Πρεδηαζκφο θαη αλάπηπμε ινγηζκηθνχ ΔΙ/ΙΑΘ (open source) γηα δηαρείξηζε νπνηαζδήπνηε ελζσκαησκέλεο (embedded) θαη κε ζπζθεπήο

Transcript

1 ΡΚΖΚΑ ΚΖΣΑΛΗΘΥΛ Ζ/ & ΞΙΖΟΝΦΝΟΗΘΖΠ ΞΑΛΔΞΗΠΡΖΚΗΝ ΞΑΡΟΥΛ Κ Δ Ρ Α Ξ Ρ Σ Η Α Θ Ν Γ Η Ξ Ι Υ Κ Α Δ Η Γ Η Θ Δ Π Ζ Π ( Κ Γ Δ ) Ν Ι Ν Θ Ι Ζ Ο Υ Κ Δ Λ Α Π Π Ρ Ζ Κ Α Ρ Α Ι Η Θ Ν Θ Α Η Ι Ν Γ Η Π Κ Η Θ Ν Πρεδηαζκφο θαη αλάπηπμε ινγηζκηθνχ ΔΙ/ΙΑΘ (open source) γηα δηαρείξηζε νπνηαζδήπνηε ελζσκαησκέλεο (embedded) θαη κε ζπζθεπήο Θσλζηαληίλνο Ξ. Θνπκνχηζνο, ΑΚ:119 kumutsos@ceid.upatras.gr Δπηβιέπσλ: Ρξηκειήο Δπηηξνπή: Κάλνο Βαξβαξίγνο, Θαζεγεηήο Κάλνο Βαξβαξίγνο, Θαζεγεηήο Θσλζηαληίλνο Κπεξκπεξίδεο, Θαζεγεηήο Πσηήξεο Ληθνιεηζέαο, Δπίθνπξνο Θαζεγεηήο Ξάηξα, 15 Φεβξνπαξίνπ

2 2

3 Δπραξηζηίεο Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ θαζεγεηή θ. Δκκαλνπήι Βαξβαξίγν γηα ηελ αλάζεζε ηεο δηπισκαηηθήο θαζψο θαη ηελ θαζνδήγεζε πνπ κνπ παξείρε θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζήο ηεο. Ρνπο θ. Θσλ/λν Κπεξκπεξίδε Θαζεγεηή θαη θ. Πσηήξε Ληθνιεηζέα Δπίθνπξν Θαζεγεηή, νη νπνίνη είλαη κέιε ηεο ηξηκεινχο επηηξνπήο, γηα ηελ ηηκή πνπ κνπ έθαλαλ λα δερζνχλ ηελ ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ επηηξνπή ηεο κεηαπηπρηαθήο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο κνπ. Ρνλ θ. Κηράιε Θαινρξηζηηαλάθε ηνπ Ρνκέα Γηθηπαθψλ Ρερλνινγηψλ ηνπ ΔΑΗΡ γηα ηελ άκεζε θαη απνηειεζκαηηθή ζπλεξγαζία πνπ είρακε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο παξνχζαο κειέηεο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θαιφ θίιν θαη ζπλεξγάηε θ. Γεψξγην Εαπάληε γηα ηε βνήζεηα θαη ηελ θαζνδήγεζή ηνπ ζηνλ ηνκέα ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ θαη αζχξκαησλ ηερλνινγηψλ, ε νπνία ήηαλ ζεκαληηθή γηα ηελ εθπφλεζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ρέινο ζα ήζεια λα ηελ αθηεξψζσ ζηνλ θαιφ κνπ θίιν θ. Γεψξγην Εαπάληε, θαη ζηελ γπλαίθα ηεο δσήο κνπ Καξία Βιάρνπ πνπ αλέρεηαη ηελ αγάπε πνπ δείρλσ ζηελ επηζηήκε ησλ ππνινγηζηψλ. 3

4 Ξξφινγνο - Ξεξίιεςε Νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο απνηεινχλ κηα θαηεγφξηα ππνινγηζηψλ εηδηθνχ ζθνπνχ κε ξαγδαία αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα. Πε αληίζεζε κε ηνπο γλσζηνχο ζε φινπο ππνινγηζηέο γεληθνχ ζθνπνχ πνπ κπνξνχλ λα επηηειέζνπλ ζρεδφλ νπνηαδήπνηε ιεηηνπξγία, νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο επηηεινχλ κφλν ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο, νη νπνίεο είλαη πξνθαζνξηζκέλεο θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ ηνπο. Ζ δηαρείξηζε ηέηνησλ θαη κε ζπζθεπψλ απνηειεί έλα ηεξάζηην θεθάιαην αθνχ ε δηαθνξεηηθφηεηα ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπο, δεκηνπξγεί έλα δηαθνξεηηθφ ηξφπν αληηκεηψπηζεο ηνπο θαηά ηελ πξαθηηθή ηεο δηαρείξηζεο. πάξρεη πεξηνξηζκφο ζηα δηαζέζηκα εξγαιεία γηα ηελ δηαρείξηζε φισλ ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ κε έλα εξγαιείν, αιιά ε εξεχλα καο επηθεληξψλεηαη ζηε δηαρείξηζε νηθνγελεηψλ ηέηνησλ ζπζθεπψλ κε θξηηήξην ηε ιεηηνπξγία ηνπ εηδηθνχ ζθνπνχ πνπ επηηεινχλ. Πθνπφο ινηπφλ ηεο εξγαζίαο είλαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε αλάπηπμε ινγηζκηθνχ γηα ηελ νκαδηθή δηαρείξηζε νηθνγέλεηαο ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ θαη θνηλψλ ππνινγηζηψλ γεληθνχ ζθνπνχ νπνπδήπνηε ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο. Ζ ζπλεηζθνξά ηεο ππάξρνπζαο εξγαζίαο ζπλνςίδεηαη ζηηο εμήο ζπληζηψζεο: 1. Νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο ζηηο νπνίεο επηθεληξσζήθακε αθνξνχλ δηθηπαθέο ζπζθεπέο (αζχξκαηεο ή ελζχξκαηεο) πνιιψλ ιεηηνπξγηψλ (Access Points, Clients, Repeaters,Points to Points, WDS, Transparent Clients, Routers). 2. Ρν ινγηζκηθφ γηα ππνινγηζηέο εηδηθνχ ζθνπνχ πνπ δεκηνπξγήζεθε κπνξεί λα εθηειεζηεί ηφζν ζε ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα MS Windows φζν θαη ζε *ΛΗΣ. 3. Ζ αλάπηπμε ηνπ ινγηζκηθνχ έγηλε βάζε ηνπ ζπζηήκαηνο ORSM, ην νπνίν είλαη έλα εξγαιείν αλνηθηνχ θψδηθα γηα ηελ απνκαθξπζκέλε δηαρείξηζε ζπζηεκάησλ θαη δηθηχσλ. (Κε αζηεξίζθν * ηφζν ζηα πεξηερφκελα φζν θαη ζην θχξην κέξνο ηεο εξγαζίαο δείρλνπκε ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ ζε ζρέζε κε ην ζχζηεκα ORSM). 4

5 Ππλνπηηθά νη δπλαηφηεηεο δηαρείξηζεο αθνξά ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο: Αλαθάιπςε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (Inventory Process). Ξαξαθνινχζεζε απφδνζεο ζπζηεκάησλ (Monitoring). Δγθαηάζηαζε θαη απεγθαηάζηαζε ινγηζκηθνχ (Software Deployment). Απνκαθξπζκέλν έιεγρν (Remote Desktop). Δθηέιεζε εληνιψλ θειχθνπο (Remote Command). 5

6 Abstract An embedded system is a special-purpose computer system designed to perform one or a few dedicated functions, often with real-time computing constraints. It is usually embedded as a part of a complete device including hardware and mechanical parts. In contrast, a generalpurpose computer, such as a personal computer, can do many different tasks depending on programming. Embedded systems control many of the common devices in use today. Managing infrastructure with such devices (embedded and general purpose computers) is usually demanding and expensive but nevertheless essential for organizations. There is a limit in tools which achieve effective management to those infrastructure topologies. At present, open management solutions are few and immature however there are tools such as OpenRSM aiming to deliver lightweight, remote and customizable management, easily customizable to cover the needs of small organizations. OpenRSM implements a generic management framework that models generalized use cases that can be exploited by users to adapt the tool to their needs. However, given maturity of the tool, it is unclear how easy it would be for users to extend it in order to include management of new types of devices. As network environments grow to digital ecosystems, the management targets increase in number and diversity. Wireless active elements, handheld systems or embedded devices are becoming common and need to be brought under standard management practices in the same manner as routers or workstations. This paper describes how the OpenRSM management functionality can be extended in order to provide customizable management of embedded devices and more specifically of wireless access points (the symbol * shows the new extension of ORSM). In general the management capabilities which are embed to OPENRSM system and target to wireless active elements are: (Inventory process, monitoring, firmware upgrade, save/reload configuration settings, remote commands, and discovery process). 6

7 Ξεξηερφκελα Δπραξηζηίεο... 3 Ξξφινγνο - Ξεξίιεςε... 4 Abstract... 6 Ξεξηερφκελα... 7 Θεθάιαην1: Δηζαγσγή ζην Ξεξηβάιινλ ORSM Γεληθά ζηνηρεία-ξεξηγξαθή Αξρηηεθηνληθή Ππζηήκαηνο Θάιπςε απαηηήζεσλ Ν ππάξρσλ πξάθηνξαο (agent) ζε Borland delphi * Αδπλακίεο-Ξξνβιήκαηα * Αλάγθε λέαο ζρεδίαζεο πξάθηνξα (agent) * Άιια εξγαιεία Έξεπλα αγνξάο Διεχζεξν Ινγηζκηθφ / Ινγηζκηθφ Αλνηρηνχ Θψδηθα (ΔΙ/ΙΑΘ) Θεθάιαην 2: Γηαρείξηζε Δλζσκαησκέλσλ Ππζθεπψλ * Ρχπνη ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ γηα ρξήζε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ (agent) Σαξαθηεξηζηηθά ελζσκαησκέλσλ γηα ρξήζε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ (agent) Θεθάιαην 3: Γηαρείξηζε Αζπξκάησλ Πεκείσλ Ξξφζβαζεο ( Access Points) * Γεληθά ζηνηρεία αζπξκάησλ ζεκείσλ πξφζβαζεο (Access Points) Ρν πξφηππν Δηζαγσγηθά ζηνηρεία Ξξνδηαγξαθέο Ξαξαιιαγέο ηνπ Βαζηθά ζηνηρεία ιεηηνπξγίαο Αζπξκάησλ Θφκβσλ Ξξφζβαζεο Νηθνγέλεηα ελζσκαησκέλσλ MIPS Ζ ζηξαηεγηθή πινπνίεζεο Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα (functionality) ηνπ agent ζην ORSM

8 3.5.1 Αλαθάιπςε ζπζηεκάησλ - discovery process Δθηέιεζε απνκαθξπζκέλεο εληνιήο remote command Γηαρείξηζε δηαζεζίκσλ Inventory Process Γεκηνπξγία εληνιψλ δηαρεηξηζηή Δλεκέξσζε Ινγηζκηθνχ (firmware upgrade) Απνζήθεπζε/επαλαθνξά ξπζκίζεσλ (Save / Reload Settings) Θεθάιαην 4: Πρεδηαζκφο ηνπ Λένπ Ινγηζκηθνχ Γεληθή Ηδέα * Κνληέιν επηθνηλσλίαο θαη Ηεξαξρία Γηαρείξηζεο Κνληέια επηθνηλσλίαο Ηεξαξρία δηαρείξηζεο * Αλαιπηηθή πεξηγξαθή επηθνηλσλίαο Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Κνξθή εληνιψλ δηαρείξηζεο* Δθθίλεζε επηθνηλσλίαο Ιεηηνπξγία απνγξαθήο - δηαρείξηζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία δηαλνκήο ινγηζκηθνχ Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία εθηέιεζεο εληνιψλ Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ζπζηεκάησλ Θεθάιαην 5: Ξεξηγξαθή Θψδηθα (Source) ηνπ Λένπ Ξξάθηνξα * Ραμηλφκεζε θαη ζσζηή ζεηξά bytes Γνκή παθέηνπ επηθνηλσλίαο ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα (client) Γνκή Ξαθέηνπ επηθνηλσλίαο ζην θεληξηθφ ζχζηεκα (server) Κεηαζρεκαηίδνληαο ηελ επηθεθαιίδα κεηαμχ server-client Αξρηηεθηνληθή επηθνηλσλίαο Θεληξηθφ Θνκκάηη ιεηηνπξγίαο Σξεζηκνπνηνχκελεο δηαδηθαζίεο Νη ρξεζηκνπνηνχκελεο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ Ξεξηβάιινληα Ξξνγξακκαηηζκνχ Θεθάιαην 6: Δγθαηάζηαζε θαη Οχζκηζε Ξεξηβάιινληνο Αλάπηπμεο Γεληθά Απφθηεζε Ξεγαίνπ Θψδηθα

9 6.3 Δγθαηάζηαζε Microsoft Visual Studio Δγθαηάζηαζε ηνπ πξάθηνξα - agent Απαξαίηεηεο Δγθαηαζηάζεηο (Ξξναπαηηνχκελα) Δγθαηάζηαζε ζε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα WINDOWS Πε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα *ΛΗΣ * Πελάξηα ρξήζεο - Use cases * Πελάξηα ρξήζεο ζε αζχξκαηεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο Γηθηπαθέο Απαηηήζεηο Θεθάιαην 7: Δγθαηάζηαζε θαη Σξήζε ζε Ξξαγκαηηθφ Σξφλν * Ρνπνινγία Γνθηκέο - Σξήζηκα ζπκπεξάζκαηα Θεθάιαην 8: Κειινληηθή Δξγαζία * Ππκπεξάζκαηα Γπλαηφηεηεο εμέιημεο θαη λέεο πξννπηηθέο Βηβιηνγξαθία References Ξαξάξηεκα (O αζηεξίζθνο * αλαθέξεηαη ζηηο λέεο δπλαηφηεηεο ηνπ ινγηζκηθνχ ζε ζρέζε κε ην ζχζηεκα ORSM). 9

10 Θεθάιαην1: Δηζαγσγή ζην Ξεξηβάιινλ ORSM Ρα ηειεπηαία ρξφληα ππήξμε ξαγδαία αχμεζε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ θαη δηθηχσλ ζε αξηζκφ θαη πνηθηινκνξθία θαη απηφ δεκηνχξγεζε ηελ αλάγθε γηα δηαρείξηζε απηψλ ησλ ζπζηεκάησλ. Κάιηζηα ηα δίθηπα απηά ζήκεξα απνηεινχληαη εθηφο απφ εμππεξεηεηέο θαη ηεξκαηηθνχο ζηαζκνχο θαη απφ ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο φπσο νη αζχξκαηνη δξνκνινγεηέο (Access Point, Hotspots, Routers). Δπίζεο, νη ζπζθεπέο απηέο έρνπλ αλαπηπρζεί ηφζν ψζηε λα έρνπλ αλάγθε απφ δηαρείξηζε ζαλ νπνηνδήπνηε ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα. Έηζη δεκηνπξγήζεθε ε αλάγθε γηα έλα ελνπνηεκέλν ζχζηεκα δηαρείξηζεο. Ζ δηαρείξηζε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ εμαξηάηαη θαη επεξεάδεηαη απφ αξθεηνχο παξάγνληεο, νη νπνίνη κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηα εμήο: Ρν επίπεδν ηερλνγλσζίαο ησλ ππεχζπλσλ δηαρεηξηζηψλ. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ελφο εξγαιείνπ δηαρείξηζεο δελ αξθεί αλ δελ ππάξρεη ηερληθή γλψζε ησλ αλζξψπσλ πνπ έρνπλ ηελ επζχλε δηαρείξηζεο θαη ππνζηήξημεο ησλ ζπζηεκάησλ. Νη δνκέο ππνζηήξημεο ησλ ζπζηεκάησλ θαη ηνπ δηθηχνπ ην νπνίν δεκηνπξγνχλ ή/θαη ππνζηεξίδνπλ ηα ζπζηήκαηα απηά. Ρν απαηηνχκελν επίπεδν πνηφηεηαο παξερφκελσλ ππεξεζηψλ απφ ηα ζπζηήκαηα θαη ην δίθηπν ην νπνίν ππνζηεξίδνπλ. Ρν πεξηβάιινλ ιεηηνπξγίαο ησλ ζπζηεκάησλ. Ρν εθάζηνηε ινγηζκηθφ (firmware ή Operation Software) πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλν ζηα ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα. Έλα εξγαιείν δηαρείξηζεο είλαη αλαγθαίν ψζηε λα νδεγήζεη ζηελ άκβιπλζε ηνπ δηαρεηξηζηηθνχ θφζηνπο ησλ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ ηφζν ζε ρξφλνπο απφθξηζεο φζν θαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο θαηαλάισζεο αλζξψπηλσλ θαη πιηθψλ πφξσλ. Ππλνςίδνληαο ηα δεηνχκελα ζε ηέηνηα δίθηπα είλαη ηα εμήο: 10

11 Ζ απινχζηεπζε ηεο δηαρείξηζεο, ε απνθπγή ιαζψλ θαη ε κείσζε ησλ απαξαίηεησλ ελεξγεηψλ γηα ηελ εθηέιεζε κηαο εξγαζίαο. Ν θνηλφο ηξφπνο δηαρείξηζεο, ν νπνίνο πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεηνο απφ πιαηθφξκα. Ζ ειαρηζηνπνίεζε ηεο επηβάξπλζεο ηνπ δηθηχνπ απφ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο, ε δπλαηφηεηα απνθέληξσζεο ησλ εξγαζηψλ, θαη ε πςειή δηαζεζηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ αλαβαζκηζηκφηεηα θαη επεθηαζηκφηεηα ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο. Ζ επθνιφηεξε ζπληήξεζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο. Ζ θεληξηθή θαηαγξαθή ζε κηα θνηλή βάζε φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Πηε ζπλέρεηα πεξηγξάθεηαη έλα ηέηνην εξγαιείν πνπ ιχλεη ηα παξαπάλσ ζέκαηα. Ξξφθεηηαη γηα ην OpenRSM, ην κνλαδηθφ ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα πνπ κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί ππνινγηζηηθά, θαη ηψξα κε ηελ ελζσκάησζε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ, ελζσκαησκέλεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο (Access Points, Hotspots, Routers). 1.1 Γεληθά ζηνηρεία-ξεξηγξαθή Ρν ΝpenRSM είλαη έλα εξγαιείν αλνηθηνχ θψδηθα γηα ηελ απνκαθξπζκέλε δηαρείξηζε ζπζηεκάησλ θαη δηθηχσλ. Δίλαη έλα εξγαιείν πνπ ζπλδπάδεη θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο επεθηείλεη έλαλ αξηζκφ εξγαιείσλ αλνηρηνχ θψδηθα, παξέρνληαο έλα θνηλφ πεξηβάιινλ εξγαζίαο κε ζθνπφ ηελ εθηέιεζε ησλ παξαθάησ ιεηηνπξγηψλ: Αλαθάιπςε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (Inventory Process). Ξαξαθνινχζεζε απφδνζεο ζπζηεκάησλ (Monitoring). Δγθαηάζηαζε θαη απεγθαηάζηαζε ινγηζκηθνχ (Software Deployment). Απνκαθξπζκέλν έιεγρν (Remote Desktop). Δθηέιεζε εληνιψλ θειχθνπο (Remote Command). 11

12 1.2 Αξρηηεθηνληθή Ππζηήκαηνο Ρν ΝpenRSM απνηειείηαη απφ ηελ θνλζφια (Manager), ηνλ δηαθνκηζηή (Server) θαη ηνπο πξάθηνξεο (Agents) (Πρήκα 1). Νη πξάθηνξεο (agents) εγθαζίζηαληαη ζηα ππφ δηαρείξηζε ζπζηήκαηα θαη δέρνληαη εληνιέο δηαρείξηζεο απφ ηνλ ΝpenRSM δηαθνκηζηή (server). Ν δηαθνκηζηήο (server) εγθαζίζηαηαη ζε έλα θεληξηθφ ζεκείν ηνπ δηθηχνπ καο θαη απνηειεί ην θνκβηθφ ζεκείν κεηαμχ ησλ πξαθηφξσλ (agents) θαη ηεο θνλζφιαο (manager). Ζ θνλζφια παξέρεη ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ κέζσ ηνπ νπνίνπ ν δηαρεηξηζηήο κπνξεί λα πξαγκαηνπνηήζεη δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο πάλσ ζηα ππφ δηαρείξηζε ζπζηήκαηα. Πρήκα 1: Αξρηηεθηνληθή Ππζηήκαηνο Ζ πιαηθφξκα πξαγκαηνπνηεί ζεηξά απφ δηαρεηξηζηηθέο ιεηηνπξγίεο ζε ζπζηήκαηα κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα WINDOWS αιιά θαη άιισλ ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ ΔΙ/ΙΑΘ, φπσο LINUX θιπ. Ρα θχξηα ηερληθά κέξε ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη: Ζ δηεπαθή κε ηνλ ρξήζηε/δηαρεηξηζηή (Manager): πξφθεηηαη γηα ηελ θεληξηθή θνλζφια ειέγρνπ θαη δηαρείξηζεο πνπ πξνζθέξεη ζηνλ δηαρεηξηζηή έλα εληαίν θαη νινθιεξσκέλν πεξηβάιινλ γηα ηελ εθηέιεζε ιεηηνπξγηψλ εληφο δηαρεηξηζηηθνχ ηνκέα. 12

13 Ν εμππεξεηεηήο δηαρείξηζεο (Server): πξφθεηηαη γηα ηνλ εμππεξεηεηή πνπ νινθιεξψλεη, πξνγξακκαηίδεη, απνζεθεχεη θαη εθηειεί ηηο δηαρεηξηζηηθέο ιεηηνπξγίεο. Απνηειείηαη απφ: o Βάζε δεδνκέλσλ φπνπ απνζεθεχνληαη ηα δεδνκέλα δηαρείξηζεο θαη δεπηεξνγελείο πιεξνθνξίεο. o Ινγηθή ησλ εθηειεζηηθψλ ζπζηεκάησλ, ππεχζπλσλ γηα ηελ απνκαθξπζκέλε εθηέιεζε ηεο δηαρείξηζεο. o Ινγηθή νινθιήξσζεο ησλ εθηειεζηηθψλ ζπζηεκάησλ. Ν πξάθηνξαο-πειάηεο (Agent): Δγθαζίζηαηαη ζηνπο δηαρεηξηδφκελνπο ζηαζκνχο θαη ηνπο θαζηζηά δηαρεηξίζηκνπο. Ρν ζχζηεκα απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο (ζρήκα 2) επηηειεί ηηο παξαθάησ ιεηηνπξγίεο: Απνγξαθή - δηαρείξηζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζηαζκψλ εξγαζίαο αλεμαξηήησο ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο. Γηαλνκή ινγηζκηθνχ θαη δηαρείξηζε εγθαηεζηεκέλνπ ινγηζκηθνχ. Γηαρείξηζε δηαζεζηκφηεηαο. Απνκαθξπζκέλνο έιεγρνο ζηαζκψλ εξγαζίαο. Ξαξαθνινχζεζε ζπζηεκάησλ θαη δηθηχσλ. 13

14 Πρήκα 2: Ινγηθή δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο Ζ αλαιπηηθή αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο παξνπζηάδεηαη αλαιπηηθά ζην ζρήκα 3. Θάζε ππνζχζηεκα είλαη δνκεκέλν κε απηφλνκε αξρηηεθηνληθή θαη κπνξεί λα εγθαζίζηαηαη απηφλνκα απφ ηα ππφινηπα. Ρα γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ππνζπζηεκάησλ είλαη: Ρν ζχζηεκα απνγξαθήο θαη δηαρείξηζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, έρεη πινπνηεζεί σο εθαξκνγή δηαδηθηχνπ δχν επηπέδσλ θαη βαζίδεηαη ζηελ γιψζζα PHP θαη ζηελ βάζε δεδνκέλσλ MySQL. Γηα ηε ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηείηαη εθαξκνγή πνπ αλαθηά ηα δεδνκέλα απφ ηνλ ζηαζκφ εξγαζίαο. *Ρν ζχζηεκα δηαλνκήο ινγηζκηθνχ βαζίδεηαη ζηνλ ζπληνληζκφ ησλ εξγαιείσλ WinGET, WGET θαη HTTPPOST γηα ηε ιήςε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη γηα ηελ εγθαηάζηαζή ηνπ. Ζ πιεξνθνξία ηεο ζέζεο ηνπ ινγηζκηθνχ βξίζθεηαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ. Ρν ζχζηεκα απνκαθξπζκέλνπ ειέγρνπ βαζίδεηαη εμνινθιήξνπ ζηα ΔΙ/ΙΑΘ εξγαιεία UltraVNC, θαη ην ζχζηεκα παξαθνινχζεζεο Nino ΛMS. 14

15 Ζ δηεπαθή δηαρείξηζεο, πνπ ειέγρεη ηα παξαπάλσ ππνζπζηήκαηα θαη ηα θαιεί θαηά απαίηεζε ηνπ ρξήζηε, κέζσ γξαθηθήο δηεπαθήο, απνηειψληαο ην θεληξηθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο. Πρήκα 3: Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο 15

16 Ρα δνκηθά ζηνηρεία νιφθιεξνπ ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη: Ζ δηεπαθή ρξήζηε. Ρν θεληξηθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο ην νπνίν αλαιακβάλεη ηελ δηεθπεξαίσζε ησλ εληνιψλ ηνπ ρξήζηε, ηνλ έιεγρν, ηνλ ζπληνληζκφ θαη ηελ νινθιήξσζε ησλ ιεηηνπξγηψλ. Ν εμππεξεηεηήο βάζεο δεδνκέλσλ φπνπ απνζεθεχνληαη ηα δεδνκέλα ηνπ ζπζηήκαηνο. Ρα εθηειεζηηθά ζπζηήκαηα (agents) πνπ πινπνηνχλ ηε δηεπαθή κε ηα ηνπηθά ζπζηήκαηα θαη απνηεινχλ ηηο κνλάδεο δηαρείξηζεο. Ν εμππεξεηεηήο ζειίδσλ δηαδηθηχνπ, κέξνο ηνπ ζπζηήκαηνο απνγξαθήο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ν νπνίνο θηινμελεί ηελ εθαξκνγή πνπ παξνπζηάδεη ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζηνλ ρξήζηε. Ζ εθαξκνγή αλάθηεζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ απφ ην ηνπηθφ κεράλεκα, γξακκέλε ζε γιψζζα VB script θαη UNIX shell γηα κεραλήκαηα WINDOWS θαη UNIX αληίζηνηρα. Ζ εθαξκνγή εγθαηάζηαζεο ινγηζκηθνχ WINGET. *Ζ εθαξκνγή πξνζπέιαζεο δηθηπαθνχ πεξηερνκέλνπ WGET θαη ε δεκηνπξγία ινγηζκηθνχ ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ansi c φπνπ κέζν ηεο http post δηαδηθαζίαο πξνζπειαχλνπκε δηθηπαθφ πεξηερφκελν. Ζ δπλαηφηεηα απηή πξνζηέζεθε εηδηθά γηα ηε δηαρείξηζε ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ. Ζ εθαξκνγή εμππεξέηεζεο απνκαθξπζκέλεο πξφζβαζεο γξαθηθνχ πεξηβάιινληνο UltraVNC. H εθαξκνγή πξνζπέιαζεο ηεο παξαπάλσ, UltraVNC Client. Ν εμππεξεηεηήο παξαθνινχζεζεο. *Ζ ελζσκάησζε ηεο νpen perl ζηνλ θεληξηθφ εμππεξεηεηή γηα ηελ εθηέιεζε δηαδηθαζηψλ πνπ αθνξνχλ ελζσκαησκέλεο επηθνηλσληαθέο ζπζθεπέο. 1.3 Θάιπςε απαηηήζεσλ Ζ αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο ηεξκαηηθψλ ζηαζκψλ επηηξέπεη ηα παξαθάησ: 16

17 Ρελ απινχζηεπζε ηεο δηαρείξηζεο, ηελ απνθπγή ιαζψλ θαη ηε κείσζε ησλ απαξαίηεησλ ελεξγεηψλ γηα ηελ εθηέιεζε κηαο εξγαζίαο. Απηφ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηνλ κνλνζήκαλην νξηζκφ ησλ νληνηήησλ γηα φιεο ηηο εθαξκνγέο δηαρείξηζεο πνπ ηε ρξεζηκνπνηνχλ. Δπηπιένλ, ζε πεξίπησζε κεηαθνξάο ελφο ζηνηρείνπ απφ κηα ζέζε ζε κία άιιε πξέπεη λα είλαη δπλαηή ε παξαθνινχζεζή ηνπ θαη απφ ηελ λέα ζέζε ρσξίο ηελ αλάγθε επαλαπξνζδηνξηζκνχ ηνπ ζην ζχζηεκα δηαρείξηζεο. Ρνλ θνηλφ ηξφπν δηαρείξηζεο αλεμάξηεηα απφ πιαηθφξκα. Ρν ζχζηεκα δηαρείξηζεο πξέπεη λα επηηξέπεη ζηνλ ρξήζηε ηνπ απφ έλα θαη κφλν ζεκείν λα κπνξεί λα δειψλεη ηε δηεξγαζία πνπ επηζπκεί λα εθηειέζεη κε νπδέηεξν ηξφπν θαη ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα γλσξίδεη ν ρξήζηεο ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο θάζε πιαηθφξκαο. *Ρελ απηνκαηνπνηεκέλε αλαθάιπςε ηνπ είδνπο ησλ ηεξκαηηθψλ ζηαζκψλ - αλ δειαδή πξφθεηηαη γηα ππνινγηζηήο γεληθνχ ή εηδηθνχ ζθνπνχ - θαη ηελ εκθάληζε θαηάιιεινπ εηθνληδίνπ ζηελ θεληξηθή θνλζφια δηεπαθήο ηνπ δηαρεηξηζηή. Ρελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο επηβάξπλζεο ηνπ δηθηχνπ απφ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο, ηε δπλαηφηεηα απνθέληξσζεο ησλ εξγαζηψλ θαη ηελ πςειή δηαζεζηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο. Ρελ ηθαλφηεηα αλαβάζκηζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο, απνθεχγνληαο ηνλ εγθισβηζκφ ζε ζπγθεθξηκέλν ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα, θαζψο θαη ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο εθάζηνηε ηερνινγίαο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηελ δπλαηφηεηα επηινγήο πιαηθφξκαο πινπνίεζεο κεηαμχ SOLARIS, LINUX θαη WINDOWS 2000/ΛΡ/XP/VISTA/7 γηα ηελ θεληξηθή θαη ηελ πεξηθεξεηαθή πιαηθφξκα δηαρείξηζεο ρσξίο ε επηινγή απηή (έζησ θαη αλ γίλεη ζε κεηαγελέζηεξε ζηηγκή) λα επεξεάδεη ηηο πξνζθεξφκελεο δπλαηφηεηεο θαη ηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο. *Ρελ επεθηαζηκφηεηα ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζπζηήκαηνο. Δίλαη επηζπκεηή ε ρξήζε θνηλήο αξρηηεθηνληθήο θαη θνηλψλ ππεξεζηψλ απφ φιεο ηηο εθαξκνγέο δηαρείξηζεο, ψζηε ε κεηαγελέζηεξε πξνζζήθε θάπνηαο λέαο εθαξκνγήο λα κελ επεξεάδεη ηελ ππάξρνπζα εγθαηάζηαζε, λα κελ απαηηεί ηελ εθκάζεζε λένπ ηξφπνπ εξγαζίαο 17

18 θαη λα κελ απαηηεί ηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ δειψζεσλ θαη νξηζκψλ πνπ πξνππήξραλ. *Ρελ ζπκκφξθσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε ραξαθηεξηζηηθά θαη ζηελ αξρηηεθηνληθή πνπ πεξηγξάθνληαη ζηηο αθφινπζεο παξαγξάθνπο, ψζηε λα είλαη επέιηθην ζε δηαξθείο αιιαγέο, επεθηάζηκν, αλνηθηφ θαη κε ηε κηθξφηεξε δπλαηή επηβάξπλζε ζηηο επηδφζεηο ηνπ θχξηνπ πιεξνθνξηαθνχ ζπζηήκαηνο. Ρελ επθνιφηεξε ζπληήξεζε ηνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο. Νη ζρεζηαθέο βάζεηο δεδνκέλσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απνζήθεπζε ζηνηρείσλ δηαρείξηζεο είλαη πνιχ επηζπκεηφ λα είλαη θνηλέο. Ρελ θεληξηθή θαηαγξαθή ζε κηα θνηλή βάζε φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Νη πιεξνθνξίεο απηέο ζα πξέπεη λα είλαη δηαζέζηκεο γηα ηζηνξηθνχο ιφγνπο θαη λα ππάξρνπλ πξνεγκέλεο εθαξκνγέο αλαθνξάο (Reporting) κε ρξήζε ηερλνινγηψλ Data Mining, γηα ηελ αλάιπζε ηνπο κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε Trends, Patterns, θ.ιπ. Ρελ ρξήζε εμππεξεηεηψλ δηαρείξηζεο, κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ηεο θηινζνθίαο ΔΙ/ΙΑΘ. *Γηαρεηξηδφκελνη ζηαζκνί εξγαζίαο: Ρν ζχζηεκα κπνξεί λα δηαρεηξίδεηαη ζπζηήκαηα δηαθφξσλ Ιεηηνπξγηθψλ Ππζηεκάησλ ηφζν εκπνξηθψλ φζν θαη ηεο θαηεγνξίαο ΔΙ/ΙΑΘ (LINUX θιπ.) θαζψο θαη ελζσκαησκέλεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο ( Access Points). Ρνλ θνηλφ ηξφπν δηαρείξηζεο πνπ επηηξέπεη ζηνλ δηαρεηξηζηή απφ έλα θαη κφλν ζεκείν λα κπνξεί λα δειψλεη ηε δηεξγαζία πνπ επηζπκεί λα εθηειέζεη (π.ρ. απνζηνιή ινγηζκηθνχ, παξαθνινχζεζε ηεο απφδνζεο ελφο ζπζηήκαηνο). Ζ δηαδηθαζία απηή πξέπεη λα γίλεηαη κε νκνηφκνξθν ηξφπν απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα αλεμάξηεηα απφ ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα ζην νπνίν ε δηεξγαζία απηή ζα εθηειεζηεί (π.ρ. WINDOWS 2000/NT/XP, LINUX, SOLARIS θ.ιπ.) Ρε δπλαηφηεηα θαηαλεκεκέλεο δηαρείξηζεο απφ έλα ή πεξηζζφηεξνπο ρξήζηεο θαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξνπο ζηαζκνχο δηαρείξηζεο. 18

