Η Πρόληψη Συχνών Λοιμωδών Νοσημάτων Στην Κοινότητα

Transcript

1 Η Πρόληψη Συχνών Λοιμωδών Νοσημάτων Στην Κοινότητα Σελ.1 & 4 ή 5 & 6 Την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε ιατροκοινωνική ενημερωτική εκδήλωση, στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Άγιου Νικόλαου Σαραβαλίου από το Σύλλογο Προστασίας Υγεία και Περιβάλλοντος Περιοχής Κέντρου Υγείας Χαλανδρίτσας και το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Σαραβαλίου με θέμα : «Η Πρόληψη των συχνών λοιμωδών νοσημάτων στην κοινότητα». Έγκριτοι ομιλητές ο κ. Γεώργιος Πάνος, λοιμωξιολόγος αναπληρωτής καθηγητής Π.Γ.Ν.Π., ο κ. Γεώργιος Μιχαήλ, χειρουργός, μαιευτήρας-γυναικολόγος, λέκτορας Π.Γ.Ν.Π. και ο κ. Ιωάννης Δετοράκης, Υγιεινολόγος, Α Αντιπρόεδρος του Συλλόγου, με τις εκλαϊκευμένες εισηγήσεις τους κάλυψαν το θέμα της ενδιαφέρουσας ημερίδας. Μεταξύ των άλλων ο κ. Πάνος ανέφερε ότι το εμβόλιο της γρίπης είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά με διαφορετικά επίπεδα ανοσίας από άτομο σε άτομο. Ετονίσθη ότι θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα εάν εμβολιάζετο από το συγκεκριμένο εμβόλιο το 80% του πληθυσμού, που σήμερα δεν ξεπερνά το 35%. Ο κ. Μιχαήλ παρουσίασε τα ευεργετικά αποτελέσματα του εμβολίου κατά του ιού HPV (ανθρώπινων θηλωμάτων), το οποίο συμβάλλει αποφασιστικά στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και όταν μάλιστα η εμβολιαστική κάλυψη ξεκινάει από την ηλικία, των 12 ετών και κάτω. Ο κ. Δετοράκης αναφέρθηκε στην απαραίτητη χρήση και ασφάλεια των εμβολίων της ηπατίτιδας Α και ηπατίτιδας Β λέγοντας ότι στην Ελλάδα υπάρχουν σήμερα 500 χιλιάδες φορείς ηπατίτιδας Β και ως εκ τούτου, ο εμβολιασμός κρίνεται απαραίτητος. Η εμβολιαστική κάλυψη των ανηλίκων κρίνεται ικανοποιητική. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Β. Κοτσώνης καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους εκ μέρους των μελών και ευχαρίστησε για την πρόσκληση και για την συνεργασία, την Πρόεδρο κ. Στεφανοπούλου και τα μέλη του ΔΣ του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Σαραβαλίου. «Σκοπός της εκδήλωσης, είπε, είναι πρώτον η ενημέρωση για τους εμβολιασμούς και δεύτερον η παρουσίαση του προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες». Τελείωσε λέγοντας ότι, «Η εφαρμογή των εμβολιασμών στους κατοίκους της περιοχής μας θα βοηθήσει στην πρόληψη των ασθενειών, η οποία είναι και ο βασικότερος σκοπός του Συλλόγου μας. Θερμά ευχαριστούμε τους ομιλητές για την ανταπόκρισή τους». Η πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων, κα. Στεφανοπούλου, ευχαρίστησε για την συνεργασία και ευχήθηκε παρόμοιες μελλοντικές συνεργασίες, για το σπουδαίο κομμάτι της πρόληψης. Ο κ. Παν. Θεοδωρόπουλος ως συντονιστής της εκδήλωσης, αφού καλωσόρισε τους ομιλητές και παρευρισκόμενους, μεταξύ των άλλων ανέφερε : «Χαιρετίζουμε την παρουσία των προέδρων των Πολιτιστικών Συλλόγων Σαραβαλίου, Αγίου Στεφάνου Σαραβαλίου και Κρυσταλλόβρυσης. Ο Σύλλογος δίνει ιδιαίτερη σημασία στις συνεργασίες με τους φορείς, όπως είναι γνωστό, την οποία θεωρεί απαραίτητη για τα μηνύματα της πρόληψης και την προαγωγή της υγείας της κοινότητας. Δίδει επίσης ιδιαίτερη βαρύτητα στην ειλικρινή συνεργασία. Στόχος η ειλικρινής συνεργασία με όλους τους φορείς. Στην εθελοντική μας προσπάθεια δεν είμαστε ούτε για προβολή, ούτε για αξιώματα, όπως έχετε διαπιστώσει στα 25 χρόνια παρουσίας μας στα κοινά. Πιστεύουμε ότι η συνεργασία και η συλλογικότητα είναι καθοριστικά στοιχεία, για την δύσκολη περίοδο που διερχόμαστε. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος γιατί μας τιμούν με την παρουσία τους, εκλεκτοί ομιλητές, οι οποίοι προσφέρθηκαν να μας αναπτύξουν σήμερα ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον θέμα που σχετίζεται με την πρόληψη. Η πρόληψη σήμερα είναι πολύ περισσότερο αναγκαία, αφού οι δαπάνες για την υγεία συνεχώς μειώνονται. Δεν έχουμε πια την «πολυτέλεια» του παρελθόντος να υπολογίζουμε σε εφήμερες θεραπευτικές «τακτικές» αντιμετώπισης. Σήμερα είναι ανάγκη να δουλέψει διαχρονικά η

