Αφιέρωμα στους Μεγάλους Εξερευνητές και Θαλασσοπόρους

Transcript

1 1ο ΓΕΛ ΒΥΡΩΝΑ Αφιέρωμα στους Μεγάλους Εξερευνητές και Θαλασσοπόρους 2ο τετραμηνο Σ χ ο λ ι κ ό Έ τ ο ς

2 Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγή... 3 Εργασία των μαθητών : Ζέρβα Μ., Τουρκαντώνη Σπ Βιβλίο που μελετήθηκε: «Τα ταξίδια γύρω από τον κόσμο» του Τζέιμς Κουκ, Μετάφραση Νένια Γλύπτη, Εκδόσεις Αίολος, Αθήνα Εργασία των μαθητών : Καραμολέγκου Δ., Πίττα Χ Βιβλίο που μελετήθηκε : «Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Βίκινγκς. Το έπος της Γροιλανδίας», Μετάφραση Θάνος Σακκέτας, εκδόσεις Στοχαστής Εργασία των μαθητών : Μανωλόπουλου Γ., Μπακάλη Θ Βιβλίο που μελετήθηκε : «Το ημερολόγιο του Χριστόφορου Κολόμβου. Η ανακάλυψη της Αμερικής», μετράφραση Ελένη Κεκροπούλου, εκδόσεις «Νέα Σύνορα» - Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα Εργασία των μαθητών: Γάλλου Ε.Κ., Παππά Β Βιβλίο που μελετήθηκε: «Ο νέος κόσμος. Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων», Αμέρικο Βεσπούτσι, μετάφραση Δημήτρης Δεληολάνης, εκδόσεις Στοχαστής Εργασία των μαθητών : Καλατζάκη Κ., Καντζά Ε., Κοντρολόζου Α Βιβλίο που μελετήθηκε : «Ο πολιτισμός των μάγια. Εξιστόρηση των πραγμάτων του Γιουκατάν», Διέγο Ντε Λάντα, μετάφραση Νίκος Πρατσίνης, εκδόσεις Στοχαστής Εργασία των μαθητών : Καρπούζου Ν., Λάζου Χ Βιβλίο που μελετήθηκε : «Εξερευνητές, αποστολές και πρωτοπόροι», Φιόνα Μακντόναλντ, Μετάφραση Αγγελική Μαρία Πολίτου, Εκδόσεις Γ. Αξιωτέλλης και Σια ΕΠΕ Εργασία των μαθητών: Πουλιάση Ι., Τσουβελεκάκη Αιμ.Εμμ Βιβλίο που μελετήθηκε: «Η κατάκτηση του Μεξικού», Φερνάντο Κορτές, μετάφραση Πηνελόπη Μαξίμου Εργασία των μαθητών : Γαρουφαλή Κ., Ρίζου Κ Βιβλίο που μελετήθηκε : «Το ημερολόγιο του Χριστόφορου Κολόμβου Η ανακάλυψη της Αμερικής», Μετάφραση Ελένη Κεκροπούλου, Εκδόσεις «Νέα Σύνορα» - Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα Εργασία των μαθητών: Καφαντάρη Ε., Τριάντη Σπ Βιβλίο που μελετήθηκε: «Εξερευνώντας την Αφρίκη», Ισιμέμε Ιμπαζέμπο, εκδόσεις Ερευνητές Εργασία των μαθητών: Σαπουλίδη Φ., Ρηγοπούλου Α Βιβλίο που μελετήθηκε: «Η ανακάλυψη της Βραζιλίας», Πέδρο Αλβάρες Καμπράλ, μετάφραση Μαρία Φερρέιρα Χιδίρογλου, εκδόσεις Στοχαστής Εργασία των μαθητών : Καραδήμα Γ., Κουβέλη Φ

3 Βιβλίο που μελετήθηκε : «Η καταστροφή των Ινδιάνων Σύντομη ανασκόπηση της καταστροφής των Ινδιών 1552», Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζας, μετάφραση Πηνελόπη Μαξίμου, εκδόσεις Στοχαστής... 93

4 Εισαγωγή Είμαστε εικοσιτρία παιδιά από διαφορετικά τμήματα της πρώτης τάξης. Επιλέξαμε να εργαστούμε στην ερευνητική εργασία με θέμα Αφιέρωμα στους Μεγάλους Εξερευνητές και Θαλασσοπόρους γιατί είμαστε κι εμείς εξερευνητές νέων γνώσεων και επιπλέον, μας αρέσουν τα ταξίδια και η θάλασσα. Στα πρώτα μαθήματα μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωριστούμε καλύτερα συζητώντας για τα ενδιαφέροντά μας, τις επιλογές μας στη μουσική, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο αλλά και για τους ταξιδιωτικούς προορισμούς που προτιμούμε. Ανταλλάξαμε τις γνώσεις που είχαμε ήδη, σχετικά με τους εξερευνητές και τους θαλασσοπόρους. Αναζητήσαμε πληροφορίες από την Ιστορία σχετικά με την εικόνα που είχαν οι άνθρωποι για τον κόσμο μέχρι και το 14 ο αιώνα. Μελετήσαμε παλαιούς χάρτες που δείχναν το γνωστό μέχρι τότε κόσμο. Παρακολουθήσαμε παρουσιάσεις και βίντεο σχετικά με τα υπερπόντια εξερευνητικά ταξίδια και τις μεγάλες ανακαλύψεις που προέκυψαν. Αναζητήσαμε πληροφορίες από εγκυκλοπαίδειες, βιβλία αλλά και από το διαδίκτυο σχετικά με τη ζωή και τα ταξίδια μεγάλων εξερευνητών και θαλασσοπόρων. Έτσι, διαπιστώσαμε τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στην οργάνωση αποστολών, οι οποίες άλλαξαν τη ροή της ιστορίας και του πολιτισμού. Μοιραστήκαμε το όραμά τους και εμπνευστήκαμε από το θάρρος και την αποφασιστικότητά τους που οδήγησε στην εξερεύνηση, όχι μόνο του πλανήτη, αλλά και των ορίων της ανθρώπινης θέλησης. Στη συνέχεια, χωριστήκαμε σε ομάδες και αναλάβαμε τη συγγραφή εργασιών που βασίζονται στη μελέτη βιβλίων σχετικών με τους μεγάλους εξερευνητές και θαλασσοπόρους. Στις εργασίες μας καταγράψαμε νέες για εμάς γνώσεις, τα κατωρθώματα εξερευνητών που μας έκαναν εντύπωση, τις έξυπνες ιδέες που τους βοήθησαν να ξεπεράσουν εμπόδια, τις σχέσεις που δημιουργούσαν με τους ιθαγενείς που συναντούσαν και τέλος τις επιδράσεις των ανακαλύψεων στην κοινωνία και τον πολιτισμό. Στη συνέχεια ακολουθούν οι εργασίες των μαθητών.

5 Εργασία των μαθητών : Ζέρβα Μ., Τουρκαντώνη Σπ. Βιβλίο που μελετήθηκε: «Τα ταξίδια γύρω από τον κόσμο» του Τζέιμς Κουκ, Μετάφραση Νένια Γλύπτη, Εκδόσεις Αίολος, Αθήνα 1988 «Εγώ που είχα τη φιλοδοξία όχι μόνο να φτάσω μακρύτερα απ όσο είχε φτάσει κανείς ποτέ, αλλά όσο μακριά ήταν δυνατό να προχωρήσει άνθρωπος» Τζεϊμς Κουκ Τα Γεγονότα από την αρχή του Ταξιδιού ως την αναχώρηση μας από τη Νέα Ζηλανδία, έτος ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΛΥΜΟΥΘ - ΑΦΗΞΗ ΣΤΗΝ ΤΑΣΜΑΝΙΑ - ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ - ΠΟΡΘΜΟΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΚΑΡΛΟΤΑΣ, ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ. Στις 9 Φεβρουαρίου 1776, πήρα διαταγή να αναλάβω κυβερνήτης του τρικάταρτου της Αυτού Μεγαλειότητας Απόφαση. Έτσι, την επομένη, πήγα στο καράβι, ύψωσα τη φιάμολα κι άρχισα να ναυτολογώ άντρες. Την ίδια εποχή αγοράστηκε από την υπηρεσία η Ανακάλυψη, χωρητικότητας τριακοσίων τόνων, και η διακυβέρνησή της ανατέθηκε στον καπετάν Κλαρκ, δεύτερο υποπλοίαρχό μου την Απόφαση, κατά το δεύτερο ταξίδι μου γύρω από τον κόσμο, που είχε πρόσφατα ολοκληρωθεί. Τα δύο αυτά καράβια βρίσκονταν τότε στα χέρια των ναυπηγών του Ντέτφορντ που είχαν εντολή να τα εξοπλίσουν κατάλληλα για περαιτέρω εξερευνήσεις στον Ειρηνικό Ωκεανό, που θα γίνονταν υπό τη διεύθυνσή μου. Στις 9 Μαρτίου η Απόφαση βγήκε από το ναυπηγείο και καθελκύστηκε στο ποτάμι. Εκεί ολοκληρώθηκε ο εξοπλισμός της και φορτώθηκαν οι προμήθειες και τα τρόφιμα που χρειάζονταν για ένα τόσο μακρινό ταξίδι. Και τα δύο καράβια εφοδιάστηκαν με τη μεγαλύτερη δυνατή ποσότητα από κάθε απαραίτητο είδος. Κι εκτός απ αυτό, εφοδιαστήκαμε σε αφθονία με καθετί που από την πείρα μας στα προηγούμενα ταξίδια είχαμε διαπιστώσει πως βοηθούσε με οποιοδήποτε τρόπο να διατηρηθεί η καλή υγεία των ναυτικών. Αρχικά, σκοπεύαμε να σαλπάρουμε για το Λογκ Ριτς στις 6 Μαΐου, κι ένας πιλότος ήρθε στο καράβι για να μας οδηγήσει μέχρις εκεί, αλλά ο αγέρας δε μας επέτρεψε να ξεκινήσουμε πριν από τις 29 κι έτσι δε φτάσαμε στο σταθμό όπου θα προμηθευόμαστε όπλα, μπαρούτι και άλλα πυρομαχικά, παρά στις 30 Μαΐου. Ενώ βρισκόμαστε στο Λογκ Ριτς και φορτώναμε αυτά τα είδη, στις 8 Ιουνίου μας επισκέφθηκε ο κόμης Σάντουιτς σερ Χιου Πάλλισερ, μαζί με άλλα μέλη του Συμβουλίου του Ναυαρχείου,δίνοντας ένα μικρό δείγμα της μεγάλης προσοχής που από την αρχή είχαν δείξει όλοι για την προετοιμασία του ταξιδίου μας, και για να εξετάσουν αν όλα είχαν γίνει σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις εντολές τους κι αν ικανοποιούσαν απόλυτα όλους όσοι θα συμμετείχαν στο ταξίδι.

6 Αυτοί μαζί με άλλους ευγενείς και φίλους των μου έκαναν την τιμή να δειπνήσουν μαζί μου εκείνη τη μέρα. Όταν έρχονταν στο καράβι όπως κι όταν έφευγαν, τους αποδώσαμε χαιρετισμό με δεκαεφτά κανονιές και τρεις ζητωκραυγές. Η Αυτού Μεγαλειότητα, με την καλή πρόθεση να προσφέρουμε στους κατοίκους της Ταϊτής και των άλλων νησιών του Ειρηνικού Ωκεανού που μπορεί να επισκεπτόμαστε μερικά διαρκή αγαθά, είχε προστάξει να πάρουμε μαζί μας ορισμένα χρήσιμα ζώα. Έτσι, στις 10 του μήνα, φορτώσαμε στο καράβι έναν ταύρο, δύο αγελάδες με τα μοσχάρια τους και μερικά πρόβατα, καθώς και σανό και καλαμπόκι για τη τροφή τους. Αργότερα, όταν θα έφτανα στο Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, θα πρόσθετα σ αυτά κι άλλα χρήσιμα ζώα. Με την ίδια αξιέπαινη παρακίνηση προμηθεύτηκα αρκετούς ευρωπαϊκούς σπόρους κηπευτικών και μάλιστα εκείνων που θα αποτελούσαν πολύτιμο δώρο για τα νησιά που πρόσφατα είχαμε ανακαλύψει, προσθέτοντας νέα είδη διατροφής στη δική τους παραγωγή λαχανικών. Με εντολή του Συμβουλίου του Ναυαρχείου μας παραδόθηκαν τότε και πολλά άλλα πράγματα που προορίζονταν να καλυτερέψουν τις συνθήκες ζωής των φίλων μας στο άλλο ημισφαίριο. Και τα δύο καράβια προμηθεύτηκαν μια μεγάλη συλλογή από σιδερένια εργαλεία και μπιχλιμπίδια ως μέσα που θα διευκόλυναν τις ανταλλαγές και θα καλλιεργούσαν τη φιλική επαφή με τους κατοίκους καινούριων χωρών που μπορεί να συναντούσαμε στο δρόμο μας. Με την ίδια προσοχή αντιμετωπίστηκαν και οι δικές μας ανάγκες. Για τα πληρώματά μας παραγγέλθηκαν μερικά είδη ρουχισμού επιπλέον, κατάλληλα για κρύα κλίματα, και δε μας αρνήθηκαν τίποτα από ό,τι θα μπορούσε να προσφέρει έστω και το ελάχιστο στην υγεία ή στην άνεσή μας. Η εξαιρετική φροντίδα των υπευθύνων του Υπουργείου των Ναυτικών δε σταμάτησε εδώ. Ενδιαφέρθηκαν επίσης να μας παράσχουν κάθε βοήθεια που θα έκανε το ταξίδι μας γενικά χρήσιμο. Έτσι την επομένη παραλάβαμε στο καράβι διάφορα αστρονομικά και ναυτικά όργανα. Εμείς είχαμε αναλάβει να κάνουμε όλες τις απαραίτητες παρατηρήσεις που θα βοηθούσαν στην πρόοδο της αστρονομίας και της ναυσιπλοΐας, με τη συμπαράσταση και τη βοήθεια ενός επαγγελματία αστρονόμου που είχε αρχικά οριστεί να ταξιδέψει με το καράβι μου. Το Συμβούλιο έθεσε επίσης στη διάθεσή μας το ίδιο χρονόμετρο ή ρολόι ου είχα πάρει μαζί μου στο προηγούμενο ταξίδι και είχε κάνει τη δουλεία του τόσο καλά. Ήταν ένα αντίγραφο του ρολογιού του κ. Χάρισον, που το κατασκεύασε ο κ. Κένταλ. Σήμερα το μεσημέρι, διαπιστώσαμε πως πήγαμε λίγο πίσω σε σχέση με την ώρα Γκρίνουιτς, κατά Μ αυτόν το ρυθμό έχανε την ημέρα Άλλο ένα χρονόμετρο και ίδια όργανα παρατηρήσεων δόθηκαν και στην Ανακάλυψη και ανατέθηκαν στη φροντίδα του κ. Ουίλλιαμ Μπέυλυ, που είχε αποδείξει την ικανότητα και την επιμέλειά του ως παρατηρητή στο προηγούμενο ταξίδι, με το καράβι του καπετάν Φέρνο. Γι αυτό και τώρα προσελήφθη για δεύτερη φορά στην ίδια θέση, για να ταξιδέψει με το καράβι του καπετάν Κλαρκ. Ο κ. Άντερσον, ο γιατρός μου, που, εκτός από την ικανότητα του στο επάγγελμα του κατείχε και εξαιρετικές γνώσεις στη φυσική ιστορία, ήταν πρόθυμος και διατεθειμένος να περιγράφει οτιδήποτε σημαντικό γι αυτό τον τομέα της επιστήμης θα συναντούσαμε. Καθώς είχε επισκεφθεί ξανά τα Νησιά της Νότιας Θάλασσας με το ίδιο καράβι και μου πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες, βοηθώντας με να εμπλουτίσω την περιγραφή του ταξιδιού με διάφορες χρήσιμες παρατηρήσεις πάνω σε πρόσωπα

7 και πράγματα, δικαιολογημένα περίμενα και πάλι τη συμπαράστασή του στην καταγραφή των καινούριων γεγονότων. Είχα ανάμεσα στους αξιωματικούς μου αρκετούς νέους, που με καθοδήγησή μου μπορούσα να τους απασχολήσω αποτελεσματικά στη χαρτογράφηση και στην αναγνώριση των ακτών και των ακρωτηρίων κοντά απ τα οποία θα περνούσαμε, καθώς και λεπτομερειακή σχεδίαση των κόλπων και των λιμανιών όπου θ αγκυροβολούσαμε. Ήξερα βέβαια πως αυτό απαιτούσε συνεχή παρακολούθηση, για να ωφελήσουν οι ανακαλύψεις μας τους μελλοντικούς θαλασσοπόρους. Επίσης για να βοηθήσουμε από κάθε άποψη ώστε το αποτέλεσμα του ταξιδίου μας να είναι ψυχαγωγικό για το πλατύ κοινό όσο και κατατοπιστικό για τον επιστήμονα και τον ναυτικό, βρήκαμε και προσλάβαμε τον κ. Ουέμπερ, ζωγράφο, που η δουλεία του θα συμπλήρωνε τις αναπόφευκτες ατέλειες των γραπτών περιγραφών, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να φέρουμε πίσω απεικονίσεις των πιο αξιομνημόνευτων σκηνών του ταξιδίου μας, καμωμένες από έναν έμπειρο και ταλαντούχο καλλιτέχνη. Όταν τελείωσαν οι ετοιμασίες, πήρα διαταγή να πάω στο Πλύμουθ και ν αναλάβω την Ανακάλυψη υπό τη διοίκησή μου. Έτσι, έδωσα στον καπεταν Κλαρκ δύο εντολές, να τεθεί υπό τις διαταγές μου και φέρει το καράβι του στο Πλύμουθ. Στις 15 του μήνα η Απόφαση έφυγε από το Λογκ Ριτς μαζί με την Ανακάλυψη και το ίδιο βράδυ άραξαν και τα δύο στο Νορ. Την επομένη, η Ανακάλυψη συνέχισε το ταξίδι, σύμφωνα με τις εντολές μου, η Απόφαση όμως παρέμεινε στο Νορ ώσπου να πάω κι εγώ που βρισκόμουν στο Λονδίνο. Από την αναχώρηση από τη Νέα Ζηλανδία ως την άφιξή μας στην Ταϊτή ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΚΟΥΚ Ο ΑΜΑΪ ΔΙΕΡΜΗΝΕΑΣ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΑΛΛΙΟΓΕΝΕΣΗΣ ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΑΝΑΜΟΥΚΑ ΔΕΙΠΝΟ ΣΤΟ ΧΑΠΑΪ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ <<ΝΑΤΣΕ>> ΣΤΟ ΤΟΓΚΑ ΤΑΜΠΟΥ 3 Απριλίου. Στην αποστολή αυτή συμμετείχε κι ο Ομάι, κι ίσως αυτή την ημέρα δεν προσέφερε μόνο υπηρεσίες διερμηνέα στον κ. Γκορ αλλά κι άλλες. Οι ιθαγενείς του έκαναν πάμπολλες ερωτήσεις για μας, για τα καράβια μας, την πατρίδα και τα όπλα που χρησιμοποιούσαμε. Σύμφωνα με την αναφορά που μου έκανε αργότερα, οι απαντήσεις του ήταν θαυμάσιες. Τους είπε, για παράδειγμα, πως στη χώρα μας υπήρχαν καράβια μεγάλα όσο το νησί τους και πάνω τους έστεκαν πολεμικές μηχανές (τα κανόνια μας) τόσο μεγάλες, που χωρούσαν μέσα πολλούς ανθρώπους, ενώ μία απ αυτές ήταν ικανή να κάνει συντρίμμια ολόκληρο το νησί με μία βολή. Αυτό τους έκανε να τον ρωτήσουν τι είδους όπλα είχαμε μαζί μας τώρα στα καράβια. Εκείνος απάντησε πως, αν και ήταν μικρότερα από αυτά που τους είχε περιγράψει, ωστόσο μας έδιναν τη δυνατότητα να καταστρέψουμε το νησί και να σκοτώσουμε καθετί ζωντανό πάνω του, πυροβολώντας από τη θέση που ήταν αγκυροβολημένα τα καράβια. Συνέχισαν να ρωτούν με ποιον τρόπο μπορούσε να γίνει αυτό και ο Ομάι τους εξήγησε όσο καλύτερα μπορούσε.

8 6 Απριλίου. Απογοητευμένοι καθώς ήμαστε από όλα τα νησιά που είχαμε συναντήσει απ όταν αφήσαμε τη Νέα Ζηλανδία κι απ τον ενάντιο καιρό και τους άλλους απρόβλεπτους παράγοντες, κι έχοντας αναπόφευκτα αργοπορήσει αρκετά, ήταν αδύνατο τώρα να σκεφτούμε να κάνουμε οτιδήποτε τούτη τη χρονιά στα μεγάλα πλάτη του βόρειου ημισφαιρίου, γιατί βρισκόμαστε ακόμα πολύ μακριά από κει, ενώ η εποχή για τις επιχειρήσεις μας είχε κιόλας αρχίσει. Έτσι, ήταν απόλυτα αναγκαίο να πάρουμε τα απαραίτητα μέτρα για να διατηρήσουμε τα ζώα που είχαμε στο καράβι πρώτα πρώτα, κι ύστερα (κι αυτό ήταν ακόμα πιο σημαντικό) να διατηρήσουμε και τις προμήθειες και τρόφιμα που είχαμε αποθηκευμένα, ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε στις εξερευνήσεις μας στα βορινά, έστω κι ένα χρόνο αργότερα από όταν σκοπεύαμε στην αρχή. Αν είχα την τύχη να βρω αρκετό νερό και χορτάρι σε κάποιο νησί που πρόσφατα επισκεφθήκαμε, σκοπός μου ήταν να γυρίσω πάλι νότια, ώσπου να συναντήσω δυτικό άνεμο. Αν έκανα όμως κάτι τέτοιο χωρίς τα απαραίτητα εφόδια, η σίγουρη συνέπεια θα ήταν να χάσω όλα τα ζώα προτού να φτάσουμε στην Ταϊτή, ενώ δε θα κερδίζαμε και τίποτα σε σχέση με τον αντικειμενικό στόχο του ταξιδιού μας. Έτσι λοιπόν αποφάσισα να τραβήξω για τα Νησιά της Φιλίας, όπου ήμουν σίγουρος πως θα έβρισκα σε αφθονία ότι ήθελα, κι επειδή ήταν αναγκαίο να ταξιδεύουμε μέρα και νύχτα, πρόσταξα τον καπετάν Κλαρκ να κρατιέται περίπου μια λεύγα μπροστά από την Απόφαση. Πήρα αυτή την προφύλαξη γιατί το καράβι του μπορούσε πιο εύκολα να κάνει μανούβρες για ν αποφύγει μια στεριά κι ήταν πολύ πιθανό να βρούμε στο δρόμο μας. 17 Απριλίου. Τα εννιά ή δέκα χαμηλά νησάκια που είναι γνωστά με το όνομα Νησί Πάλμερστον μπορούν να θεωρηθούν κορφές των κοραλλιογενών ύφαλων που τα συνδέουν. Είναι σκεπασμένα με μια λεπτή στρώση άμμου κι ωστόσο διάσπαρτα από δέντρα και φυτά, που τα περισσότερα είδη τους υπάρχουν και στα πεδινά των ψηλών νησιών του ωκεανού. 1 Μαΐου. Στις τέσσερις τα ξημερώματα διέταξα να ρίξουν μια βάρκα στη θάλασσα κι έστειλα τον μάστερ να μετρήσει τα νερά στη νοτιοδυτική πλευρά της Αναμούκας. Εκεί φαινόταν να υπάρχει ένα λιμάνι που σχηματιζόταν από το νησί στα βορειοανατολικά και μικρά νησάκια και αμμουδιές στα νοτιοδυτικά και νοτιοανατολικά. Στο μεταξύ τα καράβια άνοιξαν τα πανιά και τράβηξαν για το νησί. Όταν γύρισε ο μάστερ ανέφερε ότι ανάμεσα στη Μεγάλη και τη μικρή Αναμούκα είχε μετρήσει δέκα με δώδεκα οργιές νερό, με πάτο άμμο από κοράλλια. Το μέρος ήταν καλά προφυλαγμένο από τους ανέμους, αλλά δεν υπήρχε πόσιμο νερό παρά μόνο μακριά από την ακτή, μα κι εκεί ελάχιστο κι όχι καλό. Γι αυτόν και μόνο το λόγο, που ήταν όμως αρκετός, αποφάσισα να ρίξω άγκυρα στη βόρεια πλευρά του νησιού, όπου, στο προηγούμενο ταξίδι μου είχα βρει ένα μέρος κατάλληλο και για ανεφοδιασμό σε νερό και για εύκολη πρόσβαση στην ακτή. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ 17 Ιουλίου. Έτσι αφήσαμε τα Νησιά της Φιλίας και τους κατοίκους των, αφού μείναμε εκεί δυο με τρεις μήνες. Αυτό το διάστημα ζήσαμε μαζί τους στην πιο εγκάρδια φιλική ατμόσφαιρα. Είναι αλήθεια πως κατά καιρούς είχαμε μερικές διαφορές που οφείλονταν στην έντονη τάση τους για την κλεψιά, αλλά συχνά και