19 Ρελ θεληξηθή θαηαγξαθή ζε θνηλή βάζε δεδνκέλσλ φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο. Ρελ δπλαηφηεηα εμειηγκέλνπ ζπζηήκαηνο αλαθνξψλ: Κε βάζε ηηο πιεξνθνξίεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ππάξρνπλ πξνεγκέλεο εθαξκνγέο αλαθνξάο (Reporting) γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο δηαδηθαζίεο απνγξαθήο, παξαθνινχζεζεο ζπζηεκάησλ, δηαλνκήο ινγηζκηθνχ θαη απνκαθξπζκέλνπ ειέγρνπ. 1.4 Ν ππάξρσλ πξάθηνξαο (agent) ζε Borland delphi * Ρν πξφγξακκα πξάθηνξαο ηνπ ζπζηήκαηνο OpenRSM είλαη γξακκέλν ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ Borland delphi πνπ ζπλεπάγεηαη νηη ηα θχξηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα πνπ κπνξνχλ λα ππνζηεξίδνπλ ηελ ιεηηνπξγία ηνπ είλαη ηα εκπνξηθά ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα Microsoft Windows. πάξρεη δπλαηφηεηα ιεηηνπξγίαο θαη γηα ππνινγηζηέο γεληθνχ ζθνπνχ πνπ βαζίδνληαη ζε ιεηηνπξγηθά ζχζηεκα *ΛΗΣ (UNIX, LINUX) αιιά πξνθεηκέλνπ λα γίλεη απηφ ζα πξέπεη ν θψδηθαο ηνπ πξάθηνξα λα κεηαγισηηηζηεί ζε κνξθή εθηειέζηκε ζηα ζπζηήκαηα απηά κε ηε δηαδηθαζία ηεο δηα-ζπκπίιεζεο (cross - compilation). Πην παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεηαη ε θνλζφια θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ πξάθηνξα γηα ηελ επνπηεία ηνπ ζπζηήκαηνο. Πρήκα 4: Ν πξάθηνξαο ζε Borland delphi Νη αλάγθεο γηα λέεο πξννπηηθέο δηαρεηξίζεο θαη ρξήζε ηνπ πξάθηνξα αθφκε θαη ζε ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο πεξηνξηζκέλσλ δπλαηνηήησλ αιιά θαη ζε ππνινγηζηέο γεληθνχ 19

20 ζθνπνχ κε *NIX ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα νδήγεζε ζηελ αλάγθε δηαηχπσζεο θαη αληηκεηψπηζεο ησλ αδπλακίεο ηνπ πξάθηνξα απηνχ θαη γεληθφηεξα ηεο Borland delphi. 1.5 Αδπλακίεο-Ξξνβιήκαηα * Όπσο πξναλαθέξακε ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν νη αλάγθεο γηα δεκηνπξγία πξάθηνξα γηα ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο θαη ζπγθεθξηκέλα γηα αζχξκαηεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο (Access points) καο δηέγεηξε ην ελδηαθέξνλ, ψζηε λα επηιπζνχλ νη αδπλακίεο ηνπ πξάθηνξα πνπ είλαη γξακκέλνο ζε Borland delphi θαη έηζη λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο πξνζδνθίεο καο. Όπσο γλσξίδνπκε ε Borland delphi είλαη κηα γιψζζα ε νπνία ζρεδηάζηεθε γηα εθαξκνγέο θπξίσο ζε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Microsoft Windows. Ζ delphi δελ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη εθηειέζηκα γηα *ΛΗΣ ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα. Γηα απηφ ην ιφγν δεκηνπξγήζεθε ην Kylix, έλα εξγαιείν γηα cross compile. Πηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη θάπνηα βαζηθά ζηνηρεία γηα ην cross kylix project. Ζ κεγαιχηεξε αδπλακία ηνπ cross kylix project είλαη φηη έρεη ζηακαηήζεη λα ππνζηεξίδεηαη (End Of Life) θαη δελ κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη δηαλνκέο ινγηζκηθνχ γηα ελζσκαησκέλα ζπζηήκαηα κε πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο. Δπνκέλσο ππάξρεη κεξηθή αδπλακία ζηελ πιήξε ππνζηήξημε ηνπ πξάθηνξα ζε *ΛΗΣ ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα θαη πιήξε αδπλακία ζηελ δεκηνπξγία δηαλνκήο πξάθηνξα γηα ελζσκαησκέλα ζπζηήκαηα. Έλα αθφκα ζεκαληηθφ κεηνλέθηεκα είλαη φηη ε delphi δελ ππνζηεξίδεη επεμεξγαζηέο κε κήθνο ιέμεο 64-bits (memory word). Ζ κειέηε ησλ αδπλακηψλ απηψλ καο νδήγεζε ζηελ αλάγθε γηα δεκηνπξγία ελφο πξάθηνξα ν νπνίνο ζα ιχλεη ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα θαη ζα είλαη ζπκβαηφο κε θάζε είδνο πιηθνχ (hardware) Ξίλαθαο 1: Βαζηθά ζηνηρεία CrossKylix CrossKylix: Δίλαη ην εξγαιείν πνπ ελζσκαηψλεηαη ζηo κεηαγισηηηζηή ηεο Borland delphi ζε πεξηβάιινλ windows. Δίλαη νπζηαζηηθά ε linux έθδνζε ηεο Borland delphi ε νπνία ηξέρεη ζε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Microsoft Windows θαη κπνξεί λα δεκηνπξγεί εθηειέζηκα γηα linux ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα. 20

21 Σαξαθηεξηζηηθά: Δπηηξέπεη ηελ κεηαγιψηηηζε γηα linux εθαξκνγέο κέζα απφ ηελ delphi ζε Microsoft Windows. Έξγα θνλζφιαο, παθέηα θαη visual CLX εθαξκνγέο ππνζηεξίδνληαη. Ρν εξγαιείν ελζσκαηψλεηαη ζην delphi IDE πεξηβάιινλ θαη έηζη έρνπκε φιεο ηηο επθνιίεο ηνπ εξγαιείνπ ζπγγξαθήο ζε delphi γιψζζα (warnings, hints, errors etc). Δπηηπγράλεη αξθεηά κεγάιε ηαρχηεηα εμνκνίσζεο γηα LINUX ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα θαη κηθξνχο ρξφλνπο κεηαγιψηηηζεο. Δίλαη ειεχζεξν εξγαιείν θαη δελ απαηηεί θάπνηα άδεηα (License). 1.6 Αλάγθε λέαο ζρεδίαζεο πξάθηνξα (agent) * H ιχζε ζηηο παξαπάλσ αδπλακίεο μεθίλεζε κε ηε δεκηνπξγία ελφο λένπ πξάθηνξα ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ θαηάιιειε ψζηε λα ιχλεη ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ πξνεγνχκελνπ. Ζ γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ansi c ζεσξήζεθε σο ε θαιχηεξε ιχζε. Αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά ηα πξνηεξήκαηά ηεο φζν αθνξά ηε ιεηηνπξγία θαη ηηο πξννπηηθέο ηνπ λένπ πξάθηνξα: Ζ ansi c ππνζηεξίδεη ζρεδφλ φινπο (αλ φρη φινπο) ηνπο κεηαγισηηηζηέο. Πρεδφλ φινη νη επεμεξγαζηέο δηαζέηνπλ έλαλ κεηαγισηηηζηή γηα απηήλ ηε γιψζζα. Απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηαηί επηηξέπεη ηελ κεηαγισηηίζε ηνπ θψδηθα θαη ηελ δεκηνπξγία εθηειέζηκνπ πξάθηνξα ζρεδφλ γηα φινπο ηνπο κηθξνεπεμεξγαζηέο ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ (embedded devices) θαη ηνλ ππνινγηζηψλ γεληθνχ ζθνπνχ. Έηζη απνθεχγνληαη δηαδηθαζίεο cross κεηαγιψηηηζεο, νη νπνίεο δελ ππνζηεξίδνληαη πιένλ θαη είλαη ηδηαίηεξα ζχλζεηεο. Δπνκέλσο ε δηαδηθαζία ηεο κεηαγιψηηηζεο απινπνηείηαη. Ζ ansi c είλαη αλεμάξηεηε ηχπνπ θαη ηερλνινγία κηθξφ-επεμεξγαζηή. Κπνξνχλ λα δεκηνπξγεζνχλ δηαλνκέο πξάθηνξα ηφζν γηα 32-bits φζν θαη γηα 64-bits κήθνο ιέμεο (memory word) επεμεξγαζηή. Δπίζεο αληηπεησπίδνληαη εχθνια ζέκαηα κε ηελ ζηνίρηζε ησλ bytes ζηνπο θαηαρσξεηέο αλάινγα αλ ν επεμεξγαζηήο ππνζηεξίδεη big ή little endianness. 21

22 1.7 Άιια εξγαιεία Έξεπλα αγνξάο Ξξαγκαηνπνηήζεθε έξεπλα αγνξάο γηα λα θαηαγξάθνπλ ηα δηαζέζηκα νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο. Θαηεγνξηνπνηνχληαη ζε δπν κεγάιεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ άδεηα ρξήζεο ηνπο: Απηά κε άδεηα ΔΙ/ΙΑΘ δειαδή ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα (open source). Απηά κε εκπνξηθή άδεηα. Ρα ζπζηήκαηα απηά ζπγθξίλνληαη ζε επίπεδν ηειηθνχ ρξήζηε (end user) θαη εθαξκνγψλ ιεηηνπξγίαο Ππζηήκαηα ΔΙΙΑΘ (Open Source) Πηελ πξψηε θαηεγνξία αλήθεη κεηαμχ άιισλ θαη ην OpenRSM. Άιιν αλάινγν ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα κε ηελ ζπγθεθξηκέλε πνιππινθφηεηα θαη απηέο ηηο επηινγέο δηαρείξηζεο δελ ππάξρεη κε άδεηα ΔΙΙΑΘ. Πηνλ επξχηεξν ηνκέα ηεο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο δελ ππάξρνπλ «ψξηκα» open source εξγαιεία. Υζηφζν, ππάξρεη έληνλν ελδηαθέξνλ ζηελ open source θνηλφηεηα γηα ηελ αλάπηπμε ηέηνησλ εξγαιείσλ. Δλδεηθηηθά ζην sourcefourge.net ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ νθηψ αλνηθηά projects (ζε θάζε Planning ή Alpha): Ιφγσ ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ εξγαιείσλ απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο θαη ησλ δηάθνξσλ ηδηαηηεξνηήησλ ηνπο εθηηκάηαη φηη ε αλάπηπμε θάπνηνπ open source εξγαιείνπ απαηηεί εξγαζία αξθεηψλ κεραληθψλ κε εκπεηξία πάλσ ζην ηερλνινγηθφ θάζκα πνπ θαιχπηνπλ. Πηελ θαηεγνξία ησλ εξγαιείσλ κε ρξήζε εκπνξηθήο αδείαο πνπ πιεζηάδνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ελ ιφγσ νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ζπγθαηαιέγνληαη ηα εμήο ζπζηήκαηα: 22

23 IBM Tivoli Ξξφθεηηαη γηα έλα νινθιεξσκέλν θαη πνιχ θαιά ζρεδηαζκέλν ζχζηεκα απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ηεο γλσζηήο εηαηξίαο IBM. Ξαξαζέηνληαη ζπλνπηηθά ζηνηρεία ησλ επηκέξνπο εξγαιείσλ: Enterprise Console: Νπζηαζηηθά ζπλδπάδεη ηέζζεξα εξγαιεία ζε κία εληαία ιχζε. Ρα εξγαιεία απηά είλαη ε ζπζρέηηζε ζπκβάλησλ, επεμεξγαζία ζπκβάλησλ, αληηκεηψπηζε θαη γλσζηνπνίεζε ζπκβάλησλ (γξαθηθή θνλζφια) θαη δπλαηφηεηεο απηνκαηνπνίεζεο. Distributed Monitoring: Δίλαη κηα απνηειεζκαηηθή θαη απηνκαηνπνηεκέλε κέζνδνο γηα λα εμαζθαιίζεη φηη νη θξίζηκεο θαηαλεκεκέλεο εθαξκνγέο θαη ηα αληίζηνηρα ζπζηήκαηα ζα είλαη πάληα δηαζέζηκα. Remote Control: Δπηηξέπεη ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ησλ ππνινγηζηηθψλ αιιά θαη δηαθνκηζηψλ νπνπδήπνηε ζην δίθηπν απφ κία θεληξηθή ζέζε. Αληηζηνηρίδνληαο ην πιεθηξνιφγην θαη ην πνληίθη ηνπ ζηαζκνχ εξγαζίαο ειέγρνπ ζε έλαλ απνκαθξπζκέλν ζηαζκφ εξγαζίαο πξννξηζκνχ, ην Tivoli Remote Control παξνπζηάδεη ζηελ νζφλε ηνπ ζηαζκνχ εξγαζίαο ειέγρνπ ηα πεξηερφκελα ηεο νζφλεο ηνπ ζηαζκνχ εξγαζίαο πξννξηζκνχ. Software Distribution: Δξγαιείν δηαλνκήο ινγηζκηθνχ ζε θαηαλεκεκέλα πεξηβάιινληα. Δίλαη έλα γξήγνξν θαη αμηφπηζην εξγαιείν γηα ηε δηαλνκή εθαξκνγψλ client/server ή εθαξκνγψλ παξαγσγήο ζε θαηαλεκεκέλα δίθηπα απφ έλα θεληξηθφ ζεκείν. Inventory: Γίλεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ζχλζεζε ηνπ ζπζηήκαηνο νη νπνίεο είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζπζηεκάησλ πνπ δηαζπλδένληαη ζην δίθηπν. Ζ ρξήζε ηνπ απινπνηεί θαη επηηαρχλεη ηελ αλάπηπμε ινγηζκηθνχ, ηελ παξνρή ηερληθήο ππνζηήξημεο θαη ηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ. Storage Manager: Ξαξέρεη πξνεγκέλεο δπλαηφηεηεο γηα δηαδηθαζίεο αληηγξάθσλ αζθαιείαο θαη επαλαθνξάο απηψλ (Enterprise Backup θαη Recovery). Ξξνζδνθψληαο κηα ηερληθή αμηνιφγεζε ηνπ IBM Tivoli αλαιχνληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπ. 23

24 Ρα πιενλεθηήκαηα είλαη: πνζηεξίδεη φια ηα ππάξρνληα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα γηα ππνινγηζηέο γεληθνχ ζθνπνχ. Δίλαη πινπνηεκέλν απφ κηα πνιχ κεγάιε εηαηξία δηεζλνχο θχξνπο θαη αμηνπηζηίαο. Σξεζηκνπνηεί ιίγνπο πφξνπο απφ ην δίθηπν θαη ηα ζπζηήκαηα (κηθξφο ππνινγηζηηθφο θφξηνο). Έπηηξέπεη πνιχ θαιή ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ δηάθνξσλ εξγαιείσλ (modules). πνζηεξίδεη πνιχ επέιηθηε δηθαηνδφηεζε ρξεζηψλ. Ξαξέρεη εμαηξεηηθή ππνζηήξημε ζε άιια εξγαιεία ινγηζκηθνχ (antivirus). Δίλαη πνιχ επέιηθην γηα ηνλ έκπεηξν δηαρεηξηζηή θαη εχρξεζην αθφκε θαη γηα ηνλ αξράξην δηαρεηξηζηή. Ρα κεηνλεθηήκαηα ηνπ εξγαιείνπ είλαη: Γελ ππνζηεξίδεη ελζσκαησκέλεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο (Access Points) ζηε γεληθή δηαρείξηζε ηνπ. Δκθαλίζηεθε θάπνηα δπζθνιία άκεζεο ζπλεξγαζίαο νξηζκέλσλ modules κε ην NAT. Ξξφθεηηαη γηα δεζκεπηηθή πιαηθφξκα ζε φηη αθνξά ηα εξγαιεία πνπ κπνξνχλ λα απνθηεζνχλ κειινληηθά γηα ηηο ιεηηνπξγηθέο επεθηάζεηο. Γελ κπνξεί λα παξακεηξνπνηεζεί. Έρεη πςειφ θφζηνο αγνξάο (εκπνξηθή άδεηα) CA-Unicenter Ξξφθεηηαη γηα ζχζηεκα απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ηεο εηαηξίαο CA. Ρα επηκέξνπο εξγαιεία πνπ πεξηιακβάλεη είλαη: Unicenter Network Management for tcp/ip: Δμαζθαιίδεη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ηνπ δηθηχνπ (θφκβσλ, εμππεξεηεηψλ, γξακκψλ, θ.ιπ.) αιιά θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ ηξέρνπλ ζε απηφ θαη πξνζθέξνληαη απφ ή δηά κέζνπ απηνχ. Unicenter Software Delivery: Δίλαη έλα εξγαιείν δηαλνκήο θξίζηκνπ ινγηζκηθνχ ζε ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα (PCs, servers) κέζα απφ έλα πεξηβάιινλ δηαρείξηζεο. 24

25 Unicenter Asset Management r11: Δίλαη έλα εξγαιείν θαηαγξαθήο θαη θαηεγνξηνπνίεζεο ηνπ πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ. Ζ θαηαγξαθή αθνξά φιν ην πιηθφ (hardware) θαη ηα πεξηθεξεηαθά ησλ ΗΡ ζπζθεπψλ (PCs, CPU, RAM, Hard Disks, BIOS, Printers, Peripherals, Communication εμνπιηζκφ θ.α ). Unicenter Remote Control: Δπηηξέπεη ηελ παξαθνινχζεζε θαη ηνλ έιεγρν ησλ ππνινγηζηηθψλ αιιά θαη δηαθνκηζηψλ νπνπδήπνηε ζην δίθηπν απφ κία θεληξηθή ζέζε Microsoft System Management Server 2007 Ξξφθεηηαη γηα εξγαιείν απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ζπζηεκάησλ κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Microsoft Windows. Νη δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη αθνξνχλ: Δξγαιεία δηαλνκήο ινγηζκηθνχ. Δξγαιεία εηδνπνίεζεο γηα ηελ ιεηηνπξγηθή θαηάζηαζε ησλ εμππεξεηεηψλ. Δξγαιείν θαηαγξαθήο θαη θαηεγνξηνπνίεζεο ηνπ πιηθνχ θαη ηνπ ινγηζκηθνχ. Δξγαιεία απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο. Όια απηά ηα εξγαιεία δηαρεηξίδνληαη απφ κηα θεληξηθή γξαθηθή θνλζφια (configuration manager). Έρεη θπθινθνξήζεη ζε αξθεηέο εθδφζεηο θαη κε λέεο δπλαηφηεηεο φπσο ε δεκηνπξγία ηδεαηνχ δηαθνκηζηή (virtual server) γηα ηελ θεληξηθή θνλζφια δηεπαθήο. Ζ ζεκαληηθφηεξε αδπλακία ηνπ είλαη φηη δελ είλαη κηα γεληθή ιχζε αθνχ απεπζχλεηαη κφλν ζε ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα Microsoft Windows θαη γηα ππνινγηζηέο κφλν γεληθνχ ζθνπνχ LANDesk Management Suit e Ξξφθεηηαη γηα έλα πιήξεο εξγαιείν θεληξηθήο δηαρείξηζεο ζπζηεκάησλ γηα πνιιαπιά ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα (windows, linux, mac) ην νπνίν θαιχπηεη ηελ πιεηνςεθία ησλ αλαγθψλ ησλ ζπζηεκάησλ ελφο δηθηχνπ. Νη δπλαηφηεηεο ηνπ είλαη: Inventory management: Θαηαγξάθεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ζχλζεζε ηνπ ζπζηήκαηνο απφ πιεπξάο πιηθνχ θαη ινγηζκηθνχ. Θνλζφια δηαρείξηζεο πάλσ απφ web. Software Inventory: δίλεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην εγθαηεζηεκέλν ινγηζκηθνχ. Software Monitoring: δίλεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ. 25

26 Δξγαιείν δεκηνπξγίαο παθέησλ ινγηζκηθνχ. Γηαλνκή κε ελδηάκεζνπο θφκβνπο γηα απνδνηηθφηεξε αμηνπνίεζε ηνπ δηθηχνπ. OS deployment and profile migration: Γπλαηφηεηα δηαλνκήο, αλαβάζκηζεο θαη ελεκέξσζεο ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο θαη νπνηνπδήπνηε ινγηζκηθνχ παθέηνπ θαζψο θαη κεηαθνξάο ηεο πξνζσπνπνηεκέλεο επηθάλεηαο εξγαζίαο ηνπ ρξήζηε απφ έλαλ ππνινγηζηή ζε έλαλ άιιν. Ππλεξγαζία κε Directory Server γηα νξηζκφ πνιηηηθψλ ρξήζεσλ γηα εθαξκνγέο. Ζ ηερληθή αμηνιφγεζε ηνπ εξγαιείνπ έρεη σο εμήο: Ρν LANDesk παξνπζηάδεη ηελ ηδηαηηεξφηεηα φηη επηηξέπεη κφλν έλαλ θχξην εμππεξεηεηή (core server) αλά πεδίν δηαρείξηζεο (management domain). Υζηφζν, ππνζηεξίδεη ηελ δηαρείξηζε ηειηθψλ ζπζηεκάησλ κε ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα Windows, Linux θαη Macintosh. Δπίζεο, δίλεη ηε δπλαηφηεηα δηαρείξηζεο θνξεηψλ ζπζθεπψλ (mobile devices) ρσξίο σζηφζν λα ππάξρνπλ αλαθνξέο γηα ηπρφλ πξνβιήκαηα απφ ηε δηαρείξηζε ηέηνησλ ζπζθεπψλ. 1.8 Διεχζεξν Ινγηζκηθφ / Ινγηζκηθφ Αλνηρηνχ Θψδηθα (ΔΙ/ΙΑΘ) Διεχζεξν Ινγηζκηθφ / Ινγηζκηθφ Αλνηθηνχ Θψδηθα είλαη ην ινγηζκηθφ πνπ ν θαζέλαο κπνξεί ειεχζεξα λα ρξεζηκνπνηεί, λα δηαλέκεη, λα αληηγξάθεη θαη λα ηξνπνπνηεί αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ, θάησ απφ κία Άδεηα Σξήζεο Αλνηθηνχ Θψδηθα (Open Source License). Δίλαη έλα ελαιιαθηηθφ κνληέιν αλάπηπμεο θαη ρξήζεο ινγηζκηθνχ, ζην νπνίν δχλαηαη ε δπλαηφηεηα αιιαγψλ ή βειηηψζεσλ ψζηε λα θαιχπηνληαη νη εθάζηνηε αλάγθεο. Ξαξέρεηαη ζην ρξήζηε κέζσ ηεο ειεχζεξεο δηάζεζεο ηνπ πεγαίνπ θψδηθα ηνπ ινγηζκηθνχ. Γχξσ απφ απηή ηε ινγηθή δεκηνπξγήζεθε κηα ηεξάζηηα θνηλφηεηα ρξεζηψλ θαη πξνγξακκαηηζηψλ, κε βάζε ην Γηαδίθηπν, νη νπνίνη ζπκβάιινπλ απφ θνηλνχ ζηε ζπλερή βειηίσζε ηνπ ινγηζκηθνχ, παξέρνληαο δσξεάλ ηηο γλψζεηο θαη ηε δνπιεηά ηνπο ζε φινπο. Ζ Ξξσηνβνπιία Αλνηρηνχ Θψδηθα (OSI) πεξηιακβάλεη πεξηζζφηεξεο απφ 50 εγθεθξηκέλεο άδεηεο αλνηρηνχ θψδηθα. Θάζε άδεηα κπνξεί λα κνηάδεη εθπιεθηηθά ή λα δηαθέξεη ηειείσο απφ θάπνηα άιιε. Πην λέν πξάθηνξα αλνηρηνχ θψδηθα ρξεζηκνπνηήζεθε ε γεληθή δεκφζηα 26

27 άδεηα GNU Public License (GPL). Ζ GPL είλαη ε πην γλσζηή Άδεηα Σξήζεο Αλνηθηνχ Θψδηθα ε νπνία δίλεη ζηνπο ρξήζηεο ελφο παθέηνπ ινγηζκηθνχ ηα παξαθάησ δηθαηψκαηα: Ρν δηθαίσκα λα ρξεζηκνπνηνχλ ην παθέην ινγηζκηθνχ γηα νπνηνλδήπνηε ζθνπφ. Ρν δηθαίσκα λα κειεηνχλ πσο ην ινγηζκηθφ ιεηηνπξγεί, αιιά θαη λα αιιάμνπλ ηελ ιεηηνπξγία ηνπ αλ απηφ επηζπκνχλ. Ζ ειεχζεξε πξφζβαζε ζηνλ πεγαίν θψδηθα είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε. Ρν δηθαίσκα λα αλαδηαλείκνπλ ην ινγηζκηθφ. Ρν δηθαίσκα λα βειηηψλνπλ ην ινγηζκηθφ θαη λα αλαδηαλείκνπλ ηηο βειηησκέλεο εθδφζεηο ηνπ ινγηζκηθνχ. Ζ ειεχζεξε πξφζβαζε ζηνλ πεγαίν θψδηθα είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε. Γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο: Πήκεξα ππάξρεη έλα επξχ θάζκα ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα. Ξαξαθάησ παξαζέηνληαη κεξηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία (Απξίιηνο 2010) πνπ αθνξνχλ ηνλ αλνηρηφ θψδηθα αληιψληαο πιεξνθνξία απφ ην κεγαιχηεξν απνζεηήξην εθαξκνγψλ κε ρξήζε αλνηρηνχ θψδηθα sourceforge.net. Ξίλαθαο 2: Θεκαηηθή θαηεγνξία- έξγσλ Θαηεγνξία Αξηζκφο Έξγσλ Internet System Software Development Communications 9814 Games/Entertainment 9097 Multimedia 7765 Scientific/Engineering 5769 Database 3976 Office/Business 3111 Desktop Environment 2137 Education 2002 Text Editors 1735 Security 1678 Other/No listed Topic 1583 Terminals 393 Printing

28 Sociology 219 Religion 172 Πχλνιν Ξίλαθαο 3: Δπίπεδν εμέιημεο αξηζκφο έξγσλ Δπίπεδν εμέιημεο Έξγα Inactive 465 Planning Pre-Alpha Alpha 9819 Beta Production/Stable 9664 Mature 904 Πρήκα 5: Γξαθηθή παξάζηαζε επηπέδνπ εμέιημεο αξηζκφο έξγσλ 28

29 Ξίλαθαο 4: Θαηεγνξίαο ΔΙ/ΙΑΘ αξηζκνχ έξγσλ. Θαηεγνξίεο ΔΙ/ΙΑΘ Αξηζκφο Έξγσλ Ξνζνζηφ % Development Tools ,75% Networking 699 8,84% www 494 6,25% Games 490 6,20% Text Processing 445 5,63% Japanese 438 5,54% Graphics 417 5,28% Audio 352 4,45% Security 347 4,39% Misc 346 4,38% Mail 322 4,07% System Utilities 313 3,96% Languages 240 3,04% Editors 197 2,49% Databases 196 2,48% X11 toolkits 188 2,38% Printing 188 2,38% x ,31% Math 180 2,28% Chinese 107 1,35% Multimedia 103 1,30% X11 wm 101 1,28% Emulators 92 1,16% Distribution Files 83 1,05% News 81 1,02% Java 75 0,95% ftp 75 0,95% Archivers 72 0,91% Converters 59 0,75% Communications 59 0,75% Palm 34 0,43% Πχλνιν ,00% 29

30 Πρήκα 6: Θαηεγνξίαο ΔΙ/ΙΑΘ αξηζκνχ έξγσλ Ξίλαθαο 5: Θαηεγνξία ιεηηνπξγηθά πεξηβάιινληα αξηζκνχ έξγσλ Ιεηηνπξγηθά Ξεξηβάιινληα Αξηζκφο Ξνζνζηφ % Web Environment ,09 Win32 (MS Windows) ,87 Console (Text Based) ,48 X11 Applications ,32 Other Environment ,70 No Input/Output (Daemon) ,24 Cocoa (MacOS X) ,17 Handhelds/PDA's 743 1,14 Πχλνιν

31 Πρήκα 7: Θαηεγνξία ιεηηνπξγηθά πεξηβάιινληα αξηζκνχ έξγσλ. Ξίλαθαο 6: Θαηεγνξία ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ αξηζκνχ έξγσλ. Ιεηηνπξγηθά Ππζηήκαηα Αξηζκφο Ξνζνζηφ % POSIX ,57 OS Independent ,76 Microsoft ,64 MacOS ,03 Other OS ,59 PDA Systems 723 1,11 BeOS 426 0,65 OS/ ,20 Πχλνιν

32 Πρήκα 8: Θαηεγνξία ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ αξηζκνχ έξγσλ. Ξίλαθαο 7: Θαηεγνξία γισζζψλ πξνγξακκαηηζκνχ αλάπηπμεο αξηζκνχ έξγσλ. Γιψζζεο Αξηζκφο Έξγσλ Ξνζνζηφ % C ,52% C ,50% Java ,24% PHP ,95% Perl ,10% Python ,60% Visual Basic ,66% JavaScript ,47% Delphi/Kylix ,11% Unix Shell ,11% C# ,98% PL/SQL 942 1,42% Tcl 788 1,18% Objective C 485 0,73% ASP 472 0,71% Lisp 289 0,43% Ruby 287 0,43% Pascal 284 0,43% Object Pascal 210 0,32% Assembly 203 0,31% Scheme 173 0,26% ML 137 0,21% Cold Fusion 119 0,18% Fortran 113 0,17% Πχλνιν ,00% 32

33 Πρήκα 9: Θαηεγνξία γισζζψλ πξνγξακκαηηζκνχ αλάπηπμεο - αξηζκνχ έξγσλ. 33

34 Θεθάιαην 2: Γηαρείξηζε Δλζσκαησκέλσλ Ππζθεπψλ * Ρα ηειεπηαία ρξφληα ππήξμε ξαγδαία αχμεζε ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ, ησλ ππνινγηζηηθψλ ζπζθεπψλ εηδηθνχ ζθνπνχ πνπ έρνπλ ηνπιάρηζηνλ έλαλ επεμεξγαζηή/κηθξνειεγθηή θαη ζρεδηάζηεθαλ γηα λα επηηεινχλ ζπγθεθξηκέλεο θαη κφλν ιεηηνπξγίεο θαη πάληα ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο ζε αληίζεζε κε ηνπο ππνινγηζηέο εηδηθνχ ζθνπνχ έρνπλ ζπγθεθξηκέλν πιηθφ (cpu, flash memory etc), πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο (ππνινγηζηηθή ηζρχο, θαηαλάισζε, ζεξκνθξαζία ιεηηνπξγίαο θιπ.), δελ πεξηέρνπλ ππνρξεσηηθά γξαθηθφ user interface, έρνπλ κηθξφ ρψξν νινθιήξσζεο θαη επηηεινχλ ηελ ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία βέιηηζηα, κε κέγηζηε απφδνζε θαη ζρεδφλ κεδεληθά ιάζε. Έλα ζηνηρείν πνπ δείρλεη ηελ αλεξρφκελε εμάπισζε ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ, είλαη φηη θαηαζθεπή ηνπο πιεζηάδεη ζε πνζφηεηα ηα 3 δηζεθαηνκκχξηα ελζσκαησκέλνπο επεμεξγαζηέο εηεζίσο ηελ ζηηγκή πνπ ην αληίζηνηρν λνχκεξν γηα ηνπ ππνινγηζηέο εηδηθνχ ζθνπνχ εθηηκάηαη ζηα 80 εθαηνκκχξηα. Πην παξαθάησ ζρήκα αλαθέξνληαη ελδεηθηηθά κεξηθέο ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο. Πρήκα 10: Ξαξαδείγκαηα ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ. 34

35 Ζ κεγάιε πνηθηιία ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ πνπ ζρεδηάζηεθαλ θαη θαηαζθεπάζηεθαλ ψζηε λα επηηεινχλ θάπνηεο ζπγθεθξηκέλεο ιεηηνπξγίεο θαζηζηνχλ ηε δεκηνπξγία ελφο θαη κφλν ινγηζκηθνχ δηαρείξηζεο γηα φιεο απηέο ηηο ζπζθεπέο αθαηφξζσηε αλ φρη αδχλαηε. Όπσο πξνθχπηεη απφ ην παξαπάλσ παξάδεηγκα ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ, ε θάζε ζπζθεπή πρ set top box εθηφο απφ ην δηαθνξεηηθφ πιηθφ θαη ινγηζκηθφ, έρεη θαη δηαθνξεηηθφ ρεηξηζκφ θαη αλάγθε δηαρείξηζεο. Γηα παξάδεηγκα κηα ηειεφξαζε θαη έλαο αζχξκαηνο δξνκνινγεηήο δηαθέξνπλ ηφζν ζην πιηθφ θαη ζηα πεξηβάιινληα επηθνηλσλίαο φζν θαη ζην ηη ζα κπνξνχζε λα θάλεη έλαο δηαρεηξηζηήο ζε απηέο ηηο ζπζθεπέο. 2.1 Ρχπνη ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ γηα ρξήζε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ (agent) Δίλαη γλσζηφ φηη νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο έρνπλ θάπνην κηθξνειεγθηή κηθξνεπεμεξγαζηή. Ν κηθξνειεγθηήο (microcontroller) είλαη έλαο ηχπνο επεμεξγαζηή, νπζηαζηηθά κηα παξαιιαγή κηθξνεπεμεξγαζηή, ν νπνίνο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κε ειάρηζηα εμσηεξηθά εμαξηήκαηα, ιφγσ ησλ πνιιψλ ελζσκαησκέλσλ ππνζπζηεκάησλ πνπ δηαζέηεη. Σξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα ζε φια ηα ελζσκαησκέλα ζπζηήκαηα (embedded systems) ειέγρνπ ρακεινχ θαη κεζαίνπ θφζηνπο, φπσο απηά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε απηνκαηηζκνχο, ειεθηξνληθά θαηαλαισηηθά πξντφληα (απφ ςεθηαθέο θσηνγξαθηθέο κεραλέο έσο ειεθηξνληθέο θνλζφιεο), ειεθηξηθέο ζπζθεπέο θαη ζηα ειεθηξνληθά κέξε ηεο απηνθηλεηνβηνκεραλίαο, αεξνπινΐαο, λαπζηπινΐαο θηι. Πηνλ κηθξνεπεμεξγαζηή, ην νινθιεξσκέλν θχθισκα πνπ ηνλ απνηειεί πεξηέρεη κφλν ηε Ινγηθή θαη Αξηζκεηηθή Κνλάδα (ALU), ζηνηρεηψδεηο θαηαρσξεηέο (registers), πξνζσξηλή κλήκε RAM πνιχ πςειήο ηαρχηεηαο (cache memory) θαη θάπνηεο θνξέο ηνλ ειεγθηή κλήκεο (memory controller). Όκσο, γηα ηε ιεηηνπξγία ελφο πιήξνπο ελζσκαησκέλνπ ππνινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο, απαηηνχληαη πνιιά εμσηεξηθά ππνζπζηήκαηα θαη πεξηθεξεηαθά. Ρέηνηα είλαη: Θχθισκα ζπλδεηηθήο ινγηθήο (glue logic) γηα ηε ζχλδεζε ησλ εμσηεξηθψλ κλεκψλ θαη άιισλ πεξηθεξεηαθψλ παξάιιειεο ζχλδεζεο ζηελ αξηεξία δεδνκέλσλ (bus) ηνπ επεμεξγαζηή. Κλήκε πξνγξάκκαηνο (ηχπνπ ROM, FLASH, EPROM θιπ) ε νπνία πεξηέρεη ην ινγηζκηθφ (firmware)ηνπ ζπζηήκαηνο. Πε θάπνηα κνληέια, είλαη δπλαηφ ην θιείδσκα 35

