Ρ ωμνιός. Τεῦχος 15. Τριμηνιαῖο Νεανικὸ περιοδικὸ τοῦ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ

Transcript

1 Ρ ωμνιός Τριμηνιαῖο Νεανικὸ περιοδικὸ τοῦ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ Μαρτυρίες για τὸν αγιο Γεώργιο Καρλσίδη, Σάββα Παυλίδη - Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, Β.Π. - ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ - ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΙΔΑ, Σ.Π. - Περι δειλίας, Διὰ τὴν ἄνανδρον δειλίαν, Ὀσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου - η αγία αγνη - Αγωνασ, Ἀρχιμ. Σεραφείμ Δημοπούλου - η αγωγὴ τῶν παιδιῶν και μητέρες, Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως - «Το φαινόμενο» Χάρι Πότερ, Κ. Σ. «Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ» Ἱερὰ Μονὴ Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου, Ἰωάννου Πουλατσίδη - Φαγιουμ και βυζαντινες εικόνες, Μανώλη Κουρῆ & Ἀναστασίας Κουρῆ - Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΒΑΣ, Γιάννη Μακρῆ, Η πατρις, Ἀχιλλέως Παράσχου - ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ, Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Θανάσουλα - ο ελληνισμος «ζεῖ και βασιλεύει» στην σημερινη Τουρκία, Ἀθανασίου Μπλατζούκα - ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ, Ἀθανασίου Κατίγκα - Συνέντευξη με μαθήτρια τῆς Γ Λυκείου, Κωνσταντίνου Κεραμίδα Τεῦχος 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2014

2 EJOFYLLO 6/20/11 10:53 AM Page 1 Μοναχοῦ ΜΑΞΙΜΟΥ Ἰβηρίτου (Νικολοπούλου) ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 2011 ΟΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ Λόγος στὸν Προφήτη Ἰωνᾶ καὶ γιὰ τὴ μετάνοια τῶν Νινευϊτῶν. Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ. ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟ Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΣ Βιομετρικὰ διαβατήρια, Ἠλεκτρονικὲς ταυτότητες... (Δεύτερη ἔκδοση). Τιμή: 7 Εὐρώ Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ - ΩΣ ΝΕΟΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ «Τό Μυστήριο τοῦ Γάμου - Κοινωνία Ἀγάπης» Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΝΤΕΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ (Παντέλ-Ἀγᾶ) «Μνῆμες τοῦ Ποντιακοῦ Ἔπους » Τιμή: 7 εὐρώ ΜΑΡΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΑΜΑΣΟΥΛΑ «Ὁ Ἅγιος τῶν Ἑλληνικῶν Σχολείων Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός» Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟ οι EΚΔΟΣΕΙς μασ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΑΒΒΑ ΙΣΑΑΚ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ Τιμή: 5 εὐρώ π. Παΐσιος Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Μαρίας Γουμενοπούλου Τιμή: 5 εὐρώ ΤΑ ΝΕΟΤΑΞΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΝΑΤΣΙΟΥ Δασκάλου Τιμή: 3 εὐρώ ά γιορειτικά νηµεῖα τῆς Φύσεως Μοναχοῦ ΜΑΞΙΜΟΥ Ἰβηρίτου (Νικολοπούλου) ά γιορειτικά νηµεῖα τῆς Φύσεως ΤΑ ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ Μοναχοῦ Μαξίμου Ἰβηρίτου Τιμή: 40 εὐρώ ΠΡΟΣΕΥΧΗΤΑΡΙΟΝ Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΟΣΙΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΤΗΣ ΑΤΡΩΑΣ Τιμή: 8 εὐρώ ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΟΠΤΙΚΟΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΔΙΣΚΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΘΝΑΠΟΣΤΟΛΟ ΑΓΙΟ ΚΟΣΜΑ ΤΟΝ ΑΙΤΩΛΟ ΨΑΛΤΗΡΙΟΝ Προσφέρεται ΔΩΡΕΑΝ ΓΕΡΩΝ ΠΑΪΣΙΟΣ Ο ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ ὁ Ἀσυρματιστὴς τοῦ Στρατοῦ καὶ τοῦ Θεοῦ

3 Ρ ωμνιός ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΝΕΟΤΗΤOΣ IΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ Ἡ ἐπικοινωνία καί συνεργασία μέ νέους εἶναι ἂμεση ἐπιθυμία καί ἐπιδίωξη τοῦ περιοδικοῦ μας. Ἐλπίζουμε ὃτι θά ἀνταποκριθεῖτε κομίζοντας προτάσεις καί ἂρθρα. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΝΟΜΟ Παπαδόπουλος Θεόφιλος-Πρόεδρος - κιν ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ - ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ Κατσιαμάνης Δημήτριος Βασίλας Μιχάλης ΝΕΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Κουρῆ Στυλιανὴ Μιχαήλ Κατερίνα Πρωτόπαππας Σπύρος ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Παπαδόπουλος Γεώργιος, Τσαλικίδου Μακρίνα, Κουρῆ Ἀναστασία ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ-ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Ἀνανιάδης Γεώργιος ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ & ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Ἱωαννίδου Μαρία - Tηλ Καπετάνιου Ἀγγελικὴ - Tηλ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ Μοναστηρίου 225, Μενεμένη-Θεσσαλονίκη, Τηλ , Τηλεμοιότυπο: ISSN: romnios@e5nromiosini.gr contact@enromiosini.gr

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα 4 Μαρτυρίες γιa τον ΑγΙο Γεώργιο Καρλσίδη Σάββα Παυλίδη 6 Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν Π.Β. 8 ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ - ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΙΔΑ Σ.Π. Λόγοι πατέρων 10 ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ Περὶ δειλίας, Διὰ τὴν ἄνανδρον δειλίαν Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου Ἑορτολογικὰ 12 Ἡ Ἁγία Ἁγνὴ Ἀρχιμ. Παύλου Ντανᾶ Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου 14 Αγωνασ Ἀρχιμ. Σεραφείμ Δημοπούλου 16 η αγωγη τῶν παιδιῶν και μητέρες Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως 21 «Τὸ φαινόμενο» Χάρι Πότερ Κ. Σ. 2

5 Ρ ωμνιός τεῦχος 15 Ἑλληνομνημοσύνη 24 «Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ» Ἱερὰ Μονὴ Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου Πουλατσίδη Ἰωάννη Πατριδογνωσία Ἡ ἱστορία μας 28 Φαγιουμ και βυζαντινες εικόνες Μανώλη Κουρῆ & Ἀναστασίας Κουρῆ 30 Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΛΕΙΣΟΒΑΣ Γιάννη Μακρῆ 34 Η πατρις Ἀχιλλέως Παράσχου Νεανικοὶ προβληματισμοί καὶ προκλήσεις λόγος ἐκ τοῦ κόσμου 38 ΑΓΙΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΗΣ ΡΙΖΑΡΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Πρωτοπρεσβυτέρου Γεωργίου Θανάσουλα Ἀληθινὲς ἱστορίες ποὺ διδάσκουν σχολια-ζωντας 40 ο ελληνισμος «ζεῖ και βασιλεύει» στη σημερινη Τουρκία Ἀθανασίου Μπλατζούκα 42 ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ Ἀθανασίου Κατίγκα 46 Συνέντευξη με μαθήτρια τῆς Γ Λυκείου τοῦ δημοσιογράφου Κωνσταντίνου Κεραμίδα 48 Σταυρόλεξο 3 Συνέντευξη

6 Μαρτυρίες γιa τον ΑγΙο Γεώργιο Καρλσίδη Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Σάββα Παυλίδη ΜΑΡΤΥΡΙΑ 1η ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΑΡΣΛΙΔΗ Ὁ προπάππους (Γεώργιος) καὶ ἡ προγιαγιά μου (Βασιλικὴ) τὸν εἶχαν πνευματικὸ λειτουργοῦσε καὶ κρατοῦσε τὰ Ἅγια Δισκοπότηρα νόμιζες ὅτι θὰ πέσει, ὃμως ἡ γιαγιά μου τὸν ἔβλεπε νὰ μὴν πατάει στὴ Γῆ ἀλλὰ νὰ βρίσκεται στὸν ἀέρα. Ἦταν πολὺ διορατικὸς καὶ τοὺς ἔλεγε τὰ πάντα. Μία ἡμέρα λοιπὸν εἶπε στὸν παππού μου καὶ σ ἕναν ἀκόμη νὰ κατέβουν στὸν ναὸ μέσα καὶ πῆγαν ἐκεῖ ὅπου βρισκόταν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος (ἡ εἰκόνα του) καὶ ὡς ἐκ θαύματος ἐκεῖ λοιπὸν χτύπησαν οἱ φτεροῦγες δυνατὰ καὶ κάνανε ἐκκωφαντικὸ θόρυβο. Αὐτοὶ φοβήθηκαν καὶ ἔφυγαν. Ὅταν ἀνέβηκαν ἐπάνω, ὁ γέροντας Γεώργιος τοὺς εἶπε «Ἐγὼ σᾶς ἔστειλα νὰ συναντήσετε τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Πρόδρομο καὶ ἐσεῖς φύγατε;» Κάποια ἡμέρα κάνανε ἀρτοκλασία στὸν Γέροντα καὶ διαβάζοντας ὁ γέροντας τὰ ὀνόματα δὲν διάβασε ἕνα ἀπὸ αὐτὰ (Σάββας). Ὅταν τελείωσαν τὴν ἀρτοκλασία οἱ ὑπόλοιποι τὸν ρώτησαν γιατί δὲν διάβασε τὸ ὄνομα Σάββας καὶ αὐτὸς, ὅπως ἦταν διορατικὸς, ἀπάντησε ὅτι ὁ Σάββας εἶχε κοιμηθεῖ. ΜΑΡΤΥΡΙΑ 2η ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΑΡΣΛΙΔΗ πατέρα καὶ πήγαιναν μὲ τὰ πόδια ἀπὸ τὸ Δασωτὸ στὴ Σίψα γιὰ νὰ ἐξομολογηθοῦν. Ὁ γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης καθὼς ἦταν καὶ ἄρρωστος στὰ πόδια του, ὅταν Τὸν προπάππου μου τὸν ἀγαποῦσε πάρα πολὺ ὁ Γέροντας Γεώργιος καὶ τοῦ εἶπε, «ὅταν μάθεις ὅτι κοιμήθηκα, θὰ πιαστεῖ ἡ γλώσσα σου καὶ δὲν θὰ μπορεῖς νὰ μιλήσεις μέχρι νὰ ἔρθεις στὸ μοναστήρι. Ὄντως μία ἡμέρα ποὺ ὁ προπάππους μου ἔκοβε ξύλα, τοῦ εἶπαν ὃτι ὁ Γέροντας κοιμήθηκε. Ἔμεινε μὲ τὸ στόμα ἀνοιχτὸ μέχρι ποὺ πῆγε στὸ Μοναστήρι καὶ προσκύνησε 4

7 τὸν κεκοιμημένο Γέροντα καὶ ἐκεῖ ὡς ἐκ θαύματος λύθηκε ἡ γλώσσα του. Πρὶν κοιμηθεῖ εἶχε πεῖ στὸν προπάππου μου ὅτι θέλει νὰ τὸν δεῖ, ἀλλὰ μόλις πῆρε τὴν εὐχὴ τοῦ Γέροντα ὁ προπάππους μου, ὁ Γέροντας λυποθήμησε. Τότε τὸ βαφτιστήρι τοῦ Γέροντα ποὺ ἦταν ἐκεῖ, θύμωσε καὶ πέταξε ἔξω τὸν προπάππου μου θεωρώντας ὅτι αὐτὸς ἔφταιγε ποὺ λυποθήμησε ὁ Γέροντας. Ὅταν ὅμως ὁ Γέροντας συνῆλθε ὕστερα ἀπὸ λίγα λεπτὰ, θύμωσε γιὰ ὅ,τι ἔγινε καὶ τοὺς ζήτησε νὰ φέρουν πάλι μέσα τὸν προπάππου μου τὸν Γιῶργο. Ὁ Γέροντας μίλαγε στὰ Γεωργιανὰ στὸν προπάππου μου ὁ ὁποῖος δὲν κατάλαβε τίποτε ἐκτὸς ἀπὸ μία φράση «Γιῶργο θὰ πεθάνεις καὶ ἐσὺ τὸν ἴδιο μήνα μ ἐμένα». Ὄντως ὁ Γέροντας κοιμήθηκε 4 Νοεμβρίου καὶ ὁ προπάππους μου στὶς 19 Νοεμβρίου. ΜΑΡΤΥΡΙΑ 3η ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΣΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ ΚΑΡΣΛΙΔΗ Μία νύχτα ὁ παππούς μου πῆγε νὰ κοιμηθεῖ στὸ Μοναστήρι κι τότε ὁ Γέροντας ἦρθε καὶ τοῦ εἶπε «Γιῶργο ἐγὼ καὶ ἐσὺ σήμερα θὰ πᾶμε κάπου μαζί». Ὁ Γέροντας λοιπὸν πετώντας κρατοῦσε τὸ χέρι τοῦ παπποῦ μου καὶ ἀνέβαιναν μαζὶ στὸν οὐρανό. Ἐκεῖ ὁ παππούς μου ἔβλεπε Ἀγγέλους καὶ ἄκουγε νὰ γράφουν συνέχεια. Ὁ Γέροντας τοῦ εἶπε τότε ὅτι οἱ Ἄγγελοι αὐτοὶ γράφουν τὶς καλὲς καὶ τὶς κακὲς πράξεις ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Καθὼς προχωροῦσαν, βρέθηκαν μπροστὰ σὲ μία θεόρατη πόρτα ἡ ὁποία ἀπ ἔξω εἶχε ἕναν μεγάλο ἀστραφτερὸ Σταυρὸ καὶ τόσο ποὺ ἄστραφτε δὲν μποροῦσε ὁ παππούς μου νὰ τὸν ἀντικρύσει καθαρά. Ἐκεῖ στεκόταν ἕνας ἱερέας ὁ ὁποῖος εἶπε στὸν Γέροντα «Γεώργιε μόλις ἔρθεις ἐσὺ ἐδῶ, θὰ φύγω ἐγὼ μέσα. Αὐτὴ εἶναι ἡ δική σου θέση.» Ἄνοιξε λοιπὸν αὐτὴ ἡ πόρτα καὶ ὁ Γέροντας πῆγε νὰ μπεῖ μέσα μαζὶ μὲ τὸν Ἀργυρούπολη Πόντου. Ἡ πατρίδα τοῦ Ὀσίου Γεωργίου Καρσλίδη παππού μου, ἀλλὰ τὸν παππού μου δὲν τὸν ἄφησαν νὰ περάσει. Ὁ Ἱερέας εἶπε στὸν παπποὺ τότε «ὅτι ἀκόμη ἐσὺ δὲν μπορεῖς νὰ μπεῖς μέσα». Μετὰ ἀπὸ πολὺ ὥρα ἐπέστρεψε ὁ Γέροντας καὶ τὸν πῆρε νὰ φύγουν. Αὐτὰ λοιπὸν εἶπε ὁ Γέροντας στὸν παππού μου νὰ μὴν τὰ πεῖ σὲ κανέναν μέχρι νὰ κοιμηθεῖ. Ὁ παππούς μου τὰ εἶπε στὴν κόρη του καὶ τὴ γυναίκα του. Αὐτὸ, λοιπὸν, ἦρθε ἡ ὥρα νὰ τὸ ἀναφέρουμε διότι καὶ ὁ παππούς μου ἔχει κοιμηθεῖ. Ὁ παππούς μου, τέλος, πρὶν κοιμηθεῖ εἶπε «ὁ Γέροντας θὰ γίνει Ἅγιος» καὶ ὄντως παρόλο ποὺ δὲν πρόλαβε νὰ δεῖ τὴν ἀνακύρηξή του σὲ Ἅγιο, τελικὰ ἔγινε Ἅγιος ὁ γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης. Ἡ καταγραφή τῶν μαρτυριῶν ἔγινε ἀπὸ τὸν Σάββα Παυλίδη. 5