9 στην αμέλεια των δικών μας ανθρώπων, που την ενθάρρυνε. Αυτές οι διαφορές όμως δεν είχαν ποτέ καταστροφικές συνέπειες, γιατί με όλα τα μέτρα που έπαιρνα φρόντιζα να εμποδίζω κάτι τέτοιο. Η λέξη ταμπού, έχει πολλές σημασίες. Οι ανθρωποθυσίες ονομάζονται ταγκάτα ταμπού κι όταν κάτι απαγορεύεται να φαγωθεί ή να χρησιμοποιηθεί λένε πως είναι ταμπού. Μας είπαν πως, αν ο βασιλιάς μπει σ ένα σπίτι υπηκόου του το σπίτι αυτό γίνεται αμέσως ταμπού και ο ιδιοκτήτης του δεν μπορεί να το κατοικήσει ξανά. Γι αυτό όπου ταξίδευε ο βασιλιάς υπάρχουν πάντα ιδιαίτερα σπίτια για την υποδοχή του. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ Αξίζει να σημειωθεί ότι τα νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού, που τα τελευταία ταξίδια μας έχουν προσθέσει στη γεωγραφία της υδρογείου, βρίσκονται γενικά σε ομάδες ή συμπλέγματα. Τα μεμονωμένα νησιά που παρεμβάλλονται, όσα ανακαλύφθηκαν μέχρι τώρα, είναι λίγα σε σύγκριση με τα άλλα, αν και πιθανόν υπάρχουν πολύ περισσότερα που παραμένουν ακόμη άγνωστα και χρησιμεύουν σαν συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στα διάφορα συμπλέγματα. Από πόσα νησιά αποτελείται αυτό το αρχιπέλαγος που ανακαλύψατε τώρα, θα διευκρινιστεί επομένως στο μέλλον. Εμείς συναντήσαμε πέντε, που τα ονόματά τους, όπως μας τα έδωσαν οι ιθαγενείς, είναι Ουαχού, Ατούι, Ονιχιάου, Οριχούα, και Ταχούρα. Το τελευταίο είναι ένα μικρό, υπερυψωμένο νησί, τέσσερις ή πέντε λεύγες από το νοτιοανατολικό άκρο του Ονιχιάου, στην κατεύθυνση Ν 69 ο Δ. Μάθαμε είναι γεμάτο πουλιά, που αποτελούν τους μοναδικούς κατοίκους του. Επίσης πληροφορηθήκαμε πως υπάρχει ένα χαμηλό, ακατοίκητο νησί στη γειτονική περιοχή, που το όνομά του είναι Ταμμάτα πάππα. Εκτός από τούτα τα έξι, που μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε με τα ονόματά τους οι κάτοικοι με τους οποίους μιλήσαμε φαίνεται πως ήξεραν και μερικά άλλα νησιά, τόσο στα δυτικά όσο και στ ανατολικά. Έδωσα σε όλο το σύμπλεγμα την ονομασία Νησιά Σάντουιτς, προς τιμήν του κόμη Σάντουιτς. Εκείνα που είδα βρίσκονται σε πλάτος ανάμεσα στις 21 ο 30 και στις 22 ο 15 Β, και σε μήκος ανάμεσα στις 199 ο 20 και στις 201 ο 30 Α Οι κάτοικοι είναι μέτριου αναστήματος, γεροδεμένοι, με κάποιες εξαιρέσεις, δίχως εξαιρετικά όμορφο παρουσιαστικό ή εντυπωσιακά χαρακτηριστικά, που μάλλον εκφράζουν ειλικρίνεια και καλοσύνη παρά μια ιδιαίτερη έξυπνη ιδιοσυγκρασία. Το πρόσωπό τους, κυρίως των γυναικών, είναι στρογγυλό, αλλά άλλων και μακρόστενο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι ως έθνος τους διακρίνει φυσιογνωμικά κάποιο συγκεκριμένο χαρακτηριστικό. Το χρώμα τους είναι σκούρο καστανό και δυσκολεύομαι να κάνω μια σαφέστατη σύγκριση, γιατί υπάρχουν πολλές διαφορετικές αποχρώσεις ανάμεσά τους, όπως επίσης και άτομα ακόμη πιο μελαψά. Είναι ρωμαλέοι, δραστήριοι και δεινοί κολυμβητές, εγκαταλείπουν τα μονόξυλά τους με την πιο ασήμαντη αφορμή και, βουτώντας από κάτω, διανύουν κολυμπώντας μεγάλες αποστάσεις για να φτάσουν σε άλλα πλεούμενα. Ήταν συνηθισμένο θέαμα να βλέπεις γυναίκες με τα μωρά στο στήθος, όταν το κύμα ήταν ψηλό και δεν μπορούσαν να φτάσουν στη στεριά με τα μονόξυλα, να πηδούν στη θάλασσα και, χωρίς να εκθέτουν σε κίνδυνο τα παιδιά τους, να κολυμπούν ως την ακτή μέσα στα μανιασμένα νερά. Οι άνθρωποι αυτοί φαίνονται προικισμένοι με άδολο και κεφάτο χαρακτήρα. Από τα πλήθη που είδαμε συγκεντρωμένα σε κάθε χωριό, καθώς περνούσαμε με τα καράβια, μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι οι κάτοικοι αυτού του

10 νησιού είναι πολυάριθμοι. Έχουν ποικίλους τρόπους διασκέδασης, γιατί όσο μείναμε εκεί είδαμε κάμποσους. Τους χορούς στους οποίους χρησιμοποιούν μανδύες και σκουφιά στολισμένα με φτερά δεν τους είδαμε, αλλά από τις κινήσεις που έκαναν με τα χέρια σε άλλες περιπτώσεις όταν τραγουδούσαν, σχηματίσαμε την γνώμη ότι, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον, μοιάζουν μ εκείνους που είχαμε δει στα νότια νησιά, αν και δεν τους εκτελούσαν με την ίδια δεξιοτεχνία. Επίσης δεν είχαν ούτε φλογέρες ούτε άλλα καλαμένια πνευστά και δύο μόνο μουσικά όργανα που είδαμε ήταν πάρα πολύ πρωτόγονα. Το πάνω τμήμα του και οι άκρες είναι στολισμένα με όμορφα κόκκινα φτερά και στη μύτη, κάτω, είναι στερεωμένο ένα κέλυφος κολοκύθας, λίγο μεγαλύτερο από γροθιά. Μέσα σ αυτό υπάρχει κάτι που κουδουνίζει, κι αυτό τον ήχο τον παράγουν κρατώντας το όργανο από το στενό μέρος και τινάζοντάς το ή κουνώντας το απότομα πέρα δώθε ή μπρος πίσω ακριβώς στο ύψος του προσώπου, ενώ ταυτόχρονα με το άλλο χέρι χτυπούν το στήθος. Το άλλο μουσικό όργανο ήταν ένα κούφιο, ξύλινο σκεύος σαν πιατέλα, που το χρησιμοποιούσαν μαζί με δυο ραβδιά. Όσες ομοιότητες και αν ανακαλύψαμε ανάμεσα στα έθιμα των λαών του Ατούι και της Ταϊτής, δεν ήταν τίποτα μπροστά στην ομοιότητα των γλωσσών. Αν οι Ισπανοί είχαν ανακαλύψει τα Νησιά Σάντουιτς παλιότερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είχαν εκμεταλλευτεί την εξαιρετική θέση τους, και θα χρησιμοποιούσαν το Ατούι ή κάποιο άλλο ως σταθμό ανεφοδιασμού για τα καράβια που ταξιδεύουν κάθε χρόνο. 20 Μαΐου. Στον όρμο που αφήσαμε τώρα έδωσα το όνομα Στενό του Πρίγκιπα Ουίλλιαμ. 1 Ιουνίου. Αν η ανακάλυψη αυτού του μεγάλου ποταμίου, που μοιάζει να συναγωνίζεται τα σημαντικότερα απ όσα γνωρίζουμε που προσφέρονται για εκτεταμένη εσωτερική ναυσιπλοΐα, αποδειχτεί χρήσιμη σήμερα ή στο μέλλον, τότε ο χρόνος που διαθέσαμε για την εξερεύνησή του δεν πήγε χαμένος. 3 Αυγούστου. Ο κ. Άντερσον, ο γιατρός μου, που υπέφερε από φυματίωση πάνω από δώδεκα μήνες, ξεψύχησε σήμερα το απόγευμα ανάμεσα τρεις ή τέσσερις η ώρα. Ήταν ένας νέος άντρας γεμάτος αισθήματα, ευχάριστος σύντροφος, ιδιαίτερα επιτήδειος στο επάγγελμά του και κατείχε σημαντικές γνώσεις σε άλλους κλάδους της επιστήμης. 9 Αυγούστου. Σίγουρος πια ότι αυτό που βλέπαμε ήταν μια ενιαία ακτή, άλλαξα πορεία και τράβηξα για το βορειοδυτικό τμήμα της, κι εκεί αγκυροβόλησα σε δεκαεφτά οργιές νερό. Ο καιρός τότε ήταν πολύ βροχερός, μα στις τέσσερις το άλλο πρωί καθάρισε και μπορέσαμε να δούμε τη στεριά γύρω μας. Ένας ψηλός, απόκρημνος βράχος ή νησί βρισκόταν στα δυτικά από νότια ένα άλλο νησί,πιο μεγάλο, βορινότερα στα δυτικά από βόρεια ο μυτερός λόφος που αναφέρω πιο πάνω στα νοτιοανατολικά από ανατολικά και η μύτη από κάτω του Ν 32 ο Α. Κάτω απ αυτόν το λόφο υπάρχει μια χαμηλή έκταση γης που απλώνεται προς τα βορειοδυτικά και η έσχατη άκρη της βρισκόταν βορειοανατολικά από ανατολικά μας, σε απόσταση γύρω στα τρία μίλια. Πάνω και πέρα από κει φαινόταν μια ψηλή έκταση γης που υποτίθεται πως ήταν συνέχεια της ηπείρου. Αυτή η μύτη της στεριάς που ονόμασα Ακρωτήρι του Πρίγκιπα της Ουαλίας είναι σημαντική γιατί αποτελεί τη δυτικότερη άκρη της μέχρι τώρα γνωστής αμερικανικής ηπείρου. 10 Αυγούστου. Ενώ στεκόμαστε σε τούτο τον κόλπο, αντιληφθήκαμε στη βόρεια ακτή ένα χωριό και μερικούς ανθρώπους, που η εμφάνιση των καραβιών φαινόταν να τους έχει προκαλέσει σύγχυση ή φόβο. Βλέπαμε καθαρά τον κόσμο να τρέχει προς την ενδοχώρα με δέματα στην πλάτη. Πρότεινα να βγούμε σ αυτό το χωριό και σε λίγο ξεκίνησα για την ακτή με τρεις οπλισμένες βάρκες και μερικούς αξιωματικούς.

11 Περίπου τριάντα με σαράντα άντρες, κρατώντας ο καθένας από ένα δόρυ, τόξο και βέλη, στέκονταν παραταγμένοι σ ένα ύψωμα στο χωριό. Καθώς πλησιάζαμε, τρεις κατέβηκαν στην ακτή κι έβγαλαν ευγενικά τα καλύμματα του κεφαλιού, κάνοντας βαθιές υποκλίσεις προς το μέρος μας. Τους ανταποδώσαμε την ευγένεια, μα αυτό δεν τους ενέπνευσε αρκετή εμπιστοσύνη ώστε να μας περιμένουν, γιατί, τη στιγμή που φτάσαμε στην ακτή έφυγαν. Τους ακολούθησα μόνος δίχως να κρατάω τίποτα στα χέρια μου και με νοήματα και χειρονομίες κατάφερα να τους σταματήσω και να τους κάνω να δεχτούν μερικά μικροπράγματα για δώρα. Σε αντάλλαγμα μου έδωσαν εκείνοι δύο δέρματα αλεπούς κι ένα ζευγάρι δόντια θαλασσινού αλόγου. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά αν αυτοί ή εγώ έκανα το πρώτο δώρο, γιατί μου φάνηκε πως είχαν φέρει μαζί τους αυτά τα πράγματα ακριβώς για να μας τα προσφέρουν, και θα μου το είχαν δώσει ακόμη κι αν δεν τους έδινα τίποτα ως αντάλλαγμα. Στην αρχή υποθέσαμε πως αυτή η στεριά ήταν μέρος του Νησιού Αλάσκα, που σημειώνεται στο χάρτη του κ. Στέχλιν. Αλλά από τη μορφολογία της ακτής, τη θέση της αντικρινής ακτής της Αμερικής και το γεωγραφικό μήκος, σύντομα αρχίσαμε να πιστεύουμε ότι ήταν μάλλον η χώρα των Τσούκτσων ή η ανατολική άκρη της Ασίας που εξερεύνησε ο Μπέρινγκ στα Δολοφονία του καπετάν Κουκ στο Χαβάι από τους ιθαγενείς (1779) Υπήρχε μεγάλη ταραχή και αντιπαλότητα ανάμεσα σε εμάς και τους ιθαγενείς. Ο άτυχος κυβερνήτης μας, την τελευταία φορά που τον είδαμε, στεκόταν όρθιος στην άκρη του νερού και φώναζε στις βάρκες να σταματήσουν τα πυρά και να συγκεντρωθούν όλοι μαζί προς τα έξω. Αν αληθεύει όπως ισχυρίστηκαν μερικοί από εκείνους που ήταν παρόντες, ότι από τις βάρκες είχαν αρχίσει να πυροβολούν χωρίς τη διαταγή του και ότι εκείνος προσπάθησε να εμποδίσει τη συνέχιση του μακελειού, δεν αποκλείεται σε αυτή την περίπτωση η ανθρωπιά του ν αποδείχτηκε μοιραία γι αυτόν. Όπως πρόσεξαν, όση ώρα κοίταζε τους ντόπιους κανένας δεν τόλμησε να του επιτεθεί, όταν όμως γύρισε για να δώσει διαταγές στις βάρκες, τον χτύπησαν στην πλάτη κι έπεσε με το πρόσωπο μέσα στο νερό. Βλέποντας τον να πέφτει, οι νησιώτες έβγαλαν μια δυνατή κραυγή κι άρχισαν να σέρνουν το σώμα του στην ακτή, όπου το περικύκλωσαν κι αρπάζοντας μαχαίρια ο ένας απ το χέρι του άλλου παράβγαιναν στην αγριότητα ποιος θα το μακελέψει πρώτος. Έτσι έπεσε ο μεγάλος κι εξαιρετικός κυβερνήτης μας! Μετά από μια ζωή γεμάτη διακρίσεις και πετυχημένες αποστολές, ο θάνατός του, σε ότι αφορά τον ίδιο, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πρόωρος, αφού ολοκλήρωσε όσο ζούσε το μεγάλο έργο για το οποίο φαίνεται πως ήταν προορισμένος. Το τέλος του τον απομάκρυνε μάλλον από την απόλαυση της δόξας παρά τον εμπόδισε να την αποκτήσει. Δεν μπορώ μα δεν είναι κι αναγκαίο να περιγράψω πόσο βαθιά ένιωσαν το χαμό του οι άνθρωποι που για τόσον καιρό είχαν εμπιστευτεί την ασφάλειά τους στην ικανότητα και την καθοδήγησή του κι είχαν βρει παρηγοριά για τις κακουχίες τους στην τρυφερότητα και την ανθρωπιά του. Ακόμα λιγότερο νόημα έχει να επιχειρήσω να σκιαγραφήσω τη φρίκη που νοιώσαμε και τη γενική θλίψη και την απόγνωση που ακολούθησε αυτή την τρομερή και αναπάντεχη συμφορά Φεβρουαρίου Η αρχηγία της αποστολής πέρασε τώρα στα χέρια του Κλαρκ.

12 Ο νέος αρχηγός πήρε την απόφαση να αποδώσουν τις ύστατες τιμές στον μεγάλο και άτυχο κυβερνήτη. Έτσι αφού τοποθέτησαν τα οστά του στο φέρετρο και διαβάστηκε λειτουργία, τα έριξαν στο βυθό της θάλασσας με τις πρέπουσες στρατιωτικές τιμές.

13 Εργασία των μαθητών : Καραμολέγκου Δ., Πίττα Χ. Βιβλίο που μελετήθηκε : «Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Βίκινγκς. Το έπος της Γροιλανδίας», Μετάφραση Θάνος Σακκέτας, εκδόσεις Στοχαστής Μέρος 1 (επιμέλεια : Καραμολέγκου Δ.) Σε αυτήν την ερευνητική εργασία ασχοληθήκαμε με τους θαλασσοπόρους, εξερευνητές και μας ανατέθηκε να διαβάσουμε βιβλία, τα οποία αναφέρονται σε αυτό το θέμα. Συνεργάζομαι με την Χριστιάνα Πίττα και μαζί σχηματίζουμε μια ομάδα. Το βιβλίο, που διαβάζουμε λέγεται «Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Βίκινγκς. Το έπος της Γροιλανδίας». Η πρώτη εμφάνιση των Βίκινγκς! Στους πρώτους μετά - χριστιανικούς αιώνες, κάποια Πρωτόγονη Γερμανική φυλή ήρθε και εγκαταστάθηκε στις ακτές της Βόρειας και της Βαλτικής Θάλασσας. Είχε εγκατασταθεί στις περιοχές της σημερινής Δανίας και Νορβηγίας. Καινούργια, κορυφαία και γνήσια φυλή, περιτριγυρισμένη από ένα σκληρό και ανελέητο περιβάλλον, απειλούμενοι πάντα από την εχθρότητα των ντόπιων. Τον καιρό εκείνο οι Ρωμαίοι ήταν η μόνη μεγάλη δύναμη με κατακτητικές επιθυμίες και παραδόσεις. Η ζωή αυτών των λαών ήταν συνδεδεμένη με τον σίδηρο. Σε αυτήν την φυλή οι κοινωνίες τους αποτελούνταν από γεωργούς και ψαράδες, οι οποίοι ζούσαν με την κτηνοτροφία, την καλλιέργεια της γης και το ψάρεμα, ενώ προτιμούσαν να μένουν κοντά στις ακτές. Ζούσαν σε μακρόστενες καλύβες, με μήκος περίπου τριάντα μέτρα, με νάρθηκες και σειρές από ξύλινα δοκάρια. Οι άντρες ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, την γεωργία και την αλιεία, ενώ οι γυναίκες έγνεθαν, ύφαιναν και έφτιαχναν βούτυρο και τυρί. Οι βασικές τους τροφές ήταν το γάλα και τα ψάρια. Στην καλλιέργεια χρησιμοποιούσαν την τσάπα και το αλέτρι. Χρησιμοποιούσαν υφάσματα, έπιπλα, εργαλεία, εξαρτήματα για το ψάρεμα και πλοιάρια, τα οποία έφτιαχναν μόνοι τους. Ο σιδερένιος πέλεκυς αποτελούσε σημαντικό παράγοντα για την επέκτασή τους. Μπορούσαν να εκχερσώνουν μεγάλες εκτάσεις δασών, να χτίζουν νέες αγροικίες, να ναυπηγούν καλύτερα και μεγαλύτερα πλοία. Η πάμφτωχη και υποτυπώδη οικονομία του, προσπαθούσε να στηριχτεί στην παραγωγή βρώμης και κριθαριού, η οποία δεν

14 ήταν αρκετή για τον αυξημένο πληθυσμό. Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα της εξάπλωσης, της επέκτασης. Σημαντικός επίσης παράγοντας, που υποστήριζε αυτήν την ιδέα, ήταν και οι εχθρικές τους σχέσεις. Οι Νορβηγοί με τους Φίνους και τους Λάπωνες και οι Δανέζοι -Γερμανοί με τους Σουηδούς και τους Γότθους. Ο χαρακτήρας της πρώτης διάθεσης για εξάπλωση ήταν προσωπικός. Κάθε αγροικία, προσπαθούσε να βρει τρόπους για μια καλύτερη διαβίωση των μελών της. Έτσι η ανάγκη και η δίψα για εμπειρία και πλούτη, τους οδήγησαν να σκεφτούν αποδοτικούς τρόπους για την εξάπλωσή τους. Το συμπέρασμα, στο οποίο κατέληξαν ήταν η αρπαγή του πλούτου από τον υπόλοιπο κόσμο. Με την σκέψη αυτή εμφανίστηκε και η ιδέα του πολεμόχαρου πολιτισμού. Έτσι με την περισσευούμενη ξυλεία, που τους έδινε ο πέλεκυς ναυπηγούσαν πλοία και ρίχνονταν στα πέλαγα. Στις θάλασσες του Βορρά υπήρξε πιο έντονη η παρουσία τους. Όπου έβλεπαν καπνό, να βγαίνει από τις καμινάδες κάποιου χωριού, έπεφταν ξαφνικά απάνω του και το ρήμαζαν. Βασάνιζαν και σκότωναν αλύπητα τους άντρες και έκλεβαν τις γυναίκες. Στο πέρασμά τους άφηναν μόνο ερείπια, με αποτέλεσμα λιμάνια και πόλεις, να υποφέρουν από τις λεηλασίες και τα κουρσέματα τους. Στο διάστημα του 8ου και 9ου μ. Χ αιώνα, τα νησιά Σέττλαντ, οι Ορκάδες, οι Εβρίδες και τα Βρετανικά Νησιά λεηλατήθηκαν αλύπητα, από αυτούς τους διψασμένους, για πλούτη πειρατές. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι των νησιών, τους θαύμασαν για την προσωπική τους ανεξαρτησία και για το έντονο πνεύμα τους για ελευθερία. Πως βγήκε και τι σημαίνει το όνομα «Βίκινγκ» ; Οι νεοσύλλεκτοι αυτοί θαλασσινοί πολεμιστές, οι πειρατές, οι κουρσάροι, οι λήσταρχοι των θαλασσών, πίστεψαν πως η δύναμη, το θάρρος και η σκληρότητα ήταν μεγάλες αρετές και αναγνωρίζονταν μόνο στην εξουσία του αρχηγού-πλοιάρχου τους, που έφερε το διακριτικό όνομα «Βίκινγκ», δηλαδή «αρχηγός θαλασσοπόρος πολεμιστής». Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν, πως το όνομα «Βίκινγκ» ερμηνεύεται ως «ο άνθρωπος των φγιορντς», επειδή προέρχεται από την λέξη «βικ», που σημαίνει «κόλπος». Άλλοι υποστηρίζουν πως η έννοια του «Βίκινγκ» εκφράζεται με την φράση «Ο Βασιλιάς των θαλασσών». Αυτή η ερμηνεία παρουσιάζει συγγενικά χαρακτηριστικά με την φράση «αρχηγός θαλασσοπόρος πολεμιστής» και η σύγκληση των δύο τελευταίων απόψεων είναι πιο ισχυρή, γιατί, όπως ξέρουμε, εκείνο τον καιρό ενεργούσαν σαν αυτοδύναμα άτομα και όχι σαν λαός. Μπορούμε να πούμε πως οι άνθρωποι που τους αντιμετώπισαν και υπέφεραν από την επιθετικότητά τους, δεν είχαν σαφή γνώση για την προέλευση του κάθε μέλους τους, ώστε να συμπεράνουν πως όλοι προέρχονταν από τον ίδιο γεωγραφικό χώρο και να τους αποδώσουν την ονομασία «άνθρωποι των φγιορντς». Έτσι καταλήγουμε, πως η σημασία «ο αρχηγός θαλασσοπόρος πολεμιστής, ο βασιλιάς», ταιριάζει πιο πολύ, μιας που η απόλυτη υπακοή και η σχεδόν θρησκευτική προσήλωση σε αυτόν, εξανάγκαζε τους άλλους, στην προσπάθεια να βρουν ένα

15 όνομα για να τους γνωρίζουν, να ταυτίσουν όλη την ομάδα με το όνομα του αρχηγού της. Το όνομά τους μένει στην ιστορία! Σε εκείνη λοιπόν, τη χρονική περίοδο των πρώτων τους διερευνητικών ναυτικών εξορμήσεων γίνανε γνωστοί με το όνομα «Βίκινγκ» και με αυτή την ονομασία, η ιστορία αποδίνει την ιδιότητά τους ως πειρατές, θαλασσινούς πολεμιστές και θαλασσοπόρους εξερευνητές στα πρώτα εκείνα χρόνια της ασυνείδητης ακόμα ανάγκης για ζωτικό χώρο. Οι εκδηλώσεις τους δεν έχουν την μορφή ενός κοινού συμφέροντος. Αυτό θα παρουσιαστεί αργότερα, με αποτέλεσμα να κάνουν γνωστή και αισθητή την παρουσία τους στην πορεία της ανθρωπότητας. Η μεγάλη απειλή και οι χρονικογράφοι! Είχαν γίνει πια μια μόνιμη απειλή για τους λαούς, που ήταν εγκατεστημένοι κοντά στα παράλια. Για αυτούς τους ανθρώπους, η απειλή, που πλανιόταν πάνω από τα κεφάλια τους και που κανένας δεν μπορούσε να μετρήσει το μέγεθός της, ο φόβος και ο τρόμος, που είχε φωλιάσει μέσα τους και η πανικόβλητη προσπάθειά τους να σωθούν από τα χέρια αυτών των ξανθών θαλασσινών ληστών, είχε πάρει την μορφή ιστορικού συμβάντος. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν αδύνατο να το αγνοήσουν ή να το παραβλέψουν οι χρονικογράφοι της εποχής. Οι πειρατικές επιδρομές των Βίκινγκς με το πέρασμα του χρόνου είχαν πάρει μια πιο μαζική υπόσταση και μέσα από αυτή διαφαινόταν καθαρά η διάθεση για εισβολή και κατάχτηση. Κάτι τέτοιο πηγάζει πάντα από κάποια εθνική οντότητα. Οι χρονικογράφοι εκείνου του καιρού προσπάθησαν να προσδιορίσουν την εθνότητα, που ο επεκτατισμός της ήταν ουσιαστική απειλή για την ύπαρξη του εαυτού τους και του έθνους τους. Το όνομά τους είχε στενά όρια, προσδιόριζε μόνο τις μικρές ομάδες πειρατών που μοναδικός σκοπός τους ήταν το κούρσεμα, ήταν περιορισμένο σε έννοια και δεν μπορούσε να χωρέσει έναν ολόκληρο λαό. Έτσι προσπάθησαν να ανακαλύψουν την πραγματική ταυτότητα αυτού του λαού. Το μόνο που ήξεραν και για το οποίο ήταν βέβαιοι, ήταν το γεγονός πως αυτοί οι νέοι επιδρομείς προέρχονταν από το Βορρά και ήταν το μόνο στοιχείο, που μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν. Ένα νέο όνομα! Όσο πέρναγε ο καιρός, τόσο πιο έντονες γίνονταν οι ληστρικές επιδρομές των Βίκινγκς. Έτσι το 787 μ. Χ οι Βίκινγκς μετονομάστηκαν σε «Northmen», δηλαδή «Άνθρωποι του Βορρά», εξαιτίας μιας επιδρομής τους στην περιοχή Ντόρσετ, της Αγγλίας. Με αυτό το χαρακτηριστικό όνομα εννοούσαν τώρα την ομαδική, λαϊκή συνείδηση σε έναν λαό, που προσπαθούσε να επιβιώσει. Ο ορισμός αυτός πέρασε στο στόμα των τρομοκρατημένων λαών και έτσι έγιναν γνωστοί και πέρασαν στην ιστορία. Ύστερα, η πρωταρχική σύνθετη λέξη «Northmen» απλοποιήθηκε και διαμορφώθηκε σε μια αυτοδύναμη και πανίσχυρη: γίνεται «Νορμανδοί».

