Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας συν Αθηνά 1o Συνέδριο Επιστημολογίας «Αναζητώντας την χαμένη ενότητα της γνώσης»

Transcript

1 Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας συν Αθηνά 1o Συνέδριο Επιστημολογίας «Αναζητώντας την χαμένη ενότητα της γνώσης» Κοινωνική Ανθρωπολογία: επαναπροσδιορίζοντας την ετερότητα και την πολιτισμική ταυτότητα Κάλφα Μαρία Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας Πανεπιστήμιο Αιγαίου Περίληψη (2) Κοινωνικές Επιστήμες, Κοινωνική Ανθρωπολογία (προφορική ανακοίνωση) Ο στόχος της εν λόγω εισήγησης συνίσταται στην γνωριμία με το χαρακτήρα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, καθώς και την σχέση που έχει με την ετερότητα και την πολιτισμική ταυτότητα. Η Κοινωνική Ανθρωπολογία αποτελεί κλάδο την κοινωνικών επιστημών, είναι μία συγκριτική επιστήμη και αποσκοπεί στην διερεύνηση των διαφορετικών μορφών της ανθρώπινης εμπειρίας και δράσης. Το αντικείμενο της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στηρίζεται στην μελέτη της διαφορετικότητας και της πολιτισμικής ετερότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η εν λόγω επιστήμη, προσπαθεί να αποδομήσει προκαταλήψεις που σχετίζονται με διάφορες πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης όπως το φύλο, η φυλή, η εθνικότητα, η σεξουαλικότητα κ.λπ. Η πρόκληση για αυτή την επιστήμη έγκειται στον επαναπροσδιορισμό φυσικών και αυτονόητων σκέψεων, στάσεων και αντιλήψεων που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι σε σχέση με διάφορες συνιστώσες της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των κοινωνικών σχέσεων. Η Ανθρωπολογία επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει την ετερότητα με όρους διαφορετικότητας και όχι με όρους μειονεξίας. Το διαφορετικό πρέπει να προσεγγίζεται ως κάτι μη οικείο, αλλά ταυτόχρονα σημαντικό και αξιόλογο. Η πηγή συναισθημάτων ξενοφοβίας, σοβινισμού και σεξισμού σχετίζονται άμεσα με τις αντιλήψεις που έχουμε διαμορφώσει για κάτι άγνωστο και διαφορετικό. Η αλλαγή στάσης απέναντι σε κάτι διαφορετικό προϋποθέτει τον σεβασμό απέναντι στο ΆΆλλο. Η συμβολή της Ανθρωπολογίας έγκειται στην αναδιαμόρφωση της ετερότητας ως διαφορετικότητας και όχι ως κατωτερότητας. Η μετάβαση αυτή δεν είναι εύκολο να συντελεστεί, ειδικά όταν κάποιες επικρατούσες αντιλήψεις και απόψεις όσο αναφορά το διαφορετικό, είναι παρωχημένες, απόλυτες και αποτέλεσμα ημιμάθειας. Η ετερότητα των άλλων είναι συχνά χαμένη πίσω από βαριά πέπλα προκαταλήψεων και υποστασιοποιήσεων (Παπαταξιάρχης, 2006:12). Η αναφορά στο άλλο δεν γίνεται με όρους ταυτοποίησης, αλλά με όρους διαφοροποίησης, ειδικότερα μέσα από την ρητορική υπερβολή της ετερότητας, η οποία νοείται με όρους δυαδικής αντίστιξης ως το λογικά αντίθετο της ταυτότητας. Ως ανεστραμμένο είδωλο της ταυτότητας, η ετερότητα περιέχει αξιολογικά γνωρίσματα που καθιστούν τον άλλον υποδεέστερο. Η μετανάστευση συνιστά, ειδικά το τρέχoν διάστημα ένα καίριο ζήτημα. Σύμφωνα με τον Foucault, ο λόγος είναι δύναμη, καθώς η γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να μιλήσουμε για ένα θέμα κατασκευάζει το θέμα. Η γνώση εμπεριέχει σχέσεις εξουσίας, συνεπώς δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, π.χ. έχουν την δύναμη είτε να διαβάλλουν είτε να εγκωμιάζουν τα τρέχοντα γεγονότα, στην προκειμένη, πολλές φορές με δριμύτατα φαύλα και κακόβουλα σχόλια, νa διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα όσο αναφορά την αντιμετώπιση τους απέναντι στο ΆΆλλο και ευρύτερα στο φαινόμενο

2 της μετανάστευσης. O Λόγος των Μ.Μ.Ε. αποτελεί ένα επίσημο Λόγο, ο οποίος διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό απόψεις και προκαταλήψεις που σχετίζονται με το θέμα της ετερότητας. Στα πλαίσια της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου, ο λόγος νοείται όχι μόνο ως γλώσσα αλλά και ως χρήση της γλώσσας, ως μορφή κοινωνικής δράσης. Ο λόγος των Μ.Μ.Ε. όχι μόνο είναι διαμορφωμένος μέσα από την κοινωνική πραγματικότητα, αλλά συμβάλει και στην διαμόρφωση της. Τα συναισθήματα που δημιουργούν τα Μέσα, όσο αναφορά την διαφορετικότητα, σχετίζονται άμεσα με την ετεροκατεύθυνση, τον αποπροσανατολισμό των πολιτών και την παραποίηση της αλήθειας. Ωστόσο, η επικρατούσα ιδεολογία είναι υποκειμενική και εμπορευματοποιημένη. Ο βασικός στόχος αυτής της παρουσίασης συνοψίζεται στην εκ νέου προσέγγιση που παρουσιάζει η Ανθρωπολογία όσο αναφορά το ΆΆλλο, το διαφορετικό, το μη οικείο ή το (φαινομενικά)παράλογο μέσα από πολιτικές αναγνώρισης και ένταξης, κι όχι μέσα από πολιτικές αποκλεισμού και περιθωριοποίησης. Τίτλος: Η δημοκρίτεια φιλοσοφία της επιστήμης: Σώμα, ψυχή και νους ως παράγοντες επιστημονικού λόγου και ηθικής διαμόρφωσης Θεματική περιοχή: Επιστημολογία-Φιλοσοφία της Επιστήμης Ειδικότερη επιστημονική περιοχή: Γνωσιολογία, Φυσική, Ηθική και Πολιτική Φιλοσοφία Είδος παρουσίασης: Προφορική ανακοίνωση Περιεχόμενο: Οι αισθήσεις της όρασης, της ακοής, της όσφρησης, της γεύσης και της αφής συγκροτούν την πηγή της σκοτεινήςγνώσης. Αντίθετα, η γνώση που αποκτάται μέσω του λογικού ελέγχου της διάνοιας επί των δεδομένων που προσλαμβάνουν οι αισθήσεις θεωρείται ο μόνος ασφαλής δρόμος προς την ανεύρεση της αλήθειας και γι αυτό ονομάζεται γνήσια. Η γνήσια γνώση διαχωρίζεται από τη σκοτεινή και κατέχει σαφώς σημαντικότερο ρόλο από αυτή στην ανεύρεση του αληθινού. ΌΌταν η σκοτεινήγνώση αδυνατεί να αντιληφθεί περαιτέρω τα αισθητηριακά δεδομένα λόγω της μη ικανότητας των ανθρώπινων αισθήσεων να υπεισέλθουν στα λεπτότατα στοιχεία της ύλης, τότε κινητοποιείται η γνήσια γνώση, η οποία αξιοποιώντας τα προγενέστερα δεδομένα των αισθήσεων, προβαίνει διά του ορθού λόγου σε μία ενδελεχή, λεπτομερή έρευνα των πραγμάτων. Κατά μία συναφή ιπποκρατική ρήση όσα διαφεύγουν από την οπτική δυνατότητα των οφθαλμών, αυτά συγκρατούνται από την έλλογη όραση της γνώσης. Ενώ οι αισθήσεις είναι ο μοναδικός συνδετικός κρίκος της ανθρώπινης υπόστασης με το φαίνεσθαι και το γίγνεσθαι του σύμπαντος κόσμου, ο ανθρώπινος νους είναι το μοναδικό μέσο σύλληψης της ουσίας των πραγμάτων, το κρυφό εἶναι των όντων διαγιγνώσκεται, προσεγγίζεται δια του λόγου. Συνεπώς, η τελική ετυμηγορία περί της αλήθειας των όντων ανήκει στον ανθρώπινο νου, καθώς μόνο έλλογα μπορούν να συλληφθούν τα άτομα και το κενό, η μοναδική φυσική αλήθεια των πραγμάτων απογυμνωμένη από τις συμβατικές ποιότητες, οι οποίες εξαπατούν τις άλογες αισθήσεις. Η ανθρώπινη ευδαιμονία είναι μια κατάσταση που επηρεάζεται από τη σχέση του ψυχικού ενεργητικού μέρους με το σωματικό παθητικό μέρος εντός του συνολικού ανθρώπινου οργανισμού. Ουσιαστικά η ανθρώπινη ευδαιμονία είναι μια ορθή αναλογία υπό την ισχύ των τριών παραγόντων που εκτέθηκαν προηγουμένως: α) ύλη, β) κίνηση, γ) νόηση. Εξελίσσοντας την ηρακλείτεια ρήση «δαίμων για τον άνθρωπο είναι το ήθος του, ο χαρακτήρας του» (Β. 119 DK) ο Δημόκριτος συνδέει άρρηκτα την λέξη ευδαιμονία με την ηθική υπόσταση του ανθρώπου που απορρέει από την ορθή ή μη ορθή διαμόρφωση της ψυχής του. Η ευδαιμονία ή η κακοδαιμονία του ανθρώπου