36 απηήο ηεο κλήκεο, κεηά ηελ εγγξαθή ηεο, ψζηε λα πξνζηαηεπηεί ην πεξηερφκελφ ηεο απφ αληηγξαθή. Κεγάιε πνζφηεηαα κλήκεο RAM. Κφληκε κλήκε απνζήθεπζεο παξακέηξσλ ιεηηνπξγίαο (ηχπνπ EEPROM ή NVRAM). Απηή ε κλήκε έρεη, έλαληη ηεο FLASH, ην πιενλέθηεκα ηεο δπλαηφηεηαο δηαγξαθήο θαη εγγξαθήο νπνηνπδήπνηε κεκνλσκέλνπ byte. Θχθισκαα αξρηθνπνίεζεο (reset). Γηαρεηξηζηή αηηήζεσλ δηαθνπήο (interrupt request controller) απφ ηα πεξηθεξεηαθά. Θχθισκα επηηήξεζεο ηξνθνδνζίαο (brown-out detection) ην νπνίν παξαθνινπζεί ηελ ηξνθνδνζία θαη αξρηθνπνηεί νιφθιεξν ην ζχζηεκα φηαλ απηή πέζεη θάησ απφ ηα αλεθηά φξηα, πξνιακβάλνληαο έηζη ηελ αιινίσζε ησλ δεδνκέλσλ. Θχθισκα επηηήξεζεο ιεηηνπξγίαο (watchdog timer) ην νπνίν αξρηθνπνηεί ην ζχζηεκα, αλ απηφ εκθαλίζεη ζεκάδηα δπζιεηηνπξγίαο ιφγσ θνιιήκαηνο (hang). Ρνπηθφ ηαιαλησηή γηα ηελ παξνρή παικψλ ρξνληζκνχ (clock). Έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο ρξνληζηέο-απαξηζκεηέο πςειήο ηαρχηεηαο (hardware timercounter) γηα ηε δεκηνπξγία θαζπζηεξήζεσλ, κέηξεζε δηάξθεηαο γεγνλφησλ, απαξίζκεζε γεγνλφησλ θαη άιισλ ιεηηνπξγηψλ αθξηβνχο ρξνληζκνχ. Ονιφη πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ (Real Time Clock, RTC) ην νπνίν ηξνθνδνηείηαη απφ αλεμάξηεηε κπαηαξία ε νπνία έρεη πνιχ ρακειή θαηαλάισζε ξεχκαηνο. Πεηξά αλεμάξηεησλ ςεθηαθψλ εηζφδσλ θαη εμφδσλ (Parallel Input-Output, PIO). To λέν ινγηζκηθφ (agent) δηαρείξηζεο ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ φπσο πξναλαθέξζεθε, δεκηνπξγήζεθε ζε γιψζζα ansi c πξάγκα πνπ θάλεη δπλαηή ηε κεηαγιψηηηζε θαη ηε δεκηνπξγία εθηειέζηκνπ γηα θάζε κηθξνεπεμεξγαζηή ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ. Δπίζεο, ην κέγεζνο ηνπ εθηειέζηκνπ είλαη αξθεηά κηθξφ ηεο ηάμεο ησλ 30 έσο 50 Kbytes ην νπνίν είλαη ζεκαληηθφ αλ αλαινγηζηεί θαλεηο ηνπο πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο (κλήκε, επεμεξγαζηηθή ηζρχο) ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ. Ξξσηνχ πξνρσξήζνπκε ζηελ αλάιπζε θαη ζε ηη είδνπο ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο ζα κπνξνχζακε λα εγθαηαζηήζνπκε ηνλ λέν πξάθηνξα (agent), πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ν ηξφπνο επηθνηλσλίαο agent-server γίλεηαη ζε επίπεδν udp/tcp. Απηφ ζεκαίλεη φηη ην λέν ινγηζκηθφ είλαη ρξήζηκν θαη ιεηηνπξγηθφ κφλν φηαλ πθίζηαηαη επηθνηλσλία ζε επίπεδν udp/tcp κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα επηθνηλσλίαο (server). Αλαθέξνληαη ζπλνπηηθά νη ζεκαληηθφηεξνη ηχπνη θαη ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ ζηα νπνία ζα κπνξνχζε λα έρεη ρξεζηκφηεηα ην λέν ινγηζκηθφ Ππζηήκαηα Γεληθνχ Πθνπνχ Δθαξκνγέο παξφκνηεο κε desktop computing, αιιά γηα ζπγθεθξηκέλε εξγαζία. Video games, set- top boxes, ηξαπεδηθά ATMs θιπ. 36

37 Automatic toll systems Avionic systems Digital cameras Electronic toys/games TV set-top boxes VCR s, DVD players Washers and dryers Scanners Stereo systems Televisions Ρα παξαπάλσ ελζσκαησκέλα ζπζηήκαηα ζπλήζσο δελ έρνπλ θάπνην θπζηθφ πεξηβάιινλ δηθηπαθήο δηαζχλδεζεο ζε επίπεδν tcp/ip πξάγκα πνπ θαζηζηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ agent άζθνπε γηαηί δελ ζα κπνξεί λα ππάξμεη ακθίδξνκε επηθνηλσλία κεηαμχ εμππεξεηεηή (server) θαη πξάθηνξα (agent) ζε επίπεδν client-server. Πε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο φκσο ζα κπνξνχζε ην λέν ινγηζκηθφ λα ηξνπνπνηεζεί θαηάιιεια θαη κε ηε βνήζεηα πξφζζεηνπ δηαζέζηκνπ πιηθνχ ψζηε λα κπνξέζεη λα δεκηνπξγεζεί ηξφπνο θπζηθήο δηαζχλδεζεο κεηαμχ ηέηνησλ ζπζθεπψλ θαη ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο (ORSM Server). Γηα παξάδεηγκα, γηα ηε δηαρείξηζε νηθηαθψλ ζπζθεπψλ (ηειεφξαζε, πιπληήξην θηι) ζα πξέπεη λα ππάξμεη φυσικός δίαυλος επικοινωνίας επιπζδου IP για την επικοινωνία agent- server. Δίλαη γλσζηφ φηη νηθηαθέο ζπζθεπέο φπσο «ιεπθέο ζπζθεπέο», νπηηθναθνπζηηθά ζπζηήκαηα, θηι, επηθνηλσλνχλ κέζα απφ δίθηπα κε κε πξνηππνπνηεκέλνπ ηχπνπ δηαχινπο επηθνηλσλίαο, (πρ CAN, RS232, θηι). Έηζη κηα πηζαλή ιχζε ζα ήηαλ νη δηαθνξεηηθνί απηνί δίαπινη λα «νκνγελνπνηεζνχλ» κέζα απφ ηελ ρξήζε ηνπ IP πξσηνθφιινπ γηα λα είλαη «πξνζπειάζηκνη» κέζα απφ ην ειεθηξηθφ δίθηπν ηνπ νηθηαθνχ πεξηβάιινληνο, ψζηε λα κελ απαηηείηαη επηπξφζζεηε επηθνηλσληαθή ππνδνκή θαη αληίζηνηρνο εμνπιηζκφο. Κηα ηέηνηα ιχζε είλαη ε ρξήζε KNX ζπζηεκάησλ, ηα νπνία ζα απνηειέζνπλ ην κέζν γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ινγηζκηθνχ θαη ηελ επίηεπμε ακθίδξνκεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ. Κε απηή ηελ ιχζε δελ εγθαζίζηαηαη εγγελψο ην ινγηζκηθφ ζε θάζε ζπζθεπή αιιά ζε θάπνηα άιιε ελζσκαησκέλε ζπζθεπή πνπ έρεη σο ζθνπφ ηελ επηθνηλσλία κε ζπζθεπέο πνπ ν φυσικός δίαυλος επικοινωνίας δεν είναι τφπου IP Ππζηήκαηα Διέγρνπ Ππζηήκαηα θιεηζηνχ βξφγρνπ γηα εθαξκνγέο πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ. Κεραλέο απηνθηλήησλ, ρεκηθέο δηεξγαζίεο, ζπζθεπέο έιεγρνπ θιπ. 37

38 Anti-lock brakes Ππζηήκαηα επεμεξγαζίαο ζήκαηνο Δπεμεξγαζία δεδνκέλσλ ζεκάησλ Radar, Sonar, ζπκπίεζε εηθφλαο θιπ. Auto-focus cameras Fingerprint identifiers Speech recognizers Ρν ινγηζκηθφ πνπ αλαπηχρζεθε δελ κπνξεί λα θαλεί ρξήζηκν ζε επίπεδν δηαρείξηζεο ζηνπο ηχπνπο ελζσκαησκέλσλ ησλ θαηεγνξηψλ ζπζηεκάησλ έιεγρνπ θαη ζπζηεκάησλ επεμεξγαζίαο ζήκαηνο, θαζψο νη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο ηηο ζπζθεπέο δελ έρνπλ θπζηθφ δίαπιν επηθνηλσλίαο IP πξσηνθφιινπ θαη ιεηηνπξγνχλ ζαλ εμεηδηθεπκέλεο ζπζθεπέο πνπ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο δελ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κέξε ελφο δηθηχνπ πνπ απαηηεί δηαρείξηζε. Ξαξφια απηά επεηδή ην ινγηζκηθφ είλαη γξακκέλν ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ansi c θαη ππάξρνπλ κεηαγισηηηζηέο (compilers) ζρεδφλ γηα φινπο ηνπο κηθξνεπεμεξγαζηέο ησλ ελζσκαησκέλσλ κπνξεί λα δεκηνπξγεζεί ην εθηειέζηκν γηα ην λέν ινγηζκηθφ. Απηφ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ιχζε ησλ πξνβιεκάησλ θπζηθήο δηαζχλδεζεο κε επηπιένλ πιηθφ ζα κπνξνχζε λα θάλεη ην ινγηζκηθφ ρξήζηκν γηα κειινληηθή έξεπλα Ππζηήκαηα Δπηθνηλσληψλ θαη Γηθηχσζεο To λέν ινγηζκηθφ απεπζχλεηαη ζε απηή ηελ θαηεγνξία. Ξαξαδείγκαηα απφ απηφ ηνλ ηχπν ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ είλαη: Ρειεθσληθφ ζχζηεκα Automatic teller machines Access Points Cell phones On-board navigation Temperature controllers Network cards Network switches/routers 38

39 Portable video games Satellite phones Teleconferencing systems Theft tracking systems Video game consoles Video phones IP Cameras Printers Home security systems Ρα παξαπάλσ ελζσκαησκέλα επηθνηλσληαθά ζπζηήκαηα έρνπλ ην θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κεηαγσγήο θαη κεηάδνζεο πιεξνθνξηψλ βάζε ελφο πξσηνθφιινπ θαη ζηα πιαίζηα ελφο δηθηχνπ. Νπζηαζηηθά έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα επηθνηλσλίαο επηπέδνπ tcp-ip ζε ζχγθξηζε κε ηηο ππφινηπεο θαηεγνξίεο πνπ πεξηγξάςακε. Ρν ραξαθηεξηζηηθφ απηφ θαζηζηά ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ agent ρξήζηκε γηαηί επηηπγράλεηαη ακθίδξνκε επηθνηλσλία κεηαμχ εμππεξεηεηή (server) θαη πξάθηνξα (agent) ζε επίπεδν client-server. Έηζη απηή ε θαηεγνξία ελζσκαησκέλσλ κπνξεί λα γίλεη άκεζα δηαρεηξίζηκε κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο ORSM. 2.2 Σαξαθηεξηζηηθά ελζσκαησκέλσλ γηα ρξήζε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ (agent) Πηελ ελφηεηα απηή παξνπζηάδνληαη ηα απαηηνχκελα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ρξεηάδεηαη λα έρεη ε ελζσκαησκέλε ζπζθεπή ζηελ νπνία ζα εθηειεζηεί ην λέν ινγηζκηθφ (agent), ψζηε λα είλαη πιήξσο ιεηηνπξγηθή κε ηνλ ORSM server. Πρεηηθά κε ηε κεηαγιψηηηζε ηνπ θψδηθα θαη ηελ παξαγσγή εθηειέζηκνπ. Ιφγσ ηεο ρξήζεο ηεο γιψζζαο πξνγξακκαηηζκνχ ansi c είλαη δπλαηή ε κεηαγισηηίζε ηνπ θψδηθα γηα θάζε κηθξνεπεμεξγαζηή/κηθξνειεγθηή νπνηνπδήπνηε ελζσκαησκέλνπ αλεμαξηήησο αξρηηεθηνληθήο (MIPS, Σ86, 65816,etc) αιιά θαη ε επίιπζε πξνβιεκάησλ πνπ δεκηνπξγνχληαη απφ ηελ ζηνίρηζε ησλ bytes (byte alignment restrictions) θαη απφ ηελ ζσζηή ζεηξά ησλ bytes (byte ordering) ζηα παθέηα επηθνηλσλίαο κεηαμχ serveragent. 39

40 Πρεηηθά κε ηελ εθηέιεζε ηνπ δεκηνπξγεκέλνπ αξρείνπ ηεο κεηαγιψηηηζεο θαη ηελ ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπ ζε ζρέζε κε ηνλ server. Ζ ελζσκαησκέλε ζπζθεπή ρξεηάδεηαη λα έρεη θπζηθφ δίαπιν επηθνηλσλίαο IP πξσηνθφιινπ γηα ηελ επηθνηλσλία κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα (ORSM Server). πάξρεη ε δπλαηφηεηα λα επηηεπρηεί επηθνηλσλία θαη κε άιιν ηξφπν, φπσο κέζσ ζεηξηαθήο επηθνηλσλίαο (Serial Communication Interfaces SCI), κεηαζρεκαηίδνληαο ηα παθέηα ζε ηχπνπ πξσηνθφιινπ TCP (serial to tcp) γηα ηελ επηθνηλσλία κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα. Δπηπξφζζεηα απφ πιεπξάο ηεο ρσξεηηθφηεηαο κλήκεο ηνπ ελζσκαησκέλνπ ζα πξέπεη λα ππάξρεη ηνπιάρηζηνλ 64KB ειεχζεξνο ρψξνο ζηελ θχξηα κλήκε RAM θαη 32ΘΒ ζηελ flash κλήκε γηα ηελ νξζή ιεηηνπξγία ηνπ εθηειεζηηθνχ πξάθηνξα (agent). 40

41 Θεθάιαην 3: Γηαρείξηζε Αζπξκάησλ Πεκείσλ Ξξφζβαζεο ( Access Points) * Πηελ παξνχζα εξγαζία δφζεθε βαξχηεηα ζηα ελζσκαησκέλα επηθνηλσληαθά ζπζηήκαηα ηα νπνία εθηφο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ησλ ελζσκαησκέλσλ έρνπλ θαη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο κεηαγσγήο θαη κεηάδνζεο πιεξνθνξηψλ βάζε ελφο πξσηνθφιινπ θαη ζηα πιαίζηα ελφο δηθηχνπ. Ξην ζπγθεθξηκέλα, ζρεδηάζηεθε θαη δεκηνπξγήζεθε ην απαξαίηεην ινγηζκηθφ, ην νπνίν έηξεμε ζε έλα αζχξκαην δξνκνινγεηή (Access Point Router). H αλαγθαηφηεηα ησλ δηθηπαθψλ ζπζθεπψλ πξνέθπςε απφ ηελ εμέιημε ζην ρψξν ησλ δηθηχσλ, ε νπνία γέλλεζε λέεο αλάγθεο, φπσο ε ππνζηήξημε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ρξεζηψλ, ε δηαζχλδεζε θαη επέθηαζε ησλ δηθηχσλ. Νη δηθηπαθέο ζπζθεπέο έθαλαλ δπλαηή ηελ ηεξαξρηθή θαη πνιχ-επίπεδε ζρεδίαζε ησλ δηθηχσλ. Έθαλαλ δπλαηή ηελ πινπνίεζε πνιχ απνδνηηθψλ ηνπνινγηψλ (π.ρ. ε ηνπνινγία ηνπ αζηέξα ζηνλ νπνίν φινη νη θφκβνη απέρνπλ ζηαζεξή απφζηαζε θαη "θξέκνληαη" απφ έλα θεληξηθφ θαηαλεκεηή) ελψ πνιιά ππνδίθηπα κπνξνχλ πιένλ λα δηαζπλδένληαη κε δηαθαλή ηξφπν (π.ρ. κε ηε ρξήζε κηαο γέθπξαο). Ζ πιεξνθνξία κε ηε κνξθή παθέησλ δεδνκέλσλ ζε έλα ζχγρξνλν δίθηπν κπνξεί λα αθνινπζήζεη ελαιιαθηηθέο δηαδξνκέο γηα λα θηάζεη απφ ηελ πεγή ζηνλ πξννξηζκφ, πξνζζέηνληαο αμηνπηζηία ζε έλα δίθηπν ελψ εμεηδηθεπκέλεο ζπζθεπέο (δξνκνινγεηέο) απνθαζίδνπλ γηα ηε βέιηηζηε δξνκνιφγεζε ησλ δεδνκέλσλ. Νη δηθηπαθέο ζπζθεπέο γίλνληαη αληηθείκελν κειέηεο ζε απηή ηελ εξγαζία, θαη εμεηάδνληαη σο πξνο ηε ιεηηνπξγηθφηεηα, ηελ αξρηηεθηνληθή ηνπο θαη ηελ πην ζπλεζηζκέλε ρξήζε ηνπο. 3.1 Γεληθά ζηνηρεία αζπξκάησλ ζεκείσλ πξφζβαζεο (Access Points) Πηα δίθηπα ησλ ππνινγηζηψλ ην Αζχξκαην Πεκείν Ξξφζβαζεο ή ν Πηαζκφο Βάζεο ή WAP (wireless access point) είλαη κηα ζπζθεπή πνπ ζπλδέεη αζχξκαηεο ζπζθεπέο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηνπο γηα ην ζρεκαηηζκφ ελφο Αζχξκαηνπ Γηθηχνπ. Ν ζηαζκφο βάζεο ζπλήζσο 41

42 ζπλδέεηαη κε έλα Δλζχξκαην Γίθηπν θαη κπνξεί λα κεηαθέξεη δεδνκέλα αλάκεζα ζηηο αζχξκαηεο θαη ηηο ελζχξκαηεο ζπζθεπέο. Ξνιινί ζηαζκνί βάζεο κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κεηαμχ ηνπο γηα λα ζρεκαηίζνπλ έλα κεγαιχηεξν δίθηπν πνπ επηηξέπεη "πεξηαγσγή (roaming)" (ελψ αληίζεηα, έλα δίθηπν ζην νπνίν ζπζθεπέο πειάηεο επηθνηλσλνχλ απφ κφλεο ηνπο ρσξίο λα ρξεηάδνληαη θάπνην ζεκείν πξφζβαζεο- είλαη έλα ad-hoc δίθηπν). Έλα αζχξκαην ζεκείν πξφζβαζεο έρεη IP δηεχζπλζε γηα δηακφξθσζε. Έηζη, ε επηθνηλσλία κεηαμχ πειαηψλ - ζηαζκψλ θαη ελφο Access Point επηηπγράλεηαη κέζσ ηνπ πξσηνθφιινπ tcp/ip. Γηα λα ππάξρεη ζηαζεξφηεηα, ζπκβαηφηεηα θαη φρη αζπκθσλία ζρεηηθά κε ηηο ζπρλφηεηεο πνπ ζα εθπέκπεη ην θαλάιη ελφο access point δεκηνπξγήζεθε έλα ζχλνιν απφ standards γλσζηά σο ΗΔΔΔ. Θαηά ρξνλνινγηθή ζεηξά ηα standards απηά παξνπζηάδνληαη ζην επφκελν πίλαθα θαη δηαθέξνπλ ζην κήθνο θαλαιηνχ, ζηελ ζπρλφηεηα ιεηηνπξγίαο, ζηελ απνδνηηθφηεηα θαη ζην βειελεθέο. Ξίλαθαο 8: ΗΔΔΔ πξφηππα Name Release date Op. Frequency Throughput (typ.) Net bit rate (max.) Range (indoor) a October GHz 27 Mbit/s 54 Mbit/s ~35 m b October GHz ~5 Mbit/s 11 Mbit/s ~30 m g June GHz ~22 Mbit/s 54 Mbit/s ~up to 100 m n January 2010 (speculated) 5 GHz and/or 2.4 GHz 144 Mbit/s 600 Mbit/s ~up to 300 m Ρα αζχξκαηα ζεκεία πξφζβαζεο απνηεινχληαη ηνπιάρηζηνλ απφ δχν θπζηθέο δηαζπλδέζεηο επηθνηλσλίαο (physical interfaces), ην αζχξκαην πεξηβάιινλ επηθνηλσλίαο (radio interface) γλσζηφ σο wlan θαη ην πεξηβάιινλ ελζχξκαηεο επηθνηλσλίαο (Ethernet interface) γλσζηφ σο wan αλ ε ζχλδεζε είλαη ζε άιιν δίθηπν (Internet) ή lan αλ είλαη ζην ίδην δίθηπν. Ρα βαζηθά ηνπ θπζηθά εμσηεξηθά ζηνηρεία φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα 11, είλαη εθηφο απφ ηελ ηξνθνδνζία (κεξηθά access points ηξνθνδνηνχληαη κέζσ ηεο ελζχξκαηεο 42

43 θαισδίσζεο γλσζηφ σο Power Over Ethernet), ην θνπκπί γηα λα επαλαθέξνπκε ηε ζπζθεπή ζηηο εξγνζηαζηαθέο ηεο ξπζκίζεηο (reset button), lan ππνδνρέο θαη wan ππνδνρέο. Πρήκα 11: Φπζηθά εμσηεξηθά ζηνηρεία ελφο AP Ρα πεξηζζφηεξα APs ηεο αγνξάο ζπλήζσο κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ κε πνιινχο ηξφπνπο (multi mode APs). Κπνξνχλ λα είλαη απφ απιέο γέθπξεο (AP bridge) ελφο δηθηχνπ ή αθφκα θαη λα αλαιακβάλνπλ ηα ίδηα λα θάλνπλ ηε δξνκνιφγεζε ησλ παθέησλ, λα είλαη δειαδή AP- routers. Δπίζεο, ζην αζχξκαην Interface κπνξνχλ λα εθπέκπνπλ ζε έλα θαλάιη επηθνηλσλίαο κε έλα φλνκα SSID ή ζε δχν ή πεξηζζφηεξα θαλάιηα κε αληίζηνηρα νλφκαηα (πνιιαπιά SSIDs) ή αθφκα, λα δεκηνπξγνχλ δηπιά νλφκαηα δηθηχσλ ρσξίδνληαο ην θαλάιη ζηελ κέζε (virtual access points). Δπηπιένλ, κπνξνχλ λα παίδνπλ ηνλ ξφιν ελφο πειάηε πνπ ζπλδέεηαη ζε θάπνην άιιν AP, λα παίδνπλ ηνλ ξφιν ηνπ εληζρπηή ζήκαηνο ελφο ππάξρνληνο δηθηχνπ ή θαη λα δεκηνπξγνχλ αζχξκαηεο ζεκείν πξνο ζεκείν δεχμεηο (point to point). Ρέινο ππνζηεξίδνπλ ηoλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο WDS (wireless distribution system), ν νπνίνο πινπνηεί ηε ιεηηνπξγία ηεο αζχξκαηεο γεθχξσζεο κεηαμχ ησλ APs ρσξίο λα επηηξέπνπλ ζε αζχξκαηνπο ζηαζκνχο λα έρνπλ πξφζβαζε ζην αζχξκαην κέζν θαη ζηε ιεηηνπξγία ηνπ αζχξκαηνπ επαλαιήπηε, ζηελ νπνία ηα APs επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο θαη κε ηνπο αζχξκαηνπο ζηαζκνχο. Ρν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη κία κφλν ζπζθεπή έρεη δχν δηαθνξεηηθνχο ξφινπο. Έηζη ζην παξαθάησ ζρήκα ηα WDS enabled AP παξέρνπλ πξφζβαζε ζηνπο αζχξκαηνπο πειάηεο ζηελ θπςέιε θαη παξάιιεια έρνπλ θαη αζχξκαηε ζχλδεζε κε άιια WDS enabled AP. Ρέινο κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζαλ ζπζθεπέο δηζεκηαθήο δεχμεο (point to point) γηα δεκηνπξγία κηα ζχλδεζεο ζεκείν πξνο ζεκείν. 43

44 Πρήκα 12: Ξαξάδεηγκα ιεηηνπξγίαο WDS Δίλαη πξνθαλέο νηη ππάξρνπλ πνιιέο επηινγέο γηα ην πψο κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη έλαο αζχξκαηνο θφκβνο δηθηχνπ. Απηφ ππνδειψλεη αθφκα πεξηζζφηεξνπο ιφγνπο γηα λα γίλεη δηαρείξηζε απηψλ ησλ ζπζθεπψλ, αιιά θαη άιισλ πνπ ζπλδένληαη πάλσ ζε απηέο. Ξαξαθάησ αλαιχεηαη ε βαζηθή ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπο. 3.2 Ρν πξφηππν Δηζαγσγηθά ζηνηρεία Ρν πξφηππν ΗΔΔΔ είλαη ην βαζηθφηεξν θαη πην αλαγλσξηζκέλν πξφηππν γηα WLAN, ζηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ νπνίνπ ζηεξίδνληαη ηα πξσηφθνιια ηεο ΗΔΔΔ (802.11a θαη b) γηα αζχξκαηα ηνπηθά δίθηπα. Πχκθσλα κε ηελ αξρηθή δηαηχπσζε ηνπ Project Authorization Request, ζθνπφο ηνπ πξνηεηλφκελνπ πξνηχπνπ ΗΔΔΔ ήηαλ ε δεκηνπξγία ησλ πξνδηαγξαθψλ γηα ηε δηαζχλδεζε ζηαζεξψλ, θνξεηψλ θαη θηλεηψλ ζπζθεπψλ ζε κία ηνπηθή πεξηνρή. Έηζη ην Λνέκβξην ηνπ 1997, ην ηειηθφ Standard πνπ δεκνζηεχζεθε, φξηδε ηε ιεηηνπξγία πξσηνθφιισλ κε ηε βνήζεηα ησλ νπνίσλ ζα γηλφηαλ ε αζχξκαηε δηθηχσζε κηαο ηνπηθήο πεξηνρήο. Όπσο θαη ζηα πξφηππα θαη 802.5, θχξηα ππεξεζία ηνπ είλαη ε κεηαθνξά ησλ ΚSDU (MAC Service Data Unit) κεηαμχ ησλ 44

45 νκφηηκσλ ζηξσκάησλ δεχμεο δεδνκέλσλ. Νη ιεηηνπξγίεο θαη νη ππεξεζίεο πνπ θαζνξίδνληαη απφ ην αθνξνχλ ηα επίπεδα MAC θαη PHY, φπσο θαίλεηαη θαη ζην παξαθάησ ζρήκα. Πρήκα 13: Δπίπεδα ιεηηνπξγίαο b Γηα ην ππφζηξσκα MAC, έρνπλ θαζνξηζηεί δχν ηξφπνη ιεηηνπξγίαο, κία θαηαλεκεκέλε (distributed) θαη κία ζπληνληζκέλε (coordinated). To ππνζηεξίδεη γηα ην θπζηθφ επίπεδν, ηξία δηαθνξεηηθά ζηξψκαηα, δχν πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ξαδηνζπρλφηεηεο σο κέζν κεηάδνζεο (κε ρξήζε ηερληθψλ εμάπισζεο θάζκαηνο, ελαιιαγήο ζπρλφηεηαο θαη επζείαο αθνινπζίαο) θαη έλα πνπ ρξεζηκνπνηεί ππέξπζξε αθηηλνβνιία. Ζ δηάθξηζε απηή πξνέθπςε, επεηδή ηελ πεξίνδν πξνηππνπνίεζεο ηνπ , ππήξραλ πινπνηήζεηο αζπξκάησλ δηθηχσλ, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχζαλ ηηο παξαπάλσ ηερληθέο. Έηζη ππήξμε ε δηάζεζε λα εληάμνπλ απηέο ηηο ηερληθέο ζην λέν πξφηππν. Γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πξσηνθφιινπ ειήθζεζαλ ππφςε θαη νη επφκελεο ζεκαληηθέο δηαθνξέο αλάκεζα ζε ελζχξκαηα θαη αζχξκαηα LAN: Δλέξγεηα: Νη ζπζθεπέο νη νπνίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε έλα αζχξκαην δίθηπν κπνξεί λα είλαη είηε θνξεηέο (portable), δειαδή κπνξνχλ λα κεηαθεξζνχλ, αιιά γηα λα ιεηηνπξγήζνπλ ζα πξέπεη λα είλαη ζε θάπνην ζηαζεξφ ζεκείν (φπσο γηα παξάδεηγκα είλαη έλα laptop), είηε θηλεηέο (mobile), δειαδή κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ελ θηλήζεη (palmtop, θηλεηφ ηειέθσλν). Θαη ζηηο δχν 45

46 πξναλαθεξζείζεο πεξηπηψζεηο απαηηείηαη ε ρξήζε κπαηαξηψλ, έηζη ψζηε λα ππνζηεξηρζνχλ ηα δηάθνξα ειεθηξνληθά ζηνηρεία, αιιά θαη ε αζχξκαηε θάξηα δηθηχνπ, πνπ θαηά θαλφλα θαηαλαιψλεη πεξηζζφηεξε ελέξγεηα, κε απνηέιεζκα λα εμαληινχληαη πην γξήγνξα νη κπαηαξίεο ηεο ζπζθεπήο. Έηζη, πινπνηήζεθαλ δηάθνξεο ιεηηνπξγίεο ειέγρνπ ηεο ηζρχνο, νη νπνίεο πινπνηνχληαη ζην επίπεδν ΚΑC. Δχξνο δψλεο ζπρλνηήησλ: Ρν πξσηφθνιιν , κε δηάθνξεο κεζφδνπο θαη ηερληθέο πνπ εθαξκφδεη, επηηπγράλεη πςειφ ξπζκφ κεηάδνζεο δεδνκέλσλ ζηε κπάληα ζπρλνηήησλ ISM. Αζθάιεηα: Δπεηδή ζηα αζχξκαηα δίθηπα ηα ζήκαηα κεηαδίδνληαη ζε πνιχ κεγαιχηεξεο πεξηνρέο απφ απηέο πνπ θαιχπηεη έλα θαιψδην ή κία νπηηθή ίλα, ην ζέκα ηεο αζθάιεηαο επηθεληξψλεηαη ζην λα ιακβάλνπλ ηελ πιεξνθνξία κφλν φζνη είλαη εμνπζηνδνηεκέλνη. Δπίζεο, κε δηάθνξεο ζπλερψο αλαπηπζζφκελεο θαη βειηησκέλεο πξνδηαγξαθέο θαη κεζφδνπο γίλεηαη ε θξππηνγξάθεζε ησλ δεδνκέλσλ. Γηεπζπλζηνδφηεζε: Δπεηδή ε ηνπνινγία ελφο αζχξκαηνπ δηθηχνπ είλαη δπλακηθή, ε δηεχζπλζε πξννξηζκνχ δελ αληαπνθξίλεηαη πάληα ζηελ ίδηα θπζηθή ζέζε ηνπ πξννξηζκνχ. Έηζη πξνθχπηεη πξφβιεκα δξνκνιφγεζεο παθέησλ κεηαμχ θηλεηψλ ζηαζκψλ, ην νπνίν κπνξεί λα ιπζεί κε ηε ρξήζε δηάθνξσλ πξσηνθφιισλ φπσο είλαη ην MobileIP, ην νπνίν βαζίδεηαη ζην πξσηφθνιιν κεηαθνξάο TCP/IP. Ρν ππήξμε θαζνξηζηηθφ ζηελ εμάπισζε ησλ αζπξκάησλ δηθηχσλ, θαζψο ε πξνηππνπνίεζε έδηλε ηε δπλαηφηεηα δηα-ιεηηνπξγηθφηεηαο ζηηο ζπζθεπέο πνπ ην ρξεζηκνπνηνχζαλ. Υζηφζν, επεηδή δελ ππνζηήξηδε πςειέο ηαρχηεηεο (1 Κbps θαη 2 Mbps, ηαρχηεηεο πνιχ κηθξέο ζε ζχγθξηζε κε ηα 10 Mbps, 100Mbps θαη ηα 1000 Mbps πνπ πξνζθέξεη ην ελζχξκαην Ethernet) ε ρξήζε ηνπ πεξηνξηδφηαλ, πξφβιεκα ην νπνίν ζηγά ζηγά βξίζθεη ιχζε θαζψο εκθαλίδνληαη λέεο παξαιιαγέο ηνπ πνπ αχμεζαλ ηελ ηαρχηεηα αιιά ηαπηφρξνλα βειηίσζαλ θαη θάπνηα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ. Πηε ζπλέρεηα, αλαθέξνληαη ζπλνπηηθά νη πξνδηαγξαθέο ηνπ , θαζψο θαη θάπνηεο απφ ηηο παξαιιαγέο ηνπ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θάζε κίαο. 46

