Μυτιληναίων Λόγος Τέχνες Πολιτισμός

Transcript

1 Μυτιληναίων Λόγος Τέχνες Πολιτισμός ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ: Φ ιλοτεχνικος Ο μ ιλ ο ς Μ υτιλή νης «Ο Θεόφιλος» κάθε δεύτερη Πανσέληνο Ε κδότης - Δ ιευ θ υ ντή ς: Π ερικλής Φ. Μ αυρογιάννης

2 Ή ΛΛ/πλή»*η τοι/ και τοι/ ΣΙΉΛ4 Τ ^Α... Φωιο: Μπάμπης ΣΤΥΛΙΛΝΙΛΗΣ * <" > *»> 1 Λ..«* : ϋ. Μ ι Το λιμάνι Μυτιλήνης Χθες 1909 Σήμερα «Οδυσσέαδ Ελύτηβ» Ο ύπνο$ του γενναίου του Χάρη ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ «ΧρυοόθεμίΒ» ; Γιάννηδ Ρίτσοδ του Δημήτρη ΠΑΤΙΛΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ξώφυλλο ογόιυπο «Η Λ ίμνη των Κύκνων». Διήγημα του Κώστα ΒΑΛΕΤΑ «ΟυσιομανήΒ Άγγελοβ». Ποίημα υΐδ Λενέταβ ΣΙΓΑ Ν Η «Ο Ζω γράφοε Γιώργο$ ΛΟΛΟΣΜΗΣ». Αφιέρωμα Κείμενα Χρύσανθοδ Α. ΧΡΗΣΤΟΥ & Στέλιοβ ΛΥΔΑΚΗΣ «Ο ποιητή 3 Δημήτρηβ ΠΕΠΠΑΣ» του Αριστείδη ΚΑΛΑΡΓΑΛΗ «ΠολιπομοΒ για ια...πάπα» του Φ αίδωνα ΘΕΟΦΙΛΟΥ «Η Μ εσοιοπίιικη Αποκριά» του Φώτη ΒΑΣΙΛΟΓΛΟΥ Οι Εκδηλώοειβ Φ Ο Μ 2008 * * τωιερικέε σελίδεβ «Τοπίο» (Λάδι ακρ. 140x150 εκ.) του ζωγράφου Γιώργου ΛΟΛΟΣ1ΔΗ Του ιδίου 4 έργα του ο. 8,9 «α οελάννα»& «Μάοκεβ» (ακουαρέλλα) ο. 12 τη$ ζωγράφου Μαρία$ ΚΑΛΛΙΠΟΛΠΉ Ζωγραφική Γιάννη» ΡΓΓΣΟΣ ο. 5 σε πέτρα * Σκίτσα * Αριστ. ΤΣΟΛΑΚΗΣ ο Μίλ ΓΙΑΡΑΣΚΕΥΑΪΔΗΣΙο. 4,10 Μάρω ΜΙΣΣΙΟΥ ο.6. * Φωτογραφίεβ 4 φωιο «Μυτιλήνη3» Μπ. ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ο.2» 1 φωτο «Ελύτηβ» σ.3 3 φωτο «Μεοοιοπίτικο Καρναβάλι» ο. 12,13 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 10 9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2009 Κυκλοφορεί δωρεάν κάθε δεύτερη Πανσέληνο ΙΔ ΙΟ Κ Τ Η Σ ΙΑ Π Ο Λ ΙΤ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Φ ίλ Ο ΤΕΧ Ν ΙΚ Ο Σ Ο.Μ ΙΛΟΣ Μ ΥΤΙΛΗΝΗΣ «Ο Θ ε ό φ ιλ ο ς» (1977) θέατρο ΦΟΜ: Οδός Σαμοθράκης 3 Δ /ν ο η : Ταχ. Θυρ ΜΥΤΙΛΗΝΗ Εκδότης - Διευθυντής - Επιμελητής ΠΕΡΙΚΛΗΣ Φ. ΜΛΥΡΟΙΊΛΝΝΗΣ. Πρόεδρος ΦΟΜ Μοϊ>: (+30) Τηλ. & Ρβχ ΦΟΜ: (+30) ε-π ι& ίΐ: 5 θ ίιο γα Ιιο ο.β Γ Σ ε λ ιδ ο π ο ίη σ η - Ε κ τύ π ω σ η Ρ Κ Ο Μ Ο ίιν Ε Α.Ε. Α γ Ε ιρ ή ν η ς Μ υτιλήνη Τ η λ. & Ρ α χ: πταίΙ: ρΐόπΐοιϊηε@ιε3.ίθγΐιιηε1.&ι- Παρακαλούμε οι συνεργασίες - κείμενα προς δημοσίευση να είναι σύντομα και περιεκτικά ει δυνατόν σε ηλεκτρονικό αρχείο * Επιτρέπεται η αναδημοσίευση του περιεχομένου του περιοδικού μόνο με ονομαστική αναφορά του τίτλου του * Ι88Ν : Αριθμός Αδειας ΕΛ-ΤΑ 8217

3 ΜΝΗΜΗ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ 18 Μ αρτίου 1996 Λοιπόν, αυτός που γύρευα, είμαι Ο ύπνος του γενναίου (απόσπασμα) * του Χ ά ρ η Β λ α β ια ν ο υ * ΕΛΥΤΗΣ υπήρξε δυσνόητος, δύσληπτος ποιητής. Δεν πρέπει να ξεγελιέται κανείς από την απήχηση που είχε και έχει το έργο του στο πλατύ κοινό, οφειλόμενη τόσο στις μελοποιημένες εκδοχές του όσο και στην επιδερμική του πρόσληψη ως φυσιολατρικού ο ή «τουριστικού» χρονικού. Στην πραγματικότητα ο Ελύτης, με εξαίρεση την ώς ένα βαθμό υπερρεαλίζουσα νεότητά του, ήταν ένας «μυστικός» ποιητής, δημιουργός ενός περίπλοκου κοσμοειδώλου, του οποίου οι ρίζες ανιχνεύονται κυρίως στον νεοπλατωνισμό αλλά και οε διάφορα μεταφυσικά δόγματα της Ανατολής. Με στοιχεία των συστημάτων αυτών συνέθεσε ένα ούμπαν «μαγικών» αντιστοιχιών, αναλογιών, μεταφορών, ουσχετίσεων κάθε λογής, οτο κέντρο του οποίου σκηνοθέτησε μια νέου τύπου συνάντηση του υποκειμένου με τον ελληνικό φυσικό κόσμο. Η πρωτοφανούς ομορφιάς αυτή συνάντηση ήταν, ωστόσο, και παραμένει, ένα παράδοξο τόλμημα. Πρόκειται για έναν τύπο λυρικής κρυπτογραφίας - όχι άμεσα προσιτό βεβαίως στον αμύητο αναγνώστη, που επιμένει μέχρι σήμερα να ταυτίζει τη σημαίνουοα εικονοποιία τουελύτημε τρεχαντήρια, όστρακα και γοργόνες. Πέραν αυτής της δυσκολίας, η ποίηση του Ελύτη επωμίζεται την «εκκεντρικότητα» της μορφής της, καθώς πρόκειται για ένα έργο που προσανατολίζεται αφ' ενός οε γλωσσικούς πειραματισμούς (πραγματικά χωρίς προηγούμενο, με εξαίρεση ίσως το [άνιοο] εγχείρημα του Καρούζου) και αφ' ετέρου σε επίμονη χρήση λεκτικών και ρυθμικών αντιλάλων από τις παλαιότερες εκδοχές της ελληνικής (αρχαίοι λυρικοί, αλεξανδρινοί ποιητές, πατέρες της εκκλησίας, υμνωδοί κ.λπ.) οπότε και το αποτέλεσμα γίνεται συχνά αντιληπτό ως ένας ασυνήθιστος συνδυασμός: ο ίδιος ο Ελύτης (ακολουθώντας τα χνάρια του Σικελιανού) εννοούσε το ποίημα ως χρησμό και ίσως γι'αυτό να είναι και εν πολλοίς αμετάδοτο' ίσως γι' αυτό μοίρα του δεν ήταν να επιζήσει, τουλάχιστον οε μια ουσιαστική διακριτή προοπτική, σε έργα νεώτερων ποιητών. ^ ^ Αναδημοσίευση από το «Αφιέρωμα: Οδυοσέας Ελύτης» της «Βιβλιοθήκης», εφ. «Ελευθεροτυπίας» (τχ. 266/ ) Ο Χάρης Βλαβιανός είναι ποιητής, συγγραφέας.