3 σχετίζονται άμεσα με την ορθή ή μη κατάσταση του ανθρώπου. Ο «δαίμων» του ανθρώπου, ο εσωτερικός θεός του είναι ο χαρακτήρας του και ο χαρακτήρας ταυτίζεται με την ψυχική κατάσταση. Η ψυχή καθορίζει το αν ευδαιμονεί ή κακοδαιμονεί ο άνθρωπος, το σώμα αποτελεί απλώς υλικό μέσο πραγμάτωσης του ευδαιμονικού σκοπού. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Θετικές-Τεχνολογικές ε8ιστή;ες / Χη;εία ΕΙ ΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: Προφορική ανακοίνωση ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΡΑΣΗΣ ΤEΝ ΑΤΟΜΙΚEΝ ΙΑΦΟΡEΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙEΝ ΚΑΙ ΛΥΚΕΙEΝ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Κυ8ραίος Νικόλαος Εκ8αιδευτικός Β/θ;ιας Εκ8αίδευσης, ρ ΠΘ nkipraios@gmail.com Περίληψη Ένας ;εγάλος αριθ;ός ερευνών εδώ και δεκαετίες, έχει αναζητήσει τα αίτια των δυσκολιών 8ου 8αρουσιάζει η κατανόηση του φαινο;ένου της χη;ικής αλλαγής α8ό τους ;αθητές. Οι δυσκολίες αυτές 8ηγάζουν τόσο α8ό τη φύση του ίδιου του αντικει;ένου (Ozmen & Ayas, 2003, Papageorgiou, Grammatikopoulou & Johnson, 2010), όσο και α8ό τις ατο;ικές διαφορές των ;αθητών (Tsitsipis, Papageorgiou & Stamovlasis, 2010), είτε αυτές ερ;ηνεύονται ;ε τη ;ορφή ορισ;ένων ψυχο;ετρικών ;εταβλητών, είτε αφορούν σε κά8οια άλλα χαρακτηριστικά ό8ως η τάξη, η ηλικία ή ακό;η και η κατεύθυνση 8ου ακολουθεί ο ;αθητής. Στην 8αρούσα έρευνα εξετάστηκαν κά8οιες γνωσιακές (ανεξάρτητες) ;εταβλητές, ό8ως η τυ8ική συλλογιστική, η εξάρτηση/ανεξαρτησία α8ό το 8εδίο, η συγκλίνουσα σκέψη και η α8οκλίνουσα σκέψη. Το δείγ;α α8οτέλεσαν ;αθητές (Ν=374) Β Γυ;νασίου, Α Λυκείου και Γ Λυκείου Θετικής και Τεχνολογικής κατεύθυνσης α8ό την 8όλη της Καβάλας. Όλοι οι ;αθητές συ;8λήρωσαν τα ίδια ψυχο;ετρικά τεστ και ένα ειδικά σχεδιασ;ένο ερωτη;ατολόγιο για την κατανόηση της χη;ικής αλλαγής (εξαρτη;ένη ;εταβλητή). Σύ;φωνα ;ε το εκ8αιδευτικό 8ρόγρα;;α και τη διδασκαλία, θα 8ρέ8ει να ε;φανίζεται βελτίωση στην ε8ίδοση των ;αθητών 8άνω στην κατανόηση της χη;ικής αλλαγής όσο βαδίζου;ε 8ρος ;εγαλύτερες τάξεις (και κατ ε8έκταση ;εγαλώνει η ηλικία). Στο 8λαίσιο αυτό, έγινε ανάλυση 8ου εστίασε στην ε8ίδραση της ο;άδας, ως ;ία ε8ι8ρόσθετη, ανεξάρτητη ;εταβλητή. Τα α8οτελέσ;ατα ανέδειξαν ως ένα αρκετά ση;αντικό εύρη;α ότι δεν ε8ιβεβαιώθηκαν διαφορές στην κατανόηση των ;αθητών 8άνω στη χη;ική αλλαγή ;εταξύ των διαφορετικών ο;άδων, ό8ως αυτές α8εικονίζονται ;έσω των ηλικιών και των σχολικών τάξεων, ;ε εξαίρεση τη διαφορο8οίηση των κατευθύνσεων στη Γ Λυκείου (Kypraios, Papageorgiou, Stamovlasis, 2014). Το γεγονός αυτό δεν ήταν ανα;ενό;ενο ;ε βάση τα ;έχρι τώρα βιβλιογραφικά δεδο;ένα (Stavridou & Solomonidou, 1998, Solsona et al., 2003). Με άλλα λόγια,

4 δεν υ8άρχει βελτίωση ;εταξύ των διαφορετικών ο;άδων στην ε8ίδοση, ;ε εξαίρεση την 8ερί8τωση της θετικής κατεύθυνσης της Γ Λυκείου. Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι και τα τρία χαρακτηριστικά των ο;άδων (κατεύθυνση, τάξη, αλλά κυρίως η ηλικία) έ8αιξαν ση;αντικό ρόλο στην ε8ίδοση των γνωστικών ;εταβλητών, αλλά δεν είχαν αντίστοιχη ε8ίδραση στην εξαρτη;ένη ;εταβλητή. Οι ηλικιακές ο;άδες αντι8ροσω8εύονται α8ό τα διαφορετικά ε8ί8εδα τάξεων και κατά συνέ8εια, α8οτελούν έ;;εση εκτί;ηση για την ε8άρκεια της διδασκαλίας και του 8ρογρά;;ατος σ8ουδών. Προκύ8τει λοι8όν ένα ζήτη;α αναφορικά ;ε τη διδασκαλία και το 8ρόγρα;;α σ8ουδών 8ου υιοθετείται. Χρήσι;α συ;8εράσ;ατα 8ροκύ8τουν και α8ό τα α8οτελέσ;ατα 8ου έδειξε το ερωτη;ατολόγιο της χη;ικής αλλαγής. Ελάχιστοι ;αθητές ε;φάνισαν ;ια ολοκληρω;ένη και συγκροτη;ένη νοητική ανα8αράσταση της χη;ικής αλλαγής. Ήταν ε;φανής η α8ουσία ενεργειακών αντιλήψεων αλλά και η ελάχιστη χρήση του όρου ενέργεια. Οι ;αθητές ακό;η και όταν έκαναν χρήση κά8οιων ε8ιστη;ονικών ορολογιών, αυτή γινόταν ;ε ;ηχανιστικό τρό8ο. Ιδιαίτερα οι ;αθητές 8ου φοιτούν στο Λύκειο, ;αθαίνουν ;όνο ότι θεωρείται θέ;α εξετάσεων: «διαβάζεται ;όνο ότι αξιολογείται». Οι συνέ8ειες αφορούν όχι ;όνο στους καθηγητές φυσικών ε8ιστη;ών της δευτεροβάθ;ιας εκ8αίδευσης, αλλά και των υ8ολοί8ων βαθ;ίδων. Παράλληλα, α8οτελούν α8αραίτητη 8ληροφορία και για όλους εκείνους 8ου ε;8λέκονται στον σχεδιασ;ό 8ρογρα;;άτων σ8ουδών και εκ8αιδευτικών βιβλίων. Το γεγονός ότι, 8αρόλο 8ου ε;φανίζεται βελτίωση στις ε8ιδόσεις των ;αθητών όσο ;εγαλώνουν 8άνω στους γνωστικούς 8αράγοντες, δεν υ8ήρχε ανάλογη βελτίωση και στον τρό8ο 8ου κατανοούν το φαινό;ενο της χη;ικής αλλαγής εγείρει το ερώτη;α: ;ή8ως το θέ;α της κατανόησης της χη;ικής αλλαγής δεν είναι τόσο ανα8τυξιακό, αλλά κατά βάση, εκ8αιδευτικό; Ενδεικτική Βιβλιογραφία Kypraios, N., Papageorgiou, G., & Stamovlasis, D. (2014). The role of some individual differences in understanding chemical changes: A study in secondary education. International Journal of Environmental and Science Education, 9(4), Ozmen H. & Ayas A. (2003), Students difficulties in understanding of the conservation of matter in open and closed system chemical reactions, Chemistry Education: Research and Practice, 4(3), Papageorgiou G., Grammaticopoulou M. & Johnson P.M. (2010), Should we teach primary pupils about chemical change?, International Journal of Science Education, 32(12), Solsona, N., Pla, J., Izquierdo, M. & De Jong, O. (2003), Exploring the development of students conceptual profiles of chemical change. International Journal of Science Education, 25(1), Stavridou, H. & Solomonidou, C. (1998), Conceptual reorganization and the construction of chemical reaction concept during secondary education. International Journal of Science Education, 20(2),

5 Tsitsipis, G., Stamovlasis, D., & Papageorgiou, G. (2010). The effect of three cognitive variables on students understanding of the particulate nature of matter and its changes of state. International Journal of Science Education, 32(8), Project: New Light with Old Ideas. Α"ό το «νυν» του Αριστοτέλη στη Θεωρία της Σχετικότητας του Einstein και στον χρονότο"ο του Bakhtin. Κουσλόγλου Μανόλης 1, Γερακίνη Αλεξάνδρα 2 1 Φυσικός, MSc, 3 ο Γυ;νάσιο Καβάλας, kusmangr@gmail.com 2 Φιλόλογος, 3 ο Γυ;νάσιο Καβάλας, alexgger@gmail.com Είδος "αρουσίασης: ;ε 8ροφορική 8αρουσίαση Θε?ατική "εριοχή: ιαθε;ατική. Ειδικότερες ε"ιστη?ονικές "εριοχές: Φυσική, Λογοτεχνία. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το έτος 2015 έχει θεσ8ιστεί α8ό την UΝESCO, ως ιεθνές Έτος Φωτός. Στο 8λαίσιο αυτό, το 3 ο Γυ;νάσιο Καβάλας συ;;ετέχει στο project «New Light with Old Ideas, σε συνεργασία ;ε τα σχολεία Max-Planck Gymnasium (Βerlin- Germany), Liceo Scientifico D. Carlo La Mura (Angri-Italy), Hudson High School (Massachussets-USA), Gymnasium Beekvliet (Netherlands), (Literar)gymnasium Bern- Kirchenfeld (Switzerland), IES Pedra da Auga and IES Luis Seoane (Spain). Ο στόχος της δράσης είναι να 8ραγ;ατο8οιηθεί ;ια συλλογική διεθνής έκθεση, 8ου θα βοηθήσει στην κατανόηση της Θεωρίας της Σχετικότητας και των ε8ι8τώσεών της στο φως. Κάθε χώρα συνεισφέρει εκθέτοντας τα βασικά στοιχεία της φιλοσοφίας, των ιδεών ή των 8ειρα;άτων κά8οιας ση;αντικής 8ροσω8ικότητας 8ου συνδέεται ;ε τη χώρα αυτή και η ο8οία συνέβαλε στην ανά8τυξη ή α8όδειξη της Θεωρίας της Σχετικότητας. Έτσι 8αρουσιάζονται οι ιδέες των Αριστοτέλη, Minkowski, Galileo, Michelson, Lorentz και Einstein. Η συνεισφορά ;ας στο 8αρα8άνω project αφορά σε δύο το;είς: Α. Στην κατανόηση της α8αρχής και θε;ελίωσης των αριστοτελικών ιδεών γύρω α8ό το χωροχρόνο και την κίνηση. Οι αρχές του χώρου, του χρόνου, της κίνησης και της στιγ;ής, του «νυν», θε;ελιώθηκαν για 8ρώτη φορά α8ό τους αρχαίους Έλληνες φιλόσοφους, ό8ως τον Αριστοτέλη, ο ο8οίος 8ροσδιόρισε τον χώρο ως τον τό8ο διεξαγωγής των 8άντων και τον χρόνο ως ;έτρο της αλλαγής. Ε8ίσης ανέ8τυξε την αρχή της κίνησης ως αλλαγή της θέσης 8αράλληλα ;ε την αλλαγή του χρόνου και ;ία 8ολύ βασική αρχή, αυτή της στιγ;ής, του «νυν», το ο8οίο οριοθετεί το 8αρελθόν και το ;έλλον. Να υ8ογρα;;ίσου;ε βέβαια ότι η κίνηση κατά τον Αριστοτέλη έχει ;ια 8ολύ ευρύτερη ση;ασία α8ό αυτή 8ου χρησι;ο8οιού;ε σή;ερα. Πέραν της ;ετατό8ισης, κίνηση ση;αίνει αλλαγή ουσίας (γένεσις και φθορά) ή ;εγέθους (αύξησις και φθίσις) ή 8οιότητας (αλλοίωσις). Η ο8τική γωνία ;ε την ο8οία ειδώθηκαν οι 8αρα8άνω έννοιες 8ροσο;οιάζει ;ε αυτήν της ;η-κλασικής φυσικής και της Θεωρίας της Σχετικότητας. Έτσι για τον Αριστοτέλη το κινού;ενο ον έχει 8ροτεραιότητα και ύστερα, λόγω αυτού, υ8άρχει ο χώρος και ο χρόνος. Ο χώρος δεν είναι ένα κουτί, 8ου ε;8εριέχει τα σώ;ατα, αλλά υ8άρχει ως διάσταση της κίνησής τους. Κατά ό;οιο τρό8ο ο