47 3.2.2 Ξξνδηαγξαθέο Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ην πξσηφθνιιν ιεηηνπξγεί κε ξπζκνχο κεηάδνζεο δεδνκέλσλ ηεο ηάμεσο ησλ 1 θαη 2 Mbps. Ζ κεηάδνζε ζήκαηνο γίλεηαη κε δχν ηξφπνπο. Ν πξψηνο είλαη ε ISM δψλε ζπρλνηήησλ (2.4 GHz GHz) φπνπ ρξεζηκνπνηείηαη δηακφξθσζε FSK 2 level, γηα κεηάδνζε κε ξπζκνχο 1 Mbps θαη FSK 4 level, γηα κεηάδνζε κε ξπζκνχο 2 Mbps. Ν δεχηεξνο ηξφπνο κεηάδνζεο ζήκαηνο είλαη κέζσ ππέξπζξεο αθηηλνβνιίαο, κε κήθνο θχκαηνο 850nm, φπνπ ρξεζηκνπνηείηαη δηακφξθσζε Pulse Position Modulation (PPM). Έρνληαο σο ζθνπφ ηελ ειάηησζε θαηά ην δπλαηφλ ηνπ ζνξχβνπ ζηελήο δψλεο, ρξεζηκνπνηείηαη θσδηθνπνίεζε κε κεζφδνπο απισκέλνπ θάζκαηνο, κε ηηο κεζφδνπο ελαιιαγήο ζπρλφηεηαο (FHSS) θαη επζείαο αθνινπζίαο (DSSS). Πχκθσλα κε ηνπο πεξηνξηζκνχο γηα ηε ρξήζε ηεο ISM δψλεο ζπρλνηήησλ, ε κέγηζηε εθπεκπφκελε ηζρχο πεξηνξίδεηαη ζηα 20dBm ελψ ε επαηζζεζία ηνπ δέθηε πξέπεη λα είλαη κηθξφηεξε ή ίζε ησλ 80dBm γηα FER ηεο ηάμεο ηνπ 3% Ξαξαιιαγέο ηνπ Θάζε παξαιιαγή ηνπ πξσηνθφιινπ ζπκβνιίδεηαη κε ην αθνινπζνχκελν απφ έλα πεδφ ιαηηληθφ γξάκκα, ην νπνίν πξνέξρεηαη απφ ηελ νκάδα εξγαζίαο (task group) πνπ έθαλε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πξσηνθφιινπ a OFDM in 5GHz Band Tν a είλαη έλα πξσηφθνιιν γηα ην θπζηθφ ζηξψκα ελφο αζχξκαηνπ δηθηχνπ, ε ιεηηνπξγία ηνπ νπνίνπ θαζνξίδεηαη ζηε δψλε UNII ζηα 5 GHz. Ιφγσ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζηε δψλε απηή εκθαλίδεη ζαθψο ιηγφηεξεο παξεκβνιέο απφ ηε δψλε ISM, θαζψο θαη κεγαιχηεξνπο ξπζκνχο κεηάδνζεο, πνπ αλέξρνληαη ζηα 54 Mbps. Παθέζηαηα ππεξέρεη ζε επηδφζεηο απφ ην θιαζηθφ θαη ην λεφηεξν θαη πην εμαπισκέλν b. Ρν πξσηφθνιιν απηφ ρξεζηκνπνηεί δηακφξθσζε νξζνγψληαο δηαίξεζε ζπρλφηεηαο (OFDM) b High Rate DSSS Πηφρνο απηνχ ηνπ πξσηνθφιινπ ήηαλ λα απμεζεί ν ξπζκφο κεηάδνζεο ζηα 5,5 Mbps θαη ζηα 10 Mbps, έηζη ε νκάδα εξγαζίαο b επέθηεηλε ηνλ ηξφπν θσδηθνπνίεζεο DSSS 47

48 ηνπ θπζηθνχ επηπέδνπ ηνπ , κε ην λα αιιάμεη ηνλ ηξφπν δηακφξθσζεο ηνπ ζήκαηνο. Ππλεπψο, γηα ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ξπζκψλ ρξεζηκνπνηήζεθε δηακφξθσζε CCK, ελψ γηα ηνπο ξπζκνχο 1 θαη 2 Mbps ρξεζηκνπνηήζεθε δηακφξθσζε DBPSK (Differential Binary) θαη DQPSK (Differential Quadratic), έηζη ψζηε λα δηαηεξεζεί ε ζπκβαηφηεηα κε ην c Bridge Op Procedures Ρν πξσηφθνιιν απηφ ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο απφ ηνπο θαηαζθεπαζηέο ζεκείσλ πξφζβαζεο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε δηα-ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ δηθηχνπ κε ζπζθεπέο άιισλ θαηαζθεπαζηψλ. Νη πιεξνθνξίεο πνπ πεξηέρνληαη ζην πξσηφθνιιν c είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ζσζηήο ιεηηνπξγίαο ησλ bridges d Global Harmonization Όπσο ζπλεπάγεηαη θαη απφ ηνλ ηίηιν ηνπ πξσηνθφιινπ, ζηφρνο ήηαλ λα θαζνξηζηνχλ νη απαηηήζεηο ηνπ θπζηθνχ επηπέδνπ θαη λα θαηαγξαθνχλ ηα λνκηθά πιαίζηα πνπ ηζρχνπλ ζε δηάθνξεο ρψξεο γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ξαδηνζπρλνηήησλ. Κε απηφ ηνλ ηξφπν ζα κπνξνχζαλ λα θαηαζθεπαζηνχλ πξντφληα πνπ ζα ιεηηνπξγνχλ ζε δηάθνξεο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο e MAC Enhancements for QoS Ρν αξρηθφ πξσηφθνιιν δελ παξείρε θαιή Ξνηφηεηα πεξεζίαο (Quality of Service, QoS), γεγνλφο πνπ είρε σο απνηέιεζκα ηε κε βειηηζηνπνίεζε ηεο κεηάδνζεο θσλήο θαη video. Έηζη, ην e έξρεηαη λα θαιχςεη απηφ ην κεηνλέθηεκα θαη λα βειηηψζεη ην QoS ηνπ πξσηνθφιινπ f Inter Access Point Protocol Πην αξρηθφ δελ πξνζδηνξίδεηαη ε επηθνηλσλία κεηαμχ ζεκείσλ πξφζβαζεο. Ρν γεγνλφο απηφ επηηξέπεη ηελ ππνζηήξημε ηεο πεξηαγσγήο ησλ ρξεζηψλ απφ έλα ζεκείν πξφζβαζεο ζε έλα άιιν, δίλνληαο επειημία φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξα distribution systems. Πε πεξίπησζε φκσο πνπ ηα ζεκεία πξφζβαζεο είλαη απφ δηαθνξεηηθνχο θαηαζθεπαζηέο, ελδέρεηαη λα αλαθχςεη πξφβιεκα ζηελ νκαιή ιεηηνπξγία κεηαμχ ηνπο φηαλ ππνζηεξίδνπλ ιεηηνπξγίεο πεξηαγσγήο. Ρν πξφβιεκα απηφ ιχλεη ην f, ην νπνίν παξέρεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζηα ζεκεία 48

49 πξφζβαζεο, έηζη ψζηε λα γίλεη κία πεξηαγσγή κε επηηπρία θαη λα εμαζθαιηζηεί ε νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο g Union of.11a and.11b Ρν g είλαη έλαο ζπλδπαζκφο ησλ παξαιιαγψλ a θαη b, δειαδή επηηπγράλνληαη πςεινί ξπζκνί κεηάδνζεο ηεο ηάμεο ησλ 54 Mbps, δηαηεξψληαο παξάιιεια ηε ζπκβαηφηεηα κε ην δηαδεδνκέλν b. Σξεζηκνπνηεί δηακφξθσζε OFDM (φπσο ην a), θαζψο θαη ηε δηακφξθσζε CCK ελψ ιεηηνπξγεί ζηε δψλε ζπρλνηήησλ ISM (φπσο ην b) h UNII for Europe Ζ πξνδηαγξαθή απηή είλαη ζπκπιεξσκαηηθή ηνπ ππφ-επηπέδνπ MAC θαη ζπκκνξθψλεηαη κε ηνπο θαλνληζκνχο ζηηο επξσπατθέο ρψξεο γηα ηε ρξήζε ηεο δψλεο ζπρλνηήησλ ζηα 5 GHz. Πχκθσλα κε ηνπο επξσπατθνχο θαλνληζκνχο, νη ζπζθεπέο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζ απηή ηε δψλε ζπρλνηήησλ ζα πξέπεη λα παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο εθπεκπφκελεο ηζρχνο, θαζψο επίζεο θαη δπλακηθήο επηινγήο ζπρλφηεηαο i Enhanced Security Πην πξσηφθνιιν γηα ηελ αζθαιή κεηάδνζε δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ε κέζνδνο θξππηνγξάθεζεο WEP. Ν αιγφξηζκνο RC4 ηεο RCA πνπ ρξεζηκνπνηεί απνδείρζεθε αλεπαξθήο θαη κε πνιιά ζθάικαηα, γεγνλφο πνπ θαζηζηνχζε ηα αζχξκαηα δίθηπα αλαζθαιή θαη επάισηα ζε δηάθνξα ήδε επηζέζεσλ. Ζ λέα απηή πξνδηαγξαθή «εληζρπκέλεο αζθάιεηαο» πνπ αλαπηχρζεθε, θαζνξίδεη πξσηφθνιια γηα ηα θιεηδηά θξππηνγξάθεζεο φπσο ηα ΡΘΗΟ (Temporal Key Integrity Protocol) θαη AES (Advanced Encryption Standard) n Enhanced Security Ρν n παξνπζηάδεηαη ην πιένλ ππνζρφκελν πξφηππν γηα ηα αζχξκαηα ηνπηθά δίθηπα αθνχ ελζσκαηψλεη ηερλνινγηθά ζηνηρεία ησλ πξνεγνχκελσλ πξνηχπσλ αιιά θαη θαηλνχξηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά γηα ηελ επίηεπμε κεγαιχηεξσλ ηαρπηήησλ. Ρν πξσηφθνιιν n, ην νπνίν κε ρξήζε πνιιαπιψλ θεξαηψλ (κέζνδνο γλσζηή σο MIMO, εθ ηνπ Multiple Inputs Multiple Outputs) αλακέλεηαη λα παξέρεη νλνκαζηηθφ 49

50 ξπζκφ κεηάδνζεο ηνπιάρηζηνλ 108 Mbps. Ππγθεθξηκέλα, νη ηαρχηεηεο κεηάδνζεο ηνπ n ζα θπκαίλνληαη θαηά κέζν φξν απφ ηα 100 σο ηα 140Mbps, ελψ ζεσξεηηθά κπνξεί λα θηάλνπλ αθφκα θαη ηα 600Mbps. Ζ ηειηθή κνξθή ηνπ n είλαη έηνηκε απφ ηνλ Κάξηην ηνπ Βαζηθά ζηνηρεία ιεηηνπξγίαο Αζπξκάησλ Θφκβσλ Ξξφζβαζεο Πηελ ελφηεηα απηή ζα αλαθεξζνχλ ηα βαζηθά ζηνηρεηά ιεηηνπξγίαο ησλ αζπξκάησλ ζεκείσλ πξφζβαζεο γηα λα είλαη δπλαηή ζηελ ζπλερεία ε επεμήγεζε ηνπ ηξφπνπ απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ηνπο. Ρξφπνη Ιεηηνπξγίαο (Operation Mode) Ρα APs έρνπλ πνιιαπινχο ηξφπνπο ιεηηνπξγίαο (modes), νη νπνίνη εμαξηφληαη απφ ηελ εθάζηνηε ηνπνινγία ηνπ δηθηχνπ. Κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζαλ AP, AP + WDS, Client, Point To Point, WDS, Repeater. Αλάινγα ηελ επηινγή ιεηηνπξγίαο πνπ ζέηνπκε ζε κία ηέηνηα ζπζθεπή ππάξρνπλ δηάθνξεο ξπζκίζεηο πνπ πξέπεη λα ηεζνχλ. Πηνλ παξαθάησ πίλαθα παξαζέηνληαη θάπνηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά αλεμαξηήηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο θαη γίλεηαη ζχληνκε πεξηγξαθή ηνπο. Ξίλαθαο 9: Σαξαθηεξηζηηθά ηξφπσλ ιεηηνπξγίαο Data Rate: Auto : Οπζκφο Κεηάδνζεο δεδνκέλσλ ζην αζχξκαην θαλάιη. Fragment Threshold: 2346 ( ): Νξίδνπκε ην κήθνο ηνπ παθέηνπ. Band 2.4 GHz (G) :Κπάληα ιεηηνπξγίαο a/b/g/n) Ρν standard ρξεζηκνπνηεί κηα ηερληθή γηα λα ρσξίδεη ηα κεγάια κελχκαηα ζε κηθξφηεξα θνκκάηηα (fragments) ψζηε λα επηηπγράλεηαη απνδνηηθφηεξε επηθνηλσλία. Απφ ηελ κηα ην κεγαιχηεξν κέγεζνο παθέηνπ ζεκαίλεη κεγαιχηεξε απφδνζε θαλαιηνχ αιιά θαη ζεκαληηθή απψιεηα πιεξνθνξίαο απφ ηελ θαηαζηξνθή ελφο παθέηνπ θαη απφ ηελ άιιε κηθξφηεξα παθέηα ζεκαίλεη πςειφ overhead θαη ρακειή απφδνζε ηνπ θαλαιηνχ απφ ηηο 50

51 πνιιέο επηβεβαηψζεηο απνζηνιήο ηνπ παθέηνπ (acknowledge ACK). Έηζη αλ ην θαλάιη επηθνηλσλίαο είλαη θαιφ (ρσξίο ζφξπβν ή παξεκβνιέο), κεγαιχηεξν παθέην ζπλεπάγεηαη θαιχηεξε απφδνζε. Δπηπξφζζεηα, ην κήθνο ηνπ εμαξηάηαη ηφζν απφ ην είδνο ηεο πιεξνθνξίαο πνπ κεηαθέξεηαη απφ ηα παθέηα (θσλή, πνιπκεζηθέο εθαξκνγέο) φζν θαη ζε ηη πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο (http,ftp,telnet etc) ζα ρξεζηκνπνηεζεί ην κέζν. RTS Threshold: 2347 (0-2347): Νξίδεηαη ην κέγεζνο ηνπ RTS (Request to Send) παθέηνπ. Ρν ζηάληαξλη έρεη έλα κεραληζκφ γηα λα εγθαζηζηά κηα επηθνηλσλία κεηαμχ ελφο AP θαη ελφο client. O πειάηεο client ζηέιλεη ην rts ζην AP ην νπνίν επηζηξέθεη έλα CTS (clear to send). Απηφ δηεπθνιχλεη ηελ επηθνηλσλία γηαηί εκπνδίδεη ηελ ζχγθξνπζε παθέησλ. Γηα παξάδεηγκα: Πε έλα θιαζζηθφ b WLAN δίθηπν (π.ρ. κέζα ζε έλα θηίξην), νη clients εθπέκπνπλ κε omni θεξαίεο θαη ελψλνληαη κε ην AP. Αλ θάπνηνο client ζειήζεη λα κεηαδψζεη, κπνξεί λα δεη αλ θάπνηνο άιινο κεηαδίδεη εθείλε ηε ζηηγκή θαη έηζη απνθεχγνληαη νη ζπγθξνχζεηο. Αλ ππάξρνπλ θάπνηνη clients πνπ βιέπνπλ κφλν ην AP θαη φρη φινπο ηνπο ππφινηπνπο, ηφηε γηα απηνχο είλαη hidden nodes θαη ζα πξνθαιέζνπλ ζπγθξνχζεηο. (ΓΔΛ ελλννχκε φηη έρνπκε ad hoc δίθηπν κε ηνπο clients). Όινη επηθνηλσλνχλ κφλν κέζσ ηνπ AP, απιά κπνξνχλ λα αθνπγθξάδνληαη ηηο κεηαδψζεηο ησλ ππνινίπσλ (π.ρ. ζην δηπιαλφ γξαθείν) εμαηηίαο ηεο επηθάιπςεο ησλ ινβψλ αθηηλνβνιίαο ησλ omni θεξαηψλ ηνπο). Αλ ην παξαπάλσ ζελάξην είλαη ζσζηφ, ηφηε ην b ζεσξεί σο εμαίξεζε ηνπο hidden nodes. Έηζη ε απφδνζε ηνπ πξσηνθφιινπ πέθηεη, εθηφο θη αλ ρξεζηκνπνηεζεί RTS/CTS mode ην νπνίν απνηξέπεη ηηο ζπγθξνχζεηο αιιά ξίρλεη θαη πάιη ηελ απφδνζε. Beacon Interval: 100 ( ms): Ξξφθεηηαη γηα ηνλ ρξφλν κεηαμχ δηαδνρηθψλ beacons. Έλα Beacon είλαη εθείλν ην παθέην πνπ πεξηέρεη πιεξνθνξία ειέγρνπ, κεηαδίδεηαη ζηα δηαζέζηκα θαλάιηα θαη βνεζά ην αζχξκαην ζηαζκφ ζηελ αλαγλψξηζε πηζαλφλ γεηηνληθψλ αζχξκαησλ δηθηχσλ. Γελ ππάξρεη θαλφλαο πνπ λα θαζνξίδεη ηελ ηηκή ηνπ αιιά εμαξηάηαη απφ ηελ εθάζηνηε ηνπνινγία. Γηα παξάδεηγκα αλ έρνπκε πνιινχο ζηαζκνχοπειάηεο, ε κηθξή ηηκή ζην beacon interval ζα είρε σο απνηέιεζκα κεγάιε θαζπζηέξεζε ζηελ επηθνηλσλία ηνπ AP ζηνλ client. 51

52 ACK Timing: 91 (0-255 * 4 us): Δίλαη ν ρξφλνο πνπ έλα AP πεξηκέλεη γηα λα πάξεη επηβεβαίσζε ("Acknowledgement") γηα ην παθέην πνπ έζηεηιε. Αλ δελ πάξεη απάληεζε ("ACK timeout") πνπ ζεκαίλεη φηη ην παθέην δελ έθηαζε ζηελ άιιε κεξηά μαλαζηέιλεη ην παθέην. Γεληθά ηζρχεη φηη κεγαιχηεξν ρξφλνο επηβεβαίσζεο ζεκαίλεη κηθξφηεξε απφδνζε, αιιά αθφκα θαη απηφ εμαξηάηαη απφ ηελ ηνπνινγία ηνπ αζχξκαηνπ δηθηχνπ θαη ηηο ζπλζήθεο ηνπ κέζνπ. Client Expired Time: 300 ( sec): Δίλαη ν ρξφλνο φπνπ θάπνηνο πειάηεοclient κπνξεί λα βξίζθεηαη ζε αδξαλήο θαηάζηαζε (idle) ρσξίο λα κεηαθέξεη πιεξνθνξία πξηλ αθαηξεζεί απφ ηελ ιίζηα ησλ ζπλδεδεκέλσλ πειαηψλ ζην AP. Νξίδεηαη ζε APs. Preamble Type: Long Short : Δίλαη εηζαγσγηθή πιεξνθνξία πξηλ απφ ηελ επηθεθαιίδα (header) ηνπ παθέηνπ θαη αθνξά ζηνηρεία πνπ βξίζθνληαη πην ρακειά απφ ην MAC επίπεδν θαη ρξεζηκεχνπλ ζην δέθηε ψζηε λα ιάβεη έλα εηζεξρφκελν OFDM ζήκα θαη λα κπνξέζεη έηζη λα ζπγρξνλίζεη κε ηνλ απνδηνκνξθσηή (demodulator). Broadcast SSID: Enabled Disabled: Νξίδεηαη ε εθπνκπή ηνπ νλφκαηνο ηνπ αζχξκαηνπ δηθηχνπ. Κε απηφ ην ηξφπνη νη αζχξκαηνη πειάηεο δελ κπνξνχλ λα «δνπλ» ην φλνκα ηνπ δηθηχνπ θαη θαηά ζπλέπεηα δελ ζα κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ αλ δελ γλσξίδνπλ ην φλνκα. Block WLAN Relay: Enabled Disabled: Νπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα κνληέιν απνκφλσζεο ησλ πειαηψλ- client πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζε θάπνην AP. Αλ έρνπκε γηα παξάδεηγκα έλα δεκφζην αζχξκαην δίθηπν, ε επηινγή απηή εκπνδίδεη ηελ επηθνηλσλία ησλ παθέησλ κεηαμχ ησλ αζχξκαησλ πειαηψλ-clients (relay). Έηζη θάζε πειάηεο ζπλδεδεκέλνο ζην AP κε ελεξγνπνηεκέλε απηή ηελ επηινγή δελ κπνξεί λα «δεη» ηνπο ππνινίπνπο clients πξνζδίδνληαο ζην δίθηπν κεγαιχηεξε αζθάιεηα. IAPP: Enabled Disabled: Δίλαη ηα αξρηθά ηνπ Inter Access Point Protocol θαη 52

53 απνηειεί κηα ζπλάξηεζε επέθηαζεο ηνπ ζηάληαξλη. Δλεξγνπνηψληαο απηή ηελ επηινγή δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο αζχξκαηνπο ζηαζκνχο λα κπνξνχλ λα επηθνηλσλήζνπλ κε πεξηζζφηεξα απφ κηα αζχξκαηεο ζπζθεπέο. Κε απηφ ηνλ ηξφπν έλαο αζχξκαηνο ζηαζκφο κπνξεί λα ζπλδέεηαη απφ ην έλα Access Point ζην άιιν Access Point θαζφζνλ κεηαθηλείηαη ζε επηθαιππηφκελεο πεξηνρέο ησλ δπν Access Points ηνπ δηθηπνχ καο. Γηα παξάδεηγκα, ζην παξαθάησ ζρήκα ππάξρεη έλαο θνξεηφο ππνινγηζηήο θαη δεηνχκελν είλαη λα ζπλερίζεη λα βξίζθεηαη ζην δίθηπν θαζψο κεηαθηλείηαη απφ ην έλα AP (dev1) ζην δεχηεξν AP (dev2). Δλεξγνπνηψληαο ζηηο δχν ζπζθεπέο ηελ επηινγή IAPP επηηξέπνπκε ην θνξεηφ ππνινγηζηή λα ζπλερίζεη λα είλαη ζπλδεδεκέλνο ζηηο επηθαιππηφκελεο πεξηνρέο ρσξίο λα ραζεί ε επηθνηλσλία. Απηφ βέβαηα πξνυπνζέηεη φηη θαη ηα δχν APs ζα βξίζθνληαη ζην ίδην ππνδίθηπν θαη ζα έρνπλ ην ίδην φλνκα δηθηχνπ (SSID). Δπίζεο, αλ γίλεηαη ρξήζε ηαπηνπνίεζεο πξέπεη θαη ηα δχν APs λα έρνπλ ην πξνθίι ηνπ ρξήζηε (θνξεηφο ππνινγηζηήο ζην παξάδεηγκα καο). Authentication Type: Open System Shared Key Auto: Όηαλ ε ζπζθεπή ιεηηνπξγεί ζαλ πειάηεο (client), κπνξεί λα ππνζηεξίμεη ηνλ ηξφπν ηαπηνπνίεζεο. Ζ πξνθαζνξηζκέλε ηηκή είλαη ην open εθηφο θαη αλ νη clients θαη ηα APs ζην ίδην αζχξκαην δίθηπν έρνπλ ζέζεη θάπνηνπ είδνπο αζθάιεηα (πρ WEP security). Θάζε ζηαζκφο, είηε είλαη κέξνο ελφο IBSS ή ελφο ESS δηθηχνπ, πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ ππεξεζία ηεο επηθχξσζεο (authentication) πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε κηαο ζχλδεζεο (ε νπνία ζην

54 αλαθέξεηαη σο ζχλδεζε ή association) κε έλαλ άιινλ ζηαζκφ, κε ηνλ νπνίν ζέιεη λα επηθνηλσλήζεη. Νη ζηαζκνί πνπ εθηεινχλ ηελ ππεξεζία ηεο authentication ζηέιλνπλ έλα unicast management authentication πιαίζην ζηνλ αληίζηνηρν ζηαζκφ. Ρν θαζνξίδεη ηηο αθφινπζεο δχν ππεξεζίεο επηθχξσζεο: Δπηθχξσζε αλνηθηνχ ζπζηήκαηνο (open system authentication): Απηή είλαη ε πξνθαζνξηζκέλε κέζνδνο επηθχξσζεο ηνπ Πχκθσλα κε απηή, ν ζηαζκφο πνπ ζέιεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ ππεξεζία ζηέιλεη έλα πιαίζην ειέγρνπ κε ηελ ηαπηφηεηα ηνπ απνζηνιέα θαη ν ζηαζκφο πνπ ην ιακβάλεη ζηέιλεη σο απάληεζε έλα πιαίζην, κε ην νπνίν αλαγλσξίδεη ή φρη ηελ ηαπηφηεηα ηνπ απνζηνιέα. Shared key authentication: Απηφο ν ηχπνο επηθχξσζεο πξνυπνζέηεη φηη φινη νη ζηαζκνί έρνπλ ιάβεη κέζσ ελφο θαλαιηνχ (αλεμάξηεηνπ απφ ην δίθηπν) έλα κπζηηθφ θιεηδί, κε ηε ρξήζε ηνπ νπνίνπ ιακβάλεη ρψξα ε επηθχξσζε. Γηα ηε ρξήζε απηήο ηεο κεζφδνπ εθαξκφδεηαη ν αιγφξηζκνο WEP (Wired Equivalent Privacy). Όηαλ έλαο ζηαζκφο ζέιεη λα απνζπλδεζεί (disassociate) απφ έλαλ άιινλ ζηαζκφ ρξεζηκνπνηεί ηελ ππεξεζία πνπ θαιείηαη deauthentication. Ζ ππεξεζία απηή είλαη κηα εηδνπνίεζε θαη δελ κπνξεί λα απνξξηθζεί απφ έλαλ ζηαζκφ πνπ ιακβάλεη ην αλάινγν πιαίζην ειέγρνπ, ην νπνίν ελεκεξψλεη γηα ηελ επηθείκελε απνζχλδεζε ηνπ ζηαζκνχαπνζηνιέα. Transmit Power(OFDM) 23dBm - 200mW Transmit Power(CCK): 23dBm - 200mW Ξξφθεηηαη γηα ηελ ηζρχ εθπνκπήο ηφζν γηα ην g (OFDM) φζν θαη γηα ην b (CCK). Απμάλνληαο ηελ ηζρχ, απμάλνπκε ζεσξεηηθά θαη ηελ πεξηνρή θάιπςεο ρσξίο απηφ λα απνηειεί θαλφλα αθνχ παξάγνληεο κέζνπ θαη ηπρφλ παξεκβνιέο επεξεάδνπλ ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα. Regulatory Domain: ETSI : To IEEE επηηξέπεη δχν ηχπνπο κεηάδνζεο ζην θπζηθφ κέζν (physical layer), ηελ Direct Spread Spectrum (DSSS) θαη ηελ Frequency Hopped 54

55 Spread Spectrum (FHSS) θαη είλαη έηζη ζρεδηαζκέλνη έηζη ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηνπο θαλνληζκνχο ηεο Νκνζπνλδηαθήο Δπηηξνπή Ρειεπηθνηλσληψλ (FCC ) γηα ιεηηνπξγία ζηa 2,4 GHz ζηελ ΗSM πεξηνρή. Ν θαηακεξηζκφο ησλ ζπρλνηήησλ παγθνζκίσο θαίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Ξεξηνρή Θαηακεξηζκφο Φάζκαηο ΖΞΑ - FCC GHz Δπξψπε - ETSI GHz Ηαπσλία -IC Γαιιία - France ,497 GHz GHz Ηζπαλία - Spain GHz Δπίπεδα αζθάιεηαο ζην αζχξκαην κέζν Πηελ παξαθάησ εηθφλα ζπλνςίδνπκε ηα επίπεδα αζθαιείαο (security) ζην αζχξκαην κέζν. Πρήκα 14: Δπίπεδα αζθαιείαο Πε έλα αζχξκαην δίθηπν ππάξρνπλ ηξεηο βαζηθέο ηερληθέο αζθάιεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη: 55

56 Service Set Identifier (SSID) Media Access Control (MAC) address filtering Wired Equivalent Privacy (WEP) Ζ θαζεκία απφ ηηο παξαπάλσ κεζφδνπο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί μερσξηζηά αιιά κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη νη ηξεηο καδί γηα θαιχηεξν απνηέιεζκα. Θσδηθνπνίεζε WEP H ηερληθή απηή ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θσδηθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ, έηζη ψζηε λα κελ κπνξεί θάπνηνο ρξήζηεο πέξαλ ηνπ πξννξηδφκελνπ λα ιάβεη ηελ πιεξνθνξία. Απηφ γίλεηαη, κε ηε ρξήζε ελφο «θιεηδηνχ» γηα ηελ θξππηνγξάθεζε θαη απνθξππηνγξάθεζε ησλ δεδνκέλσλ, πνπ βξίζθεηαη ζε θάζε ΑΟ θαη θάζε client. To κήθνο ηνπ θιεηδηνχ έρεη θαζνξηζηεί ζηα 40 bits, σζηφζν ππάξρνπλ θαη πινπνηήζεηο φπνπ ην κήθνο ηνπ θιεηδηνχ είλαη 104 bits. Ρν θιεηδί θξππηνγξάθεζεο ζπιιέγεηαη µε έλα δηάλπζµα αξρηθνπνίεζεο 24 bits µε θαηάιεμε ηε δεκηνπξγία ελφο θιεηδηνχ 64 ή 128 bits. Πηε ζπλέρεηα ην θιεηδί απηφ εηζάγεηαη ζηνλ αιγφξηζκν WEP, δειαδή ζε κία γελλήηξηα ςεπδνηπραίσλ αξηζκψλ (Pseudo Random Number Generator). Απηή ε γελλήηξηα παξάγεη κία αθνινπζία απφ ςεπδνηπραία bits ίζε ζε κήθνο κε ην κεγαιχηεξν παθέην, ε νπνία αθνινπζία ζπλδπάδεηαη κε ην εμεξρφκελν/εηζεξρφκελν παθέην ψζηε λα δψζεη ην παθέην πνπ ηειηθά κεηαδίδεηαη ζηνλ αέξα. Πρήκα 15: Θσδηθνπνίεζε WEP 56

57 Πρήκα 16: Δηζαγσγή wep θιεηδηνχ Ν αιγφξηζκνο WEP είλαη έλαο απιφο αιγφξηζκνο ν νπνίνο είλαη βαζηζκέλνο ζε έλαλ RSA s RC4 αιγφξηζκν ν νπνίνο έρεη ηηο παξαθάησ ηδηφηεηεο: Ξαξέρεη ηθαλνπνηεηηθή αζθάιεηα ιφγσ ηεο δπζθνιίαο πνπ ππάξρεη ζην λα αλαθαιπθζεί ην κπζηηθφ θιεηδί ζε κία επίζεζε, γεγνλφο πνπ ζρεηίδεηαη κε ην κήθνο ηνπ θιεηδηνχ θαζψο θαη κε ηε ζπρλφηεηα ελαιιαγήο ηνπ. Δίλαη απηνζπγρξνληδφκελνο, δειαδή ν αιγφξηζκνο ζπγρξνλίδεηαη μαλά γηα θάζε κήλπκα, πξάγκα πνπ ρξεηάδεηαη ζε αζχξκαηα πεξηβάιινληα, φπνπ ηα παθέηα ππάξρεη πηζαλφηεηα λα ραζνχλ (θαζψο θαη ζε θάζε δίθηπν, φρη απαξαίηεηα αζχξκαην). Θσδηθνπνίεζε WEP κε ηαπηνπνίεζε Νη ζπζθεπέο απηέο ππνζηεξίδνπλ άιιν έλα επίπεδν αζθαιείαο γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ησλ αζχξκαησλ πειαηψλ θάλνληαο ρξήζε εμσηεξηθνχ RADIUS* δηαθνκηζηή. Ξίλαθαο 10: Νξηζκφο Radius * RADIUS: Δίλαη ηα αξρηθά ησλ Remote Authentication Dial In User Service (RADIUS) θαη απνηειεί έλα δηθηπαθφ πξσηφθνιιν επηθνηλσλίαο πνπ παξέρεη θεληξηθνπνηεκέλε ηαπηνπνίεζε θαη δηαρείξηζε πξνθίι ρξεζηψλ γηα ππνινγηζηέο-ζπζθεπέο πειάηεο πνπ ζέινπλ λα ζπλδεζνχλ ζε θάπνην ζπγθεθξηκέλν αζχξκαην ζεκείν πξφζβαζεο (Access Point). 57

58 Δάλ γίλεη ρξήζε WEP θσδηθνπνίεζεο, κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηνχκε ηνλ RADIUS δηαθνκηζηή γηα λα ειέγμνπκε ηελ ηαπηνπνίεζε ρξήζηε, ν νπνίνο πξέπεη λα είλαη θαηαρσξεκέλνο. Έλα παξάδεηγκα θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Ν θνξεηφο ππνινγηζηήο γηα λα απνθηήζεη πξφζβαζε ζην αζχξκαην κέζν δεηά ηελ ηαπηνπνίεζε ηνπ απφ ην RADIUS δηαθνκηζηή (radius server), ν νπνίνο πξέπεη λα έρεη ην πξνθίι απηνχ ηνπ ρξήζηε. AP RADIUS SERVER Πρήκα 17: Ξαξάδεηγκα ρξήζεο radius δηαθνκηζηή Γηα λα ελεξγνπνηήζνπκε απηή ηελ επηινγή ζην AP, φπσο βιέπνπκε απφ ην ζρήκα 18 αθνχ επηιέμνπκε αλ ζέινπκε θσδηθνπνίεζε WEP 64 ή 128 bits, πξνζζέηνπκε ηελ IP δηεχζπλζε ηνπ RADIUS δηαθνκηζηή, ηπρφλ αλαγλσξηζηηθφ (password) θαη ην port ιεηηνπξγίαο ηνπ. Πρήκα 18: Οπζκίζεηο wep κε radius 58