16 Ονομάστηκαν, δηλαδή «Νορμανδοί» ως λαός και θαλασσοπόροι-εξερευνητές. «Βίκινγκς» ως πειρατές, Η σημαντικότητα αυτού του διαχωρισμού και το απρόσμενο αποτέλεσμα! Η σημαντικότητα αυτού του διαχωρισμού βρίσκεται στο γεγονός πως και τα δυο αποτελούν τις διαφορετικές όψεις του ίδιου πράγματος μέσα σε διάφορο χρόνο. Η κίνηση όμως αυτή είχε απρόσμενο αποτέλεσμα. Μέσα σε δυο αιώνες, τον 8ο και τον 9ο μ.χ, οι μικρές, κλειστές γεωργικές κοινωνίες των Νορβηγικών και των Δανέζικων περιοχών μεταμορφώθηκαν σε λαούς κατακτητικούς και αποικιοκρατικούς. Αυτή η μεταμόρφωση έχει τη δική της φυσική ιστορική συνέπεια. Τα πλοία τους, το αποτέλεσμα των καιρικών συνθηκών και η λύση στο πρόβλημα! Στο αρχικό ξεκίνημα οι Βίκινγκς ως απλοί κουρσάροι αλώνιζαν τις Βόρειες Θάλασσες. Στην διάρκεια αυτών των δυο αιώνων αναγκάστηκαν να αναπτύξουν μια νέα ναυτική τεχνική, ώστε να αντεπεξέλθουν στις θάλασσες του Βορρά. Έτσι τα πλοία έγιναν μεγαλύτερα και η ναυπήγησή τους πιο σταθερή. Το μήκος τους έφτασε τα 14 μέτρα, με σκάφη ειδικά για την μεταφορά ζώων και εμπορευμάτων. Είχαν ένα τετράγωνο ιστίο με κάθετες κίτρινες και μαύρες γραμμές και πλήρωμα 24 κωπηλατών ( πολεμική δύναμη ). Αργότερα, τα πλοία μεγάλωσαν ακόμα πιο πολύ. Το μήκος τους έφτασε 21,50 μέτρα και το πλάτος τους 5,20 μέτρα. Οι πλευρές τους κατασκευάστηκαν από ξύλο βελανιδιάς και ισχυροποιήθηκαν με μπρούτζινα καρφιά. Η πρύμνη και η πλώρη ανασηκωμένες κατέληγαν σε ένα σπειροειδή έλικα. Η πλώρη ήταν διακοσμημένη με ξυλόγλυπτες συνθέσεις φανταστικών ζώων από επιδέξιους τεχνίτες. Το μεγάλωμα του μήκους αύξανε την χωρητικότητα του πλοίου, έτσι υπήρχε μεγάλος χώρος για μεγαλύτερο πλήρωμα ( άντρες ) και για περισσότερα εμπορεύματα ή ζώα. Παρόλο που με αυτόν τον τρόπο προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τις καιρικές συνθήκες, διαπίστωσαν πως οι απώλειες τους ήταν τρομακτικές. Το 50% από τα πλοία τους χάθηκαν, με αποτέλεσμα να περιορίσουν τις επιδρομές τους για την διάρκεια του καλοκαιριού. Όμως τον χειμώνα δεν παρέμειναν με σταυρωμένα χέρια. Έκαναν όλες τις προετοιμασίες, που τους ήταν απαραίτητες για τις καλοκαιρινές τους επιδρομές. Και όταν έφτανε το καλοκαίρι και έβλεπαν ότι η φύση είχε πια ηρεμήσει, ξεχύνονταν όλοι μαζί στο ανοικτό πέλαγος. Αυτή ήταν και η πρώτη μορφή μιας υποτυπώδους μαζικής εξόρμησης.

17 Ο Όλαφ ο Λευκός και οι νέες κατακτήσεις! Όταν αργότερα συνειδητοποίησαν τα πλεονεκτήματα της μαζικής εξόρμησης, τότε βλέπουμε ένα επιβλητικό στόλο από Ντρακκάρ, δηλαδή Δράκους (έτσι ονόμαζαν τα πλοία τους), κάτω από την διακυβέρνηση του Όλαφ του Λευκού. Εκείνος, κατέκτησε ένα μεγάλο μέρος της Ιρλανδίας και στέφτηκε βασιλιάς στο Δουβλίνο, το οποίο κυβέρνησε για είκοσι χρόνια. Τώρα μόνιμος στόχος τους είναι η εγκατάσταση στους νέους τόπους. Οργανωμένες επιθέσεις παρατηρήθηκαν στα Βρετανικά Νησιά, από στρατό αντρών, κάτι που μας κάνει να συμπεράνουμε ό,τι τα πράγματα πια έχουν μαζικό χαρακτήρα, οι ενέργειες έχουν ως κύριο στοιχείο την συλλογικότητα και την φυλετική επιβίωση, ενώ το κύμα της εξάπλωσης, της επέκτασης και της ανεύρεσης νέων πατρίδων είναι τώρα ασταμάτητο. Οι Νορμανδοί, «οι Άνθρωποι του Βορρά» ξεκινήσανε για να βρουν νέες πιο πρόσφορες πατρίδες, για να επιζήσουν και κατέληξαν να περιλάβουν στα χέρια τους ένα μεγάλο μέρος από το γνωστό κόσμο εκείνης της εποχής. Μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, οι Νορμανδοί έγιναν κύριοι σε ένα μεγάλο τμήμα της Βόρειας Γαλλίας, που στάθηκε η κοιτίδα πολλών προσωπικοτήτων που με τις δραστηριότητές τους χαρακτήρισαν την ιστορία. Ύστερα πήρανε στην κατοχή τους την Ιρλανδία και την Αγγλία, που της πρόσφεραν αρκετούς βασιλιάδες μέχρι τώρα. Έπειτα ήρθε η σειρά της Πορτογαλίας, της Τυνησίας, της Νότιας Ιταλίας, που εκεί οι Νορμανδοί βρήκαν κατάλληλο κλίμα και ικανοποιώντας τον πόθο τους για πλούτο, δημιούργησαν ηγεμόνες και ηγεμονίσκους, που στη συνέχεια ταλαιπώρησαν τα Ιόνια Νησιά και την Ελλάδα με την Φραγκοκρατία τους, ενώ σε μια «σταυροφορία τους» πέτυχαν να μπούνε μέσα στην πρωτεύουσα του Βυζαντινού Κράτους. Η εξαπλωτική τους όμως δύναμη δεν κινήθηκε μονάχα προς την Δύση, πήγε και προς την Ανατολή. Μέσα από ποτάμιους δρόμους της Ρωσικής γης έφτασε ως το κέντρο της σημερινής Ρωσίας. Ένας από τους πρώτους οικισμούς, που δημιουργήθηκε στην Ρωσία, ήταν το Νόβγκοροντ, που ιδρύθηκε από τους Ρως, μια άλλη φυλή των Νορμανδών, που είχαν έδρα την Δανία. Οι κατακτήσεις των Ρως! Σχετικά με αυτήν την φυλή, ο ιστορικός Γουέλς γράφει: «Αυτοί οι Ρως Άνθρωποι του Βορρά ταξίδευαν κατά το καλοκαίρι, χρησιμοποιώντας τους ποτάμιους δρόμους, που αφθονούσαν στην Ρωσία. Μετέφεραν τα πλοία τους στην ξηρά από τους ποταμούς, που έρεαν προς τον βορρά, ακολουθώντας εκείνους που έρεαν προς τον νότο. Εμφανίζονταν ως πειρατές, επιδρομείς και ως έμποροι στην Κασπία και στην Μαύρη Θάλασσα». Ένας από αυτούς τους «Ανθρώπους του Βορρά», ο Ρούρικ, περίπου το 850 μ.χ. έγινε άρχοντας στο Νόβγκοροντ και ο δούκας Ολέγ, που ήταν διάδοχός του, κυρίευσε το Κίεβο και έβαλε τα θεμέλια της σύγχρονης Ρωσίας. Είναι αυτοί οι ίδιοι οι Ρως, που απείλησαν την Κων/πολη τρεις φορές, το 865, το 941 και το 1043 μ.χ. με ένα τεράστιο στόλο από μικρά πλοία. Οι Βυζαντινοί φαίνεται πως είχαν εκτιμήσει σε μεγάλο βαθμό τις πολεμικές τεχνικές και αρετές των Ρώσων «Ανθρώπων του Βορρά», αφού τους αποκαλούσαν Βαράγγους. Από αυτά μάλιστα τα στοιχειά, τους Βαράγγους, σχηματίστηκε και η αυτοκρατορική σωματοφυλακή.

18 Ο δρόμος τους στην Ιστορία του Κόσμου μας! Ο δρόμος που άνοιξαν αυτοί οι Βόρειοι λαοί μέσα στην Ιστορία, μπορεί να ονομαστεί: «Λεωφόρος των Μεταμορφώσεων». Οι καταπονημένοι αγρότες και ψαράδες των Νορβηγικών και Δανικών παράλιων παίρνουν ξαφνικά την μορφή των ληστρικών Βίκινγκς, που κραδαίνουν απειλητικά τις ασπίδες και τα πελέκια τους, υψώνοντας θριαμβευτικά τις απαίσιες σε θέα μορφές των παγανιστικών θεών τους. Έπειτα αλλάζουν τα πλοία με άλογα και μεταμορφώνονται σε σιδερόφραχτους ιππότες, που αγωνίζονται στους Αγίους Τόπους με τα χριστιανικά εμβλήματα για «του Χριστού την πίστη την Αγία». Και σε κάτι τελευταία χρόνια παρουσιάζονται μπροστά μας με το επίσημο ένδυμα του αποικιοκράτη, που σε άλλες ευκαιρίες φοράει τη στολή του φρουρού των στρατοπέδων συγκέντρωσης και των θαλάμων αερίων. Μεγάλη, πραγματικά, και ηρωικά αμαρτωλή η πορεία τους. Άραγε ποιος ανακάλυψε πρώτος την Αμερική ; Η Αμερική για τους αρχαιολόγους, τους ιστοριογράφους, τους ανθρωπολόγους και τους διάφορους ερευνητές έχει γίνει το μήλο της έριδας! Το ζήτημα ποιος λαός την ανακάλυψε πρώτος τους έχει χωρίσει σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα, χαρακωμένα το καθένα στην δική του επιχειρηματολογία. Μερικοί δίνουν την τιμή της ανακάλυψης της Αμερικής στους Φοίνικες, άλλοι στους Ετρούσκους κι άλλοι στους Κινέζους, στους Ιάπωνες, στους Πολυνήσιους και στους Ιρλανδούς του Γκαλούη. Βρίσκονται και μερικοί απογειωμένοι μελετητές, που υποστηρίζουν πως οι πρώτοι που ανακάλυψαν την Αμερική είναι οι κάτοικοι της Αφροδίτης, που είχαν κάνει αποικία τους ολόκληρη την Αμερικάνικη ήπειρο πολλές εκατοντάδες αιώνες πριν οι κάτοικοι της Γης να ανακαλύψουν τα συφερτικά προσόντα του αποικισμού. Κοντά σε αυτές τις απόψεις, κυκλοφόρησε μια άλλη θεωρία, που πάει να εκμηδενίσει όλες τις προηγούμενες. Αυτή η θέση υποστηρίζει πως πολύ πριν από τον 10ο αιώνα, οι Τάταροι είχαν βάλει κιόλας το πόδι τους στην Αμερική από την μεριά της Αλάσκας. Οι θεωρίες αυτές έχουν δημιουργήσει ένα κύκλο πιστών, που κάθε τόσο, παρουσιάζουν νέες «αποδείξεις» για να υποστηρίξουν τις ιδέες τους. Αν όμως ένας αντιμετωπίσει ψυχρά και αντικειμενικά τα πράγματα θα διαπιστώσει πως δεν υπάρχουν αναμφισβήτητες αποδείξεις, που να μας πείθουν για μια ανακάλυψη της Αμερικής πριν από τον Κολόμβο. Δεν βρέθηκαν δηλαδή στο χώρο της Αμερικής τα άλικα ίχνη, που θα μας έδειχναν πως κάποιος ξένος λαός την επισκέφτηκε ή παρέμεινε εκεί πέρα. Τα ίδια θα πούμε και για τη θεωρία που υποστηρίζει πως οι Βίκινγκς ανακάλυψαν πρώτοι την Αμερική σχεδόν πεντακόσια χρόνια πριν από τον Κολόμβο. Η θεωρία αυτή βασίζεται σε τρία στάδια! Η θεωρία αυτή σε σχέση με τις άλλες γίνεται πιο έγκυρη. Δεν είναι παράλογη και βασίζεται πάνω στις «σάγκας», τους παλιούς σκανδιναβικούς μύθους, που είναι γραμμένοι σε πεζό λόγο και μπορούν να συγκριθούν με τα Ομηρικά Έπη και με τα Μεσαιωνικά ηρωικά ποιήματα της Ευρώπης, ενώ εμπεριέχουν ένα μεγάλο μέρος από

19 την ιστορική αλήθεια. Με βάση αυτά τα κριτήρια, παρόλο που οι Βίκινγκς δεν άφησαν κανένα ίχνος από την παρουσία τους στην Αμερικάνικη γη, διαπιστώνουμε πως αυτή η θεωρία μπορεί να αληθεύει. Σύμφωνα, λοιπόν, με όσα μας διηγούνται αυτά τα έπη, η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Βίκινγκς πέρασε από τρία στάδια. Ο πρώτος κύκλος, το πρώτο στάδιο! Ο πρώτος κύκλος αρχίζει από τα μέσα του 9ου μ.χ. αιώνα. Την εποχή εκείνη είχε ήδη αρχίσει να παρουσιάζεται η ανάγκη του «ζωτικού χώρου» και από τέτοιες πιέσεις σπρωγμένος ένας αρχαίος «Νορμανδός», που έμενε στη Νορβηγία, πήρε το Ντρακκάρ του και ξεκίνησε για τα δυτικά με την ελπίδα μήπως και βρει καινούργια γη για καλλιέργεια. Επειδή τότε οι Βίκινγκς δεν γνώριζαν την πυξίδα, ο καλός αυτός «άνθρωπος του βορρά» πήρε μαζί του τρία κοράκια, που ήταν και τα τοτεμικά πουλιά των αρχαίων σκανδιναβικών φυλών. Έτσι, λοιπόν εφοδιασμένος, ανοίχτηκε στο πέλαγος και ταξίδευε για αρκετές μέρες. Σε κάποια στιγμή αποφάσισε να αφήσει ελεύθερο το πρώτο κοράκι. Το πουλί χωρίς κανένα δισταγμό πέταξε γραμμή ίσια για την ακτή που είχαν αφήσει πίσω τους. Ο αρχαίος Νορμανδός κατάλαβε πως δεν είχε απομακρυνθεί αρκετά για αυτό και συνέχισε το ταξίδι του. Άμα ταξίδεψε κάμποσες μέρες ακόμα, άφησε ελεύθερο το δεύτερο πουλί. Το κοράκι τούτη τη φορά άρχισε να κάνει κύκλους πάνω από το πλοίο σαν να μην μπορούσε να κατασταλάξει ποιο δρόμο έπρεπε να πάρει. Τελικά όμως και το δεύτερο κοράκι πίρε το δρόμο που πήγαινε στη Νορβηγία. Ο Βίκινγκ, που έμεινε στην ιστορία με το όνομα Ράμπνα Φλόκι, δηλαδή ο Φλόκι με τα κοράκια, είδε μέσα στην αρχική αμφιβολία του πουλιού κάποια ελπίδα πως αν προχωρούσε κι άλλο θα έφτανε σε κείνο το σημείο που αρχικά είχε μπερδέψει τη διαίσθηση του πουλιού. Τράβηξε, λοιπόν, ίσια μπροστά, κρατώντας πάντα την ίδια κατεύθυνση και ύστερα από μερικές μέρες ταξιδιού άφησε ελεύθερο και το τελευταίο πουλί. Το κοράκι, αδίσταχτα τούτη τη φορά πέταξε ίσια μπροστά. Ο «άνθρωπος του Βορρά» κατάλαβε πως βρισκόταν κάπου κοντά σε κάποιο τόπο για αυτό, κρατώντας την πορεία του πάνω στην κατεύθυνση, που πήρε το πουλί, σε λίγο βρέθηκε μπροστά στη «Γη των Πάγων», την «Iceland»,την γνωστή Ισλανδία. Με την ανακάλυψη της Ισλανδίας και τον αποικισμό της από τους Βίκινγκς κλείνει και ο πρώτος κύκλος. Ο δεύτερος κύκλος, το δεύτερο στάδιο! Για να αρχίσει ο δεύτερος σταδιακός κύκλος, πρέπει να φτάσουμε στα τέλη του 10ου αιώνα. Εκείνο τον καιρό ζούσε στη Νορβηγία μια οικογένεια, που αρχηγός της ήταν ο Τόρβαλντ, που γιος του ήταν ο Έρικ ο Ερυθρός. Πατέρας και γιος όμως, φαίνεται πως ήταν οξύθυμοι και καβγατζήδες και εξαιτίας κάποιων φόνων που έκαναν αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Νορβηγία και να μεταναστεύσουν στην Ισλανδία. Και κει όμως τα πράγματα δεν άλλαξαν. Ο Έρικ, καβγατζής, πονηρός και μισαλλόδοξος καθώς ήταν, πάλι μπλέχτηκε με καβγάδες και φόνους και το αποτέλεσμα τούτη τη φορά ήταν να εξοριστεί. Σαν έφευγε είπε στους φίλους του πως πήγαινε να βρει το «Πράσινο Νησί» (Green Island), που πριν από μερικά χρόνια, σε κάποιο θαλασσινό του ταξίδι, ο Γκούνμπγιορν είχε δει από μακριά. Ότι είπε ο Έρικ το

20 έκανε. Παμπόνηρος καθώς ήταν, γύρισε πίσω στην Ισλανδία και άρχισε να προπαγανδίζει τον αποικισμό του νέου μέρους, με την ελπίδα να προσελκύσει αποίκους και να γίνει κυβερνήτης τους. Για να είναι πιο αποτελεσματική η προπαγάνδα του ονόμασε το νέο νησί «Πράσινη Γη», γιατί όπως είπε και ο ίδιος ένα ωραίο όνομα γίνεται αμέσως πόλος έλξης στον καθένα. Εδώ κλείνει και ο δεύτερος κύκλος, για να ξεκινήσει ο τρίτος και τελευταίος. Ο τρίτος κύκλος, το τρίτο στάδιο! Ένας άλλος Βίκινγκ, ο Μπγιάρνι, παρασυρόμενος από τις φήμες θέλησε κι αυτός να δοκιμάσει την τύχη του, πηγαίνοντας στη Γροιλανδία. Αρμάτωσε, λοιπόν, ένα Ντρακκάρ και ξεκίνησε. Στο δρόμο όμως έπεσε σε μεγάλη θαλασσοταραχή και ύστερα σε πυκνό πούσι. Φαίνεται όμως πως μέσα στην ομίχλη χάθηκε και παρασυρόμενος από τα ρεύματα βρέθηκε πολύ πέρα από την νότια άκρη της Γροιλανδίας. Όταν διαλύθηκε η ομίχλη, ο Μπγιάρνι βρέθηκε μπροστά σε μια στεριά. Ήθελε να πάει στην Γροιλανδία και επειδή στα μέρη εκείνα δεν αναγνώρισε την περιγραφή που είχε για την Γροιλανδία, άλλαξε την πορεία του και συνέχισε το ταξίδι του, χωρίς να σταθεί να εξερευνήσει το νησί, που είχε μπροστά του. Όταν έφτασε στην Γροιλανδία διηγήθηκε την ιστορία του. Έτσι μετά από δεκαπέντε χρόνια περίπου, οι άποικοι της Γροιλανδία ανέθεσαν στον Λεφ Έρικσσον (γιος του Έρικ του Ερυθρού), την αρχηγία αυτής της εκστρατείας, η οποία στέφθηκε με επιτυχία. Εδώ τελειώνει η εργασία μου. Όλες οι πληροφορίες που χρειάστηκα, αναφέρονται στην εισαγωγή του βιβλίου. Το δεύτερο μέρος θα το παρουσιάσει η Χριστιάνα, το οποίο περιλαμβάνει περιλήψεις που κεντρίζουν το ενδιαφέρον των αναγνωστών. Καλή Συνέχεια!!!