6 χρόνος δεν υ8ερβαίνει και δεν ε;8εριέχει τα σώ;ατα, αλλά συνυ8άρχει ;ε τα όντα, αρκεί αυτά να κινούνται. Β. Στην έννοια του χρονότο8ου, την ο8οία εισήγαγε στον χώρο των κοινωνικών ε8ιστη;ών και συγκεκρι;ένα της λογοτεχνίας ο Ρώσος θεωρητικός Mikhail Bakhtin την δεκαετία του Ο Bakhtin αναγνωρίζει ότι δανείζεται την έννοια του χωροχρόνου α8ό τον Einstein και τη θεωρία της σχετικότητας, αλλά δεν την αξιο8οιεί ;ε την ίδια ακριβώς ση;ασία. Η θεωρία της λογοτεχνίας την χρησι;ο8οιεί σχεδόν ;εταφορικά και ο Bakhtin ορίζει τον χρονότο8ο ως την ουσιαστική αλληλεξάρτηση των χρονικών και χωρικών σχέσεων 8ου εκφράζονται καλλιτεχνικά στη λογοτεχνία. Ό8ως ο ;αθη;ατικός χωροχρόνος, έτσι και ο λογοτεχνικός χρονότο8ος είναι ;ία νοητική κατηγορία στην ο8οία συνδέονται ανα8όσ8αστα ο χώρος και ο χρόνος. Και ενώ για άλλους θεωρητικούς της λογοτεχνίας ο χώρος και ο χρόνος είναι αναγκαίοι στην ανάγνωση της λογοτεχνίας αλλά ;άλλον συ;8τω;ατικοί, για το ;8αχτινικό έργο ο χρονότο8ος, ο ο8οίος 8ροσδιορίζεται και α8ό κοινωνικούς 8αράγοντες, είναι ουσιαστικά το οργανωτικό στοιχείο όλης της δο;ής του κει;ένου. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γρα;;ατικάκης Γ.(2006). Η αυτοβιογραφία του φωτός, Ηράκλειο, Πανε8ιστη;ιακές Εκδόσεις Κρήτης Γιανναράς Χ. (1981). Σχεδίασ4α Εισαγωγής στη Φιλοσοφία, τευχ. Β, Αθήνα Αριστοτέλης, ΦΥΣΙΚΑ, Βιβλία Γ και (2008). Αθήνα, Εκδόσεις Ζήτρος Bakhtin M. (2014), οκί4ια Bοιητικής (;τφρ Γιώργος Πϊνακούλας), Κρήτη, Πανε8ιστη;ιακές εκδόσεις Κρήτης Bakhtin M. (1981), The Dialogic Imagination: Four Essays by M.M., translated by Caryl Emerson & Michael Holquist, University of Texas Press. Holquist M. (2014), ιαλογικότητα Ο ΜBαχτίν και ο κόσ4ος του (;τφρ Ιωάννα Στα;ατάκη), Αθήνα, Gutenberg Lorino P. (2010), The Bakhtinian theory of chronotope (spatial-temporal frame) applied to the organizing process, Second International Symposium on Process Organization Studies General Track. Ανακτήθηκε στις 10/03/2015 α8ό pros/papers/pros-022.pdf Πινακούλας Γ. (2011), Η έννοια του 4Bαχτινικού χρονότοbου. ΑBό τον 4εγάλο στον 4ικρό χρονότοbο, Πρακτικά 6 ηε συνάντησης εργασίας ;ετα8τυχιακών φοιτητών του τ;ή;ατος Φιλολογίας, Εθνικό και Κα8οδοστριακό Πανε8ιστή;ιο Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 10/03/2015 α8ό Πινακούλας Γ. (2013), ΑναBαριστών, αναbαριστώ4ενος και δη4ιουργικός χρονότοbος στην 4Bαχτινική θεωρία, Πρακτικά 7 ου συνεδρίου ;ετα8τυχιακών φοιτητών και υ8οψηφίων διδακτόρων του τ;ή;ατος Φιλολογίας, Εθνικό και Κα8οδοστριακό Πανε8ιστή;ιο Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 10/03/2015 α8ό Μ8ετσάκος Βασίλειος (2008). Η αριστοτελική ερ4ηνεία του χρόνου. ΑBόλυτος ή σχετικός χρόνο. Συνέδριο ΠΕΦ Ανακτήθηκε στις 10/3/2015 α8ό τη διεύθυνση

7 Ursula Coope (2005), Time for Aristotle, Oxford University Press Bostock D. (2006), Space, Time, Matter, and Form Essays on Aristotle's Physics, Oxford Aristotle Studies Series Protevi J. (1994), Time and Exteriority, Aristotle, Heidegger, Derrida, Associated University Presses. Roark T. (2011), Aristotle on Time, A Study of the Physics, Cambridge University Press Bolotin D. (1998), The Aristotles Physics, State Univeristy of New York press, Albany. Internet Encyclopedia of Philosophy, Time. Ανακτήθηκε στις 10/3/2015 α8ό τη διεύθυνση: Encyclopedia Britannica, Physics and Metaphysics. Ανακτήθηκε στις 10/3/2015 α8ό τη διεύθυνση: /Physics-and-metaphysics Encyclopedia Britannica, The continuum. Ανακτήθηκε στις 10/3/2015 α8ό τη διεύθυνση: The-continuum Κοινωνικές ε8ιστή;ες-προφορική ανακοίνωση Η συ;βολή του ενωσιακού δικαίου 8νευ;ατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιω;άτων στη βελτίωση του ε8ι8έδου 8ροστασίας των δη;ιουργών και των ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών Γιάννης Εριφυλλίδης, υ8οψήφιος διδάκτωρ Νο;ικής Σχολής Αθηνών Με αφετηρία το 1991, έτος έκδοσης της Οδηγίας 91/250/ΕΟΚ για τη νο;ική 8ροστασία των 8ρογρα;;άτων ηλεκτρονικών υ8ολογιστών, έχουν εκδοθεί α8ό τα αρ;όδια όργανα της Ευρω8αϊκής Ένωσης συνολικά δέκα Οδηγίες 8ου αφορούν στον το;έα της 8νευ;ατικής ιδιοκτησίας και των 8νευ;ατικών δικαιω;άτων. Η τελευταία α8ό αυτές τις Οδηγίες εκδόθηκε το 2012 και αφορά στις ε8ιτρε8ό;ενες χρήσεις των λεγό;ενων «ορφανών» έργων, ενώ η Ευρω8αϊκή Ε8ιτρο8ή ήδη ε8εξεργάζεται 8ροτάσεις για νέες Οδηγίες σε σχέση ;ε τη συλλογική διαχείριση, την ιδιωτική ανα8αραγωγή και άλλους το;είς του δικαίου 8νευ;ατικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιω;άτων. Οι ρυθ;ίσεις των ως άνω δέκα Οδηγιών έχουν ενσω;ατωθεί στο ελληνικό δίκαιο (;ε διαδοχικές τρο8ο8οιήσεις του νό;ου 2121/1993 για την 8νευ;ατική ιδιοκτησία και τα συγγενικά δικαιώ;ατα). Παράλληλα, ιδιαίτερα ση;αντική είναι και η συ;βολή του ικαστηρίου της Ευρω8αϊκής Ένωσης, το ο8οίο ;ε α8οφάσεις του έχει ερ;ηνεύσει και α8οσαφηνίσει το νόη;α διατάξεων των ως άνω Οδηγιών, γεγονός το ο8οίο έχει ;εγάλη ση;ασία για την ο;οιό;ορφη εφαρ;ογή τους σε όλα τα κράτη-;έλη της Ευρω8αϊκής Ένωσης. Ε8ι8λέον, και η νο;ολογία των ελληνικών δικαστηρίων έχει συ;βάλει ση;αντικά στην ερ;ηνεία και εφαρ;ογή των διατάξεων του νό;ου 2121/1993 οι ο8οίες έχουν ενσω;ατώσει τις ρυθ;ίσεις των ως άνω Οδηγιών στην ελληνική έννο;η τάξη. Με την 8αρούσα ανακοίνωση θα ε8ιχειρηθεί ;ια α8οτί;ηση της συ;βολής του δικαίου της Ευρω8αϊκής Ένωσης στη βελτίωση του ε8ι8έδου 8ροστασίας των δη;ιουργών και των ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών. Θα 8αρουσιαστεί

