Αν και αποτελούν µετεξέλιξη των Σχολείων Παλιννοστούντων, µε πολλά οργανωτικά και λειτουργικά προβλήµατα, έχουν ως σκοπό την διάδοση των αξιών του αλληλοσεβασµού και της αλληλοκατανόησης, την διαδραστική ανάπτυξη όλων των συνυπαρχόντων πολιτισµών, τον διαπολιτισµικό εµπλουτισµό και εν τέλει, την οµαλή ένταξη όλων των µαθητών (ανεξαρτήτως διάκρισης φύλου, εθνικότητας, θρησκείας) στην κοινωνία των ενηλίκων. Το δίχως άλλο, βασικό αξίωµα της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης αποτελεί η πεποίθηση ότι η ισότιµη πρόσβαση στο αγαθό της παιδείας, σε βάθος χρόνου, εδραιώνει την κοινωνική ειρήνη

7 Depuis la fin des années 1980, les afflux migratoires ont envahi le territoire grec. Leur présence est devenue fortement sensible, même en ce qui concerne la revendication des besoins sociaux, comme l éducation. Les autres pays européens avaient déjà pris des mesures éducatives spéciales et ils avaient développés des institutions pour la scolarisation des jeunes immigrants. Ils ont abouti que le modèle de l «Education Interculturelle» est le plus approprié pour ce but. Dans le cadre de l E.U., l Education Interculturelle ne constitue pas une fin en soi mais une logique, une idée qui inspire le planning de l éducation professionnelle. Cependant, il y a presque 50 ans que sous l égide des Organes de l E.U., les «Ecoles Européennes» fonctionnent, comme une institution scolaire, interculturelle, exemplaire. La Loi 2413/1996 introduit la «dimension interculturelle», solennellement, à la politique éducative grecque. Auparavant, les politiques éducatives ciblaient à l intégration des jeunes émigrés d origine grecque. Aujourd hui, il y a 27 «Ecoles Interculturelles» (Diapolitismika Sxolia), dans tout le pays qui constituent l évolution de dites «Ecoles pour les Emigrés». Ces écoles envisagent un bon nombre de problèmes par rapport à leur organisation et leur fonctionnement. Néanmoins, leur but principal reste la diffusion des principes du respect et de la compréhension mutuelle. Ainsi, ils ciblent quant au développement interactif parmi les civilisations variées qu à l intégration de tous les élèves (sans discrimination sexuelle, religieuse et raciale) dans la société des adultes. D ailleurs, la notion elle-même de l éducation interculturelle professe que l accès égal à l éducation nationale apporte et renforce la paix sociale, à longue échéance

8 Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ι Κ Η Ε Κ Π Α Ι Ε Υ Σ Η - 8 -

9 2. ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ 2.1. ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ ΟΡΩΝ Ήδη από τον τίτλο της παρούσας εργασίας καθίσταται φανερή η συχνή χρήση του όρου «διαπολιτισµικός /διαπολιτισµικότητα». Η έννοια αυτού του όρου αποτελεί τον σκοπό αλλά και το κριτήριο εξέτασης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήµατος. Η παράθεση των εκπαιδευτικών µοντέλων που ακολουθεί, θα δείξει πως το διαπολιτισµικό µοντέλο αποτελεί τον πιο σύγχρονο τρόπο αντιµετώπισης της «πολυπολιτισµικότητας», γιατί ταυτίζεται µε το τελευταίο στάδιο του «επιπολιτισµού», των αλλαγών δηλαδή που υφίστανται τα πολιτισµικά αρχέτυπα έπειτα από διαδικασία διαρκών και συνεχιζόµενων πολιτισµικών επαφών (Γκόβαρης και Ανδρεαδάκης, 2002, Μάρκου 1996). Η πλειονότητα των θεωρητικών της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης, στην Ελλάδα (Γκόβαρης 2004, Ζωγράφου 2003, Νικολάου 2002, Παλαιολόγου και Ευαγγέλου 2003, αµανάκης 1998, Γκότοβος 2002,Κανακίδου και Παπαγιάννη 1994) συγκλίνουν στην άποψη ότι η «πολυπολιτισµικότητα» αφορά την περιγραφή της συγκεκριµένης κοινωνικής κατάστασης όλων των χωρών υποδοχής µεταναστών. Πρόκειται για την οργανωτική δοµή των κοινωνιών που υποδέχονται στους κόλπους τους περισσότερες από µία πολιτισµικές κοινότητες, οι οποίες υποστηρίζουν σθεναρά το αίτηµά τους να επιζήσουν πολιτισµικά στην κοινωνία υποδοχής. Αντίστοιχα, η «διαπολιτισµικότητα» αποτελεί την απάντηση στη διαχείριση της πολυπολιτισµικής πραγµατικότητας των σύγχρονων κοινωνιών. Μετά από µια περίοδο αντίστασης της έννοιας του οµοιογενούς έθνους κράτους, η διαπολιτισµικότητα περιγράφει τη δυναµική διαδικασία αλληλεπίδρασης και αλληλοκατανόησης των διαφορετικών πολιτισµών, τη διαλεκτική σχέση και τον αµοιβαίο σεβασµό ανάµεσα σε άτοµα διαφορετικών εθνικών οµάδων. Εν ολίγοις, η διαπολιτισµικότητα προϋποθέτει την πολυπολιτισµικότητα και αποτελεί το δέον στο είναι της σύγχρονης κοινωνικής οργάνωσης. Συγκεκριµένα, σχετικά µε τον τοµέα της εκπαίδευσης, η έννοια «διαπολιτισµική εκπαίδευση» περιέχει τρείς έννοιες (Ελληνικό Συµβούλιο για τους Πρόσφυγες, 2004): την διαπολιτισµική αλληλεπίδραση, την διαπολιτισµική επικοινωνία, λεκτική ή µη ανάµεσα στα άτοµα και τις οµάδες και τη διαπολιτισµική κατανόηση ως ορθή ερµηνεία των διαφορετικών πολιτισµικών µηνυµάτων, βάσει των πληροφοριών που διαχέουν στο κοινωνικό σύνολο οι - 9 -

10 διαφορετικές πολιτισµικές οµάδες. Στην ουσία, όπως αναφέρει ο Γκότοβος (2002,σελ.57), η διαπολιτισµική εκπαίδευση είναι «η εκπαιδευτική διαχείριση της πολιτισµικής ετερότητας». Η διαπολιτισµικότητα διατρέχει κάθε εκπαιδευτική δράση, ως αρχή, διαδικασία, ακόµη και ως κίνηµα ( ηµητριάδου, 2004), αν και στην Ελλάδα ο όρος χρησιµοποιείται λίγο καταχρηστικά. Χρησιµοποιείται ως «οµπρέλα» που στεγάζει το πολυσύνθετο και δυσνόητο σύνολο προγραµµάτων, θεσµικών ρυθµίσεων και ερευνητικών πορισµάτων που διέπουν το χειρισµό των αναφυόντων γλωσσικών και πολιτισµικών διαφορών στο σχολικό σύστηµα (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, 2001) ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Η έξαρση της µετανάστευσης σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αµερικής µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία πολυπολιτισµικών κοινωνιών, οδήγησε πολλές από τις χώρες υποδοχής στην υιοθέτηση µέτρων για την εκπαίδευση των παιδιών των µεταναστών. Πολλές κυβερνήσεις αποδέχθηκαν το γεγονός της µονιµότητας της εγκατάστασης των µεταναστών και αντιλήφθηκαν ότι έπρεπε να λάβουν χώρα εκπαιδευτικές µεταρρυθµίσεις, προκειµένου να ικανοποιηθεί στην πράξη το δικαίωµα στην παιδεία των νεαρών µεταναστών. Ήδη από τη δεκαετία του 70 γίνονται οι πρώτες νύξεις για µια πολυπολιτισµική ή διαπολιτισµική εκπαίδευση. Για να καταλήξουµε όµως, σε αυτό που σήµερα ονοµάζεται «ιαπολιτισµική εκπαίδευση», η εκπαιδευτική µεταρρύθµιση ακολούθησε µια πορεία παράλληλη των σχετικών µε τους µετανάστες πολιτικών επιλογών και αντιλήψεων της κάθε φορά τρέχουσας πραγµατικότητας. Η συνοπτική παρουσίαση των µοντέλων που ακολουθεί, έχει σκοπό, ακριβώς, να καταδείξει αυτή την σχέση τη εκπαιδευτικής πολιτικής µε την ωρίµανση των τοπικών κοινωνιών σε ό,τι αφορά τα δικαιώµατα των µεταναστών Το Αφοµοιωτικό Μοντέλο Το µοντέλο αυτό πρωτοεµφανίζεται τη δεκαετία του 50 ερειδόµενο στη βασική αρχή του ενιαίου και οµοιογενούς εθνικού κράτους. Έχει ως βασική θέση πως οι µεταναστευτικοί πληθυσµοί πρέπει να απορροφηθούν από τον ντόπιο οµοιογενή πολιτισµό για να µπορέσουν να συµµετέχουν ισοδύναµα στην κοινωνία. Πρόκειται για το φαινόµενο melting pot που η

11 µεταναστευτική οµάδα χάνει τα δικά της πολιτισµικά στοιχεία και αναµιγνύεται µε την επικρατούσα κοινωνική οµάδα σε τέτοιο βαθµό ώστε να µην διακρίνεται ως ξεχωριστή (Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003). Γενικά µε το όρο «αφοµοίωση» εννοείται η διαδικασία µέσα από την οποία άτοµα διαφορετικής εθνικής ή φυλετικής προέλευσης αλληλεπιδρούν και συµµετέχουν στην καθηµερινή ζωή µιας ευρύτερης κοινωνίας, χωρίς να παίζει ρόλο η διαφορετική τους προέλευση. Ένας διαφορετικός ορισµός την κατατάσσει ως το τελευταίο στάδιο της όλης διαδικασίας επιπολιτισµού που ακολουθεί τα στάδια της επαφής, της σύγκρουσης και της προσαρµογής (Γεωργογιάννης και Μάρκου, 1996). Στην εκπαίδευση προτάσσεται η «υπόθεση του ελλείµµατος» (Κάτσικας και Πολίτου,1999) 1. Οι αλλοδαποί µαθητές αντιµετωπίζονται ως πρόβληµα αφού δεν γνωρίζουν τη γλώσσα και τον πολιτισµό της χώρας και άρα εµποδίζουν και την πρόοδο των υπολοίπων µαθητών. Το σχολείο στο αφοµοιωτικό µοντέλο είναι µονογλωσσικό και µονοπολιτισµικό και στόχος του είναι να βοηθά όλα τα παιδιά να αποκτήσουν επάρκεια στην εθνική γλώσσα και πολιτισµό το γρηγορότερο δυνατόν. Πολλές φορές δε, προκειµένου η παρουσία των αλλοδαπών στην τάξη να µην αποτελεί παράγοντα κωλύµατος, µπαίνει και περιορισµός στο ποσοστό παρουσίας τους στα σχολεία, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 30%!(Νικολάου, 2000). Σε ό,τι αφορά τη διδασκαλία της µητρικής γλώσσας, αποτελεί δικαίωµα και ιδιωτική υπόθεση των µεταναστών και όχι ευθύνη δηµοσίων θεσµών όπως το σχολείο. Η προσέγγιση αυτή εξειδικεύτηκε σε δύο εκπαιδευτικά µέτρα κυρίως : α) κέντρα υποδοχής και κέντρα για την εκµάθηση της γλώσσας υποδοχής ως δεύτερης γλώσσας προκειµένου να διαταραχθεί η εκπαίδευση της ντόπιας πλειοψηφίας όσο το δυνατό λιγότερο και β) πολιτική διασποράς των µεταναστών µαθητών προκειµένου η φυσική τους επαφή µε τους γηγενείς µαθητές να επιταχύνει και να διευκολύνει την αφοµοίωσή τους Το µοντέλο Ενσωµάτωσης Στα τέλη της δεκαετίας του 60 η σχολική αποτυχία των παιδιών των µεταναστών, οι αντιδράσεις από οργανωµένες οµάδες µεταναστών που εγκαταβιούσαν για µεγάλο χρονικό διάστηµα πια στις χώρες υποδοχής καθώς και η αντίληψη για την ανάγκη καλύτερης αξιοποίησης του µεταναστευτικού ανθρώπινου δυναµικού, οδήγησαν στην αναγνώριση της πολιτισµικής ετερότητας (Κάτσικας και Πολίτου, 1999). 1 Οι συγγραφείς συνδέουν αυτό το µοντέλο µε τις αρχές του δοµολειτουργισµού, σύµφωνα µε τις οποίες οι πολιτιστικά διαφοροποιηµένες οµάδες, είτε πιέζονται να αφοµοιωθούν και αποκτήσουν το «ήθος» του σχολικού οργανισµού είτε αποκλείονται από το σχολείο προκειµένου να µη διασαλευθεί η εύρυθµη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήµατος

12 Το µοντέλο ενσωµάτωσης αναγνωρίζει ότι το κάθε άτοµο φέρει στοιχεία από τον δικό του πολιτισµό που στην καινούρια χώρα αποτελούν δοµικά στοιχεία της νέας του ταυτότητας. Γι αυτό προτάσσεται ο σεβασµός προς την πολιτισµική ετερότητα, στον βαθµό, όµως, που δεν θέτει σε κίνδυνο τις πολιτισµικές αρχές της κυρίαρχης κοινωνίας (Νικολάου,2000 και Γεωργογιάννης, ). Ουσιαστικά επιχειρείται ο εξορθολογισµός της αφοµοιωτικής προσέγγισης αφού εξακολουθεί να είναι πρωταρχικός ο στόχος της πολιτισµικά οµοιογενούς κοινωνίας. Στην εκπαίδευση, αναγνωρίζεται η ιδιαιτερότητα του µαθητή και προτάσσεται ο σεβασµός της γλώσσας, της θρησκείας και των ηθών του. Ωστόσο, ζητάται από τον µαθητή που ανήκει σε διαφορετικό πολιτισµό, να αλλάξει και να προσαρµοστεί στη νέα εκπαιδευτική πραγµατικότητα και δεν επιχειρεί το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστηµα να αναδιαµορφώσει τις αρχές που το διέπουν και να προσανατολίσει τους στόχους του προς τον αλλοδαπό µαθητή. Η ισότητα των εκπαιδευτικών ευκαιριών εξαντλείται στην επίτευξη των στόχων ενός σχολείου που όπως αναφέρει ο Νικολάου (2000), «έχει διαµορφωθεί για να ικανοποιήσει ενδεχοµένως τις απαιτήσεις της κυρίαρχης οµάδας, αλλά αγνοεί και αδυνατεί να καλύψει τις ιδιαίτερες ανάγκες των µεταναστών µαθητών». Βάσει αυτής της λογικής τα εκπαιδευτικά µέτρα προσανατολίζονται προς την εκµάθηση της µητρικής γλώσσας, κοινωνικών και ιστορικών στοιχείων της χώρας προέλευσής τους και σχεδιάζονται πιο λεπτοµερή προγράµµατα σχολικής και κοινωνικής ενίσχυσης των µεταναστών παιδιών για την αποτελεσµατικότερη ενσωµάτωσή τους στο σχολείο και την κοινωνία Το Πολυπολιτισµικό µοντέλο Τη δεκαετία του 70 στις ΗΠΑ, Καναδά και σε ευρωπαϊκές χώρες υποδοχής µεταναστών, έγινε αντιληπτό ότι η αφοµοίωση και η ενσωµάτωση δεν έδιναν ουσιαστικές λύσεις στα προβλήµατα των µεταναστών στο σχολείο, αλλά αντίθετα συνέβαλαν στην αναπαραγωγή των κοινωνικοπολιτισµικών ανισοτήτων και του εθνικού διαχωρισµού. Αυτή την περίοδο υποστηρίζεται η άποψη ότι η κοινωνική συνοχή προωθείται µε την αναγνώριση των πολιτισµικών ιδιαιτεροτήτων των κοινωνικών οµάδων. Πρόκειται για την ιδέα του «πολιτισµικού πλουραλισµού» που αναγνωρίζει τις ποικίλες µεταναστευτικές οµάδες ως φορείς διαφορετικής κοινωνικής ταυτότητας που διεκδικούν τον σεβασµό της πολιτισµικής διαφοράς τους και τη θέση τους σε ένα εναλλακτικό πολυπολιτισµικό -και όχι µονιστικό - κοινωνικό µοντέλο (Γκόβαρης, 2004)

13 Σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής γίνεται κατανοητό ότι πρέπει να αλλάξουν οι πρακτικές της κυρίαρχης οµάδας και όχι της µειονοτικής. Η µητρική γλώσσα, ο πολιτισµός αλλοδαπών µαθητών γίνονται αποδεκτά στη σχολική κοινωνία, αναγνωρίζονται και συνυπάρχουν παράλληλα και ισότιµα µε τη γλώσσα και τον πολιτισµό της χώρας υποδοχής. Εφαρµόζονται προγράµµατα που έχουν στόχο την καλλιέργεια του σεβασµού και την ανοχή των ατόµων µε διαφορετική εθνική, πολιτική και θρησκευτική προέλευση. Με λίγα λόγια αναγνωρίζεται η αναγκαιότητα της γνώσης από το παιδί του εθνικού πολιτισµού και της εθνικής του παράδοσης προκειµένου να βελτιωθεί η σχολική του επίδοση και να υπάρξουν ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες για όλα τα παιδιά ( Γεωργογιάννης, ). Οι Κάτσικας και Πολίτου ( 1999) ισχυρίζονται ότι το πολυπολιτισµικό µοντέλο επικεντρώνεται γύρω από την ισότητα των ευκαιριών µε ένα συγκεκριµένο τρόπο. Ο βασικός στόχος είναι η παροχή ενός προγράµµατος σπουδών και διδακτικής βοήθειας πολιτισµικά αντίστοιχου µε τις µειονοτικές και µεταναστευτικές οµάδες, µε στόχο την «αυξηµένη προσοντοποίησή τους», όπως προστάζει η νεοφιλελεύθερη στρατηγική που διαπνέει κάθε κυβερνητική πολιτική της εποχής, συνεκδοχικά και την εκπαιδευτική πολιτική Το Αντιρατσιστικό µοντέλο Στα µέσα της δεκαετίας του 80 κάνει την εµφάνισή του το αντιρατσιστικό µοντέλο, στην Αµερική και την Αγγλία κυρίως, ως αντίδραση στο πολυπολιτισµικό µοντέλο. Επικεντρώνεται στους θεσµούς και στις δοµές της κοινωνίας, όπου, µέσα από τους νόµους, εµφανίζεται ο θεσµικός ρατσισµός. Το πολυπολιτισµικό µοντέλο κατακρίθηκε ως απλοϊκό διότι κατά τον Νικολάου (2000) δεν στέκεται παρά µόνο στη εθνολογική διάσταση του όρου «πολιτισµός» και αναδεικνύει µόνο την πλευρά της «παράδοσης» του πολιτισµικού συστήµατος. Επίσης παραβλέπει ότι οι πολιτισµοί δεν είναι ενιαία και συναφή µονολιθικά µπλοκ, εστιάζεται υπερβολικά στις πολιτισµικές διαφορές και περιορίζει τις πολιτισµικές ανταλλαγές στη σχέση «υποταγή/προδοσία», αφού ο µετανάστης πρέπει να χάσει ένα πολιτισµικό στοιχείο υιοθετώντας ένα άλλο του εγχώριου πολιτισµού! Το αντιρατσιστικό µοντέλο επικεντρώνεται περισσότερο στις κοινωνικές δυνάµεις που ενισχύουν το θεσµικό ρατσισµό και όχι στις ατοµικές στάσεις και τους πολιτισµικούς παράγοντες, κατά αποκλειστικότητα, όπως στο πολυπολιτισµικό πρότυπο. Οι βασικοί στόχοι του είναι ( Γεωργογιάννης, ) :

14 - η ισότητα ευκαιριών και πρόσβασης στην εκπαίδευση όλων των παιδιών ανεξάρτητα από το γλωσσικό και πολιτισµικό υπόβαθρό τους - η δίκαιη αντιµετώπιση από το κράτος - η απαλλαγή από τα ρατσιστικά πρότυπα Σε επίπεδο εκπαιδευτικής µεταρρύθµισης εφαρµόστηκαν προγράµµατα ευαισθητοποίησης απέναντι στο ρατσισµό. Προκειµένου να αντιµετωπιστούν οι κρυµµένες και έµµεσες µορφές ρατσισµού που υφέρπουν στις συµπεριφορές των δασκάλων, τον τρόπο διδασκαλίας, τη σχολική οργάνωση και τις σχολικές δραστηριότητες, απαιτείται κριτική αναµόρφωση των θεσµικών προβλέψεων σχετικά µε τους µετανάστες, σε όλο το φάσµα των κυβερνητικών πολιτικών. Το κράτος δεν είναι ουδέτερος παρατηρητής ούτε είναι ικανό να παράσχει µια ουδέτερη αντικειµενική εκπαιδευτική πολιτική, ανοικτή στις εκκλήσεις για προστασία από το ρατσισµό και πρόθυµη να παράσχει τα τεχνικά µέσα για την υποστήριξη της εκπαίδευσης των µεταναστών µέσα στο επίσηµο εκπαιδευτικό σύστηµα, όπως διακηρύσσει ( Κάτσικας και Πολίτου, 1999). Ο αποκλεισµός των µεταναστών από το αγαθό της παιδείας είναι ουσιαστικός και έχει πολύπλοκα κοινωνικά, οικονοµικά και πολιτισµικά αίτια. Γι αυτό το λόγο η αντιρατσιστική θεώρηση πρέπει να διατρέχει και την παραµικρή θεωρητική και πρακτική επέκταση της επίσηµης εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι επικριτές αυτού του µοντέλου του καταλογίζουν µονοµέρεια διότι θεωρεί τη «φυλή» ως παράγοντα αποκλεισµών χωρίς να λαµβάνουν υπόψη τους υπόλοιπους παράγοντες µε τους οποίους διαπλέκεται (Γκόβαρης, 2004). Παραθεωρεί τον παράγοντα της κοινωνικής τάξης καθώς και τη δυναµική της σύνθετης ιστορικής πραγµατικότητας που καθιέρωσε το φαινόµενο του ρατσισµού. Το αντιρατσιστικό πρότυπο προϋποθέτει εκτός από την άρση των προκαταλήψεων, την εξάλειψη της αρνητικής συµπεριφοράς απέναντι στις µειονεκτούσες κοινωνικές οµάδες και την καλυτέρευση των συνθηκών διαβίωσής τους (Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003) Το ιαπολιτισµικό µοντέλο Περιληπτικά και σύµφωνα µε την κριτική των µοντέλων που κάνει ο Γεωργογιάννης (1997 2, σελ.51-53) το αφοµοιωτικό µοντέλο είναι στενά εθνοκεντρικό, γιατί απαιτεί από τον µετανάστη να ξεπεράσει ο ίδιος όλα τα προβλήµατα που θα αντιµετωπίσει στη χώρα υποδοχής και τον καταδικάζει σε ρόλο παρατηρητή. Το µοντέλο ενσωµάτωσης αφήνει στα ίδια τα παιδιά τη δυνατότητα να αλλάξουν και να προσαρµοστούν στα νέα δεδοµένα, χωρίς να παρεµβαίνει. Το πολυπολιτισµικό µοντέλο δηµιουργεί κοινωνικό διχασµό, επειδή τονίζει

