îστορίες ëνός παιδήλικα

Transcript

1

2 ΧΡΗΣΤΟΣ Κ. ΖΑΜΠΟΥΝΗΣ îστορίες ëνός παιδήλικα EKΔΟΣΕΙΣ ΦΕΡΕΝΙΚΗ

3 îστορίες ëνός παιδήλικα Οκτώβριος αντίτυπα Υπεύθυνος Εκδόσεως Χρήστος Κ. Ζαμπούνης Επιμέλεια Εκδόσεως Λητώ Ανδρέου Σχεδίαση Εκδόσεως ΑΡΧΕΤΥΠΟ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Φωτογραφίες Δημήτρης Αραμπατζάκης, Νίκος Κομίνης, Κώστας Πηγαδάς, Αγγελος Ρασσιάς, Βαγγέλης Ρασσιάς, Νίκος Χρυσικάκης, Eric Brissaud, Mort Kaye, Jaques Lange, François Pery, Alexis Rosenfeld, Alain Le Toquin, Jean Michel Voge, Art Zamur 2012, Εκδόσεις Φερενίκη Σπευσίππου 26-28, , Αθήνα Τηλ.: , Fax: ISBN:

4 Στη θεία Λούλα

5 [Περιεχόμενα] Εισαγωγή Ήθελα να εξηγήσω και να εξηγηθώ 13 Ποια είναι η πατρίδα μας; 16 Βλαδίμηρος Ζαμπούνης 19 Μαθήματα γαλλικών 22 Ο μονογενής 25 Ζητήματα καταγωγής 28 Ab incunanibus 31 Η ερωτική αγωγή 34 Ο βασιλοκομμουνισμός 37 H καθαρεύουσα και το γλωσσικό ζήτημα 40 Επαναστάτης με αιτία 43 Ζαμπούνης και λαός 46 Α βου σου που 49 Η ημέρα που έπαψα να είμαι αριστερός 51 Ο μυστικός καθρέπτης των Αθηνών 54 Κάποτε στη Μύκονο 57 Το θάμβος της αρχαιότητος 60 Πριγκιπικός ηθοποιός 63 Μοντέλο της agence 66 Στην αυλή του Μάνου 69

6 Χ ΡΗΣΤΟΣ Κ. ΖΑΜΠΟΥΝΗΣ Club med 72 Δουλειές του ποδαριού 75 Η παρισινή άνοιξη 77 Τα τουρκικά λουτρά 80 Ο Τόνυ και ο Αντώνης 83 Τα πρόσωπα του μέλλοντος 86 Νεανικές χίμαιρες 89 Οι θεοί του Ολύμπου υπάρχουν 92 Ο καλιακουδισμός δεν θα περάσει 95 Αλλάχου ακμπάρ 98 «Τα μάρμαρα μου ανήκουν» 101 Περί ανωριμότητος και άλλων δαιμονίων 104 Στων Καννών την ολόχρυση ράχη 107 Ο κόσμος σε σινεμασκόπ 110 Η νέα μου οικογένεια 113 Το αμερικανικό όνειρο 116 Πού είναι ο Κλιντ; 119 Βιοτεχνία άρθρων 122 Ποιος σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή; 125 Η ιστορία μιας σταρλέτ AK/ΜΜΠ 131 Ελεύθερος Υπηρεσίας 134 Βασιλικός εξ επιφοιτήσεως 137 Ο κλέψας του κλέψαντος 140 Το κόμμα των νέων 143 «Δεν γουστάρω την Αθήνα σας» 146 Παρ ολίγον υποκόμης 149 Μπαμπέτ, Μπαμπέτ, τι με διώκεις; 152 Όρμα Τζακ 155 Το νησί χωρίς όνομα 158 [ 8

