ΟΙ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΜΟΥ ( )

Transcript

1 ΟΙ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΕ ΜΙΑ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΜΟΥ ( ) ΠΡΟΛΟΓΙΚΑ Το υπ αριθ. 84 χειρ γραφο της Μονής της Ολυµπιώτισσας είναι µία απ τις τρεις γνωστές προθέσεις της Μονής του Σπαρµο 1,η οποία είναι κτισµένη, πριν απ το 1600, στη νοτιοδυτική πλευρά του Ολ µπου, στην περιοχή Σκα- µνιώτικες Μαγο λες. Πρ κειται για ένα χάρτινο χειρ γραφο, διαστάσεων εκ., µε 31 φ λλα και στάχωση απ δέρµα και χαρτ νι 2.Η σ νθεση της εν λ γω πρ θεσης άρχισε το έτος 1602, προφανώς µε σκοπ να αντιµετωπισθο ν κάποια έξοδα της µονής, οπ τε και καταχωρίσθηκαν τα περισσ τερα ον µατα των αφιερωτών, πως αναφέρεται στο φ λλο 1r: π τους ζρι τος να γιρέψις νοµµα.η καταχώριση ονοµάτων ολοκληρώθηκε στις 26 Ιουλίου του 1674, πως σηµείωσε ο τελευταίος γραφέας της, ο ιεροµ ναχος ιον σιος, στο φ λλο 31r: + γράφη διά χιρõς καµο το ε τ λο ς δο λου / διονισίου εροµ νάχου ν µηνί ουλίου. κς. / γον ς της κς πί έτος αχοδ. τελ /θη πρ /θ σης. Μολον τι στο φ λλο 31r, ο ιον σιος σηµείωσε το τέλος τ ς πρõθέσιος, στο κάτω τµήµα αυτο του φ λλου, άλλα χέρια πρ σθεσαν τα ο- ν µατα 10 αφιερωτών απ τέσσερις οικισµο ς: Νεζερ Καλλιπε κη των Γ ννων, Λέσκοβο Τρία Έλατα της Αλµωπίας, Κατράνστα (Κατράνιστα) Π ργοι της Εορδαίας και Κ κοβα Πολ δενδρο της Hµαθίας 3. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΠΑΡΜΟΥ Στο χειρ γραφο 84 αναφέρονται 20 µακεδονικοί οικισµοί, κυρίως ανά δ ο ή τρεις, χωρίς να βρίσκονται στον ίδιο γεωγραφικ χώρο. Στο φ λλο 24r, για παράδειγµα, αναφέρονται οι οικισµοί Λιµπ χοβο ίλοφο του Βο ου, Γράµοστη Γράµος της Καστοριάς, Ζηάνι (Ζιδάνι) των Σερβίων 4 και Σκου- 1. Οι άλλες δ ο είναι τα υπ αριθ. 39 (17ου αι.) και 44 (1709). Βλ. Ευάγγ. Α. Σκουβαράς, Ολυµπιώτισσα, Αθήναι, έκδ. ΚΕΜΝΕ της Ακαδηµίας Αθηνών, 1967, σσ , Eσχάτως παραδ θηκε στην αδελφ τητα της µονής µία άλλη, άγνωστη έως τώρα, πρ θεση. 2. Βλ. Σκουβαράς,.π., σ Συµπεριλαµβάνεται µεταξ των οικισµών, στις προθέσεις 39 (17ου αι.) και 44 (1709). Βλ. Σκουβαράς,.π., σσ. 245, Ζιδάνι διαλυµένος οικισµ ς της περιοχής του Μικρ βαλτου των Σερβίων, που βρίσκεται η Μονή του Ζιδανίου. 4