8 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν 6 Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία καλεῖ ὅλους τοὺς Χριστιανούς, αὐτὴν τὴν εὐλογημένη περίοδο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, σὲ μία προσπάθεια νηστείας καὶ πνευματικῆς προκοπῆς. Ὁρισμένοι βέβαια μένουν μόνον στὸ πρῶτο, δηλαδὴ στὴ νηστεία τῶν τροφῶν, καὶ δυστυχῶς περνᾶ τούτη ἡ περίοδος χωρὶς κάποιο πνευματικὸ ὄφελος. Ἀπὸ τὴν ἄλλη, ἡ νηστεία τῶν τροφῶν μόνο δὲν εἶναι αὐτοσκοπός. Διαβάζουμε στὸ ἰδιόμελο τῶν ἀποστίχων τοῦ ἑσπερινοῦ τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας, τὸ πρῶτο ἰδιόμελο τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, τὰ ἑξῆς: Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ, ἀληθὴς νηστεία, ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, καὶ ἐπιορκίας ἡ τούτων ἔνδεια, νηστεία ἐστίν, ἀληθὴς καὶ εὐπρόσδεκτος. Μὲ δύο λόγια, ἡ ἀληθινὴ νηστεία, τὴν ὁποία ὁ Κύριος δέχεται μὲ εὐχαρίστηση ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς, εἶναι ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις. Ἡ ἀπαλλαγή μας δηλαδὴ ἀπὸ κάθε ἁμαρτωλὸ πάθος. Δὲν μένει ὅμως μονάχα σὲ αὐτὴν τὴ γενικὴ προτροπὴ ὁ ἱερὸς συγγραφέας αὐτοῦ τοῦ κατανυκτικοῦ ὕμνου, ἀλλὰ «χωρίζει» τὴν ἀλλοτρίωση τῶν παθῶν μας σὲ ἕξι ἐπιμέρους στάδια: ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς (ἀποφυγή), ψεύδους (ὑπερνίκηση), καὶ ἐπιορκίας ἢ ἀσυνέπειας, (κατάργηση). Σκεπτόμενοι ὅτι ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἀποτελεῖται ἀπὸ ἓξι ἑβδομάδες, θὰ μπορούσαμε νὰ θέσουμε στὸν ἑαυτό μας ἀπὸ ἕνα πνευματικὸ ἀγώνισμα γιὰ τὴν κάθε ἑβδομάδα, σύμφωνα μὲ τὸ παραπάνω ἰδιόμελο. Ἔτσι, τὴν πρώτη ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν, νὰ προσπαθήσουμε στὴν ἐγκράτεια γλώσσης. Νὰ μὴν πολυλογοῦμε, νὰ μὴν ἀργολογοῦμε, νὰ μὴν κατακρίνουμε, νὰ μὴν κουτσομπολεύουμε. Τὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα νὰ λέμε, καὶ φυσικά, ὅσο γίνεται περισσότερη προσευχή. Τὴ δεύτερη ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν, θὰ προσπαθήσουμε νὰ ἀπέχουμε ἀπὸ τὸν θυμό. Θὰ βρεθοῦν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι θὰ μᾶς νευριάσουν, στὴ δουλειά μας, στὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον, ἀκόμα καὶ στὴν Ἐκκλησία. Ἐμεῖς νὰ προσπαθήσουμε μὲ πραότητα νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὸ κάθε τί. Τὴν τρίτη ἑβδομάδα, νὰ κάνουμε ἔντονο ἀγώνα νὰ χωριστοῦμε ἀπὸ τὶς ἐπιθυμίες μας. Νὰ προσπαθήσουμε νὰ ἀποφεύγουμε κάθε κακὴ ἐπιθυμία, ἀκόμα καὶ μὲ τὴ σκέψη μας. Αὐτὸ ἀπαιτεῖ νὰ πολεμοῦμε τοὺς κακοὺς λογισμούς. Καθὼς ἐπίσης, νὰ ἀποφεύγουμε τὴν περιέργεια καὶ ὅσες ἄλλες κακὲς ἀφορμές θὰ μᾶς προκαλέσουν κακὲς ἐπιθυμίες. Τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα, τὴν τέταρτη τῶν Νηστειῶν, ὁ Χριστιανὸς καλεῖται νὰ δουλέψει ἐπάνω σὲ ἕνα πολὺ σοβαρὸ ζήτημα, στὴν ἀποφυγὴ τῆς καταλαλιᾶς καὶ τῆς κατακρίσεως. Ὁ Μέγας Βασίλειος ὁρίζει τὴν κατάκριση ὡς «τὸ νὰ λέγει κανεὶς κάτι εἰς βάρος ἀπόντων προσώπων, μὲ σκοπὸ νὰ τοὺς διαβάλλει καὶ νὰ τοὺς συκοφαντεῖ, ἔστω κι ἂν αὐτὰ ποὺ λέγονται εἶναι ἀληθῆ. Οἱ Πατέρες λένε ὅτι ἀποφεύγουμε τὴν κατάκριση τοῦ ἀδελφοῦ μας, ὅταν θὰ βάλου-

9 με ἕναν καλὸ λογισμὸ γιὰ ἐκεῖνον. Αὐτὸ ἂς προσπαθήσουμε τούτη τὴν ἑβδομάδα. Τὴν πέμπτη ἑβδομάδα, καλούμαστε νὰ ὑπερνικήσουμε τὸ πάθος ποὺ λέγεται ψεῦδος, ἕνα πολὺ συνηθισμένο ἁμάρτημα μεταξὺ τῶν Χριστιανῶν. Ἂς ἀναλογιστοῦμε ὅτι ὁ πρῶτος ὁ ὁποῖος εἶπε ψέματα ἦταν ὁ διάβολος (γιὰ αὐτὸ ἀποκαλεῖται καὶ πατὴρ βαπτιστήκαμε. Πόσα ὑποσχέθηκε ὁ ἀνάδοχος γιὰ ἐμᾶς. Ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν ἐξομολόγηση. Πόσα ἁμαρτήματα ἐξομολογούμαστε καὶ ὑποσχόμαστε στὸν Θεὸ ὅτι δὲν θὰ τὰ ξανακάνουμε. Ἀλλὰ καὶ πάλι πέφτουμε σὲ αὐτά. Ἀλλὰ καὶ στοὺς ἀνθρώπους. Πολλὲς φορὲς εὑρισκόμαστε ἀσυνεπεῖς ἔναντι τῶν τοῦ ψεύδους), ὅταν συκοφάντησε τὸν Θεὸ καὶ ἐξαπάτησε τὸν ἄνθρωπο στὸν Παράδεισο. Καὶ ἂς θυμόμαστε πάντοτε ὅτι, ὅποιος λέει τὴν ἀλήθεια, ἔχει τὸν Θεὸ βοήθεια, ποὺ λέει καὶ ὁ θυμόσοφος λαός. Τὴν τελευταία ἑβδομάδα τῶν Νηστειῶν, τὴν ἕκτη, τὴν ἑβδομάδα πρὶν τοῦ Λαζάρου, καλούμαστε ὅλοι μας νὰ ὁλοκληρώσουμε αὐτὸν τὸν πνευματικὸ ἀγώνα μὲ τὴν κατάργηση τῆς ἀσυνέπειας καὶ τῆς ἐπιορκίας. ΠΡΟΣΟΧΗ: μήπως παραβαίνουμε κάποιες ὑποσχέσεις μας πρὸς τὸν Θεό. Ὅπως ὅταν ὅσων τοὺς ὑποσχεθήκαμε. Ἂς ἔχουμε ὅλοι στὸ μυαλό μας τὴν ἑξῆς φράση: μὴ δίνεις ποτὲ ὑποσχέσεις, τὶς ὁποῖες δὲν μπορεῖς νὰ τηρήσεις... Ὅλοι ἔχουμε ἐλαττώματα. Ἂς τὰ ἐντοπίσουμε. Ἂς τὰ πολεμήσουμε. Καὶ ἂν ἀκόμα δὲν τὰ ἐξαλείψουμε παντελῶς, ἂς ἐλπίσουμε ὅτι μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ, αὐτὴν τὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, θὰ ἔχουμε κάνει ἕνα βῆμα πρὸς τὸν Θεό. Π.Β. 7

10 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΙΔΑ ὁ Θεὸς συνέζευξεν ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω», δηλαδὴ αὐτοὺς ποὺ «Οὓς ὁ Θεὸς τοὺς εὐλόγησε σὰν ζευγάρι νὰ μὴν χωρίζουν. Εἶναι μία εὐχὴ ἁπλὴ ποὺ μὲ πολὺ ἀγάπη δίνει ὁ Θεὸς μέσῳ τοῦ ἱερέα μαζὶ μὲ τὶς ὑπόλοιπες προσευχὲς καὶ εὐχὲς ποὺ δίνονται στὸ ζευγάρι κατὰ τὴν τέλεση τοῦ μυστηρίου. Ὅταν σ ἕνα ζευγάρι ὑπάρχει ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ὑπάρχει χάρη, ἀγάπη, βοήθεια καὶ προστασία, πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ προσπεράσουμε τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ καὶ νὰ τελέσουμε ψευδὲς μυστήριο μὲ τὸ γνωστὸ τρὶκ τῆς παρουσίας τοῦ Δημάρχου σὰν ἀντικαταστάτη Του, χωρὶς εὐλογία, χωρὶς εὐχὲς καὶ χωρὶς τὴ χάρη καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μας. Ἕνας λόγος ποὺ ἐπικαλοῦνται οἱ ἐφευρέτες τοῦ πολιτικοῦ γάμου, εἶναι ἡ τάχα οἰκονομικὴ εὐκολία. Ἀκόμη καὶ ἐδῶ ὅμως ὑπάρχει ψέμα, ὅπως καὶ στὴν ἴδια τὴ διαδικασία. Τὰ ἔξοδα ἑνὸς θρησκευτικοῦ γάμου εἶναι σαφῶς λιγότερα καὶ δὲν ἀφοροῦν τὸν ἱερέα ἀλλὰ τὴν ὑπόλοιπη λειτουργία τοῦ ἱεροῦ ναοῦ. Ξεχνᾶμε βέβαια ὅτι μὲ τὸν θρησκευτικὸ γάμο τὸ ζευγάρι ἀνταμείβεται μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Κυρίου μας καὶ φορτώνεται μὲ εὐχὲς καὶ ἀγγελικὰ δῶρα ποὺ διατηροῦνται σὲ ὅλη τὴ ζωὴ του. Κλείνοντας, θὰ ἤθελα νὰ κάνω μία παράκληση σὲ ἐμᾶς τοὺς Ἕλληνες, νὰ μὴν εἴμαστε αὐτοὶ ποὺ θὰ γκρεμίσουν αὐτὸν τὸν ἱερὸ θεσμὸ καὶ θὰ τὸν ἀντικαταστήσουμε μὲ ψεύτικες διαδικασίες, ὅπως ὁ πολιτικὸς γάμος, ποὺ ἔχει σὰν σκοπὸ νὰ βάλει ἁπλὰ ἕνα λίθο ἀπόκρυψης τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Πατέρα μας. Σ. Π. Ὁ Θεὸς ὁ ἄχραντος, καὶ πάσης κτίσεως δημιουργός, ὁ τὴν πλευρὰν τοῦ προπάτορος Ἀδὰμ διὰ τὴν σὴν φιλανθρωπίαν εἰς γυναῖκα μεταμορφώσας, καὶ εὐλογήσας αὐτούς, καὶ εἰπών «Αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε, καὶ κατακυριεύσατε τῆς γῆς», καὶ ἀμφοτέρους αὐτοὺς ἓν μέλος ἀναδείξας διὰ τῆς συζυγίας ἕνεκεν γὰρ τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ Εὐχὴ ἀπὸ τὴν Ἀκολουθία τοῦ Γάμου Ὁ Θεός ὁ ἄχραντος καί δημιουργός ὅλης τῆς κτίσης πού ἀπό τή μεγάλη σου ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο μεταμόρφωσες τήν πλευρά τοῦ προπάτορά μας Ἀδάμ σέ γυναίκα καί ἀφοῦ εὐλόγησες τούς πρωτόπλαστους τούς εἶπες «Νά αὐξάνεστε σέ ἀριθμό, νά πολλαπλασιάζεστε καί νά γίνετε κυρίαρχοι στή γῆ» καί τούς παρουσίασες καί τούς δύο αὐτούς ὡς ἕνα μέλος μέ τή σύζευξη διότι γι αὐτή τή σύζευξη θά ἐγκαταλείψει ὁ ἄνθρωπος τόν πατέρα του καί τή μητέρα του 8