15 την πολιτισµική αυτοσυνειδησία των οµάδων και παρακωλύει την κοινωνική τους ενσωµάτωση, αφού η «διαφορετικότητα» παρουσιάζεται ως αυταξία. Τέλος, το αντιρατσιστικό µοντέλο θεωρεί την καταπολέµηση του ρατσισµού κατά κύριο λόγο πολιτική υπόθεση και έτσι υπάρχει το ενδεχόµενο πολιτικής εκµετάλλευσης της εκπαίδευσης. εδοµένων των παραπάνω ατελειών, προκρίνεται πλέον το διαπολιτισµικό µοντέλο, που εµφανίστηκε στην Ευρώπη, τη δεκαετία του 80. Για πολλούς ( Γκόβαρης 2004, Κάτσικας και Πολίτου 1999, Κανακίδου και Παπαγιάννη 1994) η διαπολιτισµική προσέγγιση δεν αφορά µια εκπαιδευτική πρακτική ούτε ένα συγκεκριµένο µοντέλο αλλά περισσότερο περιγράφει ένα τρόπο για να προσεγγίσουµε την υφιστάµενη εκπαιδευτική πραγµατικότητα. Εµφανίζεται κυρίως σαν ένας τρόπος για να ανιχνευθούν, να κωδικοποιηθούν και να ερµηνευθούν οι αλλαγές στα παραδοσιακά εκπαιδευτικά πρότυπα, ως το σύγχρονο βήµα ελεύθερου διαξιφισµού και σύνθεσης των λόγων των διαφόρων κοινωνικών δυνάµεων. Το διαπολιτισµικό µοντέλο απευθύνεται στο σύνολο των ατόµων που ζουν σε µια συγκεκριµένη κοινωνία και απαιτεί βαθύτερες αλλαγές για να ανοίξει το σχολείο στην κοινωνία και να γίνει πραγµατικότητα το ζήτηµα της ισότητας των ευκαιριών για όλους τους µαθητές. Βασική αρχή αποτελεί η ιδέα ότι η πολιτισµική ταυτότητα και το µορφωτικό κεφάλαιο του εκάστοτε µαθητή κρίνεται εξίσου άξιο καθώς και αφετηρία της διδακτικής διαδικασίας. Εν ολίγοις, η διαπολιτισµική προσέγγιση διαπνέει τη γενική παιδεία που παρέχει το σχολείο και αποτελεί την απάντηση στην πραγµατικότητα του γλωσσικού και πολιτισµικού πλουραλισµού (Reich σε Γκόβαρη, 2004). Οι στόχοι και οι βασικές αρχές της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης θα αναλυθούν στην επόµενη ενότητα. Και αυτό το µοντέλο, παρόλο που έχει συγκεντρώσει τη σαφή προτίµηση των επίσηµων εκπαιδευτικών πολιτικών της Ε.Ε. αλλά και επιµέρους χωρών εντός και εκτός Ευρώπης, έχει δεχτεί επικρίσεις. Σύµφωνα µε αυτές τις επικρίσεις, το βασικό ελάττωµά του είναι ότι στην ουσία αποτελεί ένα ιδεώδες που αντλεί το κύρος του από την απόσταση που έχει από τα υπόλοιπα µοντέλα. εν έχει προκύψει µέσα από ορισµένες κοινωνικές πρακτικές αλλά ως θεωρητική απάντηση σε ό,τι προβληµατικό παρουσιάζει η σύγχρονη εκπαιδευτική πραγµατικότητα. Θεωρεί τους πολιτισµούς ως διακριτά συστήµατα που µπορούν έτσι να διαπλέκονται εµφανώς και ουδετεροποιεί τις σχέσεις µεταξύ τους, ορίζοντας ως πεδίο της διαπλοκής τους ένα «ουδέτερο και αντικειµενικό» εκπαιδευτικό σύστηµα (Κάτσικας και Πολίτου, 1999). Άλλη µερίδα της θεωρίας αποδίδει απλοϊκότητα και ιδεαλισµό στο διαπολιτισµικό µοντέλο γιατί τα πραγµατικά προβλήµατα που προκύπτουν από την κοινωνικοπολιτική θέση των ανθρώπων δεν µπορούν να αντιµετωπιστούν µε παιδαγωγικά

16 µέτρα (παρουσίαση αυτών των επιφυλάξεων σε Κανακίδου και Παπαγιάννη, 1994, σελ.46-47) ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Τη δεκαετία του 1980 επιχειρήθηκε µια µεταστροφή από την «υπόθεση του ελλείµµατος» στην «υπόθεση της διαφοράς». Το µορφωτικό κεφάλαιο των µεταναστών µαθητών δεν θεωρούνταν πλέον ως ελλειµµατικό αλλά ως διαφορετικό και η ετερότητα αυτή θα έπρεπε να τύχει σεβασµού και αποδοχής από τα µέλη της πλειονότητας. Η διαπολιτισµική παιδαγωγική ζητά από όλες τις πολιτισµικές οµάδες που ζουν σε µια πολυπολιτισµική κοινωνία να αποκαταστήσουν µεταξύ τους µια επικοινωνία στη βάση της ισοτιµίας, της αµοιβαίας κατανόησης και της αλληλοαποδοχή. Ο αµανάκης (1998, σελ ) αναφέρει τέσσερα βασικά αξιώµατα της διαπολιτισµικής θεωρίας : Ισοτιµία των πολιτισµών, πολιτισµική σχετικότητα και οικουµενικότητα. Πρέπει να αποφεύγεται η αξιολογική σύγκριση των πολιτισµών µιας και όλοι θεωρούνται ισότιµοι µεταξύ τους, συµπεριλαµβανοµένου και του λεγόµενου «πολιτισµού των µεταναστών», ένα είδος ενδιάµεσου πολιτισµού, προϊόντος της διαφοροποίησης και της µετεξέλιξης του πολιτισµού της χώρας προέλευσης λόγω των επιδράσεων του πολιτισµού της χώρας υποδοχής. Ισοτιµία του µορφωτικού κεφαλαίου ατόµων διαφορετικής πολιτισµικής προέλευσης. Η αποδοχή του µορφωτικού κεφαλαίου κάθε µαθητή ανεξάρτητα από τη φυλετική, εθνική ή κοινωνική προέλευσή του αποτελεί µε της σειρά της βασική προϋπόθεση για την απρόσκοπτη εξέλιξή του. Αρχή της παροχής ίσων ευκαιριών. Το σχολείο οφείλει να δεχτεί το παιδί όπως είναι και να του δώσει την ευκαιρία να αναπτύξει τις δυνατότητές του και την προσωπικότητά του µε βάση τις δικές του κοινωνικό-πολιτισµικές προϋποθέσεις και να προωθήσει τον πολιτισµό και τη γλώσσα του. Ο κάτω από πολυπολιτισµικές συνθήκες αναπτυσσόµενος άνθρωπος ως αφετηρία και στόχος της διαπολιτισµικής παιδαγωγικής πράξης. Ο παιδοκεντρικός προσανατολισµός της διδακτικής- µεθοδολογικής αρχής ανάγεται στην παραδοχή ότι

17 υπάρχουν αξίες που έχουν ένα οικουµενικό χαρακτήρα, είναι εκείνες που αφορούν τον άνθρωπο ως οντογένεση. Οι περισσότεροι πάντως έλληνες συγγραφείς των εγχειριδίων διαπολιτισµικής εκπαίδευσης προτιµούν τη τετραµερή διάκριση του Essinger (Νικολάου 2000, Γεωργογιάννης , Μάρκου 1996) σχετικά µε τις βασικές αρχές της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης : - εκπαίδευση για ενσυναίσθηση (empathy). Πρώτιστο έργο της εκπαίδευσης είναι να ενθαρρύνει το άτοµο να ενδιαφερθεί για τους άλλους και τη διαφορετικότητά τους. - εκπαίδευση για αλληλεγγύη. - εκπαίδευση για διαπολιτισµικό σεβασµό. Πρόκειται για το άνοιγµα της επικρατούσας κοινωνικής οµάδας στους άλλους πολιτισµούς και πρόσκληση στους άλλους να συµµετέχουν στον δικό της. - εκπαίδευση εναντίον του εθνικιστικού τρόπου σκέψης. Αυτό σηµαίνει εξάλειψη των εθνικών στερεοτύπων και προκαταλήψεων ώστε να επιτευχθεί ο διαπολιτισµικός διάλογος επί της ουσίας. Αν και δεν υπάρχει ένα ενιαίο µοντέλο διαπολιτισµικής εκπαίδευσης, στις ευρωπαϊκές τουλάχιστον χώρες, η αρχή της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης έχει αποκτήσει τέτοια σηµασία διότι δηλώνει µια δυναµική -και όχι στατική-διαδικασία αλληλεπίδρασης και συνεργασίας ανάµεσα σε άτοµα διαφορετικών εθνικών και µεταναστευτικών οµάδων ( Παλαιολόγου και Ευαγγέλου, 2003). Σε κάθε περίπτωση η διαπολιτισµικότητα προϋποθέτει το ξεπέρασµα της στενής έννοιας «έθνους- κράτους», την εγκατάλειψη των εθνοκεντρικών προτύπων που διαπερνούν τα σχολικά προγράµµατα και την αποδοχή της πολυπολιτισµικότητας ως µιας ευτυχούς συγκυρίας και πρόκλησης για το µετασχηµατισµό των ατόµων και της κοινωνίας σε µια κατεύθυνση που θα χαρακτηρίζεται από την ανεκτικότητα, την αποδοχή του διαφορετικού και της όσµωσης που δηµιουργείται από τη συνύπαρξη και συγκατοίκηση ατόµων και οµάδων µε πολιτισµικές διαφορές ( αµανάκης 1998, Μάρκου 1996). Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τον θεσµό του σχολείου, έχει γίνει πλέον αντιληπτό ότι αυτό δεν είναι πολιτισµικά ουδέτερο αλλά έχει ένα βαθιά µονοπολιτισµικό προσανατολισµό (Parekh σε S. Modgil et al., 1997, σελ.44-64). Το εκπαιδευτικό σύστηµα δεν υφίσταται σε ιστορικό και κοινωνικό κενό αλλά αποτελεί αναπόσπαστο µέρος µιας συγκεκριµένης κοινωνικής δοµής. Όµως οι συνέπειες της µονοπολιτισµικής εκπαίδευσης είναι καταστροφικές για όλους τους µαθητές. Γι αυτό η διαπολιτισµική εκπαίδευση διατείνεται ότι είναι «µια εκπαίδευση για όλους» και ισχύει σαν επιταγή ακόµα και εκεί που δεν υπάρχουν