2 πρόληψη. Ένα κομμάτι σημαντικό της πρόληψης είναι και οι εμβολιασμοί όλων των ηλικιών, που σήμερα θα αναφερθούμε. Με τον κ. Πάνο, αναπληρωτή καθηγητή της Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής, έχουμε μια άριστη συνεργασία σε επίπεδο ασθενών και σε επίπεδο Κέντρου Υγείας, στο οποίο για είκοσι χρόνια υπηρέτησα. Δημιουργήθηκε ένας ισχυρός κρίκος ανάμεσα σε ένα πρωτοβάθμιο και σε ένα τριτοβάθμιο ίδρυμα. Πέρα από τις αρετές που τον διακρίνουν σαν επιστήμονα και σαν άνθρωπο τον κ. Πάνο, είχαμε την τύχη να συνεργασθούμε και στο παρελθόν σε ανάλογες εκδηλώσεις που προγραμματίζουμε στα διάφορα χωριά. Στο Σύλλογο που υπηρετούμε, επιτρέψτε μου να πω είμαστε ένας περιοδεύων «Θίασος». Περιφερόμαστε δηλαδή στα διάφορα χωριά προκειμένου να ενημερώσουμε τους κατοίκους των 28 Δημοτικών διαμερισμάτων της περιοχής, όπως των τέως Δήμου Μεσσάτιδος, Φαρρών, κοινότητας Λεοντίου, Σουλίου κ.α. για μια καλύτερη ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής. Ο έτερος ομιλητής είναι ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου κ. Δετοράκης Ιωάννης, υγιεινολόγος τον οποίο οι περισσότεροι γνωρίζετε. Σε όλη του την ζωή μάχεται για την πρόληψη. Από διετίας βρίσκεται κοντά μας συνεχίζοντας τον αγώνα του, για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, και ο οποίος θα μας παρουσιάσει και το πρόγραμμα «Είμαστε όλοι Πολίτες». Ο τρίτος και τελευταίος ομιλητής, είναι ο κ. Μιχαήλ Γεώργιος, λέκτορας, μαιευτήρας-γυναικολόγος της Πανεπιστημιακής Γυναικολογικής Κλινικής, ο οποίος θα αναπτύξει ένα επίσης πολύ ενδιαφέρον θέμα, ίσως και λίγο παρεξηγημένο, για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων και τις επιπτώσεις του σε γυναίκες κυρίως και άνδρες και την πρόληψή των χάρις στον σημερινό εμβολιασμό. Ένα τελευταίο επίτευγμα της ιατρικής το οποίο αποτελεί πραγματική επανάσταση για τα ιατρικά χρονικά, όπως μαρτυρούν οι σύγχρονες ιατρικές μελέτες.» Κατόπιν, ο κ. Παν. Θεοδωρόπουλος, κάλεσε στο βήμα τον κ. Γ. Πάνο. Οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς της γρίπης Υπάρχουν 3 τύποι ιών της γρίπης: A, B και C. Οι Α και Β, αποτελούν τα κύρια αίτια της γρίπης στον άνθρωπο. Οι περιπτώσεις από ιό τύπου C είναι σπάνιες. Οι ιοί της γρίπης προσβάλλουν το ανώτερο ή/και το κατώτερο τμήμα του αναπνευστικού συστήματος. Μετά την προσβολή από τον ιό παρατηρούνται συμπτώματα σε 1-4 ημέρες, όπως: αιφνίδια έναρξη υψηλού πυρετού, μυαλγίες, αρθραλγίες, κεφαλαλγίες, κόπωση, καταρροή, φαρυγγαλγία, βήχας (συνήθως μη παραγωγικός) που μάλιστα μπορεί να επιμείνει για αρκετό χρονικό διάστημα ιδίως στους καπνιστές. Σε παιδιά, μπορεί να υπάρξουν επιπλέον, ναυτία, έμετοι, διάρροιες. Η διάρκεια των συμπτωμάτων μπορεί να είναι από 2 έως 7 ημέρες. Πιθανές επιπλοκές κατά την νόσηση μπορεί να είναι: πνευμονία από τον ίδιο τον ιό της γρίπης ή από μικρόβια (κυρίως πνευμονιόκοκκο), αφυδάτωση, παρόξυνση χρόνιας βρογχίτιδας, κρίσεις άσθματος, επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας ή του διαβήτη. Πρόσθετα στα παιδιά, μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές όπως ιγμορίτιδα και ωτίτιδα. Συνιστάται ξεκούραση, σωστή ενυδάτωση, αποφυγή καπνίσματος, αντιπυρετικά, αναλγητικά (για τις μυαλγίες), ΌΧΙ αντιβιοτικά, ΌΧΙ ασπιρίνη σε παιδιά και εφήβους (κίνδυνος σ. Reye). Τα αντιϊκά μπορεί να ελαττώσουν τη διάρκεια της ανεπίπλεκτης γρίπης κατά περίπου 1 ημέρα, εάν χορηγηθούν εγκαίρως (εντός 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων) και βοηθούν στην πρόληψη σοβαρών επιπλοκών της γρίπης. Για ασθενείς υψηλού κινδύνου, η θεραπεία με αντιϊκά μπορεί να αποτρέψει βαρύτερη νόσηση και ανάγκη για νοσηλεία. Άνθρωποι που ανήκουν στις υψηλές ομάδες κινδύνου είναι : οι άνω των 60, έγκυες β και γ τριμήνου, οι εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, κλειστοί πληθυσμοί (λόγω απουσίας αντισωμάτων), άτομα που πάσχουν από άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες, με καρδιακή νόσο, άτομα σε ανοσοκαταστολή, με δρεπανοκυτταρική νόσο ή άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα, πάσχοντες από χρόνια νεφροπάθεια, από νευρομυϊκά νοσήματα κλπ. και πρέπει να εμβολιάζονται. Αντιγριπικό εμβόλιο