2 48 Bασίλης K. Σπαν ς τέρενα Ελατοχώρι της Κατερίνης. Απ κάποιους µακεδονικο ς οικισµο ς οι αφιερωτές είναι αρκετοί, αλλά απ τους περισσ τερους είναι ελάχιστοι. Είναι απορίας άξιον το πώς έφθασε µοναχ ς για ζητεία στη Γράµοστη της Καστοριάς και σε κάποιους άλλους αποµακρυσµένους οικισµο ς, των οποίων τα ον µατα των αφιερωτών, πως προαναφέραµε, είναι ελάχιστα. Πιθαν τατα, πρ κειται για κτηνοτρ φους, οι οποίοι παραχείµαζαν µε τα κοπάδια τους δίπλα στους πεδινο ς οικισµο ς της περιοχής της Ελασσ νας. Οι αναφερ µενοι µακεδονικοί οικισµοί είναι οι εξής: 1) Άγιος ηµήτριος της Κατερίνης, στα φ. 28r-28v, µαζί µε τους οικισµο ς Λ κοβη και Ζιάσικο. 2) Βελβεντ ς (Βελβετώ), στο φ. 28r, µαζί µε τους οικισµο ς Β σοβα και Σκο λιρι. 3) Β σοβα, στο φ. 28r. εν είµαστε βέβαιοι αν πρ κειται για το Μπ ζοβο Πρι νια των Γρεβενών ή για το Μπίσοβο Κυπαρίσσι των Γρεβενών. 4) Γράµοστη Γράµος της Καστοριάς, στο φ. 24r, µαζί µε τους οικισµο ς Λιµπ χοβο, Ζιάνι και Σκουτέρενα. 5) Ζηµνάτζια (Ζηµνάτζηα) η Παλιουργιά των Γρεβενών, στο φ. 29v, στο οποίο, µεταγενέστερα, προστέθηκε ο οικισµ ς «Καραο λι». Απ τα Ζηµνάτζια ήταν ο πρώτος αφιερωτής στο εν λ γω φ λλο. 6) Ζιάνι (Ζηάνη) το διαλυµένο Ζιδάνι 5 των Σερβίων, στο φ. 24r, µαζί µε τους οικισµο ς Γράµοστη, Λιµπ χοβο και Σκουτέρενα. 7) Ζιάσικος (Ζηάσικος) ο Λ φος της Κατερίνης, στο φ. 23r, µαζί µε τους οικισµο ς Άγιο ηµήτριο και Λ κοβη. 8) Κατράνιτσα (Καρτράνστα) οι Π ργοι της Εορδαίας, στο φ. 31v, µετά το βιβλιογραφικ σηµείωµα, µαζί µε τον οικισµ Λέσκοβο. 9) Κ κοβα το Πολ δενδρο της Ηµαθίας, στο τέλος του φ. 31v. Ο οικισµ ς Κ κοβα αναφέρεται και στις άλλες δ ο προθέσεις της ίδιας µονής, την 39 (17ου αι.) και 44 (1709) 6. 10) Λαβανίτζα η Λάβα των Σερβίων ή το Μικρολίβαδο των Γρεβενών, που ήταν οµώνυµοι οικισµοί, στο φ. 30v, µε δ ο ον µατα. 11) Λέσκοβο (Λέσκοβω) τα Τρία Έλατα της Αλµωπίας, στο φ. 31v, µαζί µε την Κατράνιτσα και τον Νηζηρ Καλλιπε κη της Λάρισας. 12) Λιµπ χοβο (Λιµπ χωβο) το ίλοφο του Βο ου, στο φ. 24r, µαζί µε τους οικισµο ς Γράµοστη, Ζιάνι και Σκουτέρενα. 13) Λ κοβη η Πέτρα της Κατερίνης, στα φ. 23r-23v, µαζί µε τους οικισµο ς Ζηάσικο και Άγιο ηµήτριο. 5. Και στον Κώδικα 201 της Ζάβορδας, ο οικισµ ς αναφέρεται ως Ζηάνη. Βλ. Μαρία-Χριστίνα Χατζηϊωάννου, Η ιστορική εξέλιξη των οικισµών στην περιοχή του Αλιάκ- µονα κατά την Τουρκοκρατία, Αθήνα, έκδ. ΕΙΕ / ΚΝΕ, 2000, σ Βλ. τη σηµείωση 3, ανωτέρω.