8 συνο8τικά το 8λέγ;α των ρυθ;ίσεων οι ο8οίες συνθέτουν το ενωσιακό/ κοινοτικό κεκτη;ένο στον το;έα της 8νευ;ατικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιω;άτων, καθώς και ορισ;ένες α8οφάσεις του ικαστηρίου της Ευρω8αϊκής Ένωσης και των ελληνικών δικαστηρίων οι ο8οίες έχουν ιδιαίτερη ση;ασία για την 8ροστασία των δη;ιουργών και των ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών. Κεντρική θέση στην ανακοίνωση θα έχει το ζήτη;α αν η βελτίωση του ε8ι8έδου 8ροστασίας είχε ως α8οτέλεσ;α και τη βελτίωση του βιοτικού ε8ι8έδου των δη;ιουργών και των ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών (;ε την έννοια της ευδαι;ονίας ως α8οτελέσ;ατος της εξασφάλισης όχι ;όνο της οικονο;ικής εκ;ετάλλευσης των έργων ή των ερ;ηνειών και εκτελέσεων τους αντίστοιχα, αλλά και της αναγνώρισης και 8εριφρούρησης των ηθικών τους δικαιω;άτων η ο8οία συ;βάλλει α8οφασιστικά στην ψυχολογική ελευθερία των δη;ιουργών και των ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών και στην α8ρόσκο8τη 8αραγωγή νέων έργων ή ερ;ηνειών και εκτελέσεων), αλλά και τη βελτίωση του βιοτικού ε8ί8εδου του κοινωνικού συνόλου (;έσα α8ό τη στάθ;ιση των αντιτιθέ;ενων συ;φερόντων των δη;ιουργών και ερ;ηνευτών ή εκτελεστών καλλιτεχνών για την 8ροστασία των δικαιω;άτων τους ως 8ροϋ8όθεση 8αραγωγής νέων έργων και ερ;ηνειών ή εκτελέσεων και του κοινωνικού συνόλου για ελεύθερη 8ρόσβαση σε έργα και ερ;ηνείες ή εκτελέσεις των ο8οίων έχει λήξει η διάρκεια 8ροστασίας και οι ο8οίες έχουν εισέλθει στο δη;όσιο το;έα). Ε"ιστη?ονική Περιοχή: Κοινωνικές Ε8ιστή;ες, Κοινωνιο-ψυχολογία. Τίτλος: Ε"ιστη?ολογικός Κατακερ?ατισ?ός και Ενο"οίηση του Πεδίου της Σύγχρονης Ψυχολογίας: Προβλή?ατα και Προο"τικές για την Ε"ιστή?η σε Περιόδους «Κρίσης». (Συ;;ετοχή της Εργασίας στο Συνέδριο ;ε τη ;ορφή poster) Ακαλέστου Λα4Bρινή-Θεοδώρα ΠανεBιστή4ιο Κρήτης, Τ4ή4α Ψυχολογίας Ηλεκτρονική ιεύθυνση: Οι καταβολές της ε8ιστή;ης της Ψυχολογίας εντο8ίζονται στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία. Οι φιλοσοφικοί στοχασ;οί του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, των Ιώνων, των Ε8ικούρειων, των Στωικών και άλλων φιλοσόφων, έφεραν στο φώς ση;αίνοντες 8ροβλη;ατισ;ούς αναφορικά ;ε τις σχέσεις ψυχής, νου, και σώ;ατος, θέτοντας ως ση;είο αναφοράς την ανθρώ8ινη ευδαι;ονία. Οι 8ροο8τικές 8ερί της ανθρώ8ινης ψυχής, αναδια;ορφώθηκαν κατά την 8ερίοδο του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, 8ροετοι;άζοντας σταδιακά ένα Νεωτερικό υ8όβαθρο για τη ;ελέτη της φιλοσοφίας της ε8ιστή;ης της Ψυχολογίας. Κατά την 8ερίοδο του 19 ου αιώνα, η Ψυχολογία διακρίθηκε σταδιακά α8ό το 8εδίο της Φιλοσοφίας, και ε8ηρεάστηκε σε ;εγαλύτερο βαθ;ό α8ό τα ε8ιστη;ονικά και ;εθοδολογικά 8αραδείγ;ατα των Θετικών Ε8ιστη;ών, γεγονός, 8ου είχε ως α8οτέλεσ;α, τη ;ετατρο8ή της σε ανεξάρτητη ε8ιστή;η, έως και τον 21 ο αιώνα. Σή;ερα, η Ψυχολογία φαίνεται να έχει δεχθεί ;εγάλο αριθ;ό θεωρητικών και ;εθοδολογικών ε8ιρροών, τόσο α8ό τις θετικές, όσο και α8ό τις λοι8ές κοινωνικές ε8ιστή;ες, ;ε α8οτέλεσ;α να καταφέρει να ειδικευτεί και να διακριθεί σε δεκάδες ε8ι;έρους ε8ιστη;ονικούς κλάδους, οι ο8οίοι 8ροάγουν τη

9 διαθε;ατικότητα (8.β., Κοινωνική-Πειρα;ατική Ψυχολογία, Γνωστική Ψυχολογία, Ανα8τυξιακή Ψυχολογία, Νευρο-ψυχολογία, Ψυχο;ετρία, Κλινική Ψυχολογία / Συ;βουλευτική Ψυχολογία, Ψυχολογία της Υγείας, Σχολική Ψυχολογία, Εγκλη;ατολογική Ψυχολογία κ.α). Η ταχύτατη ανά8τυξη του ε8ιστη;ονικού 8εδίου της Ψυχολογίας τις τελευταίες δεκαετίες, φαίνεται να έχει 8ροσελκύσει το ενδιαφέρον ενός ;εγάλου αριθ;ού ;ελετητών, συναφών και ;η κλάδων, καθώς όλα δείχνουν, 8ώς 8ρόκειται για ;ία εξελισσό;ενη ε8ιστή;η, η ο8οία δύναται να συ;βάλλει τα ;έγιστα (;έσω της 8ρόληψης, της διάγνωσης, και της θερα8είας) στην 8ροαγωγή τόσο της ψυχικής, όσο και της σω;ατικής υγείας του ανθρώ8ου. Eστόσο, 8αράλληλα, ένας ;εγάλος αριθ;ός φιλοσόφων και θεωρητικών της ε8ιστή;ης, δια8ιστώνει την ε;φάνιση κά8οιου είδους «κρίσης» στα ε8ιστη;ολογικά θε;έλια της σύγχρονης Ψυχολογίας, η ο8οία δυνητικά δύναται να δυσχεράνει την εκ8λήρωση των κοινωνικών στόχων, τους ο8οίους θέτει η Ψυχολογία ως ε8ιστή;η. ιανύει 8ράγ;ατι η ε8ιστή;η της Ψυχολογίας ;ία 8ερίοδο «κρίσης»; Εάν ναι, τότε σε 8οιους 8αράγοντες οφείλεται; Μ8ορεί άραγε να ξε8εραστεί α8οτελεσ;ατικά; Ποια είναι η θέση και ο ρόλος ;ίας ε8ιστή;ης, 8ου βρίσκεται σε «κρίση», α8έναντι σε ;ία κοινωνία, η ο8οία βιώνει ;ία Πολιτισ;ική-Ιστορική κρίση; Σκο8ός της 8αρούσας εργασίας, είναι η κριτική ε8ανεξέταση των ερωτη;άτων αυτών, δια;έσου της βιβλιογραφικής ανασκό8ησης των διακριτών ε8ιστη;ολογικών 8ροβλη;ατισ;ών, οι ο8οίοι αφορούν τις έννοιες της «κρίσης», του «κατακερ;ατισ;ού», και της «ενο8οίησης» του 8εδίου της ε8ιστή;ης της Ψυχολογίας. Σε ένα 8ρώτο ε8ί8εδο, συνεκτι;άται η συνεισφορά των διαφόρων δηλώσεων 8ερί κρίσης στην Ιστορία της ε8ιστή;ης της Ψυχολογίας (α8ό τον 19 ο αιώνα έως το σή;ερα). Ορισ;ένοι θεωρητικοί, έκαναν λόγο τόσο για θεωρητικό, όσο και για γλωσσικό και ;εθοδολογικό κατακερ;ατισ;ό της γνώσης του 8εδίου της Ψυχολογίας, ο ο8οίος και οδήγησε σε «κρίση» του το;έα. Με αυτό τον τρό8ο, αναδύθηκε σταδιακά η ανάγκη δη;ιουργίας ενός διαφορετικού ε8ι8έδου ανάλυσης της ε8ιστή;ης. Παράλληλα, ένας ση;αντικός αριθ;ός ;ελετητών, σε ;ία 8ροσ8άθεια συνασ8ισ;ού της 8ολυφωνίας της ε8ιστή;ης της Ψυχολογίας, ανέδειξε τη συνεισφορά της ιαλεκτικής 8ροσέγγισης, του Πλουραλισ;ού, και της θεωρίας του Ενο8οιητικού Θετικισ;ού, 8ροκει;ένου να 8ροάγει τη δη;ιουργία νέας και ενιαίας ψυχολογικής γνώσης. Ολοκληρώνοντας, στόχος της 8αρούσας εργασίας, είναι ο αναστοχασ;ός των ε8ιστη;ολογικών 8ροο8τικών, 8ου φέρει η σύγχρονη Ψυχολογία, έτσι ώστε 8ρωτίστως να υ8ερβεί τις «κρίσεις» στο εσωτερικό του κλάδου, και εν συνεχεία στο εσωτερικό των ανθρω8ίνων κοινωνιών, εκ8ληρώνοντας το ρόλο της ως κοινωνική ε8ιστή;η. Ενδεικτική Βιβλιογραφία: Βλάχου, Γ. (1980). Πλουραλισ4ός και ΠροσωBοκρατία. Στοχασ4οί για Μία Νέα Θεωρία των ικαιω4άτων του ΑνθρώBου. ΑνάτυBο. Ε8ιστη;ονική Ε8ετηρίδα της Παντείου Ανώτατης Σχολής Κοινωνικών Ε8ιστη;ών. Αθήνα. De Groot, A. D. (1990). Unifying psychology: A European view.new Ideas in Psychology, 8(3) Drob, S. L. (2003). Fragmentation in Contemporary Psychology: A Dialectical Solution. Journal of Humanistic Psychology, 43(4)