21 Μέρος 2 (επιμέλεια : Πίττα Χ.) Σε αυτήν την ερευνητική εργασία ασχοληθήκαμε με τους θαλασσοπόρους, εξερευνητές και μας ανατέθηκε να διαβάσουμε βιβλία, τα οποία αναφέρονται σε αυτό το θέμα. Συνεργάζομαι με την Καραμολέγκου Δανάη Μαρία και μαζί σχηματίζουμε μια ομάδα. Το βιβλίο, που διαβάζουμε λέγεται «Η ανακάλυψη της Αμερικής από τους Βίκινγκς. Το έπος της Γροιλανδίας». Εγώ θα παρουσιάσω το δεύτερο μέρος, που περιλαμβάνει περιλήψεις του βιβλίου, που με εξέπληξαν! Ο Έρικ εξερευνά τη Γροιλανδία(σελίδες 31-33) Ήταν κάποτε ένας άντρας πού λεγόταν Τόρβαλντ, ο οποίος είχε έναν γιο τον Έρικ τον Ερυθρό. Επειδή είχαν κάνει κάποιους φόνους αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σπίτι τους Γιαεντέρεν, στη Νορβηγία και πήγανε στην Ισλανδία. Αρχικά είχαν εγκατασταθεί στο Ντρανγκάρ, στο Χόρνστραντς και εκεί πέρα πέθανε ο Τόρβαλντ, ενώ λίγο καιρό ύστερα μετά το θάνατο του, ο Έρικ παντρεύτηκε την Τγιόντχιλντ, πήγε νότια για να κάνει το σπιτικό του και έκανε έναν γιο τον Λεφ. Ο Έρικ ύστερα από το φόνο του Έιγιολφ Σαούρ εξορίστηκε από το Χάουκαντάλε. Έτσι έβαλε πλώρη για την ανοιχτή θάλασσα και έφτασε πέρα από το παγετώνα Σνέφελλς, βρήκε το μέρος που ζήταγε (την χώρα που ο Γκούνμπγιορν ο γιος του Ουλφ Κρόου είχε δει, όταν είχε παρασυρθεί έξω από την πορεία του, δυτικά και είχε ανακαλύψει τις Υφάλους Γκουνμπγιαρνάρ), και έτσι αποβιβάστηκε κοντά στον παγετώνα που ονόμασε Παγετώνα Μιντ, πού τώρα είναι γνωστός ως Μπλάσερκ. Είχε κάνει πολλά ταξίδια (από θάλασσες σε άγριες ερημιές) και έτσι το δεύτερο καλοκαίρι γύρισε στην Ισλανδία και μπήκε στο Μπρέϊνταφγιορντ. Τη χώρα που είχε ανακαλύψει την ονόμασε Γκρίινλαντ (Greenland) γιατί είπε πως ο κόσμος θα έμπαινε σε πολύ μεγαλύτερο πειρασμό να πάει εκεί πέρα, αν ο τόπος είχε ένα ελκυστικό όνομα. Ο Έρικ πέρασε τον χειμώνα στην Ισλανδία και το άλλο καλοκαίρι ξεκίνησε να αποικίσει τη Γροιλανδία, ενώ έφτιαξε το σπιτικό του στο Μπράτταχλιντ, στο Έρικσφγιορντ. Οι ιστορικοί της Ισλανδίας, του 12ου αιώνα λένε πως εκείνο το καλοκαίρι που ο Έρικ ξεκίνησε για να αποικήσει την Γροιλανδία από το Μπρέϊνταφγιορντ και το Μπόργκαρφγιοντ ξεκίνησαν είκοσι πέντε πλοία, μα μόνο δεκατέσσερα φτάσανε στον προορισμό τους,ενώ μερικοί γύρισαν πίσω κι άλλοι πάλι χάθηκαν στην θάλασσα. Ο Μπριγιάντι βλέπει γη προς τα δυτικά (σελίδες 34-37) Ο Χέργιολντ Μπάταρσσον είχε ζήσει για λίγο καιρό στο Ντρέπστοκκ, η γυναίκα του λεγόταν Τόργκερντ και είχαν έναν γιο που ονομαζόταν Μπγιάρνι. Ο Μπγιάρνι ήταν ένας άντρας με πολλές ικανότητες, που υποσχόταν πολλά για τη μελλοντική του εξέλιξη. Του άρεσε πολύ να ταξιδεύει σε ξένες χώρες, με δική του προσπάθεια έγινε πλούσιος και απόχτησε μεγάλη εκτίμηση από τους γύρω του, ενώ συνήθιζε να περνάει τους χειμώνες είτε στο εξωτερικό είτε στην Ισλανδία με τον πατέρα του. Ο Μπγιάρνι πολύ γρήγορα απέκτησε ένα δικό του πλοίο.

22 Ο Μπγιάρνι έφτασε στην Ισλανδία, στο Εϋράρ εκείνο το καλοκαίρι του χρόνου, που ο πατέρας του είχε φύγει για τη Γροιλανδία. Τα νέα άφησαν τον Μπγιάρνι άναυδο και αρνήθηκε να ξεφορτώσει το πλοίο του. Το πλήρωμα τον ρώτησε τι θα κάνει και αυτός αποφάσισε να πάει στην Γροιλανδία να βρει τον πατέρα του. Ξεκίνησαν το ταξίδι τους. Ταξιδεύανε για τρεις μέρες μέχρι που χάθηκε η γη από πίσω τους, ο άνεμος κόπηκε και πιάσανε βορινοί αέρηδες μαζί με ομίχλη πού σηκώθηκε, με αποτέλεσμα για πολλές μέρες να μην έχουν ιδέα ποια ήταν η πορεία τους. Ύστερα είδαν τον ήλιο και ήταν πια σε θέση να προσδιορίσουν την θέση τους. Τότε σήκωσαν τα πανιά και ύστερα από μία μέρα ταξίδι αντικρίσανε γη. Τότε άρχισαν να συζητάνε ανάμεσα τους, ποια χώρα μπορούσε να ήταν. Ο Μπγιάρνι ήξερε πως αυτή δεν μπορούσε να ήταν η Γροιλανδία. Το πλήρωμα τον ρώτησε αν ήθελε να αποβιβαστούν ή όχι εκεί. Ο Μπγιάρνι απάντησε, πως νόμιζε ότι πρέπει να συνεχίσουν το ταξίδι τους παραλία παραλία. Έτσι λοιπόν συνέχισαν το ταξίδι τους παραπλέοντας στην ακτή και σύντομα διαπίστωσαν πως η ακτή είχε δάση μεγάλα και χαμηλούς λόφους. Σύντομα ανοίχτηκαν και πάλι. Μέσα σε δύο μέρες είδαν πάλι γη, αλλά ούτε αυτή ήταν η Γροιλανδία, γιατί και αυτή είχε πολλά δάση. Συνέχισαν το ταξίδι τους για τρεις μέρες. Ταξίδευαν με ένα νοτιοδυτικό άνεμο πριν να δούνε μια τρίτη στεριά. Ο Μπγιάρνι ούτε εκεί σταμάτησε γιατί δεν άξιζε πολλά πράγματα και έτσι συνέχισαν την πορεία από την ακτή και έπλευσαν στον ανοιχτό πέλαγος με ευνοϊκό άνεμο. Σε τέσσερις μέρες είδαν τέταρτη γη και ρώτησαν τον Μπγιάρνι αν αυτή ήταν η Γροιλανδία ή όχι. Τους είπε πως αυτή η χώρα ταίριαζε πολύ με αυτά που λέγανε (πως είχε τεράστιους παγετώνες) και έτσι τους είπε να αποβιβαστούν, κάτι που έκαναν. Την ώρα που έπεφτε το σούρουπο πάτησαν το πόδι τους στη στεριά. Το μέρος αυτό ήταν ο τόπος, όπου ζούσε ο πατέρας του του Μπγιάρνι. Ο Μπγιάρνι παράτησε το εμπόριο και έμεινε με τον πατέρα του, ενώ εξακολούθησε να ασχολείται με τις γεωργικές καλλιέργειες. Ο Τόρβαλντ Έρικσσον πεθαίνει (σελίδες 97-99) Ένα πρωί ο Καρλσέφνι και οι άντρες του είδαν κάτι να γυαλίζει στην απέναντι μεριά του χωραφιού και με φωνές το κάλεσαν να βγει έξω από τους θάμνους. Στις φωνές αυτό μετακινήθηκε και αποδείχτηκε πως ήταν ένας Μονόποδας, που πηδηχτά ροβόλησε προς το μέρος που βρισκόταν το πλοίο. Εκείνη την ώρα ο Τόρβαλντ, ο γιος του Έρικ του Ερυθρού, καθόταν κοντά στην τιμονιέρα του πλοίου. Ο Μονόποδας μόλις τον είδε, έριξε ένα βέλος εναντίον του, που τον πέτυχε στην κοιλιά. Ο Τόρβαλντ ξεσφήνωσε το βέλος από την κοιλιά του και είπε πώς αυτή η χώρα που βρήκαμε είναι πλούσια, ενώ παράλληλα ένα άσπρο λίπος είχε μαζευτεί γύρω από τα σωθικά του. Έτσι πέθανε από αυτήν τη λαβωματιά. Ο Μονόποδας το έσκασε προς τον βορρά, ενώ ο Καρλσέφνι και οι άντρες του άρχισαν να τον κυνηγούν, βλέποντάς τον κάπου κάπου μέσα από τα δέντρα. Καθώς έφευγε ύστερα χώθηκε μέσα σε ένα μικρό όρμο κι εξαφανίστηκε, έτσι οι διώκτες του γύρισαν πίσω άπρακτοι. Έτσι λοιπόν επέστρεψαν στο Στράουμφγιορντ και πέρασαν εκεί τον τρίτο χειμώνα, ενώ συχνά ξέσπαγαν καυγάδες. Άνοιξαν πανιά με ευνοϊκό άνεμο και φτάσανε στο Μάρκλαντ, όπου έπεσαν πάνω σε πέντε Σκρέλινκγς, σε ένα γενειοφόρο άντρα, σε δυο γυναίκες και δυο παιδιά. Αιχμαλώτισαν τα δύο παιδιά, μα οι άλλοι εξαφανίστηκαν. Τα παιδιά τα πήρανε μαζί

23 τους, τα βάφτισαν και τους έμαθαν τη γλώσσα. Τα δυο παιδιά, είπαν πως τη μάνα τους την έλεγαν Βέτιλντ και τον πατέρα τους Οβεγκίρ, είπαν επίσης πως η χώρα Σκρέλινγκ κυβερνιόταν από δυο βασιλιάδες, που ο ένας από αυτούς λεγόταν Αβαλνταμόν και ο άλλος Βαλντιντίντα. Συνεχίζοντας τα παιδιά την ιστόρηση τους, είπαν πως στην χώρα τους δεν υπήρχαν σπίτια και ότι ο κόσμος έμενε σε σπήλαια ή σε τρύπες μέσα στο χώμα, ότι βρισκόταν μια χώρα ακριβώς απέναντι από τη δική τους, όπου ο κόσμος κυκλοφορούσε με άσπρα ρούχα, έβγαζε δυνατές φωνές και κουβαλούσε στύλους με κομμάτια πανί δεμένα σε αυτούς. Αυτός ο τόπος πιστεύουν πως είναι η Χβιτραμάνναλαντ (Η Γη των Λευκών Ανθρώπων). Τελικά φτάσανε στη Γροιλανδία και πέρασαν το χειμώνα μαζί με τον Έρικ τον Ερυθρό. Ο θάνατος του Μπγιάρνι Γκρίμολφσσον (σελίδες ) Το πλοίο του Μπγιάρνι Γκρίμολφσσον ανεμοχτυπιόταν μέσα στη θάλασσα της Γροιλανδίας. Χώρια όμως από αυτό ήρθε και το άλλο. Ξαφνικά βρέθηκαν σε νερά γεμάτα με μαλάκια και πριν να το καταλάβουν η καρίνα του πλοίου έγινε χίλια κομμάτια και άρχισαν να βουλιάζουν. Συζήτησαν τότε, τι θα έπρεπε να κάνουν. Το πλοίο είχε μονάχα μια βάρκα, που ήταν αλειμμένη με πίσσα φτιαγμένη από λίπος φώκιας. Έλεγαν πως τα μαλάκια δεν μπορούσαν να τρυπήσουν το ξύλο που ήταν έτσι φροντισμένο. Οι πιο πολλοί από το πλήρωμα ήθελαν να μπουν στην βάρκα, αλλά η βάρκα δεν τους χώραγε όλους, μόνο τους μισούς. Έτσι ο Μπγιάρνι για να δώσει μια λύση στη δύσκολη θέση που βρίσκονταν, τους είπε να ρίξουν κλήρο. Κανένας δεν ήθελε να ακούσει κάτι τέτοιο κι όλοι προσπάθησαν να μπούνε στη βάρκα, η βάρκα όμως ήταν αδύνατο να τους χωρέσει όλους, για αυτό συμφωνήσανε με την υπόδειξη του Μπγιάρνι, δηλαδή να τραβήξουν κλήρο. Όταν τραβήχτηκαν οι κλήροι, έτυχε ο Μπγιάρνι, με το μισό σχεδόν το πλήρωμα. Έτσι λοιπόν οι τυχεροί ανέβηκαν πάνω στην βάρκα. Πριν φύγουν ένας νεαρός Ισλανδός, που ήτανε σύντροφος του Μπγιάρνι, τον ρώτησε αν θα τον άφηνε στο πλοίο και ο Μπγιάρνι του απάντησε πως δεν γινόταν αλλιώς. Ο Ισλανδός του είπε πως δεν ταίριαζε με ό,τι του είχε υποσχεθεί, όταν άφησε το χτήμα του πατέρα του στην Ισλανδία, για να έρθει μαζί του και έτσι ο Ισλανδός του πρότεινε να αλλάξουν θέσεις. Ο Μπγιάρνι συμφώνησε και έτσι ανέβηκε στο πλοίο, ενώ ο Ισλανδός ανέβηκε στην βάρκα. Ο Μπγιάρνι και όλοι εκείνοι που μείνανε στο πλοίο μαζί του, χάθηκαν εκεί πέρα στην θάλασσα των μαλακίων, ενώ όσοι ήτανε στη βάρκα κατάφεραν και απομακρύνθηκαν. Όταν φτάσανε σε στεριά (στο Δουβλίνο, στην Γροιλανδία), διηγήθηκαν αυτή την ιστορία.

24 Ποιήματα, εθνικά τραγούδια των Βίκινγκς, που με ενθουσίασαν σελ.35 Ικετεύω τον πάναγνο Αφέντη των Μοναχών να σκέπει τα ταξίδια μου ας ευδοκήσει ο Κύριος των μεγάθυμων ουρανών να κρατήσει ασπίδα πάνω μου το στιβαρό του χέρι. σελ.91 Τούτοι οι σκληρόκαρδοι πολεμιστές με δόλο με φέρανε δω χάμου δίνοντας μου υπόσχεση να πίνω τα ποτά μου. Τώρα μονάχα να καταραστώ μπορώ αυτήν την χώρα! Γιατί εγώ, ο κουρασμένος στρατιώτης, σε μια νεροπηγή να συγκυλιέμαι τώρα πρέπει και με ένα ντενεκέ, νερό να κουβαλάω κι η πεθυμιά ας σέπει. Ούτε σταγόνα από κρασί τα χείλια μου να βρέξω. Τούτη την ώρα ο νους ας πάει πίσω στους συμπολίτες μας, στο σπίτι, ας τρέξει ο λογισμός. Του πλοίου μας, που σκίζει ωκεανούς, ο αφρισμός, αφήστε να ξαπλωθεί σε όλη την άπλα του νερού την ώρα που ετούτοι οι φοβεροί μας ξιφομάχοι, θαυμαστές και υμνητές αυτών των τόπων, κάθονται στο Φούρντουστραντ και των εκτόπων φαλαινών τρώνε το κρέας. σελ.98 Ναι, είναι αλήθεια πως οι άντρες μας ένα Μονόποδα βάλανε στο κυνήγι

25 και τον πήγαν ίσαμε κάτω τη θάλασσα. Το ξωτικό το πλάσμα έτρεχε σα φυσούνι πάνω στο κακοτράχαλο το χώμα άκου το αυτό Καρλσέφνι. Εδώ τελειώνει και το δεύτερο μέρος, συνεπώς τελειώνει και όλη η εργασία μας. Ελπίζω να εκπλαγείτε, να ενθουσιαστείτε, όπως και εμείς. Μακάρι να σας αρέσει, γιατί μέσα από αυτήν την εργασία αποκτήσαμε γνώσεις, που ποτέ μας δεν είχαμε φανταστεί!!! Πραγματικά, αξίζει να διαβαστεί και το βιβλίο!!!!!

26 Εργασία των μαθητών : Μανωλόπουλου Γ., Μπακάλη Θ. Βιβλίο που μελετήθηκε : «Το ημερολόγιο του Χριστόφορου Κολόμβου. Η ανακάλυψη της Αμερικής», μετράφραση Ελένη Κεκροπούλου, εκδόσεις «Νέα Σύνορα» - Α.Α. Λιβάνη, Αθήνα 1992 Μέρος 1 (επιμέλεια : Μανωλόπουλος Γ.) Ο Χριστόφορος Κολόμβος, (μεταξύ 26 Αυγούστου και 31 Οκτωβρίου Μαΐου 1506) ήταν Ισπανός θαλασσοπόρος χαρτογράφος, ναύαρχος και αντιβασιλιάς, διάσημος επειδή ανακάλυψε την Αμερική το Μέχρι πρόσφατα επικρατούσε η άποψη ότι ο Κολόμβος καταγόταν από την Ιταλία αλλά υπήρχε και η άποψη ότι οι πρόγονοί του κατάγονταν από τη Χίο και μετανάστευσαν στην Ιταλία τροποποιώντας το όνομα. Όμως σε πρόσφατο ντοκιμαντέρ του National Geographic έγινε εκταφή από τη λάρνακα των οστών του Χριστόφορου Κολόμβου και ανάλυση του DNA με σύγκριση με σημερινούς απογόνους του από την Ιταλία. Ανακαλύφθηκε με περαιτέρω έρευνα ότι ουδεμία σχέση έχει μα τους απογόνους αυτούς, ότι δεν είναι Ιταλός ούτε Έλληνας, αλλά Ισπανός, ο οποίος στη νεαρά του ηλικία, ως ναύτης είχε άλλο όνομα και επειδή έλαβε μέρος σε κάποια ανταρσία εναντίον του Βασιλιά της Ισπανίας, άλλαξε όνομα και εξαφανίσθηκε για μερικά χρόνια ώσπου το γεγονός ξεχάσθηκε. Επιστρέφοντας δήλωσε άλλο όνομα και άλλη καταγωγή, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί αυτή η λανθασμένη εντύπωση στη βιβλιογραφία. Θεωρώντας η ιστορία ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός της άφιξής του στην Αμερική το 1492, αποκαλεί την ιστορική περίοδο πριν την άφιξή του προ Κολόμβου ή προκολομβιανή περίοδο. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν αρκετές ενδείξεις προκολομβιανής επαφής της Αμερικής με άλλες ηπείρους και είναι θέμα συζήτησης αν μπορεί να θεωρήσει κανείς ότι «ανακαλύπτει» μια ήπειρο η οποία κατοικείται ήδη από γηγενείς ή μη λαούς, ο Κολόμβος συχνά πιστώνεται με την ανακάλυψη της Αμερικής, καθώς το ταξίδι του σημείωσε την έναρξη ενός βίαιου αποικισμού της Νέας Γης, όπως αποκαλούνταν εναλλακτικά η αμερικανική ήπειρος. Αξιοσημείωτο είναι επίσης και το ότι ο ίδιος ποτέ δεν έφτασε στην ενδοχώρα της ηπείρου, αλλά σε νησιά διάσπαρτα κοντά σε αυτή. Πραγματοποίησε τέσσερα ταξίδια σε αμερικάνικα εδάφη. Η πρώτη του εκστρατεία ξεκίνησε στις 3 Αυγούστου του 1492, από το λιμάνι «Πάλος ντε λα Φροντέρα» φθάνοντας στο «Γουαναχάνι» Guanahani (στις σημερινές Μπαχάμες) στις 12 Οκτωβρίου Το κράτος Κολομβία στη Ν. Αμερική και ο αστεροειδής 327 Κολομβία (327 Columbia), που ανακαλύφθηκε το 1892, πήραν το όνομά τους από τον διάσημο αυτό θαλασσοπόρο. (από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια)

27 1 η ενότητα βιβλίου Κάτω από την κυριαρχία της μογγολικής αυτοκρατορίας στην Ασία οι Ευρωπαίοι είχαν πρόσβαση στην Ινδία και την Κίνα μέσω ενός ασφαλούς περάσματος, τον λεγόμενο «Δρόμο του μεταξιού». Έτσι, οι Ευρωπαίοι μπορούσαν να προμηθεύονται πολύτιμα και χρήσιμα αγαθά όπως μετάξι, μπαχαρικά και οπιούχα. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1453 το πέρασμα αυτό έγινε δύσκολα προσβάσιμο και επικίνδυνο. Τότε οι Πορτογάλοι θαλασσοπόροι αναζήτησαν τρόπο να φτάσουν στην Ασία πλέοντας γύρω από την Αφρική. Σημαντικό επίτευγμα θεωρήθηκε όταν ο Βαρθολομαίος Ντιάζ έφτασε επιτυχώς στο Ακρωτήρι Καλής Ελπίδας (στη σημερινή Νότια Αφρική). Παράλληλα τα αδέρφια του Κολόμβου είχαν επινοήσει ένα διαφορετικό σχέδιο για να φτάσουν στις Ινδίες (τότε σήμαινε όλη η νότια και ανατολική Ασία) μέσω του Ατλαντικού. Όταν ο Washington Irving εξέδωσε το 1828 τη βιογραφία του Κολόμβου διέδωσε την άποψη πως ο Κολόμβος είχε δυσκολία στο να εξασφαλίσει υποστήριξη για το σχέδιο του λόγω του ότι οι Χριστιανοί θεολόγοι υποστήριζαν πως η Γη είναι επίπεδη. Στην πραγματικότητα, οι μορφωμένοι Ευρωπαίοι είχαν καταλάβει ότι η Γη είναι σφαιρική από την εποχή του Αριστοτέλη ο οποίος έζησε τον 4ο αιώνα π.χ. του οποίου το έργο είχε μελετηθεί και τύγχανε μεγάλου σεβασμού στην Μεσαιωνική Ευρώπη. Επίσης η σφαιρικότητα της Γης εκφράζεται και στο έργο του Πτολεμαίου στον οποίο βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό η αστρονομία των αρχαίων χρόνων. Στα χρόνια του Κολόμβου, τεχνικές προσανατολισμού με βάση τα ουράνια σώματα, κυρίως του Ήλιου και της Σελήνης, ήταν αυτές που χρησιμοποιούνταν ευρέως από του Ο Κολόμβος υπολόγιζε διαφορετικά από τους μελετητές της εποχής του την απόσταση της Ευρώπης από την Ασία πλέοντας από τα δυτικά. Αυτό οφειλόταν σε 3 παράγοντες :υπολόγιζε πως η Γη ήταν μικρότερη από ότι πιστευόταν, ότι η Ευρασία ήταν μεγαλύτερη από ότι πιστευόταν και από το ότι πίστευε πως η Ιαπωνία και άλλα ακατοίκητα νησιά απλώνονταν πολύ ανατολικότερα από τις ακτές της Κίνας. Ο Κολόμβος έκανε λάθος και στους 3 παραπάνω τομείς και ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τις αποδεκτές θεωρίες της εποχής του. Ήδη από τον 3ο αιώνα π.χ., ο Ερατοσθένης είχε υπολογίσει την περιφέρεια της Γης χρησιμοποιώντας απλή γεωμετρία και παρατηρώντας τις σκιές που σχηματίζονταν από τα αντικείμενα σε 2 διαφορετικές περιοχές: στην Αλεξάνδρεια και τη Συήνη. Ο Ποσειδώνιος διασταύρωσε τους υπολογισμούς του Ερατοσθένη μέσα από αστρικές παρατηρήσεις που έκανε ο ίδιος στην Ρόδο και στην Αλεξάνδρεια τον 1ο αιώνα π.χ. Αυτές οι μετρήσεις ήταν ευρέως διαδεδομένες ανάμεσα στους λόγιους στη εποχή του Κολόμβου. Ωστόσο, οι διαφορετικές μονάδες μέτρησης που χρησιμοποιούνταν στην εποχή του Ερατοσθένη και στον Μεσαίωνα οδήγησαν σε διαφωνίες για την ακριβή περιφέρεια της Γης. Ο Κολόμβος βασίστηκε στην εκτίμηση του Alfraganus ότι το γεωγραφικό μήκος του παράλληλου του Ισημερινού ήταν περίπου 56 ⅔ μίλια χωρίς όμως να έχει λάβει υπ' όψιν του ότι αυτή η εκτίμηση εκφραζόταν σε Αραβικά μίλια (1,830 μ.) και όχι στα μικρότερου μεγέθους Ρωμαϊκά μίλια με τα οποία ήταν εξοικειωμένος. Συνεπώς υπολόγιζε λανθασμένα πως η περιφέρεια της Γης ήταν περίπου 30,200 χμ, ενώ η πραγματική περιφέρεια της Γης ήταν 40,000 χμ (25,000 μίλια).