59 Θσδηθνπνίεζε WPA - WPA2 Ζ θσδηθνπνίεζε WPA - WPA2 (αξρηθά ηνπ Wi-Fi Protected Access) παξέρεη κεγαιχηεξν επίπεδν αζθάιεηαο ζην αζχξκαην κέζν, απφ ηπρφλ κε ηαπηνπνηεκέλνπο ρξήζηεο ζην AP. πάξρνπλ 2 δηαζέζηκνη ηξφπνη γηα θάζε θσδηθνπνίεζε WPA, WPA2 (ζρήκα 19). Πρήκα 19: Σξήζε WPA security encryption Ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο ζαλ AP, AP + WDS. Θα πξέπεη λα νξηζηεί ην φλνκα ηνπ δηθηχνπ γλσζηφ θαη σο SSID θαζψο θαη ην θαλάιη εθπνκπήο. Δπίζεο ππάξρεη δπλαηφηεηα γηα απελεξγνπνίεζε ηεο εθπνκπήο ηεο ζπζθεπήο. Πρήκα 20: Βαζηθέο ξπζκίζεηο ζε AP 59

60 3.2.2 Ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο ζαλ Client. Ρα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζπζθεπήο ζε απηφ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο είλαη ε επηινγή ηνπ νλφκαηνο δηθηχνπ(ssid) ζην νπνίν ε ζπζθεπή απηή είλαη πειάηεο (client), δηαδηθαζία ε νπνία κπνξεί λα γίλεη βιέπνληαο πνηα δίθηπα είλαη ζην βειελεθέο ηεο ζπζθεπήο-πειάηε παηψληαο ηνπ θνπκπί site survey. πάξρνπλ δπν είδε δηθηχνπ (network type) : ην εηδηθφ (ad-hoc) θαη ππνδνκήο (infrastructure). Πηνλ ηξφπν ππνδνκήο(infrastructure), φιε ε θπθινθνξία πεξλά κέζσ ελφο αζχξκαηνπ ζεκείνπ πξφζβαζεο (access point) ην νπνίν ζπλδέεη ηηο αζχξκαηεο ζπζθεπέο κεηαμχ ηνπο θαη κε ην ελζχξκαην δίθηπν Ethernet. Πηνλ εηδηθφ ηξφπν (ad-hoc) νη ζπζθεπέο κηινχλ άκεζα ν έλαο ζηνλ άιιν θαη δελ ρξεηάδνληαη θάπνην ζεκείν πξφζβαζεο. Αλ γλσξίδνπκε θαη ηελ MAC δηεχζπλζε ηνπ ζηαζκνχ πνπ ζέινπκε λα ζπλδεζνχκε, ηελ βάδνπκε ζην πεδίν BSSID. Ρέινο είλαη δπλαηή ε ελίρπζε ηνπ ζήκαηνο ηνπ αζχξκαην δίθηπν πνπ ζπλδεζήθε ν πειάηεο (client) δίλνληαο ηνπ ίδην ή άιιν φλνκα δηθηχνπ ελεξγνπνηψληαο βέβαηα ηελ δηαζέζηκε επηινγή (Repeater). Πρήκα 21: Δπηινγή ιεηηνπξγίαο σο client. 60

61 3.2.3 Δπηινγή ιεηηνπξγίαο ζαλ WDS (Wireless Distribution System), Point to Point. Ρν WDS (Wireless Distribution System) ρξεζηκνπνηεί ην αζχξκαην κέζν γηα λα επηθνηλσλήζεη κε άιιεο ζπζθεπέο, φπσο απηφ γίλεηαη θαη ζε ελζχξκαηεο ηνπνινγίεο. Γηα λα είλαη εθηθηφ απηφ φπσο θαίλεηαη απφ ηελ παξαθάησ εηθφλα, ζα πξέπεη λα νξηζηεί εθηφο απφ ηελ κπάληα ιεηηνπξγίαο, θαη ην θαλάιη φπνπ ηνπιάρηζηνλ δχν ζπζθεπέο ζα ζπλδεζνχλ ζε ηνπνινγία WDS WDS ή Point to Point, θαζψο επίζεο λα πξνζδηνξηζηεί θαη ε MAC δηεχζπλζε ησλ άιισλ WDS ζπζθεπψλ ζηελ WDS ιίζηα ηεο ζπζθεπήο. Πρήκα 22: Δπηινγή ιεηηνπξγίαο σο WDS. Ππλνπηηθά νη απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο πνπ πξέπεη λα θάλεη έλα δηαρεηξηζηήο γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα αζχξκαην ηνπηθφ δίθηπν κε ζπζθεπέο ζε επηινγή ιεηηνπξγίαο WDS είλαη: o o o Νη ζπζθεπέο πξέπεη λα έρνπλ ην ίδην θαλάιη. Νη ζπζθεπέο πνπ δελ είλαη ζε WDS δελ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ ζην wlan. Δάλ ε ηνπνινγία καο έρεη βξφρν (loop), πξέπεη λα ελεξγνπνηήζεί ην πξφηππν 802.1d Spanning tree ηεο ΗΔΔΔ. 61

62 o Ζ θάζε WDS ζπζθεπή πξέπεη λα έρεη ζηελ WDS ιίζηα ηεο, εθείλεο ηηο MAC δηεπζχλζεηο ησλ ζπζθεπψλ πνπ ζέινπλ λα ζπλδεζνχλ θαη κφλν απηέο. o Όζνλ αθνξά ηελ απφδνζε, ην εχξνο ηεο γξακκήο κεηψλεηαη-πεξηνξίδεηαη αλ πξνζζέηνπκε θαη άιιεο WDS ζπζθεπέο αθνχ ην εχξνο δηακνηξάδεηαη ζε θάζε WDS ζπζθεπή. o Όιεο νη WDS ζπζθεπέο πξέπεη λα έρνπλ ηελ ίδηα θσδηθνπνίεζε αζθαιείαο (WEP,WPA,WPA2) ζην αζχξκαην κέζν. Πρήκα 23: Δηζαγσγή wep θιεηδηνχ ζην WDS. Ξαξαζέηνληαη παξαθάησ 4 ζρήκαηα κε WDS ηνπνινγίεο. Πε φια ηα παξαδείγκαηα ππάξρνπλ 5 ζπζθεπέο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε WDS ιεηηνπξγία. Ρνπνινγία δηαχινπ (Bus topology) Πρήκα 24: WDS ζε ηνπνινγία δηαχινπ 62

63 Ρνπνινγία Αζηεξηνχ (Star Topology) Πρήκα 25: WDS ζε ηνπνινγία αζηεξηνχ. Ρνπνινγία Γαθηπιίνπ (Ring Topology) Πρήκα 26: WDS ζε ηνπνινγία δαθηπιίνπ 63

64 Ρνπνινγία Mesh Πρήκα 27: WDS ζε ηνπνινγία mesh Ιεηηνπξγία ελίζρπζεο ζην αζχξκαην κέζν (Wireless Repeater) H ιεηηνπξγία απηή βνεζά ζηελ αχμεζε ηεο πεξηνρήο θάιπςεο ελφο AP. Έηζη κεηαμχ ηνπ AP θαη ηνπ εληζρπηή (Wireless repeater) δεκηνπξγείηαη κηα κεγαιχηεξε πεξηνρή θάιπςεο θαη βειηηψλεηαη ην ζήκα ζηνπ αζχξκαηνπο πειάηεο (clients). Δάλ γίλεη ρξήζε ηεο ελίζρπζο έρνληαο ηελ αζχξκαηε ζπζθεπή σο WDS πξέπεη ν δηαρεηξηζηήο λα θάλεη ηηο παξαθάησ ξπζκίζεηο: o o Πην AP λα ελεξγνπνηήζεη ην WDS (AP + WDS). Λα νξηζηεί ην ίδην θαλάιη θαη ίδην SSID. Αθνινπζεί ην παξαθάησ παξάδεηγκα. 64

65 Πρήκα 28: Ξαξάδεηγκα ιεηηνπξγία ελίζρπζεο TCP/IP ξπζκίζεηο Νη δηθηπαθέο αζχξκαηέο ζπζθεπέο Access Points έρνπλ ηνπιάρηζηνλ δπν θπζηθά επίπεδα δηαζχλδεζεο (interfaces), ην αζχξκαην θαη ην ελζχξκαην κέζν δηαζχλδεζεο. Αζχξκαην κέζν δηαζχλδεζεο (Wireless Interface) Πηελ παξαθάησ εηθφλα θαίλνληαη νη ξπζκίζεηο πνπ ζέηνληαη ζην AP ζην αζχξκαην κέζν δηαζχλδεζεο. Κπνξεί λα νξηζηεί ζηαηηθά κηα δηεχζπλζε ηχπνπ IP καδί κε ην ππνδίθηπν (subnet) θαη πηζαλή πχιε (gateway) είηε δπλακηθά λα ιάβεη απηφκαηα IP απφ θάπνην DHCP server ζέηνληαο ηελ ζπζθεπή σο DHCP client. Δπηπιένλ δίλνληαη επηινγέο ελεξγνπνίεζεο ζπλαξηήζεσλ spanning tree γηα ηνπνινγίεο βξφρνπ θαζψο θαη δπλαηφηεηα λα δψζνπκε θαη επηπιένλ εηθνληθή IP (ip alias) ζην ίδην αζχξκαην κέζν ψζηε λα είλαη πξνζβάζηκν θαη απφ άιιν ππνδίθηπν. Πρήκα 29: Οπζκίζεηο tcp/ip ζην αζχξκαην κέζν 65

66 Δλζχξκαην κέζν δηαζχλδεζεο( Ethernet Interface) Όπσο θαη πξνεγνχκελα έηζη θαη απηφ ην κέζν δηαζχλδεζεο έρεη αξθεηνχο ηξφπνπο ξχζκηζεο, ζέηνληαο ζηαηηθή IP δηεχζπλζε (static ip), dhcp client, PPPoE (Point to Point Protocol over Ethernet), PPTP. Όινη νη ηχπνη έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα ελεξγνπνηνχλ απελεξγνπνηνχλ ηερληθέο ΛΑΡ, UpNP θαζψο θαη λα επηηξέπνπλ λα πεξλάλε ή φρη παθέηα απφ θάπνην ηδεαηφ δίθηπν (VPN). Πηαηηθή IP Όπσο παξαηεξνχκε απφ ηελ παξαθάησ εηθφλα ζέηνπκε ηελ IP δηεχζπλζε, ην ππνδίθηπν (subnet), ε πχιε (gateway) θαη ηηο IP δηεπζχλζεηο ηνπ παξφρνπ DNS. Πρήκα 30: Οπζκίζεηο ζηαηηθήο ip δηεχζπλζεο ζην ελζχξκαην κέζν κεηάδνζεο Γπλακηθή IP (DHCP client) Ζ ζπζθεπή ιακβάλεη απηφκαηα φιεο ηηο ξπζκίζεηο IP απφ θάπνην δηαθνκηζηή (DHCP server). Ρν κφλν πνπ ρξεηάδεηαη είλαη λα ξπζκηζηεί ην dns. 66

67 Πρήκα 31: Οπζκίζεηο δπλακηθήο ip δηεχζπλζεο ζην ελζχξκαην κέζν κεηάδνζεο PPPoE (Point to Point Protocol over Ethernet) Δίλαη έλα δηθηπαθφ πξσηφθνιιν πξσηφθνιιν αζχξκαηεο ζχλδεζεο απφ ζεκείν ζε ζεκείν γηα δίθηπν Ethernet. Απηφο ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο είλαη θαηάιιεινο, εάλ θάπνηνο ππνινγηζηήο-ζπζθεπή είλαη ζπλδεδεκέλν απεπζείαο κε έλα κφληεκ επξείαο δψλεο (γλσζηφ θαη σο Τεθηαθή ζπλδξνκεηηθή γξακκή [DSL] ή θαισδηαθφ κφληεκ) θαη δηαζέηεηε έλα ινγαξηαζκφ Internet κε Ξξσηφθνιιν απφ ζεκείν ζε ζεκείν γηα δίθηπν Ethernet (PPPoE). Κε απηφ ηνλ ηχπν ινγαξηαζκνχ, γηα ηε ζχλδεζε ζα ρξεηαζηεί έλα φλνκα ρξήζηε, έλαλ θσδηθφ πξφζβαζεο, ηνλ ηχπν ηεο ζχλδεζεο θαζψο θαη ζηνηρεία γηα ην dns. Πρήκα 32: Οπζκίζεηο PPPoE ζην ελζχξκαην κέζν κεηάδνζεο. 67

68 PPTP (Point to Point Tunnelling Protocol) Πήκεξα ην Ethernet είλαη ε επξχηεξα ρξεζηκνπνηνχκελε ηερλνινγία γηα ηε δηθηχσζε ηνπηθψλ πεξηνρψλ, ελψ ην PPP είλαη ην επξχηεξα αλαπηπγκέλν πξσηφθνιιν γηα ηε ζχλδεζε κέζσ ηειεθψλνπ. Νπζηαζηηθά ην πξσηφθνιιν PPP ελζπιαθψλεη ηα TCP/IP παθέηα ηνπ ππνινγηζηή πειάηε θαη ηα πξνσζεί ζηνλ εμππεξεηεηή κέζσ ηεο ζεηξηαθήο γξακκήο επηθνηλσλίαο (layer two (L2) point-to-point links). Ρν πξσηφθνιιν PPTP απνηειεί κία επέθηαζε ηνπ PPP, γηα ηελ αλάπηπμε κηαο tunnelled ζχλδεζεο δηακέζνπ ηνπ Internet θαη ελφο εηαηξηθνχ δηθηχνπ. Έλα PPP frame (IP, IPX) ελζπιαθψλεηαη ρξεζηκνπνηψληαο κηα επηθεθαιίδα ελζπιάθσζεο γεληθήο δξνκνιφγεζεο (GRE) θαη κηα επηθεθαιίδα IP. Πρήκα 33: PPP/PPtP παθέην δεδνκέλσλ Ρν PPP frame είλαη θξππηνγξαθεκέλν κε Microsoft Point-to-Point Encryption (MPPE) ρξεζηκνπνηψληαο θιεηδηά θξππηνγξάθεζεο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ απφ δηαδηθαζίεο απζεληηθνπφηεζεο MS-CHAP, MS-CHAP v2 ή EAP-TLS Νπζηαζηηθά ην PPTP εθκεηαιιεχεηαη ηνπο κεραληζκνχο θξππηνγξάθεζεο ηνπ PPP ελζπιαθψλνληαο έλα ήδε θξππηνγξαθεκέλν PPP frame. Γηα ηε ζχλδεζε ζα ρξεηαζηεί εθηφο απφ ηηο IP ξπζκίζεηο ηνπ άθξνπ ζχλδεζεο, έλα φλνκα ρξήζηε, έλαλ θσδηθφ πξφζβαζεο, ηνλ ηχπν ηεο ζχλδεζεο θαζψο θαη ζηνηρεία γηα ην dns. 68

69 Πρήκα 34: Οπζκίζεηο PPtP ζην ελζχξκαην κέζν κεηάδνζεο Οπζκίζεηο ηνίρνπ πξνζηαζία (FIREWALL) Όιεο απηέο νη ζπζθεπέο έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα θηιηξάξνπλ παθέηα πιεξνθνξίαο ψζηε λα κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ αζθάιεηα έλα επίπεδν πξηλ ην ηνπηθφ firewall ζε θάπνην ππνινγηζηή ελφο ρξήζηε. Δθηφο φκσο απφ ηελ αζθάιεηα, θηιηξάξνληαο θάπνηα παθέηα ή θάπνηα πφξηα (port) επηθνηλσλίαο δεκηνπξγείηαη κηα πνιηηηθή αζθαιείαο γηα φινπο ηνπο πειάηεο πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζε ηέηνηα ζπζθεπή. ICMP (Internet Control Message) Ρν πξσηφθνιιν Internet Control Message Protocol (ICMP) είλαη έλα απφ ηα βαζηθά πξσηφθνιια ηνπ δηαδηθηχνπ. Σξεζηκνπνηείηαη θπξίσο απφ ηα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ελφο δηθηχνπ γηα ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ ιάζνπο, φπσο γηα παξάδεηγκα ηελ έιιεηςε θάπνηαο ππεξεζίαο απφ έλαλ server ή ηελ απνπζία ελφο ππνινγηζηή απφ ην δίθηπν. Δίλαη δπλαηφλ ινηπφλ λα ειέγμνπκε ηελ νξζή ιεηηνπξγία ελφο AP ζηέιλνληαο έλα ICMP παθέην θάλνληαο θάπνην ping ζηελ δηεχζπλζε IP ηνπ AP. 69

70 Πρήκα 35: δηαδηθαζία απνζηνιήο Ping ζηελ δηεχζπλζε Port Filtering (Φηιηξάξνληαο θάπνηα ζχξα) Ζ επηινγή απηή επηηξέπεη νξηζκνχο θαλφλσλ ζηελ ιίζηα ηνπ ηνίρνπ πξνζηαζίαο, θηιηξάξνληαο ηα παθέηα δεδνκέλσλ απφ ην LAN ζην WAN interface, φηαλ απηά δξνκνινγνχληαη απφ ηελ ζχξα/ εχξνο ζπξψλ πνπ ζέηνληαη απν ηνλ θαλφλα. Πρήκα 36: Port filtering IP filtering (Φηιηξάξνληαο θάπνηα δηεχζπλζε IP) Ζ επηινγή απηή επηηξέπεη νξηζκνχο θαλφλσλ ζηελ ιίζηα ηνπ ηνίρνπ πξνζηαζίαο, θηιηξάξνληαο ηα παθέηα δεδνκέλσλ απφ ην LAN ζην WAN interface φηαλ απηά δξνκνινγνχληαη απφ ηελ δηεχζπλζε IP πνπ ζέηνληαη απν ηνλ θαλφλα. 70

71 Πρήκα 37: IP filtering MAC Filtering (Φηιηξάξνληαο θάπνηα δηεχζπλζε MAC) Ζ επηινγή απηή επηηξέπεη νξηζκνχο θαλφλσλ ζηελ ιίζηα ηνπ ηνίρνπ, θηιηξάξνληαο ηα παθέηα δεδνκέλσλ απφ ην LAN ζην WAN interface φηαλ απηά δξνκνινγνχληαη απφ ηελ δηεχζπλζε MAC πνπ ζέηνληαη απν ηνλ θαλφλα. Πρήκα 38: MAC filtering Port forwarding (Ξξνψζεζε θάπνηα ζχξαο) Αλαθέξεηαη σο ε δηαδηθαζία πξνψζεζεο κηα ζχξαο απφ έλα δίθηπν ζε θάπνην άιιν. Απηή ε ηερληθή (ζρήκα 39) επηηξέπεη ζε θάπνην ρξήζηε ελφο εμσηεξηθνχ δηθηχνπ λα θηάζεη ζε θάπνηα ζχξα (port) ζε κηα ηδησηηθή δηεχζπλζε IP, κέζα ζε θάπνην ηνπηθφ δίθηπν LAN. 71

72 Πρήκα 39: Port Forwarding Γηα παξάδεηγκα ζην παξαθάησ ζρήκα νη δπν ππνινγηζηέο είλαη πξνζπειάζηκνη απφ θάπνην εμσηεξηθφ ππνινγηζηή. Πρήκα 40: Ξαξάδεηγκα Port Forwarding DMZ (Demilitarized Zone) Πηε δηάιεθην ηεο αζθάιεηαο ηνπ δηθηχνπ, DMZ είλαη έλα δίθηπν ην νπνίν ρξεζηκεχεη σο ελδηάκεζνο κεηαμχ ελφο αζθαινχο δηθηχνπ θαη ηνπ Internet πνπ ζεσξείηαη αλαζθαιέο. Κηα DMZ ζπλήζσο πεξηέρεη δηαθνκηζηέο πνπ παξέρνπλ ππεξεζίεο ζηνπο ρξήζηεο ηνπ Γηαδηθηχνπ, φπσο web, ftp, (SMTP, POP3 θαη IMAP4), θαη DNS server ρσξίο λα «ζπζηάδεη» κε ηαπηνπνηεκέλνπο ρξήζηεο ζην ηνπηθφ δίθηπν (LAN). Κε απηφ ηνλ ηξφπν ζέηνληαο φπσο θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα ηελ δηεχζπλζε IP 72

73 εθείλνπ ηνπ ππνινγηζηή πνπ έρεη σο ζηφρν, φια ηα εηζεξρφκελα παθέηα λα πξνσζνχληαη ζηνλ ππνινγηζηή πνπ ηέζεθε. Πρήκα 41: Σξήζε θαη παξάδεηγκα DMZ Οπζκίζεηο εχξνπο θαλαιηνχ (Bandwidth Control Settings) Δίλαη δπλαηφο ν πεξηνξηζκφο ηνπ εχξνπο ηεο γξακκήο ζηνπο ππνινγηζηέο ζπζθεπέο πειάηεο πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζην AP. Απηφ βέβαηα είλαη ζρεηηθφ αθνχ κπνξεί ιφγσ απφζηαζεο ή ζνξχβνπ ζην αζχξκαην κέζν λα κελ έρνπκε ηηο ηαρχηεηεο θαλνληθήο ιεηηνπξγίαο. Δπηηπγράλεηαη έηζη πεξηνξηζκφο ηφζν ζην εχξνο ησλ εηζεξρνκέλσλ φζν θαη ησλ εμεξρνκέλσλ παθέησλ. Πρήκα 42: Οπζκίζεηο εχξνπο θαλαιηνχ Ξνηφηεηα ππεξεζηψλ (Quality Of Service) Κηα παξφκνηα ππεξεζία κε ην πεξηνξηζκφ εχξνο ηνπ θαλαιηνχ είλαη θαη ε πνηφηεηα ηνπ θαλαιηνχ γλσζηή σο QOS (Quality of Service). Ζ ππεξεζία δίλεη 73

74 ηελ δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγνχληαη νκάδεο πειαηψλ δίλνληαο ηνπο ρακειφ, κεζαίν θαη πςειφ επίπεδν ηεο κέγηζηεο ξπζκαπφδνζεο (throughput) πνπ νξίδεηαη, δηαδηθαζία ε νπνία κπνξεί λα γίλεη θαη εηδηθά γηα θάπνην ρξήζηε κε ζπγθεθξηκέλε δηεχζπλζε IP ή MAC, αθφκα θαη γηα ζπγθεθξηκέλε ζχξα (port). Γεληθέο Οπζκίζεηο Πρήκα 43: Ξνηφηεηα ππεξεζηψλ Δλεκέξσζε ινγηζκηθνχ (firmware upgrade) Ρη είλαη ην firmware; Πρεδφλ φιεο νη ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο έρνπλ αληί ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο εηδηθφ ινγηζκηθφ γλσζηφ σο firmware. Ρέηνηεο ζπζθεπέο είλαη γηα παξάδεηγκα: θηλεηά ηειέθσλα, ςεθηαθέο θάκεξεο, dvd players, ςεθηαθνί θσδηθνπνηεηέο, ζπζηήκαηα θιηκαηηζκνχ θαη πνιιά άιια. Νη ζπζθεπέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ (Access Point) δελ έρνπλ ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα κε ηελ επξεία έλλνηα ηνπ φξνπ. Όηαλ μεθηλνχλ ηξέρνπλ έλα πξφγξακκα ην νπνίν είλαη ζηελ flash κλήκε ηνπο γλσζηφ σο firmware. To πξφγξακκα απηφ δελ πεξηέρεη κφλν ηε γιψζζα κεραλήο γηα ην κηθξνεπεμεξγαζηή αιιά θαη ζηνηρεία βαζηθψλ ξπζκίζεσλ (configuration) ηεο ζπζθεπήο, θαζψο επίζεο θαη δεδνκέλα γηα ηα εηδηθά θπθιψκαηα ή εηδηθέο ινγηθέο ζπζθεπέο πνπ έρεη. Ρν ινγηζκηθφ απηφ δελ είλαη γεληθήο ρξήζεο θαη είλαη πξνζαξκνζκέλν ζην πιηθφ ηνπ θάζε ελζσκαησκέλνπ. Έηζη ππάξρεη αλάγθε γηα 74

75 ιχζε ηπρφλ πξνβιεκάησλ πνπ κπνξεί λα εκθαλίδεη ην ππάξρνλ firmware, νπφηε κηα απφ ηηο ζπνπδαηφηεξεο δηεξγαζίεο πνπ θάπνηνο δηαρεηξηζηήο θάλεη ζε ηέηνηεο ζπζθεπέο είλαη ε ελεκέξσζε ηνπ ινγηζκηθνχ κε λέα έθδνζε πνπ πηζαλφλ ιχλεη πξνβιήκαηα πνπ κπνξεί λα είραλ δηαγλσζηεί. Firmware Upgrade Δίλαη ε δηαδηθαζία ελεκέξσζεο ηεο ζπζθεπήο κε λέα έθδνζε ηνπ ινγηζκηθνχ. Ζ δηαδηθαζία κπνξεί λα γίλεη είηε κέζσ θάπνηνπ θπιινκεηξεηή είηε απφ θνλζφια κε ρξήζε tftp εληνιήο. Δθφζνλ θνξησζεί ην αξρείν ζηελ ζπζθεπή, ελ ζπλερεία γίλεηαη έιεγρνο ηνπ ινγηζκηθνχ γηα ην αλ είλαη ζσζηφ (signature), γίλεηαη έιεγρνο ηνπ checksum (checksum είλαη έλαο έιεγρνο πιενλαζκνχ θαηά ηε δηαδηθαζία εθθίλεζεο, ε νπνία δηαζθαιίδεη φηη ηα δεδνκέλα είλαη ζσζηά) θαη ηέινο ειέγρεηαη αλ ε ζπζθεπή έρεη ηελ δηαζέζηκε κλήκε. Δάλ ε κλήκε δελ είλαη δηαζέζηκε ηφηε ε ζπζθεπή ζηακαηάεη πξνζσξηλά θάπνηεο δηεξγαζίεο θαη επαλεθθηλείηαη γηα λα δερηεί ην λέν firmware. Αθνχ νινθιεξσζεί ε δηαδηθαζία ελεκέξσζεο ε ζπζθεπή θάλεη επαλεθθίλεζε θαη θνξηψλεη ηηο ξπζκίζεηο (configuration) πνπ είρε. Πρήκα 44: Δλεκέξσζε ινγηζκηθνχ Απνζήθεπζε /Δπαλαθνξά ξπζκίζεσλ ζπζθεπήο (Save/reload settings) Κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο δηεξγαζίεο είλαη απηή ηεο απνζήθεπζεο/επαλαθνξάο ξπζκίζεσλ (configuration) ηεο ζπζθεπήο. Κε ηε ιεηηνπξγία απηή δίδεηαη ε δπλαηφηαηα επαλαθνξάο ηεο ζπζθεπήο ζηηο πξνθαζνξηζκέλεο ξπζκίζεηο, δηαδηθαζία πνπ θπξίσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ξπζκηζηεί ε ζπζθεπή απφ ηελ αξρή γηα κηα λέα ηνπνινγία δηθηχνπ. Δπίζεο ππάξρεη ε δπλαηφηεηα απνζήθεπζεο ησλ ξπζκίζεσλ ζε αξρείν (config, dat) ψζηε λα κπνξνχλ λα μαλαρξεζηκνπνηήζνπλ ζην κέιινλ θαη ε ζπζθεπή λα μαλαιεηηνπξγεί κε ηηο εθάζηνηε ξπζκίζεηο. 75

76 Πρήκα 45: Απνζήθεπζε /Δπαλαθνξά ξπζκίζεσλ ζπζθεπήο Γηάθνξεο ξπζκίζεηο πάξρνπλ δηάθνξεο ξπζκίζεηο πνπ κπνξεί λα θάλεη έλαο δηαρεηξηζηήο. Έηζη κπνξεί λα απελεξγνπνηήζεη ηελ εκθάληζε ησλ web ζειίδσλ δηαρείξηζεο ηεο ζπζθεπήο, λα αιιάμεη ηηο πξνθαζνξηζκέλεο ζχξεο ιεηηνπξγίαο ππεξεζηψλ φπσο telnet θαη ssh, θαη δηάθνξα άιια αλάινγα ηηο δπλαηφηεηεο ηεο ζπζθεπήο. Πρήκα 46: Γηάθνξεο ξπζκίζεηο Γηαδηθαζία Ping Watchdog Σξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο, γηα λα δηαπηζηψζνπλ αλ ε ζπζθεπή επηθνηλσλεί κε θάπνηα άιιε ζπζθεπή, ειέγρνληαο ηελ πνηφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο. Απηφ πνπ θάλεη απηή ε δηαδηθαζία, είλαη λα ζηέιλεη Ping παθέηα πάλσ απφ ην ICMP πξσηφθνιιν θαη λα κεηξάεη πφζα απφ απηά θηάζαλε θαη πφζα φρη. Ν δηαρεηξηζηήο ζέηεη ην αλακελφκελν φξην, ην νπνίν αλ μεπεξαζηεί νδεγεί ηελ ζπζθεπή ζε απηφκαηε επαλεθθίλεζε. 76

77 Πρήκα 47: Γηαδηθαζία Ping Watchdog Οπζκίζεηο πξσηνθφιινπ SNMP Ρν SNMP είλαη έλα πξσηφθνιιν ηνπ επηπέδνπ εθαξκνγψλ ηνπ νπνίν δηεπθνιχλεη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ δηαρείξηζεο κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ ηνπ δηθηχνπ. Δίλαη κέξνο ηνπ TCP/ΗΟ θαη επηηξέπεη ζηνπο δηαρεηξηζηέο λα παξαθνινπζνχλ ηελ απφδνζή ηνπ θαη λα επηιχνπλ ηα πξνβιήκαηα πνπ εκθαλίδνληαη. Πρήκα 48: Οπζκίζεηο snmp 3.3 Νηθνγέλεηα ελζσκαησκέλσλ MIPS Πηελ ελφηεηα απηή αλαθέξζνπλ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο αξρηηεθηνληθήο MIPS αθνχ γηα ηηο ελζσκαησκέλεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο πνπ εθηειέζακε ην λέν ινγηζκηθφ ν επεμεξγαζηήο ήηαλ ηχπνπ mips (32bits). Ζ ιέμε Mips είλαη ηα αξρηθά ηνπ Microprocessor without Interlocked Pipeline Stages θαη είλαη αξρηηεθηνληθή ηχπνπ RISC (reduced Instruction set computing ) ε νπνία αλαπηχρζεθε απφ ηελ εηαηξία MIPS Computer Systems. Ζ mips αξρηηεθηνληθή είλαη νδεγφο ζηηο αξρηηεθηνληθέο ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ γηαηί έρεη έλα επξχ ζχλνιν εληνιψλ (instruction set) θαη κεγάιν εχξνο εξγαιείσλ αλάπηπμεο 77

78 ινγηζκηθνχ. Ρν κνληέιν δεδνκέλσλ ηεο αξρηηεθηνληθήο είλαη ηχπνπ load/store. Αθνινπζεί ην παξαθάησ παξάδεηγκα γηα ηελ αλάιπζε ηνπ data model. Ξαξάδεηγκα: Θψδηθαο ζε C a = b + c; d = a e; Κεηάθξαζε ζε θψδηθα MIPS add a, b, c sub d, a, e MIPS ζχλνιν εληνιψλ θαη ε αξηζκεηηθή/ινγηθή κνλάδα (Arithmetic Logic Unit) Νη ιέμεηο είλαη ησλ 32 bits (κλήκε νξγαλσκέλε ζε bytes, αθνινπζεί ην κνληέιν big Δndian) νξγαλσκέλεο ζε 32 θαηαρσξεηέο γεληθνχ ζθνπνχ - REGISTER FILE. Αξίζκεζε ησλ Bytes: Κεραλέο Big-Endian θαη Little-Endian Όηαλ απνζεθεχεηαη ζηε κλήκε ελφο ππνινγηζηή κηα πνζφηεηα απνηεινχκελε απφ πνιιαπιά bytes (π.ρ. έλαο αθέξαηνο), πξέπεη λα θαζνξηζηεί κε πνηά ζεηξά αξηζκνχληαη (δηεπζπλζηνδνηνχληαη) ηα επηκέξνπο bytes κέζα ζηελ πνζφηεηα απηή. Γπζηπρψο, δελ έρεη ππάξμεη ζπκθσλία κεηαμχ ησλ κεγάισλ εηαηξεηψλ θαηαζθεπήο επεμεξγαζηψλ γηα ηε ζεηξά απηή, κε ζπλέπεηα λα ππάξρνπλ δχν δηαθνξεηηθνί ηχπνη επεμεξγαζηψλ ζήκεξα --νη επνλνκαδφκελνη "big-endian" θαη νη επνλνκαδφκελνη "littleendian". Αο μεθηλήζνπκε κε κηα ζχκβαζε πνπ αθνξά ηνλ ηξφπν ζρεδηαζκνχ ζην ραξηί ησλ πνζνηήησλ πνπ απνηεινχληαη απφ πνιιαπιά bytes: Κέζα ζ' έλαλ αθέξαην αξηζκφ, ηα bits εθείλα πνπ πνιιαπιαζηάδνληαη επί ηηο κεγαιχηεξεο δπλάκεηο ηνπ 2 γηα λα δψζνπλ ηελ αξηζκεηηθή ηηκή ηνπ αθεξαίνπ ιέγνληαη "πεξηζζφηεξν ζεκαληηθά" (MS most significant) bits, θαη απηά πνπ πνιιαπιαζηάδνληαη επί ηηο κηθξφηεξεο δπλάκεηο ηνπ 2 ιέγνληαη "ιηγφηεξν ζεκαληηθά" (LS - least significant) bits. Ρν byte πνπ πεξηέρεη ηα MS bits ιέγεηαη MS byte, θαη εθείλν πνπ πεξηέρεη ηα LS bits ιέγεηαη LS byte. Όπνηε ζρεδηάδνπκε έλαλ αθέξαην ζην ραξηί, νξηδφληηα, βάδνληαο πάληα ηα MS bits θαη byte αξηζηεξά, θαη ηα LS bits θαη byte δεμηά, δειαδή φπσο θαη ζηνπο δεθαδηθνχο αξηζκνχο (θπζηθά, ε ζχκβαζε απηή αθνξά κφλν ηνπο αλζξψπνπο --κέζα ζηνλ ππνινγηζηή δελ έρεη λφεκα λα κηιάκε γηα "αξηζηεξά transistors" θαη 78