3 Oι µακεδονικοί οικισµοί της Mονής του Σπαρµο ( ) 49 14) Μεταξάς (Μεταξά) των Σερβίων, στα φ. 26r-26v, µαζί µε τον οικισµ Άγιο Γεώργιο, για τον οποίο δεν είµαστε βέβαιοι αν είναι ο διαλυµένος οικισµ ς της εσκάτης ή κάποιος άλλος στην ευρ τερη περιοχή του Μεταξά. 15) Μεσολο ρι (Μισολο ρη) των Γρεβενών, στο φ. 28v, µαζί µε τους οικισµο ς Τζαπουρνέα 7 και Τονίσκο 8. 16) Παρατζωκ ατα τιστος οικισµ ς 9, στο φ. 25v, µαζί µε τους οικισµο ς Σολάτινα 10 και Τζαπουρνέα. 17) Σκο λιρι (Σκο λιαρη) η Αγία Κυριακή του Βελβενδο, στα φ. 28r- 28v, µαζί µε τους οικισµο ς Βελβεντ και Β σοβα. 18) Σκουτέρενα το Ελατοχώρι της Κατερίνης, στο φ. 24r, µαζί µε τους οικισµο ς Λιµπ χοβο, Γράµοστη και Ζιάνι. A. νοµα στην πρ θεση της µονής του Σπαρµο ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΩΝ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ Σηµεριν νοµα 1. Άγιος ηµήτριος Άγιος ηµήτριος Πιερίας 2. Βελβετώ Βελβενδ ς Κοζάνης 3. Β σοβα (;) (;) Νοµ ς στον οποίο υπάγεται σήµερα 4. Γράµοστη Γράµος Καστοριάς 5. Ζηµνάτζηα Παλιουριά Γρεβενών 6. Ζηάνη διαλυµένος Κοζάνης 7. Ζηάσικος Λ φος Πιερίας 8. Καρτράνστα Π ργος Κοζάνης 9. Κ κοβα Πολ δενδρο Hµαθίας 10. Λαβανίτζα Λάβα ή Κοζάνης Μικρολίβαδο Γρεβενών 11. Λέσκοβω Τρία Έλατα Πέλλας 12. Λιµπ χοβο ίλοφο Κοζάνης 13. Λ κοβη Πέτρα Πιερίας 14. Μεταξά Μεταξάς Κοζάνης 15. Μισολο ρι Μεσολο ρι Γρεβενών 7. Υπάρχουν δ ο οµώνυµοι οικισµοί: η Τσαπουρνιά της Ελασσ νας και η Τσαπουρνιά Τρικοκκιά των Γρεβενών. Η Τσαπουρνέα, στο φ. 28v, αναφέρεται µε τους οικισµο ς Μεσολο ρι των Γρεβενών και Τονίσκο (Ντένισκο της Κ νιτσας;), ενώ στο φ. 25v αναφέρεται µε το ατα τιστο Παρατζωκ και τη θεσσαλική Σολάτινα Σλάτινα. 8. Τονίσκο ίσως το Ντένισκο Αετοµηλίτσα της Κ νιτσας. 9. Στον Κώδικα 201 της Ζάβορδας, ο οικισµ ς αναφέρεται ως Παρατζικ. Βλ. Χατζηϊωάννου,.π., σ Σολάτινα Σλάτινα υπάρχουν δ ο οµώνυµοι θεσσαλικοί οικισµοί: η ορεινή Σλάτινα ρακ τρυπα του Μουζακίου και η πεδινή Σλάτινα Ρίζωµα των Τρικάλων.

4 50 Bασίλης K. Σπαν ς B. Σηµεριν νοµα νοµα στην πρ θεση Νοµ ς στον οποίο της µονής του Σπαρµο υπάγεται σήµερα 1. Άγιος ηµήτριος Άγιος ηµήτριος Πιερίας 2. Βελβενδ ς Βελβετώ Κοζάνης 3. Γράµος Γράµοστη Καστοριάς 4. ίλοφο Λιµπ χοβο Κοζάνης 5. Λάβα (;) Λαβανίτζα Κοζάνης 6. Λ φος Ζηάσικος Πιερίας 7. Μεταξάς Μεταξά Κοζάνης 8. Μεσολο ρι Μισολο ρη Γρεβενών 9. Μικρολίβαδο (;) Λαβανίτζα Γρεβενών 10. Παλιουριά Ζηµνάτζα Γρεβενών 11. Πέτρα Λ κοβη Πιερίας 12. Πολ δενδρο Κ κοβα Hµαθίας 13. Π ργος Καρτράνστα Κοζάνης 14. Τρία Έλατα Λέσκοβω Πέλλας 15. Β σοβα ατα τιστος 16. Ζηάνη διαλυµένος ΜΕΡΟΣ ΕΥΤΕΡΟ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΦΙΕΡΩΤΩΝ ΤΩΝ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΤΟΥ 1602 Οι αφιερωτές των 15 οικισµών της αρχικής γραφής (1602), προς τη Μονή του Σπαρµο ανέρχονται σε 136. Εξ αυτών, οι 94 είναι άνδρες και οι 42 γυναίκες. Απ τους 94 άνδρες, οι 37 αναφέρονται µε κάποιο επώνυµο (πατρων µιο, πατριδων µιο, παρων µιο) και οι υπ λοιποι µ νον µε το βαπτιστικ τους, ενώ απ τις 42 γυναίκες, µ νον οι 11 αναφέρονται µε κάποιο ε- πώνυµο. Ι. ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΟΥ Τα ον µατα των ανδρών Οι 94 άνδρες έφεραν 46 ον µατα, κυρίως της εκκλησιαστικής παράδοσης. Τα κατατάξαµε στις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες: α) Τα ον µατα της εκκλησιαστικής παράδοσης (30/46): Αναστάσης, Ανδρίας<Ανδρέας, Αποστ λης, Αχίλλιος, Βάσος<Βασίλης, Γεράσιµος, Γεώργιος, ανήλας< ανιήλ, ηµήτριος, Θανάσης<Αθανάσιος, Θεοφάνης, Θ δωρος, Θ µιος<ευθ µιος, Ιωάννης, Ιωακείµ, Κυπριαν ς, Κυριάκος,