28 Χρονικό εξερευνήσεων Ο Κολόμβος ήξερε ότι για να πραγματοποιήσει το διατλαντικό ταξίδι και να εξασφαλίσει προσωπικά δικαιώματα στις εξερευνήσεις του, όφειλε εκτός από εξεύρεση πόρων να πετύχει και την υποστήριξη κάποιας μοναρχίας που θα περιέβαλε με κύρος την αποστολή του και θα αποτελούσε τον επίσημο εντολοδόχο της, κρατώντας,θεωρητικά, μακριά, την ανταγωνιστική διείσδυση άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Χρειαζόταν επίσης το κύρος ενός μονάρχη για να παρουσιαστεί σαν επίσημος απεσταλμένος του ενώπιον των ισχυρών ηγεμόνων της Ασίας που υπολόγιζε να συναντήσει. Πρώτα παρουσιάστηκε στην Αυλή της πρωτοπόρας τότε στις εξερευνήσεις Πορτογαλίας αλλά τελικά απορρίφθηκε. Στην συνέχεια μετέβη στην μάλλον φτωχή Ισπανία και εξέθεσε τα σχέδια του στους βασιλείς της Αραγωνίας, Φερδινάνδο και της Καστίλης, Ισαβέλα, των οποίων ο γάμος είχε άτυπα "ενώσει" την μέχρι τότε γεωγραφικά μόνο νοούμενη Ισπανία. Οι βασιλείς ζήτησαν από τον Κολόμβο να παρουσιαστεί και στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα, οι λόγιοι του οποίου απέρριψαν την προτεινόμενη αποστολή ως αδύνατη να πραγματοποιηθεί. Παρολαυτά οι δύο μονάρχες ήθελαν να κρατήσουν τον Κολόμβο στην Ισπανία ώστε να μην απευθυνθεί σε άλλα κράτη της Δυτικής Ευρώπης και το πέτυχαν δίνοντας του αόριστες υποσχέσεις. Ταυτόχρονα ήθελαν να τελειώνουν πρώτα με τον πόλεμο εναντίον της τελευταίας αραβικής ηγεμονίας στην Ιβηρική Χερσόνησο, αυτής που εδραζόταν στην Γρανάδα. Αυτό έγινε το 1492 με την ηγεμονία αυτή να ηττάται και να προσαρτάται στα ισπανικά εδάφη. Εν τω μεταξύ είχαν περάσει τουλάχιστον 7 χρόνια παραμονής του Κολόμβου στην Ισπανία, περιμένοντας για μια οριστική απάντηση και είχε πλέον απελπιστεί. Οι μονάρχες ήλπιζαν εκτός των άλλων ο έμπειρος ναυτικός να περιορίσει τις απαιτήσεις του από το στέμμα, για τα προσωπικά προνόμια που θα απολάμβανε ο ίδιος σε περίπτωση επιτυχίας. Τους φαινόταν πως αυτός ο φτωχός και μη ευγενικής καταγωγής άνθρωπος, τους ζητούσε πολλά. Τελικά θέλοντας να μην χάσουν καμία ευκαιρία σύναψαν ένα συμβόλαιο με τους όρους που επιθυμούσε ο Γενοβέζος καπετάνιος, του έδωσαν την εντολή να προχωρήσει σύμφωνα με τα σχέδια του, του έδωσαν ένα πλοίο του βασιλικού στόλου και του εξασφάλισαν άλλα δυο πλοία με ιδιωτική χρηματοδότηση. Με την βοήθεια σεβαστών καπετάνιων του Πάλος, ο Κολόμβος ναυτολόγησε από τους έμπειρους αλλά φοβισμένους, μπροστά στην προοπτική της διάσχισης του Ατλαντικού, ναυτικούς του λιμανιού του Πάλος και στις 3 Αυγούστου 1492 αναχώρησε με τον στολίσκο του από εκεί για τα Κανάρια Νησιά, κτήση τότε και τώρα της Ισπανίας. Από τα Κανάρια, δίνοντας βάση σε έναν χάρτη του Τοσκανέλι, πίστευε ότι θα μπορούσε πιο εύκολα -και χρησιμοποιώντας τους εκεί ανέμους πιο γρήγορα- να προσεγγίσει στην Ιαπωνία για την οποία είχε μιλήσει ο Μάρκο Πόλο αλλά η ύπαρξη της αμφισβητούταν στην Ευρώπη. Από κει και πέρα ήξερε ότι η ηπειρωτική Ασία δεν θα ήταν μακριά. Αφού πραγματοποίησε επισκευές στα πλοία του στα Κανάρια, ξεκίνησε για την διάσχιση του άγνωστου ακόμα τότε Ωκεανού. Χρειάστηκε μόλις 36 μέρες για αυτό και στις 12 Οκτωβρίου 1492 έφτασε σε ένα νησί του συμπλέγματος των Μπαχάμων βορειοανατολικά της Καραϊβικής. Συναντώντας τους ντόπιους Ιθαγενείς, δεν ξαφνιάστηκε αλλά πίστεψε ότι βρισκόταν στην περιφέρεια της κυρίως Ασίας. Θεωρώντας μάλλον ότι είχε άθελα του προσπεράσει την Ιαπωνία, πίστεψε ότι τώρα

29 ήταν πιο κοντά στις Ινδίες, καθώς οι άνθρωποι που αντίκρισε και με τους οποίους πέτυχε μια φιλική συνεργασία, άσχετα από το μέλλον που τους περίμενε στα χέρια των Ισπανών, ήταν σκουρόχρωμοι. Γνωρίζοντας λατινικά ο ίδιος, όποτε αναφερόταν σε αυτούς τους ονόμαζε, εκφραζόμενος πολύ ελεύθερα, Ινδιάνους. Η ονομασία επικράτησε αργότερα για όλους τους γηγενείς της Αμερικής. Στο ταξίδι αυτό ανακάλυψε επίσης την Κούβα, της οποίας εξερεύνησε ένα μέρος και την οποία θεωρούσε, για το υπόλοιπο της ζωής του, χερσόνησο της ηπειρωτικής Ασίας. Τέλος έφτασε και στην νήσο που ο ίδιος βάφτισε Ισπανιόλα, γιατί του θύμιζε το περίγραμμα της Ισπανίας και όπου σήμερα βρίσκονται η Δημοκρατία της Αϊτής και η Δομινικανή Δημοκρατία. Θέλοντας να κάνει γνωστή την ανακάλυψη του στην Ευρώπη και να εξασφαλίσει περισσότερα μέσα για την εκμετάλλευση των νησιών αυτών πριν συνεχίσει για να συναντήσει, όπως ήλπιζε, τις κυρίως Ινδίες και τον αυτοκράτορα της Κίνας εγκατέστησε ένα οχυρό στην Ισπανιόλα και επέστρεψε στο Πάλος τον Μάρτιο του Οι βασιλείς και η "κοινή γνώμη" της εποχής τον υποδέχθηκαν θερμά ενώ σε όλη την Ευρώπη διαδόθηκε αστραπιαία η φήμη πως οι Ισπανοί είχαν φτάσει μέσω του Ατλαντικού στην Ασία. Οι Πορτογάλοι απογοητεύτηκαν και ίσως γι αυτό ανέβαλαν τον περίπλου της Αφρικής αφού ένα τέτοιο ταξίδι υπολογιζόταν να κρατήσει σχεδόν ένα χρόνο, ενώ τώρα οι Ισπανοί ανταγωνιστές τους φαίνονταν να χρειάζονται μόλις 2 μήνες για να πάνε και να γυρίσουν από τις Ινδίες. Ο Κολόμβος εντάχθηκε στην αριστοκρατία της Ισπανίας ως "δον", ορίστηκε ναύαρχος της διπλής μοναρχίας και περιβλήθηκε γενικά με τιμές και χρηματικά εισοδήματα. Μάλιστα ονομάστηκε και Αντιβασιλέας των χωρών όπου θα εγκαθιστούσε την ισπανική κυριαρχία ή στις οποίες θα προωθούσε σαν ένα είδος ύπατου αρμοστή τα συμφέροντα της νέας του πατρίδας. Τώρα πια υπήρχαν περισσότεροι ενθουσιώδεις ιδιώτες που ήθελαν να διαθέσουν τα πλοία τους για νέες διατλαντικές αποστολές και περισσότεροι ναυτικοί πρόθυμοι να συμμετάσχουν. Εξάλλου ο ίδιος ο Κολόμβος, αν και δεν έφερε σοβαρές ποσότητες χρυσού από το ταξίδι του , όσο έφερε δείγματα νέας, άγνωστης χλωρίδας καθώς και κάποιους ιθαγενείς, υπερέβαλλε ως προς την εικόνα των νησιών που ανακάλυψε. Μετά μήνες, ώστε να προετοιμαστεί μια αρμάδα 17 πλοίων αλλά και να πειστεί η Πορτογαλία στις, μέσω Πάπα, διαπραγματεύσεις να παραιτηθεί τυχόν εξερευνήσεων στον δυτικό Ατλαντικό, ο Κολόμβος αναχώρησε για το δεύτερο ταξίδι το φθινόπωρο του Έπλευσε νοτιοδυτικότερα ίσως γιατί ήλπιζε να φτάσει αυτή τη φορά στην Ιαπωνία αλλά τελικά ανακάλυψε τις Αντίλλες νήσους. Στην πορεία εντόπισε το σημερινό Πουέρτο Ρίκο και ξαναβρέθηκε στην Ισπανιόλα. Διαπίστωσε ότι ο σταθμός που είχε εγκαταστήσει είχε καταστραφεί από συμπλοκή της φρουράς του με ιθαγενείς. Η φρουρά είχε εξοντωθεί ολόκληρη. Δεν γύρεψε εκδίκηση αλλά οι ντόπιοι άρχισαν να συμβιβάζονται με τις επιθυμίες των τεχνολογικά και οπλικά ισχυρότερων Ισπανών. Επίσης ο Κολόμβος θέλοντας να αποφύγει τις συγκρούσεις ώστε να προχωρήσει, όπως είχε υποσχεθεί στους βασιλείς στον ειρηνικό προσηλυτισμό των Ινδιάνων στον χριστιανισμό, συνέχισε την συνεργασία μαζί τους, δεν κατήργησε φυλάρχους και φαινομενικά αντιμετώπιζε τους ηγέτες ως ίσους. Αποφάσισε να εγκαταστήσει μια μόνιμη βάση στην Ισπανιόλα που φαινόταν να βρίσκεται έξω από την κυριαρχία ή την υποτέλεια κάποιου ισχυρού Ασιάτη ηγεμόνα, πριν προχωρήσει στην αναζήτηση της ενδοχώρας. Επέβλεψε τις πρώτες εργασίες ανέγερσης του πρώτου ευρωπαϊκού οικισμού στην Αμερική, τον οποίο ονόμασε

30 Ισαβέλλα. Ταυτόχρονα προχώρησε στην εξερεύνηση του εσωτερικού της μεγάλης νήσου και στην αναζήτηση ορυχείων που ήλπιζε να του δώσουν το άφθονο χρυσάφι που είχε υποσχεθεί αν και μάλλον όταν είχε ζητήσει την "πρόσληψη" του από τους Ισπανούς μονάρχες, εννοούσε χρυσάφι που θα συγκεντρωνόταν μέσω εμπορίου. Το 1494 συνέχισε για λίγο τις θαλάσσιες "έρευνες" και ανακάλυψε την Τζαμάικα ενώ εξερεύνησε την νότια ακτή της Κούβας. Παρόλα αυτά αποφάσισε να επιστρέψει στην Ισαβέλλα πριν φτάσει στο δυτικότερο άκρο της Κούβας και διαπιστώσει ότι είναι νησί. Ανησυχούσε έντονα για τις εξελίξεις στην αποικία. Εξάλλου τα προσωπικά του συμφέροντα εξαρτιόνταν και από την εικόνα που θα παρουσίαζε ως διοικητής, μια ευθύνη που ο ίδιος είχε ζητήσει να φέρει. Έμεινε πάνω από ένα χρόνο ακόμα στην Ισπανιόλα. Καθώς αρκετό χρυσάφι δεν είχε βρεθεί ακόμα και ο εκχριστιανισμός των ντόπιων δεν προχωρούσε αρκετά, ο ναύαρχος έπρεπε κάτι να δείξει στους μονάρχες. Φάνηκε σε εκείνο το διάστημα, , αυτό που θα επιβεβαιωνόταν στην πορεία, ότι δεν διέθετε ιδιαίτερες "πολιτικές" ικανότητες. Οι διαφωνίες και οι ρήξεις του με τους τυχοδιώκτες εκπροσώπους της μικρής αριστοκρατίας, που εγκαταστάθηκαν στην αποικία, ήταν συχνές. Οι ίδιοι τον θεωρούσαν ξένο και δεν τον σέβονταν ενώ πίστευαν ότι δεν τους απέδιδε τα ανάλογα της τάξης τους προνόμια. Συχνά παραπονούνταν μέσω των γνωστών τους στην Αυλή. Μέσω των δικών του ο Κολόμβος ενημερωνόταν επίσης. Είχε πέσει σε μερική δυσμένεια καθώς οι κυρίως Ινδίες αλλά και τα φυσικά ορυχεία της Ισπανιόλας δεν είχαν βρεθεί ακομα, ενώ το 1495 είχε στείλει στην Ισπανία δέσμιους 500 ιθαγενείς αιχμάλωτους των πολέμων των συμμάχων του φυλάρχων, με την δικαιολογία ότι έτσι θα γλίτωναν την εξόντωση από τους εχθρούς τους και θα προσηλυτίζονταν πιο εύκολα αν ζούσαν σαν υπηρέτες σε πλούσια σπίτια. η ενέργεια αυτή δυσαρέστησε την Ισαβέλλα και ακόμα περισσότερο όταν οι ιθαγενείς αυτοί διατέθηκαν τελικά για βαριές εργασίες και πέθαναν γρήγορα. Ο Κολόμβος μην λαμβάνοντας αρκετά εφόδια και ανησυχώντας για την εικόνα του, επέστρεψε στην Ισπανία το 1496 αφήνοντας πληρεξούσιο τον αδερφό του. Πέτυχε να μεταστρέψει το εναντίον του κλίμα και ζητούσε επίμονα μια τρίτη αποστολή για να ολοκληρώσει το έργο του. Άγνωστο πραγματικά γιατί, οι βασιλείς πάλι όπως ως το 1492 καθυστέρησαν στην αρχή να τον ικανοποιήσουν. Πέρασε δυο χρόνια στην Ισπανία ενώ όσο μπορούσε ενημερωνόταν με επιστολές για τα όσα συνέβαιναν στην αποικία. Τώρα συνέβαινε το αντίθετο. Η κατάσταση ξέφευγε από κάθε κεντρικό έλεγχο και ήταν στην άλλη άκρη τώρα του Ατλαντικού, απαραίτητη η παρουσία του. Στο μεταξύ το 1497 ο Ιταλός Ιωάννης Καμπότο, στην υπηρεσία του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Ζ, γνωρίζοντας πλέον με ασφάλεια την ύπαρξη κοντινών στεριών στα δυτικά, έπλευσε και ανακάλυψε την μεγάλη νήσο Νέα Γη του σημερινού Καναδά. Ίσως σε εκείνο το ταξίδι δεν είδε την ηπειρωτική στεριά. Το 1498 θα έπαιρνε εντολή για ένα νέο ταξίδι αλλά από κει και πέρα, άγνωστο γιατί, τα ίχνη του εξαφανίζονται. Ο Κολόμβος ενημερωνόταν μέσω γνωστών του εμπόρων για τα τεκταινόμενα αυτά και δείχνοντας στους βασιλείς ότι και άλλες Δυνάμεις έμπαιναν στον ανταγωνισμό, τους έπεισε για ένα τρίτο ταξίδι.

31 Μέρος 2 (επιμέλεια : Μπακάλης Θ.) ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ 3 Αυγούστου έως 10 Οκτωβρίου 1492 Στο όνομα του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού Ο Χριστόφορος Κολόμβος απευθύνεται στον βασιλιά και στη βασίλισσα της Ισπανίας και αναφέρει ότι αυτοί αποφάσισαν να τον στείλουν στις περιοχές της Ινδίας για γνωριμία με τους λαούς, τις εκτάσεις και τον ασπασμό των κατοίκων στον Χριστιανισμό. Ο Κολόμβος αποφάσισε ότι θα ήταν καλύτερο να ακολουθήσει τον δυτικό δρόμο με επαρκή στόλο. Επιπλέον οι βασιλείς του πρόσφεραν τίτλο ευγενείας, με το δικαίωμα κτήσης όποιας γης ανακαλύψει. Στις 12/5/1492 ξεκίνησε από το λιμάνι της πόλης Πάλος με τρία καράβια, πολλές προμήθειες και πολλούς ναύτες με κατεύθυνση από τα Κανάρια Νησιά προς τις Ινδίες. Αποφάσισε να καταγράψει λεπτομερώς τα γεγονότα κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας και να φτιάξει έναν σωστό καινούριο ναυτικό χάρτη. Παρασκευή 3 Αυγούστου-Κυριακή 5 Αυγούστου 1492 Κατεύθυνση προς Κανάρια Νησιά με πορεία προς ΝΔ. Δευτέρα 6 Αυγούστου 1492 Οι καπετάνιοι των άλλων καραβιών δεν ήθελαν αυτό το ταξίδι και προσπαθούσαν να καθυστερήσουν τον απόπλου. Ο καπετάνιος Μαρτίν Αλόνσο Πινθόν μπόρεσε και επισκεύασε προσωρινά το πηδάλιο και συνεχίσαμε την πορεία μας. Τρίτη 7 Αυγούστου 1492 Ο πολύ δυνατός άνεμος έσπασε τα σκοινιά του πηδαλίου και το ταξίδι καθυστέρησε με προορισμό τη Μεγάλη Κανάρια. Τετάρτη 8 Αυγούστου 1492 Αποφάσισα να αφήσω την Πίντα λόγω σοβαρής ζημιάς, ήθελα να βρω άλλο πλοίο αλλά ήταν αδύνατο να φτάσω άμεσα στη Μεγάλη Κανάρια. Πέμπτη 9 Αυγούστου 1492 Η Πίντα έφτασε σήμερα στη Μεγάλη Κανάρια για σωστή επισκευή ή αντικατάσταση. Μαζί με την Σάντα Μαρία και τη Νίνια κατευθυνθήκαμε προς την Γκομέρα, στην οποία έφτασα την Κυριακή 12 Αυγούστου λόγω άπνοιας. Δευτέρα 13 Αυγούστου-Πέμπτη 23 Αυγούστου 1492

32 Δεν υπήρχε κανένα άλλο πλοίο για αντικατάσταση και συνέχιση του ταξιδιού και περίμενα αναγκαστικά αγκυροβολημένος στην Γκομέρα για δύο εβδομάδες, με το πλήρωμα να γίνεται ανυπάκουο. Αποφασίζω να αποπλεύσω μετά από τρεις εβδομάδες αναχώρησης από το Πάλος. Παρασκευή 24 Αυγούστου 1492 Η Νίνια και η Σάντα Μαρία έφυγαν από την Γκομέρα για τη Μεγάλη Κανάρια και πέρασαν τη νύχτα κοντά στην Τενερίφε, όπου το ηφαίστειο του νησιού εξερράγη και έχυσε καυτή λάβα, με πολλούς από το πλήρωμα να τρομάζουν καθώς δεν είχαν ξαναδεί κάτι τέτοιο. Σάββατο 25 Αυγούστου 1492 Άφιξη στη Μεγάλη Κανάρια και η Πίντα δεν έχει ακόμη επισκευαστεί. Ενοχλούμαι και πιστεύω ότι Γκόμεθ Ρασκόν και ο ιδιοκτήτης του πλοίου είναι απρόθυμοι γι αυτό το ταξίδι και το καθυστερούν με κάθε τρόπο. Αποφάσισα ότι η Πίντα χρειάζεται ένα καινούριο πηδάλιο και πρέπει να γίνει τετραγώνου ιστιοφορίας, όπως και τα δύο άλλα πλοία, για μεγαλύτερη ασφάλεια. Κυριακή 26 Αυγούστου Δευτέρα 27 Αυγούστου 1492 Ο μάστορας Ντιέγκο έγινε επικεφαλής για την κατασκευή καινούριου πηδαλίου και η Πίντα θα μπορέσει να αποπλεύσει σε τρεις-τέσσερις ημέρες. Τοποθετήθηκαν καινούρια πανιά στη Νίνια. Παρασκευή 31 Αυγούστου Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου 1492 Όλες οι επισκευές ολοκληρώθηκαν και ο στόλος ξεκίνησε για την Γκομέρα με άφιξη την Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου. Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 1492 Μερικές προμήθειες έχουν συγκεντρωθεί, όπως αλάτι, κρασί, μελάσα, μέλι, καπνιστό κρέας, παστά ψάρια, λίγα φρούτα τα οποία πρέπει να καταναλωθούν γρήγορα γιατί θα χαλάσουν αν το ταξίδι κρατήσει τρεις εβδομάδες. Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου Πέμπτη 6 Σεπτεμβρίου 1492 Τα πλοία φορτώθηκαν και το μεσημέρι της Πέμπτης σάλπαραν από το λιμάνι της Γκομέρα προς τα δυτικά. Ενοχλήθηκα από την είδηση που έμαθα ότι μία πορτογαλική νηοπομπή με τρεις καβαλέτες βρίσκεται στα νερά του Ιέρο, προφανώς για να με εμποδίσει να φύγω από τα Κανάρια. Το πρωί βρεθήκαμε μεταξύ Γκομέρα και Τενερίφε. Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 1492 Ο ΒΑ άνεμος εμπόδισε τη πορεία και διανύσαμε μόνο 27 μίλια.

33 Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 1492 Σήμερα χάσαμε από τα μάτια μας τη στεριά και πολλοί άντρες έκλαψαν από φόβο μήπως δεν την ξανάβλεπαν για πολύ καιρό. Για να τους παρηγορήσω, τους ανέφερα λιγότερα μίλια από όσα κάναμε κανονικά, για να μη νιώθουν τόσο μακριά από την Ισπανία. Επέπληξα τους τιμονιέρηδες επειδή οδηγούσαν άσχημα βγάζοντας το πλοίο από την πορεία του. Δευτέρα 10 Σεπτεμβρίου 1492 Σήμερα έκανα 180 μίλια και κατέγραψα μόνο 144 για να μην θορυβηθούν οι ναύτες αν το ταξίδι είναι πολύ μακρύ. Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 1492 Νωρίς το πρωί είδα έναν μετεωρίτη να πέφτει στη θάλασσα ΒΔ (πρώτη φορά τόσο κοντά στο πλοίο μου) και μερικοί το θεώρησαν κακό οιωνό, αλλά τους καθησύχασα. Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 1492 Σήμερα είδα πολλά άλγη (φύκια) και θεώρησα ότι βρισκόμαστε κοντά σε στεριά και το πλήρωμα βρήκε ένα ζωντανό καβούρι ανάμεσά τους. Όλοι είναι χαρούμενοι και η Πίντα είναι το γρηγορότερο πλοίο. Όλες οι ενδείξεις για στεριά προέρχονται από δυτικά όπου θα φτάσουμε σύντομα με τη βοήθεια του Θεού. Τρίτη 18 Σεπτεμβρίου 1492 Ο καπετάνιος Μαρτίν Αλόνσο Πινθόν με την πολύ γρήγορη καραβέλα Πίντα σταμάτησε να με περιμένει, καθώς ήλπιζε θα έβλεπε στεριά από χθες το βράδυ. Ελπίζω η τάση του να προηγείται και να ανοίγεται μόνος του δεν θα συνεχιστεί, γιατί δεν θα το αντέχαμε να χωριστούμε τόσο μακριά από την πατρίδα. Κάποιοι από το πλήρωμα μου είπαν να αλλάξω πορεία από δυτικά προς βόρεια και να αναζητήσω τη στεριά που διέκρινε ο καπετάνιος της Πίντα, αλλά οι υπολογισμοί μου δεν συμφωνούν με αυτή την κατεύθυνση. Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου 1492 Σύμφωνα με τους χάρτες μου πλέουμε ανάμεσα από διάφορα νησιά. Επιθυμώ να πάω κατευθείαν στις Ινδίες και να μην κάνω στάσεις σε νησιά που θα τα συναντήσω στην επιστροφή, Θεού θέλοντος. Βρισκόμαστε περίπου 1250 μίλια δυτικά των Καναρίων. Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 1492 Σήμερα άλλαξα πορεία για πρώτη φορά, γιατί ο άνεμος ήταν μεταβλητός με λίγη άπνοια. Πουλιά πετούν πάνω από το πλοίο, πράγμα που σημαίνει ότι πλέουμε κοντά

34 σε στεριά και επίσης οι ναύτες βλέπουν πολλά χόρτα. Σε κάποια σημεία τα χόρτα ήταν τόσο πυκνά που εμπόδιζαν τα πλοία. Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 1492 Αντιμετωπίζω σοβαρό πρόβλημα με το πλήρωμα, καθώς μεγαλώνει η ανυπομονησία τους ότι βρισκόμαστε κοντά σε στεριά και παραπονιούνται ότι δεν θα μπορέσουν να γυρίσουν στην πατρίδα. Πιστεύουν ότι είναι τρέλα που εμπιστεύτηκαν έναν ξένο και ότι τους εξαπάτησα από καθαρή φιλοδοξία. Άκουσα να λένε ότι αν επιμένω να συνεχίσω το ταξίδι, το καλύτερο που θα έκαναν ήταν να με πετάξουν στη θάλασσα. Είμαι βέβαιος ότι αν χάσω το κουμάντο, ο στόλος δεν θα φτάσει ποτέ στις Ινδίες και ίσως να μην γυρίσει στην Ισπανία. Τρίτη 25 Τετάρτη 26 Σεπτεμβρίου 1492 Είδαμε στεριά και σημείωσα ότι ήταν 75 μίλια ΝΔ, όμως τελικά ήταν μόνο μαύρα σύννεφα που έμοιαζαν με στεριά. Εξακολουθώ να καταγράφω λιγότερα μίλια από όσα διανύουμε στην πραγματικότητα. Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 1492 Οι προσωπικοί μου υπολογισμοί δείχνουν ότι διανύσαμε μίλια, αλλά δεν το αποκαλύπτω στους άνδρες μου επειδή θα τρομάξουν αν μάθουν ότι βρίσκονται τόσο μακριά από την πατρίδα. Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 1492 Θα μπορούσα να επισκεφτώ τα νησιά που περάσαμε την περασμένη εβδομάδα, αλλά δεν ήθελα να καθυστερήσω, αφού ο προορισμός μου είναι οι Ινδίες. Υπολογίζω ότι διανύσαμε τουλάχιστον μίλια. Σάββατο 6 Οκτωβρίου 1492 Ο Μαρτίν Αλόνσο Πινθόν θεωρούσε λογικότερο να γυρίσουμε ΝΔ από δυτικά για να φθάσουμε στο νησί της Ιαπωνίας, το οποίο είναι σημειωμένο στον χάρτη μου. Πιστεύω ότι πρέπει να συνεχίσουμε δυτικά χωρίς παρέκκλιση μέχρι να βρούμε στεριά και στον γυρισμό για την πατρίδα μπορούμε να επισκεφτούμε τα νησιά. Κυριακή 7 Οκτωβρίου 1492 Η Νίνια, η πιο γρήγορη καραβέλα, έριξε κανονιοβολισμό και σήκωσε σημαία για να μας ενημερώσει ότι είχε φανεί στεριά. Η χαρά όμως μεταβλήθηκε σε απογοήτευση αργότερα καθώς η στεριά που νομίζαμε ότι είδαμε ήταν μία ψευδαίσθηση. Ωστόσο, πολλά και ποικίλα είδη πουλιών πετούσαν από πάνω μας, κάτι που σημαίνει ότι κοντά μας υπάρχει τελικά στεριά. Τετάρτη 10 Οκτωβρίου 1492