7 Ι ΣΤΟΡΙΕΣ Ε ΝΟΣ Π ΑΙΔΗΛΙΚΑ Η αχινοσαλάτα 161 Σνομπ, εγώ; 163 Το πατρικό ένστικτο 166 Δωμάτιο με θέα 169 Τα ονόματα που προδίδουν 172 Το Μάτι 175 Ο άνθρωπος που θα γινόταν βασιλιάς 178 Η Εστία 181 Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος; 184 Πολεμικό ρεπορτάζ 187 Αμάρτησα για το παιδί μου 190 «Οι Μίλερ μπορούν να του αγοράσουν την Ελλάδα» 193 Το θεώρημα του μπουρνουζιού 196 «Έκλεισα με τον Ανδρέα» 199 H Νταϊάνα στο λιμάνι 202 Το παλτό 205 Ο προικοθήρας 208 Πώς έγινα εκδότης 211 Αντιστροφή ρόλων 214 Γέρος, φτωχός και άσχημος 217 Να γιατί 220 To κοφτερό μυαλό 223 Ωνασολόγος 226 Την ίδια ώρα στο Σκορπιό A Saint Tropez 232 Η άγνοια σε κάνει ατρόμητο 235 Ψάχνοντας τον Κάρολο 238 Διαμέρισμα στη Βουλιαγμένη 241 Το νόημα της ζωής 243 Η Αθηναϊκή Λέσχη ]

8 Χ ΡΗΣΤΟΣ Κ. ΖΑΜΠΟΥΝΗΣ Η πομφόλυξ του lifestyle 249 Η τηλεόραση τρελαίνει 252 Σεξουαλικός τουρισμός 255 Μαζί της ο Ο μεγάλος ηγέτης 260 Το ράφτη σου τον παντρεύεσαι 263 Όχι αυτή, την άλλη! 266 Το Λύκειον των Ελληνίδων 269 Η αυτοκράτειρα της Περσίας 272 Ψυχρός καταιονισμός 275 Το Άβατον 278 Γιατί αποφάσισα να παντρευτώ για πρώτη φορά 281 Ματαιότητες 284 Ο άνδρας της ζωγράφου 287 Ο απτόητος κύριος Ζάχος Χατζηφωτίου 289 Η χρυσή Αργυρώ 292 Βραβεία και βραβεία 295 Η αγία 298 Το θαύμα του Αιγαίου 301 Ο εφιάλτης του savoir vivre 304 Είσαι ό,τι τρως 306 Υπέρ καπνιστών 309 Ο έρωτας διαρκεί τρία χρόνια 312 Annus Horribilis 315 Η Κώτσους 317 Μόνος μέσα στην ερημία του πλήθους 320 Το τάβλι 323 Το S.O.S. ενός εξαρτημένου 326 Το υγρό στοιχείο 329 Τα στοιχειώδη σωματίδια 331 [ 10

9 Ι ΣΤΟΡΙΕΣ Ε ΝΟΣ Π ΑΙΔΗΛΙΚΑ Στην ντισκοτέκ την παλιά 334 Ο τόπος άλλαξε άρδην 336 Τ απομεινάρια μιας σχέσεως 339 Στο κεφάλι ενός αντιδραστικού 341 Διακόσια χρόνια 344 Τρεις ώρες με τη μητέρα μου 347 Μια δημοκρατική διάρρηξη 350 Όταν έγραφα ποιήματα 352 Η κρίση ενός επαγγέλματος 355 Γιατί δεν έκανα περιουσία 358 Δύο βασιλικοί γάμοι και μία κομμουνιστική κηδεία 361 Η δύναμη ενός θεσμού 364 Τα καλύτερά μας χρόνια 367 Ο γενεαλογικός μύλος 370 Ύδρα 372 Γιατί είπα όχι στους «βασιλιάδες» 375 Ο Doppelgänger 378 Η λογιστική αποτίμηση της ζωής 381 Η δυνατότητα του έρωτα 384 Το κονσερβοκούτι 387 Η πτώση ενός ανταγωνιστή 389 Οι Ζαμπνάδες και οι Καραγεωργίου 392 Το μπαλκόνι της Μακεδονίας 395 Επίλογος / Γονάτισα, αλλά δεν λύγισα 398 Ψηφίδες 400 Παράρτημα 411 Ευχαριστίες ]