79 "δεμηά transistors"). Αθνινπζψληαο ηε ζχκβαζε απηή, ην ζρήκα δείρλεη έλα παξάδεηγκα ηεζζάξσλ (4) ιέμεσλ κλήκεο (16 bytes) ελφο 32-κπηηνπ ππνινγηζηή ζε κία κεραλή "bigendian" θαη ζε κία κεραλή "little-endian". Ζ πξψηε ιέμε πεξηέρεη ηνλ αθέξαην αξηζκφ 2003 (δεθαδηθφ) = 7D3 (δεθαεμαδηθφ), ελψ ζηηο επφκελεο 3 ιέμεηο ππάξρεη έλαο πίλαθαο ραξαθηήξσλ (array of char) κεγέζνπο 10 ζηνηρείσλ, θαη πεξηζζεχνπλ θαη δχν ειεχζεξα bytes ν πίλαθαο ραξαθηήξσλ πεξηέρεη ην (null-terminated) string "katevenis" (θάζε byte ζα πεξηέρεη ην δπαδηθφ θψδηθα ASCII ελφο ραξαθηήξα --π.ρ. ην πξψην byte ζα πεξηέρεη , πνπ είλαη ν θψδηθαο ηνπ 'k'-- αιιά εκείο, γηα επθνιία, δείρλνπκε ην ζπκβνιηζκέλν ραξαθηήξα). Πρήκα 49: Ξαξαδείγκαηα ρξήζεο big θαη little endian Big-Endian: Πε πνιινχο ππνινγηζηέο, ην MS byte ηνπ θάζε αθεξαίνπ έρεη ηε κηθξφηεξε δηεχζπλζε, θαη νη δηεπζχλζεηο ησλ bytes ηνπ απμάλνπλ (πξνρσξνχλ) θαζψο πξνρσξάκε "δεμηά", πξνο ην LS byte ηνπ. Απηνί νη ππνινγηζηέο ιέγνληαη "big-endian" δηφηη ε αξίζκεζε ησλ bytes μεθηλά απφ ην "big end", δειαδή ην MS byte. Little-Endian: Πε άιινπο ππνινγηζηέο, ην LS byte ηνπ θάζε αθεξαίνπ έρεη ηε κηθξφηεξε δηεχζπλζε, θαη νη δηεπζχλζεηο ησλ bytes ηνπ απμάλνπλ (πξνρσξνχλ) θαζψο πξνρσξάκε "αξηζηεξά", πξνο ην MS byte ηνπ. Απηνί νη ππνινγηζηέο ιέγνληαη "little-endian" δηφηη ε αξίζκεζε ησλ bytes μεθηλά απφ ην "little end", δειαδή ην LS byte. Αμηνζεκείσην είλαη φηη ε δηεχζπλζε κηαο ιέμεο (π.ρ. ηνπ αθεξαίνπ 2003 ζηε ζέζε 12) είλαη ε ίδηα θαη ζηηο δχν 79

80 κεραλέο, αθνχ, φπσο πξναλαθέξζεθε, είλαη πάληα ε δηεχζπλζε εθείλνπ απφ ηα 4 bytes ηνπ πνπ έρεη ηε κηθξφηεξε ("πξψηε") απφ ηηο 4 δηεπζχλζεηο. Δπίζεο αμίλεη λα ηνληζηεί φηη νη ραξαθηήξεο ελφο string απνζεθεχνληαη ζε δηαδνρηθά bytes ηεο κλήκεο θαηά αχμνπζεο δηεπζχλζεηο, φπσο αθξηβψο επηβάιεη ν απιφο θαλφλαο πνπ αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ. Ρν ζρήκα αληηζηνηρεί ζηε δήισζε (ζε C) "char buf[10];", φπνπ ν πίλαθαο buf[] έρεη ηνπνζεηεζεί (π.ρ. απφ ηνλ compiler) ζηηο ζέζεηο κλήκεο κε δηεχζπλζε 16 έσο θαη 25 ηφηε, ην ζηνηρείν i ηνπ πίλαθα, buf[i], βξίζθεηαη ζηε δηεχζπλζε 16+i, επεηδή 16 είλαη ε δηεχζπλζε εθθίλεζεο ηνπ πίλαθα (ε δηεχζπλζε ηνπ πξψηνπ ηνπ ζηνηρείνπ, buf[0]), θαη ην κέγεζνο ηνπ θάζε ζηνηρείνπ ηνπ πίλαθα είλαη 1 (byte). Έηζη, ν ραξαθηήξαο 'k' βξίζθεηαη ζηε ζέζε buf[0] δειαδή ζηε δηεχζπλζε 16, ν ραξαθηήξαο 'a' βξίζθεηαη ζηε ζέζε buf[1] δειαδή ζηε δηεχζπλζε 17, Θ.Ν. Ρν "endian-ness" ηνπ ππνινγηζηή, δειαδή ην αλ είλαη big-endian ή little-endian, δελ καο επεξεάδεη φηαλ εξγαδφκαζηε ζε έλα θαη κφλν κεράλεκα, θαη πάληα γξάθνπκε θαη δηαβάδνπκε ηελ θάζε πνζφηεηα κε ηνλ ίδην ηχπν --πξάγκα πνπ είλαη θαη ην ζσζηφ λα θάλεη θαλείο-- δειαδή φπνπ ζηε κλήκε γξάθνπκε string δηαβάδνπκε πάληα string, θαη φπνπ γξάθνπκε integer δηαβάδνπκε πάληα integer. Ρν "endian-ness" καο επεξεάδεη φηαλ αιιάδνπκε ηχπν κεηαμχ εγγξαθήο θαη αλάγλσζεο --πξάγκα αλνξζφδνμν-- π.ρ. γξάθνπκε θάπνπ έλα string θαη κεηά ην δηαβάδνπκε ζαλ integer, ή γξάθνπκε integer θαη δηαβάδνπκε string. Ρν ζεκαληηθφηεξν φισλ φκσο είλαη φηη ην endian-ness ηνπ ππνινγηζηή πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππ' φςε φηαλ κεηαθέξνληαη δεδνκέλα κέζσ δηθηχνπ κεηαμχ ππνινγηζηψλ. Ππλήζσο, ηα πξνγξάκκαηα κεηαθνξάο δεδνκέλσλ (π.ρ. ftp) ζεσξνχλ φηη κεηαθέξνπκε θείκελν (ASCII strings), θαη ηνπνζεηνχλ ηα bytes κε ηελ αληίζηνηρε ζεηξά. Αλ φκσο κεηαθέξνπκε άιιεο κνξθέο δεδνκέλσλ (π.ρ. 32-κπηηνπο αθεξαίνπο) κεηαμχ ππνινγηζηψλ κε δηαθνξεηηθφ endian-ness, ε ζεηξά απηή ζα ήηαλ ιάζνο: φπσο νη ραξαθηήξεο k, a, t, e κεηαθέξνληαη ζαλ e, t, a, k ζην παξαπάλσ ζρήκα απφ big-endian ζε little-endian, έηζη θαη ν αθέξαηνο 2003 ζα εξκελεχνληαλ ζαλ 00, 00, 07, D3 (δεθαεμαδηθφ), θαη ζα κεηαθέξνληαλ ζαλ D3, 07, 00, 00, δειαδή (δπαδηθφ), πνπ είλαη ν αξηζκφο -754,515,968 (δεθαδηθφ, ζπκπιήξσκα σο πξνο 2). Γηα λα γίλεη ζσζηά ε κεηαθνξά, πξέπεη λα δεισζεί ζην πξφγξακκα κεηαθνξάο ν ηχπνο ησλ δεδνκέλσλ πνπ κεηαθέξνληαη (π.ρ. εληνιή "type" ζην ftp). 80

81 3.4 Ζ ζηξαηεγηθή πινπνίεζεο Ρν ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα OpenRSM είλαη έλα εξγαιείν γηα ηελ απνκαθξπζκέλε δηαρείξηζε ζπζηεκάησλ θαη δηθηχσλ. Ξξννπηηθή ηνπ εξγαιείνπ απηνχ ήηαλ λα επεθηείλνπκε ην ινγηζκηθφ απηφ ψζηε λα δηαρεηξηζηεί θαη άιιεο ζπζθεπέο. Κε ηελ επέθηαζε ηνπ εξγαιείνπ κπνξεί εχθνια ν δηαρεηξηζηήο λα δηαρεηξηζηεί αζχξκαηεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο θαη κέζσ απηέο θαη ππνινγηζηέο πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη ζηηο αζχξκαηεο δηθηπαθέο ζπζθεπέο. Κε απηφ ηνλ ηξφπν έγηλε επέθηαζε ηνπ ORSM ζπζηήκαηνο ψζηε λα κπνξεί λα επηθνηλσλεί ηφζν απφ ελζχξκαην κέζν θπζηθήο δηαζχλδεζεο φζν θαη απφ ην αζχξκαην κέζν θπζηθήο δηαζχλδεζεο. Πθνπφο ήηαλ λα ελζσκαηψζνπκε ηηο λέεο δηεξγαζίεο θαη δπλαηφηεηεο ζην ππάξρνλ εξγαιείν κε θηιηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ψζηε ην εξγαιείν λα έρεη αθξηβψο ην ίδην ηξφπν ιεηηνπξγίαο. Πηηο παξαθάησ ελφηεηεο αλαιχνληαη νη λέεο αιιαγέο θαη νη θαηλνχξηεο δπλαηφηεηεο. 3.5 Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα (functionality) ηνπ agent ζην ORSM Ξαξνπζηάδεηαη ε γεληθή ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ εξγαιείνπ δίλνληαο έκθαζε ζηηο λέεο ιεηηνπξγίεο δηαρείξηζεο αζχξκαησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζθεπψλ. Ξεξηβάιινλ Γηαρεηξηζηή (Manager) Ρν πεξηβάιινλ ηνπ δηαρεηξηζηή δεηά ηα ζηνηρεία ηαπηνπνίεζεο ψζηε λα κεηαβεί ν δηαρεηξηζηήο ζην θεληξηθφ κελνχ δηαρείξηζεο. Πρήκα 50: παξάζπξν ηαπηνπνίεζεο Κέζα απφ ην θεληξηθφ παξάζπξν δηαρείξηζεο γίλνληαη φιεο νη ιεηηνπξγίεο ηνπ εξγαιείνπ γηα φιεο ηηο ζπζθεπέο είηε απηέο είλαη Access Points είηε ππνινγηζηέο γεληθνχ ζθνπνχ. 81

82 Πρήκα 51: Θεληξηθφ παξάζπξν δηαρείξηζεο. Ρν πεξηβάιινλ δηαρείξηζεο απνηειείηαη απφ ηα εμήο ηέζζεξα βαζηθά ηκήκαηα: ην βαζηθφ κελνχ, ην κελνχ ηεο γξακκή εξγαιείσλ, ην δέληξν νληνηήησλ θαη ην θεληξηθφ παξάζπξν ειέγρνπ. Ρν εξγαιείν ηξνπνπνηήζεθε θαηάιιεια γηα λα κπνξεί πιένλ λα δηαρεηξηζηεί θαη ιεηηνπξγίεο αζχξκαησλ ζεκείσλ πξφζβαζεο (πρ Access Points). Έηζη ζηελ δελδξηθή δνκή αλ ππάξρεη θάπνην AP ζην δίθηπν, ην εκθαλίδεη κε θαηάιιειν εηθνλίδην, φπσο ην ίδην ζπκβαίλεη αλ θάπνηνο ππνινγηζηήο γεληθνχ ζθνπνχ έρεη ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα linux. Κε απηφ ηνλ ηξφπν, ν δηαρεηξηζηήο κπνξεί απιά θαη γξαθηθά κέζα απφ θεληξηθφ παξάζπξν λα βιέπεη άκεζα ηηο ζπζθεπέο θαη ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα πνπ ηξέρνπλ. Όπσο θαίλεηαη απφ ην ζρήκα 52, ζε θάζε ελεξγφ (discoverable) ζηαζκφ κπνξεί ν δηαρεηξηζηήο λα εθηειέζεη έλα ζχλνιν εξγαζηψλ, νη νπνίεο είλαη : Αλαθάιπςε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Ξαξαθνινχζεζε απφδνζεο ζπζηεκάησλ. Δγθαηάζηαζε θαη απεγθαηάζηαζε ινγηζκηθνχ. Απνκαθξπζκέλνο έιεγρνο. Δληνιέο θειχθνπο. 82

83 Πρήκα 52: Θεληξηθφ παξάζπξν δηαρείξηζεο ζπζθεπψλ Αλαθάιπςε ζπζηεκάησλ - discovery process Ζ αλίρλεπζε ησλ δηαρεηξηδφκελσλ ζηαζκψλ παξνπζηάδεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο. Ρν κφλν πνπ απαηηείηαη είλαη ε δήισζε ηνπ ππνδηθηχνπ ζην πεξηβάιινλ αλαθάιπςεο. Νη ζηαζκνί νη νπνίνη είλαη online εκθαλίδνληαη κε «πξάζηλν» ρξψκα θαη αλάινγα ην ζηαζκφ (ππνινγηζηήο, Access Point) θαη ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα πνπ ηξέρνπλ εκθαλίδεηαη ην θαηάιιειν εηθνλίδην. 83

84 Πρήκα 53: Θεληξηθφ παξάζπξν αλαθάιπςεο ζπζθεπψλ ζην δίθηπν ORSM Δθηέιεζε απνκαθξπζκέλεο εληνιήο remote command Ν δηαρεηξηζηήο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα εθηειέζεη θάπνηα εληνιή εθ κέξνπο ηνπ ζηαζκνχ εξγαζίαο φπσο απηφ θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα. Ρα απνηειέζκαηα ηεο εθηέιεζεο γηα παξάδεηγκα ηεο εληνιήο ipconfig ζε θάπνην ελεξγφ Access Point ζην δίθηπν ORSM θαίλνληαη ζην ζρήκα 54, εκθαλίδνληαο ηελ δηεχζπλζε ηχπνπ ip. Πρήκα 54: Ξαξάδεηγκα εθηέιεζεο απνκαθξπζκέλεο εληνιήο 84

85 Πρήκα 55: Απνηειέζκαηα ζηνλ πειάηε απφ εθηέιεζεο απνκαθξπζκέλεο εληνιήο Γηαρείξηζε δηαζεζίκσλ Inventory Process Πηελ ηελ πεξίπησζε πνπ ν ζηαζκφο είλαη θάπνην AP έρνπκε ηηο εμήο δπλαηφηεηεο: Δκθάληζε ηεο ζειίδαο δηαρείξηζεο ηνπ AP ζην manager (ζρήκα 56) Πρήκα 56: Δκθάληζε ζειίδαο ζηνηρείσλ ηνπ AP 85

86 Απνγξαθή πιήζνο δεδνκέλσλ γηα ην AP. Ζ επηινγή απηή ζπγθεληξψλεη πιήζνο δεδνκέλσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πιηθφ, ην ινγηζκηθφ θαζψο θαη ξπζκίζεηο ιεηηνπξγηθνχ θαη αζθαιείαο γηα θάζε δηαρεηξηδφκελν ζηαζκφ. Νπζηαζηηθά κέζσ ηνπ εξγαιείνπ ν δηαρεηξηζηήο ζηέιλεη κηα εληνιή ζην AP, ην νπνίν εθηειεί έλα linux script θαη ζηέιλεη ηα απνηειέζκαηα κέζσ ηνπ πξσηνθφιινπ http ζηνλ server, ν νπνίνο ελ ζπλερεία εκθαλίδεη ηα απνγξαθέληα ζηνηρεία (παξαθάησ 2 εηθφλεο). Πρήκα 57: Απνγξαθή πιήζνο δεδνκέλσλ γηα ην AP 86

87 Πρήκα 58: Απνγξαθή πιήζνο δεδνκέλσλ γηα ην AP (ζπλέρεηα απφ ζρήκα 57) Πηελ πεξίπησζε πνπ ν ζηαζκφο είλαη θάπνηνο ππνινγηζηήο κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα *ΛΗΣ ή MS Windows ππάξρνπλ νη εμήο δπλαηφηεηεο: Ζ επηινγή απηή ζπιιέγεη πιήζνο δεδνκέλσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πιηθφ, ην ινγηζκηθφ θαζψο θαη ξπζκίζεηο ιεηηνπξγηθνχ θαη αζθαιείαο γηα θάζε δηαρεηξηδφκελν ζηαζκφ. Νπζηαζηηθά κέζν ηνπ εξγαιείνπ ν δηαρεηξηζηήο ζηέιλεη κηα εληνιή ζην ππνινγηζηηθφ ζηνηρείν, ην νπνίν εθηειεί έλα linux script θαη ζηέιλεη ηα απνηειέζκαηα κέζσ ηεο εληνιήο wget ζηνλ server, ν νπνίνο ελ ζπλερεία εκθαλίδεη ηα απνγξαθέληα ζηνηρεία. Πρήκα 59: Απνγξαθή πιήζνο δεδνκέλσλ γηα ην ππνινγηζηή κε *nix ιεηηνπξγηθφ 87

88 3.5.4 Γεκηνπξγία εληνιψλ δηαρεηξηζηή Ξαξαθάησ παξνπζηάδνληαη θάπνηα ελδεηθηηθά παξαδείγκαηα εληνιψλ δηαρείξηζεο πνπ επηηεινχλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ζε AP, ζηηο νπνίεο κπνξεί λα πξνβεί έλαο δηαρεηξηζηήο (administrator) ελφο δηθηχνπ. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηηο επηινγέο θαη ηελ εληνιή δηαρείξηζεο. Όια ηα παξαθάησ ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ linux scripts θαη ζα κπνξνχζαλ λα εθηειεζηνχλ απφ ην manager αθνχ πξψηα δεκηνπξγεζνχλ ζην server. WIRELESS 1. Αιιαγή Band: Κπνξνχκε λα αιιάμνπκε ηελ δψλε κεηαμχ G,802.11B,802.11(B+G). Δληνιή: >flash set BAND 1 //gia G >flash set BAND 2 //gia B >flash set BAND 3 //gia (B+G) 2. Αιιαγή Operation Mode: Έρνπκε ηηο εμήο επηινγέο: AP, Client, WDS, AP+WDS, Point to Point Δληνιή: >flash set OP_MODE 1 //gia AP > flash set OP_MODE 2 //gia Client > flash set OP_MODE 3 //gia WDS > flash set OP_MODE 4 //gia AP+WDS > flash set OP_MODE 5 //gia, Point to Point 3. Αιιαγή SSID εθπνκπήο: Δληνιή: >flash set SSID networkname 88

89 4. Αιιαγή θαλαιηνχ εθπνκπήο Δληνιή: >flash set CHANNEL XX //opou xx apo 1-11 WIRELESS SECURITY 5. Αιιαγή Encryption: Νη επηινγέο είλαη κεηαμχ NONE, WEP 64bits, WEP 128bits, WPA (TKIP), WPA2 (AES) IP SETTINGS 6. Νξηζκφο IP, Subnet, Gateway θαη DHCP Range. FIREWALL 7. Κπνξνχκε λα θαζνξίζνπκε εαλ ζα επηηξέςνπκε θίλεζε πάλσ απφ ην ICMP protocol γηα λα θάλνπκε ping ζην device. 8. Κπνξνχκε λα θαζνξίζνπκε ην/ηα port ζην firewall θαη αλ ζέινπκε θάπνην port forwarding. 9. Κπνξνχκε λα θαζνξίζνπκε εαλ ζέινπκε θίλεζε απφ ζπγθεθξηκέλε δηεχζπλζε IP (IP filtering). 10. Κπνξνχκε λα θαζνξίζνπκε εαλ ζέινπκε θίλεζε απφ ζπγθεθξηκέλε ΚAC (MAC filtering) θαηεβαίλνληαο αθφκα έλα layer ζην OSI (Data Link Layer). 11. Mesh Networking: Κπνξνχκε λα ελεξγνπνηήζνπκε ην mesh networking ψζηε λα πεξάζνπκε θίλεζε κέζα απφ ην δίθηπν καο ζε πεξίπησζε broken node. MANAGEMENT 12. Δλεξγνπνίεζε/Απελεξγνπνίεζε telnet/ssh. 13. Δλεξγνπνίεζε/Απελεξγνπνίεζε web server. 14. Γεκηνπξγία ρξεζηψλ θαη θαζνξηζκψλ θσδηθψλ ηφζν ζηελ web πξφζβαζε φζν θαη ζηηο ππεξεζίεο ssh/telnet. 15. Δλεξγνπνίεζε/Απελεξγνπνίεζε discovery relay. 89

90 3.5.5 Δλεκέξσζε Ινγηζκηθνχ (firmware upgrade) Απφ ηελ θεληξηθή θνλζφια δηαρείξηζεο ν εθάζηνηε δηαρεηξηζηήο κπνξεί λα θνξηψζεη ην αξρείν πνπ πεξηέρεη ην firmware ηνπ Access Point δίλνληαο ηνπ έλα φλνκα θαη πηζαλφλ θάπνηα έθδνζε, θαη ελ ζπλερεία λα ην θνξηψζεη ζε φπνηα δηαρεηξηδφκελα Access Point ζέιεη. Κε απηφ ηνλ ηξφπν κπνξεί λα ελεκεξψζεη ην ινγηζκηθφ απηψλ ησλ ζπζθεπψλ θαη κάιηζηα κε νκαδηθφ ηξφπν ρσξίο λα ρξεηάδεηαη λα ζπλδεζεί κε άιινλ ηξφπν (απεπζείαο κέζν ελφο ππνινγηζηή) γηα λα θάλεη απηή ηελ δηαδηθαζία. Αλ αλαινγηζηεί θαλείο φηη απηή ε δηαδηθαζία είλαη απφ ηηο πην ζεκαληηθέο ζε απηνχ ηνπ ηχπνπ ησλ ελζσκαησκέλσλ θαηαλννχκε ηελ ηθαλφηεηα ηνπ εγρεηξήκαηνο Απνζήθεπζε/επαλαθνξά ξπζκίζεσλ (Save / Reload Settings) Κε ζρεδφλ παξφκνην ηξφπν δηαρείξηζεο φπσο θαη κε ηελ ελεκέξσζε ινγηζκηθνχ ιεηηνπξγεί ε απνζήθεπζε/επαλαθνξά ξπζκίζεσλ. Ζ δπλαηφηεηα απηή είλαη ε πην ζεκαληηθή ζηα ρέξηα ελφο δηαρεηξηζηή πνπ έρεη ζην δίθηπν ηνπ Access Points. Όπσο παξαηεξνχκε ζηηο παξαθάησ εηθφλεο ν δηαρεηξηζηήο κπνξεί λα απνζεθεχζεη ζε αξρείν ηηο ππάξρνπζεο ξπζκίζεηο ελφο δηαρεηξηδφκελνπ Access Point δίλνληαο ηνπ θάπνην αλαγλσξηζηηθφ (φλνκα, εκεξνκελία). Κε απηφ ηνλ ηξφπν κπνξεί εχθνια ν δηαρεηξηζηήο επηιέγνληαο απφ ηελ δελδξηθή δνκή έλα Access Point λα θνξηψζεη μαλά ηηο ξπζκίζεηο. Νη ιφγνη πνπ θάλνπλ ηελ δηαδηθαζία απηή ηφζν ζεκαληηθή είλαη νη εμήο: Ρα Access Points είλαη πηζαλφ λα ράζνπλ ηηο ξπζκίζεηο ηνπο φηαλ ππάξρεη αζηνρία θαη πηζαλά ιάζε ζην firmware πνπ ρξεζηκνπνηνχλ. (Ζ ιχζε έξρεηαη κε ελεκέξσζε ινγηζκηθνχ - firmware upgrade). Πθάικα ζην πιηθφ (hardware) ηνπ Access Point. Ξεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο (αχμεζε ζεξκνθξαζίαο, ρηχπεκα ελφο θεξαπλνχ θ.α.) Δζθεκκέλε αιιαγή ξπζκίζεσλ απφ ηνλ δηαρεηξηζηή γηα αιιαγή ηεο ηνπνινγίαο ηνπ δηθηχνπ. 90

91 Πρήκα 60: Φφξησζε αξρείνπ ξπζκίζεσλ Πρήκα 61: Απνζήθεπζε αξρείνπ ξπζκίζεσλ 91

92 Θεθάιαην 4: Πρεδηαζκφο ηνπ Λένπ Ινγηζκηθνχ πάξρνπλ αξθεηά εξγαιεία θαη παθέηα ινγηζκηθνχ γηα δηαρείξηζε ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ εηδηθνχ θαη γεληθνχ ζθνπνχ. Θαλέλα απφ ηα εξγαιεία πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζή καο δε δίλεη ηε δπλαηφηεηα γηα καδηθή δηαρείξηζε ζπλδπάδνληαο ελζσκαησκέλεο θαη κε ζπζθεπέο. Δπηπιένλ, ηα εξγαιεία είλαη αλεμάξηεηα κεηαμχ ηνπο, εθηεινχληαη κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο θαη απφ δηαθνξεηηθά πεξηβάιινληα. Δπηπξφζζεηα, ηα εξγαιεία αθνξνχλ ππνινγηζηέο γεληθνχ ζθνπνχ νπνηνπδήπνηε ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο, ηα νπνία δελ κπνξνχζαλ λα ρεηξηζηνχλ κε ηνλ ίδην ηξφπν επεμεξγαζηηθά ζπζηήκαηα εηδηθνχ ζθνπνχ φπσο θάπνην Access Point, ή δξνκνινγεηέο (Routers). Ππλεπψο είλαη απαξαίηεηε ε αλάπηπμε ελφο πξάθηνξα δηαρείξηζεο (agent) πνπ ζα κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί ζε νπνηνδήπνηε ππνινγηζηηθφ ζχζηεκα αιιά θαη ζε ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο, φπνπ κε αζθαιέο ηξφπν θαη κέζα απφ εληαίν πεξηβάιινλ, λα απηνκαηνπνηεί ηα εξγαιεία πνπ δηαηίζνληαη ηφζν γηα θεληξηθή φζν θαη γηα καδηθή δηαρείξηζε. 4.1 Γεληθή Ηδέα * Ζ θεληξηθή ηδέα δηαρείξηζεο μεθίλεζε κε ηε δεκηνπξγία ελφο ζπζηαηηθνχ επηθνηλσλίαο κίαο κνξθήο client-server πνπ ζα ππαθνχεη ζηηο εληνιέο ηνπ δηαρεηξηζηή. Γηα ην ζθνπφ απηφ δεκηνπξγήζεθε έλαο κεραληζκφο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ clients θαη ηνπ server γηα ηε επεμεξγαζία, αλάζεζε θαη αλάιεςε ησλ εληνιψλ δηαρείξηζεο ζηα δχν ζεκεία. Δπίζεο γηα ην ζθνπφ ηεο αλαγλψξηζεο ηνπ είδνπο ηνπ client (ελζσκαησκέλε ή κε ζπζθεπή) πνπ πξνζπαζεί λα επηθνηλσλήζεη κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα, δεκηνπξγήζεθε έλα εηδηθφ αλαγλσξηζηηθφ (identifier) ην νπνίν απνζεθεχεηαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ θαη επηηξέπεη πιένλ 92

93 ζην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηαρείξηζεο λα ελεξγνπνηήζεη ηηο αληίζηνηρεο εληνιέο θαη δηαδηθαζίεο δηαρείξηζεο. 4.2 Κνληέιν επηθνηλσλίαο θαη Ηεξαξρία Γηαρείξηζεο Θαηά ηελ πινπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο, αθνινπζήζακε κία παξαιιαγή ηεο client/server αξρηηεθηνληθήο, κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα λα έρεη ηνλ ξφιν ηνπ server θαη ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ηνπ client. Ν ιφγνο πνπ ρξεζηκνπνηήζακε παξαιιαγή ηνπ απζηεξνχ πξσηνθφιινπ client/server είλαη φηη ην ζχζηεκα καο έρεη δηάθνξεο ηδηαηηεξφηεηεο πνπ έπξεπε λα ιεθζνχλ ππφςε θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ πινπνίεζε ηνπ. Νη βαζηθφηεξεο απφ απηέο ηηο ηδηαηηεξφηεηεο είλαη νη εμήο: Πχλδεζε ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο (server) ζην εθηειεζηηθφ (client) θαηά απαίηεζε ηνπ πξψηνπ. Ρν θεληξηθφ ζχζηεκα ελζσκαηψλεη ιεηηνπξγηθφηεηα εμππεξεηεηή, ιφγσ φκσο ηεο απαίηεζεο γηα δηαρείξηζε θαηαλεκεκέλσλ πφξσλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα εθθηλεί ηελ επηθνηλσλία. Δπεηδή δελ είλαη απνδεθηφ λα ελζσκαησζεί ζην εθηειεζηηθφ ινγηζκηθφ ιεηηνπξγηθφηεηα εμππεξεηεηή, επηιέρηεθε λα ηξνπνπνηεζεί ε θχζε ηεο επηθνηλσλίαο. Αζθάιεηα. Κηθξή θαηαλάισζε ησλ πφξσλ ηνπ δηθηχνπ. Αληηκεηψπηζε ησλ Firewall-Nat-Routing πξνβιεκάησλ Κνληέια επηθνηλσλίαο Έρνληαο ππφςε ηηο παξαπάλσ απαηηήζεηο ζα εμεηάζηεη πνην ζα κπνξνχζε λα είλαη ην βέιηηζην κνληέιν επηθνηλσλίαο ψζηε λα επηηεπρζεί ην κέγηζην θέξδνο ρξήζεο ηνπ. Δμεηάζακε δηάθνξα δηαζέζηκα κνληέια ψζηε λα βξνχκε ην ηδαληθφ. Θιαζηθφ clients->server κνληέιν Ρν θιαζηθφ client/server κνληέιν επηηξέπεη ζηνπο πειάηεο (clients) λα ζπλδένληαη ζε έλαλ εμππεξεηεηή (server) θαη λα εμππεξεηνχλ ηα αηηήκαηα ηνπο ζηέιλνληαο θαη ιακβάλνληαο δεδνκέλα. Πην κνληέιν απηφ ηα αηηήκαηα (requests) μεθηλνχλ θαη ζηακαηνχλ απφ ηνλ πειάηε θαη ν εμππεξεηεηήο δελ κπνξεί λα εθθίλεζε θάπνην αίηεκα παξά κφλν λα ην 93

94 εμππεξεηήζεη. Πε έλα εξγαιείν καδηθήο δηαρείξηζεο, ν δηαρεηξηζηήο πξέπεη λα κπνξεί κέζσ ηνπ εμππεξεηεηή λα ζηείιεη έλα ή πεξηζζφηεξα αηηήκαηα ζε έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο πειάηεο. Ππλεπψο, ηα αηηήκαηα δηαρείξηζεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ δηαρεηξηζηή θαη φρη απφ ηνπο πειάηεο, πξάγκα αθξηβψο αληίζεην απφ απηφ πνπ ζέινπκε. Κηα ιχζε γηα λα κπνξεί ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα (client) λα ελεκεξσζεί γηα δηαρεηξηζηηθέο ιεηηνπξγίεο πνπ πξέπεη λα εθηειέζεη, είλαη λα ξσηά πεξηνδηθά (polling) ην θεληξηθφ ζχζηεκα (server). Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ θαηαλάισζε ησλ πφξσλ ηνπ δηθηχνπ δεκηνπξγψληαο άζθνπεο ζπλδέζεηο. Ππλεπάγεηαη φηη ην κνληέιν είλαη αθαηάιιειν. Πρήκα 62: Κνληέιν client server Multi-client server κνληέιν (Server -> Clients) Ρν κνληέιν απηφ είλαη ην αληίζηξνθν ηνπ θιαζηθνχ κνληέινπ, δειαδή ν εμππεξεηεηήο ζπλδέεηαη ζηνπο πειάηεο κε ηελ δηαθνξά φκσο φηη κπνξεί λα ζπλδέεηαη ζε πνιινχο ηαπηφρξνλα, ελψ ζηελ πξνεγνχκελε πεξίπησζε ν πειάηεο κπνξνχζε λα ζπλδεζεί ζε έλαλ εμππεξεηεηή. Ρν κνληέιν απηφ παξνπζηάδεη πξνβιήκαηα παξεκπφδηζεο ιφγσ Firewall-Nat- Routing, ελψ ηαπηφρξνλα δελ είλαη αζθαιέο. Έλαο πειάηεο δελ κπνξεί λα γλσξίδεη γηα ην πνηνο πξνζπαζεί λα ζπλδεζεί ζε απηφλ, νπφηε πάληα πξέπεη λα γίλεηαη έλα είδνο πηζηνπνίεζεο (authentication). Δπνκέλσο ην κνληέιν απηφ ζα ήηαλ ηδαληθφ ζε έλα θιεηζηφ δίθηπν κε πξνθαζνξηζκέλεο απαηηήζεηο. 94

95 Πρήκα 63: Κνληέιν multi-client on server βξηδηθφ κνληέιν (server->client->server) Έλα κεηθηφ ζχζηεκα επηθνηλσλίαο ζα ήηαλ θαηάιιειν γηα ηελ πεξίπησζε καο. Ρν ζχζηεκα δηαηεξεί ηα ραξαθηεξηζηηθά γηα θαηά απαίηεζε επηθνηλσλία απφ ηνλ εμππεξεηεηή πξνο ηνπο agents ρσξίο λα παξνπζηάδεη ηα θελά ζηελ αζθάιεηα πνπ παξνπζηάδνληαη ζην multiclient server κνληέιν. Ρν κνληέιν απηφ έρεη δπν ζηάδηα, έλα θάλνληαο ρξήζε ηνπ Multiclient server κνληέινπ θαη ρξήζε UDP παθέηνπ επηθνηλσλίαο θαη ην δεχηεξν θάλνληαο ρξήζε ηνπ θιαζηθνχ κνληέινπ θαη TCP παθέηνπ επηθνηλσλίαο. Όηαλ ην θεληξηθφ ζχζηεκα μεθηλά ηελ επηθνηλσλία, ζηέιλεη UDP παθέην ζε θάζε εθηειεζηηθφ ζχζηεκα (πξψηε θάζε). Όηαλ ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ιάβεη έλα ηέηνην παθέην, ζπγθξίλεη ηελ IP δηεχζπλζε ηνπ απνζηνιέα κε ηελ IP δηεχζπλζε ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο ε νπνία πεξηέρεηαη κε ζηαηηθφ ηξφπν. Αλ νη δηεπζχλζεηο ηαπηίδνληαη ηφηε ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ηίζεηαη ζε θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο γηα ιήςε εληνιψλ γηα ηελ εθηέιεζε δηαρεηξηζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη έηζη ζπλδέεηαη κέζσ TCP κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα. Πην θεληξηθφ ζχζηεκα εθηειείηαη πξφγξακκα εμππεξέηεζεο αηηήζεσλ πνπ δέρεηαη ηε ζχλδεζε ηνπ εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο (δεχηεξε θάζε). Ρν θεληξηθφ ζχζηεκα κέζσ απηήο ηεο ζχλδεζεο ζηέιλεη δηάθνξεο δηαρεηξηζηηθέο εληνιέο ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα (ηξίηε θάζε). Πρήκα 64: βξηδηθφ κνληέιν 95