4 Η «Χρ υσό θεμις»: 0967-ΐ970) του Γιάννη Ρίτσου Σκίτσο: Μιλ. Παραοκευαΐδης Ποιητική όραση και αισθησιακή βίωση Ελάχιστη κατάθεση στο πλαίσιο των τιμητικών αφιερωμάτων στο «2009 Έ το ς Γ ιάννη Ρίτσου: Εκατό χρόνια από τη γέννηση του» Γράφει ο Δ ημήτρης Π Α ΊΊΛ Α Σ * V/. το διάστημα ο Γιάννης Ρίτοος γράφει την «Τέταρτη διάσταση», ένα τόμο Μ πολύστιχων ποιημάτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι αρχαιόμυθοι, Θεατρόμορφοι δραματικοί μονόλογοι: («Φιλοκτήτης» ( ), «Ορέστης» ( ), «Αίας» , «Αγαμέμνων» ( ), «Περσεφόνη» ( ), «Χρυσόθεμις» ( ), «Η Ελένη» (1970), «Ισμήνη» ( ), «Η επιστροφή της Ιφιγένειας» ( ), «Φαίδρα» ( ). Η γόνιμη αξιοποίηση αρχαιοελληνικού υλικού, που διευρύνεται και συστηματοποιείται στους Θεατρόμορφους δραματικούς μονολόγους της «Τέταρτης διάστασης» συντελεί ώστε ο ποιητής να κρυπτογραφήσει σε ενιαίο ποιητικό ύφος αυτοβιογραφικά και ιστορικά στοιχεία, συγκινήσεις και στοχασμούς του γύρω από ζητήματα της ύπαρξης διαιώνια, παραμένοντας στο εσωτερικό της αρχαιοελληνικής παράδοσης και ταυτόχρονα ανανεώνοντάς την, μ ε καινοφανείς διασκευές, αναπροσαρμογές και ανασημασιοδοτήοεις των αρχαίων προτύπων, που δανείζεται από τον Όμηρο και τους αρχαίους τραγικούς. Οι αρχαιόμυθες συνθέσεις της «ΤέταρτηςΔιάστασης» προοφέροντας μια σύγχρονη αντιηρωική οπτική των αρχαίων προτύπων, εμποτισμένες μ ε ιδέες του υπαρξισμού, υπερβαίνουν την αμεσότητα της επικαιρότητας και Θεώνται από μια ανώτερη, πλουσιότερη ψυχική και πνευματική εμπειρία και καθολικότερη εποπτεία την τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας, την ανθρώπινη εσωτερική Οδύσσεια. 0ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ «Χρυσόθεμις» πηλή ελευθερία. Αμέτοχη, έξω από την ιστορία, ωστόσο παρούσα. Στο περιθώριο τω ν συμβάντων, ωστόσο (ο τίτλος από το όνομα της άσημης κόρης του Αγαμέμνονα) αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση προβολής από τον Γιάννη Ρίτσο περιθωριακών, σία της πλήθος ζωές και τη δική της. Αυτή είναι ακρι έχει ζήσει με την εξαιρετική δεκτικότητα και ευαισθη αντιηρωικών μορφών του αρχαίου μύθου. βώς η θαυμαστή πολλαπλότητά της. Ας δούμε μερικά σημεία του εξαιρετικού αυτού δραματικού μονολόγου: Λοιπόν, μέσα από την αφάνειά μου χαιρόμουνα Ο σκηνοθετικός πρόλογος μας πληροφορεί ότι κάποια μέρα, λίγο πριν πεθάνει η υποτιθέμενη Χρυσόθε- Μπορούσα να ονειρεύομαι ελεύθερα. Είταν όμορφα, να βλέπω και ν ακούω. μις, μια νεαρή δημοσιογράφος, έρχεται να της ζητήσει αλήθεια - οα νάζησα κάποια συνέντευξη. Γριά πια η Χρυσόθεμις, μεστή ε έξω απ την ιστορία, σ ένα δικό μου ανέγγιχτο, μπειριών, με την ευκαιρία αυτής της συνέντευξής της απόλυτο χώρο, προβαίνει σ έναν απολογισμό του βίου της. Από μερικά σημεία του μονολόγου της συνάγουμε τα ακόλουθα: προφυλαγμένη, και παρούσα ωστόσο. Η Χρυσόθεμις έζησε στην αφάνεια, στο περιθώριο (0.161) του ιστορικού γίγνεσθαι. Μια μοναχική ύπαρξη που Έ χει την αίσθηση της εξαντλητικής επανάληψης χαιρόταν να βλέπει και να ακούει, να ονειρεύεται οε στο κοινωνικό, πολιτικό, ιστορικό πεδίο. Υπογραμμίζει την επανάληψη των ίδιων και τω ν ίδιων μέσα ένα δικό της προσωπικό ρυθμό, σε μια μοναχική, σιω στη Ο Δ. Π. γεννήθηκε το 1954 στη Μυτιλήνη. Φιλόλογος - Καθηγητής Μ.Ε.

5 ροή εικονικών μονάχα αλλαγών. Κουράστηκα. Τα ίδια και τα ίδ ια - άλλοι ανεβαίνουν, άλλοι κατεβαίνουν- ίδιοι κι οι πρώτοι κ οι δεύτεροι κ οι τρίτοι (κι οι πιο καλοί σαν φτάσουνε στην εξουοία ξέρετε.) (0.165) Γι αυτό και αναφέρεται στ ο αμετάβλητο παρ όλες τις προόδους: Πολύ διασκεδάζω μ ε τις προόδους στα καπέλα, στα ενδύματα, στις ομπρέλες, στα αμάξια, στα βιολοντσέλα, στη μαγειρική, στις φυλακές, στα αερόπλοια, ω, Θέ μου, η μη αλλαγή, η ωραία, η αδυσώπητη, κι απόφαση κανείς δεν το παίρνει. (0.180) Μάρτυρας όλων των φρικαλεοτήτων, των πολέμων, των εγκλημάτων, των θυσιών, του παραλογισμού των ανθρώπων η Χρυσόθεμις αναφέρεται άμεσα στα δράματα που συνέβησαν στον οικογενειακό της χώρο (μια μοιραία εκστρατεία, μια θυσιασμένη αδελφή, μια δολοφονημένη μητέρα), στον αδιάκοπο κύκλο του αίματος και υπαινικτικά οε συμβάντα της κρίσιμης δεκαετίας του 40 με τις αιφνίδιες αλλαγές και αναστατώσεις, τη σύγχυση, την αβεβαιότητα, τις υλικές καταστροφές, τους θανάτους, τις εκτελέσεις. Μεγάλα φέρετρα πέρασαν από τούτη την πύλη, μεγάλα σαν καράβια' νεκροί μ ε επίσημες στολές, μ ε ψηλά κράνη, σκεπασμένοι μ ε σημαίες και λουλούδια κι άλλοι γυμνοί, ντυμένοι μόνο την ωχρότητα τους και την απορία τους κι ένα σφαγμένο κορίτσι, μ ένα τεράστιο πέπλο. Δ εν ήξερες ποιοι φτάναν και ποιοι έφευγαντί γινόταν. Άλλοι τρέχαν άλλοι κρύβονταν, άλλοι κάτι γράφανε στο γόνατό τους, άλλοι αυτοκτονούσαν, άλλοι εκτελούνταν τα χαράματα μπροστά στο γυμνό τοίχο του τουβλάδικου. (οσ ) Πέρα από τον κόσμο των δικών της, των περιπεπλεγμένων σ ένα φαύλο κύκλο αίματος, εκείνη αμέτοχη καρποφορεί σε αισθήσεις και στοχασμό μέσα στη βαθιά περισυλλογή και αισθαντικότητα της μόνωσης της. Είναι ξένη απέναντι στην άπληστη συμπεριφορά των άλλων και στις άγονες, ανώφελες φιλοδοξίες τους. Τους βλέπει σα να προσπαθούν να κρατήσουν «ένα δοκάρι που θα πεφτε οπωσδήποτε ή μια πανάρχαιη σιδερένια αστήρικτη σκάλα», εκφράσεις που σε μεταφορικό επίπεδο ίσως υποδηλώνουν τη σισύφεια ιστορική προσπάθεια, το πανάρχαιο δράμα. Ζώντας σε απόσταση από τα γεγονότα είναι ικανή να τα θεωρεί με ψυχραιμότερη ματιά, να διεισδύσει στην ουσία τους, να ακροασθεί τη φωνή των πραγμάτων και να αποσπάσει απ αυτά το βαθύτερο νόημά τους. Είναι προικισμένη με τα γνωρίσματα ενός ποιητή και ιδιαίτερα με εκείνη την άλλη όραση, που δίνει εξέχουσα σημασία στο καθημερινό και συνηθισμένο, το οποίο για τους πολλούς περνά απαρατήρητο. Η Χρυσόθεμις μιλά καθαρά γι αυτήν την "άλλη της όραση", την "κρυφή χαρά της", το μυστικό "προνόμιό της". Αυτή η ποιητική όραση, που ταυτίζεται με την παιδικότητα, δύσκολα γίνεται αποδεκτή από όσους δεν έχουν ανάλογες ευαισθησίες. Η μητέρα της, που δείχνει να μην κατανοεί τις αναζητήσεις της κόρης της, αποκαλώντας την «ανόητη», που «δεν εννοεί να μεγαλώσει», παραπέμπει οε συμβολικό επίπεδο στον ευρύτερο πρακτικό, πεζό κοινωνικό περίγυρο, που δεν ενθαρρύνει τις ονειροπολήσεις. Η Χρυσόθεμις θεάται τη ζωή με την έννοια ενός «θερισμού πραϋντικού», μιας συγκομιδής πλήθους στιγμιότυπων από την απεραντοσύνη του κόσμου, που ανανεώνει, ανακουφίζει και ελαφρώνει τη ψυχή α πό το βάρος της φθοράς. Εκφράζει την κατάφασή της στον κόσμο του ασήμαντου. Υμνεί τη ζωή, τη θριαμβεύουσα, πάνω απ όλους τους θανάτους, όλες τις καταστροφές. (...) παρατηρώντας το βραδινό ουρανό, τα δάση, τα γαλάζια βουνά, μυρίζοντας άπληστα τη ζεστή δρόσο, το Θυμάρι, το άχυρο, το μακρινό ποτάμι, την ευωδιά των Θερισμένων σταχυών - όχι καθόλου μ ε τη έννοια του ψωμιού, του νερού, της χρησιμότηταςμ ε την έννοια μονάχα ενός γενικού θερισμού, πραϋντικού(...) (σ.172) Ανάλαφρη, από τα φτερά του ονείρου και της απόλαυσης του καθημερινού θαύματος του κόσμου, που δεν χορταίνει να αντικρίζει και ενώ λίγο πριν χαρακτήριζε τη ζωή άσκοπη και αναίτια, στη συνέχεια προβαίνει σε έναν εκπληκτικό ύμνο στην ομορφιά της ζωής, που καταλήγει στο "δε χόρτασα", παραπέμποντας στην αισθησιακή, ερωτική θέαση και βίωση της ζωής. Η ηρωίδα συγχρόνως εκφράζει και μια αίσθηση ντροπής για την παιδικότητά της, που οφείλεται ίσως στο φόβο ότι η άφεση στην αισθησιακή βίωση της ζωής μπορεί να παρεξηγηθεί και να εκληφθεί ω ς άφεση στην προσωπική, μοναχική ρέμβη και αγνόηση του κοινωνικού καθήκοντος. (Ας σημειωθεί ότι το ποίημα γράφτηκε στην περίοδο της δικτατορίας). Πέρασαν πια τα χρόνια. Αλάφρωσα πολύ, παραβάρυνα. Χαίρομαι αυτή την ελαφρότητα κι αυτό το βάρος. Ένα βαθύ χαμόγελο μ ε αναοηκώνει απ τις μασκάλες δεν πατώ στο χώ μ α '- ντρέπομαι μη και μ ε δει κανείς να περπατώ στον κήπο οαν πουλί. Ντρέπομαι γι αυτή την παιδική μου ελαφρότητα. Αράζω εδώ στο παράθυρο με τις βροχές, μ ε τις λιακάδες, δ ε χόρτασα ακόμη να βλέπω. (ο. 185) (Συ νέχεια στη σελ. 14) Λ ο ιπ ό ν 6 ε χόρτασα. Ξεχνιέμαι ακόμα κοιτώ ντας ένα σύννεφο στη δύση, ένα παράξενο σύννεφο καμω μένο από μικρά καθρεφτάκια της τσέπης μο υ ρ ίχνει τις λάμψ εις του σ τα μ ά τια ' δε μ αφ ήνει να σοβαρευτώ, παρ ό τι αισθάνομαι την έλευση της νύχτας πίσω απ όλες τις λάμψεις, π α ρ 'ό τι είν α ι μ ια γεύση διάχυτη στον αέρα από στάχτη και τριμμένη κανέλλα. («Χρυσόθεμις», «Τέταρτη διάσταση», σα )