10 [Εισαγωγή / Ήθελα να εξηγήσω και να εξηγηθώ] «Το να διηγείσαι τη ζωή σου είναι λίγο σαν να οργανώνεις το θάνατό σου». Γκαστόν Ντεφέρ Έ ρχεται μια στιγμή που ο άνθρωπος σταματά να κοιτάζει μπροστά και γυρίζει να δει πίσω. Η στιγμή αυτή ήλθε για μένα στο «μέσον της στράτας της ζωής μου», όπως λέει ο Δάντης. Νωρίς; Ίσως. Τίποτε όμως δεν μπορούσε να εμποδίσει την εσωτερική μου ανάγκη να εξηγήσω και να εξηγηθώ. Τίποτε επίσης δεν μπορούσε να σταματήσει τον μακρύ ήσυχο ποταμό που με οδηγούσε στο παρελθόν. Ένα από τα πρώτα ζητήματα που ανέκυψαν όταν την 1η Ιανουαρίου του 2010 στο Λονδίνο άρχισα να γράφω, ήταν εάν αξίζει να βιογραφηθεί η συγκεκριμένη ζωή. Η απάντηση ασφαλώς δεν μπορεί να δοθεί προκαταβολικώς. Κι ύστερα, απολαμβάνοντας την εύνοια των μουσών, είπα στον εαυτό μου: ας γράψω τώρα ό,τι είναι να γράψω και βλέπουμε πότε και αν εκδοθεί. Η φόρμα των μπονζάι λόγω μικρού μεγέθους αυτόνομων αφηγημάτων ήλθε αβιάστως και φυσιολογικώς. Έτερο ζήτημα που προέκυψε στην πορεία: ποια προτεραιότητα έπρεπε ν ακολουθήσω; Το ενδεχόμενο ενδιαφέρον του αναγνώστη ή την προσωπική μου έγνοια για ενδοσκόπηση; Ο διά κλίνης χωρισμός μου με τη σύζυγό μου, που συνέβη εκείνες τις 13 ]

11 Χ ΡΗΣΤΟΣ Κ. ΖΑΜΠΟΥΝΗΣ ημέρες, έφερε στην επιφάνεια μια φράση του Χένρυ Μίλερ που είχα υπογραμμίσει σε ανύποπτο χρόνο: «Εάν θέλεις να ξεπεράσεις μια γυναίκα, γράψε ένα μυθιστόρημα». Αλλά τα ερωτήματα δεν σταμάτησαν να με κατακλύζουν: θα εκθείαζα τον εαυτό μου, όπως γίνεται συνήθως σ αυτές τις περιπτώσεις, ή θα έδειχνα και τη σκοτεινή του πλευρά; Θα έθιγα πρόσωπα και πράγματα ή θα κρυβόμουν πίσω από τους κανόνες των καλών τρόπων που διεκήρυττα σ ένα άλλο μου βιβλίο, το Savoir Vivre; Τέλος, θα απεκάλυπτα «καλά κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα», όπως ο Ρίκι Μάρτιν που ομολόγησε ότι είναι ένας «ευτυχής gay άνδρας», ή θα υπέκυπτα στην πεπατημένη της λειάνσεως των γωνιών; Διόλου συμπτωματικώς, την ίδια περίοδο άρχισα να καταβροχθίζω με μανία τις ζωές των άλλων, προσπαθώντας να καταλάβω τη δική μου. Το πρώτο αυτοβιογραφικό βιβλίο που με αιχμαλώτισε ήταν της σχεδόν συνομήλικής μου Σώτης Τριανταφύλλου, Ο χρόνος πάλι. Ακολούθησαν το Un roman français του επίσης συνομηλίκου και γνωστού από το Παρίσι Φρεντερίκ Μπαϊγκμπεντέ, η τριλογία του φίλτατου Κωνσταντίνου Τζούμα, το διασκεδαστικό Bossypants της Τίνα Φέι, και ουκ ολίγα παλαιότερα, όπως το Μνημόσυνο για έναν ημιτελή θάνατο του Βασίλη Ραφαηλίδη, o Συμβιβασμός του Ηλία Καζάν ή τα Σκόρπια φύλλα της ζωής μου του Δροσίνη. Ο κύβος είχε ριφθεί. Δίχως να καταλάβω πώς, άρχισα να καταγράφω πυρετωδώς επεισόδια, διαλόγους, υποθετικά κεφάλαια, σκέψεις και κρίσεις. Η υπόθεση δεν ήταν απλή, διότι σ αντίθεση μ αυτούς που διαθέτουν φωτογραφική μνήμη, η δική μου ήταν μάλλον αδύναμη. Ως εκ θαύματος, με τη συγγραφή των πρώτων σελίδων, η λογοτεχνία άρχισε ν ανασύρει από τη μνήμη ό,τι ο ίδιος είχα λησμονήσει. Με την πάροδο των ημερών, ο χρόνος άρχισε να μετριέται αλλιώς από το εάν, τι και πόσο είχα γράψει. Περπατούσα στο δρόμο ή οδηγούσα ή κολυμπούσα, και οι προτάσεις ανέβλυζαν σαν το νερό από την πηγή. Τελείωνα [ 14