96 4.2.2 Ηεξαξρία δηαρείξηζεο * Ζ ηεξαξρία δηαρείξηζεο μεθηλά απφ ηνλ δηαρεηξηζηή (manager), ζπγθεληξψλεηαη ζε έλαλ εμππεξεηεηή (server) θαη θαηαιήγεη ζην δηαρεηξηδφκελν ζηαζκφ (client). Ν εμππεξεηεηήο (server), κέζσ κηαο βάζεο δεδνκέλσλ (Database server) ρξεζηκνπνηεί ηε δνκεκέλε πιεξνθνξία δηαρείξηζεο γηα λα νξγαλψζεη θαηάιιεια ηελ επηθνηλσλία κέζσ κηαο κεραλήο επηθνηλσλίαο (Communication engine) θαζψο θαη αλαιακβάλεη ηε ζπγθνκηδή ή εκθάληζε απνηειεζκάησλ κέζσ Http (Http & File server). Ν Γηαθνκηζηήο (server), αλάινγα κε ην είδνο ησλ δηαρεηξηδφκελσλ ζηαζκψλ (clients) θαη ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα πνπ έρνπλ (WINDOWS, *NIX, Firmware), αλαιακβάλεη λα εθηειέζεη ηελ αληίζηνηρε ιεηηνπξγία δηαρείξηζεο. Ρέινο, αλ ε ιεηηνπξγία δηαρείξηζεο αθνξά θάπνηα ελζσκαησκέλε ζπζθεπή εηδηθνχ ζθνπνχ φπσο γηα παξάδεηγκα θάπνην αζχξκαην Access Point, κπνξεί λα εθηειέζεη θάπνηα εληνιή θάλνληαο ρξήζε ηεο Perl πνπ έρεη ελζσκαησκέλε. MySql DB Server ORSM MANAGER Communication server HTTP, FILE SERVER, OPENPERL ORSM SERVER Extended Module: New agent Ansi C Supports: Windows, *NIX, firmware for Access Point-routers ORSM CLIENTS OS: Πρήκα 65: Ηεξαξρία δηαρείξηζεο 96

97 4.3 Αλαιπηηθή πεξηγξαθή επηθνηλσλίαο Αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο Πηελ ελφηεηα απηή πεξηγξάθνληαη ηα βήκαηα πνπ αθνινπζνχληαη ζηηο δηεξγαζίεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ γεληθή αξρηηεθηνληθή ηνπ ζπζηήκαηνο έρεη σο εμήο: Θεληξηθφ Πχζηεκα (ΘΠ) - ORSM Server Πρήκα 66: Θεληξηθφ ζχζηεκα Όπνπ: 1. Ξεξηβάιινλ Γηεπαθήο. 2. Βάζε Γεδνκέλσλ. 3. Θεληξηθφ Πχζηεκα Δπηθνηλσλίαο / Ινγηθφ Πχζηεκα. 4. Web server. 97

98 5. Web Ξεξηβάιινλ Γηεπαθήο. 6. Κεραλή Απνκαθξπζκέλεο Γηαρείξηζεο Ππζηεκάησλ. 7. Κεραλή δηαρείξηζεο δηθηχνπ. 8. Κεραλή εθηέιεζεο ινγηζκηθνχ ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ Perl. Δθηειεζηηθφ Πχζηεκα (ΔΠ) Client Πρήκα 67: Δθηειεζηηθφ ζχζηεκα Όπνπ: 9. Δθηειεζηηθφ Πχζηεκα Δπηθνηλσλίαο / Πχζηεκα Ινγηθήο. 10. Πχζηεκα Απνκαθξπζκέλεο Γηαρείξηζε Ππζηεκάησλ. 11. Πχζηεκα Δθηέιεζεο Δληνιψλ. 12. Πχζηεκα Γηαλνκήο Ινγηζκηθνχ 13. Πχζηεκα Απνγξαθήο - Γηαρείξηζεο Ξεξηνπζηαθψλ Πηνηρείσλ 98

99 4.3.2 Κνξθή εληνιψλ δηαρείξηζεο* Πην παξαθάησ ζρήκα αλαιχεηαη ε επηθεθαιίδα (header) ησλ εληνιψλ δηαρείξηζεο: Πρήκα 68: Δληνιέο δηαρείξηζεο Ρα πεδία ηεο επηθεθαιίδαο είλαη ηα εμήο: UID (Unique sender s Id): Νξίδεη ην κνλαδηθφ ID ηνπ αηηνχληνο. JID (Unique Job Id): Νξίδεη ην κνλαδηθφ ID ηεο εξγαζίαο (ζρέζε κε ΒΓ). MD (Command): Όλνκα εληνιήο (0-255 ηηκέο). PRM (Parameter): Ξαξάκεηξνο εληνιήο (0-255 ηηκέο). NAD (Next Address): Ξεδίν γηα κειινληηθή ρξήζε IP επφκελεο δηεχζπλζεο ζε πεξίπησζε πινπνίεζεο proxy γηα NΑΡ. CRC (Cyclical Redundancy check): Θπθιηθφο αιγφξηζκνο πιενλαζκνχ. Data: Γεδνκέλα/εηδηθνί παξάκεηξνη εληνιήο Δθθίλεζε επηθνηλσλίαο Ζ ζχλδεζε ελφο πειάηε ζην θεληξηθφ ζχζηεκα γίλεηαη κφλν εθφζνλ ην θεληξηθφ ζχζηεκα εθθηλήζεη ηελ δηαδηθαζία θαη θάλεη ηαπηνπνίεζε ζηνλ πειάηε (client). Ξαξνπζηάδεηαη ζρεκαηηθά ε δηαδηθαζία απηή (θφθθηλα βέιε ζην ζρήκα 69). Νη εληνιέο ηνπ δηαρεηξηζηή απνζεθεχνληαη ζε θαηάιιεινπο πίλαθεο ζηελ Βάζε δεδνκέλσλ. Κφιηο ην θεληξηθφ ζχζηεκα αληηιεθζεί ηελ χπαξμε λέσλ εληνιψλ, ηφηε επηθνηλσλεί κε θάζε έλα εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. Ρν θεληξηθφ ζχζηεκα επηθνηλσλίαο ζηέιλεη έλα UDP παθέην ζε θάζε εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ζην port Όηαλ ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ιάβεη έλα ηέηνην παθέην, ηφηε ζπγθξίλεη ηελ IP 99

100 ηνπ απνζηνιέα κε απηή πνπ ν πειάηεο έζεζε ζαλ IP ηνπ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο φηαλ εθθίλεζε ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα γηα λα δεη αλ είλαη ίδηεο. Πε πεξίπησζε πνπ νη IP ηαπηίδνληαη, ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα δεκηνπξγεί κία TCP ζχλδεζε κε ην θεληξηθφ ζχζηεκα. Πηελ ζπλέρεηα κέζσ απηήο ηεο ζχλδεζεο, ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ζηέιλεη ηελ εληνιή NEG (negotiate) κε δηάθνξεο παξακέηξνπο, δεηψληαο ηνπ παξάιιεια ηελ ιίζηα ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ πξέπεη λα εθηειέζεη. Ρν θεληξηθφ ζχζηεκα απφ ηελ κεξηά ηνπ φηαλ ιάβεη ηελ εληνιή NEG πξαγκαηνπνηεί ηηο εμήο ιεηηνπξγίεο: Έιεγρνο έγθπξεο εληνιήο ζηνλ server (ζχληαμε+crc). Γεκηνπξγία ODBC ζχλδεζεο κε ηε MySQL ΒΓ κε read/write δηθαηψκαηα γηα αλάγλσζε-ελεκέξσζε πηλάθσλ Jobs History Inventory. Ξηζηνπνίεζε-αλαδήηεζε ή δεκηνπξγία θαηαρψξεζεο client machine ζηε ΒΓ ηνπ clientuid, ζηνλ server. Ρν UUID είλαη κνλαδηθφ αλαγλσξηζηηθφ γηα θάζε πειάηε θαη ην νπνίν παχεη λα είλαη ζε ηζρχ φηαλ δηαθνπεί ε ραζεί ε επηθνηλσλία κεηαμχ εθηειεζηηθνχ θαη θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο. Κε απηφ ηνλ ηξφπν δηαζθαιίδεηαη φηη αλαγλσξηζκέλνο ζηαζκφο πνπ είρε ζπλδεζεί παιαηφηεξα ζα πξέπεη λα μαλαπεξάζεη ηα ίδηα ζηάδηα ηαπηνπνίεζεο απμάλνληαο έηζη ην επίπεδν αζθαιείαο. Αλαδήηεζε εξγαζηψλ ζηε ΒΓ. Αλάζεζε ιίζηαο εξγαζηψλ γηα ηνλ client. 100

101 U D P T C P Server IP Ipo Πρήκα 69: Δθθίλεζε επηθνηλσλίαο Ιεηηνπξγία απνγξαθήο - δηαρείξηζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ Ρν παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δηαδηθαζίαο απνγξαθήο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (πνξηνθαιί βέιε). Ζ εληνιή INV (inventory) ζηέιλεηαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα απφ ην θεληξηθφ κε δηάθνξεο παξακέηξνπο κέζσ TCP. Ρν εθηειεζηηθφ ζχζηεκα φηαλ ιάβεη έλα ηέηνην tcp παθέην ειέγρεη γηα ηελ εγθπξφηεηα ηεο εληνιήο δηαρείξηζεο (ζχληαμε, crc), θαη ζηε ζπλέρεηα απνζηέιιεη ηελ εληνιή ζηελ αληίζηνηρε κεραλή απνγξαθήο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (INV script) κε παξακέηξνπο πνπ αθνξνχλ ην κνλαδηθφ αλαγλσξηζηηθφ κεραλήκαηνο (UUID) πνπ δίλεηαη ζε θάζε εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. Ζ κεραλή αθνχ απνθηήζεη ηα δεδνκέλα ηεο απνγξαθήο, ηα ζηέιλεη κε ηε ρξήζε ηνπ HTTP πξσηνθφιινπ (tcp επηθνηλσλία) ζην θεληξηθφ ζχζηεκα, φπνπ θαη απνζεθεχνληαη ζηελ βάζε δεδνκέλσλ. Ξιένλ ν δηαρεηξηζηήο φπνηε ην ζειήζεη κπνξεί λα εκθαλίζεη ζην πεξηβάιινλ δηεπαθήο ηα απνηειέζκαηα πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηνπ εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο. 101

102 U D P T C P Server IP Ipo T C P h t t p Πρήκα 70: Ιεηηνπξγία απνγξαθήο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία δηαλνκήο ινγηζκηθνχ Γεληθή πεξίπησζε Ρν παξαθάησ ζρήκα 71 παξνπζηάδεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δηαδηθαζίαο δηαλνκήο ινγηζκηθνχ (θίηξηλα βέιε). Ζ εληνιή DEP (Deployment) ζηέιλεηαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα απφ ην θεληξηθφ κε δηάθνξεο παξακέηξνπο κέζσ TCP. Ρν εθηειεζηηθφ ζχζηεκα φηαλ ιάβεη έλα ηέηνην tcp παθέην ειέγρεη γηα ηελ εγθπξφηεηα ηεο εληνιήο δηαρείξηζεο (ζχληαμε, crc) θαη ζηελ ζπλέρεηα απνζηέιιεη ηελ εληνιή ζηελ αληίζηνηρε κεραλή δηαλνκήο ινγηζκηθνχ (WINGET, W-GET). H κεραλή δηαλνκήο ινγηζκηθνχ δεηά απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα κέζσ http ηηο παξακέηξνπο εγθαηάζηαζεο, νη νπνίεο βξίζθνληαη απνζεθεπκέλεο ζηε Βάζε Γεδνκέλσλ. Κηα απφ ηηο παξακέηξνπο είλαη θαη ην ζεκείν φπνπ βξίζθεηαη εγθαηεζηεκέλν ην ινγηζκηθφ γηα εγθαηάζηαζε. Αξρηθά ε κεραλή δηαλνκήο ινγηζκηθνχ θαηεβάδεη ην αξρείν 102

103 εγθαηάζηαζεο απφ ηνλ αληίζηνηρν δηαθνκηζηή (software repository). Όηαλ ε δηαδηθαζία απηή νινθιεξσζεί, ζηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη ε εγθαηάζηαζε ηνπ ινγηζκηθνχ ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. Ξεξηνδηθά θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο, ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ζηέιλεη ζηνλ θεληξηθφ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πξφνδν ηεο δηαδηθαζίαο. Απηφ γίλεηαη κέζσ ηνπ εξγαιείνπ WGET. Ζ δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη θαη ζην πεξηβάιινλ δηεπαθήο θαίλεηαη ε θαηάζηαζε γηα ηελ επηηπρία-απνηπρία ηεο δηαλνκήο. Πρήκα 71: Γηαδηθαζίαο δηαλνκήο ινγηζκηθνχ U D P T C P Server IP Ipo T C P h t t p Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία εθηέιεζεο εληνιψλ Γεληθή πεξίπησζε Ρν παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δηαδηθαζίαο εθηέιεζεο εληνιψλ δηαρείξηζεο (βπζζηλί βέιε). 103

104 Ν δηαρεηξηζηήο κέζα απφ ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηεπαθήο γξάθεη ηελ ζχληαμε ηεο εληνιήο. Απηή θαη ην αλαγλσξηζηηθφ PC (Command) ζηέιλνληαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα κέζσ TCP. Ρν εθηειεζηηθφ ζχζηεκα εθηειεί ηελ εληνιή θαη επηζηξέθεη ην απνηέιεζκα ζην θεληξηθφ ζχζηεκα κέζσ πάληα ηεο ίδηαο ζχλδεζεο. Ζ δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη θαη ζην πεξηβάιινλ δηεπαθήο θαίλεηαη ε θαηάζηαζε γηα ηελ επηηπρία-απνηπρία εθηέιεζεο ηεο εληνιήο. U D P T C P Server IP Ipo T C P h t t p Πρήκα 72: Γηαδηθαζία εθηέιεζε εληνιψλ δηαρείξηζεο (γεληθή πεξίπησζε) Ξεξίπησζε ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ * Κέζσ ηεο ιεηηνπξγίαο εθηέιεζεο εληνιψλ πξαγκαηνπνηνχληαη θαη νη δηαδηθαζίεο αλαβάζκηζεο ινγηζκηθνχ (firmware) θαζψο θαη ε απνζήθεπζε - επαλαθνξά ξπζκίζεσλ εγθαηάζηαζεο (save/reload settings). Ρν παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δηαδηθαζίαο δηαλνκήο ινγηζκηθνχ (έληνλα βπζζηλί βέιε). Ν δηαρεηξηζηήο κέζσ ηνπ γξαθηθνχ εξγαιείνπ δηαρείξηζεο αλαιακβάλεη λα θαηαρσξήζεη θαη λα απνζεθεχζεη ην αξρείν ξπζκίζεσλ ή ην εθάζηνηε ινγηζκηθφ αλαβάζκηζεο. Πηε ζπλέρεηα ν 104

105 δηαρεηξηζηήο κέζα απφ ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηεπαθήο γξάθεη ηε ζχληαμε ηεο εληνιήο. Απηή θαη ην αλαγλσξηζηηθφ PC (Command) ζηέιλνληαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα απφ ην θεληξηθφ κέζσ TCP. Ρν εθηειεζηηθφ ζχζηεκα φηαλ ιάβεη έλα ηέηνην tcp παθέην ειέγρεη γηα ηελ εγθπξφηεηα ηεο εληνιήο δηαρείξηζεο (ζχληαμε, crc), θαη ζηε ζπλέρεηα εθηειεί ηελ εληνιή δεηψληαο απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα λα ελεξγνπνηήζεη ην κεραληζκφ ηεο perl γιψζζαο, θαη λα ηξέμεη ην script ην νπνίν κέζσ tcp θαη ζπγθεθξηκέλα κέζσ http πξσηνθφιινπ ζηέιλεη ην αξρείν κε ην ινγηζκηθφ ή ηηο ξπζκίζεηο ηνπ ελζσκαησκέλνπ ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. Ζ δηαδηθαζία νινθιεξψλεηαη θαη ζην πεξηβάιινλ δηεπαθήο θαίλεηαη ε θαηάζηαζε γηα ηελ επηηπρία-απνηπρία ηεο εθηέιεζεο. U D P T C P Server IP Ipo T C P h t t p Πρήκα 73: Γηαδηθαζία εθηέιεζε εληνιψλ δηαρείξηζεο (πεξίπησζε ελζσκαησκέλσλ) Γηαρεηξηζηηθή ιεηηνπξγία απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ζπζηεκάησλ Ρν παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δηαδηθαζίαο εθηέιεζεο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ζπζηεκάησλ (γαιάδηα βέιε). 105

106 Ζ εληνιή RC (Remote Control) κε θαηάιιειεο παξακέηξνπο ζηέιλεηαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα απφ ην θεληξηθφ κε δηάθνξεο παξακέηξνπο κέζσ TCP. Πηελ ζπλέρεηα ην θεληξηθφ ζχζηεκα ελεκεξψλεηαη γηα ηελ θαηάζηαζε θαη ηελ πφξηα ηεο ππεξεζίαο απνκαθξπζκέλεο ζχλδεζεο θαη ζπλδέεηαη ζε απηή. Όηαλ νινθιεξσζεί ε ρξήζε ηνπ ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα ελεκεξψλεηαη γηα λα θιείζεη ηελ ππεξεζία. U D P T C P Server IP Ipo T C P Πρήκα 74: Γηαδηθαζία εθηέιεζεο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο 106

107 Θεθάιαην 5: Ξεξηγξαθή Θψδηθα (Source) ηνπ Λένπ Ξξάθηνξα * Ρν ζεκαληηθφηεξν θνκκάηη ζηνλ ζρεδηαζκφ θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ λένπ ινγηζκηθνχ είλαη ν ηξφπνο επηθνηλσλίαο κεηαμχ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο (server), πνπ είλαη πινπνηεκέλν ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ borland delphi, θαη ηνπ εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ είλαη γξακκέλν ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ansi c. Έρνληαο ππφςε ηελ δηαθνξεηηθφηεηα ησλ compilers γηα ηηο δχν απηέο γιψζζεο έγηλε κειέηε φζνλ αθνξά ηελ ζεηξά ηεο δνκήο (data structure alignment) ηεο επηθεθαιίδαο (header) ηφζν ζην θεληξηθφ φζν θαη ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. 5.1 Ραμηλφκεζε θαη ζσζηή ζεηξά bytes Δίλαη γλσζηφ φηη ππάξρνπλ πνιινί ηχπνη επεμεξγαζηψλ ζηα ζεκεξηλά ζπζηήκαηα πξαγκαηηθνχ ρξφλνπ πνπ επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο κε κελχκαηα δεδνκέλσλ πνπ είλαη ηεξαξρεκέλα ζε κηα δνκή. Ζ δηαθνξεηηθφηεηα ησλ επεμεξγαζηψλ/κεηαθξαζηψλ (MIPS, X86 32bits, X86-64bits) έρεη σο απνηέιεζκα λα νξίδεη/ζπκπεξηθέξεηαη ζην ίδην παθέην πιεξνθνξίαο κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν, πξάγκα πνπ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο θάλεη ηα ζπζηήκαηα λα ράλνπλ ή λα δεκηνπξγνχλ πξφβιεκα ζηελ επηθνηλσλία. πάξρνπλ δχν ιφγνη γηα απηή ηελ αζπκβαηφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο: α. πεξηνξηζκνί απφ ηε ζηνίρηζε ησλ bytes (byte alignment restrictions) b. Ξεξηνξηζκνί απφ ηε ζσζηή ζεηξά ησλ bytes (byte ordering). Ξεξηνξηζκνί απφ ηελ ζηνίρηζε ησλ bytes (byte alignment restrictions) Θα δψζνπκε έλα παξάδεηγκα: Πε έλα 32bits επεμεξγαζηή (πρ Mips, X86) ε κλήκε νξγαλψλεηαη αλά 4 bytes (32bits), φπσο θαίλεηαη θαη ζην παξαθάησ ζρήκα. Έηζη ε κλήκε πξνζπειαχλεηαη αλά 32 bits (bus cycles) αξηζκφο πνπ δηαηξείηαη αθέξαηα κε ην 4. (Νη 32bits επεμεξγαζηέο δελ ρξεζηκνπνηνχλ ηηο δηεπζχλζεηο κλήκεο Α1 θαη Α0 γηα δηεπζπλζηνδφηεζε). Ν ιφγνο πνπ δελ ζέινπκε κε ζηνηρηζκέλεο ιέμεηο (word) είλαη πξνθαλήο θαη απφ ην παξαθάησ πίλαθα 12. Γηα 107

108 παξάδεηγκα, έζησ φηη έρνπκε ηελ ζηνηρηζκέλε ιέμε X ηχπνπ long. Γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ηεο ιέμεο απηήο, ζέινπκε 4 bytes θαη ζε έλαλ 32bits επεμεξγαζηή κηα δηεχζπλζε κλήκεο. Έηζη ε ζηνηρηζκέλε ιέμε απηή ζα γξαθηεί ζηελ κλήκε σο Σ0, Σ1, Σ2, Σ3 φπσο θαίλεηαη ζην πηλαθάθη. Κε απηφ ηνλ ηξφπν ν επεμεξγαζηήο ζα κπνξεί λα δηαβάζεη νιφθιεξε ηελ ιέμε ηχπνπ long ζε έλα θαη κφλν θχθιν ξνινγηνχ. Έζησ ηψξα φηη ν ίδην επεμεξγαζηήο ζέιεη λα δηαβάζεη κηα ιέμε ηχπνπ word ζηελ δηεχζπλζε 0x000D. Θα πξέπεη λα δηαβάζεη ηα bytes Y0, Y1, Y2 and Y3. Δίλαη πξνθαλέο φηη απηφ δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί ζε έλα 32 bits αιιά ζα ρξεηαζηεί θαη δεχηεξε ζεηξά απφ 4bytes αθνχ to byte 3 βξίζθεηαη ζηελ δηεχζπλζε 0x1010. Έηζη ζέιεη ην δηπιάζην ρξφλν γηα λα δηαρεηξηζηεί κηα κε ζηνηρηζκέλε ιέμε. Ξίλαθαο 12: παξάδεηγκα πξνζπέιαζεο ηεο κλήκεο Byte Byte Byte Byte x1000 0x1004 X0 X1 X2 X3 0x1008 0x100C Y0 Y1 Y2 0x1010 Y3 Γηα ην παξαπάλσ ινηπφλ πξφβιεκα νη κεηαγισηηηζηέο (compilers) εθάξκνζαλ κηα ηερληθή παξαγεκίζκαηνο ςεθηφιεμσλ (byte padding) ζηελ εθάζηνηε δνκή (structure) ηνπ πξνγξακκαηηζηή ψζηε λα κελ ππάξρεη θάπνηα θαηαζηξαηήγεζε ζρεηηθά κε ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ ζέηεη ν εθάζηνηε επεμεξγαζηήο. Γηα παξάδεηγκα, έζησ ε παξαθάησ δνκή (δνκή πξνγξακκαηηζηή) φπνπ ε κεηαβιεηή char αλαπαξίζηαηαη κε 1 byte, ε short κε 2 bytes θαη ε long κε 4 bytes. Ξίλαθαο 13: δνκή πξνγξακκαηηζηή ζε γιψζζα ansi-c User Defined Structure 108

109 struct Message { short opcode; //2 bytes char subfield; //1 byte long message_length; //4 bytes char version; //1 byte short destination_processor; //2 bytes }; Ρελ παξαπάλσ δνκή ηνπ πξνγξακκαηηζηή ν κεηαγισηηηζηήο ζα ηελ ζρεκαηίζεη ζηελ παξαθάησ κνξθή αλάινγα κε ηνπο θαλφλεο ζηνίρηζεο ηνπ επεμεξγαζηή (32bits) πξνζζέηνληαο άρξεζηα bytes (pad). Όπσο βιέπνπκε παξαθάησ πξνζηέζεθαλ ηφζα Bytes ψζηε λα γίλνπλ νκαδνπνηήζεηο αλά 4 bytes θαη λα κελ θφβεηαη έηζη ε κεηαβιεηή ζην ελδηάκεζν ηνπ bus cycle ηνπ επεμεξγαζηή. Ξίλαθαο 14: Πηνηρηζκέλε δνκή πξνγξακκαηηζηή Actual Structure Definition Used By the Compiler struct Message { short opcode; //2 bytes char subfield; //1 byte char pad1; // Pad to start the long word at a 4 byte boundary long message_length; //4 bytes char version; //1 byte char pad2; // Pad to start a short at a 2 byte boundary short destination_processor; //2 bytes char pad3[4];// Pad to align the complete structure to a 16 byte boundary }; Ππκπεξαζκαηηθά, αλ ε παξαπάλσ δνκή κελχκαηνο ρξεζηκνπνηνχηαλ απφ δηαθνξεηηθφ επεμεξγαζηή/κεηαγισηηηζηή (compiler/processor) ηφηε ηα επηπιένλ Bytes πηζαλφλ λα πήγαηλαλ ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία κέζα ζηελ δνκή, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ επεμεξγαζηή. Έηζη δχν εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ίδηα δνκή κελχκαηνο κπνξεί λα είλαη αζχκβαηεο κεηαμχ ηνπο. Ζ παξαπάλσ επεμήγεζε αληηπξνζσπεχεη θαη ηνπο επεμεξγαζηέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ εθηέιεζε ην λένπ ινγηζκηθνχ αθνχ γηα ηηο ελζσκαησκέλεο ζπζθεπέο ν 109

110 επεμεξγαζηήο ήηαλ ηχπνπ mips (32bits), θαη γηα ηνπο ππνινγηζηέο εηδηθνχ ζθνπνχ ήηαλ ηερλνινγίαο Σ86 (32bits). Ξεξηνξηζκνί απφ ηελ ζσζηή ζεηξά ησλ bytes (byte ordering) Νη κηθξνεπεμεξγαζηέο ππνζηεξίδνπλ δχν ηχπνπο ηαμηλφκεζεο bytes. Α. Big endian B. littleendian. Πηνλ ηξφπν big endian ην πεξηζζφηεξν ζεκαληηθφ byte (most significant byte ή αιιηψο big end) απνζεθεχεηαη ζηελ κηθξφηεξε ζέζε κλήκεο (lowest address). Πηνλ ηξφπν little endian ην ιηγφηεξν ζεκαληηθφ byte (least significant byte) απνζεθεχεηαη πξψην. Γηα παξάδεηγκα, ζην παξαθάησ πίλαθα αλαπαξίζηαηαη ν δεθαεμαδηθφο αξηζκφο 0x0AC0FFEE ζε big θαη little endian επεμεξγαζηέο. Ρα πεξηερφκελα ησλ ζέζεσλ κλήκεο απφ 0x1000 κέρξη 0x1003 είλαη: Ξίλαθαο 15: Big θαη little endian 0x1000 0x1001 0x1002 0x1003 Bigendian Littleendian 0x0A 0xC0 0xFF 0xEE 0xEE 0xFF 0xC0 0x0A Αλ αλαξσηεζνχκε γηαηί ππάξρνπλ δηαθνξεηηθνί ηξφπνη αλαπαξάζηαζεο ησλ δεδνκέλσλ ζηελ κλήκε, ε απάληεζε είλαη αξθεηά δχζθνιε. Γελ ππάξρνπλ ινγηθνί θαη επηζηεκνληθνί ιφγνη γηαηί νη κηθξνεπεμεξγαζηέο έρνπλ δχν ηξφπνπο αλαπαξάζηαζεο. Κάιηζηα απφ ην πίλαθα 16 πνπ παξνπζηάδεη ηελ αληηζηνίρηζε επεμεξγαζηή θαη ηξφπνπ αλαπαξάζηαζεο ζπκπεξαίλνπκε φηη νη ιφγνη είλαη πεξηζζφηεξν ηζηνξηθνί. Απφ ηνπο παξαθάησ επεμεξγαζηέο ην λέν ινγηζκηθφ πνπ δεκηνπξγήζεθε αληηκεησπίδεη ην big θαη ην Little endianess κε ξνπηίλεο ελαιιαγήο. Ρν ινγηζκηθφ δνθηκάζηεθε ζε επεμεξγαζηή mips γηα ηελ πεξίπησζε ησλ ελζσκαησκέλσλ ζπζηεκάησλ, θαη ζε επεμεξγαζηή Σ86 ζηελ πεξίπησζε ησλ ππνινγηζηψλ γεληθνχ ζθνπνχ. Ξίλαθαο 16: Ξαξαδείγκαηα επεμεξγαζηή θαη ζεηξά ζηνίρηζεο ησλ bytes Processor Name/type Byte Ordering 110

111 MIPS Big endian ARM Big endian Alpha Big endian SPARC V9 Big endian PA-RISC Big endian IA64 Big endian x86 Little endian 6502 Little endian Z80 Little endian VAX Little endian 5.2 Γνκή παθέηνπ επηθνηλσλίαο ζην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα (client) Ρν παθέην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη θνηλφ γηα θάζε είδνπο επηθνηλσλία ζε νπνηνδήπνηε βήκα, θαηεχζπλζε θαη ηεξκαηηθφ ζηαζκφ είηε αθνξά ππνινγηζηή γεληθνχ ζθνπνχ είηε εηδηθνχ ζθνπνχ. Ξίλαθαο 17: Πρήκα «Γνκή Ξαθέηνπ επηθνηλσλίαο Δθηειεζηηθνχ Ππζηήκαηνο» DATA NAME DATA TYPE SIZE (BITS) SIZE (BYTES) INFO VER Byte 8 1 Protocol Version TYP Byte 8 1 Packet Type UID Long 32 4 Sender Identification (for JID Long 32 4 Working agents Jobs MID) Machine ID CMD Byte 8 1 Command Type PRM Byte 8 1 Command Parameter 1 PR2 Byte 8 1 Command Parameter 2 PR3 Byte 8 1 Command Parameter 3 DUMMY Char[2] 16 2 Dummy details DKY Long 32 4 Data Key DAD Char[16] Discovery Address NAD Char[16] Next Address LEN Long 32 4 Length of data bytes coming CRC Long 32 4 Head or next Data CRC DATA Char[482] - - Main data SUM Header Data 111

112 To κεγαιχηεξν πιήζνο δηαρεηξηζηηθψλ εξγαζηψλ ηθαλνπνηείηαη κφλν απφ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ βξίζθνληαη ζηελ θεθαιή (header). Όπνηα δηαρεηξηζηηθή εληνιή ζέιεη επηπιένλ πιεξνθνξία, ε νπνία δελ ρσξάεη ζηα πεδία δεδνκέλσλ CMD,PRM,PR2,PR3 θαη DKY ηφηε γίλεηαη ρξήζε ηνπ πεδίνπ δεδνκέλσλ DATA ην νπνίν βξίζθεηαη εθηφο θεθαιήο (header). Δίλαη πξνθαλέο απφ ην παξαπάλσ ζρήκα φηη ην άζξνηζκα ησλ δεδνκέλσλ ζε ζχλεζεο κέγεζνο παθέηνπ είλαη 60 bytes. Δπίζεο ππάξρνπλ θαη 2 Bytes κε πιεξνθνξία ζθνππίδηα (DUMMY) κεηά ην πεδίν δεδνκέλσλ PR3. Απηφ φπσο επεμεγείηαη θαη ζε επφκελε ελφηεηα έγηλε γηα ιφγνπο ζηνίρηζεο ησλ bytes (byte alignment) κεηαμχ δνκήο παθέηνπ επηθνηλσλίαο εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ είλαη γξακκέλε ζε ansi c, θαη θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ είλαη γξακκέλε ζε Borland delphi. Γηα ηελ νινθιήξσζε ελφο δηαρεηξηζηηθνχ θχθινπ απαηηνχληαη 4 παθέηα επηθνηλσλίαο (2 απφ ην θεληξηθφ ζχζηεκα θαη 2 απφ ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα). Ππλεπψο γηα θάζε θχθιν απαηηνχληαη ζπλνιηθά ηνπιάρηζηνλ 2*58 + 2*60= =236bytes. Αλ δε ιεθζεί ππφςε ν ππνινγηζηηθφο ρξφλνο, ζε έλα ηππηθφ δίθηπν ησλ 100Κbps κηα εξγαζία ζα κπνξεί λα νινθιεξψλεηαη ζε ρξφλν T= 236*8 bits/(100*10^6 bits/sec)= 18,88 * 10^-6 sec/job => T= 18,88 κs αλά εξγαζία. Απηφ αληηζηνηρεί ζεσξεηηθά ζε S = jobs/sec εξγαζίεο αλά δεπηεξφιεπην ζε ηνπηθφ δίθηπν 100Mbps θνξεζκέλν κφλν απφ ηα δεδνκέλα ηνπ πξσηνθφιινπ. Βέβαηα ππάξρεη θαη κηθξή επηβάξπλζε - overhead απφ ηα θαηψηεξα επίπεδα ηνπ κνληέινπ OSI, αιιά θαη κεγαιχηεξε θαζπζηέξεζε απφ ην response time πνπ δελ ιήθζεθε ππφςε. Ξαξαηίζεηαη ε δνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ansi-c typedef struct Rhead { byte VER; //1 byte TYP; //2 long UID; //6 long JID; //10 byte CMD; //11 byte PRM; //12 byte PR2; //13 byte PR3; //14 Ξίλαθαο 18: Γνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο 112