11 καὶ τὴν μητέρα, καὶ προσκολληθήσεται τῇ ἰδίᾳ γυναικί, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν καί, οὓς ὁ Θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μή χωριζέτω ὁ τὸν θεράποντά σου Ἀβραὰμ εὐλογήσας, καὶ διανοίξας τὴν μήτραν Σάῤῥας, καὶ πατέρα πλήθους ἐθνῶν ποιήσας ὁ τὸν Ἰσαὰκ τῇ Ῥεβέκκᾳ χαρισάμενος, καὶ τὸν τόκον αὐτῆς εὐλογήσας [...] ὁ τὸν Ζαχαρίαν καὶ τὴν Ἐλισάβετ προσδεξάμενος, καὶ Πρόδρομον τὸν τόκον αὐτῶν ἀναδείξας ὁ ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαὶ τὸ κατὰ σάρκα βλαστήσας τὴν ἀειπάρθενον, καὶ ἐξ αὐτῆς σαρκωθεὶς καὶ τεχθεὶς εἰς σωτηρίαν τοῦ γένους τῶν ἀνθρώπων ὁ διὰ τὴν ἄφραστόν σου δωρεὰν καὶ πολλὴν ἀγαθότητα παραγενόμενος ἐν Κανᾷ τῆς Γαλιλαίας καὶ τὸν ἐκεῖσε γάμον εὐλογήσας, ἵνα φανερώσῃς ὅτι σὸν θέλημά ἐστιν ἡ ἔννομος συζυγία καὶ ἡ ἐξ αὐτῆς παιδοποιΐα. Αὐτός, Δέσποτα Πανάγιε, πρόσδεξαι τὴν δέησιν ἡμῶν τῶν ἱκετῶν σου, ὡς ἐκεῖσε καὶ ἐνταῦθα παραγενόμενος τῇ ἀοράτῳ σου ἐπιστασίᾳ εὐλόγησον τὸν γάμον τοῦτον, καὶ παράσχου τοῖς δούλοις σου τούτοις ζωὴν εἰρηνικήν, μακροημέρευσιν, σωφροσύνην, τὴν εἰς ἀλλήλους ἀγάπην ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης, σπέρμα μακρόβιον, τὴν ἐπὶ τέκνοις χάριν, τὸν ἀμαράντινον τῆς δόξης στέφανον. Ἀξίωσον αὐτοὺς ἰδεῖν τέκνα τέκνων τὴν κοίτην αὐτῶν ἀνεπιβούλευτον διατήρησον καὶ δὸς αὐτοῖς ἀπὸ τῆς δρόσου τοῦ οὐρανοῦ ἄνωθεν, καὶ ἀπὸ τῆς πιότητος τῆς γῆς ἔμπλησον τοὺς οἴκους αὐτῶν σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου καὶ πάσης ἀγαθωσύνης, ἵνα μεταδιδῶσι καὶ τοῖς χρείαν ἔχουσι, δωρούμενος ἅμα καὶ τοῖς συμπαροῦσι πάντα τὰ πρὸς σωτηρίαν αἰτήματα. Ὅτι Θεὸς ἐλέους, οἰκτιρμῶν καὶ φιλανθρωπίας ὑπάρχεις, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρί, καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. καί θά προσκολληθεῖ στήν ἴδια τή γυναίκα του καί θά γίνουν οἱ δυό τους μία σάρκα καί αὐτούς πού σύνδεσε μέ τόν δεσμό τοῦ γάμου ὁ Θεός, ὁ ἄνθρωπος νά μήν τούς χωρίζει Σύ πού εὐλόγησες τόν πιστό σου δοῦλο Ἀβραάμ καί ἔκαμες τή Σάρρα νά τεκνοποιήσει καί κατέστησες τόν Ἀβραάμ πατέρα πλήθους ἐθνῶν Σύ πού χάρισες στή Ρεβέκκα τόν Ἰσαάκ καί εὐλόγησες τόν γόνο της [...] Σύ πού ἐκδήλωσες τήν ἀγάπη σου στόν Ζαχαρία καί τήν Ἐλισάβετ καί ἀνέδειξες τό τέκνο τους τόν Πρόδρομο τοῦ Χριστοῦ Σύ πού ἀπό τό γένος τοῦ Ἰεσσαί ἔκαμες νά βλαστήσει σαρκικῶς ἡ ἀειπάρθενος Μαρία καί ἀπό αὐτή σαρκώθηκες καί γεννήθηκες ὁ ἴδιος προκειμένου νά σώσεις τό γένος τῶν ἀνθρώπων Σύ πού ἀπό ὑπερβολική ἀγάπη καί ἀπό πολλή ἀγαθότητα ἦρθες στήν Κανά τῆς Γαλιλαίας καί εὐλόγησες τόν γάμο πού ἔγινε ἐκεῖ, γιά νά κάνεις φανερό στούς ἀνθρώπους ὅτι δικό σου θέλημα εἶναι ἡ νόμιμη σύζευξη τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας καί ἡ συνακόλουθη τεκνοποιία. Σύ ὁ ἴδιος, Πανάγιε Δέσποτα, δέξου μέ συγκατάβαση τή δέηση ἡμῶν πού σέ ἱκετεύουμε, ἀφοῦ ὅπως ἐκεῖ παραστεῖς καί ἐδῶ, μέ τήν ἀόρατη παρουσία σου εὐλόγησε αὐτόν τόν γάμο καί χάρισε σ αὐτούς ἐδῶ τούς δούλους σου εἰρηνική ζωή, μακροημέρευση, φρονιμάδα, νά ἔχουν ἀγάπη μεταξύ τους καί νά εἶναι μονοιασμένοι, μακροχρόνια γονιμότητα, τή χαρά τῆς τεκνογονίας, τό ἀμάραντο στεφάνι τῆς δόξας. Ἀξίωσέ τους νά ἰδοῦν τέκνα τῶν τέκνων τους διατήρησε τή νυφική τους κλίνη ἀμόλυντη ἀπό κάθε ἐπιβουλή καί χάρισέ τους ἀγαθά οὐράνια, ἀγαθά πού ἐπιδαψιλεύει (χορηγεῖ ἄφθονα) ἡ δική σου χάρη καί εὐλογία, καθώς καί ἀγαθά ἐπίγεια, ἀγαθά πού παράγει ἄφθονα ἡ γῆ γέμισε τούς χώρους τῆς οἰκίας (τό σπίτι) τῶν νεονύμφων μέ ἐπίγεια ἀγαθά, μέ σιτάρι, κρασί καί λάδι καί μέ ὅλα τά καλά, γιά νά δίνουν ἀπ αὐτά καί σ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη, ἱκανοποιώντας ταυτόχρονα ὅλα τά αἰτήματα, πού ἔχουν σχέση μέ τή σωτηρία, καί ὅλων αὐτῶν πού εἶναι παρόντες σ αὐτόν ἐδῶ τόν γάμο. Καί σέ παρακαλοῦμε γιά ὅλα αὐτά, διότι Ἐσύ εἶσαι Θεός πού δείχνεις ἔλεος καί εὐσπλαχνία καί ἀγαπᾶς τούς ἀνθρώπους καί σ Ἐσένα ἀναπέμπουμε τή δόξα καί στόν Πατέρα σου πού δέν ἔχει ἀρχή καί στό Πανάγιο καί Ἀγαθό καί Ζωοποιό Σου (πού δίνει ζωή) Πνεῦμα, τώρα καί πάντοτε καί στούς ἀπέραντους αἰῶνες. 9

12 Ὀρθόδοξη πίστη & βίωμα λογοι ΠΑΤΕΡΩΝ ΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΣΤΟΣ Περὶ δειλίας, Διὰ τὴν ἄνανδρον δειλίαν Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου 1. ΟΠΟΙΟΣ ἐργάζεται τὴν ἄρετη σὲ Κοινόβιο ἥ σὲ συνοδία, δὲν εἶναι συνηθισμένο νὰ πολεμῆται ἀπὸ τὴ δειλία. Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ εὑρίσκεται σὲ ἡσυχαστικώτερους τόπους, ἂς ἀγωνίζεται μήπως καὶ τὸν κυριεύση τὸ γέννημα τῆς κενοδοξίας καὶ ἡ θυγατέρα τῆς ἀπιστίας, δηλαδὴ ἡ δειλία. 2. Ἡ δειλία εἶναι νηπιακὴ συμπεριφορὰ μιᾶς ψυχῆς ποὺ ἐγήρασε στὴν κενοδοξία. Ἡ δειλία εἶναι ἀπομάκρυνσις τῆς πίστεως, μὲ τὴν ἰδέα ὅτι ἀναμένονται ἀπροσδόκητα κακά. 3. Ὁ φόβος εἶναι κίνδυνος ποὺ προμελετᾶται. Ἢ διαφορετικά, ὁ φόβος εἶναι μία ἔντρομη καρδιακὴ αἲσθησις, ποὺ συγκλονίζεται καὶ ἀγωνία ἀπὸ ἀναμονὴ ἀπρόβλεπτων συμφορῶν. Ὁ φόβος εἶναι μία στέρησις τῆς ἐσωτερικῆς πληροφορίας. Ἡ ὑπερήφανη ψυχὴ εἶναι δούλη τῆς δειλίας ἔχοντας πεποίθησι στὸν ἑαυτόν της καὶ ὄχι στὸν Θεόν, φοβεῖται τοὺς κρότους τῶν κτισμάτων καὶ τὶς σκιές. 4. Ὅσοι πενθοῦν καὶ ὅσοι καταπονοῦνται χωρὶς νὰ ὑπολογίζουν κόπους καὶ πόνους, δὲν ἀποκτοῦν δειλία. Πολλὲς φορὲς ὅσοι ὑποκύπτουν στὴ δειλία χάνουν τὸ μυαλό τους. Καὶ εἶναι φυσικὸ αὐτό, διότι εἶναι δίκαιος Ἐκεῖνος ποὺ ἐγκαταλείπει τοὺς ὑπερήφανους, ὥστε καὶ οἱ ὑπόλοιποι νὰ μάθωμε νὰ μὴ ὑψηλοφρονοῦμε. 5. Ὅλοι ὅσοι φοβοῦνται εἶναι κενόδοξοι, ἀλλ ὅμως ὅλοι ὅσοι δὲν φοβοῦνται δὲν σημαίνει ὅτι εἶναι ταπεινόφρονες, ἀφοῦ καὶ οἱ λησταὶ καὶ οἱ τυμβωρύχοι δὲν ὑποκύπτουν εὔκολα στὴ δειλία. 6. Σὲ ὅποιους τόπους συνηθίζεις νὰ φοβῆσαι, μὴ διστάζης νὰ πηγαίνης, ὅταν ἀκόμη δὲν ἔχη ξημερώσει. Ἐὰν δείξεις κάποια χαλαρότητα στὸ σημεῖο αὐτό, τότε θὰ γηράση μαζί σου τὸ νηπιακὸ 10