3 Χαρακτηριστικό του ιού της γρίπης είναι οι επιμέρους μεταλλάξεις στο γονιδίωμά του. Συνεπώς η προηγούμενη νόσηση από κάποιο στέλεχος ή ο προηγούμενος εμβολιασμός με συγκεκριμένο τύπο ή υπότυπο του ιού και η διασταυρούμενη ανοσία που προκύπτει, δεν προστατεύει πλήρως τα άτομα. Τα άτομα υψηλού κινδύνου πρέπει να εμβολιάζονται κάθε χρόνο. Ο εμβολιασμός γίνεται κατά το χρονικό διάστημα Οκτωβρίου Νοεμβρίου. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες από τον εμβολιασμό για την εμφάνιση προστατευτικών αντισωμάτων. Για τους ενήλικες, 1 δόση, ενώ για παιδιά κάτω των εννέα ετών που εμβολιάζονται για 1 η φορά, 2 δόσεις (1 μήνα διάστημα η μια από την άλλη). Υπάρχουν 3 τύποι εμβολίου: το split virus εμβόλιο που περιέχει σωματίδια ιού, το εμβόλιο σε υπομονάδες ιού που περιέχει αιμαγλουτινίνη και νυραμινιδάση και το ολικό αδρανοποιημένο εμβόλιο. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί το split virus εμβόλιο το οποίο προλαμβάνει αποτελεσματικά την εργαστηριακά επιβεβαιωμένη νόσο σε 70-90% των υγειών ενηλίκων. Οι ηλικιωμένοι και οι ασθενείς με χρόνιο υποκείμενο νόσημα δεν αναπτύσσουν ικανοποιητικό επίπεδο ανοσίας. Σημαντική αντένδειξη για τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, είναι το ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης στο αυγό. Επιδημιολογία της γρίπης Το επικρατούν στέλεχος κατά την περίοδο ήταν ο ιός της γρίπης τύπου Α(Η1Ν1)pdm09 (79,4%) & ο ιός τύπου Α (Η3Ν2) (20,6%). Καταγράφηκαν 338 σοβαρά περιστατικά επιβεβαιωμένης γρίπης, εκ των οποίων, τα 330 νοσηλεύτηκαν σε Μονάδα Εντατική Θεραπείας. Συνολικά σημειώθηκαν 145 θάνατοι εκ των οποίων, οι 137 αφορούσαν κρούσματα που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ. Το εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου [Pneumococcal polysaccharide vaccine, PPSV23 (PNEUMOVAX)] συστήνεται από το 1997 για την πρόληψη διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής λοίμωξης σε ενήλικες. Άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών, 1 δόση, άτομα από 19 έως 65 ετών με χρόνια πάθηση, επίσης 1 δόση. Ενήλικες με άσθμα, ΣΔ, χρόνια ηπατική νόσο και καπνιστές, πάσχοντες από αλκοολισμό και άτομα που διαμένουν σε γηροκομεία η ιδρύματα, 1 δόση. Ενήλικες ετών με υψηλό κίνδυνο για διεισδυτική πνευμονιοκοκκική λοίμωξη: 2 δόσεις (με διαφορά 5 χρόνια).άτομα που έλαβαν 1 ή 2 δόσεις του PPSV23 πριν την ηλικία των 65 χρονών για οποιαδήποτε ένδειξη θα πρέπει να πάρουν ακόμα μία δόση σε ηλικία 65 ετών ή μεγαλύτερη, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν περάσει τουλάχιστον 5 χρόνια από την προηγούμενη δόση. Τα άτομα που παίρνουν την πρώτη δόση σε ηλικία 65 ετών δεν χρειάζεται να λάβουν επιπρόσθετες δόσεις. Μετά την ομιλία του κ. Πάνου ο συντονιστής κ. Π. Θεοδωρόπουλος είπε: «πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου, ότι δεν έχετε ξανακούσει μέχρι σήμερα μια τόσο τεκμηριωμένη και τόσο κατατοπιστική ενημέρωση για την γρίπη», και κάλεσε στο βήμα τον κ. Ι. Δετοράκη. Η μολυσματικότητα του ιού της ηπατίτιδας Β είναι σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας 100 φορές μεγαλύτερη αυτής του HIV, του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων, του ιού του AIDS, του ιού της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας. Η ηπατίτιδα είναι ένας από τους μεγαλύτερους φονιάδες της ανθρωπότητας και οι ειδικοί τονίζουν ότι την θεωρούν έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για τη Δημόσια Υγεία, καθώς η νόσος προσβάλλει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους και σκοτώνει έως 2 εκατομμύρια ετησίως. Προσβάλλει πάνω από το 5% του πληθυσμού της γης. Μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος, ενώ αυξάνει το κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος κατά 300 φορές. Το 75% των φορέων του ιού, ανά τον κόσμο, συγκεντρώνεται στην Άπω Ανατολή ( στην Κίνα) ενώ το 12% του πληθυσμού της Ασίας και της Αφρικής φέρει τον ιό στον οργανισμό τους. Επίσης ένα εκατομμύριο περίπου άτομα προσβάλλονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη από τον ιό της ηπατίτιδας Β.