113 char dummy[2]; //16 long DKY; //20 char DAD[16]; //36 char NAD[16]; //52 long LEN; //56 long CRC; //60 bytes }Rhead; 5.3 Γνκή Ξαθέηνπ επηθνηλσλίαο ζην θεληξηθφ ζχζηεκα (server) Πηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδεηαη ε δνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο (data structure) φπσο είλαη ζην θεληξηθφ ζχζηεκα επηθνηλσλίαο. Ξίλαθαο 19: Πρήκα «Γνκή Ξαθέηνπ επηθνηλσλίαο Θεληξηθνχ Ππζηήκαηνο» DATA NAME DATA TYPE SIZE (BITS) SIZE (BYTES) INFO VER Byte 8 1 Protocol Version TYP Byte 8 1 Packet Type UID Long 32 4 Sender Identification (for JID Long 32 4 Working agents Jobs MID) Machine ID CMD Byte 8 1 Command Type PRM Byte 8 1 Command Parameter 1 PR2 Byte 8 1 Command Parameter 2 PR3 Byte 8 1 Command Parameter 3 DKY Long 32 4 Data Key DAD Char[16] Discovery Address NAD Char[16] Next Address LEN Long 32 4 Length of data bytes coming CRC Long 32 4 Head or next Data CRC DATA Char[482] - - Main data SUM Header Data Δίλαη πξνθαλέο φηη ππάξρεη δηαθνξά κεηαμχ δνκήο παθέηνπ επηθνηλσλίαο αλάκεζα ζε θεληξηθφ θαη εθηειεζηηθφ ζχζηεκα. 113

114 5.4 Κεηαζρεκαηίδνληαο ηελ επηθεθαιίδα κεηαμχ server-client Πην ζεκείν απηφ παξνπζηάδνληαη ν ηξφπνο θαη νη ηερληθέο γηα ηνλ κεηαζρεκαηηζκφ ηεο δνκήο ηνπ ηδίνπ κελχκαηνο απφ Borland delphi ζε ansi c θαη αληίζηξνθα. Ξην απιντθά, ην θεληξηθφ ζχζηεκα (server) είλαη γξακκέλν ζε Borland delphi θαη ην λέν εθηειεζηηθφ ζε ansi c. Έηζη γηα ηνπ ιφγνπο πνπ πεξηγξάθηεθαλ ζηηο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπο (byte alignment restrictions, byte ordering) ρξεηάδεηαη ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο δνκήο (data structure) ηεο επηθεθαιίδαο (header). Δίλαη γλσζηφ φηη ν ρξφλνο πνπ απαηηείηαη απφ ηνλ επεμεξγαζηή γηα λα πξνζπειάζεη δεδνκέλα απφ ηελ θχξηα κλήκε (RAM) εμαξηάηαη απφ ηελ ζηνίρηζε (alignment) ησλ bytes ζηελ κλήκε. Ζ ζηνίρηζε απηή πξέπεη λα είλαη πνιιαπιάζην ηεο ιέμεο ηεο κλήκεο ηνπ εθάζηνηε επεμεξγαζηή (CPU memory word), ε νπνία είλαη ην κηθξφηεξν πνζφ δεδνκέλσλ πνπ κπνξεί λα πάξεη ν επεμεξγαζηήο απφ ηελ θχξηα κλήκε ζε έλαλ θχθιν ξνινγηνχ. Νπζηαζηηθά δειαδή, ε ιέμε κλήκεο (memory word) είλαη ην ειάρηζην κέγεζνο δεδνκέλσλ πνπ ρσξάλε νη θαηαρσξεηέο γεληθνχ ζθνπνχ ηνπ επεμεξγαζηή. Γηα παξάδεηγκα, ε x86 αξρηηεθηνληθή επεμεξγαζηψλ ρξεζηκνπνηεί 32 bit memory word πνπ ζεκαίλεη 4 bytes. Έηζη νη δηεπζχλζεηο ηεο κλήκεο ρξεηάδεηαη λα νξγαλσζνχλ ζε πνιιαπιάζηα ηνπ 4 γηα λα επηηεπρζεί γξεγνξφηεξε πξνζπέιαζε ρσξίο ράζηκν θχθισλ ξνινγηνχ. Έζησ ε παξαθάησ δνκή (δνκή πξνγξακκαηηζηή) φπνπ ε κεηαβιεηή char αλαπαξίζηαηαη κε 1 byte, ε short κε 2 bytes θαη ε long κε 4 bytes. User Defined Structure struct Message { short opcode; //2 bytes char subfield; //1 byte long message_length; //4 bytes char version; //1 byte short destination_processor; //2 bytes }; Ξίλαθαο 20: παξάδεηγκα δνκήο πξνγξακκαηηζηή ζε ansi c 114

115 Ρελ παξαπάλσ δνκή ηνπ πξνγξακκαηηζηή ν κεηαγισηηηζηήο ζα ηελ ζρεκαηίζεη ζηελ παξαθάησ κνξθή αλάινγα κε ηνπο θαλφλεο ζηνίρηζεο ηνπ επεμεξγαζηή (32bits) πξνζζέηνληαο άρξεζηα bytes (pad). Όπσο βιέπνπκε παξαθάησ πξνζηέζεθαλ ηφζα Bytes ψζηε λα γίλνπλ νκαδνπνηήζεηο αλά 4 bytes θαη λα κελ θφβεηαη έηζη ε κεηαβιεηή ζην ελδηάκεζν ηνπ bus cycle ηνπ επεμεξγαζηή. Ξίλαθαο 21: Πηνηρηζκέλε δνκή πξνγξακκαηηζηή Actual Structure Definition Used By the Compiler struct Message { short opcode; //2 bytes char subfield; //1 byte char pad1; // Pad to start the long word at a 4 byte boundary long message_length; //4 bytes char version; //1 byte char pad2; // Pad to start a short at a 2 byte boundary short destination_processor; //2 bytes char pad3[4];// Pad to align the complete structure to a 16 byte boundary }; Ππκπεξαζκαηηθά, αλ ε παξαπάλσ δνκή κελχκαηνο κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ δηαθνξεηηθφ επεμεξγαζηή/κεηαγισηηηζηή (compiler/processor) ηφηε ηα επηπιένλ Bytes πηζαλφλ λα πήγαηλαλ ζε δηαθνξεηηθά ζεκεία κέζα ζηελ δνκή αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηνπ επεμεξγαζηή. Έηζη δχν εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ίδηα δνκή κελχκαηνο κπνξεί λα είλαη αζχκβαηεο κεηαμχ ηνπο. Πηελ Borland delphi (ζε απηή ηε γιψζζα είλαη γξακκέλν ην θεληξηθφ ζχζηεκα (server) ε ζηνίρηζε ησλ bytes ζηελ δνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο, γίλεηαη κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Δλψ ζηελ ansi c έρνπκε ηελ ζηνίρηζε ησλ bytes αλάινγα ην memory word ηνπ επεμεξγαζηή θαη ηνπο ηχπνπο δεδνκέλσλ ησλ κεηαβιεηψλ ηεο δνκήο, ζηελ Borland delphi ε ζηνίρηζε ησλ πεδίσλ ζηελ δνκή (record field alignment) εμαξηάηαη απφ ηελ ληηξεθηίβα ζηνίρηζεο ηνπ project θαη έρεη πξνθαζνξηζκέλε ηηκή ην αλψηαην φξην ησλ 8 bytes. Γηα λα βξνχκε ηελ ζηαζεξά απηή κέζα απφ ην εξγαιείν πξνγξακκαηηζκνχ καο αθνινπζνχκε Project -> 115

116 Options-> Compiler -> Record Filed Alignment. Πην δηθφ καο έξγν ε ηηκή απηή είλαη ε πξνθαζνξηζκέλε δειαδή ην φξην ησλ 8 bytes. Δπνκέλσο φηαλ μεθηλάεη επηθνηλσλία κεηαμχ θεληξηθνχ ζπζηήκαηνο (server) ζε Borland delphi θαη εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο (client) ζε ansi c πξέπεη λα αληηκεησπηζηεί ε δηαθνξεηηθή πνιηηηθή ζηνίρηζεο ηεο επηθεθαιίδαο (Header) αθνχ ην record field alignment ζηελ delphi είλαη 8bytes ελψ ζηελ ansi c θαη ζηνπο mips θαη x86 επεμεξγαζηέο είλαη 4 Bytes. Δίλαη θαλεξφ φηη ε επηθεθαιίδα ζηε κηα θαη ζηελ άιιε κεξηά κπνξεί λα κελ ζπγρξνληζηεί θαη λα έρνπκε πξφβιεκα επηθνηλσλίαο. Αθφκε κηα δηαθνξά ζηελ delphi θαη ζηελ ansi c έγθεηηαη ζην δηαθνξεηηθφ ηξφπν αληηκεηψπηζεο ηεο απαξίζκεζεο (enumeration). Ζ απαξίζκεζε ζηελ ansi c είλαη 4 bytes θαη ζηε delphi ε πξνθαζνξηζκέλε ηηκή είλαη 1 bytes. Γηα λα αληηκεησπίζηνπλ ινηπφλ ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα κεηαζρεκαηίζηεθε ν θψδηθαο ηνπ εθηειεζηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ είλαη γξακκέλν ζε ansi-c. Ππγθεθξηκέλα έγηλαλ νη εμήο κεηαζρεκαηηζκνί: Ξξφζζεζε ζηελ επηθεθαιίδα ηνπ εθηειεζηηθνχ 2 bytes (βιέπε πξνεγνχκελε παξάγξαθν) ψζηε ε εθάζηνηε εληνιή λα εθηειείηαη ζηνλ ίδην θχθιν ξνινγηνχ. Γηα λα αληηκεησπηζηεί ην δηαθνξεηηθφ record field alignment ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ ansi c ε ληηξεθηίβα #pragma pack(push,8) //use it for right aligment #pragma pack(pop) Κε απηφ ηνλ ηξφπν έγηλε εθηθηφ, ε ζηνίρηζε ησλ bytes λα είλαη 8 bytes (φζν δειαδή θαη ζηελ borland delphi ζην θεληξηθφ ζχζηεκα). Ζ ληηξεθηίβα pack επεμεγείηαη ζην παξαθάησ ζρήκα 75 θαη ζηνλ πίλαθα 22 Πρήκα 75: ληηξεθηίβα prama pack 116

117 Ξίλαθαο 22: επεμήγεζε ληηξεθηίβαο pragma pack Κέιε ηεο δνκήο ηα νπνία ζηνηρίδνληαη ζην εθάζηνηε αξηζκφ ζηνηρηζεο ή ζην ζην θαλνληθφ αξηζκφ ζηνίρηζεο ηνπ ηχπνπ δεδνκέλσλ πνπ αλήθνπλ αξθεί λα είλαη κηθξφηεξνο. nopack Θαλέλα είδνο παθεηαξίζκαηνο δελ γίλεηαη pop Ρν πάλσ ζηνηρείν ηεο pragma pack ζσξνχ πξνσζείηαη Ζ εληνιή pop αθαηξεί ηνλ έιεγρν ηεο pragma απφ ηελ ζσξφ ηνπ κεηαγισηηηζηή. Ζ ζηνίρηζε ζε απηφ ην ζεκείν ηεξκαηίδεηαη. Γηα λα αληηκεησπηζηεί ην δηαθνξεηηθφ ηξφπν ηνπ enumeration ρξεζηκνπνηήζεθε ε ληηξεθηίβα #pragma pack(1) Νξίζηεθε ην alignment ζηελ ηηκή 1. Γηα παξάδεηγκα (πίλαθαο 23), νη δνκέο (structs) S1 θαη S5 δελ ρξεζηκνπνηνχλ ηε ληηξεθηίβα pragma pack ελψ νη δνκέο S2, S3, θαη S4 ηελ ρξεζηκνπνηνχλ. Νη ηχπνη δεδνκέλσλ char, int ζέινπλ γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ζηελ κλήκε 1 θαη 4 bytes αληίζηνηρα. Όπσο βιέπνπκε ε κλήκε ζηελ δνκή S1 γεκίδεηαη απφ ην κεηαγισηηηζηή κε pad bytes ψζηε λα γεκίζεη κε 4 bytes (32 bits memory word) κε απνηέιεζκα ην κέγεζνο λα θηάλεη ηα 12 bytes θαη λα ζέινπκε 3 θχθινπο ξνινγηνχ γηα λα δηαβάζνπκε φιε ηελ δνκή. H ίδηα δνκή φκσο φηαλ ρξεζηκνπνηήζνπκε ηελ ληηξεθηίβα pragma pack 1 ρξεηάδεηαη 6 bytes θαη 2 θχθινπο ξνινγηνχ φπσο βιέπνπκε ζηελ δνκή S2. To ίδην θεξδηζκέλνη είκαζηε αλ ρξεζηκνπνηήζνπκε θαη εκθσιεπκέλε δνκή φπσο απηφ πξνθχπηεη γηα ηηο ίδηεο δνκέο S3 θαη S4. Έηζη εθηφο ηνπ φηη κεηαζρεκαηίδνπκε ην θψδηθα λα ιεηηνπξγεί φπσο θαη ην θεληξηθφ ζχζηεκα ην νπνίν είλαη γξακκέλν ζε borland delphi θεξδίδνπκε θαη ζε ρξφλν γηαηί έρνπκε ηαρχηεξεο εγγξαθέο θαη αλαγλψζεηο ζε/απφ ηελ κλήκε. Ξίλαθαο 23: παξάδεηγκα ρξήζεο ηεο ληηξεθηίβαο #pragma pack(1). struct S1 { char c1; // Offset 0, 3 bytes padding int i; // Offset 4, no padding char c2; // Offset 8, 3 bytes padding }; // sizeof(s1)==12, alignment 4 117

118 Memory C1 Pad Pad Pad i i i i C2 Pad Pad Pad #pragma pack 1 struct S2 { char c1; // Offset 0, no padding int i; // Offset 1, no padding char c2; // Offset 5, no padding }; // sizeof(s2)==6, alignment 1 Memory C1 i i i i C2 // S3 and S4 show that the pragma does not affect class fields // unless the class itself was defined under the pragma. struct S3 { char c1; // Offset 0, 3 bytes padding S1 s; // Offset 4, no padding char c2; // Offset 16, 3 bytes padding }; // sizeof(s3)==20, alignment 4 Memory C1 Pad Pad Pad S S S S S S S S S S S S C2 Pad Pad pad struct S4 { char c1; // Offset 0, no padding S2 s; // Offset 1, no padding char c2; // Offset 7, no padding }; // sizeof(s4)==8, alignment 1 Memory 118

119 C1 S C2 #pragma pack struct S5 { // Same as S1 char c1; // Offset 0, 3 bytes padding int i; // Offset 4, no padding char c2; // Offset 8, 3 bytes padding }; // sizeof(s5)==12, alignment 4 Memory C1 Pad Pad Pad i i i i C2 Pad Pad Pad Πην παξαθάησ πίλαθα θαίλεηαη πσο επηδξά ε ληηξεθηίβα pragma pack ζηε δνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο πνπ ρξεζηκνπνηεί ην εθηειεζηηθφ ζχζηεκα θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζηε ζηνίρηζε ησλ bytes ζηε κλήκε, θαη πσο θαηνξζψλνπκε κε απηφ ηνλ ηξφπν λα πεηχρνπκε ηελ γξεγνξφηεξε πξνζπέιαζε ζηελ κλήκε, θαη λα απνθχγνπκε έηζη ην γέκηζκα ηεο κλήκεο κε άρξεζηα Bytes. Ξίλαθαο 24: Ζ ληηξεθηίβα pragma pack ζηελ δνκή ηνπ παθέηνπ επηθνηλσλίαο #pragma pack(push,8) //use it for right aligment #pragma pack(1) //typedef declspec(align(2)) struct Rhead { typedef struct Rhead { byte VER; //1 byte TYP; //2 long UID; //6 long JID; //10 byte CMD; //11 byte PRM; //12 byte PR2; //13 byte PR3; //14 char dummy[2]; //16 long DKY; //20 char DAD[16]; //36 char NAD[16]; //52 long LEN; //56 long CRC; //60 bytes }Rhead; sizeof( Rhead)==60, alignment 1 119

120 Memory Byte 0 Byte 1 Byte 2 Byte 3 VER TYP UID UID UID UID JID JID JID JID CMD PRM PR2 PR3 dummy dummy DKY DKY DKY DKY DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD DAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD NAD LEN LEN LEN LEN CRC CRC CRC CRC typedef struct TCommand { Rhead HEAD; char DATA[482]; char *pdat; long MsgLen; }TCommand; #pragma pack(pop) 5.5 Αξρηηεθηνληθή επηθνηλσλίαο Πην παξαθάησ ζρήκα παξνπζηάδνληαη ζρεκαηηθά ην θεληξηθφ θνκκάηη επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ηξηψλ ζπζηεκάησλ (manager, server, client) ηνπ OPENRSM ζπζηήκαηνο. 120

121 Orsm Server UDP επικοινωνία B, Stage 2, Stage 4 TCP επικοινωνία A Stage3 Agent Manager 5.6 Θεληξηθφ Θνκκάηη ιεηηνπξγίαο Πρήκα 76: Αξρηηεθηνληθή επηθνηλσλίαο. Ξξψην βήκα: Δθθίλεζε πξάθηνξα (Agent) Μεθηλψληαο ν πξάθηνξαο ζε θάπνηα ελζσκαησκέλε ζπζθεπή ή ζε θάπνηνλ ππνινγηζηή ην πξψην πξάγκα πνπ θάλεη είλαη δεηάεη ηελ IP ηνπ server θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε readoptions. Γεχηεξν Βήκα: Δθθίλεζε UDP Server Πην βήκα απηφ ν πξάθηνξαο θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε Bind αλνίγεη κηα UDP socket επηθνηλσλία ζηελ πφξηα 6722 πεξηκέλνληαο έλα παθέην δεδνκέλσλ UDP. Δάλ δερηεί έλα παθέην (βήκα Α ζην ζρήκα 76) ηφηε θαιεί ηελ ζπλάξηεζε UDPRead, ε νπνία κε ηελ ζεηξά ηεο θαιεί ηελ CMDcheck, φπνπ ειέγρεη ην παθέην γηα λα δηαπηζηψζεη αλ πξφθεηηαη γηα παθέην απφ ην δηθφ ηεο server. Πην ζεκείν απηφ γίλνληαη κηα ζεηξά απφ ειέγρνπο γηα λα 121

122 δηαπηζηψζνπκε φηη έρεη ιάβεη παθέην απφ ην ORSM server. Έηζη γίλεηαη έιεγρνο CRC (Θπθιηθφο αιγφξηζκνο πιενλαζκνχ), έθδνζεο, κεγέζνπο θαη ηχπνπ παθέηνπ. Ρξίην Βήκα: Δθθίλεζε tcp επηθνηλσλίαο Δθφζνλ επηηεπρζεί ε UDP επηθνηλσλία θαιείηαη ε ζπλάξηεζε AgentConnect ε νπνία θαιεί ηελ TCPConnect ε νπνία μεθηλάεη κηα tcp επηθνηλσλία κεηαμχ ηνπ server θαη ηνπ agent. Kάλνληαο έλαλ ηειεπηαίν έιεγρν ιάζνπο (ζπλάξηεζε trueonerror), θαη έρνληαο πιένλ επηηεπρζεί επηθνηλσλία κεηαμχ server θαη client, ν πξάθηνξαο είλαη έηνηκνο λα δερηεί θαη λα εθηειέζεη δηαθνξέο εληνιέο. Ζ δνπιεηά απηή γίλεηαη θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε Agent. Ρέηαξην Βήκα: Δθηειεζηηθή ιεηηνπξγία (Ππλάξηεζε Agent) Νη βαζηθέο ιεηηνπξγίεο γίλνληαη κέζα ζε απηή ηελ ζπλάξηεζε φπνπ έρεη 3 βαζηθά ζηάδηα (3 ζπλαξηήζεηο) κε νλφκαηα Stage2(&Global.SendTC,TRUE), Stage3(&Global.RecvTC,&GLOB.Tkey) θαη Stage4(&Global.SendTC). Πηάδην 2 (stage2): Πην ζηάδην απηφ ζπιιέγνληαη ηα ζεκαληηθά ζηνηρεία ηνπ πξάθηνξα πνπ αθνξνχλ ην φλνκα ηνπ (computer name, hostname) θαζψο θαη ηε δηεχζπλζε IP ηνπ. Δλ ζπλερεία, θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε writec γεκίδεη ην παθέην δεδνκέλσλ κε ηηο θαηάιιειεο επηθεθαιίδεο πνπ αθνξνχλ CRC (Θπθιηθφο αιγφξηζκνο πιενλαζκνχ), έθδνζε, κέγεζνο θαη ηχπνο παθέηνπ θαη ζηέιλνπλ ην παθέην ζην server θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε ζπζηήκαηνο send. Πηάδην 3 (stage 3): Αξρηθά θαιείηαη ε ζπλάξηεζε readc γηα λα δηαβάζεη ηα δεδνκέλα πνπ ζηέιλεη ν server θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε ζπζηήκαηνο recv. Πηελ ζπλέρεηα, ειέγρεη ηελ δνκή ηνπ παθέηνπ πνπ έιαβε γηα λα δηαπηζηψζεη ηελ νξζφηεηά ηεο θαιψληαο ηελ CMDcheck. Πε απηφ ην ζεκείν θαη ειέγρνληαο απφ ην παθέην πνπ έιαβε ηελ επηθεθαιίδα CMD εθηειεί ην αληίζηνηρν block θψδηθα γηα λα εθηειέζεη θάπνηα απφ ηηο δηαζέζηκεο ιεηηνπξγίεο: Ξεξίπησζε ιάζνπο : case cerror Πε απηή ηελ πεξίπησζε θαηαγξάθεηαη έλαο θσδηθφο ιάζνπο. Αλαθάιπςε ζπζηεκάησλ (Discovery): case cdiscovery: 122

123 Πην ζεκείν απηφ γίλεηαη πηζηνπνίεζε-αλαδήηεζε ή δεκηνπξγία θαηαρψξεζεο client machine ζηε ΒΓ βάζε ηνπ clientuid, ζηνλ server. Αλαθάιπςε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (Inventory Process): case cinventory Δάλ ε εληνιή πνπ ιάβεη ν πξάθηνξαο αθνξά δηαδηθαζία αλαθάιπςεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρεηψλ ηφηε ν έιεγρνο εηζέξρεηαη ζε απηφ ην ζεκείν ηνπ θψδηθα. Θαιείηαη κηα γεληθή ζπλάξηεζε εθηέιεζεο εληνιψλ Execute. Κε ηε ρξήζε ηεο παξαπάλσ ζπλάξηεζεο εθηειείηαη ην αληίζηνηρν script φπνπ αλαιακβάλεη λα ζπιιέμεη θαη λα ζηείιεη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ ζπζθεπή. Απνκαθξπζκέλνο έιεγρνο ζηαζκψλ εξγαζίαο: case cvnc Πηελ πεξίπησζε απηή θαιείηαη ε ζπλάξηεζε readvncoptions φπνπ ζπιιέγνληαη πιεξνθνξίεο γηα ηελ πφξηα αιιά θαη ηελ εθαξκνγή πνπ πξέπεη λα εθηειεζηεί ψζηε λα μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε Execute. Δγθαηάζηαζε θαη απεγθαηάζηαζε ινγηζκηθνχ (Software Deployment): case cdeploy Θαιψληαο ηε ζπλάξηεζε Execute κε ηηο θαηάιιειεο παξακέηξνπο εθηεινχληαη εηδηθά scripts ζε γιψζζα perl πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ εγθαηάζηαζε - απεγθάηαζηαζε ηνπ ινγηζκηθνχ. Δθηέιεζε εληνιψλ θειχθνπο (Remote Command): case cexecute Θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε Execute κε παξακέηξνπο, ηελ εληνιή εθηέιεζεο πνπ δφζεθε απφ ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ δηαρεηξηζηή (manager), εθηειείηαη ε αληίζηνηρε εληνιή. Πηάδην 4 (stage 4): Πην ζηάδην απηφ ζηέιλνληαη ζην server, θαιψληαο ηελ ζπλάξηεζε writec θαη αθνχ γεκίζεη ην παθέην κε ηελ ζσζηή επηθεθαιίδα, ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνεγνχκελνπ ζηαδίνπ. Ρν δεχηεξν θαη ηξίην βήκα (4 ζηάδηα) βξίζθνληαη δηαξθψο ζε έλαλ αηέξκνλα βξφρν εθηφο θαη αλ ζπκβεί θάπνην ζθάικα ην νπνίν ζα δηαθφςεη ην βξφρν θαηαγξάθνληαο ην ζπκβάλ ζην κεηξψν απνζθαικάησζεο. 123

124 5.7 Σξεζηκνπνηνχκελεο δηαδηθαζίεο Πην λέν πξάθηνξα πνπ δεκηνπξγήζακε ζε γιψζζα ansi-c δψζακε δπλαηφηεηα πνιχλεκαηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ (multithreads). Πε έλα κνλαδηθφ επεμεξγαζηή, ε πνιπλεκαηηθή εθηέιεζε επηηπγράλεηαη κε πνιππιεμία δηαίξεζεο ρξφλνπ (φπσο ζηελ πνιχδηεξγαζία: ν επεμεξγαζηήο ελαιιάζζεη κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ λεκάησλ). Απηή ε ζεκαηηθή αιιαγή (context switch) ζπκβαίλεη αξθεηά ζπρλά ψζηε ν ρξήζηεο λα αληηιακβάλεηαη φηη ηα λήκαηα ή δηεξγαζίεο εθηεινχληαη ηαπηφρξνλα. Γηα ηε δεκηνπξγία ηεο δπλαηφηεηαο απηήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ posix threads. 5.8 Νη ρξεζηκνπνηνχκελεο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ Ν agent έρεη γξαθηεί ζε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ANSI C. Γηα ην ρεηξηζκφ ησλ βάζεσλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηείηαη ε γιψζζα MySQL. Πην ππνζχζηεκα αλαθάιπςεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (inventory) ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ πειάηε (client) ε Microsoft Visual Basic scripting γιψζζα γηα πεξηβάιινληα Windows, θαη ε perl γιψζζα γηα Linux πεξηβάιινληα. Αληίζηνηρα ζην ππνζχζηεκα εγθαηάζηαζεο θαη απεγθαηάζηαζεο ινγηζκηθνχ (software deployment) ρξεζηκνπνηείηαη ε ansi-c γιψζζα γηα ηνλ πειάηε (client) ζε πεξηβάιινληα Windows, θαη ε perl ζε Linux πεξηβάιινληα. Ππλνςίδνληαο νη απαηηήζεηο γλψζεσλ πξνγξακκαηηζκνχ γηα φια ηα κέξε ηνπ ζπζηήκαηνο πεξηιακβάλνπλ: ANSI C SQL (MySQL innodb - myisam) Microsoft Visual Basic scripting PHP HTML JavaScript Perl Linux shell/bash Microsoft Batch scripting NSIS (Nullsoft Scriptable Install System) 124

125 Γηα ηε θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ θψδηθα είλαη απαξαίηεηεο ηερληθέο γλψζεηο πάλσ ζε ζέκαηα δηθηχσλ, ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζρεηηθψλ ηερλνινγηψλ. Κεξηθέο απφ απηέο είλαη: Network Programming POSIX THREADS SOCKETS TCP/IP protocol o o TCP protocol UDP protocol SNMP protocol Multithreading NAT/PAT 5.9 Ξεξηβάιινληα Ξξνγξακκαηηζκνχ Ρα πεξηβάιινληα πξνγξακκαηηζκνχ (IDE, editors), κεηαθξαζηέο (compilers) ή άιια εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ εκθαλίδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Ξίλαθαο 25: Γιψζζεο θαη Ξεξηβάιινληα Ξξνγξακκαηηζκνχ ή Δξγαιεία. Γιψζζα Ξξνγξακκαηηζκνχ Ξεξηβάιινληα Έθδνζε Ρχπνο Ππλαθή Ξξνγξακκαηηζκνχ ή Αξρείσλ Αξρεία Δξγαιεία ANSI C MICROSOFT VISUAL c obj STUDIO 2005/ GCC COMPILER NSIS (Nullsoft Scriptable Install System) Microsoft Visual Basic scripting PHP MakeNSISW ή Text Editor Text Editor ή Visual Studio Text Editor ή HTML editor nsi ini 5.6 vbs 5.1 php html

126 HTML Javascript Text Editor ή HTML editor Text Editor ή HTML editor 4.1 html 1.7 js html Perl Text Editor ή άιιν 5.8 pl Linux shell / bash Text Editor ή άιιν sh Microsoft Batch scripting Text Editor ή άιιν bat cmd SQL (MySQL innodb myisam) MySqlAdmin Delphi / Kylix 5.1 sql 126

127 Θεθάιαην 6: Δγθαηάζηαζε θαη Οχζκηζε Ξεξηβάιινληνο Αλάπηπμεο 6.1 Γεληθά Γηα ηελ εγθαηάζηαζε θαη ξχζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο αλάπηπμεο ηνπ ζπζηήκαηνο «Απνκαθξπζκέλεο Γηαρείξηζεο πνινγηζηηθψλ θαη Γηθηπαθψλ Ππζηεκάησλ (Remote System Management) κε ρξήζε Ινγηζκηθνχ Αλνηθηνχ Θψδηθα» ν πξνγξακκαηηζηήο πξέπεη λα αθνινπζήζεη ηα παξαθάησ βήκαηα: Απφθηεζε πεγαίνπ θψδηθα. Δγθαηάζηαζε Microsoft Visual Studio 2003/ Δγθαηάζηαζε Microsoft.NET Framework 2.0. Δγθαηάζηαζε αλαγθαίσλ βηβιηνζεθψλ. 6.2 Απφθηεζε Ξεγαίνπ Θψδηθα Ζ απφθηεζε ηνπ πεγαίνπ θψδηθα κπνξεί λα γίλεη κέζσ ηεο ζειίδαο sourceforge.net: είηε θαηεβάδνληαο ηνλ πεγαίν θψδηθα ζαλ έλα.tar ή.rar αξρείν είηε κέζσ ηνπ cvs (ή svn) server. Πηελ πξψηε πεξίπησζε ην.tar ή.rar αξρείν ζα πξέπεη λα απνζπκπηεζηεί. 6.3 Δγθαηάζηαζε Microsoft Visual Studio Γηα ηελ πιήξε εγθαηάζηαζε θαη ξχζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο ηνπ Microsoft Visual Studio 2005 Delphi απαηηνχληαη ηα παξαθάησ βήκαηα: 1. Θαηεβάδνπκε ην εθηειέζηκν αξρείν απφ ην site ηεο Microsoft. 2. Δγθαηάζηαζε ηνπ Microsoft Visual Studio version 2005 ή λεφηεξε, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο πξνθαζνξηζκέλεο ξπζκίζεηο. 127

128 3. Δγθαηάζηαζε ηνπ Microsoft.NET Framework 2.0 θαη ησλ αλαγθαίσλ βηβιηνζεθψλ πνπ δεηνχληαη. 4. Δπαλεθθίλεζε ηνπ ππνινγηζηή. 6.4 Δγθαηάζηαζε ηνπ πξάθηνξα - agent Απαξαίηεηεο Δγθαηαζηάζεηο (Ξξναπαηηνχκελα) 1. Γηα *NIX OS Ρα *nix κεραλήκαηα πνπ ηξέρνπλ ην agent ρξεηάδεηαη λα ππνζηεξίδνπλ perl θαη λα έρνπλ gcc compiler γηα ην compile ηνπ πεγαίνπ θψδηθα. Δπίζεο γηα ηε δηαδηθαζία ηεο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ρξεηάδεηαη λα έρνπλ εγθαηεζηεκέλν θάπνην vnc server. 2. Γηα WINDOWS OS Γηα ηελ δηαδηθαζία ηεο απνκαθξπζκέλεο δηαρείξηζεο ρξεηάδεηαη λα ππάξρεη εγθαηεζηεκέλν θάπνην vnc viewer Δγθαηάζηαζε ζε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα WINDOWS Ρξέρνπκε ην setup αξρείν κέζα ζην θάθειν installation θαη αθνινπζνχκε ηα βήκαηα εγθαηάζηαζεο (wizard). Πρήκα 77: Δγθαηάζηαζε πξάθηνξα ζε windows os (βήκα1) Δπηιέγνπκε ηελ δηαδξνκή ζην δίζθν φπνπ ζέινπκε λα γίλεη ε εγθαηάζηαζε. 128

129 Πρήκα 78: Δγθαηάζηαζε πξάθηνξα ζε windows OS (βήκα2) Πρήκα 79: Δγθαηάζηαζε πξάθηνξα ζε windows OS (βήκα 3) Δπηζηξέθεηαη κήλπκα επηηπρεκέλεο εγθαηάζηαζεο. Πρήκα 80: Δγθαηάζηαζε πξάθηνξα ζε windows os (ηειηθφ βήκα) 129

130 Ρέινο εθηειψληαο ην ORSMagent.exe αξρείν πνπ δεκηνπξγήζεθε θαηά ηελ εγθαηάζηαζε, μεθηλά ε ιεηηνπξγία ηνπ πξάθηνξα - agent, δίλνληαο ηελ δηεχζπλζε IP ηνπ OPENRSM server Πε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα *ΛΗΣ * Αληηγξάςηε ην θάθειν agent-src ζην ππνινγηζηή γεληθνχ ζθνπνχ κε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα *nix. Ν θάθεινο πεξηέρεη ηα εμήο ζεκαληηθά αξρεία: 1. Ρν Agent.c πνπ είλαη ην source code ηνπ agent. 2. Ρν del.pl πνπ είλαη ην script ζε perl γιψζζα θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζε software deployment δηαδηθαζίεο. 3. Ρν audit_linux.sh linux script πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ην inventory. 4. To agent.o πνπ είλαη ε εθηειέζηκε linux δηαλνκή ηνπ agent. Ξξηλ ηξέμνπκε ηνλ agent αλνίγνπκε ην audit_linux.sh script θαη ειέγρνπκε αλ ε wget εληνιή ζην ηέινο ηνπ script έρεη ηελ ip ηνπ OPENRSM server. Πρήκα 81: Έιεγρνο δηεχζπλζεο ηχπνπ IP ζε script. Πηελ ζπλέρεηα ηξέρνπκε ηνλ agent, δίλνληαο ηελ IP ηνπ OPENRSM server. Γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο λένπ εθηειέζηκνπ πξάθηνξα - agent ρξεηάδεηαη λα γίλεη κεηαγιψηηηζε - compile ην agent.c αξρείν (gcc o Agent.o A gent.c). 130