5 Oι µακεδονικοί οικισµοί της Mονής του Σπαρµο ( ) 51 Κ ρκος<κ ρηκος, Κωνστάντιος, Μακάριος, Μάνος<Εµµανουήλ, Μητροφάνης, Μίχος<Μιχαήλ, Νέστορας, Νικ λαος, Παράσκης<Παράσχος, Πα λης<πα λος, Σεραφείµ, Στάθης<Ευστάθιος, Τίµος<Τιµ θεος (;). β) Τα ον µατα της λαϊκής παράδοσης (9/46): Αρέστης<Αρεστ ς, ροσιν ς, Κυπαρίσσης, Λέος<Λέγος<λέγω, Πο λος<πουληµένος, Σαρής<τουρκικ sari κίτρινος, Στάµος<Σταµάτιος, Φ λλος<τριαντάφυλλος, Χρ σος< Χρυσ ς. γ) Τα ον µατα απ την Ιστορία (4/46): Μαλάκης, Σοφιαν ς, Στατήρης, Σ ρος. δ) Τα ξένα και ακατάτακτα ον µατα (3/46): Ληζήκος, Λογίζης<Λογίζος<Λο ζος, Μπράτης. 2. Τα ον µατα των γυναικών Οι 42 γυναίκες έφεραν 32 ον µατα, προερχ µενα, κυρίως, απ την εκκλησιαστική και τη λαϊκή παράδοση. Τα κατατάξαµε στις εξής πέντε κατηγορίες: α) Τα ον µατα της εκκλησιαστικής παράδοσης (14/32): Αθανασία, Αρετή, Γιάννου<Γιάννω<Ιωάννα, έσπω< έσποινα, ήµω< ήµος< ηµήτριος, ιονυσία, Θ δω<θεοδώρα, Κυράννα, Κυριακο <Κυριακώ, Κ ρω, Λά- µπω<χαραλάµπω, Μάρω<Μαρία, Παράσχω, Πάσκω<Πάσχω<Πασχαλιά. β) Τα ον µατα της λαϊκής παράδοσης (10/32): Ανθή, Ατλαζίνα<ατλάζι, Ευγενή, Καλή, Λουλο δα, Μεταξο, Πάχνω<πάχνη, Πο λιω<πουληµένη, Σταµατή<Σταµατία, Στεργιανή. γ) Τα ον µατα απ την Ιστορία (5/32): άφνω, Κ µνω<κοµνηνή, Κουρτέσα, Σερα να<συρα να<σ ρω<σ ρα, Στατήρω. δ) Τα ον µατα απ αξιώµατα (2/32): Αφεντίτζα<αφέντρα, Κυρατζώ<Κυρατσο <Κυράτσα. ε) Τα ξένα και ακατάτακτα ον µατα (1/32): Βενο λω.