4 Απ αυτά, πεθαίνουν κάθε χρόνο από χρόνια ηπατίτιδα, από κίρρωση και καρκίνο του ήπατος ενώ ετησίως γίνονται χρόνιοι φορείς. Στην Ελλάδα υπάρχουν χρόνιοι φορείς. Με δείκτη τη συχνότητα των χρόνιων φορέων του ιού της ηπατίτιδας Β που είναι ένα ποσοστό περί το 5%. Οι χρόνιοι φορείς δεν αισθάνονται ενοχλήσεις για ολόκληρες δεκαετίες, ζουν κανονικά και τελικά παρουσιάζουν επιπλοκές όπως κίρρωση του ήπατος, πυλαία υπέρταση και υπατοκυτταρικό καρκίνωμα, με ποσοστό θανάτου το 15-25%. Στα παιδιά συμβαίνει το ίδιο, δηλαδή οδηγούνται σε χρονιότητα και ακολουθούν για δεκαετίες μια σιωπηλή, από κλινικής άποψης, πορεία. Η επώαση χρειάζεται 45 έως 180 ημέρες (συνήθως ) και η εκδήλωση της νόσου εξαρτάται από την ποσότητα του ιού που ενοφθαλμίζεται, τον τρόπο μετάδοσης και από παράγοντες του ξενιστή ατόμου. Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται με σεξουαλική επαφή, (σε όσους δεν κάνουν χρήση προφυλακτικού, με άτομο που έχει μολυνθεί από τον ιό) με την κοινή χρήση συριγγών ή άλλων εργαλείων για την προετοιμασία του υλικού για τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, από μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τον τοκετό (κάθετη μετάδοση), με την κοινή χρήση προσωπικών αντικειμένων (ξυραφάκια, οδοντόβουρτσα, νυχοκόπτες), με μεταγγίσεις αίματος ή παραγώγων του (εξαιρετικά σπάνιο σήμερα, λόγω του συστηματικού ελέγχου στις αιμοδοσίες). Ο ιός της ηπατίτιδας Β δεν μεταδίδεται με : νερό, τροφή, μαγειρικά σκεύη ή σκεύη εστίασης, με τις τουαλέτες και κοινωνική επαφή (χειραψία, αγκαλιά, φιλί, βήχας, φτέρνισμα). Το εμβόλιο χορηγείται σε 3 δόσεις (0, 1 και 6 μήνες). Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν ταχέα σχήματα με δόσεις στους μήνες 0, 1 και 4 μήνες ή 0, 2 και 4 μήνες. Αν οι δόσεις του εμβολίου καθυστερήσουν, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου δεν φαίνεται να επηρεάζεται. Η αναμενόμενη προστασία ενεργητική ανοσοποίηση αναπτύσσεται μετά την 3 η δόση. Στους ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση, χρησιμοποιούνται 2πλάσιες έως 4πλάσιες δόσεις του εμβολίου, καθώς και μεγαλύτερος αριθμός δόσεων (4 ή περισσότερες). Στους ασθενείς με ανοσοκαταστολή και σε άτομα με HIV λοίμωξη πιθανόν να χρειάζονται επίσης μεγαλύτερες ή περισσότερες δόσεις. Η διάρκεια της ανοσοπροστασίας από την ηπατίτιδα Β δεν είναι πλήρως γνωστή. Αν και ο τίτλος των anti-hbs αντισωμάτων μειώνεται προοδευτικά με τον χρόνο. Το 85% των εμβολιασθέντων, αναπτύσσουν ικανοποιητικό τίτλο αντισωμάτων μετά την 3 η δόση του εμβολίου και διατηρούν ανιχνεύσιμο τίτλο 5 έτη μετά. Πάνω από 50% αυτών, διατηρούν ικανοποιητικό τίτλο εννέα (9) έτη μετά. Όσο υψηλότερος είναι ο τίτλος των αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμό τόσο μακρύτερο το χρονικό διάστημα που διατηρείται η ανοσία. Η μηνιγγίτιδα είναι φλεγμονή των μηνίγγων, δηλαδή των τριών μεμβρανών που περιβάλλουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η μηνιγγίτιδα είναι μία αρκετά σοβαρή λοίμωξη και προκαλείται από πολλά αίτια. Κύρια από αυτά είναι τα βακτήρια, και οι ιοί, ενώ σπανιότερα είναι οι μύκητες. Η πιο συχνή είναι η ιογενής μηνιγγίτιδα και λιγότερο συχνή η μικροβιακή. Η μετάδοση κυρίως γίνεται με τα σταγονίδια του αέρα. Άλλος τρόπος είναι ο βήχας, το φιλί ή η κοινή χρήση μολυσμένων σκευών π.χ. ποτήρια κ.αλ., δηλαδή με άμεση και στενή επαφή. Και βέβαια οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί κυρίως όμως οι μαθητές και οι φοιτητές και ιδίως μικρά παιδιά ηλικίας 0-4 ετών αλλά και ως 14 ετών ακόμα. Η περίοδος επώασης είναι από 2 έως 10 ημέρες. Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με αιφνιδίως με πυρετό, κεφαλαλγία και δυσκαμψία του αυχένα. Συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως ναυτία, έμετοι, φωτοφοβία, σύγχυση. Τυπικά συμπτώματα της βακτηριακής μηνιγγίτιδας μπορεί να εμφανιστούν μέσα σε λίγες ημέρες από την έκθεση (συνήθως μετά από 3-7 ημέρες). Τα βρέφη μπορεί να φαίνονται λιγότερο δραστήρια και να παρουσιάζουν μειωμένη λήψη τροφής. Όσον αφορά στην μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο τα συμπτώματα δεν διαφέρουν. Η διαφορά έγκειται στην βαρύτητα των συμπτωμάτων.

5 Χαρακτηριστικά συμπτώματα της μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας, όταν συνυπάρχει και σηψαιμία, είναι το αιμορραγικό εξάνθημα, η κόπωση, έμετοι και διάρροιες, τα ρίγη, ταχύπνοια, έντονες μυαλγίες και οι αρθραλγίες. Η ιογενής μηνιγγίτιδα, είναι πιο συχνή αλλά με λιγότερο σοβαρές επιπλοκές, ενώ τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να προσφέρουν βοήθεια στην αντιμετώπισή της. Πρόκειται για μηνιγγίτιδα που προκαλούν οι εντεροϊοί και ιοί της ανεμοβλογιάς, της ιλαράς ή της παρωτίτιδας, οι οποίοι αντιμετωπίζεται με αντιικά φάρμακα. Η ιογενής μηνιγγίτιδα παρουσιάζεται με ηπιότερα συνήθως συμπτώματα. Στα βρέφη τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, ευερεθιστότητα, ανορεξία, λήθαργο ενώ στους ενήλικες προστίθενται ο υψηλός πυρετός, η έντονη κεφαλαλγία, η αυχενική δυσκαμψία και η φωτοφοβία. Τα συμπτώματα στην ιογενή μηνιγγίτιδα συνήθως διαρκούν 7-10 ημέρες. Επιδημιολογία Στην Ελλάδα, το 2013 αναφέρθηκαν συνολικά 688 κρούσματα μηνιγγίτιδας, εκ των οποίων τα 348 ήταν ιογενή. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ΕΣΔΥ, αναφέρθηκαν 531 περιστατικά μηνιγγίτιδας το 2010 και 477 το Το 2012 είχαμε 618 κρούσματα, εκ των οποίων τα 294 ιογενή. Πρόληψη Οι ιογενείς μηνιγγίτιδες μπορούν να προληφθούν με αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής (απολύμανση χεριών), του περιβάλλοντος διαβίωσης (καθαρισμός και εξαερισμός του σπιτιού). Οι βακτηριακές μηνιγγίτιδες μπορούν να προληφθούν με τη χορήγηση ειδικού εμβολίου (Hib), το οποίο αποτελεί μέρος του βασικού εμβολιασμού στα παιδιά. Οι ιοί και τα βακτήρια που προκαλούν μηνιγγίτιδα, είναι αρκετά ευαίσθητα και δεν μπορούν να επιβιώσουν στο περιβάλλον (π.χ. θρανία, επιφάνειες) για πολλή ώρα. Η πρόληψη της νόσου είναι εύκολη και γίνεται με τον εμβολιασμό. Τα εμβόλια κατά της μηνιγγίτιδας προστατεύουν από ορισμένες μορφές νόσων. Έτσι αυτό του αιμοφίλου της γρίπης προστατεύει από τον τύπο b (υπάρχουν και άλλοι έξι), του μηνιγγιτιδόκοκκου από τις οροομάδες A, C, Y, W135 (υπάρχουν άλλες εννιά), και του πνευμονιοκόκκου από 13 ορότυπους (από τους 90 και πλέον που υπάρχουν). Συνεπώς, ο εμβολιασμός μερική μόνο προστασία προσφέρει. Το εμβόλιο είναι αδρανοποιημένο (νεκρό). Συνεπώς, δεν μπορεί να προκαλέσει νόσηση. Στη συνέχεια, ο κ. Δετοράκης παρουσίασε το πρόγραμμα «Είμαστε όλοι Πολίτες». Παρουσίαση του προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες» Μετά την σχετική προκήρυξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη με το γενικό τίτλο «Είμαστε όλοι Πολίτες», το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου μας, κατέθεσε πρόταση υποψηφιότητας με τα απαραίτητα δικαιολογητικά στο τομέα «Ολοκληρωμένη παρέμβαση διεύρυνσης της πρόσβασης σε υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας σε θέματα Υγείας»