12 Ι ΣΤΟΡΙΕΣ Ε ΝΟΣ Π ΑΙΔΗΛΙΚΑ ένα κεφάλαιο και οι περαστικοί γύριζαν το κεφάλι τους στη θέα ενός ανθρώπου που χαμογελούσε στο διάβα τους. Μία σειρά από απώλειες υπήρξαν καταλύτης για μια άνευ προηγουμένου εσωστρέφεια: ο θάνατος του πατέρα μου, η διάσταση με τη σύζυγό μου, η διακοπή της συνεργασίας μου με το Life&Style, η οικονομική κρίση, όλ αυτά δεν ήταν ένα είδος τετραπλού πένθους που αιτιολογεί τη σκέψη του Ντεφέρ; Μήπως άραγε το εγχείρημα εσήμαινε ότι τελείωνε ο χρόνος της έντονης δράσεως κι έπαιρνε τη σκυτάλη ο χρόνος της αντίστροφης μετρήσεως; Ή μήπως απλώς να υπάκουα στο πνεύμα του στίχου του Καβάφη «Μνήμη, φύλαξέ τα εσύ ως ήσαν»; Δυόμιση χρόνια μετά από το πρώτο χειρόγραφο έχω την εντύπωση ότι η συγγραφή του «Παιδήλικα» υπήρξε άκρως θεραπευτική. Μου επέτρεψε μεταξύ άλλων να συγκροτήσω μια θλίψη που έμοιαζε ανίκητη. Σήμερα η αρχική παραίτηση φαίνεται ότι έχει αντικατασταθεί από πνευμα - τική αναπτέρωση, ενώ οι αρνητικές σκέψεις έχουν δώσει τη θέση τους στην ψυχική ανθοβολία. Όπως έλεγε ο πρίγκιπας της Σαλίνα στην ταινία του Λουκίνο Βισκόντι Ο Γατόπαρδος, «πρέπει ν αλλάζουν τα πράγ ματα για να μείνουν ίδια». 15 ]

13 [Ποια είναι η πατρίδα μας;] Στον υποτιθέμενο διάλογό του με τον Όμηρο, ο Λουκιανός γράφει: «Τον ρώτησα ειδικότερα πού γεννήθηκε. Μου είπε ότι γνώριζε πολύ καλά ο ίδιος πως άλλοι νόμιζαν ότι κατάγεται από τη Χίο, άλλοι από τη Σμύρνη και πολλοί άλλοι από τον Κολοφώνα». Χωρίς να έχω το προνόμιο, όπως ο πρώτος ποιητής της Ιστορίας, επτά πόλεις να ερίζουν για την καταγωγή μου, διαπιστώνω μια ελαφρά σύγχυση ως προς το από πού κρατάει η σκούφια μου. Είμαι Θεσσαλονικιός, επειδή γεννήθηκα εκεί όπως κι η μητέρα μου; Είμαι Πολυγυρινός, επειδή αυτός είναι ο τόπος καταγωγής των Ζαμπνάδων (κατά την τοπική διάλεκτο), ή μήπως είμαι Βεροιώτης λόγω του ότι μεγάλωσα στην πρωτεύουσα της Ερατεινής Ημαθίας; Επί πολλά χρόνια η απάντηση δεν ήταν σαφής, αφού ακροβατούσα ανάμεσα στις τρεις πατρίδες, ώσπου διάβασα κάπου ότι πατρίδα είναι εν τέλει το μέρος όπου θέλεις να πεθάνεις, και τα πράγματα περιεπλάκησαν ακόμη περισσότερο. Όλα ξεκίνησαν στην Ελβετία, όταν οι γονείς μου απεφάσισαν να με στείλουν εσώκλειστο σ ένα οικοτροφείο, το École des Roches. Εκεί είχα την ευκαιρία να συναναστραφώ έναν συνομήλικό μου Αθηναίο, του οποίου ο πατέρας ετύγχανε υπουργός της Χούντας. Η σύγκρουσή μας ήταν τόσο σφοδρή που ακόμη θυμάμαι τον εαυτό του, με δάκρυα στα μάτια, να τρομοκρατούμαι από τις απειλές του ότι θα με καταγγείλει στον [ 16