18 παιδιά µειονοτήτων, αφού παρέχει σε όλους σηµαντικά για τη ζωή εφόδια και βιώνεται έτσι ως εµπλουτισµός (Παλαιολόγου-Γκικοπούλου, 2005). Συµπερασµατικά, στο πεδίο του σχολείου, η διαπολιτισµική εκπαίδευση έχει ως στόχο: α) να διασφαλίσει ότι όλοι οι µαθητές, ανεξάρτητα από το γλωσσικό και πολιτισµικό υπόβαθρό τους, απολαµβάνουν ισότητα ως προς τα εκπαιδευτικά αποτελέσµατα β) να ενθαρρύνει στο σχολείο την πολυµορφία και την πολυγλωσσία που χαρακτηρίζει σήµερα την κοινωνία που ζούµε γ) να ενισχύσει σχολικές µονάδες µε στρατηγικές που προωθούν τη διαπολιτισµική κατανόηση και επικοινωνία δ) να προωθήσει εκείνες τις συµπεριφορές που καλλιεργούν την αρµονία ανάµεσα στις διάφορες πολιτισµικές οµάδες ε) να προωθήσει εκείνες τις συµπεριφορές που στρέφονται ενάντια στις διακρίσεις, οι οποίες βασίζονται στις εθνοπολιτισµικές διαφορές. Στην πράξη, οι διαφορετικές «ταυτότητες» όλων των εµπλεκοµένων στην εκπαιδευτική διαδικασία γίνονται αντικείµενο διαπραγµάτευσης από δασκάλους και µαθητές. Ο τρόπος που γίνεται αυτή η διαπραγµάτευση µπορεί να αναλυθεί, κατά τον Cummins (2005, τοµ.β, σελ ) σε σχέση µε τέσσερις διαστάσεις της σχολικής πράξης που δεν είναι µεταξύ τους απολύτως διακριτές αλλά αλληλοεπηρεάζονται : την ενσωµάτωση της γλώσσας και του πολιτισµού των δίγλωσσων µαθητών, τη συµµετοχή της κοινότητας, τον παιδαγωγικό προσανατολισµό και την αξιολόγηση των δίγλωσσων µαθητών. Σε κάθε περίπτωση, ακόµη και αν του αποδίδουν ιδεαλισµό και αφέλεια, το διαπολιτισµικό µοντέλο είναι ένα ολοκληρωµένο µοντέλο εκπαίδευσης που, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Γεωργογιάννης (1997 2, σελ.53) «λαµβάνει υπόψη πάνω απ όλα την αναγκαιότητα της αλληλεπίδρασης και αµοιβαίας συνεργασίας ανάµεσα σε άτοµα διαφόρων µεταναστευτικών οµάδων και έχει ως στόχο τη δηµιουργία ανοιχτών κοινωνιών που θα χαρακτηρίζονται από ισονοµία, αλληλοκατανόηση και αλληλοαποδοχή»

19 ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

20 3. ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ & ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 3.1. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ & ΑΛΛΟ ΑΠΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Εδώ και µια δεκαετία περίπου η Ελλάδα βιώνει µια αλλαγή. Αποτελεί πλέον ενδιάµεσο σταθµό ή µακροπρόθεσµο προορισµό για πολλούς µετανάστες από χώρες των Βαλκανίων, της Ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής. Σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή του πληθυσµού που διαβιεί στην Ελλάδα, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (2001) έδωσε στη δηµοσιότητα στοιχεία, σύµφωνα µε τα οποία οι αλλοδαποί υπολογίζονται στις άτοµα, µε τους να προέρχονται από την Αλβανία. Εάν, δε, λάβουµε υπόψη την πάροδο επτά ετών από την τελευταία απογραφή αλλά και των αριθµό των αλλοδαπών που ζουν στην Ελλάδα χωρίς επίσηµη άδεια, ο πληθυσµός τους υπερβαίνει πλέον το εκατοµµύριο (Palaiologou, 2007). Αυτή η γρήγορη κοινωνική µεταβολή εκφράστηκε και στο σχολείο, αφού σε λίγο χρονικό διάστηµα η σύνθεση του µαθητικού πληθυσµού µετατράπηκε σε πολύγλωσση και πολυπολιτισµική. Με στοιχεία που παραθέτει ο Παπαχρήστου (2005), µόνο την δεκαετία , ο πληθυσµός των αλλοδαπών µαθητών στα ελληνικά σχολεία αυξήθηκε κατά 300% ( από σε µαθητές)! Όµως, αυτή η µεταβολή έφερε µαζί της και πολλές ανησυχίες. Σε έρευνα της ΚΑΠΑ Research για λογαριασµό της UNICEF (σε Mastoras, 2001), το 42% των ερωτηθέντων νοικοκυριών θεωρεί την παρουσία των αλλοδαπών στα σχολεία αρνητικό φαινόµενο. Επίσης, αξιοσηµείωτο πόρισµα της έρευνας είναι ότι µόλις το 38,1 % των εκπαιδευτικών συµφωνεί να γράφονται τα παιδιά των αλλοδαπών σε οποιοδήποτε ελληνικό σχολείο. Η πλειοψηφία αντίθετα, θεωρεί ότι θα πρέπει να γράφονται σε τάξεις ειδικές για αλλοδαπούς ή σε ειδικά για αυτούς σχολεία. Χάριν των εισαγωγικών παρατηρήσεων, θα πρέπει να τονίσουµε ότι στη χώρα µας, η προβληµατική στα θέµατα εκπαίδευσης αλλόγλωσσων µαθητών ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του 70. Εκείνη την περίοδο παρατηρείται µαζική εισροή παλιννοστούντων (Κάτσικας Πολίτου 1999, αµανάκης 1998, Μπόµπας 1994). Οι παλιννοστούντες είναι είτε άτοµα ελληνικής καταγωγής που είχαν µεταναστεύσει για να ενισχύσουν το εργατικό

21 δυναµικό χωρών της υτικής Ευρώπης ή της Αµερικής είτε άτοµα που κατέφυγαν στη χώρα καταγωγής τους µετά την πτώση των κοµµουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, τη δεκαετία του 1990 κυρίως (εισροή Ποντίων και Βορειοηπειρωτών). Τα πρώτα λοιπόν εκπαιδευτικά µέτρα, προσανατολίζονται στην «επανένταξη» των παλιννοστούντων µαθητών, όπως θα δούµε παρακάτω. Για το λόγο αυτό, στο εξής όταν αναφερόµαστε στη διαπολιτισµική εκπαίδευση στην Ελλάδα, θα συµπεριλαµβάνουµε στην εξέταση των σχολικών χαρακτηριστικών των µεταναστών- µαθητών και τους παλιννοστούντες µαθητές, χωρίς ιδιαίτερη διάκριση, αφού αντιµετωπίζουν παρόµοια προβλήµατα γλώσσας και ένταξης σε σχολικό περιβάλλον διαφορετικό από αυτό της χώρας προέλευσής τους Το άρθρο 16 του Συντάγµατος, προβλέπει το δικαίωµα στην εκπαίδευση µόνο για τους Έλληνες πολίτες. Αυτό φυσικά δεν σηµαίνει πως κοινός νόµος δεν µπορεί να επεκτείνει την ισχύ και την ευεργετική δράση αυτού του δικαιώµατος και στους αλλοδαπούς. Ο Θεµελιώδης Νόµος κάθε κράτους, το Σύνταγµα, αποτυπώνει µόνο τα minima εξ των ατοµικών δικαιωµάτων. Εξάλλου, πληθώρα διατάξεων διεθνών συµβάσεων που έχει κυρώσει η χώρα, προστατεύει ρητά το δικαίωµα εκπαίδευσης κάθε παιδιού. (ενδεικτικά άρθρο 2 του Α Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύµβασης ικαιωµάτων του Ανθρώπου και άρθρα 3, 149 και 150 της Συνθήκης των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων). Σε κάθε περίπτωση, ο νέος µεταναστευτικός νόµος 3386/2005 (ΦΕΚ Α212/ ), στο άρθρο 72, προβλέπει ότι οι ανήλικοι υπήκοοι τρίτων χωρών υπάγονται στην υποχρεωτική σχολική φοίτηση όπως οι ηµεδαποί και χαίρουν ακώλυτης πρόσβασης σε κάθε δραστηριότητα της σχολικής και εκπαιδευτικής κοινότητας. Βέβαια, αν και επίσηµα η εκπαίδευση ορίζεται µε βάση την εκπαιδευτική νοµοθεσία ως κοινό αγαθό, η σηµερινή προβληµατική εστιάζεται στην καταπολέµηση του εκπαιδευτικού αποκλεισµού. Υπάρχουν οµάδες που για ποικίλους λόγους δεν αποκτούν τα αναγκαία για την επαγγελµατική και κοινωνική ένταξη εφόδια αλλά η παιδεία είναι θεµελιώδες αγαθό και η εκπαιδευτική ένταξη των παιδιών των µεταναστών συνιστά αδιαµφισβήτητη ανάγκη και αναφαίρετο δικαίωµά τους. Η Ελληνική Πολιτεία θέλησε να ανταποκριθεί στη νέα σχολική και κοινωνική πραγµατικότητα µε τη θεσµοθέτηση της αρχής της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης και την ίδρυση των διαπολιτισµικών σχολείων, ως κεντρική ενέργεια της πολιτικής της. «Μια κοινωνία που ενδιαφέρεται για την καταπολέµηση του εκπαιδευτικού αποκλεισµού είναι φυσικό να φροντίζει κυρίως για την πρόληψή του. Οι όποιες ιδιαιτερότητες

22 του µαθητή θρησκεία, γλώσσα, εθνότητα, τρόπος ζωής- δεν µπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για το σχολείο..» ( Ι.Π.Ο..Ε., 2004, σελ.68) ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΛΛΟ ΑΠΟΥΣ & ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Νοµικές ρυθµίσεις σε επίπεδο σχολικής οργάνωσης. Όπως προειπώθηκε, τα πρώτα µέτρα που έλαβαν οι ελληνικές κυβερνήσεις σε εκπαιδευτικό επίπεδο, αφορούσαν τις ιδιαίτερες σχολικές και παιδαγωγικές ανάγκες των παλιννοστούντων. Το πρώτο σχετικό διάταγµα εντοπίστηκε το Πρόκειται για το Β.. 664/1969 «περί εγγραφής και εξετάσεων µαθητών ηµοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως Ξένων σχολείων εις αντίστοιχους τάξεις των εν Ελλάδι σχολείων», που προέβλεπε την εγγραφή των µαθητών αυτών χωρίς κατατακτήριες εξετάσεις και τη µη βαθµολόγησή τους στο µάθηµα των Ελληνικών. Και στα επόµενα διατάγµατα της δεκαετίας του 1970 ( Β.. 585/1972, Π.. 417/1977, Π.. 578/1977, Π.. 117/1978, Π.. 155/1978, Π.. 297/1978) είναι αξιοσηµείωτη η παντελής έλλειψη υποστηρικτικών µέτρων για τους µαθητές από την πλευρά του σχολείου. Το ελληνικό σχολείο δείχνει να πιστεύει πως η ένταξη των µαθητών αυτών είναι απλώς θέµα χρόνου και δεν αισθάνεται την υποχρέωση να προσφέρει χωριστή βοήθεια πέρα ή παράλληλα προς το σχολικό πρόγραµµα. Η οµαλή ένταξη των µαθητών θεωρείται θέµα δικό τους και της οικογένειάς τους. Ο αµανάκης (1997) µάλιστα χαρακτηρίζει την εκπαιδευτική πολιτική της πρώιµης αυτής εποχής ως έχουσα «έντονο προνοιακό- φιλανθρωπικό» χαρακτήρα. Με αφετηρία το διογκούµενο ρεύµα παλιννόστησης από το 1973 και µετά, η Πολιτεία επιχείρησε να επιλύσει το πρόβληµα της εκπαίδευσης των παιδιών των αποδήµων Ελλήνων που επέστρεφαν, µε το Ν.. 339/1974 (ΦΕΚ Α 61/ ) «Περί ιδρύσεως και λειτουργίας Γυµνασίου Αποδήµων Ελληνοπαίδων µετά Μαθητικής Εστίας». Το Ν.. αφορούσε την ίδρυση και λειτουργία στην Αθήνα ηµερησίου εξατάξιου Γυµνασίου αρρένων µε στόχο τη διαπαιδαγώγηση και µόρφωση των Ελληνοπαίδων του εξωτερικού, το οποίο σχολείο δεν λειτούργησε ποτέ. Σηµειώνεται, δε, ότι εν τω µεταξύ τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη, οι εκπαιδευτικές ανάγκες των αλλοδαπών καλύπτονταν στο πλαίσιο