10 Γιαννό8ουλος, A., Ρούφος, Ρ., Τερζάκης, Α.,Τσιρό8ουλος, Κ., &Χατζίνης, Γ. (1983). Κριτικοί Προβλη4ατισ4οί. Πεζογραφή4ατα. (Τό;ος Α') Αθήνα: Οι εκδόσεις των φίλων. Fromm, E. Αναλυτική Κοινωνική Ψυχολογία και Κοινωνική Θεωρία. (Σ. Κα;8ουρίδη, Μτφ.).Εκδόσεις Αρίων. Goertzen, J. R. (2008). Psychology On the Possibility of Unification: The Reality and Nature of the Crisis in Psychology. Theory Psychology, 18, Healy, P. (2012). Toward an Integrative, Pluralistic Psychology: On the Hermeneuticodialogical Conditions of the Possibility for Overcoming Fragmentation. New Ideas in Psychology, Henriques, G. R. & Cobb, H. C (2004). Introduction to the Special Issues on the Unified Theory. Journal of Clinical Psychology, 60(12) Mülberger, A. (2008). Psychologists on Psychology: Controversies on Crisis in Crescendo ( ). International Workshop, Max Planck Institute for the History of Science, Berlin. Slife, B. D., & Williams, R. N. (1997). Toward a Theoretical Psychology: Should a Subdiscipline be Formally Recognized? American Psychologist, 52, Slife, B. D. (2000). Are Discourse Communities Incommensurable in a Fragmented Psychology? The Possibility of Disciplinary Coherence. The Journal of Mind and Behavior, 21, Stam, H. J. (2004). Unifying Psychology: Epistemological Act or Disciplinary Maneuver? Journal of Clinical Psychology, 60(12) Staats, A. W. (1986). Unified Positivism: A Philosophy for Psychology and the Disunited Sciences.Theoritical & Philosophical Psychology, 6(2) Staats, A. W. &Μos, L. P. (1987). (Eds). Annals of Theoretical Psychology: Volume 5.Plenum Press.New York and London. Sturm,Τ. & Mόlberger, Α. (2012). Crisis Discussions in Psychology New Historical and Philosophical Perspectives.Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 43, Trafimow, D. (2012). The Role of Mechanisms, Integration, and Unification in Science and Psychology.Theory & Psychology, 22(5) Tolman, C. W. & Lemery, C. R. (1990).How to Reconcile Theoretical Differences in Psychology.New Ideas in Psychology. 8(3) Valsiner, J. (2006). Dangerous Curves in Knowledge Construction within Psychology Fragmentation of Methodology.Theory Psychology,16,597. Wertheimer, M. (1987). Unification Through'"Fragmentation": An Apparently Possibly Paradoxical Plea. Theoritical & Philosophical Psychology, 7(1) Yanchar, S. C &Slife, B. D. (1997).Pursuing Unity in a Fragmented Psychology: Problems and Prospects.Review of General Psychology,1(3) Zittoun, T. & Gillespie, A. & Cornish, F. (2009). Fragmentation or Differentiation: Questioning the Crisis in Psychology.Integrative Psychological and Behavioral Science, 43,

11 Η ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΑΓEΓΗ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ, ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑ ΟΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ευστρατία Στογιαννίδου, Θεολόγος, Μετα8τυχιακή Θεολογικής Σχολής, ΑΠΘ "Η ε8ιστη;ονική έρευνα των τελευταίων δεκαετιών α8οφαίνεται ότι τα 8ρώτα στάδια της ζωής, δηλαδή η 8ρογεννητική 8ερίοδος έχει καθοριστική ση;ασία για την ανά8τυξη του ανθρώ8ου" (Μαρή 2013: 7). Στην εισήγηση αυτή 8ροσεγγίζεται το θέ;α της 8ρογεννητικής αγωγής α8ό τρείς ο8τικές: (α) αυτής των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων 8ου έχουν αναφερθεί και το8οθετηθεί στο συγκεκρι;ένο θέ;α, (β) της ορθόδοξης θεολογικής, δηλαδή θα 8αρουσιάσου;ε σχετικές αναφορές α8ό την Αγία γραφή, τους 8ατέρες της Εκκλησίας, καθώς και σύγχρονες ;ορφές αγίων και (γ) της σύγχρονης ε8ιστή;ης, δηλαδή θα αναφερθού;ε σε σύγχρονες ε8ιστη;ονικές ;ελέτες ψυχολόγων, ψυχοθερα8ευτών και ιατρών. Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι έδιναν ;εγάλη ση;ασία στην αγωγή του 8αιδιού 8ριν ακό;η αυτό γεννηθεί. Ενδεικτικά αναφέρου;ε συ;βουλές 8ου 8αραθέτει ο Αριστοτέλης για τις εγκυ;ονούσες: χρὴ δὲ καὶ τὰς ἐγκύους ἐbι4ελεῖσθαι τῶν σω4άτων, 4ὴ ῥᾳθυ4ούσας 4ηδ ἀραιᾷ τροφῇ χρω4ένας τὴν 4έντοι διάνοιαν τοὐναντίον τῶν σω4άτων ῥᾳθυ4οτέρως ἁρ4όττει διάγειν: ἀbολαύοντα γὰρ φαίνεται τὰ γεννώ4ενα τῆς ἐχούσης ὥσbερ τὰ φυό4ενα τῆς γῆς, (Αριστοτέλους Πολιτικά VΙΙ 1335β, 13-19) δηλαδή, «οι έγκυες θα 8ρέ8ει να 8ροσέχουν τη φυσική τους κατάσταση, να κάνουν σω;ατική άσκηση και να τρώνε θρε8τικές τροφές αντίθετα ό;ως α8ό το σώ;α θα 8ρέ8ει να διατηρούν ήρε;η τη διάνοια τους, γιατί φαίνεται 8ως τα 8αιδιά κατά τη διάρκεια της κυοφορίας α8ορροφούν τη ζωή α8ό την ;ητέρα τους, ό8ως το φυτό α8ό τη γη». Στον χώρο της Ορθόδοξης Θεολογίας ο άνθρω8ος αντι;ετω8ίζεται εξαρχής ως 8λασ;ένος κατ εικόνα Θεού ἐξ ἄκρας συλλήψεως δηλαδή α8ό την ώρα της σύλληψης, ενώ η ψυχή δεν θεωρείται ότι εγκαθίσταται στο σώ;α αλλά συγγενάται, είναι σύ;φυτη ;ε αυτό (Χατζηνικολάου 2002). Τη θέση αυτή υ8οστηρίζει και ο Άγιος Ιωάννης ο α;ασκηνός: Ἅ4α δὲ τὸ σῶ4α καὶ ἡ ψυχὴ BέBλασται «το σώ;α και η ψυχή δη;ιουργούνται ταυτόχρονα» (PG 94, 922). Στη σύγχρονη έρευνα, 8έρα α8ό το θέ;α της διατήρησης της καλής φυσικής κατάστασης της ;ητέρας κατά την κύηση, υ8άρχουν ευρή;ατα και θέσεις για ειδικότερα ζητή;ατα, ό8ως ότι η λεκτική ε8ικοινωνία 8ου ανα8τύσσει η ;ητέρα ;ε το έ;βρυο είναι 8αράγοντας 8ου σχετίζεται ;ε τη γλωσσική ανά8τυξη του 8αιδιού (Ηλιάδου και Μαρόκα 2014), ενώ ;ελέτες έχουν γίνει και για την κυτταρική ;νή;η του ε;βρύου και η 8ιθανότητα συ;βολής της στη συγκρότηση του χαρακτήρα και την ;ετέ8ειτα ατο;ική συ;8εριφορά (Γκούνη 2012). ΚΕΙΜΕΝΑ: Αριστοτέλης, Πολιτικα: Aristotle's Politica, ed. by W. D. Ross Oxford: Clarendon Press. βλ. Ιωάννης α;ασκηνός, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου Bίστεως, κεφ. 26, Περὶ ἀνθρώ8ου, PG 94, 922, βλ. ε8ίσης και ΕΠΕ το;. 1,210. ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

12 Γκούνη, Όλγα Η ενδρο;ήτρια ε;8ειρία και η τεράστια ση;ασία της στη ζωή του ανθρώ8ου, < [8ροσ ]> Ηλιάδου Χ. Μαρία, Μαρόκα Ελένη Η ε8ιρροή της ψυχοσω;ατικής κατάστασης της εγκύου στην ψυχολογία, Το Βή4α του ΑσκληBιού, το;.13, τευχ.3, Ιουλ-Σε Μαρή, Ιωάννα Προγεννητική Αγωγή, Υγείας Όρα4α, τ.16, Οκτ.- εκ. Χατζηνικολάου Νικόλαος, αρχι;ανδρ Τό ἒ;βρυον καί ἡ ἐξέλιξις αὐτοῦ ὡς 8ρὸς τήν διά8λασιν τοῦ 8λήρους ἀνθρω8ίνου ὄντος, Ὁ;ιλία στὸ Συνέδριο, Ἐκκλησία καὶ Βιοηθική, Ὁ λόγος τῆς Ἐ8ιστή;ης καὶ ὁ λόγος τῆς Θρησκείας» Chambésy, Σε8τε;βρίου. < [8ροσ ]> ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝEΣΗ Ψαριανός Ερ;όλαος (M.Ed.) Υ8οψήφιος ιδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανε8ιστή;ιο Μακεδονίας Υ8εύθυνος Εκ8αίδευσης, Ανά8τυξης και ιασφάλισης Ποιότητας η;οτικό Κέντρο ιά Βίου Μάθησης ρά;ας ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΝPΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ Ο Αριστοτέλης στη γνωσιοθεωρία του υ8οστηρίζει ότι το αφετηριακό ση;είο α8όκτησης γνώσης είναι η ε8ίδραση του αισθητού αντικει;ένου στη συνείδηση της αισθητής δύνα;ης. Η ε8ίδραση της αίσθησης δη;ιουργεί αισθητές εικόνες, οι ο8οίες ;ε τη σειρά τους 8ροκαλούν την ενεργο8οίηση του 8νεύ;ατος και τη δη;ιουργία εννοιών. Η α8όκτηση της γνώσης, 8αρουσιάζεται ως ;ια συνολική διαδικασία την ο8οία θα α8οκαλούσα;ε νοητική διαδικασία, ό8ου γίνεται κατανοητή α8ό την ανάλυση της ση;ασία του ορισ;ού της ψυχής και η ο8οία έτσι ό8ως ανα8τύσσεται έχει ως αφετηρία τη γέννηση ;έσα στη συνείδηση αισθητών ανα8αραστάσεων και συ;βαδίζει ;ε τη νόηση, α8ό την ο8οία ε;φανίζονται οι νοητικές ανα8αραστάσεις ή έννοιες. Ο Αριστοτέλης, έρχεται να τονίσει, όχι τόσο το τι είναι αληθές, αλλά το 8ώς ;έσα α8ό τις ε;8ειρίες ;ας δο;ού;ε την γνώση ;ας. Συνε8ώς, αυτά τα δύο δεν είναι ανεξάρτητα. Κατά τον Αριστοτέλη, ση;είο αφετηρίας α8όκτησης των γνώσεων είναι η ε8ίδραση του αισθητού αντικει;ένου 8άνω στην αισθητική δύνα;η της συνείδησης. Η ενεργο8οίηση της αισθητικότητας 8αράγει αισθητές εικόνες ή φαντασίες, ό8ως τις α8οκαλεί, οι ο8οίες ;ε την σειρά τους 8ροκαλούν την δραστηριο8οίηση του νου και την 8αραγωγή των εννοιών. Άρα, η α8όκτηση των γνώσεων 8αρίσταται ως ;ία συνολική διαδικασία, την ο8οία θα α8οκαλούσα;ε γνωστική διαδικασία, η ο8οία εκτυλισσό;ενη ;έσα στον χρόνο έχει ως ση;είο αφετηρίας την γέννηση