6 Κώοτας ΒΑΛΕΤΑΣ * Η Λίμνη των ΗΛ ίμνη τω ν Κ ύκνω ν Λ ε μ π ε ν τίν ο γιε Ό ζ ε ρ ο είναι α π ό τα ομορφότερα μπαλέτα που δημιούργησαν ο ι ά νθρω π ο ι. Ο Π ιοτρ Ί λ ιτ ς Τ οα ϊκόφ οκι τόγραψ ε σε νεαρή ηλικία. Ά λλω στε ο Τ οα ϊκόφ οκι αυτοκτόνησε ν ω ρ ίς κάτω από τρα γικές περιστάσεις στα 1893 σε ηλικία πενήντα τρ ιώ ν ετώ ν. Υ ποχρεώ θηκε να αυτοκτονήσει. Κ ατηγορήθηκε για ομοφ υλοφ ιλία και κάτω από την απειλή του σκανδάλου αυτοχειριάστηκε. Λ έ μ π ε ν τ σημαίνει στα ρω σικά Κύκνος. Ό ζερ ο = Λίμνη. Έ χ ω την τύχη νάμαι α πόψ ε το βράδυ καλεσ μ ένος στο περίφημο «Μ ιχαΐλοβσκι Τεάτρ» της Α γίας Π ετρούπολης που θα δ ο θ ε ί η πανηγυρική π ρεμιέρα του έργου. Τ ο θέατρο «Μ ιχαΐλοβσκι» ανακαινίστηκε πρόσφατα. Ε παναφ έρθηκε η διακόομηοη του κτηρίου στην αρχική του μορφή. Τ ο θέατρο έμεινε κλειστό π ά νω α π ό ένα χρόνο. Σ ' όλη τη διά ρ κ εια τω ν ερ γα σ ιώ ν που ήσαν απαραίτητες. Το «Μ ιχαΐλοβσκι Τεάτρ» είναι το δεύτερο σπουδαίο θέατρο του Π έτρογκραντ, μετά το ξακουσμένο «Μ αρίινσκι Τεάτρ». Σ τον προθάλαμο θαυμάζω τις νεαρές κομψ ές ρ ω σ ίδ ες.να βγάζουν τις λ α σ π ω μ ένες μπότες τους, τις γα λ ό το ες τους, να φ ο ράνε ψηλοτάκουνα γοβάκια. Η εικ ό να αυτή θα καταγρα φ εί στη μνήμη μου όσο ζω. Έ ξω χιονίζει! Η κατάφω τη πόλη, η Α θήνα του Β ορρά, λούζεται στα φ ώ τα ντυμένη στα άσπρα. Η ομορφιά ξεχειλίζει την ψυχή μου. Ν αι, αξίζει να ζει κανείς. Ν α βλέπει παρόμοια θεάματα, ναι, η ζω ή είναι γλυκειά. Ο ι μπαλαρίνες ντυμένες ολόλευκα, στα χρ ώ ματα του κύκνου. Σ τους ήχους της υπέροχης ορχήστρας πλέουν, γλιστράνε π ά νω στη σκηνή. Π ραγματικοί κύκνοι κολυμπούν οτο γυαλιστερό δ ά π εδο του παλκοσένικου. Ο νειρ ώ δεις κινήσεις άψογης αρμονίας, άσπρες φουστίτσες, λευκά παπούτσια. Ο ι κύκνοι ακολουθούν το ταίρι το υ ς με αφοσίω ση. Α λοίμονο αν το χάσουν. Τ α κορίτσια αυτά έρχονται α π' όλα τα σημεία της α πέραντης χώ ρ α ς, ακόμα κ ι α π' τη Σιβηρία. Έ ρ χο ντα ι α π ' το Σ αράτοφ, το Β ορονέζ, την Τού- λα, το Ο μσκ που φυλακίστηκε ο Ν τοστογιέφσκι, το Ν ίζνι Ν όβγκοροντ, (την πόλη του Γκόρκι), το παγω μένο Μ ουρμάνσκ. Μ ε οχτάω ρο καθημερινό πρόγραμμα εξάσκησης, ύστερα α π ό πολύχρονη προετοιμασία αγγίζουν με την τέχνη του χορού την τελειότητα. Έ κ α ν α ν χ ιλ ιά δ ες χιλιόμετρα γ ια ν ' αξιω θούν την ύψιστη τιμή να γίνουν δεκτές στο «Μ ιχαΐλοβσκι Τεάτρ», το ναό του μπαλέτου. Υ πάρχουν στην Ελλάδα τέτοια θέατρα; Μ ε ρ ω τά ει η νεαρή γυναίκα που κ ά θ ετα ι δίπλα μου. Δυστυχώς όχι. Στην Ελλάδα υστερούμε πολύ. θ α ο α ς π ω ό μ ω ς κάτι που ίσ ω ς δ ε ν γνώ ριζε τε κ ι α ισθά νομαι ότι θα σ α ς δυσαρεστήσει. Το «Μ ιχαΐλοβσκι Τεάτρ» πουλήθηκε πρόσφ ατα σε έναν ιδιώτη. Απίστευτο. Α πίστευτο, αλλά γεγο ν ό ς. Γ νω ρίζετε τ ι δ ο υ λειά κάνει; Είναι έμ π ο ρ ο ς φρούτω ν. Π λούτισε απ' το εμπόριο της μπανάνας. / / ^ ν τ α ν ρώ τησαν το ν Εφρέμ Γαβρίλοβιτς Ντολ- V - / ματόβσκι το λόγο που τον οδήγησε ν ' αγοράσει έν α τόσ ο ξακουστό θέατρο, απάντησε. Για να έχω στην κατοχή μου ένα ιστορικό θ έ ατρο. Ν άμαι ιδιοκτήτης του αριθμ ού Έ ν α του κτηρίου της Π λατείας τω ν θ εά τρ ω ν, στη Ν έφσκι Προσπέκτ. Ο Ε φ ρ έμ Γαβρίλοβιτς Ν τολματόβσκι, μελαχροινός με γαλανά μάτια, τριαντατεσσάρω ν χρονώ ν, πλούτισε μετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώ τος, μέσα ο ε μια δεκαετία. Ο Ντολματόβσκι είναι νέος, πλούσιος, όμορφος. Πήρε σταδιακά στα στιβαρά του χέρια το εμπ όριο τη ς μ πανά να ς ό χι μόνο στην Π ετρούπολη και στις π αράκτιες π ερ ιο χές της Βαλτικής αλλά σ' ολόκληρη την Καρελοφινλανδία. Δ ιακινεί σχεδόν μονοπω λιακά την μπανάνα από τα πολω νικά σύνορα και τις χ ώ ρ ε ς τη ς Βαλτικής ίσ αμε το Μ ουρμάνσκ και το Α ρχαγγέλσκ και σ όλη τη Λ ευκορω σία. Σ τις σ χετικ ές διαπραγμ α τεύσεις ο δ ιευ θυντής του θ εά τρ ο υ είπε: * Ο Κ.Β. γεννήθηκε το 1939 στη Λέσβο. Πεζογράφος. Ποιητής. Κριτικός. Δ/ντής του πρδκ. «Αιολικά Γράμματα». Το έργο του έχει βραβευθεί και μεταφραστεί σ ε ξένες γλώσσες.

7 Λενέτα Στράνη * Κύκνων ΔΙΕΘ Ν Η ΪΔ Α Τ Α ποιήματα Δ ι ή γ η μ α Γ νω ρίζετε βέβαια Ε φ ρέμ Γαβρίλοβιχς όχι δ εν έχετε το δ ικ α ίω μ α να μεταβάλλετε τη χρήση του θεάτρου. Τ ι σημαίνει «δεν έ χ ω το δικαίω μ α». Είμαι αποκλειστικός κάτοχος ή όχι; Φυσικά, αλλά με κάποιους περιορισμούς. Τ ο «Μ ιχαΐλοβσκιτ εάτρ» έχει μακροχρόνια ιστορία που συνδέεται με την ιστορία του μπαλέτου, της μουσικής, τη θεατρική μ ας παράδοση, τα μπαλέτα Κ υρωφ. Τ ο γνω ρ ίζω. Έ μ π ο ρ ο ς μ π α νά να ς είμ αι, δεν είμ αι αναλφάβητος. Α ποκλείονται ο ι καινοτομίες. Τ ι εννοείτε; Π α ράδειγμ α να πετάξατε φρούτα στη σκηνή, να σκάσετε καρπούζια γ ια εντυπω σ ιασμό, να ανεβάσετε Καραγκιόζη. Π ώ ς σας ήρθε αυτή η ιδέα; Β λ έπ ω επ ίσ η ς κάτι το π ρ ω τό γνω ρ ο που με ξάφνιασε. Δηλαδή; Ζητάτε να μ π ει οτο συμφω νητικό να σ α ς επ ι σκέπτεται κ ά θε βράδι στο σπίτι σας μια μπαλαρίνα. θ α την πηγαινοφέρνει ο σω φ έρ μου. Μ α είνα ι σοβαρά πράγματα αυτά; Γιατί, ο Μ πέρια δ ε ν έκ ανε στην εποχή του το ίδιο; Δ εν ο α ς καταλαβαίνω. Δ εν έφ ερ ν ε στο ξενοδοχείο του κ ά θε βράδι μια μπαλαρίνα; *** ΟΥΣΙΟΜΑΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ Τ ο κορμί του έγερνε άπό την ξύλινη καρέκλα σε τραπεζάκι καφενείου μαρμάρινο Κέρδιζε ή σιωπή στο τάβλι Μια πρωινή εφημερίδα ατσαλάκωτη τον κοίταζε άπ τήν πρώτη σελίδα της απ ευθείας στα μάτια Μάτια ναυαγισμένα τρικάταρτα ξεβρασμένα στο αρχαίο λιμανάκι ένδς ύψιλον άλλωστε τα πνεύματα έχουν έκλείψει με κοκκινοψαρα να περιδιαβαίνουν τις κόγχες τους λευκά μαργαριτάρια οι κόρες Από τό σάπιο δοκάρι τού τίτλου τσακισμένα φτερά γερανού κρέμονταν τά όμορφα χέρια του Χέρια καλλιτέχνη κι ας τό κρυβαν φανερές οι ουλές από σκάγια κατά μήκος της φλέβας Μυρωδάτα ΙΙηλίου, φώναξε ό μανάβης τής λαϊκής παίζοντας στον άέρα δυο μήλα κόκκινα Ο ύτε ο Τσάρος, ούτε ο Στάλιν, δ εν θα επέτρεπαν να πουληθεί ένα παρόμοιο θέατρο σε ιδιώτη, μάλιστα σε έμπορο μπανάνας. Έ λ εγε η κομψή κυρία με τα μελένια εκφραστικά μάτια. Η μουσική του Τ σαϊκόφσκι υπερυψουται, γεμ ίζει την αίθουσα, τ' αυτιά μ ας μεθυσμένα μ ελ ω δία, τα μάτια μ α ς μαγεμ ένα α π' το θέαμα. Στην α ίθουσα δ εν ακουγεται ο ύ τε το πέταγμα μ ια ς μύγας. Ο ι άσπροι κύκνοι γλισ τράνε οτη λίμνη μέσ' το ηλιοβασίλεμα. Ή δωδεκάχρονη συμπόνια πλανόδια ανθοπώλης στο επάγγελμα απίθωσε δυο κάτασπρα γαρύφαλλα στο φέρετρο τραπεζάκι Έ πειτα έσκυψε στο ανοιχτό πουκάμισο λιγάκι προς τ αριστερά τού στέρνου νά διαπιστώσει ίδίοις όμμασι τον ήλον πάνω στο άτριχο σημείο της καρδιάς * Η Λ. Σ. κατάγεται από τη Ζάκυνθο. Ποιήτρια'με ξεχωριστή ευαισθησία των καιρών μας. 7