13 καὶ ἀξιογέλαστο τοῦτο πάθος. Ἐνῷ βαδίζεις πρὸς τὰ ἐκεῖ ὁπλίζου μὲ τὴν προσευχή. Μόλις φθάσης σ ἐκείνους τοὺς τόπους, ἀνύψωσε τὰ χέρια σου. Μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ μάστιζε τοὺς ἐχθρούς, διότι δὲν ὑπάρχει οὔτε στὸν οὐρανὸ οὔτε στὴ γῆ ἰσχυρότερο ὅπλο. Ἀφοῦ ἁπαλλαγῆς ἀπὸ τὴν ἀρρώστια αὐτή, ἂς ἀνυμνήσης τὸν Λυτρωτή σου διότι ἐὰν τὸν εὐγνωμονῆς, θὰ σὲ σκεπάζη παντοτινά. 7. Ποτὲ δὲν μπορεῖς διὰ μιᾶς νὰ γεμίσης τὴν κοιλία. Παρόμοια βέβαια δὲν μπορεῖς διὰ μιᾶς νὰ νικήσης τὴ δειλία. Ὅταν ἔχωμε πολὺ πένθος, θὰ ὑποχώρηση πιὸ γρήγορα ὅταν ὅμως αὐτὸ μᾶς λείπη, θὰ παραμένουμε συνεχῶς δειλοί. «Ἔφριξάν μου τρίχες καὶ σάρκες» εἶπε ὁ Ἐλιφὰζ (Ἰώβ δ 15), περιγράφοντας τὴν πανουργία τούτου τοῦ δαίμονος. 8. Ἄλλοτε ἐδειλίασε πρῶτα ἡ ψυχὴ καὶ ἄλλοτε τὸ σῶμα, καὶ ἐν συνεχείᾳ μεταβίβασε τὸ ἕνα στὸ ἄλλο τὸ πάθος. Ἂν συμβῆ νὰ φοβηθῆ τὸ σῶμα, χωρὶς ὅμως νὰ εἰσδύση ὁ ἄκαιρος φόβος στὴν ψυχή, εὑρισκόμεθα πλησίον στὴ θεραπεία. Ὅταν δὲ ὅλα τὰ δυσάρεστα καὶ ἀπροσδόκητα τὰ δεχώμεθα πρόθυμα, μὲ συντριμμένη καρδιά, τότε ἐλευθερωθήκαμε πραγματικὰ ἀπὸ τὴ δειλία. 9. Δὲν ἐνισχύει τοὺς δαίμονας ἐναντίον μας τὸ σκότος καὶ ἡ ἐρημία τῶν τόπων, ἀλλὰ ἡ ἀκαρπία τῆς ψυχῆς μας. Μερικὲς φορὲς ὅμως πρόκειται γιὰ οἰκονομικὴ παίδευσι ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ. 10. Ἐκεῖνος ποὺ ἔγινε δοῦλος τοῦ Κυρίου, θὰ φοβηθῆ μόνο τὸν ἰδικό του Δεσπότη. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ δὲν φοβεῖται ἀκόμη Αὐτόν, φοβεῖται πολλὲς φορὲς τὴ σκιά του. 11. Ὅταν πλησιάση ἀοράτως ἕνα πονηρὸ πνεῦμα, φοβεῖται τὸ σῶμα. Ὅταν ὅμως πλησιάση κάποιος Ἄγγελος, ἀγάλλεται ἡ ψυχὴ τῶν ταπεινῶν. Γι αὐτό, μόλις ἀπὸ τὴν ἐνέργεια αὐτὴ ἀντιληφθοῦμε τὴν παρουσία του, ἂς τρέξουμε γρήγορα στὴν προσευχή, διότι ἦλθε νὰ προσευχηθῆ μαζί μας ὁ ἀγαθός μας φύλαξ. Ὅποιος ἐνίκησε τὴ δειλία, εἶναι φανερὸ ὅτι ἀνέθεσε στὸν Θεὸν καὶ τὴ ζωὴ καὶ τὴν ψυχή του. 11

14 Ἡ Ἁγία Ἁγνὴ Μνήμη 21 Ἰανουαρίου Ἡ Ἁγία Ἁγνὴ ἦταν ἀπὸ τὴ Ρώμη καὶ προερχόταν ἀπὸ λαμπρὸ γένος. Ἦταν πραγματικὰ ἁγνὴ καὶ στὰ λόγια της καὶ στὶς σκέψεις της καὶ στὴ συμπεριφορά της. Γνώρισε τὸν Χριστὸ ἀπὸ τὴ νηπιακή της ἡλικία. «Ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα» (Β Τιμ. 3, 15), ἐντυπώθηκαν μέσα στὴν ἄδολη ψυχή της καὶ γι αὐτὸ «εὐκαίρως ἀκαίρως» (Β Τιμ. 4, 2) κήρυττε «Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον» (Β Τιμ. 2, 8). Ἤθελε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐπιτύχουν τὴ σωτηρία καὶ νὰ ἀπελευθερωθοῦν «ἀπὸ τὴ δουλεία τῆς φθορᾶς» (Ρωμ. 8, 21), τῆς ἁμαρτίας. Τὸ γνήσιο καὶ αὐθόρμητο Ἱεραποστολικό της ἔργο ὅμως τὸ μίσησε ὁ Διάβολος μὲ τὰ ὄργανά του. Τί σκέφθηκαν, γιὰ νὰ ἐξουθενώσουν τὴν, μόλις δεκατριῶν ἐτῶν, Ἁγία Ἁγνή; Ἐπειδὴ ἦταν γνωστὴ σὲ ὅλους ἡ σωφροσύνη καὶ ἡ ἁγνότητά της τὴν ὁδήγησαν οἱ ταλαίπωροι εἰδωλολάτρες σ ἕνα καταγώγιο ἁμαρτίας γιὰ νὰ τὴ διαπομπεύσουν καὶ νὰ τὴν ἀχρειώσουν ψυχικὰ καὶ σωματικά. Ἡ Ἁγία μας, ποὺ ἐπιζητοῦσε πάντα στὴ ζωὴ της «ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα» (Φιλ. 4, 8), πολὺ στενοχωρήθηκε μὲ τὴν ἀπόφασι αὐτή. Δὲν ὀλιγοπίστησε, ὅμως, οὒτε καὶ τὰ ἔχασε. Εἶναι συγκλονιστικὰ τὰ λόγια τῆς Ἁγίας μας πρὸς τὸν ἄρχοντα τῆς Ρώμης: «οὒτε στοὺς θεούς σου θυσιάζω, οὒτε τὸ πορνεῖο φοβᾶμαι μὲ τὸ ὁποῖο μὲ φοβερίζεις, διότι ἐλπίζω στὸν Θεό μου, ὅτι θὰ λυτρωθῶ». Τὸ πρῶτο μαρτύριο ἦταν νὰ καλέση τὸν μαστρωπὸ γιὰ νὰ τῆς ἀφαιρέση τὰ ἐνδύματά της καὶ νὰ τὴν ταπεινώση. Καὶ τὸ δεύτερο μαρτύριο ἦταν νὰ τὴ ρίξουν μέσα στὸ ἐργαστήριο τοῦ Σατανᾶ. Ὅσοι πλησίαζαν τὴν Ἁγνὴ μὲ σκοπὸ νὰ τὴν ἀτιμάσουν, αἰσθάνονταν μία παραλυσία καὶ ἓνα πάγωμα τῆς σαρκικῆς ἐπιθυμίας. Ὢ τῶν θαυμασίων Θεός! Ἕνας ἀπό τοὺς νέους αὐτοὺς ποὺ ἦταν θρασὺς στὸν χαρακτήρα, ἀλαζόνας καὶ ἀκόλαστος, ὃταν πλησίασε τὴν Ἁγνή, ἒπεσε νεκρός, σὰν νὰ τὸν κτύπησε κεραυνός. Ἔτσι δὲν μπόρεσε νὰ ἐκπλήρωση τὸ ἀνόσιο ἒργο του. Ἡ Ἁγία μας προσευχόταν θερμὰ στὸν Κύριο νὰ τὴ φυλὰξη καὶ νὰ τὴ διατηρήση καθαρή. Μόλις εἶδε κάποιος αὐτὸ τὸ θαυμαστὸ γεγονὸς φώναξε: 12

15 «Μεγάλη ἡ πίστις τῶν χριστιανῶν». Ἀλλὰ καὶ ὃσοι εἶδαν τὸ παράδοξο αὐτὸ θέαμα ἀναγνώρισαν τὴν ἀνωτερότητα τῆς χριστιανικῆς πίστεως καὶ ἔγιναν χριστιανοί. Ἀλήθεια, πόσο δυνατὸς γίνεται ὁ Χριστιανός, ποὺ ἀποφασίζει νὰ κρατήση ἀλώβητη καὶ τὴν ψυχικὴ καὶ τὴ σωματική του ἁγνότητα! Ὅταν ὁ ἄρχοντας πληροφορήθηκε τὰ γεγονότα γιὰ τὴν Ἁγνή, τὴν κάλεσε νὰ ἀπολογηθῆ. «Ὁμολόγησε πονηρὸ γύναιο, μὲ ποιὸ τρόπο θανάτωσες τὸν νέο;». Ἡ Ἁγία μὲ σταθερότητα ἀποκρίθηκε: «Ὅταν ἐσὺ πρόσταξες νὰ μὲ ἀτιμάσουν, ἐνῷ μὲ ὁδηγοῦσαν στὸ πορνεῖο, ἀκολούθησε λευκοφορεμένος νέος, ὁ ὁποῖος στεκόταν δίπλα μου καὶ νέκρωνε τὸ σαρκικὸ φρόνημα τῶν νέων ποὺ μὲ πλησίαζαν. Ὁ ἴδιος θανάτωσε καὶ τὸν νεαρὸ ποὺ ἦρθε μὲ ἐγωισμὸ γιὰ νὰ μὲ ἀγγίξη. Ἔχω πιστέψει ἀκράδαντα στὰ λόγια τοῦ Ἁπ. Παύλου: «Σὰρξ καὶ αἷμα βασιλείαν Θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ δύνανται» (Α Κορ. 15, 50). Ὃποιος ὑπηρετεῖ τὰ σαρκικὰ πάθη, δὲν θὰ κληρονομήση τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Τότε ὁ ἄρχοντας τὴ ρώτησε: «Ποιὸς εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος σὲ βοήθησε;». - Ἡ Ἁγία ἀπάντησε: «Ὁ Κύριος καὶ Θεός μου ἔστειλε τὸν ἄγγελό Του καὶ μὲ φύλαξε καθαρὴ καὶ ἀμόλυντη ἀπὸ τὴν ἀχρειότατα». Τότε ἡ Ἁγία μὲ παράκλησι τοῦ ἄρχοντα ἀνέστησε τὸν νεκρὸ νέο γιὰ νὰ πιστοποιηθῆ περίτρανα ἡ παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι οἱ παρευρισκόμενοι μαζὶ μὲ τὸν ἄρχοντα φώναξαν: «Μέγας ὁ Θεὸς τῆς εὐγενεστάτης αὐτῆς κόρης»! Μερικοὶ ὅμως ἀσεβεῖς προέτρεψαν τὸν ἄρχοντα νὰ τὴ θανατώση, ὅτι τάχα τὰ θαύματά της γίνονταν μὲ τὴ μαγικὴ τέχνη. Ἔτσι συγκέντρωσαν ξύλα καὶ ἄναψαν φωτιὰ νὰ τὴν κάψουν. Ἡ Ἁγία μας, ἀφοῦ ἒκανε τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ, μπῆκε στὴ φωτιὰ χωρὶς νὰ φοβηθῆ. Μὲ πίστι δέχθηκε τὸ μαρτύριο. Τὸ παρθενικό της σῶμα εὐχαρίστως τὸ ὁδήγησε στὴν ὑλικὴ φωτιά, ἀφοῦ ἡ ψυχὴ της ἀπέφυγε τὴ φλόγα τῆς ἁμαρτίας ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο «εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρὸς» (Ἀποκ. 20, 15). Ἡ Ἁγνὴ ἔμεινε χρυσὸς μέσα στὶς ἀκαθαρσίες τῆς εἰδωλολατρίας καὶ ἡλιαχτίδα στὴν κοπριὰ τῆς ἀνηθικότητος.γιὰ τὴν ἁγνότητά της, ἤδη ἀπό τοὺς πρωτοχριστιανικοὺς χρόνους ἡ Ἁγία εἰκονίζεται στὶς τοιχογραφίες τῶν κατακομβῶν τῆς Ρώμης, μαζὶ μὲ ἕνα ἀρνάκι (λατ. agnus = ἀμνός). Τὸ θαυμάσιο ὄνομά της θυμίζει τὸν ὁρισμὸ ποὺ μᾶς παραθέτει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: «Ἁγνεία σημαίνει ἀπόκτησι τῆς ἀσωμάτου φύσεως». Ἁγνεία ἀκόμη σημαίνει ὑπερφυσικὴ ἀπάρνησι τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, ἀληθινὰ παράδοξη ἅμιλλα θνητοῦ καὶ φθαρτοῦ πρὸς τοὺς ἀσώματους ἄγγελους. Ἁγνὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ μὲ τὸν θεῖο ἒρωτα, ἀπέκρουσε τὸν ἀνθρώπινο ἒρωτα, καὶ ἔσβησε τὸ ὑλικὸ μὲ τὸ ἄυλο πῦρ. * «Ἁγνὸς δὲν θεωρεῖται ἐκεῖνος πού φύλαξε ἀρρύπωτο τὸ πήλινο σῶμα του, ἀλλ ἐκεῖνος ποὺ ὑπέταξε τὰ σωματικὰ μέλη στὴν ψυχή αὐτὸς εἶναι ὁ τελείως ἁγνός». Ἀπολυτίκιο Φερωνύμως ἁγνείας ὤφθης κειμήλιον, καὶ ἀνδρικῶς ἠγωνίσω ὑπὲρ τῆς δόξης Χριστοῦ, καλλιπάρθενε σεμνὴ Ἁγνὴ πανεύφημε ὡς γὰρ θυσία καθαρά, προσήνεγξαι αὐτῷ, τελέσασα τὸν ἀγῶνα, διὰ πυρὸς Ἀθληφόρε, καὶ τοῦ ἐχθροῦ τὴν πλάνην ἒφλεξας. Ἀπὸ τὸ ΣΥΝΑΞΑΡΙ ΤΗΣ ΑΓΝΟΤΗΤΟΣ τοῦ Ἀρχιμ. Παύλου Ντανᾶ 13