35 Το πλήρωμα δεν αντέχει άλλο, διαμαρτύρεται και γκρινιάζει για το μακρύ ταξίδι. Τους ενθάρρυνα απαριθμώντας τις τιμές και την ανταμοιβή που θα λάβαιναν αν έφερναν σε πέρας την αποστολή τους. Τους είπα επίσης ότι ήταν ανώφελο να παραπονιούνται, καθώς πλησιάζαμε στις Ινδίες. Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΜΠΑΧΑΜΑΣ 11 Οκτωβρίου έως 27 Οκτωβρίου 1492 Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 1492 Υπάρχουν ενδείξεις ότι κοντά μας υπάρχει στεριά: καλάμια επιπλέουν, κάτι που μοιάζει με σανίδα, ένα χειροποίητο μπαστούνι. Όλα αυτά έκαναν το πλήρωμα να ανασάνει με ανακούφιση και να χαρεί. Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 1492 Την αυγή είδαμε γυμνούς ανθρώπους κι εγώ βγήκα στη στεριά με τη βάρκα του πλοίου οπλισμένος και με συνοδεία τους καπετάνιους των άλλων δύο καραβιών. Με αυτούς τους μάρτυρες και με τις σημαίες του βασιλικού ζεύγους θέτω υπό την κατοχή μου το νησί για λογαριασμό του Βασιλιά και της Βασίλισσας. Στο νησί έδωσα το όνομα Σαν Σαλβαδόρ προς τιμήν του Σωτήρα και Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού. Άρχισαν να κατεβαίνουν στην ακρογιαλιά γυμνοί άντρες και γυναίκες, νέοι έως 30 ετών. Είναι γεροδεμένοι, ψηλοί, με ωραία σώματα και ίσια πόδια, πλατύ κεφάλι και μέτωπο, μεγάλα μάτια, με χρώμα δέρματος καθόλου μαύρο, μαλλιά ολόισια κομμένα πιο πάνω από τα φρύδια. Πολλοί ιθαγενείς βάφουν τα πρόσωπά τους, άλλοι τα σώματά τους ή τα μάτια ή τη μύτη. Ονομάζουν το νησί τους Γκουαναχανί, η ομιλία τους είναι άνετη και καθαρή, αν και δεν καταλαβαίνω τίποτα από ό,τι λένε. Είναι φιλικοί και καλοδιάθετοι, με μοναδικά όπλα τα μικρά τους δόρατα. Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να ακολουθήσουν την Αγία μας Πίστη με αγάπη παρά με βία και θέλω αυτοί οι ιθαγενείς να μας αντιμετωπίσουν φιλικά. Γι αυτό τους πρόσφερα κόκκινα καπέλα και γυάλινες χάντρες και τα δέχτηκαν με χαρά. Ήρθαν στα πλοία μας είτε κολυμπώντας είτε με βάρκες φτιαγμένες από κορμούς, φέρνοντας παπαγάλους, μπάλες από νήμα μπαμπακιού, καμάκια και ένα ξερό φύλλο (καπνού) που το θεωρούσαν πολύτιμο. Πολλοί άντρες είχαν σημάδια στα σώματά τους κι έμαθα με νοήματα ότι άνθρωποι από κοντινά νησιά ήρθαν για να τους αιχμαλωτίσουν, αλλά τους πολέμησαν με όλες τους τις δυνάμεις. Μάλλον έρχονται εδώ άνθρωποι από τη στεριά και τους παίρνουν σκλάβους και πιστεύω ότι θα μπορούσαν να γίνουν καλοί και ικανοί υπηρέτες, γιατί επαναλαμβάνουν αμέσως ό,τι τους λέμε. Θα μπορούσαν να γίνουν χριστιανοί, γιατί δεν φαίνεται να πιστεύουν σε κάποια θρησκεία. Αν συμφωνούν οι Ηγεμόνες μας, θα πάρω έξι από αυτούς στην αναχώρησή μας για να μάθουν τη γλώσσα μας. Σάββατο 13 Οκτωβρίου 1492 Άνθρωποι από το Σαν Σαλβαδόρ συνεχίζουν να έρχονται στα πλοία μας με τις καλοφτιαγμένες βάρκες τους, φέρνοντας μαζί τους κι άλλες μπάλες βαμβακιού, δόρατα και παπαγάλους.

36 Με πολλή προσοχή προσπάθησα να μάθω αν εδώ υπάρχει χρυσάφι, καθώς είδα μερικούς ιθαγενείς να φορούν ένα μικρό κομμάτι χρυσού κρεμασμένο στη μύτη τους. Με νοήματα κατάλαβα ότι θα μπορούσα στα νότια να βρω κάποιον βασιλιά με πολύ χρυσάφι, αλλά κανένας δεν ήθελε να με συνοδεύσει σε αυτό το ταξίδι. Το νησί αυτό είναι πολύ μεγάλο και φαρδύ, με πολλά δέντρα και νερά, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι, με τόσα λίγα να δώσουν και με τόση ευχαρίστηση. Κυριακή 14 Οκτωβρίου 1492 Έπλευσα κατά μήκος του νησιού προς ΒΒΑ για να δω την άλλη ανατολική πλευρά και τα χωριά. Σύντομα εμφανίστηκαν πολλοί ιθαγενείς που μας έφεραν νερό και φαγητό και θεώρησαν ότι ερχόμαστε από τον ουρανό. Έπεφταν στην άμμο και σήκωναν τα χέρια στον ουρανό ευχαριστώντας τον Θεό. Συνέχισα να πλέω με το καράβι για να δω όλο το νησί για πλήρη περιγραφή και επίσης για να βρω ένα κατάλληλο μέρος για το χτίσιμο ενός φρουρίου. Είδα τόσα πολλά νησιά, ώστε δεν ήξερα σε ποιο να πρωτοπάω. Οι άντρες που αιχμαλώτισα μου είπαν με νοήματα ότι πρέπει να είναι πάνω από εκατό. Έψαξα και βρήκα το μεγαλύτερο από όλα κι ενώ δεν θα μπορούσα να είμαι εκεί πριν τη δύση του ήλιου, αποφάσισα να περιμένω έως αύριο το πρωί. Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 1492 Στο νησί που έφτασα το ηλιοβασίλεμα έδωσα το όνομα Σάντα Μαρία ντε λα Κονθεπθιόν. Δεν επιθυμώ να πλέω σε άγνωστα μέρη τη νύχτα, καθώς δεν θέλω να προσπεράσω κανένα νησί χωρίς προηγουμένως να το πάρω υπό την κατοχή μου, αν και εφόσον έχεις πάρει ένα, μπορείς να τα διεκδικήσεις όλα. Τρίτη 16 Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 1492 Το επόμενο νησί που επισκέφτηκα 24 μίλια δυτικά από την Σάντα Μαρία ντε λα Κονθεπθιόν το ονόμασα Φερναντίνα. Όλα τα νησιά είναι πολύ πράσινα και εύφορα, αλλά πρέπει να προχωρήσω για να ανακαλύψω κι άλλα νησιά για χρυσάφι. Όλοι οι ιθαγενείς που είδα μέχρι τώρα μοιάζουν μεταξύ τους, έχουν την ίδια γλώσσα και τις ίδιες συνήθειες. Οι κάτοικοι της Φερναντίνα φαίνονται πιο ήσυχοι, ζουν με περισσότερη τάξη και είναι περισσότερο απλοχέρηδες, καθώς κουβάλησαν μεγαλύτερο φορτίο από εκείνους του πρώτου νησιού. Είναι καταπράσινο και εύφορο νησί και είμαι σίγουρος ότι σπέρνουν και θερίζουν. Είδα πολλά δέντρα διαφορετικά μεταξύ τους, άλλα με φύλλα σαν του ζαχαροκάλαμου και άλλα με φύλλα σαν του μαστιχόδεντρου. Τα ψάρια είναι τόσο διαφορετικά από τα δικά μας, με χρώματα τόσο φωτεινά που χαίρεσαι να τα κοιτάς. Επίσης υπάρχουν και φάλαινες. Δεν είδα κανένα άλλο ζώο της ξηράς, εκτός από παπαγάλους και σαύρες. Τα σπίτια μοιάζουν με τις σκηνές των Μαυριτανών, με μεγάλο ύψος και καλές καπνοδόχους. Οι Υψηλότητες σας μπορούν να είναι ήσυχες ότι η γη αυτή είναι η καλύτερη, η ευφορότερη, η πιο επίπεδη και με το καλύτερο κλίμα από όλα τα άλλα μέρη που υπάρχουν στο κόσμο.

37 Εργασία των μαθητών: Γάλλου Ε.Κ., Παππά Β. Βιβλίο που μελετήθηκε: «Ο νέος κόσμος. Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων», Αμέρικο Βεσπούτσι, μετάφραση Δημήτρης Δεληολάνης, εκδόσεις Στοχαστής Νέος Κόσμος Στα τέλη του 1503 ή στις αρχές του 1504 κυκλοφόρησε στην Φλωρεντία ένα μικρό βιβλιαράκι γραμμένο σε άκομψα λατινικά, τυπωμένο με γοτθικούς χαρακτήρες, που έφερε τον τίτλο Νέος Κόσμος. Σε αυτό κάποιος Albericus Vesputius ισχυριζόταν, ότι έκανε μια ανακάλυψη που ανέτρεπε τις θεωρίες των αρχαίων γεωγράφων γύρω από τα όρια του κατοικημένου κόσμου. Τα εδάφη που ανακαλύφθηκαν δυτικά είχαν ξαφνιάσει τους πάντες. Δεν ήταν καθόλου εύκολο να επινοηθεί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μια νέα κοσμογραφία που να αντικαθιστά την αρχαία. Εκτός από τους ναυτικούς και τους αρχαίους θρύλους, που συνήθως αφορούσαν περιορισμένο αριθμό νησιών, απουσίαζε παντελώς οποιοδήποτε θεωρητικό πλαίσιο που να τεκμηριώνει την ύπαρξη ενός νέου κόσμου. Η γεωγραφία του Πτολεμαίου μιλούσε για διάφορες κατευθύνσεις. Σε αυτή τη βάση γίνονταν εύκολα αποδεκτές προσθήκες στην κεντρική Ασία ή τη νότιο δυτική Αφρική. Αλλά πάντα ο κατοικημένος κόσμος περιοριζόταν στο ένα τέταρτο της γης. Γρήγορα αυτό το βιβλιαράκι έγινε ανάρπαστο. Μέσα σε λίγες εβδομάδες επανεκδόθηκε κι ανατυπώθηκε στη Βενετία, το Παρίσι, το Άουσμπουργκ, τη Νυρεμβέργη, την Αμεβέρσα, την Κολωνία,και το Ροστόκ. Σε μισό αιώνα είχαμε καμιά πενηνταριά επανεκδόσεις, ώσπου το 1550 ο ενετός Τζοβάνι Μπατίστα Ραμούζιο το εντάσσει στην περίφημη συλλογή του : Περίληψη γραμμένη στα Ιταλικά. Στο Νέο Κόσμο ο Βεσπούτσι αναφέρεται στο ταξίδι που πραγματοποίησε το για λογαριασμό του βασιλιά της Πορτογαλίας. Ο ίδιος όμως λέει πως είχε ήδη ταξιδέψει δυο φορές για λογαριασμό του βασιλιά της Καστίλης και πως ετοιμάζεται να βγει στη θάλασσα για τέταρτη φορά, πάλι στην υπηρεσία του πορτογάλου ναυάρχου. Επίσης για τέσσερα ταξίδια μιλάει και η Επιστολή του Αμέρικο Βεσπούτσι γύρω από τα νησιά που ανακάλυψε ξανά σε τέσσερα ταξίδια του, πιο γνωστή ως Επιστολή στον Σοντερινι που κυκλοφόρησε το Το πρώτο ταξίδι φαίνεται να πραγματοποιήθηκε από τις 10 Μαΐου 1497 μέχρι τις 15 Οκτωβρίου Το δεύτερο ταξίδι ξεκίνησε στις 16 Μαΐου 1499 και τελείωσε στις 8 Σεπτεμβρίου Το τρίτο από τις 10 Μαΐου 1501 μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου Το τέταρτο και τελευταίο από τις 10 Μαΐου 1503 μέχρι τις 18 Ιουνίου Οι λαοί με τους οποίους ήρθε σε επαφή περιγράφονται σύμφωνα με τις ακριβείς παραμέτρους αξιολόγησης των ανθρώπινων κοινωνιών. Η πολεμική για τον ανθρώπινο χαρακτήρα των Ίντιος, που οι πορτογάλοι δουλοκτήτες θεωρούσαν «ομιλούντα ζώα», δεν είχε ακόμη ξεσπάσει. Η περιγραφή ξεκινά από την όψη τους

38 για να φτάσει στην τροφή, κατοικία, θρησκεία, την κοινωνική οργάνωση, τους πολέμους και τα αίτια τους. Όπως κι στα άλλα κείμενα, ο Βεσπούτσι δεν παραλείπει να τονίσει την έκπληξη για τα δύο χαρακτηριστικά των λαών αυτών. Το πρώτο είναι η γύμνια τους, αυτή η διάχυτη και γενική έλλειψη ενδυμασίας που φαίνεται να σκανδάλισε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο τον καθολικότατο εξερευνητή. Περισσότερο, σίγουρα, από τα ελευθεριάζοντα σεξουαλικά τους ήθη, που περιγράφονται χωρίς αγνότητα, άλλα στα πλαίσια της νόμιμης και θεμιτής προσπάθειας να γίνουν κατανοητά τα θεμέλια της οικογένειας και της κοινωνίας τους. Μια ερεύνα λεπτομερής, προσεκτική, καθόλου επιφανειακή, όπως δείχνει και το δεύτερο στοιχείο, που φαίνεται να εντυπωσίασε περισσότερο τον Βεσπούτσι : την κοινωνική οργάνωση των ιθαγενών. Ο Βεσπούτσι σχολιάζει την κοινωνική αναρχία που επικρατεί, την έλλειψη ιδιοκτησίας και καταναγκασμού, την παντελή ελευθερία στις διαπροσωπικές σχέσεις. Δεν είναι φυσικά οι μόνες περιγραφές, που μας μετέφεραν πληροφορίες για τις πιο πρωτόγονες προ-κολομβιανές κοινωνίες της Αμερικής. Το πνεύμα του Βεσπούτσι ξεχωρίζει γιατί θέτει τα θεμέλια εκείνου, που τρεις αιώνες αργότερα, στην εποχή του Διαφωτισμού, θα γίνει γνωστό ως «ο μύθος του καλού αγρίου». Σχετικά «καλού» βέβαια, αφού ο Βεσπούτσι όπως και ο Κολόμβος και άλλοι πριν και μετά από αυτόν, δεν παραλείπουν να επεκταθούν σε αφθονία αποτρόπαιων λεπτομερειών γύρω από τις καβαλιστικές συνήθεις αυτών των πρώτων Αμερικανών. Και από τότε, από τον Βεσπούτσι μέχρι τον Λεβι Στρως, ο δυτικός κόσμος δεν θα πάψει να αναρωτιέται αν πράγματι ήταν μέχρι τέλους τελετουργική η καταβρόχθιση του εχθρού. Το κείμενο της επιστολής του Σοντερίνι, λοιπόν, ήταν σε θέση να ικανοποιήσει απαιτητικούς αναγνώστες και να ανοίξει ρήγμα στα τείχη του ακαδημαϊκού δογματισμού. Αυτό όμως δεν συνέβη ενώ η επιστολή ούτε καν τυπώθηκε στα ιταλικά. Ο λόγος είναι απλός και χωρίς αμφιβολία οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην γλώσσα του Βεσπούτσι. Όχι μόνον αυτόν, άλλα όλα τα κείμενα που του αποδίδονται, συστηματικά βρίθουν από γλωσσικούς υβριδισμούς, τόσο που σε πολλά σημεία θα έπρεπε να ήταν εντελώς δυσνόητα για τους Φλωρεντινούς αναγνώστες. Η πιο πιθανή εξήγηση είναι πως ο Βεσπούτσι, που είχε σταλεί στη Σεβίλλη από τον Λαυρέντιο των Μεδίκων ήδη από το 1491, σε ηλικία 37 ετών πράγματι χρησιμοποιούσε υβριδική γλώσσα, βαθειά επηρεασμένη από το Ισπανικά και τα Πορτογαλικά. Η επιστολή στον Σοντερίνι είχε αντίθετα μεγάλη επιτυχία στα λατινικά. Την εκτύπωσή της ανέλαβε το 1507 ο γερμανός γεωγράφος Martin Waldessemuller,ένας θαυμαστής του Βεσπούτσι που όχι μόνο την περιέβαλε στο έργο του Cosmographiae Introduction, αλλά φρόντισε να κάνει και μια πρόταση που είχε απρόβλεπτη επιτυχία: η νέα ήπειρος να ονομαστεί America, προς τιμήν του Φλωρεντινού. Τα δυο κείμενα λοιπόν, το Mundus novus και του Quattuor navigotiones, προκάλεσαν και έντονες αντιδράσεις. Η κυριότερη κατηγορία εναντίον του ήταν πως θέλησε να επισκιάσει τον Κολόμβο αποδίδοντας στον εαυτό του την ανακάλυψη της νέας ηπείρου. Είναι ο Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζα, που πρώτος τον κατηγόρησε το 1552 στην περίφημη έκθεση του στον δον Φίλιππο πρίγκιπα της Ισπανίας. Η νέα ήπειρος, έγραψε ο δομινικανός καλόγερος, δεν έπρεπε να ονομαστεί Αμερική,άλλα

39 Colymbra ή Columbro, από τον Κολόμβο. Υπάρχουν ενδείξεις πως παρόμοιες κατηγορίες κυκλοφορούσαν από στόμα σε στόμα ακόμη πιο πριν. Το πραγματικό Βεσπουτσιανό ζήτημα, που παραμένει ακόμη άλυτο, γεννήθηκε όταν ανακαλύφθηκαν άλλες τρεις επιστολές του Βεσπούτσι προς τον Λαυρέντιο του Πιερ Φραν Τσέσκο των Μεδίκων. Η πρώτη όμως είχε ημερομηνία 18 ή 28 Ιουλίου 1500 και δημοσιεύτηκε το Από τις τρεις αυτή είναι εκείνη με το περισσότερο λογοτεχνικό ύφος και φαίνεται πως συνόδευε, ως επεξηγηματικό σχόλιο, την αποστολή ενός χάρτη και μιας υδρόγειου, που είχε φτιάξει ο ίδιος ο Βεσπούτσι. Η δεύτερη φαίνεται να γράφτηκε στη νήσο του Πρασίνου Ακρωτηρίου στις 4 Ιουνίου 1501 και δημοσιεύτηκε το Αυτή η επιστολή παραλείφτηκε από την παρούσα έκδοση, διότι θεωρήθηκε πως θα αποτελούσε ξένο σώμα, αφορά προπαντός τα ταξίδια των Πορτογάλων προς τις Ινδίες. Δεν έχει δηλαδή το χαρακτήρα της προσωπικής μαρτυρίας, που χαρακτηρίζει τα υπόλοιπα τέσσερα κείμενα του Βεσπούτσι που, με την παρούσα έκδοση, μεταφραστήκαν πρώτη φορά στα ελληνικά. Η τρίτη επιστολή φαίνεται να στάλθηκε το 1502 από τη Λισαβόνα και δημοσιεύτηκε το Πρόκειται για οικογενειακές επιστολές, που περιέχουν και καθαρά ιδιωτικά ζητήματα. Δεν γραφτήκαν για να εκτυπωθούν, άλλα για να κυκλοφορήσουν σε εκείνο το περιβάλλον ουμανιστών έμπορων της Φλωρεντίας, που τόσο σημαντικό ρολό έπαιξε στην ιστορία των ανακαλύψεων. Κοντά όμως στους Φλωρεντινούς της Φλωρεντίας πρέπει να καταγράψουμε, ως ιδεώδεις συνομιλητές του αποστολέα, κι εκείνους, που είχαν εγκατασταθεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία,στις φλωρεντινές παροικίες της Σεβίλλης και της Λισαβόνας. Σε αυτές τις επιστολές γίνεται νύξη μονάχα σε δυο ταξίδια. Το πρώτο στην υπηρεσία του βασιλιά της Ισπανίας από τις 18 Μαΐου μέχρι τον Ιούνιο του Το δεύτερο για λογαριασμό του βασιλιά της Πορτογαλίας από τις 13 Μαΐου 1501 μέχρι τον Ιούλιο του Το βιβλίο αποτελείται κυρίως από τις επιστολές του Βεσπούτσι στους ανωτέρους άρχοντες κι βασιλείς του, για τις προόδους του κι τις ανακαλύψεις του. Στα ταξίδια διαπίστωσε ότι η ήπειρος που ανακάλυψε δεν ήταν η ανατολική Ασία όπως πίστευαν όλοι εκείνη την εποχή, μέχρι εκείνη την στιγμή. Ο Βεσπούτσι έκανε κάτι πρωτοποριακό, αφού αναθεώρησε όλες τις θεωρίες για τον κόσμο κι για αυτό η ήπειρος που ανακάλυψε πήρε κι το όνομα του «Αμερική». Στις περιοχές, που ανακάλυψε ο Αμέρικο παραξενεύτηκε από τους ανθρώπους, που συνάντησε. Από τον πολιτισμό, τις ιδέες, τα ήθη κι την καθημερινότητα τους. Παραξενεύτηκε έντονα όμως γιατί πολλές φορές η συμπεριφορά τους ήταν απάνθρωπη, αφού έτρωγαν ανθρώπους, κυκλοφορούσαν γυμνοί χωρίς να ντρέπονται, γιατί δεν γνώριζαν για τον πολιτισμό. Μάλιστα πολλές φορές, προσπάθησαν να τους μάθουν τρόπους, αλλά αυτοί δεν υποχωρούσαν, γιατί έτσι είχαν μεγαλώσει χωρίς τάξη κι ηθική. Ακόμη, ο Βεσπούτσι παρατήρησε στις περιοχές που πήγε πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Για αυτό κι ο Βεσπούτσι, επειδή ήταν και μεγάλος συλλέκτης, φρόντιζε να παίρνει μαζί του ζώα, φυτά κι ότι άλλο του φαινόταν σπουδαίο. Επίσης, λόγω και της μεγάλης μόρφωσής του, ο Αμέρικο ανακάλυψε νέους αστερισμούς, που βοήθησαν στην συνεχεία ναυτικούς για τα ταξίδια τους στην θάλασσα. Ωστόσο αν κι ο Βεσπούτσι έστειλε πολλές επιστολές αμφισβητήθηκε ότι είναι ψεύτικες κι ότι πότε δεν πήγε στα μέρη που αναφέρει. Παρόλα αυτά υπήρξαν πολλοί υποστηρικτές που εξακρίβωσαν ότι πήγε στην Αμερική κι ανακάλυψε πολλές περιοχές και πολιτισμούς.