8 Γιώργος Λολοσίδης «Ζω στη θάλασσα και ζω γραφ ίζω θάλασσα» Λάδι οε μουσαμά 25X35 εκ. Αυτοπροσωπογραφία ^ Η περιπλάνηση, ή μάλλον χο ταξίδι του ζωγράφου Γιώργου Λολοσίδη στον κόσμο και τη ζω γραφική αποκαλύπτει «άνδρα πολύτροπον* και αφηγείται ένα αρμένισμα εξαιρετικά ελκυστικό $ $ (1) Μικρό αγόρι χάραζα σχέδια μ ένα καλάμι στην απάτητη αμμουδιά. Η περιπλάνηση είχε ήδη αρχίσει... Δ εν το μετάνιωσα ποτέ.. Γ ιώ ργο ς Λ ο λ ο ς ιδ η ς Ο Γιώ ργος Λ Ο Λ Ο Σ ΙΔ Η Σ γεννήθηκε στη Μ υτιλήνη ιο Παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφ ικής στην Ο υτρέχτη Ο λλανδίας και στο Βιππίπ^Ηαιπ Οο11β β ο ία π της Αγγλίας. Γ ια δέκα χρόνια έζηοε στην Ευρώπη κ α ι Η Π Α. θ έμ α τά του τοπία, νεκρές φύσεις, προσωπογραφίες μ ε ελαιογραφίες και υδατογραφίες. Πραγματοποίησε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μ υ τιλήνη, Αθήνα, Βρυξέλλες, Ο λλανδία, Λονδίνο, Αμστερντάμ, κ.ά. Έργα του βρίσκονται οε Πινακοθήκες και Μουσεία. Είναι μέλος του ΕΕΤΕ. / % Η Μ ΙΟ Υ Ρ Γ Ο Σ με / μ μ ό νιμ ες ανησυχίες I Μ και συχνά κριτική διά θ εσ η ο Γ ιώ ρ γο ς Λ ολοσίδης εργάζετα ι ακούραστα για να πραγμ α τώ σ ει τα οράματά του. Μ ετά τη μαθητεία και θητεία του σε δ ιά φ ο ρ α καλλιτεχνικά κέντρα και την εξοικείωση του με διάφ ορες στυλιστικές τάσεις, παραδοσ ιακ έ ς και σ ύ γχρονες πειραματικές, καταλήγει, τα τελευταία π ε ρισσότερο χρόνια, στην π ρ ο σ ω πική του κατεύθυνση. Αυτό τόσ ο θεμ ατογραφ ικά ό σ ο και μορφοπλαστικά, γεγο ν ό ς που α σ φ α λ ώ ς συνδέεται και μ ε τη μ ια κ ά ποια α πομόνω σή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μ υτιλήνη. Το αιγαιοπελαγίτικο νησί μ ε την ιδιαίτερη ατμόσφ αιρα, τ ο χαρακτηριστικό φ ω ς, τα πλούσια χρώ μ α τα, τις κ ά θε ε ίδ ο υ ς α ντιθ έσ εις. Αυτό θα π ρ έπ ει να δ εχτο ύ μ ε ότι θα το ν οδηγήσει στην απομάκρυνση α π ό τις κ ά θε κατηγορίας ξέν ε ς α να μ νή σ εις και το κλίμα τω ν κατακτή σεω ν τω ν δασκάλ ω ν του, τόσ ο στη θεμ α το γρα φ ία όσο και στο πλαστικό του ιδίω μ α. Κ αι α κόμη θ α του επ ι τρ έψ ει να προχω ρ ή σ ει σ ε μια όλο και π ιο ουσιαστική και προσω πική ερμηνεία το υ φυσικού χώ ρου που σε καμιά περίπτω ση δ ε ν π εριορίζετα ι στην απλή μεταφορά τω ν εξω τερ ικ ώ ν σ το ι χείω ν του, αλλά στη σύλληψη τω ν εσ ω τερικώ ν του διαστάσεω ν... ^ (2) Χ ρύσανθος Α. Χ Ρ Η Σ Τ Ο Υ Ομότ. Καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης Ακαδημαϊκός 8 Π Η Γ Ε Σ : (ΐ) Από τη συνέντευξή του στη Β. ΑΡΜΟΓΕΝΗ και τον Γ. ΣΗΜΑΝΤΩΝΗ (περιοδικό «ΕΦΟΠΛΙΣΤΗΣ» Ιούνιος 2008) (2) & (3) «Αποσπάσματα» από το λεύκωμα «Γ. ΛΟΛΟΣΙΔΗΣ», εκδόσεις ΤΟΠΙΟ, Αθήνα, 2002

9 ΟΖ Ω ΓΡΑ Φ Ο Σ Γ ιώ ρ γ ο ς Λ ο λ ο σ ίδ η ς ανήκει σ τις σ π ά νιες π ερ ιπ τώ σ εις α ν θ ρ ώ π ω ν που επιλέγουν το ν τρόπο ζω ή ς που το υ ς π ά ει και, χ ω ρ ίς οποιουσδή π ο τε συμβιβασμούς, το ν ακολουθουν και το ν εφαρμόζουν με συνέπεια. Χ ω ρίς τις ό π ο ιε ς ο ικ ο νομικ ές π ρ ο ϋ π ο θ έσ εις κατάφ ερε να ανοίξει τα φ τερ ά του και να γνω ρ ίσ ει α π ό κοντά πολλές χώ ρ ες της Δυτικής Ευρώ πης, αλλά και την Αμερική. Για δ έκ α ολόκληρα χρόνια μ ετα κινείται από τη μία πόλη στην άλλη και, τα υτόχρονα με τον αγώ να της επιβίω σης, μελετά τα Μ ουσεία, γνω ρίζει καλλιτεχνικά ρεύματα και καλλιτέχνες, ενώ π α ρ α κολουθεί μαθήματα ζω γραφ ικ ής κ υρίω ς στην Ο υτρέχτη της Ο λλα νδίας και στο Β ι γ π π π - Ηαπι Οο1ΐ6 6 ο Α ιΐ στην Αγγλία. Αλλά και επιστρέφ οντας στην Ε λλάδα μπορεί να ζει και να εργάζεται, να εκ θέτει έργα του στην Α θήνα, παράλληλα ό μ ω ς βρίσκει το χρ ό νο να ζει και πάλι τη ζω ή της επιλογής του. Σ την ιδιαίτερη πατρίδα του τη Λέσβο, ανακαλύπτει αυτό ακριβώ ς που έχο υ ν χάσει ο ι σύγχρονοι ά νθρω π ο ι: την καθαρή και αμόλυντη φύση, το βουνό και τη θάλασσα, τις επ ο χές μ ε τις ά π ειρ ες εναλλα γές τους, τα χρώ ματα σε μ ια απίστευτη εντελ ώ ς ένταση. Και κ α θ ώ ς η ζω ή του καλλιτέχνη αυτού είναι πολυσχιδ ή ς και πολύπλευρη, το ίδ ιο και η τέχνη του π α ρουσιάζει πλήθος α πόψ εω ν, που εκφράζουν προβληματισμούς προσω πικούς, προβληματισμούς που σχετίζονται με τα καλλιτεχνικά ρεύματα της επ ο χή ς και τέλ ο ς, με την άμεση βίω ση τη ς φύσης απέναντι στην οποία βρίσκεται π ρόσω π ο με πρόο ω π ο...)5 «3, Σ τέλιος ΛΥΔΑΚΗΣ Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών Μικτή τεχνική 70x100 εκ. Λάδι - ακρ. 70x100 εκ. 9