16 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου Αγωνασ + Ἀρχιμ. Σεραφεὶμ Δημοπούλου Κάποτε ὁ διάβολος πολεμοῦσε ἐπίμονα καὶ καταθλιπτικὰ ἕναν ἐρημίτη. Ἀλλὰ ὁ ἐρημίτης ἦταν γενναῖος ἀγωνιστής. Ἀκοίμητος στὶς ἐπάλξεις ἀποτίχειζε μὲ δεξιοτεχνία τὶς ἐπιθέσεις τοῦ ἐχθροῦ. Ὁ ἐχθρὸς βρισκόταν πάντα ἐκτὸς θέσεων, ἡττημένος, ἀπογοητευμένος. Ἀλλὰ δὲν παρητεῖτο τοῦ ἀγῶνος. Οὔτε ὁ ἐρημίτης ἔχανε τὸ κουράγιο του ἢ ἀπέκαμε. Καρτερόψυχος καὶ πείσμων στὸν ἀγώνα κατετρόπωνε τὸν ἐχθρὸ μὲ τὰ πανίσχυρα ὃπλα του, τὴν προσευχή, τὴν ὑπομονή, τὴν καρτερία καὶ τὴ σιωπή. Πόσες ἐπίθεσεις τοῦ πονηροῦ πῆγαν χαμένες! Πόσα βέλη του ἐρρίφθησαν ἐπὶ ματαίῳ!... Πόσοι ἐπιδέξιοι ἐλιγμοί του ἀπέτυχαν, ἀναχαιτίσθησαν, μηδενίσθησαν ἀπὸ τὸν ἄκαμπτο καὶ ἀνυποχώρητο ἀγωνιστή! Τέλος ὁ ἐχθρὸς τὸν πλησίασε μὲ φιλικὸ ὕφος, καὶ τὸν χαιρέτησε μὲ πολλὰ εὐγενικὰ χαμόγελα! Ὁ ἐρημίτης τὸν ἀνεγνώρισε καὶ γέλασε καλόκαρδα. Ἔπειτα τοῦ λέγει. Ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ Θεοῦ, νὰ μοῦ πῆς τί φοβᾶσαι, τί σὲ καίει περισσότερο. Καὶ ὁ διάβολος δεσμευμένος ἀπὸ τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, εἶπε τὴν ἀλήθεια. Τέσσερα πράγματα μᾶς καῖνε. Πρῶτον τὸ βάπτισμα, διότι ὅποιος βαπτίζεται φεύγει ἀπὸ τὴ σφαίρα ἐπιρροῆς μας, καὶ ἔρχεται καὶ συντάσσεται εἰς τὸ ἀντίπαλο στρατόπεδο. Δεύτερον τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ! Αὐτὸς ὁ σταυρὸς ἔγινε δίστομο ξίφος ἐναντίον μας. Τρίτον ἡ εὐχή. Ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ μᾶς καίει περισσότερον καὶ ἀπὸ τὶς φλόγες τῆς κολάσεως εἶναι ἡ κοινωνία. Ἐκεῖνος ποὺ παίρνει κοινωνία εἶναι φοβερὸς γιά μᾶς! Ὄχι μονάχα δὲν μποροῦμε νὰ εἰσέλθωμε μέσα του καὶ νὰ κατοικήσωμε καὶ νὰ τὸν κατακυριεύσωμε, ἀλλὰ οὒτε ἀπὸ μακριά δὲν μποροῦμε νὰ τὸν ἀντικρύσωμε κατὰ πρόσωπον. Στεκόμαστε ἀπὸ μακριὰ καὶ τὸν κοιτᾶμε μὲ ἀπορία λυπημένοι. Γι αὐτὸ καὶ κάνομε ὃ,τι μποροῦμε μετὰ τὴ μεταλαβιὰ γιὰ νὰ μειώσωμε τὴ δύναμή της. Αὐτὰ εἶπε ὁ ἐχθρὸς καὶ ἔγινε ἄφαντος! Βλέπεις λοιπὸν τί φοβᾶται ὁ ἐχθρός; Τί τὸν καίει; Ἔχε το αὐτὸ ὑπ ὂψι σου καὶ ἀγωνίζου νὰ προσέρχεσαι ὃσον δύνασαι συχνότερα εἰς τὰ ἅγια Μυστήρια. Ἐὰν ἔχης καὶ οἰκογένεια, σύζυγο καὶ παιδιά, τότε ὃλη ἡ οἰκογένεια νὰ προσέρχεται εἰς τὸ ποτήριον τῆς ζωῆς. Ἡ οἰκογένεια ἐκείνη ποὺ παίρνει ἅγια κοινωνία εἶναι ἕνας ἐπίγειος παράδεισος, ἕνα μέρος τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Τὰ μέλη της εἶναι ὁμονοιασμένα. Ἀγάπη, καλωσύνη, εἰρήνη καὶ εὐτυχία βασιλεύει σὲ αὐτὴν τὴν οἰκογένεια. Ἐκεῖνα ποὺ ἐπιδιώκει ἕνας ν ἀποκτήση μὲ τὴν πολλὴ ἐργασία, τὸν πλοῦτο καὶ τὴν εὐτυχία, τὰ κερδίζει μὲ τὸ μυστήριον αὐτὸ τῆς ζωῆς, τὸ ὁποῖον εἶναι ἡ πηγὴ κάθε καλοῦ. Ἀξιοθαύμαστος καὶ ἀξιομακάριστος ὁ οἰκογενειάρχης ἐκεῖνος ποὺ μεταλαμβάνει συχνὰ καὶ προτρέπει 14

17 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου καὶ πείθει καὶ ὃλα τὰ μέλη τῆς οἰκογενείας του νὰ μεταλαμβάνουν. Ἀξιομακάριστος ὁ οἰκογενειάρχης ποὺ προτρέπει τὰ παιδιά του νὰ μεταλαμβάνουν συχνά. νὰ παίρνει ἕνα πλῆθος ἀπὸ ψυχοφάρμακα, ἄκεφο, μὲ ἀνέκφραστο πρόσωπο χωρὶς κανένα ὃραμα καὶ ὄνειρο, χωρὶς ἀγάπη γιὰ ἐργασία, χωρὶς ἐλπίδα γιὰ οἰκογένεια! Συνήθως λέγει ἕνας πατέρας. Κουράζομαι, ταλαιπωροῦμαι, ἐργάζομαι πολλὲς ὧρες τὴν ἡμέρα κουραστικὰ καὶ ἐξαντλητικὰ γιὰ νὰ ἐξασφαλίσω τὸ μέλλον τῶν παιδιῶν μου, μιὰ καλύτερη ἄνετη εὐτυχισμένη ζωή, νὰ μὴν ζήσουν μὲ ὑστερήσεις καὶ ταλαιπωρίες ὃπως ἔζησα ἐγώ! Ἀλλὰ τί διαπιστώνει ὃταν ὁ πλοῦτος καὶ οἱ ἀνέσεις, καὶ κάθε ἀγαθὸ ὑπάρχει στὸ σπίτι; Τί ἀνέμενε; Χαρά, γέλια, εὐτυχία! Καὶ τί διαπιστώνει; Κατήφεια, μελαγχολία, λύπη, ἀπογοήτευση, ψυχονευρώσεις, ψυχασθένειες, ψυχοπάθειες! Ὤ, τί φοβερό! Νέο παιδί, στὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας, τότε ποὺ ἡ ζωὴ ὡσὰν ἕνα ἀνοιξιάτικο λουλούδι ἀνοίγεται στὸν ζωογόνο ἥλιο, Καὶ γιατί ὃλα αὐτά; Τί λείπει; Ποιὰ εἶναι ἡ γεννήτρια τοῦ κακοῦ, ἡ αἰτία τοῦ πόνου καὶ τοῦ μαρασμοῦ; Ἁπλούστατα. Ἐξασφάλισες ὑλικὰ ἀγαθὰ στὸ παιδί σου, ἀλλὰ δὲν τοῦ ἔδωκες πνευματικὰ ἀγαθά. Δὲν τοῦ μίλησες ποτὲ διὰ τὸν Θεό, τὸν χορηγὸ παντὸς ἀγαθοῦ, τὸν γενναιόδωρο δωρητὴ τοῦ γέλιου καὶ τῆς χαρᾶς. Ἐδῶ εὑρίσκουν ἐφαρμογὴ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου. «Ἄνευ ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν». Καὶ φυσικὰ οὒτε καὶ οἰκογένεια. 15

18 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου η αγωγη τῶν παιδιῶν και μητέρες Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως 16 Ἡ τῶν παίδων ἀγωγὴ ἀπὸ τῆς βρεφικῆς ἡλικίας ἀνάγκη νὰ ἄρχηται, ὅπως αἱ ψυχικαὶ τοῦ παιδὸς δυνάμεις ἀπ αὐτῆς τῆς ἐκδηλώσεως αὐτῶν διευθύνονται εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς πρὸς τὸ καλόν, τὸ ἀγαθόν, τὸ ἀληθές, καὶ ἀπομακρύνονται τοῦ κακοῦ, τοῦ αἰσχροῦ καὶ τοῦ ψευδοῦς. Ἡ ἡλικία αὐτὴ δύναται νὰ θεωρηθῇ ἡ ἀσφαλεστέρα βάσις, ἐφ ἧς μέλλει νὰ οἰκοδομηθῇ ἡ ἠθικὴ καὶ διανοητική τοῦ παιδὸς μόρφωσις. Διὸ ὁ μὲν Φωκυλίδης λέγει: «Χρὴ παῖδ ἒτ ἐόντα καλὰ διδάσκομεν ἔργα», διότι ἀπὸ τῆς παιδικῆς ἡλικίας, ὡς ἀπὸ ἀφετηρίας, ὁρμᾶται ὁ ἄνθρωπος πρὸς τὸ στάδιον, ὅπερ μέλλει νὰ διατρέξῃ ἐν τῷ βίῳ του. Ὁ δὲ Μέγας Βασίλειος ἀποφαίνεται: «εὔπλαστον ἔτι οὖσαν καὶ ἁπαλὴν τὴν ψυχὴν καὶ ὡς κηρὸν εὔτηκτον ταῖς τῶν ἐπιβαλλομένων μορφαῖς ῥᾳδίως ἐκτυπουμένην πρὸς πᾶσαν ἀγαθῶν ἄσκησιν εὐθὺς καὶ ἐξ ἀρχῆς ἐνάγεσθαι χρῆ. Ὥστε τοῦ λόγου προσγενομένου καὶ τῆς διακριτικῆς ἕξεως προσελθούσης, δρόμον ὑπάρχειν ἐκ τῶν ἐξ ἀρχῆς στοιχείων καὶ τῶν παραδοθέντων τῆς εὐσεβείας τύπων, τοῦ μὲν λόγου τὸ χρήσιμον ὑποβάλλοντος, τοῦ δὲ ἤθους εὐμάρειαν πρὸς τὸ κατορθοῦν ἐμποιοῦντος». Καὶ τὶς τῷ ὄντι δὲν ὁμολογεῖ ὅτι αἱ πρῶται ἐντυπώσεις αἱ κατὰ τὴν παιδικὴν ἡλικίαν γενόμεναι δὲν ἀποβαίνουσιν ἀνεξάλειπτοι; Τὶς ἀμφιβάλλει ὅτι κατὰ τὴν μικρὰν ἡλικίαν τοσοῦτον ἰσχυρῶς ἐκτυποῦνται ἐπὶ τῆς ἁπαλῆς ψυχῆς τοῦ παιδὸς αἱ ἐπιδράσεις, ὥστε καθ ὅλον τὸν βίον νὰ παραμένωσι ζωηραί; Πρὸς τὴν ἡλικίαν ταύτην ἡ φύσις ἔταξε παιδαγωγοὺς τοὺς γονεῖς καὶ ἰδίως τὰς μητέρας, ταύτας ἄρα ἀναγκαῖον διὰ τὸ ὑψηλὸν τοῦτο καθῆκον τοῦ παιδαγωγοῦ προσηκόντως νὰ ἐκπαιδεύωμεν καὶ ἐπιμελῶς νὰ ἀνατρέφωμεν, διότι αὗται θέλουσι χρησιμεύει τοῖς ἑαυτῶν τέκνοις εἰκόνες καὶ ὑποδείγματα, ὧν ἐκμαγεῖα ἔσονται τὰ τέκνα. Ὁ παῖς τοσοῦτον ἀπομιμεῖται τὰς ἀρετὰς ἢ τὰ ἐλαττώματα τῆς μητρός, ἔτι δὲ καὶ τὴν φωνὴν καὶ τοὺς τρόπους, καὶ τὸ ἦθος καὶ τὴν συμπεριφοράν, ὥστε λίαν καταλλήλως δύναταί τις νὰ παρομοιώσῃ τὰ τέκνα πρὸς τὰς ὀρειχαλκίνους πλάκας τοῦ φωνογράφου, τὰς δεχομένας πρῶτον τὰ ἴχνη τῆς φωνῆς καὶ ἐκπεμπούσας τὸ δεύτερον τὴν φωνὴν μετὰ τοῦ αὐτοῦ τόνου, τοῦ αὐτοῦ ὕφους, καὶ τοῦ αὐτοῦ χρωματισμοῦ, μεθ οὗ ἐξεφωνήθη. Πᾶν νεῦμα, πᾶσα λέξις, πᾶν κίνημα καὶ πᾶσα πρᾶξις τῆς μητρός, γίνεται νεῦμα καὶ