13 ;έσα στην συνείδηση των αισθητών ανα8αραστάσεων και κορυφώνεται ;ε την νόηση, α8ό την ο8οία 8ροκύ8τουν οι έλλογες ανα8αραστάσεις ή έννοιες. Θε;ατική 8εριοχή: Κοινωνικές ε8ιστή;ες Όνο;α: Χατζηα8οστόλου Μαρία Τίτλος: Ο ;ετασχη;ατισ;ός των στάσεων των ενηλίκων ;ε τη συ;βολή της τέχνης! Η εκ8αίδευση ενηλίκων στην χώρα ;ας εκκινά α8ό 8ολύ 8αλιά. Σε όλη αυτή τη ;ακραίωνη διαδρο;ή έχει αλλάξει 8ολλές φορές 8ροσανατολισ;ό και στόχο ανάλογα ;ε τις εκάστοτε κοινωνικές, οικονο;ικές και 8ολιτικές συνθήκες. Η ανά8τυξη της ε8ιστή;ης και της τεχνολογίας έχουν δώσει έ;φαση στην κοινωνία της γνώσης. Ακολουθώντας τις εξελίξεις η εκ8αίδευση ενηλίκων ε8ανα8ροσδιορίζει το ρόλο της εστιάζοντας στη συνεχιζό;ενη ε8αγγελ;ατική κατάρτιση και στην ε8ιστη;ονική εξειδίκευση (Βεργίδης, Πρόκου, 2005). Σύ;φωνα ό;ως ;ε τον καθηγητή Mezirow, θε;ελιωτή της θεωρίας της Μετασχη;ατίζουσας ;άθησης, η δράση της εκ8αίδευσης ενηλίκων δεν εξαντλείται ;όνο στην 8αροχή γνώσεων, την κατάρτιση και την καλλιέργεια δεξιοτήτων. Ο ρόλος 8ου καλείται να εκ8ληρώσει είναι βαθύτερος και ουσιαστικότερος. Σύ;φωνα ;ε τη θεωρία του Mezirow οι άνθρω8οι δια;ορφώνουν τις 8ε8οιθήσεις και τις αντιλήψεις τους ε8ηρεαζό;ενοι α8ό το ευρύτερο 8ολιτισ;ικό 8λαίσιο. Το σύστη;α αντιλήψεων έχει ε8ιβληθεί και έχει εσωτερικευθεί, ασυνείδητα 8ολλές φορές, ;έσω της διαδικασίας της κοινωνικο8οίησης. Οι αξίες ό;ως 8ου υιοθετούνται συχνά είναι διαστρεβλω;ένες ;ε α8οτέλεσ;α να 8αρουσιάζονται δυσλειτουργίες στην ένταξη των ατό;ων στην 8ραγ;ατικότητα και να οδηγούν σε αδιέξοδα. Ε8ιβάλλεται λοι8όν να εξετάζου;ε κριτικά τις 8ε8οιθήσεις ;ας για τον εαυτό ;ας, τους ρόλους 8ου έχου;ε αναλάβει και τις σχέσεις ;ας ;ε τους άλλους και το ;έσο για να γίνει αυτό είναι ο κριτικός στοχασ;ός. Σε ορισ;ένες 8ερι8τώσεις ;άλιστα η ενήλικη ;άθηση ;8ορεί να καταλήγει και σε ολιστική αναθεώρηση του τρό8ου ζωής των εκ8αιδευό;ενων (κριτικός αυτοστοχασ;ός) (Mezirow, 2007). Ένα ξεχωριστό ση?είο 8ου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ;ία τεχνική 8ου σχετίζεται ;ε τη Μετασχη;ατίζουσα Μάθηση και αφορά στη συστη;ατική 8αρατήρηση και ανάλυση έργων τέχνης, ως εναυσ;άτων για ανά8τυξη στοχαστικού διαλόγου. Πολλές ;άλιστα ε8ιστη;ονικές 8ροσεγγίσεις στα 8εδία της Φιλοσοφίας, της Παιδαγωγικής και της Ψυχολογίας έχουν καταλήξει στο συ;8έρασ;α ότι η αισθητική ε;8ειρία των εκ8αιδευο;ένων (δηλαδή η ε8αφή τους ;ε έργα τέχνης) ανα"τύσσει σε βάθος τη δη?ιουργική τους ικανότητα, καθώς και την ικανότητά τους για στοχασ?ό και κριτικό στοχασ?ό και συ?βάλλει και στη γνωστική ανά"τυξη. Η κατανόηση καθενός έργου τέχνης ακολουθεί τη δική της ξεχωριστή διαδρο;ή και ε8ιδέχεται 8ολλα8λές ερ;ηνείες, 8ου δεν α8οκλείει η ;ια την άλλη, αλλά ;ε την αλληλε8ίδρασή τους 8ροσδίδουν 8λούτο στην 8ροσέγγιση.

14 Έτσι, η ε"αφή?ε την τέχνη?άς εξοικειώνει?ε το να ερ?ηνεύου?ε "ολύ"λοκα και α?φιλεγό?ενα ζητή?ατα, να αντλού?ε νόη?α α"ό "οικίλες καταστάσεις και να εί?αστε δεκτικοί σε εναλλακτικές ο"τικές "έρα α"ό τις θεωρού?ενες ως δεδο?ένες (Κόκκος, 2011). Αν σε αυτά 8ροστεθεί, σύ;φωνα ;ε τον Efland, ότι τα έργα τέχνης 8ροσφέρουν εναύσ;ατα για να κατανοού;ε το κοινωνικό και 8ολιτισ;ικό τους 8λαίσιο, καθώς και ότι ε8ιτρέ8ουν να αντιλα;βανό;αστε διαστάσεις 8ου δεν ;8ορούν να γίνουν 8λήρως κατανοητές ;ε άλλο τρό8ο (συναισθή;ατα, ηθικές αξίες, 8νευ;ατικές αναζητήσεις), τότε ευσταθεί ο ισχυρισ;ός ότι κάθε εκ8αιδευτικό 8ρόγρα;;α θα έ8ρε8ε να 8εριλα;βάνει στους κεντρικούς στόχους του την ανά8τυξη της στοχαστικής διεργασίας ;έσα α8ό την αισθητική ε;8ειρία. (Κόκκος, 2011) Ε8ι8λέον, στη σύγχρονη κοινωνία και ιδιαίτερα στις ;έρες ;ας 8ου ταλανιζό;αστε α8ό ;ία κρίση, φαινο;ενικά οικονο;ική αλλά βαθύτερα α8ό ;ια κρίση αξιών και ηθικών αρχών, χρειάζεται 8ερισσότερο 8αρά 8οτέ συχνά αντίθετα 8ρος τις ε8ιδιώξεις των κρατούντων οι 8ολίτες να είναι ενεργοί, κοινωνικά υ8εύθυνοι και αυτοδύνα;α σκε8τό;ενοι Σε αυτή την 8ερί8τωση, η εκ8αίδευση ενηλίκων θα ;8ορούσε να αναχθεί σε 8εδίο συνεχούς, ανοικτής αναζήτησης ό8ου οι 8ολίτες θα ήταν δυνατόν να ε8ανεξετάζουν τις αιτίες και τις ιδεολογικές ρίζες των 8ροβλη;ατικών καταστάσεων 8ου αντι;ετω8ίζουν και να αναζητούν λειτουργικές λύσεις. Βιβλιογραφικές Αναφορές Βεργίδης,.& Πρόκκου, Ε. (2005). Σχεδιασ;ός, ιοίκηση, Αξιολόγηση Προγρα;;άτων Εκ8αίδευσης ενηλίκων: Στοιχεία κοινωνικο-οικονο4ικής Λειτουργίας και θεσ4ικού Bλαισίου: Τό4ος Α. Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό 8ανε8ιστή;ιο Κόκκος, Α.(2005). Μεθοδολογία Εκ8αίδευσης Ενηλίκων: Θεωρητικό Bλαίσιο και BροϋBοθέσεις 4άθησης. Τό4ος Α. Πάτρα: Ελληνικό Ανοιχτό 8ανε8ιστή;ιο Κόκκος, Α. & Συνεργάτες (2011). ΕκBαίδευση 4έσα αbό τις τέχνες. Αθήνα: Μεταίχ;ιο Mezirow και Συνεργάτες (2007). Η 4ετασχη4ατίζουσα 4άθηση. Αθήνα: Μεταίχ;ιο Νέα βή;ατα στη διδακτική της δεύτερης/ξένης γλώσσας: η εκ8αιδευτική 8ροσέγγιση Πλαίσιο Στηρίγ;ατος α8ό τη Ζώνη Ε8ικεί;ενης Ανά8τυξης Άννα Μαρία Μηλιάδου English Language Teaching, TEFL, New York College Θε;ατική: Κοινωνικές ε8ιστή;ες, Προφορική ανακοίνωση Το Πλαίσιο Στηρίγ;ατος (Scaffolding=σκαλωσιά) είναι ;ία εκ8αιδευτική 8ροσέγγιση-;έθοδος 8ου οφείλει την 8ροέλευση της στη Ζώνη Ε8ικεί;ενης Ανά8τυξης ή ΖΕΑ ( Zone of Proximal Development ή ZPD) του Σοβιετικού ψυχολόγου Λεβ Βιγκότσκι ( ). Η Ζώνη Ε8ικεί;ενης Ανά8τυξης είναι αυτά 8ου ο ;αθητής ;8ορεί να ε8ιτύχει ;άθει ;όνος του και αυτά 8ου ;8ορεί