6 Μετά τον σχετικό έλεγχο και την αξιολόγηση των προτάσεων, προκρίθηκε η πρόταση του συλλόγου μας με τίτλο «Αύξηση παροχής υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας προς ευάλωτες κοινωνικές ομάδες» Υπεβλήθησαν 305 προτάσεις και προκρίθηκαν 41. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ενημέρωση των νέων για τους εμβολιασμούς κατά του ιού της ηπατίτιδας Β, του μηνιγγιτιδόκοκκου και του HPV, ιού υπεύθυνου για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Επιπλέον, πραγματοποίηση των ανωτέρω εμβολιασμών σε άτομα άπορα, ανασφάλιστα, περιθωριοποιημένα όπως Ρομά κλπ., στην περιοχή ευθύνης του Συλλόγου μας, δηλαδή, στο Δήμο Ερυμάνθου και την ευρύτερη περιοχή του Δήμου Πατρέων. Το έργο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του Προγράμματος «Είμαστε όλοι Πολίτες», το οποίο είναι μέρος του συνολικού Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ΕΟΧ για την Ελλάδα. Διαχειριστής Επιχορήγησης του Προγράμματος είναι το Ίδρυμα Μποδοσάκη. Στόχος του Προγράμματος είναι η ενδυνάμωση της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας και η ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της δημοκρατίας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος (ΕΟΧ) ενώνει τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ), Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία στην Ενιαία Αγορά. Ο Ευρωπαϊκός Χρηματοδοτικός Μηχανισμός του ΕΟΧ ιδρύθηκε το 1994, με σκοπό τη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στην Ευρώπη και την ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων μεταξύ των κρατών δικαιούχων και των κρατών δωρητών. Για την περίοδο , ο Χρηματοδοτικός Μηχανισμός ΕΟΧ διαθέτει κονδύλια συνολικού ύψους 1,79δις, με τη Νορβηγία να συνεισφέρει το 97% του συνολικού ποσού. Οι δωρεές αφορούν ΜΚΟ, ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στις 12 πιο πρόσφατες χώρες-μέλη της Ε.Ε., στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη είναι ένας από τους μεγαλύτερους ιδιωτικούς κοινωφελείς οργανισμούς στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1973 από τον Πρόδρομο Μποδοσάκη - Αθανασιάδη, ο οποίος αποφάσισε να διαθέσει την περιουσία του για την ενίσχυση και προώθηση της εκπαίδευσης,, της υγείας, και της προστασίας του περιβάλλοντος. Επιπλέον, το Ίδρυμα υποστηρίζει ΜΚΟ που εργάζονται με κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Το Ίδρυμα Μποδοσάκη έχει βαθιά γνώση του κοινωφελούς μη κερδοσκοπικού τομέα στην Ελλάδα και από τη στιγμή της ίδρυσής του μέχρι σήμερα έχει διαχειριστεί περισσότερα από 400 εκατομμύρια, που έχουν δαπανηθεί δίνοντας έμφαση στη μείωση της ανισότητας των ευκαιριών, στην εκπαίδευση των νέων, στη βελτίωση ιατρικών και ερευνητικών υποδομών και στην προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος. Τέλος ο κ. Μιχαήλ στην παρουσίασή του ανέφερε : Όπως και παγκόσμια, έτσι και στην Ελλάδα ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ) αντιπροσωπεύει μια συχνή γυναικολογική νεοπλασία, με περίπου 600 πρωτοδιαγνωσμένα περιστατικά και 250 θανάτους ετήσια. Ο ΚΤΜ οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην ογκογόνο δράση του HPV (Human Papilloma Virus - ανθρώπινος ιός των θηλωμάτων ή κονδυλωμάτων) που μεταδίδεται σχεδόν αποκλειστικά με την σεξουαλική επαφή Ο ΚΤΜ μπορεί να θεωρηθεί σαν σπάνια συνέπεια μιας χρόνιας λοίμωξης από έναν γονότυπο (στέλεχος) HPV υψηλού κινδύνου. Όταν μια τέτοια λοίμωξη χρονίσει και μείνει χωρίς ιατρική παρακολούθηση, τότε μπορεί να δημιουργηθεί ΚΤΜ. Τι είναι λοιπόν οι HPV ιοί; Είναι μια μεγάλη υπεροικογένεια DNA-ιών γνωστών από την αρχαιότητα, που απαριθμεί πάνω από 120 