19 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου λέξις, καὶ ἔκφρασις, καὶ κίνημα καὶ πρᾶξις τοῦ παιδός, διὸ λέγει καὶ ὁ Ἀστέριος (ὁμιλ. ε εἰς τὸν Ματθαῖον): «ὁ μὲν γὰρ τῶν παίδων τῆς μητρικῆς φωνῆς τὴν ὁμοιότητα σώζει, ἄλλος τὸ πολύ τοῦ χαρακτῆρος ἐφέλκεται, ἕτερος τὴν τοῦ ἤθους κατάστασιν ἐμορφώθη πρὸς τὴν τεκοῦσαν»*. Ἡ μήτηρ διὰ τῆς Ἡ μήτηρ δι ἑνὸς βλέμματος, δι ἑνὸς φιλήματος, διὰ τῆς μειλιχίου αὐτῆς φωνῆς καὶ τῶν ἁβρῶν αὐτῆς θωπευμάτων, δύναται νὰ διεγείρῃ εὐθὺς εἰς τὴν καρδίαν τοῦ παιδὸς τὴν πρὸς τὸ ἀγαθὸν ῥοπὴν καὶ κλίσιν, ὁμοίως ἡ αὐτὴ δι ἑνὸς δυσμενοῦς βλέμματος, δι ἑνὸς δακρύου κυλιομένου ἐπὶ τῶν παρειῶν της, ἐνδελεχοῦς μετὰ τοῦ παιδὸς συνδιατριβῆς καὶ τῆς συνεχοῦς ὑποδείξεως τῶν αὐτῶν παραστάσεων ἐπιδρᾷ ἐπὶ τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ ἤθους τοῦ παιδὸς καὶ δίδωσι αὐτὴ πρώτη τὴν πρώτην ὤθησιν πρὸς τὸ ἀγαθόν. διὰ μίας ἐκφράσεως τῆς δηλωτικῆς θλίψεως τῆς καρδίας της δύναται νὰ ἀπομακρύνῃ τὸν παῖδα ἀπὸ τοῦ ὀλεθριωτάτου τῆς καρδίας κινδύνου. Ὁ παῖς ἐν τῷ μητρικῷ κόλπῳ ἀνατρεφόμενος, καὶ ἐν τῇ μητρικῇ ἀγκάλῃ θερ- 17

20 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου μαινόμενος ἀρχίζει νὰ ἀγαπᾷ πρὶν ἢ καταμάθῃ τὴν ἔννοιαν τῆς ἀγάπης καὶ ἀρχίζει νὰ ὑποτάσσῃ τὴν ἑαυτοῦ θέλησιν εἰς τὸν ἠθικὸν νόμον, πρὶν ἢ καταμάθῃ τὴν ἔννοιαν τοῦ ἠθικοῦ νόμου, καὶ τὴν πρώτην δὲ περὶ Θεοῦ ἔννοιαν μόνον ἡ μήτηρ εἶναι καταλληλότατη νὰ διεγείρῃ ἐν τῇ παιδικῇ καρδίᾳ. Τούτου ἕνεκα ὁ μὲν μέγας Βασίλειος λέγει (ἐπιστολ. σκγ ) «ἣν ἐκ παιδὸς ἔλαβον ἔννοιαν περὶ Θεοῦ παρὰ τῆς μακαρίας μητρός μου, ταύτην αὐξηθεῖσαν ἔσχον ἐν ἐμαυτῷ, οὐ γὰρ πράξεων, λόγων καὶ διαθέσεων τοῦ παιδός, διὸ τοιοῦτος ἀποβαίνει ὁ παῖς, οἳα εἶναι ἡ μήτηρ αὐτοῦ. Ἐὰν λοιπὸν ἡ τῆς μητρὸς ψυχὴ εἶναι δυσειδὴς καὶ μοχθηρά, ἢ μέλαινα, ἢ διεφθαρμένη, ἢ σκληρὰ καὶ τραχεῖα, αἱ δὲ κλίσεις κακαί, καὶ οἱ τρόποι σκανδαλώδεις, καὶ οὐχὶ σεμνοί, ἢ ἂν αὓτη εἰς ἀσέβειαν ῥέπῃ, ἢ εἰς ὀργήν, ἢ εἰς πάθη παράφορα καὶ μίση, ταχέως μέλλουσι νὰ βλαστήσωσι καὶ παρὰ τῷ παιδὶ τῶν μοχθηρῶν τούτων κακιῶν τὰ βλαστήματα. Ἂν δὲ τοὐναντίον τῆς μητρὸς 18 ἄλλα ἐξ ἄλλων μετέβαλλον ἐν τῇ τοῦ λόγου συμπληρώσει, ἀλλὰ τὰς παραδοθείσας μοι παρ αὐτῆς ἀρχὰς ἐτελείωσα»* ὁ δὲ μέγιστος τῶν σημερινῶν παιδαγωγῶν Πεσταλότσης ἀναθέτων ἅπασαν τὴν θρησκευτικήν τοῦ παιδὸς ἀγωγὴν εἰς τὰς μητέρας ἀνακράζει, «ἐπίστευσα εἰς τὴν μητέρα μου, ἡ καρδία αὐτῆς κατέδειξεν εἰς ἐμὲ τὸν Θεόν, Θεός μου εἶναι ὁ Θεὸς τῆς μητρός μου. Θεὸς τῆς καρδίας μου εἶναι ὁ Θεὸς τῆς καρδίας της, μῆτερ, μῆτερ! σὺ κατέδειξάς μοι τὸν Θεὸν ἐν τοῖς προστάγμασί σου καὶ ἐγὼ εὗρον αὐτὸν ἐν τῇ ὑπακοῇ μου, μῆτερ, μῆτερ! Ἐὰν λησμονήσω τὸν Θεόν, λησμονήσω σε αὐτήν». Ἀλλ ὅπως πᾶσα καλὴ πρᾶξις, πᾶσα καλὴ λέξις, καὶ πᾶσα καλὴ διάθεσις τῆς μητρὸς ἀποτελοῦσιν τὸν ἀκρογωνιαῖον λίθον τῶν μετὰ ταῦτα καλῶν πράξεων, λόγων καὶ διαθέσεων τοῦ παιδός, οὕτω καὶ πᾶσα κακὴ πράξις, λόγος καὶ διάθεσις τῆς μητρὸς ἐγκλείουσι τὰ φθοροποιὰ σπέρματα τῶν μετὰ ταῦτα κακῶν ἡ ψυχὴ εἶναι θεοειδής, καθαρά, ἱλαρά, ἀθῴα καὶ πλήρης φόβου Θεοῦ, αἱ δὲ κλίσεις εὐγενεῖς καὶ ἅγιαι, καὶ αἱ διαθέσεις εἰρηνικαί, φιλόθεοι καὶ φιλάνθρωποι, τότε καὶ ἡ τοῦ παιδὸς ψυχὴ εἰς τοιοῦτον κάτοπτρον κατοπτριζομένη καὶ ἀνεπαισθήτως ταύτην ἀπομιμουμένη ἀποβαίνει αὐτὴ ὁμοία καὶ σὺν τῷ χρόνῳ προϊόντι ἀποφαίνει τῶν ἀγαθῶν σπερμάτων τὴν βλάστησιν. Δία τοῦτο ὅταν ὁ Μέγας Ναπολέων ἠρώτησε διάσημόν τινα παιδαγωγὸν (τὴν Campan), τίνος δέεται ἡ Γαλλία ὅπως ἀποκτήσῃ καλοὺς κἀγαθοὺς ἄνδρας; Μητέρων, ἀπήντησε πρὸς τὸν μονάρχην ἡ περίφρων γυνή. Τότε κατάστησον λοιπὸν ἱκανὰς τοιαύτας διὰ τὸν μέγαν τοῦτον ἐθνικὸν σκοπόν, εἶπεν ὁ μέγας ἀνήρ. Αἱ μητέρες δύνανται διὰ τὴν ἐπιρροήν, ἣν ἐπὶ τὰ τέκνα ἑαυτῶν κέκτηνται, νὰ διαπλάσωσιν αὐτὰ κατὰ ἴδιον χαρακτῆρα, ὡς ὁ κεραμεὺς τὴν κέραμον κατὰ τὸ ἴδιον σχέδιον. Περὶ

21 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου τοῦ εὐπλάστου τῆς παιδικῆς ἡλικίας ἔλεγεν ὁ Διογένης τὰ ἑξῆς: «Τὴν τῶν παίδων ἀγωγὴν ἐοικέναι τοῖς τῶν κεραμέων πλάσμασιν, ὡς γὰρ ἐκεῖνοι ἁπαλὸν μὲν τὸν πηλὸν ὄντα, ὃπη θέλουσι σχηματίζουσι καὶ ῥυθμίζουσιν, ὀπτηθέντα δὲ οὐκέτι δύνανται πλάσσειν, οὕτω καὶ τοὺς νέους μὴ διὰ πόνου παιδευθέντας, τελείους γενομένους ἀμεταπλάστους γίνεσθαι». Ὁ δὲ Πλούταρχος (ἐν τῷ περὶ παίδων ἀγωγῆς) ἀποφαίνεται: «εὔπλαστον καὶ ὑγρὸν ἡ νεότης καὶ ταῖς τούτων ψυχαῖς ἁπαλαῖς ἔτι τὰ μαθήματα ἐντήκεται». Κατὰ τὴν ἁβρὰν ἄρα τοῦ παιδὸς ἡλικίαν αἱ μητέρες δύνανται ἀποτελεσματικώτερον καὶ ἐντονώτερον νὰ ἐπιδράσωσιν ἐπὶ τῆς ψυχῆς τοῦ παιδὸς καὶ ἐπὶ τοῦ φρονήματος καὶ ἐπὶ τοῦ αἰσθήματος καὶ ἐπὶ τοῦ νοῦ καὶ ἐπὶ τῆς φαντασίας καὶ ἐπὶ τοῦ ἤθους, διότι κατὰ τὴν μετὰ ταῦτα ἡλικίαν ἀποσκληρουμένης τῆς παιδικῆς καρδίας, καθίσταται, ἂν ὄχι ἀδύνατος, λίαν δυσχερὴς ἡ διαπαιδαγώγησις, ὡς ὀρθῶς ὁ θεῖος Χρυσόστομος ἀποφαίνεται: «ἐξ ἀρχῆς ἔδει ταῦτα (τὰ ἐλαττώματα) προορῶντας, ὃτε εὐήνιος ἦν καὶ κομιδὴ νέος χαλινοῦν μετ ἀκριβείας, ἐθίζειν πρὸς τὰ δέοντα, ῥυθμίζειν, κολάζειν αὐτοῦ τὰ νοσήματα τῆς ψυχῆς. Ὃτε εὐκολωτέρα ἡ ἐργασία, τότε τὰς ἀκάνθας ἐκτέμνειν ἔδει, ὃτε ἁπαλωτέρας οὔσης τῆς ἡλικίας εὐκολώτερον ἀνεσπῶντο, καὶ οὐκ ἀμελούμενα τὰ πάθη καὶ αὐξανόμενα δυσκατέργαστα γέγονε. Διὰ τοῦτο, φησί, «κάμψον ἐκ νεότητος τὸν τράχηλον αὐτοῦ» ὅτι εὐκολωτέρα γένοιτ ἂν ἡ παιδαγωγία» (Χρυσ. Ἑρμ. εἰς α Τιμόθ. 5, τόμ. 3,378). Κατὰ ταῦτα αἱ μητέρες διὰ τε τὸν ὑψηλὸν αὐτῶν προορισμὸν καὶ διὰ τὴν ἀσχέτως πρὸς τὴν ἰδιότητα ταύτην ὑποκειμενικὴν αὐτῶν ἀξίαν ἀνάγκη ἐκ βρεφικῆς ἡλικίας νὰ λαμβάνωσι τὴν πρέπουσαν αὐταῖς ἀνατροφήν, εἶναι δὲ πρέπουσα εἰς αὐτὰς ἀνατροφὴ ἡ ἀντικείμενον μορφώσεως ἔχουσα τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδίαν, διότι τὰ δύο ταῦτά εἰσι τὰ δύο κέντρα, περὶ ἃ περιστρέφεται ἣ τε διανοητικὴ καὶ ἠθικὴ μόρφωσις τοῦ ἀνθρώπου. Ἐὰν θἂτερον ἀμεληθῇ, ἡ μόρφωσις ἀποβαίνει ἀτελὴς καὶ χωλή. Ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδία, καίτοι ὄργανα μίας ψυχῆς, οὒχ ἧττον ἀνομοίων μέσων καὶ τρόπων μορφώσεως δέονται, διότι ἡ μὲν καρδία διὰ τὸ συναίσθημά της ἀνήκει εἰς τὸν μεταφυσικὸν κόσμον, ὁ δὲ νοῦς διὰ τὴν διάνοιαν εἰς τὸν φυσικόν, διὸ καὶ ἑκάτερον ταῖς οἰκείαις ἀληθείαις ἀνάγκη νὰ ἐκδιδάσκηται. Εἶναι δὲ οἰκεῖαι ἀλήθειαι, τοῦ μὲν νοῦ ἡ παιδεία, τῆς δὲ καρδίας ἡ θρησκεία, παιδείαν ἄρα καὶ θρησκείαν ἀνάγκη νὰ παρέχωμεν εἰς τὰ κοράσια ἡμῶν, ὅπως δυνηθῶσι καὶ ταῦτα νὰ μεταδώσωσιν αὐτὰ εἰς τὰ ἑαυτῶν τέκνα. Ἡ παιδεία καὶ ἡ θρησκεία εἰσὶ δύο φαεινοὶ φάροι οἱ τὸν ποντοπόρον ὁδηγοῦντες ἄνθρωπον κατὰ τὸ πολυκύμαντον τοῦ βίου αὐτοῦ στάδιον καὶ προφυλάσσοντες αὐτὸν ἀπὸ παντὸς ναυαγίου καὶ ἀπομακρύνοντες παντὸς κινδυνώδους σκοπέλου. Εἰσὶν οἱ δύο τῆς ψυχῆς ὀφθαλμοί, δὶ ὧν τὰ περὶ αὐτὴν σκοποῦσα βαδίζει ἀπροσκόπτως εἰς τὴν εὐδαιμονίαν καὶ σωτηρίαν, εἰσὶ τὰ δύο πνευματικὰ ὄργανα, τὰ τελειοῦντα τὸν ἄνθρωπον καὶ ἀναδεικνύοντα αὐτὸν ἄξιον τῆς ὑψηλῆς αὐτοῦ καταγωγῆς καὶ τῆς ἐν τῷ κόσμῳ ὑψηλῆς αὐτοῦ περιωπῆς. Μόνον οὕτω μορφωθεῖσαι μητέρες δύνανται νὰ ἀναδείξωσι τέκνα χρηστά, καλοὺς πολίτας καὶ γενναιόφρονας ἄνδρας. Παραδείγματα λαμπρὰ πρόκεινται ἡμῖν αἱ μητέρες ὅλων τῶν μεγάλων καὶ ἐναρέτων ἀνδρῶν. Παραδείγματα λαμπρὰ πρόκεινται αἱ τῶν ἁγίων τριῶν ἱεραρχῶν μητέρες, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Αὗται ἐπιθυμοῦσαι νὰ ἐκπαιδεύσωσιν, ὅσον ἔνεστι τελειότερον, τὰ ἑαυτῶν τέκνα καὶ διὰ τῆς ἑλληνικῆς σοφίας καὶ ἐπιστήμης τὸν νοῦν αὐτῶν νὰ λαμπρύνωσιν, οὐδόλως ὤκνησαν νὰ παραδώσωσιν αὐτὰ εἰς διδασκάλους ἐθνικούς, ὅπως διανοητικῶς προσηκόντως ἀναπτυχθῶσιν, εἰς οὐδὲν λογιζόμενοι τὴν τῶν διδασκάλων ἑτεροδοξίαν, διότι εἶχον πεποίθησιν εἰς ἑαυτάς, εἶχον πεποίθησιν, ὅτι τὸν ἑαυτῶν ἔρωτα πρὸς τὴν ἀληθῆ παιδείαν, καὶ τὸν θερμὸν ζῆλον πρὸς τὴν θρησκείαν, ὅλως διωχέτευσαν διὰ τοῦ ἰδίου παραδείγματος ἐν ταῖς καρδίαις τῶν ἰδίων τέκνων, ἐγνώριζον ὅτι οὐδὲν θὰ ἰσχύσῃ νὰ κλονίσῃ τὰς θρησκευτικὰς ἀρχὰς καὶ πεποιθήσεις τῶν υἱῶν των, 19