14 Ι ΣΤΟΡΙΕΣ Ε ΝΟΣ Π ΑΙΔΗΛΙΚΑ πατέρα του και θα με τακτοποιήσει εκείνος. Η σύγκριση με τους πρωτευουσιάνους συνεχίσθηκε τα καλοκαίρια της εφηβείας στη Χαλκιδική, στο πολυτελές ξενοδοχείο Gerakina Beach, όταν άρχισα να συνειδητοποιώ ότι έμενα σε μια μικρή, ασήμαντη πόλη βυθισμένη στην πλήξη, σε αντίθεση με τις δυναμικές μεγαλουπόλεις όπου διαβιούσαν τα παιδιά καλών οικογενειών που συναναστρεφόμην. Όχι ότι αισθανόμουν τελείως μειονεκτικώς απέναντι στη Μελίνα Εμφιετζόγλου, τον Γιάννη Τσέρνο ή τον Γιώργο Δήμκα, για ν αναφέρω μόνο ορισμένα ονόματα της τότε παρέας μου, διότι κι εγώ ήμουν από καλό σόι, αλλά κάτι αδιόρατο μ έκανε να μη νιώθω ίσος κι όμοιος. Το ίδιο συναίσθημα της «δευτεράντζας» διογκώθηκε στην Αθήνα όπου οι «φλώροι» της πρωτεύουσας φρόντισαν να με αντιμετωπίζουν μ έναν πιο ωμό σνομπισμό. Ίσως σ αυτή την πρώιμη κακοποίηση να οφείλεται ένα από τα ελαττώματά μου, το ψυχολογικό «τρυποκαρύδιασμα» όσων έχουν την ατυχία να προσπα θούν να κρύψουν τ αδύνατά τους σημεία. Ίσως πάλι ο κυριότερος λόγος μιας τόσο απεχθούς συμπεριφοράς, τελείως αντίθετης με τον υπόλοιπο καλοπροαίρετο κι ευγενή, θέλω να πιστεύω, χαρακτήρα μου, να έχει την αφετηρία της στην ήττα της Αριστεράς στον Εμφύλιο Πόλεμο και στις επιπτώσεις που αυτή είχε στο οικογενειακό status quo. Ας γίνω πιο σαφής. Ποια μύγα τσετσε με τσιμπάει π.χ., ως ενήλικα πλέον, σ έναν ειδυλλιακό κόλπο της Κροατίας, όπου πλέουμε ανέμελοι και σχεδόν ευτυχείς, να μεταστρέψω το χιουμοριστικό sms που μου έστειλε ο Σάκης «Πες του Λεκελέ ότι το ένα βυζί είναι πιο πεσμένο από το άλλο» και αφορούσε σε μια κο - πέλα, προς τον ίδιο γιατρό που έχει ένα εμφανές πρόβλημα βάρους; Ή τι μ έπιανε και συνέχιζα να υπενθυμίζω στη Μαργαρίτα ότι καθυστε - ρούσε να ετοιμασθεί και ήταν πάντοτε αργοπορημένη στα ραντεβού της, ενώ από την άλλη απολάμβανα στις συντροφιές τη φράση του Χέμινγουεϊ «Τα καλύτερα βιβλία γράφτηκαν από άνδρες που περίμεναν τις γυναίκες τους να καλλωπισθούν»; 17 ]