10 Δ η μ ή τ ρ η ς Π έ π π α ς ( ) Σκίισο: Μιλ. Παραοκευαΐδης Αγώνας ζωής και ποίησης «Η κωμωδία τελείωσε. Λοιπόν, χειροκροτήστε. Γελάοαιε. Γελάσατε; Καημένοι μου λαοί, μα, ως πότε παρακαιιανοί και γελασμένοι θα είστε; Ως πότε θα οας ξεγελούν οι αδιάντροποι ηθοποιοί;» του Αριστείδη ΚΑΛΑΡΓΑΛΗ ΑΥΤΟΙ ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ είναι απ την τελευταία το γυμνάσιο έχει τώρα λησμονήσει την ηλικία ίου... ποιητική συλλογή του Δημήτρη Πέππα. Είναι...Αύριο θα ίο ξέρει κατά βάθος κι αυτό μια συλλογή που βγήκε με πολύ κόπο. Γιατί γιατί η απόσταση είναι μικρή απ το 1999 είχε χάσει μεγάλο μέρος της ό κι ο κόσμος θα ξυπνήσει πιο όμορφος. ρασής του. Η επεξεργασία και το ξαναγράψιμο των Την Πολιορκία την εντοπίζεις σχεδόν σ όλα του τα στίχων έγιναν με δυσκολία. ποιήματα. Στις λέξεις, στο νόημα, στο νόμιμο ή όχι, Τον θυμάμαι στις καλοκαιρινές μας συναντήσεις στην ίδια τη ζωή. στο σπίτι του, με σημαντική προσπάθεια, και την υποστήριξη ενός φακού, να διαβάζει ω ς άσκηση, και να α ποιήματά του ο Πέππας, μέσα απ τη σταδιακή Τ διορθώνει τους στίχους του. Η απαλή φωνή του οε επεξεργασία, τα έλεγε απ έξω και τα χαιρόταν. Τότε, σ αυτό το στάδιο βασανιζόταν, ώσπου νάρθει η ηρεμούσε, έστω κι έλεγε ότι δε θα δημοσιεύσει άλλα ποιήματα. Σκεφτείτε ένα βιβλίο ποίησης να γραφτεί στιγμή που δε θα χρειαζόταν αλλαγή σε κανένα σημείο και να διορθωθεί με το χέρι 6 φορές. Αγώνας, είναι η της συλλογής. Κάθε σύνολο ποιημάτων δεν υπάρχει ως λέξη που έρχεται στο νου. άθροισμα, αλλά ω ς ενότητα. Μεταξύ τους όλα σχετίζονται. Αυτός ήταν ο τρόπος γραφής του Δ.Π. Έτσι μέχρι Τέτοια ήταν η ζωή του Δημ. Πέππα. Ένας συνεχής αγώνας για τη ζωή, για μια καλύτερη κοινωνία. Γεννήθηκε στη Μυχού Λέσβου το Σπούδασε νομικά συνολικά που εξέδωσε, έγραφε, έσβηνε, διόρθωνε, ξα- να τελειώσει και να τυπωθεί κάθε συλλογή, από τις 18 στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Στην κατοχή κατέφυγε ναέγραφε σε τετράδια αριθμημένα και χρονολογημένα στη Μέση Ανατολή. Το 1947 θα συλληφθεί και το 1949 κατά έτος. Έτσι για τη συλλογή «Οχτώ παραλλαγές με θα καταδικαστεί οε ιοόβια φυλάκιση από Έκτακτο χώμα» χρειάστηκε να γράψει και να γεμίσει ασφυκτικά πάνω από επτακόσιες σελίδες τετραδίου. Στρατοδικείο. Στη φυλακή θα μείνει ω ς το Το 1953 συλλαμβάνεται και εξορίζεται στον Αι-Στράτη για 3 χρόνια, για «μετεμφυλιακό επιδόρπιο» όπως γράφει...να γράφεσαι, να γράφεσαι ο ίδιος. Το 1967 η Χούντα τον συλλαμβάνει κα τον εξορίζει, ω ς το 1970, στη Γυάρο κα στη Λέρο. μες σιο σκοιάδι μέχρι να φανεί ίο ποίημα. Στα χρόνια της φυλακής και της εξορίας, 12 συνολικά, γράφει ποίηση. Πρωτοδημοσίευσε ποιήματα το Γράφει ο ίδιος. Αλλά και όταν βάλλει την τελεία 1931 στο περιοδικό «Η Τέχνη μας», καθώς και στις έχει επιφύλαξη: εφημερίδες «Δημοκράτης» και «Ταχυδρόμος». Αργότερα στο περιοδικό «Επιθεώρηση Τέχνης». Ως τη Δι Ίσως γιατί δεν έφτασα ακόμα να ποτιστούν κτατορία δημοσίευε σατιρικούς στίχους με το ψευδώνυμο «Π» και με την πτώση της, ω ς «Μαμούδ» στην οι στίχοι με τον ύπνο τους. εφημερίδα «Δημοκρατική Λέσβος». Ηπρώτη του ποιητική συλλογή, «Πολιορκημένη Απόσταση» θα τυπωθεί στη Μυτιλήνη τον Δεκέμβριο του '64. Στίχοι προβληματισμού, ερωτηματικών, αγωνίας για τον άνθρωπο, την κοινωνία, την Πολιτεία. Ακόμα κι αν γράφει για καθημερινά θέματα κι αν οι τίτλοι σου φαίνονται απλοϊκοί οε κάνουν να σκέφτεσαι και να αναζητάς το πραγματικό τους περιεχόμενο: Μεγάλο ιειράγωνο χιίριο με ία κομματιασμένα ίου ιζάμια με ια σπασμένα μελανοδοχεία οιους τοίχους ιου Ως αποτίμηση συνολική του έργου και της ζωής του ί Δημήτρη Πέππα, καταγράφουμε μια συνεχή προσπάθεια, μεγάλη και σιωπηλή. Δεν τον συναντήσαμε τόσα χρόνια στα εύκολα και στα φανταχτερά. Βήμα το βήμα στην ποίηση και στον αγώνα της ζωής κατάθεσε τον εαυτό του, ανθρώπινα και σεμνά, ω ς αριστερός καθημερινός πολίτης. Η μόνη αντιπροσφορά από δημόσιο χώρο, έως τον περασμένο Σεπτέμβρη που μας άφησε χρόνους, ήταν η παροχή λογοτεχνικής σύνταξης, το 1981, για τις «σημαντικές υπηρεσίες του»... ί ο Ο Α. Κ γεννήθηκε το 1959 στο Σκόπελο Λέσβου. Δάσκαλος. Ποιητής' ερευνητής της λεσβιακής Γραμματείας.

11 Επαρχίας Πολιτισμός σε «ανοιχτή ακρόαση» ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ... ΜΑΤΙΑ η α π ά ν τ η σ η του Φ αίδωνα ΘΕΟΦΙΛΟΥ ΓΙΑ Τ Η Ν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΡΧΙΑ ο λόγος. Οχι πω ς δεν παράγεται πολιτισμός στην επαρχία. Πάντα υπάρχουν εμπνευσμένοι και ταλαντούχοι άνθρω ποι που δημιουργούν και ταυτόχρονα ασφυκτιούν μέσα στην απάθεια και την αδιαφορία του περιβάλλοντος όπου ζουν και δημιουργούν. Αλλά για την ελληνική επαρχία περισσότερο και λιγότερο για τις μεγάλες πόλεις, πολιτισμός σημαίνει κάτι π ο υ το υ κάνουμε τη χάρη να υπάρχει... Τ α προϊόντα της καλλιτεχνικής δημιουργίας βρίσκονται στο καλάθι με τα αζήτητα κι όταν κάποιος θελήσει να πάρει κάποιο, το θέλει και δωρεάν. / ^ ν τ α ν μιλώ για προϊόντα καλλιτεχνικής δημιουρν - / γ ί α ς εννο ώ βέβαια ό,τι παράγεται εντοπίω ς και η αξία του αντανακλά στον τόπο παραγω γής του. Αυτή η παραγω γή που συχνά φ θάνει σε πολύ αξιόλογα επίπεδα, χρειάζεται βέβαια οικονομική υποστήριξη, αλλά όχι μόνο. Χρειάζεται η συμπαράσταση τω ν τοπικώ ν αρχών, σε επ ίπ εδο διευκολύνσεω ν αλλά και προσέγγισης του τοπικού κοινού. Τελικά χρειάζεται η αίσθηση στους δημιουργούς, ότι έχουν κάποιον δίπλα τους που τους στηρίζει. Μ πορούν και πρέπει να έχουν ο ι δήμοι και ο ι νομαρχίες συγκεκριμένη και μόνιμη πολιτιστική πολιτική κι όχι περιστασιακή, Μ πορούν και πρέπει ο ι δήμαρχοι και ο ι νομάρχες να συζητούν με τους συναδέλφους τους και ν' ανταλλάσσουν την πολιτιστική π αρα γω γή του τόπου τους ο καθένας, δίνοντας έτσι καλλιτεχνική διέξοδο στις δημιουργικές τους δυνάμεις. Ακόμη θα έλεγα ότι ο ι ειδικοί στην αγορολογία (Μάρκετινγκ) θα μπορούσαν να βρουν τρόπους προώθησης τω ν τοπικώ ν πολιτιστικών προϊόντων, (Λογοτεχνία, μουσική, εικαστικά, θεατρικά σχήματα, γλυπτική κ.λ.π.) ώ σ τε να βγαίνουν τουλάχιστον * τα έξοδα ή ένα μέρος τους. Π όσο δύσκολο θα ήταν π.χ. ο ι υπηρεσίες τω ν τοπικώ ν και τω ν δημόσιων αρχών με τους βρώμικους και άδειους τοίχους τους, να διέθεταν πότε-πότε ένα μικρό ποσό για να κρεμάσουν ένα έργο ζωγραφικής ή μια φωτογραφία μέσα στο χώ ρ ο τους ώ στε να μπει επιτέλους και η ομορφιά στο εφιαλτικό τους περιβάλλον; Π όσο δύσκολο θα ήταν για τα σχολεία του τόπου να επισκεφθούν μια παράσταση ή μια βραδιά μουσικής ή λογοτεχνίας; Π όσο δύσκολο θα ήταν για το πανεπιστήμιο Αιγαίου ν' αγκαλιάσει κάθε αξιόλογη τοπική καλλιτεχνική δημιουργία; Ακόμα: Δ εν θ α μπορούσαν π.χ. οι δήμοι και ο ι νομαρχίες να δημιουργήσουν και να χρηματοδοτήσουν μόνιμους θεσμούς, όπω ς: «Εβδομάδα θεάτρου», «Η μέρες Λόγου και Τέχνης» «Εικαστικές Γιορτές» κ.λ.π. αντί για γιορ τέ ς σαρδέλας, ούζου,κισκιέκια και ταύρους που θυσιάζονται; Χ ώρια που μπορεί να υπάρξει έν α ς συνδυασμός ώ στε να καταναλώνονται αγροτικά, βιοτεχνικά και κτηνοτροφικά προϊόντα και να προβάλλονται μέσα α π ό τους καλλιτεχνικούς θεσμούς. / ^ \ μ ι ο ς όλα αυτά Θέλουν μ ια α π ό φ α σ η π ο υ θα V - / δρ ο μολο γήσει σ ε μ ό νιμ η β ά σ η μ ια πολιτιστικ ή πολιτική. Αλλά και τα καλοκαίρια, δεν χρειάζεται ο τάδε Δήμαρχος να φέρνει πάλι κάποιους επ ώ νυμους καλλιτέχνες. Ό σ ο μεγάλοι και σπουδαίοι κι αν «φαίνονται» δ εν έχουν πια τίποτα να πουν. Δεν παράγουν. Ό λ α τους τα τραγούδια τα ξέρουμε απ' έξω. Τ α ακούσαμε δ εκ ά δες φ ορές, κ ι άλλες τόσες τα πληρώθηκαν αδρά. Μ ' αυτόν τον τρόπο ο κ. Δήμαρχος δίνει μία από τα ίδια και μας πουλάει φιγούρα: «Κ οιτάτε π ο ιο ν σ α ς έφερα!» ενώ ταυτόχρονα καταπνίγει τις καλλιτεχνικές δυνάμεις του τόπου του ή άλλους νέους καλλιτέχνες από άλλα διαμερίσματα της χώρας. * Ο Φ.θ. γεννήθηκε το 1947 στη Μυτιλήνη. Ποιητής. Πεζογράφος. Δοκιμιογράφος. Το έργο του βραβεύθηκε και μεταφράστηκε ο ε ξένες γλώσσες. (Συνέχεια στη σελ. 14)