22 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου διότι αὗται μετ ἐπιμελείας εἶχον οἰκοδομηθῆ ἐπὶ πέτρας! Συνακολούθως λοιπὸν πρὸς ἑαυτὰς ἡ μὲν Νόννα καὶ Ἐμμέλεια, αἱ καλαὶ κἀγαθαὶ μητέρες Βασιλείου καὶ Γρηγορίου, ἀποστέλλουσιν αὐτοὺς εἰς Ἀθήνας, εἰς τὴν ἑστίαν μὲν τῆς παιδείας καὶ τῶν φώτων, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ κέντρον τῆς εἰδωλολατρείας, ὅπου ἡ ἐθνικὴ θρησκεία ἦν ἐντεθρονισμένη μεθ ὅλης τῆς μεγαλοπρέπειας αὐτῆς, δὲν διεψεύσθησαν καὶ αἱ πεποιθήσεις αὐτῶν διότι οἱ δύο νέοι σπουδασταὶ ζωηρὸν ἔχοντες ἐν τῇ ἑστίᾳ τῆς καρδίας των τὸ πῦρ τῆς εἰς τὸν Χριστὸν πίστεως, διετέλεσαν ἀνεπηρέαστοι καθ ὅλον τὸ διάστημα τῶν σπουδῶν των, διότι οὔτε ἐκ τῆς διδασκαλίας τῶν συστηματικῶς πολεμούντων τὸν Χριστιανισμὸν σοφιστῶν κλονισθέντες οὔτε ἐκ τῶν μεγαλοπρεπῶν τελετῶν τῆς ἐθνικῆς λατρείας δελεασθέντες, ἀκμαῖοι δὲ καὶ ζωηροὶ κατὰ τὰς θρησκευτικὰς πεποιθήσεις διατελοῦντες ἐπανῆλθαν εἰς τὰς ἑαυτῶν μητέρας ἀμοιβὴν αὐταῖς ἑαυτοὺς παρέχοντες ἐπὶ τῷ παιδαγωγικῷ πόνῳ, τῇ μητρικῇ φροντίδι καὶ τῇ ἑαυτῶν ἀρετῇ. Ἦν δὲ πράγματι πλουσία ἡ ἀμοιβή, διότι ἀπελάμβανον τοὺς υἱοὺς αὐτῶν μέλη Χριστοῦ, ἤτοι μέλη ἑαυτῶν, διότι ὁ μὴ ὢν μέλος Χριστοῦ οὐδὲ μέλος ἐστὶ χριστιανῆς μητρός, διότι ἡ χριστιανὴ μήτηρ οὖσα μέλος Χριστοῦ ἀδυνατεῖ νὰ ἔχῃ μέλος ἀλλότριον, μέλος σεσηπός, μέλος διεφθαρμένον. Ἡ ἀποπλάνησις λοιπῶν τῶν υἱῶν ἤθελεν εἶναι ἀπώλεια! Πρέποντος ἄρα δυνάμεθα νὰ καλέσωμεν ἀμοιβὴν πρὸς αὐτὰς τὴν τήρησιν τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως τῶν υἱῶν αὐτῶν, ὅπερ οὐδέποτε θὰ συνέβαινεν, ἐὰν μὴ αἱ μητέρες ἦσαν χριστιανικῶς μεμορφωμέναι. Ἡ δὲ μήτηρ τοῦ Ἰωάννου ἡ καλὴ κἀγαθὴ Ἀνθοῦσα, εἰκοσαέτις χηρεύσασα, καὶ ἕνα μόνον υἱὸν ἔχουσα, ἐπεδόθη ὅλη εἰς τὴν ἀνατροφὴν αὐτοῦ ἐν μείζονι μοίρᾳ τιθεῖσα τὴν ἐπιμέλειαν τῆς ἀνατροφῆς τοῦ υἱοῦ αὐτῆς, ἢ τὸν δεύτερον γάμον, ὡσαύτως δὲ καὶ αὓτη τὸν προσφιλέστατον αὐτῇ μονογενῆ υἱὸν της εἰς ἀκμὴν ἐλθόντα, καὶ μείζο- 20

23 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου νος δεόμενον ἐκπαιδεύσεως, δὲν ἐδίστασε νὰ παραδώσῃ εἰς χεῖρας ἐθνικοῦ διδασκάλου πρὸς ἀνάπτυξιν τῶν πνευματικῶν αὐτοῦ δυνάμεων. Ἡ πεποίθησις εἰς τὴν ἑαυτῆς πίστιν ἦν πεποίθησις εἰς τὸ ἑαυτῆς τέκνον, διότι ἐγίνωσκεν, ὅτι πᾶσαν ἐνεκένωσεν εἰς τὸν ἀγαπητόν της υἱόν, καὶ δὲν διεψεύσθη, διότι ὁ Ἰωάννης ἀμέσως μετὰ τὸ πέρας τῶν σπουδῶν του ἐπὶ μικρὸν τὸ τοῦ ῥήτορος μετελθὼν ἔργον, παρεδόθη εἰς τὴν λειτουργίαν τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Λιβάνιος, διδάσκαλος τοῦ Ἰωάννου, ἐπὶ τῇ ἀποτυχίᾳ τῆς προσηλυτίσεως τοῦ Ἰωάννου εἰς τὴν ἑαυτοῦ θρησκείαν ἀλγήσας μεγάλως: «Οἲμοι!» ἀνέκραξεν, «οἷαί εἰσι παρὰ τοῖς χριστιανοῖς γυναῖκες!» σημαίνων τὴν ἀφορμὴν τῆς ἀποτυχίας. Πόσον τῇ ἀληθείᾳ ὡραῖα! Πόσον λαμπρὰ παραδείγματα πρόκεινται ἡμῖν αἱ εὐσεβεῖς αὗται μητέρες! Πόσον θαυμασταὶ εἰκόνες! Πόσον θαυμαστὰ πρότυπα! Τὶς δύναται νὰ ἀρνηθῇ ὅτι αἱ μητέρες ἀναδεικνύουσι τοὺς μεγάλους καὶ ἐνάρετους ἄνδρας; Διὸ λέγει ὁ Ρουσσῶ ἐν τῷ Αἰμιλίῳ αὐτοῦ «Οἱ ἄνδρες θέλουσιν εἶναι πάντοτε τοιοῦτοι, οἳους ἂν θέλωσιν αἱ γυναῖκες, ἂν θέλητε νὰ γίνωσι μεγάλοι καὶ ἐνάρετοι, διδάξατε τὰς γυναῖκας τί εἶναι μεγαλεῖον καὶ ἀρετή». Τὰς μητέρας λοιπόν, κατὰ τὰ προκείμενα ἡμῖν παραδείγματα, ἀνάγκη νὰ μορφώσωμεν, ἀρχόμενοι τῆς φροντίδος ἀπὸ τῆς παιδικῆς αὐτῶν ἡλικίας, ὅπως ἀσφαλεῖς ὦμεν περὶ τῆς μελλούσης καρποφορίας καὶ τῶν ἀποτελεσμάτων. Ἀνάγκη, λοιπόν, θρησκευτικῶς καὶ διανοητικῶς νὰ μορφώσωμεν τὰς θυγατέρας ἡμῶν, ὅπως ἀναδείξωμεν αὐτὰς ἀξίας τοῦ προορισμοῦ αὐτῶν. Παιδεία λοιπὸν εὐσεβὴς καὶ θρησκεία μουσοτραφής, ἀνάγκη νὰ συνυπάρχωσι, διότι τὰ δύο ταῦτα εἶναι τὰ μόνα ἀσφαλῆ ἐν τῷ βίῳ ἐφόδια τὰ δυνάμενα ποικίλως νὰ βοηθήσωσι τὸν ἄνθρωπον. Ἡ μονομερὴς ἀνατροφὴ ὡς ἐπιλήψιμος ἄγει εἰς τὰ ἑξῆς δύο ἄτοπα, ἢ εἰς τὴν δεισιδαιμονίαν, ἢ εἰς τὴν περιφρόνησιν τῶν θείων, διότι τὸ κατάντημα τοῦτο εἶναι φυσικὴ ἀκολουθία καὶ τὸ ἄμεσον ἀποτέλεσμα τοῦ εἴδους τῆς ἀνατροφῆς. Ἡ διανοητικὴ καὶ θρησκευτικὴ μόρφωσις εἶναι δύο ἑτερογενῆ δένδρα ἐπὶ τοῦ αὐτοῦ πεδίου πεφυτευμένα, ἃτινα δέον νὰ τυγχάνωσιν ἴσης ἐπιμελείας καὶ φροντίδος πρὸς παράλληλον ἀνάπτυξιν. Διότι ἡ ἄνισος καλλιέργεια θέλει ἐπιφέρει τὴν δυσανάλογον ἀνάπτυξιν, ἣτις ἓξει ὡς ἀποτέλεσμα τὴν αὔξησιν μὲν τοῦ ἑνὸς καὶ ἐπικράτησιν, τὸν μαρασμὸν δὲ τοῦ ἑτέρου καὶ ταπείνωσιν, διότι ἐὰν ἡ ἐπιμέλεια στραφῇ περὶ τὸν νοῦν μόνον, ἡ καχεξία τοῦ θρησκευτικοῦ τοῦ ἀνθρώπου συναισθήματος εἶναι ἀναπόδραστος. Ἐὰν δὲ περὶ τὴν θρησκείαν μόνην οὐχὶ τὴν μουσοτραφῆ στραφῇ ἡ φροντὶς ἡμῶν, αἱ διανοητικαὶ δυνάμεις θέλουσι μαρανθῆ καὶ ἐξαμβλυνθῆ. Συνέπεια δὲ τῆς μὲν πρώτης περιπτώσεως ἔσται ἡ ἀθρησκεία καὶ ἀθεΐα, αἷς παρακολουθοῦσιν ἄπειρα δεινά! τῆς δὲ δευτέρας ἡ δεισιδαιμονία, ἡ ἐρινὺς αὓτη τῆς ἀνθρωπότητος, ἣτις πῦρ καὶ μάχαιραν κρατοῦσα ταῖς χερσὶν ἀπειλεῖ θάνατον πρὸς πάντα ἑτεροδοξοῦντα. Τοιαῦτα τὰ ἀποτελέσματα τῆς μονομεροῦς ἐκπαιδεύσεως καὶ τῆς ἀτελοῦς τῶν μητέρων ἀγωγῆς. Ο ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ [1895] *Ἀστερίου Ἐπισκόπου Ἀμασείας, Ὁμιλία Ε ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου εἰς τὸ «Εἰ ἔξεστιν ἀνθρώπῳ ἀπολῦσαι τὴν γυναῖκα αὐτοῦ κατὰ πᾶσαν αἰτίαν», Migne Ρ. G. 40, 236C. Ὁ Ἀστέριος, Ἐπίσκοπος Ἀμασείας τῆς ἐν Πόντῳ τῆς Καππαδοκίας, ὑπῆρξε σύγχρονος τῶν μεγάλων Καππαδοκῶν Πατερῶν τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Δ αἰῶνος καὶ εἶναι, γνωστὸς εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν γραμματείαν διὰ τὴν πηγαίαν εὐσέβειαν καὶ τὴν ρητορικὴν αὐτοῦ δεινότητα. Δὲν πρέπει νὰ συγχέεται μετὰ τοῦ ἀρειανόφρονος Ἀστερίου τοῦ σοφιστοῦ. ** Εἰς τὴν ἔκδοσιν τοῦ Migne τὸ κείμενον ἔχει οὕτως: «ἣν ἐκ παιδὸς ἔλαβον ἔννοιαν περὶ Θεοῦ παρὰ τῆς μακαρίας μητρός μου καὶ τῆς μάμμης Μακρίνης, ταύτην αὐξηθεῖσαν ἔσχον ἐν ἐμαυτῷ, οὐ γὰρ ἄλλα ἐξ ἄλλων μετέβαλον ἐν τῇ τοῦ λόγου συμπληρώσει, ἀλλὰ τὰς παραδοθείσας μοι παρ αὐτῶν ἀρχὰς ἐτελείωσα». (Βασιλείου Μεγάλου, Ἐπιστολὴ ΣΚΓ, 3, Ρ.G. 32, 825C). Πηγή: Ἀντιαιρετικὸν Ἐγκόλπιον 21