15 να ε8ιτύχει ;άθει ;ε τη βοήθεια του δασκάλου του. Ο όρος Πλαίσιο Στηρίγ;ατος δεν ανήκει στον Λεβ Βιγκότσκι, ανα8τύχθηκε ;ετά τον θάνατο του α8ό τον γνωστικό ψυχολόγο Jerome Bruner στα τέλη της δεκαετίας του 1950, και είναι ;ία ;έθοδος διδασκαλίας σύ;φωνα ;ε την ο8οία ο καθηγητήςδάσκαλος 8αρέχει στους ;αθητές βοήθεια και στήριξη την ο8οία α8οσύρει σταδιακά ;έχρι οι ;αθητές να είναι εντελώς ανεξάρτητοι, ό8ως ακριβώς γίνεται και ;ε τις σκαλωσιές 8ου στηρίζουν ένα κτίριο. Όταν το κτίριο είναι έτοι;ο οι σκαλωσιές α8οσύρονται. Υ8άρχουν τρία βασικά χαρακτηριστικά τα ο8οία α8οτελούν 8ροϋ8όθεση για να 8ετύχει αυτή η διδακτική-εκ8αιδευτική 8ροσέγγιση και να φτάσου;ε στο 8οθητό στόχο ο ο8οίος δεν είναι άλλος α8ό την κατάκτηση της γνώσης. Το 8ρώτο χαρακτηριστικό, είναι η ε8ικοινωνία ;εταξύ του ;αθητή και του δασκάλου, η ο8οία 8ρέ8ει να έχει τη ;ορφή συνεργασίας έτσι ώστε να είναι ε8ιτυχής. Το δεύτερο χαρακτηριστικό, είναι ότι οι γνώσεις του ;αθητή θα 8ρέ8ει να είναι ;έσα στα όρια της Ζώνης Ε8ικεί;ενης Ανά8τυξης, και για να 8ετύχει αυτό, ο δάσκαλος θα 8ρέ8ει να γνωρίζει 8ολύ καλά το γνωστικό ε8ί8εδο του ;αθητή και να τον καθοδηγεί σε ένα ε8ί8εδο ;εγαλύτερο α8ό αυτού του γνωστικού του ε8ι8έδου. Το τρίτο χαρακτηριστικό του Πλαισίου Στηρίγ;ατος είναι η στήριξη- σκαλωσιά (scaffolding) και η καθοδήγηση 8ου 8αρέχει ο δάσκαλος στον ;αθητή ό8ου τον βοηθάει να εσωτερικεύσει την γνώση έτσι ώστε να καταλήξει να ;αθαίνει ανεξάρτητα χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου. Ο ρόλος του δασκάλου καθίσταται αρκετά α8αιτητικός, θα 8ρέ8ει να είναι 8ολύ 8ροσεκτικός ;ε τις ασκήσεις 8ου θα ε8ιλέξει να δώσει στον ;αθητή αφού θα 8ρέ8ει να έχουν ως στόχο τον 8οθητό γνωστικό 8ροορισ;ό 8ου έχει τεθεί εξαρχής. Ε8ίσης, θα 8ρέ8ει οι ασκήσειςδραστηριότητες να κρατάνε το ενδιαφέρον του ;αθητή α;είωτο έτσι ώστε να ενδιαφέρεται να τις φέρει εις 8έρας. Ακό;η, ο δάσκαλος θα 8ρέ8ει να είναι 8ροετοι;ασ;ένος για τα λάθη 8ου 8ιθανόν να κάνει ο ;αθητής, έτσι ώστε να είναι 8ροετοι;ασ;ένος και για τη καθοδήγηση 8ου θα 8αρέχει και να α8οφύγει τυχόν 8αρεκκλίνουσες, α8ό τον τελικό στόχο, κατευθυντήριες γρα;;ές και όλα αυτά χωρίς να 8ροκληθεί στον ;αθητή 8ληροφοριακή συ;φόρηση. Eστόσο, θα 8ρέ8ει να υ8άρχει 8ροετοι;ασία α8ό το ;έρος του δασκάλου σε 8ερί8τωση 8ου ο ;αθητής φαίνεται ανή;8ορος και α8ογοητευ;ένος α8ό την δυσκολία ε8ίλυσης της άσκησης ή υ8άρχει α8ώλεια ενδιαφέροντος α8ό ;έρος του έτσι ώστε να τον ενθαρρύνει και να τον ε;ψυχώσει να συνεχίσει. Αυτά είναι ;ερικά α8ό τα βασικά χαρακτηριστικά του Πλαισίου Στηρίγ;ατος, αλλά υ8άρχει ακό;α ;ία 8ληθώρα 8αρα;έτρων, είδη ασκήσεων και ε;ψύχωσης 8ου θα 8ρέ8ει να ση;ειωθούν, διότι είναι ;ια εκ8αιδευτική 8ροσέγγιση 8ου θυ;ίζει ένα καλοσχεδιασ;ένο 8αιχνίδι 8ολύ8λοκης στρατηγικής ;ε έ8αθλο τη γνώση και βασικό νικητή τον ίδιο τον ;αθητή. Βιβλιογραφία Beed, P., Hawkins, M., & Roller, C. (1991). Moving learners towards independence: the power of scaffolded instruction. Wood, D., & Wood, H. (1996). Vygotsky, tutoring and learning. Palincsar, A. S. (1986). The role of dialogue in providing scaffolded instruction. Wood, D., Bruner, J., & Ross, G. (1978). The role of tutoring in problem solving. Rosenshine, B., & Meister, C. (1992). The use of scaffolds for teaching higher-level cognitive strategies. Κουλαϊδής, Β. Σύγχρονες διδακτικές 8ροσεγγίσεις για την ανά8τυξη κριτικής - δη;ιουργικής σκέψης.

16 Προφορική Ανακοίνωση Κοινωνικές Ε"ιστή?ες Σύνδρο?ο Άσ"εργκερ: Αυτισ?ός ή ξεχωριστή διαταραχή ρ. Μαρία Μαρτζούκου Το 1943 ο ψυχίατρος Leo Kanner κατέγραψε τα ιδιαίτερα κοινά χαρακτηριστικά 11 8αιδιών και χρησι;ο8οίησε τον όρο ʺ αυτισ;όςʺ 8ροκει;ένου να 8εριγράψει τη συγκεκρι;ένη διαταραχή. Η εργασία του ήταν αξιοση;είωτα αναλυτική και ακριβής, 8αρόλα αυτά, το ;ικρό δείγ;α ατό;ων τον οδήγησε σε κά8οιες λανθασ;ένες γενικεύσεις, ό8ως για 8αράδειγ;α στην ανά8τυξη της θεωρίας του ότι τα 8αιδιά ;ε αυτισ;ό 8ροέρχονται α8ό υψηλά κοινωνικο- οικονο;ικά στρώ;ατα. Περί8ου ένα χρόνο αργότερα (1944), ο Αυστριακός 8αιδίατρος Hans Asperger, αγνοώντας την έρευνα του Kanner (1943), δη;οσίευσε τη διδακτορική διατριβή του, στην ο8οία 8εριέγραφε την 8ερί8τωση 5 αγοριών ηλικίας 6 ;ε 11 ετών. Σύ;φωνα ;ε την 8εριγραφή του τα αγόρια αυτά είχαν κανονική ή ανώτερη ευφυΐα και καθένα τους έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για συγκεκρι;ένα φαινό;ενα ή αντικεί;ενα (8.χ. για τη χη;εία, την αστρονο;ία, τα τρένα ή τα καράβια). Ε8ι8λέον, έδειχναν να ;ην κατανοούν τις κοινωνικές συ;βάσεις και να αντι;ετω8ίζουν 8ροβλή;ατα ε8ικοινωνίας, ό8ως και τα 11 8αιδιά 8ου είχε 8εριγράψει έναν χρόνο νωρίτερα ο ψυχίατρος Kanner. Η διατριβή αυτή 8εριορίστηκε σε γερ;ανόφωνους ε8ιστη;ονικούς κύκλους, έως το 1981 ο8ότε και ;εταφράστηκε στα Αγγλικά α8ό την ψυχίατρο Lorna Wing και ;ε αυτόν τον τρό8ο έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό. Η Lorna Wing ήταν ε8ίσης αυτή η ο8οία έδωσε στην 8εριγραφό;ενη διαταραχή την ονο;ασία σύνδρο;ο Άσ8εργκερ (Asperger syndrome). Αν και η έρευνα του Asperger αρχικά δεν έτυχε ;εγάλης αναγνώρισης, ήδη α8ό τη δεκαετία του 1960 άρχισε ;ια ;εγάλη συζήτηση για το εάν οι δύο ε8ιστή;ονες (Asperger και Kanner) 8εριέγραψαν διαφορετικές διαβαθ;ίσεις της ίδιας διαταραχής ή δύο διαφορετικές διαταραχές. Η δη;όσια αυτή συζήτηση συνεχίστηκε ;ε ση;αντικούς υ8ερασ8ιστές και των δύο α8όψεων και κορυφώθηκε το 1980, χρονιά κατά την ο8οία η Α;ερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία α8οφάσισε να ;ην εντάξει στο ιαγνωστικό της Εγχειρίδιο (DSM-III) το Σύνδρο;ο Άσ8εργκερ ως ξεχωριστή διαταραχή. Οι έρευνες, οι συζητήσεις και οι αντιδράσεις ό;ως δε στα;άτησαν εκεί. Έτσι τη δεκαετία του 1990, τόσο ο Παγκόσ;ιος Οργανισ;ός Υγείας (WHO-1992), όσο και η Α;ερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία (APA-1994) ενέταξαν στα εγχειρίδιά τους (ICD-10 και DSM-IV αντίστοιχα) το σύνδρο;ο Άσ8εργκερ ως ξεχωριστή διαταραχή κάτω α8ό τον γενικότερο όρο ʺ ιάχυτες Ανα8τυξιακές ιαταραχέςʺ, ο ο8οίος 8εριλα;βάνει ε8ίσης τον αυτισ;ό, ό8ως 8εριγράφηκε α8ό τον Kanner, το σύνδρο;ο Rett καθώς και άλλες διαταραχές. Πρόσφατα, τον Μάιο του 2013, η Α;ερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία δη;οσιο8οίησε το νέο της εγχειρίδιο (DSM-5), στο ο8οίο δεν υφίσταται 8ια ο όρος ʺ σύνδρο;ο Άσ8εργκερʺ, ενώ τα χαρακτηριστικά της διαταραχής εντάσσονται στο ʺ Φάσ;α του Αυτισ;ούʺ δηλώνοντας α8λώς ;ια 8ιο ή8ια ;ορφή