12 Οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στο χωριό δι οργανώνονται από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Μεοοτόπου και την τοπική αυτοδιοίκηση. Επίσης ο Σύλλογος ΜεοοτοπιιώνΛέσβου η Αναγέννηση, που εδρεύει στην Αθήνα (Εθνικής Αντίστασης 33, Δάφνη), παρουσιάζει αποκριάτικα δρώμενα προσκεκλημένος από Δήμους της Αττικής. Την τελευταία δεκαετία οι χορευτικές του ομάδες- κουδουνάιοι και *γλεντιστάδες, Μ ΕΣΟΤΟΠΟΣ το κεφαλοχώρι στη ΝΔ. Λέσβο είναι ένα από τα επτά χωριά του Δήμου Ερεσού - Αντίσσης. Οι Μεσοτοπίτες πριν την καταστροφή του 1922, είχαν πολύ στενές σχέσεις με τη Σμύρνη και τα παράλια της Μικρασίας. Αρκετές ήταν οι οικογένειες που έμεναν μόνιμα εκεί, ήδη απ το τέλος του 19ου αιώνα. Ο ι περισσότεροι όμως ήταν εποχιακοί εργάτες κι ασχολούνταν κυρίως με την οικοδομή. Πολλοί απ αυτούς ήταν φημισμένοι τεχνίτες -μαστόροι και πηγαινοέρχονταν με τις βάρκες και τα καΐκια κουβαλώντας οτο χωριό τους αγαθά, τέχνες, πολιτισμό. Ο Μ εοότοπος φημίζεται για τους φιλόξενους, εργατικούς και μερακλήδες κατοίκους του. Πλούσια είναι και η αποκριάτικη παράδοση του χωριού, η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Οι ρίζες της είναι βαθιά ριζωμένες στο χρόνο. Οι θύμησες των παλαιότερων, οι εμπειρίες τους αλλά και οι παλιές φωτογραφίες, που έχουν οωθεί, φέρνουν στο φως το «παρακλάδι» των τελευταίων εκατό τουλάχιστον ετών. Η μεσοτοπίτικη αποκριά παραμένει και σήμερα ζωντανή και οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τελευταία Κυριακή (της Τυρινής). Το χωριό ολόκληρο μαζί με τους επισκέπτες, που κάθε χρόνο πληθαίνουν, ζουν όμορφες στιγμές. Ο ι «κ δουνάκ(ι)», οι κουδουνάτοι - οι κουδουνοφορεμένοι - ήταν και είναι μέχρι σήμερα το πιο επιβλητικό και δυναμικό κομμάτι της αποκριάς του Μεοοτόπου. Μ ορφές αρχέγονες, διονυσιακές, με τις φτερωτές νεροκολοκύθες (γαλιές) οτο κεφάλι, τις «κουτσκούδες» - φαλλικά σύμβολα στους ώμους, με μαυριομένα πρόσωπα και με πλήθος ποιμενικά κουδούνια στο κορμί, γυρίζουν στους δρόμους σκορπώντας φόβο και δέος. Ο ι «βζών(ι)», οι εύζωνοι - οι τσολιάδες είναι η «ήρεμη δύναμη», οε αντιπαράθεση με την «άγρια» παρουσία των κουδουνάτων. Συνήθως απ την παρέα δε λείπει η «δεσποινίδα», άντρας ντυμένος γυναίκα, καθώ ς και ο «βρακάς». * Προβάλλουν τη χάρη και την ομορφιά της νιότης. Παίζουν τα πήλινα τουμπελέκια τους και τραγουδούν συνήθως ερωτικά δίστιχα. Αγαπημένος τους χορός είναι το «ντούρου-ντούρου». Α πόψ ε Θε' ν ' αρματωθώ να πάω εις το Γέρο Μ ε το καλό μ ε το κακό ίσως τον καταφέρω. Γέρο, μωρέ Γέρο την κόρη σου τη Θέλω... Οι αποκριές ήταν «αποκλειστικό» προνόμιο των αντρών και στο Μεσότοπο. Στο παρασκήνιο όμως οι γυναίκες διεκδικούσαν το δικό τους μερδικό στη χαρά. Μαζεύονταν οε σπίτια,όπου όλες μαζί οι γενιές: γιαγιάδες, μανάδες κοριτσόπουλα, γλεντοκοπούσαν τραγουδώντας και χορεύοντας. Κυριότερο ντύσιμό τους ήταν οι «βλάχες». Η «αρκούδα και ο αρκουδιάρης» είναι αγαπημένο δίδυμο τω ν ημερών, με τον αρκουδιάρη να παίζει το ντέφι και την αρκούδα, ντυμένη με προβιές προβάτων, ν ακούει τα παραγγέλματα του αφεντικού της και να μιμείται «ανθρώπινα» καμώματα: Π ώ ς ζυμώ νουν οι γριές; / Πώς χτινίζουντι τα κορίτσια; / Π ώ ς φιλάει ο γέρος τη γριά; Τα «συσίτια» είναι μεταμφιέσεις ατομικές ή ομαδικές προγραμματισμένες και δουλεμένες πολύ καιρό ή αυθόρμητες της στιγμής, με απλούς ή σύνθετους ρόλους που δίνουν την ευκαιρία στους μασκαρεμένους να δείξουν την ευρηματικότητά, τη σπιρτάδα, το ταλέ- Ο ι«κ δουνάκ(ι)» * Ο Φ. Β. κατάγεται απ τον Μεσότοπο - Λέοβου. Δάσκαλος. Εμψυχωτής του Συλλόγου Μ εοοτοπιτών Αθήνας.

13 έχουν εμφ ανιστεί στους δήμους: Ηλιούπολης, Αργυρούπολης, Πετρούπολης, Ρέντη, Ταύρου, Αγ. Π αρασκευής, Γαλατσίου, Υμηττού, Δάφνης, Μοσχάτου. Γ ια αρκετά χρόνια ήταν ο ι μπροστάρηδες στις εκδηλώσ εις της παραδοσιακής απ οκρ ιάς που διοργάνω νε στην Π λ ά κ α το Μ ο υ σ είο Λ α ϊκ ή ς Τ έχνη ς (Κυδαθηναίω ν 17), φιλοξενώ ντας καρναβαλιστές απ την ελληνική επαρχία. ντο τους. Κάθε λογής μαοκαρεμένοι: παπάδες, μανάβηδες, ψαράδες, γιατροί, καλλίγραμμες δεσποινίδες, γυρίζουν οτα λιθόστρωτα σοκάκια, μπαίνουν οε σπίτια και καφενέδες σκορπώντας παντού το γέλιο και τη χαρά! Παρέες μερακλήδων γυρίζουν στα σπίτια τραγουδώντας αποκριάτικα τραγούδια. Οι πόρτες ανοίγουν για να τους καλοδεχτούν κι οι νοικοκυρές τους κερνούν κάθε λογης «καλούδια». Κι ύστερα πάλι, τραγούδι και χορό στα τρίστρατα: συρτό, καρσιλαμά, απτάλικο, μαζωμένο. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι αργά το βράδυ, με το ούζο να ρέει άφθονο... Παρέες γλεντιστάδων σμίγουν στους καφενέδες του χωριού, παίζουν τα τουμπελέκια τους και τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια σκωπτικά και αθυρόστομα, όπω ς ο «μυλωνάς», η «Βουλγάρα», η «χήρα», η «ξομολόγηση», το «μπίλιρμα» κ.ά. Γλέντι αποκριάτικο δε γίνεται χωρίς τον «αράπ κου», που είναι ερωτικός μιμικός χορός πού χει «σκέρτσα και καμώματα...» Χόριψι αράπη / Δεν έχου κέφι. Για να κάνεις όρεξη σου παίζω με το ντέφι! Έλα φας αράπη. / Δεν έχου δόγκια. Φάει μακαρόνια μι τα χρυσά πιρόνια... Σημαντικό κομμάτι της σύγχρονης αποκριάς είναι και η σάτιρα, η οποία είναι επίκαιρη κι ασχολείται με θέματα τοπικά, πανελλήνια, διεθνή. Ο ι «ριμαδόροι», ντυμένοι συνήθως τσομπάνηδες, απαγγέλουν τις «ρίμες» - έμμετρους στίχους στην ντοπιολαλιά, σκορπώντας το γέλιο με τα πιπεράτα λεγόμενό τους. Το γλυκό των ημερών είναι η παραδοσιακή κολοκυθόπιτα, φτιαγμένη από πολίτικο κολοκύθι, και κερνιέται στα σπίτια από τις νοικοκυρές σε συγγενείς και φίλους. Την απολαμβάνουν κι όλοι οι επισκέπτες, που έρχονται να παρακολουθήσουν τις εκδηλώσεις, φτιαγμένη με τη φροντίδα του αγροτουριστικού Συνεταιρισμού Γυναικών. Το πρωί της Καθαρός Δευτέρας το γλέντι συνεχίζεται στο επίνειο του χωριού, το γραφικό Ταβάρι. Εκεί, δίπλα στο γιαλό με θαλασσινά κάθε λογής: ψάρια, χταπόδια, χτένια, αχινούς, μπόλικο ούζο κι ευχές για καλή Σαρακοστή! Ας κλείσουμε με τον «Υμνο στην Άνοιξη», γραμμένο απ τον θύμιο Βασίλογλου πρωτεργάτη της αναβίωσης του μεσοτοπίτικου καρναβαλιού απόσπασμα από την σατιρική ρίμα που διάβασε ο ίδιος το 1987: Τώρα ανοίγ(ι) πια του κλαδί τοη ούλα ανιμ ζόντι... Η μέρα ούλου μιγαλών(ι), ιαχιλιδόνιαρχόντι. Τςι καιουρλιέςμυρίζv τα ζα τοη ούλου φρουμαζόνπ. Ντου μήνα φκιάν του μέλιιος οι γάκ(ι) στα τσιραμίδια. Τα σκουντουλάδια τώρα ιρέχ'ν, θι δεις να βγαίν τα φίδια! Σταφύλια βγάλαν οι ασγβές, λουλούδιασι του χώμα. Ταγγούρ νιουν οι μπαχισιαβανιοίδε ντου φίέφαν ακόμα... Τα δέντρα μουρφουοιόλιστα, βγάλαν τσηνούρια φ λλέλια. θ ι πιά&ν οι μέλ(ι)σοις να βουγίζ ν τοη τα ξιμπουμπλιθρέλια! Όποια κουτσνάδα τοη να κόφ ς, μέσα είνη χουμένα. Τοη φτα τα ζούμπφα θι δεις να είνη καλ τσιμένα! Ούλου γκαρίζ ν πια οι γάίδάρ, τιζάραν τα κλαρίνα! Μαυρουμπαμπούρ βουλέλια φκιάν τοη ιο'λουν γκη καβαλίνα.. Τοηρός ούλοα τα ξανανιών(ι) μέσα ςντου κόσμου τούτου. Τοη οι γέρ ακόμα, ξιοπαθών μόλις ακούο'ν ντου κούκου. Μι του π καμ σέλ(ι) λαφρουπιτούν τοη φκιάν καμιά φιγούρα. Γιατί η χ(ι)μώνας πέρασι. Δεν έχ(ι) πια θυμιατούρα! Ο ι«βζών(ι)»