24 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου «Τὸ φαινόμενο» Χάρι Πότερ Κ. Σ. Ἐκπαιδευτικοῦ Στὸν ἀπόηχο τοῦ φαινομένου Χάρι Πότερ (Harry Potter) βλέπουμε πὼς ἡ «παιδικὴ σειρὰ» τῆς J. K. Rowling ( Τζόουν Ρόουλινγκ) σφράγισε μὲ ἰδέες της μία ὁλόκληρη γενιά. Ἡ ἴδια ἡ συγγραφέας οὔτε στὰ πιὸ τρελά της ὄνειρα δὲν θὰ μποροῦσε νὰ διανοηθεῖ τέτοια ἐπιτυχία. Τὰ βιβλία της ἔμελλε νὰ ἔχουν τεράστια προβολὴ ἀπὸ τὸ παγκόσμιο κύκλωμα ἀποκρυφισμοῦ, εὐρύτερα γνωστὸ καὶ ὡς δίκτυο τῆς Νέας Ἐποχῆς τοῦ Ὑδροχόου (New Age). Οἱ κινηματογράφοι κατακλύσθηκαν ἀπὸ παιδιὰ κάθε ἡλικίας, ποὺ ἔκαναν οὐρὲς γιὰ νὰ παρακολουθήσουν τὰ κατορθώματα τοῦ ἥρωά τους. Ἑνὸς ἥρωα ποὺ μπῆκε ἀκόμη καὶ στὶς ἑλληνικὲς αἴθουσες διδασκαλίας μιὰ καὶ οἱ καθηγητὲς ἀναθέτουν στὰ παιδιὰ ἐργασίες πάνω στὰ βιβλία, τῶν ὁποίων εἶναι πρωταγωνιστής. Ποιὸς εἶναι ὅμως εἶναι ὁ Χάρι Πότερ; Εἶναι ἕνα συμπαθητικὸ ἀγόρι, ποὺ ζεῖ μὲ τοὺς ἀντιπαθητικοὺς συγγενεῖς του ποὺ τὸ κακομεταχειρίζονται. Ἕνας κακὸς μάγος ὁ Βόλντεμορτ σκότωσε τοὺς γονεῖς του καὶ προσπάθησε νὰ σκοτώσει καὶ τὸν ἴδιο, ἀλλὰ αὐτὸς- προικισμένος μὲ ὑπερφυσικὲς δυνάμεις- δὲν πέθανε, ἀπέκτησε ὅμως τὸ σημάδι τοῦ κεραυνοῦ στὸ μέτωπό του, μὲ τὸ ὁποῖο γίνεται ἀργότερα διάσημος. Ὅταν κλείνει τὰ 11 χρόνια του λαμβάνει ἕνα γράμμα ἀπὸ τὴ σχολὴ μαγείας «Χόγκουαρτς», ποὺ τοῦ προσφέρει ὑποτροφία γιὰ νὰ σπουδάσει μαγεία. Ἔτσι, ὁ Χάρι Πότερ μπαίνει ἐσώκλειστος σπουδαστὴς στὸν κόσμο τῆς μαγείας καὶ στὰ πρόσωπα τῶν μάγων βρίσκει τὴν ἀγάπη, τὴν ἀποδοχή, τὴν καταξίωση, ἀκόμη καὶ τὰ ὑλικὰ ποὺ τοῦ ἔλλειπαν ὅταν ζοῦσε στὸν κόσμο τῶν «Μάγκλς», δηλ. τῶν μὴ μάγων, τῶν κουτῶν, τῶν κακῶν καὶ σκληρῶν συγγενῶν του. Τὰ βιβλία προχωροῦν σταδιακὰ ἀπὸ τὸ κακὸ στὸ μέγιστο κακό. Ἀρχικὰ οἱ ἥρωες βρίσκουν σημάδια ἀπὸ τὸ αἷμα ἑνὸς ζώου, ἑνὸς μονόκερου, καὶ εἶναι μάρτυρες μίας τρομερῆς σκηνῆς, ὅπου τὸ δαιμονικὸ πλάσμα ποὺ σκότωσε τὸν μονόκερο πίνει τὸ αἷμα του, ἐνῷ στὸ τέλος ἀποκαλύπτεται μὲ φρικιαστικὸ τρόπο ὁ δαιμονισμὸς ἑνὸς καθηγητῆ, ὁ ὁποῖος τώρα προσπαθεῖ νὰ σκοτώσει τὸν Χάρι. Ἀργότερα ὁ μικρὸς μάγος μαθαίνει πῶς νὰ καθαρίζει τὸν κῆπο ἀπὸ τοὺς ἀγριοκαλικάντζαρους ποὺ τσιρίζουν. Στὴ συνέχεια οἱ μαθητὲς τῆς σχολῆς Μαγείας μαθαίνουν, ἀνάμεσα στ ἄλλα, πῶς νὰ φυτεύουν στὸ χῶμα μανδραγόρες. Οἱ μανδραγόρες εἶναι φυτὰ ποὺ γιὰ ρίζες ἔχουν μικροσκοπικὰ λασπωμένα κακάσχημα μωρά, ποὺ στριγκλίζουν. Μαθαίνουμε γιὰ μία ζωοθυσία, τὴ θυσία τῆς Νόρις, τῆς γάτας τῆς σχολῆς καὶ γιὰ τὸν δαιμονισμὸ μίας μικρῆς μαθήτριας, ποὺ χάνοντας τὸν ἔλεγχο τῶν πράξεών της, στραγγαλίζει πετεινοὺς καὶ ἐπιτίθεται στοὺς ζωντανοὺς καὶ τοὺς νεκρούς τῆς σχολῆς. Τὸ κακὸ κλιμακώνεται... Μαθαίνουμε γιὰ γλειφιτζούρια μὲ γεύση αἵματος (στὴν ἀρχὴ μάθαμε γιὰ καραμέλες μὲ γεύση ἐμετοῦ), γιὰ πλάσματα ποὺ ἀλλάζουν συνεχῶς μορφὴ γιὰ νὰ τρομάξουν τοὺς ἀνθρώπους, γιὰ διάφορα δαιμόνια, γιὰ τοὺς βασανιστὲς τῆς φυλακῆς τῶν μάγων- τοὺς «Παράφρονες», οἱ ὁποῖοι εἶναι τρομερὰ δαιμονικὰ πλάσματα ποὺ ρουφοῦν τὶς ψυχές, ὥστε οἱ ἄνθρωποι νὰ τὶς χά- 22

25 Οἰκογένεια, μιὰ γωνιὰ τοῦ παραδείσου νουν γιὰ πάντα. Ὁ Χάρι Πότερ ἀκούει τοὺς γονεῖς του νὰ οὐρλιάζουν πρὶν τὴ δολοφονία τους. Ὁ Ρόν, τὸ κατοικίδιο ζωάκι του, ποὺ κοιμᾶται στὸν κοιτώνα τῶν παιδιῶν, δὲν εἶναι ἀρουραῖος ὅπως ὅλοι γνωρίζουν, ἀλλὰ ἕνας κακὸς μάγος μεταμορφωμένος σὲ ζῶο. Ἀργότερα βλέπουμε μία σειρὰ φόνων, ἕναν διαγωνισμὸ ζωῆς καὶ θανάτου, ὅπου οἱ ἥρωες καλοῦνται νὰ νικήσουν κάνοντας πράξη ὅλα τὰ μαγικὰ ποὺ ἔχουν διδαχθεῖ. Στὸ τέλος τοῦ ἀγώνα ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς ἥρωες δολοφονεῖται. Ἡ ὑπόθεση κορυφώνεται μὲ μία σοκαριστικὴ σατανικὴ τελετή. Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ «παιδικά», ἀπὸ ἐκεῖνα τὰ «ἀθῶα», ποὺ ὅλοι ἐπιθυμοῦμε νὰ βλέπουν τὰ παιδιά μας καὶ νὰ «μορφώνονται»!!! Κατὰ τ ἄλλα ὅλοι ἀγωνιζόμαστε γιὰ ἕναν κόσμο εἰρηνικό, ἔτσι ὅπως τὸν βλέπουν τὰ ἀθῶα παιδικὰ μάτια! Μὰ ποιὰ μάτια; Αὐτὰ ποὺ ἀσκοῦνται στὴ βία, στὸ αἷμα, στὸν δαιμονισμό, στὴν αἱματοχυσία, στὸν φόνο; Ποιὰ εἶναι τελικὰ τὰ ἀθῶα μηνύματα, ποὺ περνάει ἡ J.K. Rowling; Πῶς θὰ ἀλλάξει ὁ κόσμος πρὸς τὸ καλύτερο; To ἐνδιαφέρον ἢ πιὸ σωστὰ τὸ πάθος τῆς νεολαίας γιὰ τὸ «φαινόμενο Χάρι Πότερ» ὑπῆρξε μεγαλειῶδες, γιατί ὑποδαυλιζόταν ἔντεχνα ἀπὸ τοὺς ἐνδιαφερόμενους. Μέσα στὸ πρῶτο 24ωρο τῆς κυκλοφορίας τοῦ 6ου βιβλίου «Ὁ Χάρι Πότερ καὶ ὁ ἡμίαιμος πρίγκηπας» πουλήθηκαν ἀντίτυπα στὴν Ἀμερική, δηλαδὴ περίπου ἀντίτυπα τὴν ὥρα, ἐξασφαλίζοντας τὸν τίτλο τοῦ ταχύτερα πουλημένου βιβλίου στὴν ἱστορία. Οἱ ἐκπρόσωποι τῶν online βιβλιοπωλείων Barnes & Νoble μίλησαν γιὰ πωλήσεις ποὺ ἔφταναν κατὰ μέσο ὃρο τὰ 105 ἀντίτυπα τὸ δευτερόλεπτο στὴν ἔναρξη τῶν πωλήσεων. Μόνο τὴν πρώτη μέρα ἡ J.K. Rowling κέρδισε 36 ἑκατομμύρια δολάρια ( 20,6 ἑκατομμύρια λίρες Ἀγγλίας). Δυστυχῶς ἡ συγγραφέας ἔδωσε μὲ τὴ σειρὰ τοῦ «Χάρι Πότερ» ἕνα δυνατὸ ὅπλοδῶρο στὴ Νέα Ἐποχὴ τοῦ Ὑδροχόου. Μ αὐτὸ προσηλυτίστηκε ὁ πιὸ εὐαίσθητος χῶρος, ἡ νέα γενιὰ τῆς ἀνθρωπότητας, τὰ παιδιά μας... Πέρασε μηνύματα Θεοσοφίας διακηρύσσοντας πὼς ἡ μαγεία ἔχει δύο ὄψεις τὴ «Λευκὴ» ἢ «Θεουργία», μὲ τὴν ὁποία μπορεῖ κανεὶς νὰ ἐπιτελεῖ δῆθεν «καλὰ ἔργα» καὶ τὴ «Μαύρη», τὴν ἑωσφορική, τὸν σατανισμό. Ἀναμφίβολα ὁ Χάρι Πότερ δημιουργήθηκε γιὰ νὰ μοιάζει μὲ νέο σωτήρα. Μόλις γεννήθηκε, θέλησαν νὰ τὸν σκοτώσουν, διαρκῶς τὸν ἀδικοῦσαν, ὅμως ἐκεῖνος μὲ ὑπερφυσικὸ τρόπο νικοῦσε τοὺς ἐχθροὺς κι ἔσωζε τοὺς ἄλλους. Ὅμως, μὴν κρυβόμαστε. Ἂς σκεφτοῦμε, ποιὸς ἄλλος κάνει θαύματα χωρὶς τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ θεωρεῖται ἀπὸ τοὺς ὀπαδοὺς του «ἀδικημένος Θεός»; Μέσα ἀπὸ τὸ ὅλο ἔργο βλέπουμε μὲ μία φράση τὴν προβολὴ μίας μαγείας σὲ ἀπόλυτα ὑλιστικὸ ἐπίπεδο. Τὴ μαγεία σὰν ἀνθρώπινη δύναμη στὴν ὑπηρεσία τοῦ ὑλισμοῦ.. Τὸ μεγάλο «δῶρο» τῆς J.K. Rowling στὶς πάσης φύσεως ὁμάδες, ποὺ κάτω ἀπὸ τὸν μανδύα τοῦ προβάτου εἶναι ἀδηφάγα τρωκτικὰ ἀνθρώπινων ψυχῶν 23