23 λειτουργίας ξένων ιδιωτικών σχολείων (π.χ. Γαλλικό σχολείο, Ελληνογερµανική Σχολή, American Community School). Τα σχολεία αυτά λειτουργούν έως και σήµερα και ακολουθούν ξένα αναλυτικά προγράµµατα ή δίγλωσση και τρίγλωσση εκπαίδευση εγκεκριµένη από τις κρατικές εκπαιδευτικές αρχές 2. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η λειτουργία κάποιων δίγλωσσων σχολείων που καλύπτουν τις ανάγκες της Αρµενικής και Πολωνικής κοινότητας, τα οποία θα µπορούσαν ανεπιφύλακτα να χαρακτηριστούν ως διαπολιτισµικά σχολεία µε την έννοια ότι υπάρχει ισότιµη αντιµετώπιση της γλώσσας και του πολιτισµού τόσο της χώρας υποδοχής όσο και της χώρας προέλευσης (Νικολάου, 2000). Με το Ν.. 339/1974 ιδρύθηκε το πρώτο Γυµνάσιο Απόδηµων Ελληνοπαίδων µε σκοπό την «επί τη βάσει των αξιών του Ελληνικού και Χριστιανικού πολιτισµού διαπαιδαγώγησιν και µόρφωσιν Ελληνοπαίδων εξωτερικού». Μόνο από τη διατύπωση του βασικού σκοπού µπορεί να συναχθεί το συµπέρασµα ότι το πρώτο αυτό σχολείο ακολουθούσε το αφοµοιωτικό µοντέλο εκπαίδευσης. Με το Π.. 435/1984 (ΦΕΚ Α154/ «Ίδρυση και λειτουργία σχολείων αποδήµων ελληνοπαίδων») ιδρύθηκαν στην Αττική για µαθητές που προέρχονται από αγγλόφωνες χώρες ή σχολεία ένα δωδεκαθέσιο δηµοτικό, ένα µικτό γυµνάσιο και ένα µικτό λύκειο γενικής κατεύθυνσης. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 1 του Π.., επίσης, υπήρχε πρόβλεψη να λειτουργήσουν τµήµατα µε µαθητές που προέρχονταν από άλλες χώρες, εφόσον συγκεντρωνόταν αριθµός 15 τουλάχιστον µαθητών. Ακολουθεί το 1985 η ίδρυση και λειτουργία σχολείων αποδήµων ελληνοπαίδων στη Θεσσαλονίκη µε το Π.. 369/1985 (ΦΕΚ Α 131/ «Ίδρυση και λειτουργία σχολείων απόδηµων Ελληνοπαίδων στη Θεσσαλονίκη» ) για µαθητές που προέρχονται από ξένα σχολεία γερµανόφωνων χωρών. Ιδρύονται ένα δωδεκαθέσιο δηµοτικό, ένα µικτό γυµνάσιο και ένα µικτό λύκειο γενικής κατεύθυνσης. Βάσει των στοιχείων που δηµοσιεύει η Ειδική Γραµµατεία Παιδείας Οµογενών και ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας στην ιστοσελίδα της ( συνολικά λειτούργησαν εννέα (9) σχολικές µονάδες Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, γνωστές ως «Σχολεία Αποδήµων Ελληνοπαίδων» : Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση 1. ηµοτικό Σχολείο Αποδήµων Ελληνοπαίδων Αλσούπολης 2. ηµοτικό Σχολείο Αποδήµων Ελληνοπαίδων Αµφιθέας 2 Σε αυτά τα σχολεία φοιτούν κυρίως ελληνόπουλα εύπορων οικογενειών όπως το Αµερικανικό Κολέγιο, το Λεόντειο Λύκειο κ.ά

24 3. ηµοτικό Σχολείο Αποδήµων Ελληνοπαίδων Θεσσαλονίκης ευτεροβάθµια Εκπαίδευση 1. 1ο Γυµνάσιο Αποδήµων Ελληνοπαίδων (Βαρυµπόµπη) 2. 2ο Γυµνάσιο Αποδήµων Ελληνοπαίδων (Ελληνικό) 3. Γυµνάσιο Σχολείο Αποδήµων Ελληνοπαίδων Θεσσαλονίκης 4. 1ο Λύκειο Αποδήµων Ελληνοπαίδων (Βαρυµπόµπη) 5. 2ο Λύκειο Αποδήµων Ελληνοπαίδων (Ελληνικό) 6. Λύκειο Σχολείο Αποδήµων Ελληνοπαίδων Θεσσαλονίκης Το 1989 µε το Νόµο 1865/89 (Φ.Ε.Κ. 210 τ.α / , Άρθρο 7, παρ.1) τα Σχολεία Αποδήµων Ελληνοπαίδων µετονοµάστηκαν σε «Σχολεία Παλιννοστούντων Ελληνοπαίδων». Στα σχολεία αυτά δεν φοιτούσαν ντόπιοι µαθητές, καθώς δεν είχαν δικαίωµα εγγραφής σε αυτά (Παπαγιάννη, 2003). Βασική γλώσσα διδασκαλίας είναι η ελληνική αλλά για τους µαθητές που δεν την κατέχουν σε ικανοποιητικό βαθµό γίνονται εντατικά µαθήµατα και διδάσκονται τα περισσότερα µαθήµατα στη γλώσσα προέλευσης. Απώτερος πάντα σκοπός είναι η διδασκαλία στην ελληνική γλώσσα. Τα σχολεία αυτά λειτούργησαν ως το 1996, οπότε ο νόµος 2413/1996 τα µετέτρεψε σε «ιαπολιτισµικά σχολεία» Η περίπτωση των «µειονοτικών» σχολείων της µουσουλµανικής κοινότητας της Θράκης. Στη µουσουλµανική µειονότητα ανήκει ένα µεγάλο µέρος των κατοίκων της υτικής Θράκης. Σύµφωνα µε σχετικά στοιχεία, οι µουσουλµάνοι της περιοχής αποτελούν το 33,5 % των κατοίκων (Βακαλιός, 1997). Λόγω της πολιτισµικής διαφοροποίησης (διαφορετική θρησκεία και γλώσσα) και λόγω της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923 (άρθρα 37-45), η εκπαίδευσή τους αποτελεί αντικείµενο ξεχωριστής µέριµνας για την ελληνική πολιτεία (Kassotakis and Roussakis,1999). Το καθεστώς της εκπαίδευσής τους διευκρινίστηκε µε τα Ελληνοτουρκικά Πρωτόκολλα του 1954 και Ο νόµος 119/1972 προέβλεψε για πρώτη φορά την ίδρυση µουσουλµανικών σχολείων σε συµφωνία µε τα όσα προέβλεπαν τα παραπάνω πρωτόκολλα. ύο νόµοι του 1977 (693/1977 και 694/1977) ρυθµίζουν το παρόν καθεστώς και τα θέµατα σχετικά µε την ίδρυση και λειτουργία των µουσουλµανικών σχολείων, το διδακτικό και εποπτικό προσωπικό των σχολείων αυτών και την Ειδική Παιδαγωγική Ακαδηµία

25 Βάσει των νόµων αυτών δίνεται η δυνατότητα στην τοπική κοινωνία να καλύψει τις εκπαιδευτικές της ανάγκες, αφού προβλέπεται η ίδρυση µουσουλµανικών σχολείων κατόπιν αίτησης γονέων και κηδεµόνων της περιοχής. Επίσης, ο νόµος 693/1977 (άρθρο 6) παρέχει τη δυνατότητα στα δηµόσια µη µειονοτικά σχολεία της. Θράκης, στα οποία φοιτούν κυρίως µαθητές που δεν ανήκουν στη µουσουλµανική µειονότητα, να διδάσκονται µαθήµατα στην τουρκική γλώσσα, όταν αυτό ζητηθεί! Πρόκειται για µια ρύθµιση σύµφωνη µε τις επιδιώξεις της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης, η οποία αποσκοπεί στη συνάντηση και τη συνύπαρξη των διαφορετικών πολιτισµών. Οι επόµενες νοµικές ρυθµίσεις (Π /1979, Π.. 39/1992, Ν. 2341/1995) που αφορούν την εκπαίδευση της µουσουλµανικής µειονότητας ασχολούνται κυρίως µε διοικητικά ζητήµατα. Γενικά, πάντως, τα µειονοτικά σχολεία δίδουν την εικόνα «σχολείων- γκέτο». Σύµφωνα µε τα στοιχεία που παραθέτουν οι Κάτσικας και Πολίτου (1999,σελ.166), από τα 683 νηπιαγωγεία, δηµοτικά, γυµνάσια και λύκεια που λειτουργούν συνολικά στη Θράκη, το 1/3 περίπου είναι σχολεία στα οποία φοιτούν αποκλειστικά µαθητές από τη µουσουλµανική µειονότητα. Ακολουθείται, ουσιαστικά, η τακτική των ξεχωριστών σχολείων για τους ξεχωριστούς πολιτισµούς, τακτική που έρχεται σε ευθεία αντίθεση µε τη διαπολιτισµική θεωρία και δυναµιτίζει την κοινωνική συνοχή Άλλα µέτρα στήριξης αλλοδαπών και οµογενών µαθητών. Εκτός από την πρόβλεψη φοίτησης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών σε «ειδικά σχολεία», το ελληνικό θεσµικό πλαίσιο προσέφερε και επιπλέον υποστηρικτικά µέτρα παράλληλα µε τη φοίτηση στην κανονική τάξη. Κατά τον αµανάκη (1997, σελ. 81) η εκπαιδευτική αντιµετώπιση του µεταναστευτικού φαινοµένου περνά από τη λογική της παροχής πίστωσης χρόνου και µείωσης των απαιτήσεων στη λογική της λήψης αντισταθµιστικών µέτρων. Το 1980, το Υπουργείο Παιδείας αποφασίζει την ίδρυση τάξεων υποδοχής για παλιννοστούντες µαθητές (Υ.Α. Φ.818-2/Ζ/4139/ ). Σκοπός των τάξεων αυτών ήταν «η ένταξη των παλιννοστούντων µαθητών στο ελληνικό σχολικό περιβάλλον και στον ελληνικό τρόπο σκέψης και συµπεριφοράς» αλλά και «η καλλιέργεια των δεξιοτήτων που οι µαθητές είχαν αποκτήσει στο προηγούµενο σχολικό περιβάλλον»