14 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ... ΜΑΤΙΑ Η «ΧΡΪΣΟΘΕΜΙΣ» τ ο ϊ ΓΙΑΝΝΗ ΡΙΤΣΟΓ (Συνέχεια από σελ. 11) (Συνέχεια από σελ. 5) ττ"λ είνοντα ς αυτό το σημείωμα, θα ήθελα να πω Χ ν ό τ ι ο σπουδαιότερος παράγοντας για την κατανάλωση του πολιτιστικού προϊόντος, είναι το κοινό. Το κοινό που πρέπει να έχει μια σχετική καλλιέργεια, ένα ενδιαφέρον για την τέχνη, μια δεκτικότητα στο καινούριο. Αλλά γι αυτό χρειάζεται ένα σχολείο που θ α προετοιμάσει τον αυριανό δέκτη της τέχνης. Ποιο σχολείο όμω ς; Π οιοι καθηγητές; Λυπούμαι να πω ότι οι σημερινοί καθηγητές, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, είναι ακόμα παγιδευμένοι στο στείρο τείχος του διδακτισμού, έτοι ώστε οι εκπαιδευτικοί να θεωρούνται (με τις εξαιρέσεις τους βέβαια) οι πλέον ακατάλληλοι να μιλήσουν για ένα λογοτεχνικό έργο. Λ υτές τις μελαγχολικές σκέψεις έκανα, καθώ ς χύ θ υ μ ό μ ο υ ν μια εκπομπή σ ένα γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι, όπου ο παρουσιαστής μιλούσε για ένα λογοτεχνικό έργο, όχι με ανθρώ πους των γραμμάτων αλλά μ έναν ταξιτζή την πρώτη φορά, με μια νοικοκυρά την άλλη κ.λ.π., ενώ κατά τη διάρκεια της εκπομπής άδειαζαν οι δρόμοι της χώρας. Το ενδιαφέρον τω ν τηλεθεατών ω ς και η δυνατότητα τω ν απλών ανθρώ πω ν να μιλούν για τη λογοτεχνία, εξηγείται με το ότι στα γαλλικά σχολεία οι μαθητές διαβάζουν λογοτεχνία και μαθαίνουν τους κλασικούς αλλά και τους νεότερους λογοτέχνες, ω ς και τον τρόπο να προσεγγίζουν τη λογοτεχνία. ν ^ τ η ν Ελλάδα, εδώ και κάποιες δεκαετίες, διά- Ζ ^ φ ο ρ ε ς κυβερνήσεις προσπαθούν να κάνουν κάποιες έστω αλλαγές στην παιδεία, πλην χω ρίς επιτυχία, γιατί εδ ώ η συντριπτική πλειοψηφία τω ν εκπαιδευτικώ ν με τη νοσηρή δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία και μαζί τους η πλειοψηφία τω ν μαθητών και τω ν φοιτητών, με τη νοοτροπία της ελάχιστης προσπάθειας, αγωνίζονται για την ακινησία, για να μείνουν όλα ω ς έχουν, κι α ς τρέχει ο κόσμος. Να μείνουν όλα στη μούχλα και στο τέλμα για να δικαιώνεται το βόλεμα και η οκνηρία και να περνούν καλά αυτοί, με αποτέλεσμα να υποθηκεύεται το μέλλον όλων μας. Π ώ ς λοιπόν να ξεκινήσει το όραμα μιας νέας, μιας σύγχρονης πολιτιστικής βιομηχανίας απ την οποία θα επωφεληθούν και εκείνοι που την δημιουργούν και εκείνοι που επενδύουν ο αυτήν και εκείνοι που την απολαμβάνουν; Δηλαδή όλη η χώρα; Φαίδων ΘΕΟΦΙΛΟΥ Κοιταζόμενη η Χρυσόθεμις κάποια στιγμή οτον καθρέφτη, βλέπει το πρόσωπο της περιβλημένο με ένα φως, «μ ένα λεπτό προσωπείο πραγματικότητας, τριανταφυλλένιο και μαβί». Προβάλλεται δηλαδή σαν μια ευαίσθητη ποιητική ύπαρξη. Λίγο - λίγο ξεχώρισα και το υλικό μου πρόσωπο, ρόδινο και μαβί, οκιώδες τα μάτια ένα πράσινο Θαλάσσιο, εκστατικό, και γύρω μου πάντα το ακαθόριστο φως, φωτοοτεφα νωμένη μ ες στην παραμέληση, μέσα στη μοναξιά μου, μ ες στην αφάνεια μου. Δ εν μπόρεσα ν ' αντέξω τούτη τη μυστική ευτυχία: νάμαι ολόφωτη, μ ένα λεπτό προσωπείο πραγματικότητας τριανταφυλλένιο και μαβί. ( ) Προς το τέλος του μονολόγου της αναφέρεται σε κάποιο ύφασμα, νυχτοήμερα υφασμένο, «ατέλειωτο με αόριστα σχέδια, σε αόριστο χρόνο, σε μυστική α ναμονή». Πρόκειται για μεταφορά του ποιητικού έργου, με χαρακτηριστικά γνωρίσματα την υπαινικτικότητα και το ημιτελές, αφού κατά τον Ρίτσο τίποτα ποτέ δεν τελειώνει, που παραδίδεται στις επόμενες γενιές με την ελπίδα της διδαχής των μυστικών της «ύφανοης», της γόνιμης κάρπωσης και της συνέχισης. Α, ναι, περίμενα πω ς κάποιος κάποτε, Θα ρχόταν να πάρει το ύφασμα κείνο και το μυστικό της ύφανοης' η ίδια εγώ να τ αποθέοω πάνω στα γόνατά του, όπω ς τώρα σε οας, αυτά τα λόγια σα νάχει αυτό μονάχα σημασία. (0.187) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Στη «Χρυσόθεμη» (ένα ακόμη προσωπείο του ποιητή) προβάλλεται ο νηφάλιος, αποστασιοποιημένος στο περιθώριο της δράσης, στοχαστικός παρατηρητής των γεγονότων, ο οποίος διαπιστώνει την κυκλική επανάληψη της ιστορίας, την αναπόδραστη φθορά και εκφράζει την απογοήτευση και την κούρασή του (μια κούραση ιστορική) από τις περιπέτειες των οραμάτων, αισθήματα που διακατέχουν λίγο πολύ τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα τω ν αρχαιόμυθων συνθέσεων της «Τέταρτης διάστασης». Επιπλέον εδώ αναδεικνύεται ο άνθρωπος που καταξιώνει τα καθημερινά, «ασήμαντα» - πολυσήμαντα πράγματα του κόσμου, τοποθετώντας τα ισότιμα δίπλα στα σημαντικά, τα μεγάλα, τα ηρωικά. Ο άνθρωπος που διαθέτει ποιητική όραση και αίσθηση, σε ασυμφωνία με την απληστία, την αρχομανία, τη συμβατικότητα και πεζότητα της αίσθησης τω ν άλλων. Δημήιρης ΠΑΊΠΛΑΣ