6 52 Bασίλης K. Σπαν ς Ο ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΟΥ 1602 Aνδρών 1. Αναστάσης 1 2. Ανδρίας 1 3. Αποστ λης 3 4. Αρέστης 1 5. Αχίλλιος 1 6. Βάσος 1 7. Γεράσιµος 1 8. Γεώργιος 1 Γεώργης 1 Γέργος 4 Γκίκας 1 9. ανήλας ηµήτριος 3 ήµος 6 ηµάκης ροσιν ς Θανάσης Θεοφάνης Θ δωρος Θ µιος Ιωάννης 3 Γιάννης 6 Γκίνης Ιωακείµ Κυπαρίσσης Κυπριαν ς Κυριάκος 3 Κυριατζής Κ ρκος Κωνστάντιος 1 Κώνστας Λέος Λοζήκος Λογίζης Μακάριος Μαλάκης 1 Γυναικών 1. Αθανασία 1 2. Ανθή 1 3. Αρετή 1 4. Ατλαζίνα 2 5. Αφεντίτζα 2 6. Βενο λω 1 7. Γιάννου 1 8. άφνω 1 9. έσπω ήµω ιονυσία µοναχή Ευγενή Θ δω Καλή Κ µνω Κουρτέσα Κυράννα Κυρατζο Κυριακο Κ ρω Λάµπω Λουλο δα Μάρω Μεταξώ Παράσχω Πάσκω Πάχνω Πο λιω Σερα να Σταµατή 1 Στάµω 2 31) Στατήρω 1 32) Στεργιανή 2

7 Oι µακεδονικοί οικισµοί της Mονής του Σπαρµο ( ) Μάνος Μητροφάνης Μίχος Μπράτης Νέστορας Νικ λαος 1 Νίκος Παράσκης Πα λης Πο λος 2 Πο λιος 2 Aνδρών 37. Σαρής 1 Σάρος Σοφιαν ς Σεραφείµ Στάθης Στάµος Στατήρης Σ ρος Τίµος Φ λλος Χρ σος 1 II. ΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΤΩΝ ΜAΚΕ ΟΝΩΝ ΑΦΙΕΡΩΤΩΝ ΤΟΥ 1602 Στους 136 αφιερωτές των µακεδονικών οικισµών, εντοπίσαµε 36 επώνυµα, τα οποία κατατάξαµε στις εξής έξι κατηγορίες: α) Πατρων µια (24/36): Αναστάση, Αποστ λη, Αρέστης, Γερασίµου, ανίλη, ήµου, Θ δης, Θ µιου, Ιωακείµ, Κράλη, Κυπαρίσσης, Κυριάκου, Κυριατζή, Κ ρκου, Κώνστα Κώστα, Ληζήκου, Μπήλιου<Μπίλιος<Βασίλειος, Νέστορας, Πο λου, Σοφιανο, Στάµου, Στατήρη, Τζαάκη<Τζανάκη (;), Χρ σου. β) Μητρων µια (3/36): Αθανασίας, Ατλαζίνας, Καλογρέας. γ) Πατριδων µια (3/36): Αρβανίτης, Γιαννουτιώτης<Γιαννωτά της Ελασσ νας, Γρεβενιώτης<Γρεβενά. δ) Επαγγελµατικά (2/36): Σιµιτζής<τουρ. simici (κουλουροπώλης), Xαλκε ς. ε) Παρων µια (2/36): Καράς, Κο τζα<κο τζας<κουτσ ς. στ) υσετυµολ γητα (2/36): Τελέλισσα<Τελάλισσα (;), Φθερετά. Η ΕΚ ΟΣΗ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ 84 ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΜΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ 11 φ. 23r χωρίον λ κοβη. κ(αί) ζηάσικος. κ(αί) γιος δηµϊτρίος µπράτη κ(αί) γυν παρ σχω. διµϊτρίου ερέος, δελφ α το ε γεν. νίκος χαλκε ς. δήµος το στάµος. κ µνο 11. Τα ον µατα µετά το 1602 είναι γραµµένα µε πλάγια στοιχεία.