26 Η διαπολιτισµική αυτή διάσταση των τάξεων υποδοχής χάνεται µε τις αλλαγές που υπέστησαν µε το νόµο1404/1983 (άρθρο 45). Σε αυτό το νόµο προβλέπεται και για πρώτη φορά ο νέος θεσµός των Φροντιστηριακών Τµηµάτων. Αντίστοιχη πρόβλεψη για τάξεις υποδοχής µαθητών κρατών-µελών της Ε.Ε. περιέχεται στο Π.. 494/1983, κατ εφαρµογή της Οδηγίας των Ε.Κ. 77/486/ΕΟΚ της 25/7/1977. Στόχος του Ν.1404/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του Ν. 1894/1990 είναι ξεκάθαρα ή προσαρµογή των µαθητών στο ελληνικό σχολικό σύστηµα, µέσα από την παροχή ειδικής βοήθειας στα πλαίσια των τάξεων υποδοχής και των φροντιστηριακών τµηµάτων. Οι υπουργικές αποφάσεις που ακολούθησαν (Γ1/453/958/ και Φ2/378/Γ1/1124/ , ΦΕΚ Β 930/ ) ρύθµισαν τις προϋποθέσεις ένταξης των µαθητών, τον τρόπο λειτουργίας και τα προσόντα των διδασκόντων στις τάξεις αυτές, που ουσιαστικά σκοπό έχουν να προσφέρουν γλωσσική και γενικότερη µαθησιακή υποστήριξη στους αλλοδαπούς µαθητές εντός και εκτός σχολικού ωραρίου. Τέλος, µε την Υ.Α. Φ10/20/Γ1/708/ (ΦΕΚ Β 1789/ ), καθορίστηκε ο τρόπος λειτουργίας των Τάξεων Υποδοχής σε δύο επίπεδα, Τ.Υ.Ι για αρχαρίους και Τ.Υ.ΙΙ για προχωρηµένους. Το πρόγραµµα των τάξεων υποδοχής πραγµατοποιείται εντός του σχολικού ωραρίου ενώ τα φροντιστηριακά τµήµατα λειτουργούν εκτός σχολικού ωραρίου. Και τα δύο προγράµµατα αφορούν την εντατική εκµάθηση της ελληνικής δεύτερης γλώσσας αλλά και τη µαθησιακή υποστήριξη για οµαλή ένταξη στις «κανονικές» τάξεις ΤΑ ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Ισχύουσες διατάξεις Η ψήφιση του Ν. 2413/1996 ( ΦΕΚ Α 124/ «Η ελληνική παιδεία στο εξωτερικό, η διαπολιτισµική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις») τέµνει την εκπαιδευτική πολιτική του ελληνικού κράτους αναφορικά µε τους µετανάστες. Η διαπολιτισµική εκπαίδευση αποτελεί πλέον επίσηµη πολιτική της χώρας, αφού για πρώτη φορά καταγράφεται ρητά σε θεσµικό κείµενο η αρχή της διαπολιτισµικότητας. Επιπλέον, προβλέπεται η ίδρυση και η λειτουργία των διαπολιτισµικών σχολείων. 3 Αναλυτικότερα και µε παρουσίαση στατιστικών στοιχείων της λειτουργίας αυτών των θεσµών, βλ. Ι.Π.Ο..Ε., 2004, σελ. 101 επ

27 Το κεφάλαιο Ι του Ν. 2413/1996 τιτλοφορείται «ιαπολιτισµική Εκπαίδευση» και περιέχει 4 άρθρα προκειµένου να εξειδικεύσει την επιλογή αυτή. Το άρθρο 34 εστιάζει το σκοπό της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης στην οργάνωση και λειτουργία σχολικών µονάδων πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης «για την παροχή εκπαίδευσης σε νέους µε εκπαιδευτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές ή µορφωτικές ιδιαιτερότητες». Παρακάτω, στο άρθρο 35 προβλέπεται η µετατροπή των ήδη υπαρχόντων Σχολείων Παλιννοστούντων σε «Σχολεία διαπολιτισµικής εκπαίδευσης» αλλά και η ίδρυση νέων διαπολιτισµικών σχολείων µε κοινή απόφαση του Υπουργού Παιδείας και του Υπουργού Οικονοµικών. Τα σχολεία αυτά µπορεί να είναι δηµόσια, να υπάγονται σε ΑΕΙ ως πειραµατικά ή να είναι ιδιωτικά, επ ονόµατι οργανισµών τοπικής αυτοδιοίκησης, εκκλησιαστικών ιδρυµάτων ή άλλων σωµατείων µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ωστόσο, για να χαρακτηριστεί ένα σχολείο διαπολιτισµικό, θα πρέπει ο αριθµός των παλιννοστούντων και αλλοδαπών µαθητών να πλησιάζει το 45% του συνολικού αριθµού των µαθητών τους σχολείου (Ι.Π.Ο..Ε., 2004). Στα διαπολιτισµικά σχολεία εφαρµόζονται τα προγράµµατα των αντίστοιχων δηµόσιων σχολείων, τα οποία προσαρµόζονται στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές ή µορφωτικές ανάγκες των µαθητών τους. Έτσι, µπορεί τα αναλυτικά προγράµµατα να είναι ειδικά, µε δυνατότητα πρόσθετων ή εναλλακτικών µαθηµάτων, µειωµένο ωράριο ή µειωµένο αριθµό µαθητών ανά τάξη (άρθρα 34 2 και 35 2). Στο άρθρο 5 του ίδιου νόµου προβλέπεται και η ίδρυση του Ινστιτούτου Παιδείας Οµογενών και ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης (Ι.Π.Ο..Ε.), µε καταστατικό στόχο µεταξύ των άλλων- την µελέτη και έρευνα των εκπαιδευτικών θεµάτων των µεταναστών και παλιννοστούντων αλλά και κάθε άλλου σχετικού θέµατος της διαπολιτισµικής εκπαίδευσης. Στα πλαίσια της ενιαύσια αποτίµησης του έργου του, λοιπόν, το Ι.Π.Ο..Ε. (2004, σελ ) αναφέρει ότι τα σχολεία διαπολιτισµικής εκπαίδευσης έχουν ως στόχο : - Να προσφέρουν ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες - Να λαµβάνουν µέτρα διορθωτικού χαρακτήρα όσον αφορά τη δηµιουργία κλίµατος ισότητας - Να αναγνωρίζουν τις ιδιαιτερότητες και την πολυµορφία- να καλλιεργούν την αλληλοαποδοχή - Να καλλιεργούν θετική στάση απέναντι στη µάθηση - Να αξιοποιούν τον πολιτισµικό και γλωσσικό πλούτο που φέρουν οι µαθητές - Να προωθούν τη διαπολιτισµική εκπαίδευση στην τοπική κοινωνία όπου ανήκουν

28 Σήµερα, λειτουργούν 26 διαπολιτισµικά σχολεία ιαπολιτισµικής εκπαίδευσης σε όλη την Ελλάδα. Με την Υ.Α Φ10/221/Γ1/1236 (ΦΕΚ Β874/ ) τα εννέα σχολεία Παλιννοστούντων µετατράπηκαν σε ιαπολιτισµικά µαζί µε άλλα τέσσερα δηµόσια σχολεία. Η µετατροπή και µετονοµασία των υπολοίπων σχολείων έγιναν µε πρόσθετες Υ.Α (ΦΕΚ Β 1143/ , ΦΕΚ Β 1611/ , ΦΕΚ Β , ΦΕΚ Β 1053/ και ΦΕΚ Β 1336/ ). Σύµφωνα µε στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, όπως δηµοσιεύονται στην οικεία ιστοσελίδα ( τα Σχολεία ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης είναι : Πρωτοβάθµια εκπαίδευση Σχολεία Πόλη 1. 6 ο ηµοτικό Ευόσµου Θεσσαλονίκη 2. 6 ο ιαπολιτισµικό και Ολοήµερο ηµοτικό Θεσσαλονίκη Σχολείο Ελευθερίου- Κορδελιού 3. ηµοτικό Νέων Επιβατών Θεσσαλονίκη 4. 3 ο ηµοτικό Μενεµένης Θεσσαλονίκη 5. 5 ο ηµοτικό Μενεµένης Θεσσαλονίκη 6. Εξαθέσιο δηµοτικό Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη ο ηµοτικό Χανίων Χανιά 8. 9 ο ηµοτικό Ιωαννίνων Ιωάννινα 9. ηµοτικό Ιάσµου Ροδόπη 10. ηµοτικό Σαπών Σάπες ο ηµοτικό Αθηνών Βοτανικός, Αθήνα 12. ηµοτικό Παλαιού Φαλήρου Αµφιθέα, Αθήνα 13. ηµοτικό Αλσούπολης Ν. Ιωνία, Αθήνα ευτεροβάθµια εκπαίδευση ο Γυµνάσιο Ελληνικού Ελληνικό, Αθήνα ο Γυµνάσιο Αχαρνών Μενίδι, Αθήνα ο Γυµνάσιο Αθηνών Αθήνα 17. Γυµνάσιο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη 18. Γυµνάσιο Σαπών Σάπες, Ροδόπη 19. Γυµνάσιο Ευόσµου Θεσσαλονίκη

29 20. Λύκειο Ευόσµου Θεσσαλονίκη ο Γυµνάσιο Ιωαννίνων Ιωάννινα 22 &23. Καρούτειο Γυµνάσιο µε Λυκειακές Κοζάνη τάξεις Πενταλόφου ο Λύκειο Ελληνικού Ελληνικό, Αθήνα 25. Λύκειο Σαπών Σάπες, Ροδόπη 26. Λύκειο Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκη Ακόµη δεν έχουν ιδρυθεί Σχολεία ιαπολιτισµικής εκπαίδευσης µε ιδιωτική πρωτοβουλία ή πρωτοβουλία οργανισµού τοπικής αυτοδιοίκησης. Η γεωγραφική δε κατανοµή των σχολείων που λειτουργούν αυτή τη στιγµή στην Ελλάδα παρουσιάζεται στην παρακάτω εικόνα ΕΙΚΟΝΑ : Γεωγραφική κατανοµή των σχολείων ιαπολιτισµικής Εκπαίδευσης Πηγή : Ι.Π.Ο..Ε., Ποσοτικά στοιχεία αλλοδαπών και παλιννοστούντων µαθητών. Έως το έτος 2000 δεν υπήρχαν ακριβή στοιχεία για το σύνολο του αλλοδαπού µεταναστευτικού πληθυσµού. Μέχρι και το 1994 δεν είχε γίνει καµιά επίσηµη προσπάθεια απογραφής των παιδιών των παλιννοστούντων και αλλοδαπών µαθητών που φοιτούσαν σε

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 10: Μοντέλα εκπαίδευσης μειονοτήτων Αναστασία Κεσίδου

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία ημάση ιαπολιτισμική Εκπαίδευση την Ελλάδα

Μαρία ημάση ιαπολιτισμική Εκπαίδευση την Ελλάδα ΠΕΓΑ - Νέες τεχνολογίες και πρόσβαση στον πολιτισμό και την τοπική ιστορία για άτομα με αναπηρίες. Η περίπτωση των ατόμων με προβλήματα όρασης. Μαρία ημάση ιαπολιτισμική Εκπαίδευση την Ελλάδα Μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 3: Μοντέλα διαχείρισης της ετερότητας Αναστασία Κεσίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Σωτήρης Τοκαμάνης Φιλόλογος ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου Διαπολιτισμική εκπαίδευση: σύγχρονη ανάγκη

Σωτήρης Τοκαμάνης Φιλόλογος ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου Διαπολιτισμική εκπαίδευση: σύγχρονη ανάγκη Σωτήρης Τοκαμάνης Φιλόλογος ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου Διαπολιτισμική εκπαίδευση: σύγχρονη ανάγκη Από τη δεκαετία του 1990 επισυνέβη μια μεταβολή στη σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας, ως συνέπεια της αθρόας

Διαβάστε περισσότερα

Διγλωσσία και Εκπαίδευση

Διγλωσσία και Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Διγλωσσία και Ζητήματα Εκπαίδευσης Διδάσκουσα: Ρούλα Τσοκαλίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο- για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. & Δ.Ε. Νοτίου Αιγαίου ΗΜΕΡΙΔΑ Το νέο κοινωνιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 9: Μετανάστευση και διαπολιτισμική εκπαίδευση Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

«Ενισχύοντας την κοινωνική ένταξη των μαθητών με διαφορετική πολιτισμική προέλευση»

«Ενισχύοντας την κοινωνική ένταξη των μαθητών με διαφορετική πολιτισμική προέλευση» Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο «Ενισχύοντας την κοινωνική ένταξη των μαθητών με διαφορετική πολιτισμική