40 Επιστολές Μεγαλοπρεπή Κύριε μου, πάει πολύς καιρός που δεν έγραψα στη Μεγαλοπρέπεια Σας. Κι αυτό δεν οφείλεται σε τίποτε άλλο, πάρα στο ότι δεν συνέβη τίποτα το άξιο να μνημονευτεί. Η παρούσα είναι για να σας ενημερώσει για τον τρόπο με τον όποιο ήρθα κατά τα μέρη της Ινδίας, δια μέσου της θάλασσας του Ωκεανού και πως φτάσαμε εδώ με τη χάρη του Θεού, για τη σωτήρια αυτής της πόλης της Σεβίλλης. Διότι πιστεύω πως η Μεγαλοπρέπεια Σας θα ευαρεστηθεί να μάθει όλα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και τα πιο θαυμαστά πράγματα που αντίκρισα. Αν κατά τύχη μακρηγορήσω στην αφήγηση κάποιου απ όλα αυτά, αρχίστε την ανάγνωση όταν θα είστε ευδιάθετος, όταν σηκωθείτε από το τραπέζι για να φάτε φρούτα. Θα γνωρίζει η Μεγαλοπρέπεια Σας πως, για λογαριασμό της Υψηλότητας αυτών των Βασιλιάδων της Ισπανίας, σάλπαρα με δυο καραβέλες προς δυσμάς την ημέρα 18 Μαΐου 1499 για να πάω να ανακαλύψω τη δυτική πλευρά, διασχίζοντας τη Θάλασσα του Ωκεανού. Ξεκίνησα την πορεία μου πλευρίζοντας τις Αφρικάνικες ακτές μέχρις ότου έφτασα στις Τυχερές Νήσους, που σήμερα αποκαλούνται Κανάριες Νήσοι. Αφού φόρτωσα όλα τα απαραίτητα εφόδια και κάναμε τις δεήσεις και προσευχές μας, ανοίξαμε πανιά από ένα νησί που ονομάζεται Γκομέρα. Κατευθύναμε την πλώρη προς το λίβα και πλεύσαμε για 24 ήμερες με ούριο άνεμο χωρίς να αντικρίσουμε καθόλου γη. Την 24 ημέρα αντικρίσαμε γη και είχαμε πλεύσει 1300 λεύγες από την πολύ Κάλις προς την κατεύθυνση που φυσούσε ο λίβας. Αφού αντικρίσαμε γη, ευχαριστήσαμε το Θεό και κατεβάσαμε τις λέμβους. Αποβιβαστήκαμε με 15 άνδρες κι είδαμε πως εκεί είχε τόσα πολλά δένδρα που μείναμε έκθαμβοι όχι μόνο για τις διαστάσεις τους άλλα και για εκείνες των χόρτων. Δεν χάνουν πότε την φυλλωσιά τους κι αναδύουν συνεχώς ένα εξαίσιο άρωμα, αφού είναι όλα τους αρωματικά φυτά. Κι ήταν τόσο ευχαρίστα στην όσφρηση που νιώσαμε ηδονή όλοι μας. Πήγαμε με τις λέμβους κατά μήκος της ακτής για να βρούμε κατάλληλο μέρος για να ξεμπαρκάρουμε. Επειδή ήταν ρηχά ταξιδέψαμε όλη την ημέρα μέχρι το βραδύ χωρίς να βρούμε κάποιο άνοιγμα ή κατάλληλο μέρος για να πιάσουμε στεριά. Όμως μας εμπόδιζαν, όχι μόνον τα ρηχά νερά, άλλα και οι πυκνές δενδροστοιχίες κι έτσι συμφωνήσαμε να γυρίσουμε στα πλοία για να δοκιμάσουμε να αποβιβαστούμε κάπου αλλού. Σε αυτή τη θάλασσα αντικρίσαμε ένα θαυμαστό πράγμα. Πριν πιάσουμε στεριά, στις 15 λεύγες βρήκαμε γλυκό νερό σαν ποταμίσιο, ήπιαμε από αυτό και γεμίσαμε κι όλα τα βαρέλια που μας είχαν αδειάσει. Όταν γυρίσαμε στα πλοία σηκώσαμε τις άγκυρες, ανοίξαμε πανιά και βάλαμε πλώρη προς τον νότο, γιατί είχα την πρόθεση να δω αν μπορούσα να περιπλεύσω ένα ακρωτήρι που ο Πτολεμαίος ονομάζει Ακρωτήριο Καττιγκάρα και που βρίσκεται κοντά στο (Μεγάλο Κόλπο). Ήμουν πράγματι της γνώμης πως δεν ήμασταν μακριά, συμφώνα με τις μοίρες σε μήκος και πλάτος, όπως θα σας εξηγήσω αργότερα. Ταξιδεύοντας νοτιά κατά μήκος της ακτής αντικρίσαμε της εκβολή δυο τεράστιων ποταμών. Ο ένας ερχόταν από τη δύση και πήγαινε προς ανατολάς και είχε πλάτος 4 λεύγες, δηλαδή 16 μίλια. Ο άλλος πήγαινε από νότο προς βορρά και είχε πλάτος τρεις λεύγες, δηλαδή 12 μίλια. Νομίζω πως ήταν αυτοί οι δυο μεγάλοι ποταμοί που με τα πολλά νερά τους είχαν προκαλέσει το φαινόμενο των γλυκών νερών. Επειδή τα νερά στην ακτή εξακολουθούσαν να είναι ρηχά συμφωνήσαμε να μπούμε σε έναν από αυτούς τους δυο πόταμους με τις λέμβους και να προχωρήσουμε μέχρι

41 να βρούμε ή κατάλληλο μέρος για να ξεμπαρκάρουμε ή ανθρώπινο πληθυσμό. Αφού ετοιμάσαμε τις λέμβους μας και φορτώσαμε εφόδια για 4 ήμερες, κατεβήκαμε στο ποτάμι με είκοσι καλά οπλισμένους άνδρες και τραβήξαμε κουπί για δυο ήμερες και 15 λεύγες. Δοκιμάσαμε να αποβιβαστούμε σε πολλές μεριές άλλα συνεχώς πέφταμε σε ρηχά νερά και σε δένδρα τόσο πυκνά που με δυσκολία μπορούσε να πετάξει ανάμεσα τους ένα πουλί. Ανεβαίνοντας έτσι το ποτάμι συναντήσαμε αδιάψευστα σημάδια πως η ενδοχώρα κατοικείτο. Επειδή οι καραβέλες είχαν μείνει σε μέρος επικίνδυνο στην περίπτωση που ο άνεμος γύριζε, το βραδύ της δεύτερης ημέρας αποφασίσαμε να γυρίσουμε στις καραβέλες και έτσι κάναμε. Εκείνο που αντίκρισα εδώ ήταν άπειρα πούλια με διάφορες μορφές και χρώματα και πολλούς παπαγάλους τόσων πολλών ειδών που ήταν θαύμα να τους βλέπεις, άλλοι είχαν το χρώμα του σιταριού, άλλοι ήταν πράσινοι, πολύχρωμοι, λεμονί, άλλοι καταπράσινοι, άλλοι μαύροι και ροζ. Τα υπόλοιπα πουλιά που ήταν στα δένδρα κελαηδούσαν με τρόπο τόσο απαλό και μελωδικό που πολλοί σταματούσαν για να τα ακούσουν. Τα δένδρα είναι τόσο ωραία και επιβλητικά που νομίζαμε πως ήμασταν στον επίγειο παράδεισο. Κανένα από εκείνα τα δένδρα και ούτε οι καρποί τους δεν μοιάζουν με τα δικά μας. Στο ποτάμι είδαμε και πολλών ειδών ψαριά διαφορών διαστάσεων. Μόλις φτάσαμε στα πλοία ξεκινήσαμε. Κάναμε πανιά και κρατούσαμε την πλώρη πάντα νότια. Ταξιδεύαμε προς αυτή την κατεύθυνση. Μείναμε πολύ στη θάλασσα, για 40 λεύγες, όπου συναντήσαμε ένα θαλάσσιο ρεύμα που πήγαινε από σιρόκο προς μαΐστρο. Ήταν τόσο μεγάλο και δυνατό που φοβηθήκαμε πολύ και περάσαμε μεγάλο κίνδυνο. Το ρεύμα είναι τόσο δυνατό που εκείνα στο Γιβραλτάρ, στο φάρο της Μεσσήνης, μοιάζουν με βάλτο μπροστά του. Έτσι καθώς μας ερχόταν στην πλώρη, δεν προχωρούσαμε καθόλου, παρόλο που είχαμε ευνοϊκό άνεμο από την πλευρά μας. Αφού λοιπόν, είδαμε πως δεν προχωρούσαμε καθόλου και ήμασταν σε μεγάλο κίνδυνο, συμφωνήσαμε να γυρίσουμε την πλώρη προς τον μαΐστρο και να πλεύσουμε προς βορρά. Επειδή, αν θυμάμαι καλά, ξέρω πως η Μεγαλοπρέπεια Σας γνωρίζει κάτι από κοσμογραφία, θέλω να σας γράψω που βρισκόμασταν στην θαλασσοπορία μας, σε μήκος και πλάτος. Σας λέω πως ταξιδέψαμε τόσο νοτιά που φτάσαμε στην διακεκαυμένη ζώνη και μπήκαμε στον (Τροπικό) κύκλο του Καρκίνου. Πρέπει να θεωρήσετε βέβαιο πως μέσα σε λίγες μέρες, ταξιδεύοντας την διακεκαυμένη ζώνη, είχαμε τέσσερις σκιές κάτω από τον ήλιο. Όταν ο ήλιος ήταν το μεσημέρι στο ζενίθ, εννοώ όταν ο ήλιος βρισκόταν στην μεσημβρία μας, δεν είχαμε καθόλου σκιά. Επειδή όλα αυτά μου συνέβησαν πολλές φορές, τα έδειξα στην ομήγυρη και ζήτησα τη μαρτυρία της για τους άξεστους ανθρώπους που δεν ξέρουν πως η ηλιακή σφαίρα κινείται στο ζωδιακό κύκλο. Μια φορά λοιπόν έβλεπα σκιά προς μεσημβρία, ύστερα προς βορρά, ύστερα προς τη δύση και ύστερα προς την ανατολή και καμία φορά για μια ή δυο ώρες το μεσημέρι δεν είχαμε καθόλου σκιά. Ταξιδέψαμε τόσο στη διακεκαυμένη ζώνη με νότιο άνεμο που βρεθήκαμε κάτω από την γραμμή του Ισημερινού κι είχαμε τον έναν πόλο και τον άλλον στον ορίζοντα μας. Εκεί προχωρήσαμε για 6 μοίρες και χάσαμε εντελώς τον πολικό αστέρα. Μόλις που διακρίναμε τα άστρα της Μικρής Άρκτου ή για να είμαι σαφέστερος τους Φρουρούς που γυρνούν γύρω από το στερέωμα. Εγώ, που επιθυμούσα να είμαι ο εξερευνητής που θα επισήμαινε το Άστρο του στερεώματος του αλλού πόλου, έμεινα πολλά βραδιά ξάγρυπνος για να κοιτάξω την κίνηση των άστρων, στον άλλο πόλο, για να σημειώσω ποιο από αυτά κινείτο

42 λιγότερο και πιο ήταν πιο κοντά στο στερέωμα. Δεν μπόρεσε όμως, όσες νύχτες και να ξαγρύπνησα κι όσα εργαλεία κι αν χρησιμοποίησα, δηλαδή το ηλιακό ωρολόγι και τον αστρολάβο κι άλλα όργανα που σημαδεύουν στα άστρα, να σημειώσω Άστρο που να είχε λιγότερο από 10 μοίρες κίνηση γύρω από το στερέωμα. Γι' αυτό δεν έμεινα μέσα μου ικανοποιημένος για να θεωρήσω κανένα Άστρο ως πόλο της μεσημβρίας εξαιτίας της γρήγορης κυκλικής κίνησης που έκαναν γύρω στο στερέωμα. Ενώ ταξιδεύαμε προς αυτή την κατεύθυνση, θυμήθηκα κάτι που είπε ο ποιητής μας ο Δάντης στο πρώτο κεφάλαιο του Καθαρτήριου, όταν προσποιείται πως βγαίνει από το δικό μας ημισφαίριο και βρίσκεται στο άλλο. Για να περιγράψει λοιπόν τον πόλο της Ανταρκτικής λέει αυτό τα λόγια: Γύρισα δεξιά και πρόσεξα τον άλλο πόλο κι είδα τέσσερα άστρα που κάνεις δεν είδε πότε εκτός από τους πρώτους ανθρώπους. Ο ουρανός φαινόταν να χαίρεται από τις φλογίτσες τους. 'Ω μέρος βορινό, είσαι φτωχό, γιατί δεν μπορείς να δεις τα άστρα ετούτα. Κατ' εμέ ο ποιητής σε αυτούς τους στίχους θέλει να μας περιγράψει με τα τέσσερα άστρα τον πόλο του αλλού στερεώματος. Και δεν πείστηκα μέχρι τώρα πως ότι λέει δεν θα αποδειχτεί αληθινό γιατί εγώ παρατήρησα τέσσερα άστρα που σχημάτισαν την μορφή του αμύγδαλου και κινούνταν αργά. Αν ο Θεός μου δώσει ζωή και υγεία ελπίζω γρήγορα να γυρίσω σ' εκείνο το ημισφαίριο και να μην επιστρέψω πριν πάρω το στίγμα του πόλου. Καταλήγοντας λέω πως η πλεύση μας ήταν τόσο νοτιά που απομακρυνθήκαμε στην πορεία από την πολύ Κάλις 41 μοίρες και μισή, διότι επάνω από την πολύ Κάλις ανέβαινε ο πόλος για 35 και μισή μοίρες κι εμείς περάσαμε 6 μοίρες από τη γραμμή του ισημερινού. Αυτά αρκούν για το πλάτος. Πρέπει να προσέξετε πως αυτό το ταξίδι πραγματοποιήθηκε τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο που, όπως ξέρετε, ο ήλιος διαρκεί περισσότερο σε αυτό το δικό μας ημισφαίριο και μακραίνει την διάρκεια της ημέρας ενώ συντομεύει εκείνη της νύχτας. Ενώ εμείς βρισκόμασταν στην γραμμή του ισημερινού ή 4 με 6 βαθμούς κοντά της, κατά την διάρκεια των μηνών Ιουλίου και Αύγουστου, η διάφορα της ημέρας με την νύχτα ήταν ανεπαίσθητη. Ήταν σχεδόν ίδια η μέρα με την νύχτα, τόσο μικρή ήταν η διάφορα. Όσο για το μήκος, σας λέω πως για να το βρούμε δυσκολεύτηκα πολύ γιατί κουράστηκα να εντοπίσω με βεβαιότητα την πορεία που είχα κάνει κατά πλάτος. Κουραστικά τόσο που στο τέλος δεν βρήκα καλύτερη λύση πάρα να κοιτάξω για να δω την νύχτα την αντίθεση των πλανητών και προπαντός της Σελήνης προς τους άλλους πλανήτες, διότι ο πλανήτης Σελήνη είναι ταχύτερος στην περιστροφή του από τους άλλους. Αφού σιγουρεύτηκα με το Αλμανάκ του Τζοβάνι ντα Μόντε Ρέτζιο, που γράφτηκε επάνω στο μεσημβρινό της πολύς Φεράρα, προσαρμόζοντας τον με τους υπολογισμούς των πινάκων του Δον Αλόνσο [Αλφόνσο ο Σοφός] κι αφού το μελέτησα πολλές νύχτες, σε μια από αυτές που ήταν 23 Αύγουστου 1499, είχαμε

43 συζυγία της Σελήνης με τον Άρη που, συμφώνα με το Αλμανάκ, έπρεπε να είχε γίνει τα μεσάνυχτα ή μισή ώρα πρωτύτερα. Διαπίστωσα έτσι πως όταν η Σελήνη ανέβηκε στον ορίζοντα μας, μιάμιση ώρα αφότου έδυσε ο ήλιος είχε ξεπεράσει τον πλανήτη από την ανατολική πλευρά. Εννοώ πως η Σελήνη βρισκόταν ανατολικά το Άρη περίπου μια μοίρα και κάτι λεπτά και τα μεσάνυχτα ήταν ανατολικότερα λίγο πολύ πεντέμισι μοίρες. Έτσι έκανα τις αναλογίες: «Αν στις 24 ώρες έχουμε 360 μοίρες, πόσες θα έχουμε σε πεντέμισι ώρες?». Και βρήκα πως θα έχουμε 82 μοίρες και μισή. Και αυτό ήταν το μήκος από τον μεσημβρινό της πόλης Κάλις. Αν υπολογίσουμε την κάθε μοίρα 16 λεύγες και 2/3, βρισκόμουν δυτικότερα της πόλης Κάλις 1366 λεύγες και μισή που ισοδυναμούν με 5466 μίλια και 2/3. Ο λόγος για τον όποιο υπολογίζω 16 λεύγες και 2/3 την κάθε μοίρα οφείλεται στο ότι, συμφώνα με τον Πτολεμαίο και τον Αλφαγκράνο [Αλ Φαργκάνι], η γη έχει περιφέρεια 24 χιλιάδες μίλια, που είναι 6000 λεύγες, τις όποιες διαιρώντας δια 360 μοιρών, έχει η κάθε μια μοίρα 16 λεύγες και 2/3. Αυτη την αναλόγια επιβεβαίωσα πολλές φορές με το στίγμα του πιλότου στο χάρτη και τη βρήκα αληθινή και σωστή.

44 Εργασία των μαθητών : Καλατζάκη Κ., Καντζά Ε., Κοντρολόζου Α. Βιβλίο που μελετήθηκε : «Ο πολιτισμός των μάγια. Εξιστόρηση των πραγμάτων του Γιουκατάν», Διέγο Ντε Λάντα, μετάφραση Νίκος Πρατσίνης, εκδόσεις Στοχαστής. Η Εξιστόρηση των πραγμάτων του Γιουκατάν Στις αρχές του 16 ου αιώνα είχε πια επικρατήσει η θέση του Αμέρικο Βεσπούτσιο που υποστήριζε ότι τα εδάφη που πάτησε ο Κολόμβος τα χώριζε η ανοιχτή θάλασσα από τις μέχρι τότε γνωστές Ινδίες. Είχε ήδη διαμορφωθεί η αντίληψη ότι η Αμερική αποτελούσε μια ξεχωριστή ήπειρο. Ο κατακτητής, φιγούρα κυρίαρχη στον εμποροκρατικό καπιταλισμό εκείνου του αιώνα, και η ανάλογη με αυτή του μεσαιωνικού ιππότη, όσον αφορά τα μοντέλα της ιδεαλιστικής ιστορικής σχολής είναι το leit motif που κυριαρχεί στις εικόνες που έχει το ευρύ κοινό για τον Νέο Κόσμο εκείνης της εποχής. Συνοπτική αποτίμηση του έργου Το έργο ανήκει σε ένα είδος που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ιστορία της Φύσης και των Ηθών. Αποτελεί την πρώτη και την σημαντικότερη γραπτή πηγή για την μελέτη των Μάγια. Στόχος του έργου είναι να καταδείξει τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι ιεραπόστολοι στο έργο του εκχριστιανισμού των ιθαγενών. Ο συγγραφέας (Ντιέγκο ντε Λάντα) στρέφει την προσοχή του στις αφηγήσεις ιθαγενών σχετικά με την καταγραφή των παραδόσεων τους που αντιλαμβάνεται ότι συνιστούν ιστορικές πηγές. Ξεκινώντας λοιπόν από την γεωγραφία περνάει στην εθνογραφία, την ανθρωπολογία και την ιστορία. Στο τέλος του βιβλίου παραθέτει πολύτιμες πληροφορίες για την χλωρίδα, την πανίδα, την αγροτική παραγωγή, τον ορυκτό πλούτο και την εκμετάλλευσή του. Επίσης, το βιβλίο είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο πάνω στον ισπανικό αποικισμό. Αυτό το επίπεδο ανάγνωσης, είναι ίσως και το πιο δύσκολο για τον μη ειδικό στην οικονομική ιστορία της εποχής καθώς επίσης και στην ιστορία των ιδεών του 16 ου αιώνα, τόσο εξαιτίας της πολυπλοκότητας του θέματος όσο και της λεπτής θέσης που βρίσκεται ο Λάντα. Τελειώνοντας την αποτίμηση του έργου, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε και σε μια φλέβα ηθικολογικού πρακτικισμού που το διατρέχει και αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την εμβάθυνση και την ερμηνεία.

45 Μερικά βασικά ζητήματα του επιστημονικού κλάδου που ασχολείται με τους Μάγια Το έργο του Λάντα έθεσε τα θεμέλια της Μαγιστικής, όπως Αιγυπτιολογία, Σινολογία κλπ της επιστήμης δηλαδή που ερευνά την ιστορία, εθνογραφία, θρησκεία, κοινωνία και οικονομία των Μάγια. Ακόμα, παραθέτονται οι πιο πρόσφατες θέσεις και ερωτήματα της Μαγιστικής πάνω σε ορισμένα ζητήματα που διαπραγματεύεται ο Λάντα στο έργο του. 1. Το φυσικό περιβάλλον: Είναι βέβαια η ζούγκλα και τα τενάγη που επιτρέπανε μοναχά την ανάπτυξη μιας γεωργίας της «εκχέρσωσης». 2. Χρονολόγηση: Οι Μάγια ήταν ο μόνος λαός στην Προκολομβιανή Αμερική που συνέλαβε την έννοια του «απόλυτου χρόνου» και αποπειράθηκε να βρει τρόπους μέτρησής του. Πέρα από τις πρόσκαιρες βασιλείες και τη διάρκεια των αστρονομικών φαινομένων, οι σοφοί των Μάγια προσδιόρισαν μια χρονολογία-βάση στο απώτερο παρελθόν, που τους χρησίμευε στην καταμέτρηση των ημερών μέχρι μια ημερομηνία που τη θεωρούσαν ότι άξιζε να τιμηθεί τελετουργικά. Η αρχαία στήλη Νο. 29 του Τικάλ περιέχει την καταγραφή ενός αθροίσματος ημερών από την «Αρχή του Κόσμου». Έτσι η «Αρχή του Κόσμου» κατά τους Μάγια τοποθετείται χρόνια πριν. 3. Τα Ιερογλυφικά: Η αποκρυπτογράφησή τους υποδηλώνει περισσότερο μια αδυναμία των επιστημόνων να συλλάβουν ένα τρόπο σκέψης και κοσμοαντίληψης. Οι Μάγια «έγραφαν» σε πέτρες, κεραμικά και φλοιούς δένδρων. Η ζωγραφική γραφή των Μάγια περιέχει ταυτόχρονα ζωγραφικά στοιχεία, ιδεογράμματα καθώς και ικανότητες φωνητικής απόδοσης ονομάτων όπως τα ευρωπαϊκά ανάγλυφα. Στα ιερογλυφικά των Μάγια μπορούμε να διακρίνουμε τριών ειδών αξίες: χρωματικές, μορφικές και λογοτεχνικές. Τα ιερογλυφικά σαν «γλώσσα» συνιστούν ένα αριθμητικό σύστημα, ένα ημερολογιακό, ένα χρωματικό καθώς και ένα σύστημα ονομάτων. Όσον αναφορά το αριθμητικό σύστημα τα σύμβολα ήταν απλά και κάθε πέντε μονάδες αναπαρίστανται. Για λόγους οικονομίας. Με μια ράβδο. Η πιο γνωστή χρήση του χρώματος σαν «σημαίνον» είναι αυτή που συσχετίζει το χρώμα με την κατεύθυνση και σε κάποιο επίπεδο αφαίρεσης, με τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Στους Μάγια έχουμε την εξής αντιστοιχία: Μαύρο-Βορράς, Λευκό-Δύση, Κόκκινο-Νότος, Κίτρινο-Ανατολή. 4. Θρησκεία: Και σε αυτόν τον τομέα η εθνολογία έχει τον κύριο λόγο, κυρίως χάρη στην μελέτη των παραδόσεων των σύγχρονων λαών νάουατλ όπου η αρχαία θρησκεία επιβίωσε στην σκιά του χριστιανισμού, κάτι ανάλογο με τον ορφισμό των κλασσικών ελληνικών χρόνων.