17 αυτισ;ού. Η δια;άχη για το εάν το σύνδρο;ο Άσ8εργκερ 8ρέ8ει να υ8άρχει ως ξεχωριστή διαταραχή συνεχίζεται ακό;α και σή;ερα, ;ε 8ολλές έρευνες, οι ο8οίες ;ελετούν τόσο τα χαρακτηριστικά των ατό;ων ;ε τη/τις συγκεκρι;ένη/- ες διαταραχή/-ές, όσο και το αν θα 8ρέ8ει να υ8άρχουν για αυτά συγκεκρι;ένα 8ρογρά;;ατα και 8ρονό;ια. Βιβλιογραφία American Psychiatric Association. (1980). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 3η έκδοση. Washington, DC: American Psychiatric Association. American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4η έκδοση. Washington, DC: American Psychiatric Association. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5η έκδοση. Washington, DC: American Psychiatric Association. Aspeger, H. (1944). Die autistischen Psychopathen im Kindesalter. Archiv fur Psychiatrie und Nervenkramkheiten 117: Μτφρ. U. Frith στο U. Frith (1991a) Autism and Asperger Syndrome, Cambridge University Press. Kanner, L. (1943). Autistic Disturbances of Affective Contact. Nervous Child 2: World Health Organization. (1993). International Classification of Diseases. 10η έκδοση. Geneva: World Health Organization. Θε;ατική 8εριοχή: Θετικές-Τεχνολογικές Ε8ιστή;ες Πρόταση 492 λέξεων, για 8ροφορική ανακοίνωση Πόλη Σχεδιασ;ός - Το8ίο: Η «ε8ιστη;ική» και ε8ιστη;ολογική ανατρο8ή Κωνσταντίνος Μωραΐτης ρ Αρχιτέκτων Μηχανικός Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ. Πολυτεχνείου ηλεκτρ. διευθ.: mor@arsisarc.gr Αν η χα;ένη ενότητα της γνώσης α8αιτούσε 8ροσδιορισ;ό τό8ου, 8ροκει;ένου να αναιρεθεί, αυτός θα αφορούσε το αστικό 8εδίο ;άλλον. Τον καταγωγικό δηλαδή τό8ο της 8υκνής κοινωνικής συ;;ετοχής, την κοιτίδα του 8ολιτικού και ε8ιστη;ονικού λόγου, την τροφό της ακαδη;αϊκής δραστηριότητας. Α8ό τα 8ροηγού;ενα χαρακτηριστικά ό8ως ;όλις 8αρουσιάστηκαν, α8ό την 8ροηγού;ενη υ8οθετική ενότητα, α8ουσιάζει εντούτοις η φυσική συνεισφορά, συχνά υ8οβαθ- ;ισ;ένη στις 8εριοχές των ;εγάλων αστικών συγκεντρώσεων. Η δια8ίστωση αυτής ακριβώς της α8ουσίας, η α8αίτηση της υ8έρβασής της, διατυ8ω;ένη ως συνολικό 8ολιτισ;ικό, 8ολιτιστικό και 8ολιτικό 8ρόταγ;α στενά συσχετισ;ένο ;ε τον σύγχρονο ε8ιστη;ονικό 8ροβλη;ατισ;ό, βρίσκεται, θα ισχυριστού;ε ;ε την εισήγησή ;ας, στη βάση ;ιας ριζικής ανατρο8ής. Ανατρο8ής 8ου συντελείται τις τελευταίες δεκαετίες ε8ηρεάζοντας καθοριστικά τις 8εριοχές των τεχνολογικών ε8ιστη;ών και ;ετατρέ8οντας ριζικά τις ε8ιστη;ονικές εκείνες 8ρακτικές ιδιαίτερα οι ο8οίες αναφέρονται στον σχεδιασ;ό του χώρου στην κτηριακή

18 αρχιτεκτονική, στον αστικό 8ολεοδο;ικό σχεδιασ;ό, στον σχεδιασ;ό των υ8οδο;ών και βέβαια στην αρχιτεκτονική του το8ίου. Σε όλες τις 8ροηγού;ενες 8εριοχές ενδιαφέροντος, το κύριο 8ροβαλλό;ε- νο 8ρότυ8ο, το 8ρότυ8ο της 8ρωτο8οριακής ε8ιστη;ονικής και εκφραστικής σύγχρονης 8ροσέγγισης 8αύει 8λέον να είναι αυτό του ανθρω8ογενούς αντικει- ;ένου, του κτηρίου-αντικει;ένου για 8αράδειγ;α. Στη θέση του 8ροωθούνται υ8οδείγ;ατα φυσικών ;ορφω;άτων 8ου υ8οχρεώνουν διαρκώς και συχνότερα τις δο;ικές οργανώσεις να ;ι;ηθούν τους σχη;ατισ;ούς της ε8ιφάνειας του ε- δάφους, να 8αραλάβουν στο κέλυφός τους τη φύτευση, να 8αράγουν κατά κυριολεξία «8ράσινα» κτήρια ενώ, σε ευρύτερη κλί;ακα, α8οφασίζουν να αρνηθούν την αστική κεντρικότητα, ευνοώντας την εισβολή στον αστικό χώρο «8ράσινων υ8οδο;ών». Πρόκειται τελικά για ;ια συνολική ;εταστροφή στην αντίληψη της κατοίκησης και στη θεώρηση των αστικών οργανώσεων η ο8οία καθορίζει τόσο το 8εδίο των ε8ιστη;ονικών 8ροσεγγίσεων όσο και το ευρύτερο εκείνο 8εδίο των κοινωνικών διαθέσεων, των ασαφών τάσεων ε8οχής και των 8άσης φύσης ιδεολογη;άτων α8ό το ο8οία η συγκροτη;ένη γνώση κάθε φορά αναδύεται. Είναι αυτός ακριβώς ο χαρακτήρας ο ο8οίος ;ας αναγκάζει να 8αραθέσου;ε, στον τίτλο της εισήγησής ;ας, 8λάι στην ε8ιστη;ολογική ανατρο8ή την «ε8ιστη;ική» διάθεση αντίρρησης, α8οδίδοντας σε αυτόν τον δεύτερο όρο την ασάφεια της 8ολιτισ;ικής στάσης 8ου ο Michel Foucault του εκχωρεί, υ8οδεικνύοντας ένα ευρύτερο 8νεύ;α ε8οχής α8ό το ο8οίο η συγκροτη;ένη γνώση σε κάθε ιστορική 8ερίοδο εκφύεται. Αν εντούτοις ε8ιχειρήσου;ε να ε8εξηγήσου;ε το συνολικότερο αυτό 8ολιτισ;ικό και 8ολιτιστικό ;όρφω;α ;ε σαφέστερους ε8ιστη;ονικούς όρους, θα έ8ρε8ε ;άλλον να ε8ιση;άνου;ε, στο 8λευρό ;ια διαρκώς διογκού;ενης 8εριβαλλοντικής ευαισθητο8οίησης, το ενδιαφέρον ε8ιστη;ονικών 8ροσεγγίσεων ό8ως αυτές των το8ολογικών ;αθη;ατικών, της θεωρίας των καταστροφών ή της υ8ολογιστικής ;ηχανικής. Σε όλες αυτές τις ε8ιστη;ονικές 8εριοχές η 8λ η- σιέστερη ε8ο8τική 8ροσέγγιση 8αρα8έ;8ει στην αναφορά 8εδίων σε συνθήκες ;εταβολής. Στην αναφορά δηλαδή σε ;εταβαλλό;ενα ;ορφώ;ατα το8ιακής τάξης 8ου ο σχεδιασ;ός τους και η δυνατότητα κατασκευαστικής τους εφαρ;ογής ενισχύεται ση;αντικά α8ό την χρήση των ηλεκτρονικών συστη;άτων 8ροσο- ;οίωσης. Σε αυτό ακριβώς το 8εδίο, της ενίσχυσης των φυσικότρο8ων το8ιακών ;ας 8ροτάσεων κατασκευής α8ό την ευφυή ηλεκτρονική τεχνολογία, υ8ερτερεί η σύγχρονη 8ερίοδος α8ό αυτήν του τέλους του 18 ου αιώνα και των αρχών του 19 ου. Κατά την 8αλαιότερη αυτή 8ερίοδο ε8ίσης, η άνοδος του Ρο;αντισ;ού, η ανα8τυσσό;ενη διάθεση «οικοσοφίας» και το συνακόλουθο το8ιακό ενδιαφέρον, είχαν ε8ιβάλει στις ;εγάλες υτικές 8ρωτεύουσες «8ράσινα» 8εριβαλλοντικά χαρακτηριστικά. Βιβλιογραφία Lynn, G.: Animate Form. Princeton: Architectural Press, DeLanda, M.: Philosophy and Simulation. The Emergence of Synthetic Reason. Chennai: Continuum ed., Viljoen, A. και Bohn, K. (ε8ι;.): Second Nature Urban Agriculture. Designing Productive Cities. London: Routledge, 2014.