8 54 Bασίλης K. Σπαν ς πεθ ρά το κ νστ ντίου κ(αί) γϊην στάµω. δηµιτρίου ερέος, µάρω, πεθηρά του νίκο το θ δωρου, λ νπο. δρ σϊνõς κ(αί) γιην στατήρος. ε γεν το µίχω δηµάκη κ(αί) υί ς γ ργος. [κεν ], µ κάριος ερ µ ναχως το cαρ, κυράνας κ(αί) υ ς γέργος, γϊάνης το δήµου κράλη, νθή γιην το φήλου το σιµτζή. θ δω τζα κη. δέσπο τ λέλησα, µακάρϊος γρ βέν τις. µίχω ρβανήτη κ(αί) π(ατ)ήρ γγ κα. βάσο το δανήλα. µεταξο κ(αί) ρετ ς το ιω(άννου) το γι νοτι τι λογίζη το ναστάσι. δήµος κ(αί) υ ς νίκο. γ ργο, δελφõς βάσο. κ(αί) ή γιην πάsκο. γραψεν σαρής τη µάνα του πρ θεσι, φεντο, θανάσης το σαρί το θάνου κ(αί) γηνή α το στάµο γράφηκεν νίκος βαηνάς. πρ θεσι ε ς τ ν π(ατέ)ρων. βαλαν δα 12 ξηροκρανίαν 13 Xηλήµ δη 14 (δοκίµια του κονδυλίου) + λοκοβη. ζηάσικος. κ(αί) γιος δηµίτριος φ. 23v χωρίον λ κοβη. ζη σικος. κ(αί) γιος δηµήτρϊος ταπην ς επήςκοπος πέτρας, πρ θεσι, στον µπατερον. ζαχαρίου ρχηερέος κ(αί)δοκε το φυλ νή το cαντάλη: 15 + τιµώτατε κ(αί) ε γενέστατε κ(αί) πάσης τιµ ς ξιάς νάρχουσιν ρχιε[ρέα]. (δοκίµια το κονδυλίου) Τέλος τ ς λ κοβης. ζη σικος. κ(αί) γιος δηµίτριος φ. 24v χωρίον λιµπ χωβο, κ(αί) γράµοsστι. κ(αί) ζη νη. σκουτέρενα π ράςκυς τ ς καλογρέας. γι νης το δήµο. πο λη κ(αί) γιην α το δέσπο. κ στα του µπήλιου, κ(αί) γηνή α χο σταµατί κ(αί) υι ς αυτου σ ρος κ(αί) η θίγ τερ αυτου σαραε να. (δοκίµια του κονδυλίου) Τέλος το ληπ χωβο. γράµοστι. κ(αί) ζη νη 12. Bαλανίδα οικισµ ς της Eλασσ νας. 13. Ξηροκρανία η σηµερινή Kρανιά της Eλασσ νας. 14. Xιλιοµ δι ατα τιστος οικισµ ς στην περιοχή B της Eλασσ νας. 15. Σαντάλι φασµα κατά το ήµισυ µεταξωτ.

9 Oι µακεδονικοί οικισµοί της Mονής του Σπαρµο ( ) 55 φ.25ν χωρίον παρ τζωκ κ(αί) σολάτινα, κ(αί) τζαπο ρνέα παπ(α) -γε ργιος το κ νστα το καρά κ(αί) τ ν αδελφ ν του ιω(άννη) κ(αί) τον τερο δήµο κ(αί) γι νη. µ(ήτ)ηρ α το κυρι κο ποστ λης το νέστορα. στάµω θυγάτηρ το γερασίµου. πα λη το δήµου το κ ρά. στ θη ερέος. γ άνης το θ δωρι. (δοκίµια του κονδυλίου) Τ λος το π ρατζοκο. σλάτινα. κ(αί) τζαπουρνέα φ. 26r χωρίον γιος γε ργιος κ(αί) µ τ ξά: δηµιτρίου κ(αί) γιην β νο λω, νίκο δήµου κ(αί) µετρο φ νου, κϋρ τζο το κυπαρίση. χείληος κ(αί) µ(ήτ)ηρ α το. κυπρ αν ς. θε φάνης υ ς τ ς αθαν σίας, θ ν σίας, σταµος το χρίσο. π χνο κ ρκου. γγίνης το πο λου κ(αί) γιην φέντίτζα. στάµος τ ς τλαζήνας. κ ρος, υ ς α τ ς λέος. ατλαζήνα, δα νος τ ς ατλαζήνας, φ ντίτζα. τίµος το ωακίµ. µάνω το ληζήκο, κυπρϊ ν ς το φθερ τά. ποστ λη, αδελφõς το σεραφίµ κ(αί) γιην κυρατζο. ε γεν το θήµϊου, γιάνου γιην το πο λου κ(αί) µ(ήτ)ηρ το στάµω κ(αί) το κυρϊάκο. πο ληος π(ατ)ήρ το στάµω. κυριάκος το πο λιο κ(αί) γην α το στεργϊανί [κεν ]. δήµο τουγο ρα. κλ ινο, µοιτράια του γοραστο. γηνη το στεργηανο. ελέ νη, θυγάτερ το πο ληω το βασήλοι γραψεν γ στõς τõν νοτõν δίµο εις τον π(ατέ)ρõν, (λίγα απλά σχέδια) χωρίον γιος γε ργιος. κ(αί) µεταξά: φ. 26v χωρίον γιος γε ργιος. κ(αί) µεταξά µιροφορι γηνεκης προς το µνηµα σου (και άλλα δοκίµια του κονδυλίου) τέλος το γιου γεωργίου, κ(αί) µεταξά φ. 28r χωρίον, βελβετ, κ(αί) β σοβα. κ(αί) σκο λιρι: δι νισίας µοναχ ς. γιην το παπ(α) -γε ργι. γι νη κυρϊατζ. µαλάκη κ στα. γι νη το κο τζα. δήµο