μέλη. Οι ιοί αυτοί παρουσιάζουν προτίμηση στο δέρμα και στους βλεννογόνους. Εκτός από τον τράχηλο της μήτρας, ο HPV ενοχοποιείται στην καρκινογένεση του κατώτερου πεπτικού (πρωκτού), του αιδοίου, του κόλπου, του πέους, του στοματοφάρυγγα, των αμυγδαλών και του λάρυγγα. Οι προκαρκινικές αλλοιώσεις (SIL, CIN) αφορούν τις διαταραχές της διαφοροποίησης του πλακώδους αλλά & του αδενικού επιθηλίου, οι οποίες αναφέρονταν παλαιότερα & ως δυσπλασίες. Στις προκαρκινικές καταστάσεις η γυναίκα σπάνια παρουσιάζει κάποια συμπτωματολογία. Ακόμη και τα

7 παθολογικά ευρήματα των τεστ Παπ με αρχόμενες προκαρκινικές τραχηλικές βλάβες δημιουργούν μια πηγή stress και άγχους. Βλάβες που δυνητικά μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο, προκαλούν συνηθέστατα την επανάληψη των εξετάσεων καθώς και διενέργεια κωνοειδών εκτομών του τραχήλου. Περαιτέρω, υπάρχουν επιπλοκές που ακολουθούν τις κωνοειδείς εκτομές, με αντίκτυπο τόσο στα άτομα ή στα ζευγάρια, όσο και στις κοινωνίες. Ενώ οι προκαρκινικές καταστάσεις (δυσπλασίες) είναι συνηθέστερες νόσοι της 3 ης και 4 ης δεκαετίας, ο τραχηλικός καρκίνος αφορά την 4 η, 5 η και 6 η κυρίως δεκαετία. Στον αρχόμενο τραχηλικό καρκίνο, η πλειονότητα προσέρχεται συνήθως λόγω ανώμαλου τραχηλικού επιχρίσματος ή σπάνια κολπικής αιμόρροιας. Αντίθετα, η πλειονότητα των γυναικών με περισσότερο προχωρημένο καρκίνο εμφανίζει κάποια μορφή κολπικής αιμόρροιας (διαλείπουσας μετά επαφή, ή και βαριάς, υπό μορφή μητρορραγίας) ή συχνά δύσοσμης οροαιματηρής έκκρισης. Γενικά, στην επιστήμη της Επιδημιολογίας, την πρωτογενή πρόληψη αφορά μια σχεδιασμένη παρέμβαση που στοχεύει στην αποφυγή μιας παθολογικής κατάστασης πριν την έναρξή της. Η δευτερογενής πρόληψη αφορά σχεδιασμένη παρέμβαση προς αποφυγή μελλοντικής νοσηρότητας ή/και θνησιμότητας από κάποια νόσο με εφαρμογή θεραπείας κατά την διάρκεια της ασυμπτωματικής περιόδου της νόσου. Τέλος, η τριτογενής πρόληψη αφορά παρέμβαση προς αποφυγή επιπλοκών σε ασθενείς με ήδη εγκατεστημένη νόσο. Στην τραχηλική παθολογία αυτά συγκεκριμενοποιούνται ως εξής: Η πρωτογενής πρόληψη είναι συνυφασμένη με τον HPV εμβολιασμό. Η δευτερογενής πρόληψη υλοποιείται μέσω του Τεστ Παπανικολάου και της χρήσης των μοριακών δεικτών. Τέλος, η τριτογενής πρόληψη εκφράζεται μέσω της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των δυσπλασιών. Το Τεστ Παπανικολάου, η μέθοδος μαζικού ελέγχου που παγκόσμια άλλαξε τα δεδομένα στον πληθυσμιακό έλεγχο του τραχήλου, πραγματοποιείται μέσω διαδοχικής λήψης από τον ενδοτράχηλο, τον εξωτράχηλο, και τον οπίσθιο κολπικό θόλο. Για την γνωμάτευση των αποτελεσμάτων σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιείται η Κατάταξη κατά Bethesda. Δυστυχώς, στην πατρίδα μας (γενέτειρα του Γ. Παπανικολάου), μόνο το 1/3 των γυναικών κάνει τακτικά Test-Pap. Η πρωτογενής πρόληψη υπερέχει της δευτερογενούς και τριτογενούς σε μια σειρά παραμέτρων: στην αποτελεσματικότητα (μετά θεραπεία οιασδήποτε δυσπλασίας ο κίνδυνος παραμένει 4.5 φορές ανώτερος γενικού πληθυσμού για τα προσεχή 20 έτη), στις συνέπειες θεραπειών δυσπλασιών στην προωρότητα, στις αδυναμίες κυτταρολογίας στην πρόωρη διάγνωση των αδενικών δυσπλασιών, ψυχολογικές επιπτώσεις των θεραπειών, αδυναμία αποφυγής άλλων HPV-σχετιζόμενων καρκίνων, και αδυναμία αποφυγής κονδυλωμάτων. Όσον αφορά τα γεννητικά οξυτενή κονδυλώματα, που αποτελούν κυρίως νόσο της δεύτερης και τρίτης δεκαετίας, αν και πρόκειται κατ ουσία για καλοήθη πάθηση, αυτό δεν σημαίνει ότι η προκύπτουσα ταλαιπωρία και νοσηρότητα για την ασθενή είναι αμελητέα