Διαβάστε περισσότερα

Α. Στατιστικά Στοιχεία για Αλλοδαπούς και Παλιννοστούντες Μαθητές

Α. Στατιστικά Στοιχεία για Αλλοδαπούς και Παλιννοστούντες Μαθητές Α. Στατιστικά Στοιχεία για Αλλοδαπούς και Παλιννοστούντες Μαθητές Τα ποσοτικά στοιχεία που ακολουθούν δίνουν µια συγκεντρωτική εικόνα των αλλοδαπών και παλιννοστούντων που φοιτούσαν στα δηµόσια σχολεία

Διαβάστε περισσότερα

ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση του σεβασμού και της ισότητας»

ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση του σεβασμού και της ισότητας» «Η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση του σεβασμού και της ισότητας» Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά 2016 2017 Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου ΕΔΕ 1 H ετερότητα στις

Διαβάστε περισσότερα

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

Eπιμορφωτικό σεμινάριο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Εξ αποστάσεως επιμόρφωση Eπιμορφωτικό σεμινάριο 3

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ & ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Γ Ι Ο Υ Λ Η Π Α Π Α Δ Ι Α Μ Α Ν Τ Α Κ Η Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Δ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ι Κ Η Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η : Μ Ε Τ

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Σχεδιασμοί Μάθησης

Πολυπολιτισμικότητα και Σχεδιασμοί Μάθησης Πολυπολιτισμικότητα και Σχεδιασμοί Μάθησης 5: Ορισμοί και πολυπολιτισμική πραγματικότητα στο ελληνικό σχολείο Αρβανίτη Ευγενία ΤΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πατρών Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -----

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α ΣΠΟΥΔΩΝ & ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 1: Η πολυπολιτισμικότητα στην κοινωνία και στο σχολείο Αναστασία Κεσίδου,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 5: Η διαχείριση της εκπαιδευτικής ετερότητας στην Ελλάδα, την Ευρώπη και

Διαβάστε περισσότερα

ιαπολιτισµική εκπαίδευση: θεωρητικές και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις

ιαπολιτισµική εκπαίδευση: θεωρητικές και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις ιαπολιτισµική εκπαίδευση: θεωρητικές και εκπαιδευτικές προσεγγίσεις Βασιλική Πασχαλιώρη, Εκπαιδευτικός Π.Ε. Υποψήφια ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αιγαίου ιαπολιτισµική Εκπαίδευση: Εννοιολογικές ερµηνείες και

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Σταμέλος ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Πατρών

Γιώργος Σταμέλος ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Πατρών ΣΤΑΜΕΛΟΣ Γ., 004, Η αναγκαιότητα ύπαρξης μιας εκπαιδευτικής πολιτικής για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση στα ελληνικά σχολεία, εις ΓΕΩΡΓΟΓΙΑΝΝΗΣ Π. (επιμ), Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Πρακτικά 1 ου Πανελλήνιου

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά 2015-2016

Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά 2015-2016 Στόχος υπό έμφαση για τη σχολική χρονιά 2015-2016 «Ευαισθητοποίηση των μαθητών κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και προώθηση της ισότητας και του σεβασμού, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Κοινωνική Συνοχή Ομιλία ΠΖ

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Κοινωνική Συνοχή Ομιλία ΠΖ Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και Κοινωνική Συνοχή Ομιλία ΠΖ «Πας μη Έλλην βάρβαρος» Αυτή η αντίθεση παρόλο που προβάλει ως προαιώνια, εμφανίζεται κατά τον 5 ο αιώνα και παγιώνεται μόνο μετά τη νίκη των Ελλήνων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 11: Ελληνική πραγματικότητα και διεθνής εικόνα Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

(γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και. συµπεριφοράς) ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε. 70

(γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και. συµπεριφοράς) ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε. 70 Προβλήµατα διγλωσσίας ίγλωσση εκπαίδευση (γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και µαθησιακές δυσκολίες προβλήµατα συµπεριφοράς) Σαλτερής Νίκος ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

Οι αποδέκτες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

Οι αποδέκτες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης Κογκίδου, Δ. & Τσιάκαλος Γ. Οι αποδέκτες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Η Κυριακάτικη Αυγή στις 24 Απριλίου 2005 και στο: Γ. Τσιάκαλος (2006) Απέναντι στα εργαστήρια του

Διαβάστε περισσότερα

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία των Συμβουλίων αυτών και διευκόλυνση της δικτύωσης,

Διαβάστε περισσότερα

Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr

Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr Η ανακοίνωση αυτή έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών, γονέων, εκπαιδευτικών, μαθητών, των φορέων της ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Σύνολο δεικτών. Δημιουργήθηκε από την ΑΝΤΙΓΟΝΗ. Στο πλαίσιο του έργου DARE-Net Desegregation and Action for Roma in Education Network

Σύνολο δεικτών. Δημιουργήθηκε από την ΑΝΤΙΓΟΝΗ. Στο πλαίσιο του έργου DARE-Net Desegregation and Action for Roma in Education Network ΑΝΤΙΓΟΝΗ - Κέντρο Πληροφόρησης και Τεκμηρίωσης για το Ρατσισμό, την Οικολογία, την Ειρήνη και τη Μη Βία ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ - ΜΗ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Πτολεμαίων 29Α, 6 ος όροφος, 54630 Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Νικόλαος Χ. Μπέκας Greek classroom of Masterστην "Κοινωνική Παιδαγωγική και μάχη ενάντια στη νεανική

Διαβάστε περισσότερα

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο Εργαστήριο με θέμα «Παιδική φτώχεια και ευημερία : 'Έμφαση στην κατάσταση των παιδιών μεταναστών στην Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση» 17 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ρυθμίσεις Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) και Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΘΕΜΑ: «Ρυθμίσεις Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) και Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2388/2015, τ. Β ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ --- ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» 2014-2020. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» 2014-2020. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» 2014-2020 Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση Οι Άξονες Προτεραιότητας 6,7,8,και 9 περιλαµβάνουν τις παρεµβάσεις του τοµέα

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Ενότητα 5: Χρήστος Παρθένης Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: Το παράδειγμα του Προγράμματος «Εκπαίδευση των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Konstantina Πέμπτη, 13 Ιανουάριος :15 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 23 Ιανουάριος :24

Συντάχθηκε απο τον/την Konstantina Πέμπτη, 13 Ιανουάριος :15 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 23 Ιανουάριος :24 esos.gr Κείμενα της Επιστημονικής Επιτροπής του ΚΕΕ, που αφορούν στην Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της σχολικής μονάδας Διαδικασία Αυτό αξιολόγησης, απέστειλε το υπ. Παιδείας προς όλες τις Περιφερειακές

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος του Γιώργου Τσιάκαλου 25. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 29

Πρόλογος του Γιώργου Τσιάκαλου 25. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 29 Περιεχόµενα Πρόλογος του Γιώργου Τσιάκαλου 25 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή 29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Κοινωνικός αποκλεισµός και εκπαίδευση Θεωρητικές προσεγγίσεις 30 1.1 Κοινωνικός αποκλεισµός 30 1.1.1 Η εκπαίδευση ως παράγοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19 ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ 25 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 27

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19 ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ 25 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 27 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19 ΠΡΟΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ 25 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 37 1.1. Λειτουργικός ορισµός των εννοιών 38 1.1.1. Λειτουργικός ορισµός της έννοιας παλιννοστούντες 38 1.1.2.

Διαβάστε περισσότερα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Δομή Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Προγράμματα για την ενεργό ένταξη Παλιννοστούντων, Αλλοδαπών και Ρομά μαθητών στο Εκπαιδευτικό μας σύστημα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ: ΘΕΜΑ: Προγράμματα για την ενεργό ένταξη Παλιννοστούντων, Αλλοδαπών και Ρομά μαθητών στο Εκπαιδευτικό μας σύστημα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α Α. Παπανδρέου 37 151 80 Μαρούσι Πληροφορίες: Α. Κόπτσης Ρ. Γεωργακόπουλος Τηλέφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. ΠΡΟΛΟΓΟΣ (Παντελής Γεωργογιάννης) 19

Περιεχόμενα. ΠΡΟΛΟΓΟΣ (Παντελής Γεωργογιάννης) 19 έσπω Κυπριανού 5 Περιεχόμενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ (Παντελής Γεωργογιάννης) 19 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ 23 ιατύπωση του προβλήµατος 25 Οριοθέτηση του προβλήµατος 28 Αναγκαιότητα και χρησιµότητα της έρευνας 29 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη θεματική:

Εισαγωγή στη θεματική: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Έργο «Εκπαίδευση αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών» Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Υποδράση: Ενδοσχολική Επιμόρφωση, Επιστ.υπεύθυνη:

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρμογή της διαπολιτισμικής προσέγγισης στην Ελλάδα. Ασπασία Χατζηδάκη Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης

Η εφαρμογή της διαπολιτισμικής προσέγγισης στην Ελλάδα. Ασπασία Χατζηδάκη Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης Η εφαρμογή της διαπολιτισμικής προσέγγισης στην Ελλάδα Ασπασία Χατζηδάκη Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Κρήτης aspahatz@edc.uoc.gr Η προσέγγιση της Δ.Π. σύμφωνα με τον Νόμο 2413/96 (1/3) «Σκοπός της διαπολιτισμικής

Διαβάστε περισσότερα

Ηφιλοσοφίατων ΕΠΠΣκαιτωνΑΠΣ. Γιώργος Αλβανόπουλος Σχολικός Σύµβουλος Ειδικής Αγωγής http://amaked-thrak.pde.sch.gr/symdim-kav4/ ΑλβανόπουλοςΓ. Σχ. Σύµβουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εποχή µας χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση

Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στόχοι και κατευθύνσεις στη διαπολιτισμική εκπαίδευση Ενότητα 2: Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο πολυπολιτισμικό σχολείο Αναστασία Κεσίδου,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος 2015-2016 σε δημοτικά σχολεία της χώρας»

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος 2015-2016 σε δημοτικά σχολεία της χώρας» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ, EΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. & Δ.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α - ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ..

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ.

Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα. Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ. Το Μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα Τμήμα Project 3 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Εκπαιδευτικός : Στάμος Γ. ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Καλλιέργεια στους μαθητές της ΔΕΞΙΟΤΗΤΑΣ της Διαπολιτισμικής

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα ποσοτικής εργασίας 1: «Η Διαπολιτισμική Επάρκεια και Ετοιμότητα των Διευθυντών Σχολικών Μονάδων της Α/βάθμιας Εκπαίδευσης στο σημερινό σχολείο»

Θέμα ποσοτικής εργασίας 1: «Η Διαπολιτισμική Επάρκεια και Ετοιμότητα των Διευθυντών Σχολικών Μονάδων της Α/βάθμιας Εκπαίδευσης στο σημερινό σχολείο» Ετήσιο Διαπανεπιστημιακό Διαδικτυακό Σεμινάριο στη Διοίκηση της εκπαίδευσης Θέμα ποσοτικής εργασίας 1: «Η Διαπολιτισμική Επάρκεια και Ετοιμότητα των Διευθυντών Σχολικών Μονάδων της Α/βάθμιας Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη Αθήνα, 14-15 Μαΐου 2010 ηρητήριο _2010 1 Τα πολυτροπικά κείμενα ως εργαλείο προώθησης της

Διαβάστε περισσότερα

Φ10/20/Γ1/708/ ιαπολιτισµική εκπαίδευση-τάξεις Υποδοχής-Φροντιστηριακά Τµήµατα

Φ10/20/Γ1/708/ ιαπολιτισµική εκπαίδευση-τάξεις Υποδοχής-Φροντιστηριακά Τµήµατα Φ10/20/Γ1/708/7-9-1999 ιαπολιτισµική εκπαίδευση-τάξεις Υποδοχής-Φροντιστηριακά Τµήµατα Έχοντας υπόψη: 1. 1. Το άρθρο 2 παρ. 3 του Ν. 1894/90, ΦΕΚ 110 τ. Α 2. 2. Το άρθρο 35 παρ. 3 του Ν. 2413/96, ΦΕΚ 124

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΟΧΟΣ 2 ος : Η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση της ισότητας και του σεβασμού

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΟΧΟΣ 2 ος : Η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση της ισότητας και του σεβασμού ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β ΣΤΟΧΟΣ 2 ος : Η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας και η προώθηση της ισότητας και του σεβασμού Η ξεκάθαρη εφαρμογή της αντιρατσιστικής πολιτικής του Υ.Π.Π. στη σχολική

Διαβάστε περισσότερα

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, όπως άλλα εκπαιδευτικά συστήματα έτσι και το ελληνικό στόχευαν στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της εθνοπολιτιστικής ταυτότητας. Αυτό κρίνεται θετικό, στο βαθμό που

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013.

Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013. Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013. Βασιλική Τσεκούρα, Διευθύντρια Κατάρτισης του ΔΑΦΝΗ ΚΕΚ, Υπεύθυνη Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση

Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιμορφωτικό Σεμινάριο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου 21-22/3/2014, Λευκωσία 16-17/5/2014, Λεμεσός Διδάσκοντας την ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στη Δημοτική Εκπαίδευση Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη Ομότιμη Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

«Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα»

«Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ Σεμινάριο Επιμόρφωσης και Εξειδίκευσης στην Ειδική Αγωγή «Η ειδική αγωγή στην Ελλάδα» Ονοματεπώνυμο: ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΦΙΑ Τμήμα: ΞΑΝΘΗΣ 2 ΜΑΙΟΣ 2010 1 Περιεχόμενα: Περίληψη..σελ. 3 Εισαγωγή:...

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση ιεθνούς Συνάντησης AGE/inc, Κολόνια, Γερµανία 16-17 Μαΐου 2006 Στα πλαίσια ενός υπερεθνικού προγράµµατος ανταλλαγής µε χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συναντήθηκαν εκπρόσωποι συνδέσµων

Διαβάστε περισσότερα

Η Διακήρυξη της IFLA για την Πολυπολιτισμική Βιβλιοθήκη

Η Διακήρυξη της IFLA για την Πολυπολιτισμική Βιβλιοθήκη Η Διακήρυξη της IFLA για την Πολυπολιτισμική Βιβλιοθήκη Η πολυπολιτισµική βιβλιοθήκη - µια πύλη σε µία πολιτιστικά ποικιλόµορφη κοινωνία ανοιχτή στο διάλογο Translation in Greek: Antonia Arahova Librarian

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν

Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν 41 Διαγώνισµα 91 Ισότητα των Φύλων Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν Το επάγγελµα της εκπαιδευτικού στην Ελλάδα αποτέλεσε το πρώτο µη χειρωνακτικό επάγγελµα που άνοιξε και θεωρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Το παράδειγµα του 132ου ηµοτικού της Γκράβας ήταν το σχολείο του µέλλοντος

Το παράδειγµα του 132ου ηµοτικού της Γκράβας ήταν το σχολείο του µέλλοντος ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΤΟ ΑΠΘ ΗΜΗΤΡΑ ΚΟΓΚΙ ΟΥ 13.07.08 Το παράδειγµα του 132ου ηµοτικού της Γκράβας ήταν το σχολείο του µέλλοντος Η ΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Θέσεις της Γ.Σ.Ε.Ε προς το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ H Γ.Σ.Ε.Ε υλοποιώντας την κοινωνική της δέσµευση για διαρκή διάλογο για τα θέµατα της εκπαίδευσης, συµµετέχει ενεργά στον εθνικό διάλογο για την παιδεία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ

ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ . Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο- για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Στρατηγικές για την ενίσχυση των μαθητών 2 & 3 Οκτωβρίου 2008 2ο Γυμνάσιο

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Θεωρητική Κατεύθυνση) Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση I Διευθυντική Περίληψη Τo Προτεινόμενο Σύστημα Αξιολόγησης (ΠΣΑ) στηρίζεται σε ένα σύνολο αρχών οι οποίες διαμορφώνουν το θεωρητικό πλαίσιο της ανάπτυξης και της λειτουργίας του. Οι βασικές του αρχές έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Έκθεση Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Ταυτότητα του σχολείου Καταγράφονται στοιχεία της ταυτότητας της Σχολικής Μονάδας. Α. Διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΟ ΓΙΛΕΚΟ ΕΚΑΝΕ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Βόλφγκανγκ Κορν

ΠΩΣ ΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΟ ΓΙΛΕΚΟ ΕΚΑΝΕ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Βόλφγκανγκ Κορν ΠΩΣ ΕΝΑ ΚΟΚΚΙΝΟ ΓΙΛΕΚΟ ΕΚΑΝΕ ΤΟΝ ΓΥΡΟ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Βόλφγκανγκ Κορν Β Ομάδα 1. Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας, μετά από αρκετές αναφορές στις αρνητικές όψεις της παγκοσμιοποίησης, καταλήγει στη διαπίστωση

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μάθηµα: Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Γ Φάσης) ΜΙΧΑΗΛ ΣΚΟΥΜΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 1 Η αξιολόγηση (µπορεί να) αναφέρεται στον εκπαιδευτικό, στο µαθητή, στο Αναλυτικό Πρόγραµµα, στα διδακτικά υλικά στη σχολική µονάδα ή (και) στο θεσµό

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητικές προσεγγίσεις της επιπολιτισμοποίησης. Επίπεδα ανάλυσης Περιγραφικά μοντέλα Στρατηγικές επιπολιτισμοποίησης

Θεωρητικές προσεγγίσεις της επιπολιτισμοποίησης. Επίπεδα ανάλυσης Περιγραφικά μοντέλα Στρατηγικές επιπολιτισμοποίησης Θεωρητικές προσεγγίσεις της επιπολιτισμοποίησης Επίπεδα ανάλυσης Περιγραφικά μοντέλα Στρατηγικές επιπολιτισμοποίησης Ανέλιξη του αριθμού των δημοσιεύσεων με τον όρο επιπολιτισμοποίηση μεταξύ 1930-2010

Διαβάστε περισσότερα

Ο θεσμός των Ευρωπαϊκών Σχολείων. οργάνωση και λειτουργία

Ο θεσμός των Ευρωπαϊκών Σχολείων. οργάνωση και λειτουργία Ο θεσμός των Ευρωπαϊκών Σχολείων οργάνωση και λειτουργία Μαρία Φουσέκα, φιλόλογος 1 Τα Ευρωπαϊκά Σχολεία είναι επίσημα εκπαιδευτικά ιδρύματα που συστάθηκαν, αρχικά, για τα παιδιά των υπαλλήλων της Ε.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 15 Ιουλίου 2018

ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 15 Ιουλίου 2018 Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 15 Ιουλίου 2018 12.04. ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Διαπολιτισμική εκπαίδευση και ανοιχτή κοινωνία Οι κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στην

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης»

ΘΕΜΑ: «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του διευθυντή στο πολυπολιτισµικό σχολείο

Ο ρόλος του διευθυντή στο πολυπολιτισµικό σχολείο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Έργο «Εκπαίδευση αλλοδαπών και παλιννοστούντων µαθητών» Δράση: Επιµόρφωση εκπαιδευτικών και µελών της εκπαιδευτικής κοινότητας ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Ο ρόλος του

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κογκίδου ήµητρα Χαιρετισµός στην ηµερίδα του Παιδαγωγικού Τµήµατος ηµοτικής Εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ. ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κατά τα δύο προηγούµενα ακαδηµαϊκά έτη το Α.Π.Θ. προσφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ: «Το προσφυγικό ως ανθρωπιστικό ζήτημα»

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ: «Το προσφυγικό ως ανθρωπιστικό ζήτημα» ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΗΜΕΡΙΔΑ: «Το προσφυγικό ως ανθρωπιστικό ζήτημα» «Διδάσκοντας αλλοδαπούς μαθητές στο Εσπερινό Γυμνάσιο Βόλου» Απόστολος Ν. Ζαχαρός Διδάκτωρ Θεολογίας Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

15312/16 ΙΑ/ακι 1 DGD 1B

15312/16 ΙΑ/ακι 1 DGD 1B Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 9 Δεκεμβρίου 2016 (OR. en) 15312/16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 9 Δεκεμβρίου 2016 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες

Διαβάστε περισσότερα

Αναφορά από τη συνάντηση της οµάδας εργασίας της Συµβουλευτικής προς τον ΟΟΣΑ Επιτροπής των Συνδικάτων (TUAC)

Αναφορά από τη συνάντηση της οµάδας εργασίας της Συµβουλευτικής προς τον ΟΟΣΑ Επιτροπής των Συνδικάτων (TUAC) Αναφορά από τη συνάντηση της οµάδας εργασίας της Συµβουλευτικής προς τον ΟΟΣΑ Επιτροπής των Συνδικάτων (TUAC) Πραγµατοποιήθηκε στο Παρίσι, από 13 14/11/08, η συνάντηση της Οµάδας Εργασίας για την εκπαίδευση,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ Στόχος Η δηµιουργία του κατάλληλου ψυχολογικού υπόβαθρου έτσι ώστε τα παιδιά:! Να κατανοήσουν την αξία της διαφορετικότητας,! Να αναπτύξουν

Διαβάστε περισσότερα

1. Το Υπογεγραμμένο Σύμφωνο Συνεργασίας του Δήμου με τη Γ.Γ.Δ.Β.Μ. για την Ίδρυση και Λειτουργία των Κ.Δ.Β.Μ.

1. Το Υπογεγραμμένο Σύμφωνο Συνεργασίας του Δήμου με τη Γ.Γ.Δ.Β.Μ. για την Ίδρυση και Λειτουργία των Κ.Δ.Β.Μ. Αθήνα, 10 Αυγούστου 2012 Αρ. Πρωτ.: 602/10/21977 Ανοιχτή Πρόσκληση προς τους Δήμους της Επικράτειας στο πλαίσιο των Πράξεων: «ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος σε δημοτικά σχολεία της χώρας»

ΘΕΜΑ: «Οδηγίες και κατευθύνσεις για την ίδρυση και λειτουργία Τάξεων Υποδοχής (ΤΥ) ΖΕΠ για το σχολικό έτος σε δημοτικά σχολεία της χώρας» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ, EΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. & Δ.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Α - ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ..

Διαβάστε περισσότερα

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων»

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» «Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» Ημερίδα: «Το Δικαίωμα στην Εργασία και η καταπολέμηση των διακρίσεων: Η σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα και

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δρ Δημήτριος Γκότζος Γενικές αρχές της εκπαίδευσης Παροχή γενικής παιδείας Καλλιέργεια δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών

Διαβάστε περισσότερα

«Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία»

«Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία» «Ολοήµερη εκπαίδευση. Η ευρωπαϊκή εµπειρία» H έρευνα του Ο.Ο.Σ.Α. «PISA» (Programme for International Student Assesment, Πρόγραµµα ιεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών) αναζωπύρωσε τη συζήτηση για τα προγράµµατα

Διαβάστε περισσότερα

Το σχολείο ως εστία προώθησης της διαφοροποιημένης διδασκαλίας μέσω της επαγγελματικής μάθησης ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Το σχολείο ως εστία προώθησης της διαφοροποιημένης διδασκαλίας μέσω της επαγγελματικής μάθησης ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Μάιος 2017 Το σχολείο ως εστία προώθησης της διαφοροποιημένης διδασκαλίας μέσω της επαγγελματικής μάθησης ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Δρ Γεωργία Πασιαρδή (Διευθύντρια) Χριστίνα Σταύρου (Λειτουργός Π.Ι.) Ημερίδα

Διαβάστε περισσότερα