10 56 Bασίλης K. Σπαν ς Tο φ. 26r της πρ θεσης 84 της Mονής του Σπαρµο του Oλ µπου, µε τα ον - µατα των αφιερωτών απ τους οικισµο ς Άγ. Γεώργιο και Mεταξά. (Aρχείο της Mονής του Σπαρµο ). The leaf 26r of the «prothesis» 84 of the Monastery Sparmos of Olympos, with the names of the contributors of settlements Agios Georgios and Metaxas (Archives of the Monastery Sparmos).

11 Oι µακεδονικοί οικισµοί της Mονής του Σπαρµο ( ) 57 γϊην το κο τζαη. νικολάου κ(αί) δελφ ς κ ρ άκος (δοκίµια του κονδυλίου) τέλ[ος το βελβετο καί β σοβας κ(αί) σκο λιρι]. φ. 28v χωρίον τζαπο ρνέα. κ(αί) τον σκο -κ(αί) µισολο ρη θανάσι στατήρη. κουρτέσα το κώνστα. καλ. ποστ λη νέστορα. κ(αί) η αδελφί στϊρηανή κ(αί) η µ(ήτ)ηρ λουλο δα, σ φι ν ς το αποστ λη κ(αί) γιην λουλο δα. θανάσις το σο φιανο. πο λιο, θυγάτηρ το σάρο. γι νης το αρέστ. ν δρία. (δοκίµια του κονδυλίου) [τέλος τ ς τζαπουρνέας καί τον σκου καί ] µ σολο ρη φ. 30v χωρίον λαβανήτζα + γραψεν γέργος τ ν πατέρα του, ωάννη πρ θεσι τ ν π(ατέ)ρων. (δοκίµια του κονδυλίου). φ. 31r (κάτω τµήµα) χωρίον νηζηρ 16. χορηον λέσκοβω καρτράνστα π(α)πα -γηαν ς του δηµο του κιρηακ βλαχου [...] το δήµητρίω γιοβωτζήο εγραψεν ο ηος το τουµ κων προθησοι µοικροί µοιτρο. + χορίον κοκοβα. γραψεν µ ρφης τ ν ν του τον δάµοι ς τ ν πατέρον γραψεν ο ιοβάνος τον πατέ ρα τον χρισο κ(αί) τι µανα του βέχο. ρ. ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΣΠΑΝΟΣ 16. Nεζερ ς η σηµερινή Kαλλιπε κη.

12 SUMMARY Vassilis K. Spanos, The Macedonian Settlements as they Appear in a Codex of the Monastery of Sparmos ( ). The script number 84 of the Monastery of Olympiotissa is one of the three known «prothesis» of the Monastery Sparmos, which was built at the southwest side of mount Olympus before This «prothesis» contains all the names of those who gave their contributions to the monastery. The registration began in 1602, when most names of the contributors were written down and it was completed on the 26th of July There is a total number of twenty macedonian settlements mentioned there, and the author of this codex identified all those which could be identified in the first part of this scholarly work. In the second part of his work there are 46 classified names which include 92 men contributors and 32 other names with 42 women contributors belonging to the first part of the «prothesis» (1602). There are also 36 surnames of 132 contributors of the same year. Finally the leaves 23 to 26 of the above mentioned «prothesis» are now published.