λόγω: α)μεγάλης συχνότητας εμφάνισης, β)σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσης, γ)μεγάλης μολυσματικότητας, δ)δυσίατες οι βλάβες και πολλαπλές οι υποτροπές, ε)σημαντικού αντίκτυπου στην σεξουαλικότητα, στ)των διαπροσωπικών σχέσεων, ζ)της συναισθηματικής κατάστασης και της εν γένει ψυχολογίας. Συνολικά, έχουμε λοιπόν την εμπλοκή του HPV στο 100% περίπου των τραχηλικών καρκίνων, 85-90% των καρκίνων του κατώτερου πεπτικού (πρωκτού), περίπου το 70% των καρκίνων κόλπου, το 50% των καρκίνων πέους, το 40% των καρκίνων αιδοίου, και το 25-35% των καρκίνων στοματοφάρρυγγα και στοματικής κοιλότητας Τα σύγχρονα VLP (Virus-Like Particles) αντί-hpv εμβόλια περιέχουν μόνο ανασυνδυασμένη πρωτεΐνη του καψιδίου του ιού, δεν περιέχουν δηλαδή νεκρούς ή ζώντες εξασθενημένους ιούς. Σήμερα κυκλοφορούν εμπορικά δύο διαφορετικά εμβόλια με τεχνητά κατασκευασμένο καψίδιο του ιού, το διδύναμο Cervarix και το τετραδύναμο Gardasil, τα οποία έχουν διαφορετικό σχεδιασμό. Το διδύναμο εμβόλιο αφορά αποκλειστικά την πρόληψη των προκαρκινικών αλλοιώσεων και του

8 ΚΤΜ, ενώ το τετραδύναμο έχει μεγαλύτερο φάσμα ενδείξεων στοχεύοντας επιπλέον στην πρόληψη των οξυτενών κονδυλωμάτων, των προκαρκινικών αλλοιώσεων του αιδοίου, των προκαρκινικών αλλοιώσεων του κόλπου, των προκαρκινικών αλλοιώσεων του πρωκτού και του καρκίνου του πρωκτού. Ο εμβολιασμός πραγματοποιείται σε τρείς δόσεις και ολοκληρώνεται εντός εξαμήνου. Για όσες Ελληνίδες δεν ανήκουν στις ηλικιακές ομάδες δωρεάν εμβολιασμού (12-26) ετών, όπου το εμβόλιο τουλάχιστον σήμερα παρέχεται χωρίς συμμετοχή επειδή αυτό περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, υπάρχει και διαφορά στην εμπορική τιμή διάθεσης των σκευασμάτων αυτών. Εντούτοις, τα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης για τις ομάδες-στόχους υπολείπονται σημαντικά (είναι κάτω του 40%) εκείνων των περισσότερων χωρών όπου το εμβόλιο εντάχθηκε σε κρατικά εποπτευόμενο πρόγραμμα. Η ηλικία εμβολιασμού καθορίζει το μέγιστο της αποτελεσματικότητας του HPV εμβολίου στην κλινική πράξη. Τα δεδομένα που συλλέγονται από εκατοντάδες βάσεις δεδομένων ανά τον κόσμο, και αφορούν εκατομμύρια χορηγηθείσες δόσεις, συντείνουν ότι συνολικά, τόσο το διδύναμο, όσο και το τετραδύναμο είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Σπάνιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν μετά τη χορήγηση των εμβολίων, δεν φαίνεται να συσχετίζονται αιτιολογικά (αλλά μόνο χρονικά) με τον εμβολιασμό, όπως έχουν διερευνήσει οι επίσημες αρχές, ενώ το ποσοστό των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών ήταν μικρότερο από το μέσο όρο εμφάνισης που εμφανίζονται από άλλα εμβόλια που χορηγούνται στην καθημερινή πρακτική. Παράλληλα, φαίνεται να υπάρχει απουσία συσχέτισης του εμβολίου με πρωτοεμφανιζόμενα αυτοάνοσα νοσήματα. Ήδη σε χώρες όπου πραγματοποιήθηκε αντί-hpv εμβολιασμός συστηματικά με προγράμματα σχολικού εμβολιασμού τόσο τα πρωτοεμφανιζόμενα περιστατικά οξυτενών κονδυλωμάτων, όσο και οι υποτροπές τους τείνουν να εξαλειφτούν, αποτελώντας τον προπομπό αντίστοιχων μειώσεων στους HPV σχετιζόμενους προκαρκίνους και καρκίνους (τραχήλου και άλλων). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προκλήσεις που θα πρέπει σύντομα να αντιμετωπισθούν αποτελεί η αύξηση των ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης στις ομάδες-στόχους, η θετικότερη στάση των γονέων έναντι του HPV εμβολιασμού, η πραγματοποίηση του εμβολιασμού σε κατά το δυνατόν μικρότερες ηλικίες, καθώς και τον HPV εμβολιασμό των αγοριών.

9

10

11