15 Πολιτιστικές ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ του ΦΟΜ και άλλων φορέων έτους 2008 στο ΘΕΑΤΡΟ του, και αλλού. Δευ. 07 : Σάβ. 12 : Τρί. 15 : Σάβ. 19 : Σάβ. 02 : Πέμ.21 : Σάβ. 23 : Κυρ. 24 : Κυρ. 24 : Δευ. 25 : Δευ. 25 : Παρ.07 : Πορ.04 : Κυρ. 06 : Κυρ. 20 : Πέμ.01 : Σάβ. 10 : Δευ. 12 : Σάβ. 17 : Τει. 04 : Σάβ. 21 : Τει. 25 : ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αρχίζουν ία Μαθήμοια ΣΧΟΛΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ίου ΦΟΜ. Δάσκαλος ο Οπ θπ$ Απάπου($ία ΟΑΙ.Α ΟΠΕΡΑΣ, Αφιέρωμα οιη ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΛΑΣ. Διοργά νωση: ΟΡΕΚΑ ίε 5 \Ό 5 & Νεανικό Μουσικό Τμήμα ΦΟΜ. Ομιλία από ιη Βουλευιή Ατιικής Εύη Χριοιοφιλοπούλου. για ιο «Αοφαλισιικό ούοιημα». Διοργάνωση: Ινσπιούιο Επιμόρφωσης ΠΑΣΟΚ - Ν. Λέσβου Εκδήλωση, κοπής Βασιλόπιιας ιου ΦΟΜ. Δεξίωση και Κοντσέρτο», από ίο Νεανικό Μουσικό Τμήμα ΦΟΜ. Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ ΙΟ Σ Στην Αθήνα, γίνεται η Γ.Σ. ιη ς ΟΕΘΑ. Εκπροσωπείται ο ΦΟΜ από τον Αντ/δρό του Α. Σεφτελή. Κυκλοφορεί το 4ο τχ. του λογοτεχνικού περιοδικού του ΦΟΜ «ά οελάννα». «Πιανιστική Α ΖΖ και Σεμινάριο» από τον καλλιτέχνη - συνθέτη Μάρκο Αλεξίου. Διοργάνωση: 30 χρόνια ΦΟΜ. Συνάντηση -Εκλογές» για ανάδειξη συνέδρων ΠΑΣΟΚ. Διοργάνωση ΠΑΣΟΚ, Ν. Λέσβου. Βραδιά Οπερέτας και παλιού ελληνικού τραγουδιού» με τους πρωταγωνιστές της Ε.Λ.Σ. Ευδοκία Χατζηιωάννου. σοπράνο, Δημήτρη Σιγαλό, τενόρο, Ανδρέα Κουλουμπή, βαρύτονο. Κείμενα - Παρουσίαση Αλφόνσος Δελής. Σιο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης. Από τη Νομαρχία Λέσβου και ΦΟΜ, Κλαδική Συνάντηση Επιχειρηματιών Ενοικιαζομένων δω ματίων». Διοργάνωση ΚΕΤΑ Βορείου Αιγαίου. ϊμμ ΊΟ Σ Συναυλία μαθητών Ωδείου Μυτιλήνης Ν. Σκαλκώτας». υπό τη Δ/νση Γ. Παζαΐτη. Διοργάνωση Ωδείο Ν. Σκαλκώτας. Α Π Ρ ΙΛ ΙΟ Σ Εβδομάδα Γαλλικού Κινηματογράφου». Προβάλλονται οι ταινίες «Οδηγώντας στα όρια» του ίοιιί$ Ρα$ο3ΐ ΟουνοΙαϊΓο. Πρώτη σειρά πλατεία» του ΟαπίεΙεΤΗοιηρ$οη,«ΡαΗβ, ίο Γ αίπιε» του ΟΙίνίβΓ Λ$$β?3$, κ.ά. Διοργάνωση: Ο ι Καθηγητές Γαλλικής Γλώσσας Ν. Λέσβου, το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Παν/μίου Αιγαίου, η Γαλλική Πρεσβεία, το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Κυκλοφορεί το 5ο τχ. του λογοτεχνικού περιοδικού του ΦΟΜ «ά οελάννα». Μ ΑΪΟΣ «24η Πανελλήνια Ανιχνευτική Πολιτιστική Ενημέρωση Σώματος Ελλήνων Προσκόπων». Διοργάνωση: Σώμα Ελλήνων Προσκόπων. Εκδηλώσεις «Μέρες Αιβαλιου στη Μυτιλήνη». Προβολή ταινίας των Τούρκων σκηνοθετών Ταχοίν Ιζμπιλέν και ΙοίνΤουργκούτ «Κρητικιά μου λεμονιά» και «Μικρά Ασία... πάλι». Διοργάνωση: Νομαρχία, Δήμος, Επιμελητήριο Λέοβου, ο «Σύλλογος Συνύπαρξης & Επικοινωνίας στο Αιγαίο» κ.ά. φορείς. ΒΙΒΛΙΟΠ ΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «θρησκευτική Ελευθερία και Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του ανθρώπου» της Ευαγγελής Μπράμη, Προέδρου του Διοικ. Πρωτοδ. Μυτιλήνης. Ομιλητές: Π. Βογιατζής, Νομάρχης Λέοβου, Κ. Ζώρας, Αντίπρύτανης Παν. Αιγαίου, I. Τσούρος, Πρόεδρος Δικ. Συλ. Χίου και I. Μιοόβουλ,ος, Δικηγόρος Χίου, και η ίδια η συγγραφέας. Διοργάνωση: ΦΟΜ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΑΙΝΙΩΝ: «Κυνήγι θησαυρού», «Αλήθεια», ίων σκηνοθετών Ρείτα ΗοΙζογ & ΕΐΗοπι Οζβυνεη, που παρίοτανται στη συζήτηση με θέμα για τα «Ορυχεία Χρυσού», «μια πολυεθνική απειλή». Διοργάνωση: Ομάδα Παρέμβασης «αιώρα» και άλλοι φορείς. ΙΟ Ύ Ν ΙΟ Σ «Ημέρα Περιβάλλοντος». Προβολή επίκαιρης ταινίας, από την Ομάδα Τμ. Περιβ/ντος Παν. Αιγαίου, και θεατρική παράσταση «Ο Πολύτιμος πλανήτης μας», από τα παιδιά του 14ου Νηπιαγωγείου Μυτιλήνης. Εκδήλωση Σχολής Χορού «ΒΟϋΥ» Μυτιλήνης. Διοργάνωση: Η ίδια η Σχολή. ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Ο Μ εγάλος Χωρισμός» του Κε μάλ Αναντόλ. Συζήτηση. Μίλησε και ο ίδιος ο συγγραφέας. Διοργάνωση: Νομαρχία Λέοβου. Σάβ. 28 : Στο ΜΟΛΥΒΟ, η θεατρική Ομάδα ΦΟΜ παρουσιάζει την παράσταση «ΔΟΝ Κ1ΧΩΤΗΣ» του Μ. θερβάντες. Διοργάνωση Νομαρχία Λέοβου, Δήμος Μήθυμνας, ΦΟΜ. (Είσοδος ελεύθερη). ΙΟ ΥΛΙΟ Σ Παρ.04 : Στη Σκάλα ΕΡΕΣΟΥ, η παράσταση του ΦΟΜ: «ΔΟΝ ΚΙ- ΧΩΤΗΣ». Διοργάνωση Νομαρχία Λέοβου - Δήμος Ερεοού - ΦΟΜ. (Είσοδος ελεύθερη). Τρί. 08 : Η ετήσια τακτική Γενική Συνέλευση των μελών του ΦΟΜ. Κυρ. 13 : Στο Δημοτικό θέατρο - ΚΑΣΤΡΟ Μυτιλήνης οτο πλαίσιο Δευ. 14 : «Λεσβιακό Καλοκαίρι '08» του Δήμου Μυτιλήνης, η παράοτα- Τρί. 15 : ση του ΦΟΜ «ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΉΣ». ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Τρί. 12 : «Έκθεση ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ» Στρατή ΑΘΗΝΑΙΟΥ οτην αίθουσα Επιμελητηρίου Μυτιλήνης. Διοργάνωση ΦΟΜ και Επιμελητήριο Λέοβου. Σάβ. 16 : Κυκλοφορεί το ενιαίο καλοκαιρινό τεύχος, Ν ο 6/7, του λογοτεχνικού περιοδικού του ΦΟΜ «ά οελάννα». Δευ. 18 : «Α ΘΕΡΙΝΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ», στο Κάστρο Μήθυμνας με θέμα «Λεσβιακός Λόγος, & Τέχνη, χθες και σήμερα». Ομιλητές: Αρχοντίδου - Αργυρή Αγλαΐα, Βούπουρας Χρήστος, Γιανέλλης Γιάννης, Γιαπαλής Αριστείδης, Θεοφίλου Φαίδων, Κίνδερλης Δημήτρης, Παπαδέλλης Ραφαήλ, Χατζηανα γνώστου Τάκης, Χατζηγιαννιού Χρυσούλα. Συντονισμός - Παρουσίαση: Περικλής Μαυρογιάννης Ο Κ Τ Ω Β Ρ ΙΟ Σ Τετ. 01 : α) «ΘΕΑΤΡΙΚΟ δτϋώ ΙΟ» ΦΟΜ για ΠΑΙΔΙΑ Γυμνασίου και ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ: Υποκριτική, ορθοφωνία, αυτοοχεδιαομός, ψυχοσωματική έκφραση. Δ/ντής ο Α. Σεφτελής. β) Έναρξη μαθημάτων ΣΧΟΛΗΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΦΟΜ,περιόδου 2008/09. Δάοκαλος ο 0 π 0 Π$ ΑπάΗουΙβΙα. Κυρ. 05 : Στο πλαίσιο της 21ης Συνάντησης ΟΕΘΑ (3-1 2 Οκτ.' 08, Μυτιλήνη), οτο θέατρο του ΦΟΜ, η θεατρική Ομάδα Πάτμου ΤΕΧΝΗ» παρουσιάζει το έργο του Μπεοίτ Ακ «7 Ρίχτερ» και η Πειραματική Σκηνή Μήλου την αυτοσχέδια παράστασή της Από τα μέσα προς τα έξω». Δευ. 13 : Οίπεπια - ΦΟΜ: ΑΦΙΕΡΩΜΑ:«ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ & ΑΛΕΞΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ». Προβολή 8 κιν/κώ ν ταινιών τους. Συζητήσεις. Συμμετέχουν Νίκος Κούνδουρος, Άρτεμις Δαμιανού. Εισηγητές Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, Λάκης Πα ιιαοτάθης. Ειρήνη Στάθη, Μάνος Ευοτρατιάδης. Διοργάνωση ΦΟΜ. Τρί. 14 : Κυκλοφορεί το Νο 8 τχ. του λογοτεχνικού περιοδικού του ΦΟΜ «ά οελάννα». ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Σάβ. 01 : Έναρξη νέου θεατρικού Τμήματος ΦΟΜ «ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙ ΧΝΙΔΙ για ΠΑΙΔΙΑ του ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ». Κάθε Σάββατο πρωί. Δευ. 03 : ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Ένας Μυριβήλης αλλιώτικος», του Κώστα Μίσοιου και «Λαογραφικό Πολύπτυχο» του Στρατή Μολίνου. Εισηγητές Παν. Σκορδάς και Αθαν. Καλαμάτας, ως και οι παριστάμενοι συγγραφείς. Διοργάνωση: Εκδόσεις «ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑ» (Μυτιλήνης) και ΦΟΜ. Παρ.21 : Εκλογοαπολογιστική Γ.Σ. του Συλλόγου «Συνύπαρξη & Επικονωνία για το Αιγαίο». Σάβ. 22 : Στο ΠΛΩΜΑΡΙ, ο ΦΟΜ παρουσιάζει τη θεατρική του παράσταση «ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ». Διοργάνωση Νομαρχία Λέοβου - ΦΟΜ (ελεύθερη είσοδο). Σάβ. 29 : Η θεατρική Ομάδα του ΦΟΜ, παρουσιάζει την παράοταοη Κυρ. 30 : «ΔΟΝ ΚΙΧΩΊΓΗΣ», στο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης. Δ Ε Κ Ε Μ Β Ρ ΙΟ Σ Δευ. 01 : Η παράσταση ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ και πάλι οτο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης. Επαναλαμβάνεται και το πρω ί της Παρασκευής 5/12, για τους μαθητές των Σχολείων. Παρ. 12 : Κυκλοφορεί το Νο 9 τχ. του λογοτεχνικού περιοδικού ΦΟΜ ά οελάννα». Δευ. 15 : «Ρο$ΙΐναΙ ΔΡΑΜΑΣ». Προβολή κιν/κών ταινιών μικρού μήκους. Στο θέατρο ΦΟΜ. Διοργάνωση Νομαρχία Λέοβου, Σύλλογος «Επάνω Σκάλας» Μυτιλήνης & ΦΟΜ Τετ. 17 : «Χριστουγεννιάτικη Εκδήλωση» από τα παιδιά του «Νηπιαγωγείου ΜΗΤΕΡΑ» - Εκπαιδευτήρια Παναγιώτας Κοαφέλου. Περικλής ΜΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Πρόεδρος ΦΟΜ

16 1 ^ ^ Η Ο Τ Ε Ι Λ. 3 ϋ ί ι Η ν ίο ΙΑ ΜΥΤΙΙΕΝΕ ΙΕδνΟδ ΟΚΕΕΟΕ ν/ ν/ ν/. Η β I ί ο I γ ο ρ β Η ο ί β I $. 9 γ θ-πηαίι: ί η ίο@ Η 6 Μ οι γο ρβη οίβ I $. 9 γ