46 5. Ιστορία: Το μόνο ιστορικά βέβαιο που προκύπτει για τη Μετακλασική, Περίοδο των Μάγια όπως την εξιστορεί ο Λάντα, είναι η ακμή της Τσιτσέν- Ιτσά χάρη στους νέους οικιστές τους και η μετέπειτα μετακίνησή τους λόγω της πίεσης των Τολτέκων. Η βασική διαφοροποίηση ανάμεσα στα κλασσικά δημιουργήματα των δύο πολιτιστικών συνόλων (Κλασσικό Μαγιάμπ, Τεοτιουάκαν και Τενοτστίτλαν από τη μία και Μάτσου Πίτσου από την άλλη) εκδηλώνεται σε πρώτη ματιά σε θέματα ύφους και αισθητικής κατά την πορεία τους. Ενώ όσο πλησιάζουμε σε πιο σύγχρονες εποχές τα ανάγλυφα και οι τοιχογραφίες πολλαπλασιάζονται μέχρι το άπειρο και αποκτούν ένα όλο και πιο «βαρυφορτωμένο» συμβολικό περιεχόμενο, τα ύστατα δημιουργήματα των Ίνκας είναι υποδείγματα λιτότητας, απόλυτες φόρμες. Ο ερχομός των Ισπανών Οι πρώτοι Ισπανοί που καταφθάσανε στο Γιουκατάν ήταν ο Χερόνιμο Ντε Αγιλάρ από την Εθίχα με τα παλικάρια του, ακολούθησαν το Βαλδίβια που ερχόταν προς το Σάντο Δομίνκο με μία καραβέλα για να δώσει αναφορά για τα καθέκαστα στον Αρχιναύαρχο και στον Κυβερνήτη και να φέρει δουκάτα στον βασιλιά. Και η καραβέλα αυτή, φθάνοντας στην Τζαμάικα, κάθισε στους μπάγκους που τους αποκαλούν ντε Βίβορας όπου και χάθηκε και δεν γλιτώσανε παρά 20 άνδρες. 20 άνδρες μπήκαν σε μία βάρκα χωρίς πανιά και χωρίς καθόλου προμήθειες όργωσαν τις θάλασσες για 13 μέρες. Αφού είχαν πεθάνει από την πείνα σχεδόν οι μισοί έφθασαν στην ακτή του Γιουκατάν σε μια επαρχία που τη λένε ντε λα Μάγια. Αυτοί οι κακόμοιροι έπεσαν στα χέρια ενός κακού κασίκου που θυσίασε το Βαλδίβια και άλλους 4 στα είδωλα και στη συνέχεια παρέθεσε συμπόσια με το κρέας τους στο λαό. Βίος και δοξασίες των Μάγια Ο τρόπος που κατείχαν οι Ινδιάνοι για να φτιάχνουν τα σπίτια τους συνίστατο στο να τα καλύπτουν με άχυρο ή με φύλλα φοινικιάς. Και τους κάνανε πολύ μεγάλες τις κλίσεις για να μη μπαίνει βροχή και τους έριχναν κατά μήκος ένα τοίχο που κόβει όλο το σπίτι και στο τοίχο αυτό αφήνουν κάμποσες πόρτες προς το μισό που ονομάζουν ράχη του σπιτιού, όπου έχουν τα κρεβάτια τους. Το άλλο μισό το ασπρίζουν με ασβέστη ενώ οι ηγεμόνες είχαν ζωγραφισμένα αυτά τα μέρη με πολλά στολίδια. Οι παρακατιανοί επιβαρύνονταν με την κατασκευή των κατοικιών των ηγεμόνων. Παρέκει απ το σπίτι, όλο το χωριό δούλευε στα σπαρτά των ηγεμόνων. Κι έβγαζαν από αυτά κι έπαιρναν τόσο, όσο να μείνει αρκετό γι αυτόν και για το σπιτικό του. Κι όταν υπήρχε κυνήγι ή ψάρι, ή ήταν η εποχή που έφερναν το αλάτι, πάντα βγάζανε μερτικό για τον ηγεμόνα γιατί σε όλα αυτά δουλεύανε από κοινού. Και σαν πέθαινε ο ηγεμόνας αν και τον διαδέχονταν ο πρωτότοκος γιος, οι υπόλοιποι γιοι ήταν πάντα σεβαστοί και τους συνδράμανε και τους φέρονταν όπως αρμόζει σε αφέντες.

47 Οι ινδιάνοι του Γιουκατάν είναι πρόσχαροι άνθρωποι, ψηλοί, ευθυτενείς και γεροδεμένοι και όλοι τους είναι στραβοκάνηδες απ τα μικράτα τους, απ όταν οι μανάδες τους τούς κουβαλούσαν από εδώ και από κει καβαλικευτά στα καπούλια τους. Το χαν για καμάρι να είναι αλλήθωροι, πράγμα που το κατάφερναν επιτήδεια οι μανάδες τους, κρεμώντας τους στα μαλλιά από μικρά παιδιά, ένα κουρελάκι που τους έφτανε μέχρι την μέση των φρυδιών. Και καθώς αυτό κουνιόταν, ύψωναν συνεχώς τα μάτια κι έτσι καταλήγανε να μείνουν αλλήθωροι. Είχαν πλακουτσωτά κεφάλια και μέτωπα, δουλειά κι αυτή των μανάδων, τέχνη ολάκερη όταν παιδιά ακόμη, τους είχαν τρυπημένα τα αυτιά για κρίκους ή με βαθιές οδοντώσεις χαραγμένα για τις θυσίες. Δεν έτρεφαν γενειάδα, και λέγανε πως τους καίγανε τα πρόσωπα οι μανάδες τους με ζεματιστά πανιά, όταν ήταν παιδιά, για να μην τους βγουν γένια. Τρέφανε κόμη σαν γυναίκες. Στ απάνω μέρος την καίγανε σε σχήμα τέλειας στεφάνης κι έτσι μεγάλωνε προς τα κάτω, και το τμήμα μέσα στην στεφάνη έμενε κοντό και του κάνανε κοτσίδες και φτιάχνανε ναι γιρλάντα μ αυτό γύρω-γύρω στο κεφάλι, αφήνοντας πίσω την ουρίτσα να σχηματίζει φουντίτσες. Αγαπούσαν τις ωραίες μυρωδιές και γι αυτό χρησιμοποιούσαν μπουκέτα λουλουδιών κι αρωματικά βότανα, πολύ περίεργα και καλοδουλεμένα. Συνήθιζαν να βάφουν με κοκκινωπό χρώμα το πρόσωπο δείχνοντας έτσι κακάσχημοι, το χανε όμως για καμάρι. Η ενδυμασία τους ήταν μια μεγάλη ταινία πλάτους μιας παλάμης που τους χρησίμευε αντί για εσώρουχα και βράκες και που τις τυλίγανε μερικές βόλτες γύρω απ την ζώνη έτσι ώστε η μια άκρη να κρεμάει από μπρος και η άλλη από πίσω κι αυτές τις άκριες τις κάνανε οι γυναίκες τους με μεράκι και με ξόμπλια και φορούσαν μακρουλά και τετραγωνισμένα χράμια που τα δένανε στους ώμους. Φορούσαν σανδάλια από καννάβι ή από ακατέργαστο ξεραμένο δέρμα ελαφιού και δεν χρησιμοποιούσαν άλλα ενδύματα. Βασική τους τροφή είναι το καλαμπόκι, απ όπου κάνουν ποικίλα εδέσματα και ποτά, μέχρι και που το πίνουνε, έχουν τον τρόπο τους. Τους χρησιμεύει για φαΐ και για πιοτό, κι οι ινδιάνες ρίχνουν καλαμπόκι αποβραδίς να μουλιάσει σε ασβέστη και νερό, και το πρωί είναι μαλακό και μισοψημένο και μ αυτόν τον τρόπο του φεύγει το κοτσάνι κι η φλούδα. Δεν το χουν συνήθειο να τρώνε οι άντρες με τις γυναίκες μαζί. Αυτοί τρώνε το φαΐ τους καταγής και το πολύ-πολύ πάνω σε μια μικρή ψάθα για τραπέζι. Διακοσμούσανε τα κορμιά τους, κι όσο περισσότερο τα διακοσμούσανε τόσο πιο πολύ για αντρειωμένοι και λεβέντες περνιόνταν, γιατί η διακόσμηση ήταν μεγάλο μαρτύριο και γινόταν ως εξής: οι αξιωματούχοι διακοσμούσανε απ αυτό το μέρος που θέλανε με μελάνη και ύστερα χαράζανε απαλά τις ζωγραφιές κι έτσι, με το αίμα και τη μελάνη μένανε τα σημάδια στο κορμί. Κάνανε την διακόσμηση λίγο-λίγο, εξαιτίας του ότι ήταν μαρτύριο, κι επιπλέον στην συνέχεια πέφτανε άρρωστοι γιατί τους κακοφόρμιζαν τα έργα τους, έβγαινε πύο και μ όλα αυτά χλευάζανε αυτούς που δεν διακοσμούνταν. Οι ινδιάνοι ήταν ασυμμάζευτοι στο πιοτό και στο μεθύσι, πράγμα που τους επέφερε πολλά δεινά όπως το να αλληλοσκοτώνονται, να μπαίνουν βίαια στα κρεβάτια ενώ οι κακομοίρες οι γυναίκες που κάνανε τη σκέψη πως δε δέχονταν τους συζύγους τους, τόσο στους γονείς τους όσο και στα σπίτια των εχθρών, να βάζουνε φωτιά στα σπίτια τους και μ όλα τούτα το μεθοκόπι τους οδηγούσε στο χαμό.

48 Οι ινδιάνοι έχουν γουστόζικες διασκεδάσεις βασιζόμενες κυρίως στη μίμηση, αναπαριστούν δε με πολλή χάρη. Τόσο, που να τους μισθώνουν οι Ισπανοί για να βλέπουν τα σκέρτσα των Ισπανών που παίρνανε με τις κοπέλες τους, τις συζύγους τους, ή και αυτούς τους ίδιους, όταν αυτοί κάνουν είτε καλά είτε άσχημα τον καβαλιέρο, και να το κατόπιν με τόση αριστοτεχνικότητα όσο και λεπτότητα. Οι ινδιάνοι έχουν την καλή συνήθεια να βοηθιούνται αναμεταξύ τους σ όλες τις δουλειές. Στον καιρό της σποράς αυτοί που δεν έχουν δικούς τους ανθρώπους για να την κάνουν, μαζεύονται ανά 20 πάνω-κάτω, και κάνουν την δουλειά όλων όλοι μαζί. Όταν δουλεύουν στα χωράφια άλλο δεν κάνουν απ το να μαζεύουν τα παλιόχορτα και να τα καίνε για να σπείρουν μετά. Οι ινδιάνοι στις επισκέψεις τους πάντα κουβαλάνε μαζί τους δώρο για να δώσουν ανάλογα με την σπουδαιότητά τους. Κι ο οικοδεσπότης, μ άλλο δώρο, φιλεύει τον άλλο, οι δε τρίτοι στις επισκέψεις αυτές μιλάνε κι ακούνε με περιέργεια ανάλογη με το πρόσωπο με το οποίο μιλάνε. Οι γυναίκες είναι αργόστροφες στους συλλογισμούς τους και δεν συνηθίζουν να διαπραγματεύονται οι ίδιες, ιδίως αν είναι φτωχές και γι αυτό οι ηγεμόνες χλευάζανε τους μοναχούς που κάθονταν κι ακούγανε φτωχούς και πλούσιους αδιακρίτως. Παλαιότερα οι ινδιάνοι παντρεύονταν στα 20 ενώ τώρα στα 12 ή 13 και γι αυτό τώρα αντιπαθιούνται πιο εύκολα, έτσι όπως παντρεύονταν χωρίς έρωτα και με άγνοια της συζυγικής ζωής και των συζυγικών υποχρεώσεων. Με μεγάλη ευκολία παρατούσαν οι άνδρες τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, χωρίς φόβο μπας και κάποιος άλλος τις κάνει γυναίκες τους. Παρόλα αυτά, είναι πού ζηλόφθονοι και δεν έχουν υπομονή άμα οι γυναίκες τους δεν είναι τίμιες. Και τώρα, βλέποντας τους Ισπανούς να σκοτώνουν τις δικές τους, αρχίζουν να τις κακομεταχειρίζονται μέχρι και που να τις σκοτώνουν. Οι πιο ειδωλολάτρες ήταν οι ιερείς, οι τσιλάνες, μαγγανευτές και γιατροί, τσάσες και νακόνες. Το τελετούργημα των ιερέων ήτανε να χρησιμοποιούν και να διδάσκουν τις γνώσεις τους και να καταδεικνύουν τα καυτά προβλήματα καθώς και τη γιατρειά για αυτά, να κηρύσσουν και να αρχινίζουν τις γιορτές, να κάνουν τις θυσίες και να τελούν τα μυστήριά τους. Οι νακόνες είχαν να κάνουν με δύο τελετουργήματα: το ένα ήταν μόνιμο και ελάχιστα τιμητικό γιατί ήταν αυτοί που ανοίγανε τα στήθη των ατόμων που θυσίαζαν. Τι άλλο είχε να κάνει με μια εκλογή ενός αρχηγού που έκαναν για τον πόλεμο και άλλες γιορτές και είχε διάρκεια τριών χρόνων. Αυτό ήταν πολύ τιμητικό. Κάνανε θυσίες με το ίδιο τους το αίμα κόβοντας γύρω-γύρω τα αυτιά τους σε κομμάτια, τα αφήνανε δε έτσι σημαδεμένα. Άλλες φορές τρυπούσαν τα μάγουλα, κι άλλοτε τα κάτω χείλια. Άλλες πάλι γδέρνανε μέρη του κορμιού, άλλες τρυπούσανε, στα πλάγια τις γλώσσες και περνάγανε μέσα από τις τρύπες κάτι άχυρα με φοβερότατο πόνο. Άλλες πάλι γρατζούνιζαν την επιφάνεια του απόκρυφου μέλους καταντώντας το όπως και τα αυτιά, πράγμα που ξεγέλασε τον γενικό ιστοριογράφο των Ινδιών όταν είπε πως περιτέμνονταν. Άλλες φορές κάνανε μια βρωμερή και οδυνηρή θυσία: μαζεμένοι στον ναό και στοιχημένοι στη σειρά έκαναν ο καθένας από μια τρύπα στο αντρικό τους μόριο, στο πλάι και ξυστά και ύστερα πέρναγαν όσο μεγαλύτερη ποσότητα κλωστής μπορούσαν, μένοντας με αυτόν τον τρόπο πιασμένοι όλοι περασμένοι στη σειρά σα χάντρες. Ακόμη αλείφανε με αίμα απ όλα αυτά τα μέρη το δαιμόνιο, κι όποιον το παράκανε τον είχαν για τον πιο αντρειωμένο, τα δε παιδιά του από μικρά άρχιζαν να καταγίνονται μ αυτό κι είναι φοβερό το πόσο του ήταν θιασώτες.

49 Γενικό συμπέρασμα Δεν βγήκανε χαμένοι οι ινδιάνοι από την άφιξη των Ισπανών αλλά κερδισμένοι σε μικροπράγματα, για την ώρα, που είναι παρόλα αυτά πολλά γιατί τους πλούτισε πολύ με πράγματα που με το πέρασμα του καιρού πρόκειται να απολαύσουν αναγκαστικά, κι αρχίζουν ήδη να κάνουν χρήση τους και να το απολαμβάνουν. Υπάρχουν ήδη πολλά και όμορφα άλογα και πολλά αρσενικά και θηλυκά μουλάρια. Υπάρχουνε πολλές και όμορφες αγελάδες, γουρούνια, κριάρια πρόβατα, κατσίκες και σκυλιά, των οποίων οι υπηρεσίες είναι αξιόλογες, και χάρη σ αυτές, κατάφεραν να συγκαταλεχθούν στα πράγματα που σταθήκανε χρήσιμα για τις Ινδίες. Κότες και περιστέρια, πορτοκάλια, γλυκολέμονα, κίτρα, κλήματα, ρόδια, σύκα, γκουαγιάμπος και χουρμάδες, μπανάνες, πεπόνια και άλλα κηπευτικά. Λέγεται πως οι ινδιάνοι είναι περιτετμημένοι. Λέγεται πως υπάρχουν πέρδικες καθώς και τι λογής είναι. Λέει ακόμα ο ιστοριογράφος μας, πως βρήκανε στον κάβο του Κοτότς σταυρούς, ανάμεσα σε είδωλα και σε νεκρούς, και πως δεν το πιστεύει, γιατί αν προέρχονταν από τους Ισπανούς που εγκαταλείψανε την αποδεκατισμένη Ισπανία, όταν έπεσε στα χέρια των εχθρών, θα είχανε αφήσει πιο έντονα τα σημάδια τους σ άλλες χώρες, από τις οποίες υπάρχουν πολλές. Ο ιστοριογράφος αυτό δεν το πιστεύει γιατί δεν υπάρχει γνώση για τις άλλες περιοχές που πιθανόν να χανε κάνει αναγνώριση ή και να χανε πάει, προτού φθάσουνε στο Γιουκατάν, είτε φθάσανε εκεί είτε όχι, ούτε καν δε σε ό,τι αφορά αυτές που βρίσκονται στο Γιουκατάν. Ο λόγος, όμως, που δεν το πιστεύω, είναι επειδή, όταν ο Φρανθίσκο Ερνάντεθ και ο Γριχάλμπα έφθασαν στο Κοτότς δεν πήγαιναν για να ξεθάψουνε νεκρούς αλλά για να ψάξουνε για χρυσάφι ανάμεσα στους ζωντανούς, πιστεύω δε ακόμη στην αρετή του σταυρού και στην κακοβουλία του δαιμόνιου, που δεν θα άντεχε να βλέπει ένα σταυρό ανάμεσα στα είδωλα, με τον κίνδυνο να τα κάνει κάποια μέρα κομμάτια η αρετή του, κατά τρόπο θαυμαστό, αυτό δε να τον διώξει και να του προκαλέσει σύγχυση, όπως έκανε στο Δαγών η κιβωτός της διαθήκης, παρότι δεν είχε καθαγιασθεί με το αίμα του υιού του Θεού και δεν την είχανε τιμήσει, όπως τον τίμιο σταυρό, τα θεϊκά του μέλη. Παρ όλα αυτά όμως, θα πω ότι μου πε κάποια μέρα ένας ηγεμόνας των ινδιάνων, άνθρωπος με μεγάλη κατανόηση και με πολλή υπόληψη ανάμεσά τους: μιλώντας κάποια μέρα πάνω σε αυτό το ζήτημα, και σε ερώτησή μου αν είχε ακούσει ποτέ ειδήσεις σχετικά με τον Κύριό μας, το Χριστό, ή το Σταυρό του, μου πε πως ποτέ του δεν είχε ακούσει τίποτε από τους προγόνους του για το Χριστό, ούτε και για το Σταυρό, αλλά πως, γκρεμίζοντας κάπου στην παραλία ένα μικρό οικοδόμημα, είχανε βρει σε κάτι μνήματα, πάνω σε σώματα και οστά αποβιωσάντων, κάτι μικρούς μεταλλικούς σταυρούς, και δεν είχανε δώσει σημασία στο ζήτημα του σταυρού ίσαμε την εποχή που ήτανε πια χριστιανοί και τον βλέπανε αποτίνοντας τον σεβασμό και λατρεύοντάς τον, κι ότι είχανε πει πως τέτοιοι θα πρέπει να τανε κι εκείνοι οι αποβιώσαντες που είχανε ταφεί εκεί κάτω. Αν έχουν έτσι τα πράγματα, πιθανόν να χανε φθάσει λιγοστοί άνθρωποι από την Ισπανία και να χανε σύντομα εξολοθρευτεί, και, για το λόγο αυτό, να μη στάθηκε δυνατό να επιβιώσει κάποια ανάμνηση γι αυτούς.

50 Εργασία των μαθητών : Καρπούζου Ν., Λάζου Χ. Βιβλίο που μελετήθηκε : «Εξερευνητές, αποστολές και πρωτοπόροι», Φιόνα Μακντόναλντ, Μετάφραση Αγγελική Μαρία Πολίτου, Εκδόσεις Γ. Αξιωτέλλης και Σια ΕΠΕ. Η Αίγυπτος και τα πρώτα εξερευνητικά ταξίδια (2600 π.χ 1000 π.χ) Το ισχυρό βασίλειο της Αιγύπτου εξαρτιόταν από τον ποταμό Νείλο. Ο Νείλος ήταν η πηγή ζωής, που έφερνε νερό για να ποτίζουν τα δημητριακά. Ο ποταμός ήταν επίσης ο καλύτερος τρόπος να ταξιδέψει κανείς. Το έδαφος της Αιγύπτου ήταν ξηρό και πετρώδες, ενώ στο δέλτα όπου ο Νείλος χυνόταν μέσα στη θάλασσα ήταν ένας βάλτος. Έτσι οι Αιγύπτιοι έγιναν ικανοί ναυτικοί, και ο Νείλος γέμισε από πλοία - φορτηγά πλοία, ψαράδικες σχεδίες, σκάφη αναψυχής, και στις γιορτές το μεγάλο βασιλικό πλοίο, το οποίο μετέφερε το Φαραώ σε ιερές λιτανείες κατά μήκος του θαλάσσιου δρόμου που έτρεφε τα εδάφη του. Οι Αιγύπτιοι ναυτικοί αγαπούσαν επίσης τα περιπετειώδη θαλάσσια ταξίδια. Έκαναν τακτικά ταξίδια κατά μήκους των βορειοαμερικανικών ακτών, στο νησί της Κρήτης που άκμαζε, και στα ανατολικά παράλια της Μεσογείου. Εκεί αντιμετώπισαν τους λαούς του Ακκάδη, της Βαβυλωνίας και της Σουμέριας ανταγωνίστριες αυτοκρατορίες από τη Μεσοποταμία- καθώς και τους Φοίνικες (οι οποίοι ζούσαν στο σημερινό Λίβανο) όπως και πολλούς διαφορετικούς λαούς, οι οποίοι κατοικούσαν στο σημερινό Ισραήλ, τη Συρία και την Ιορδανία. Πολλοί Φαραώ έκαναν κατακτητικούς πολέμους για να επεκτείνουν την Αυτοκρατορία τους. Επίσης, έκαναν εμπόριο ελαίων και μπαχαρικών, που χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή αρωμάτων και στην ταρίχευση, ή αγόραζαν μέταλλα για τις αιχμηρές άκρες στα εργαλεία και στα όπλα τους. Γνωρίζουμε λίγα πράγματα σχετικά με τις πρώτες εξερευνήσεις. Το πρώτο θαλάσσιο ταξίδι που αναφέρεται στα αιγυπτιακά αρχεία πραγματοποιήθηκε το 2600 π.χ. Οι ναυτικοί ταξίδευαν στη Βύβλο και στη Φοινίκη για να αγοράσουν ξυλεία για οικοδόμηση. Στα 1493 π.χ. οι Αιγύπτιοι εξερευνητές μετέφεραν τα πλοία τους από την έρημο στην Ερυθρά Θάλασσα και έπειτα έπλεαν προς το Νότο. Πήγαιναν να αγοράσουν χρυσό και λιβάνι από τη χώρα του Πούντα, η οποία είναι πιθανόν η σημερινή Σομαλία, αλλά κανείς δεν είναι σίγουρος. Τον 7 ο αι. π. Χ. οι Φοίνικες ναυτικοί, οι οποίοι είχαν προσληφθεί από το Νεχώ Β, ισχυρίστηκαν ότι περιέπλευσαν γύρω από την Αφρική. Πιθανότατα έλεγαν την αλήθεια. Η Μεσόγειος και τα πρώτα εξερευνητικά ταξίδια ( π.χ) Οι χώρες οι οποίες βρέχονται από τη Μεσόγειο Θάλασσα έχουν ονομαστεί «λίκνα του πολιτισμού». Στη Β. Αφρική, Ελλάδα, Μικρά Ασία και Ανατολική Μεσόγειο, άνθισαν πολλά ισχυρά και πλούσια κράτη ανάμεσα στο 4000 με 400 π.χ. Ισχυροί

51 ηγέτες έχτισαν θαυμάσια παλάτια και θέσπισαν αυστηρούς νόμους. Ιερείς και ιέρειες τελούσαν λατρείες μέσα σε ναούς διακοσμημένους με λεπτά αριστουργήματα τέχνης. Οι σοφοί μελετούσαν τα άστρα ανακάλυψαν τη γραφή, κι έκαναν μαθηματικές μετρήσεις και ανακαλύψεις. Το ίδιο σημαντικοί περιπετειώδεις θαλασσοπόροι πλοηγούσαν τα πλοία τους κατά μήκος ενός δικτύου που διέσχιζε τη Μεσόγειο. Ο κύριος στόχος τους ήταν το εμπόριο, αλλά τα ταξίδια τους βοήθησαν επίσης να διαδοθούν καινούριες ιδέες και εφευρέσεις. Σύμφωνα με αρχαίους συγγραφείς, οι Φοίνικες ριψοκινδύνεψαν να ταξιδέψουν μέχρι την Κορνουάλη για να αγοράσουν κασσίτερο! Οι πρώτοι ελληνικοί μύθοι αναφέρουν τον τρόπο με τον οποίο οι τυχοδιώκτες ξεκίνησαν να βρουν χρυσό στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Αργότερα οι Έλληνες ιστορικοί κατέγραψαν τα ταξίδια ενός εξερευνητή του 5 ου αι. π.χ. που ονομάζονταν Άνωνας και ο οποίος διηγήθηκε φανταστικές ιστορίες για μαλλιαρές γυναίκες τις οποίες είχε δει σε εμπορικό ταξίδι κατά μήκος των ακτών της Δυτικής Αφρικής. Ο ποιο διάσημος Έλληνας εξερευνητής, ο Μ. Αλέξανδρος ( π.χ) δεν ενδιαφέρονταν μόνο για το εμπόριο, ήθελε να έχει και δύναμη. Ήταν από μικρός πρίγκιπας σε ένα μικρό αλλά φιλόδοξο ελληνικό κράτος, την Μακεδονία, και πέθανε σε ηλικία 32 χρόνων σαν ηγέτης της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας του δυτικού κόσμου. Αυτό το πέτυχε μέσα σε 11 χρόνια ταξιδιών. Είχε μαζί του ιστορικούς, επιστήμονες, μηχανικούς και μετρητές. Είχε τον έλεγχο όλων των χωρών από την Ελλάδα ως την Ινδία και απαιτούσε να τον λατρεύουν ως θεό. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και οι εξερευνήσεις κατακτήσεις Η πόλη της Ρώμης, στην Ιταλία, δημιουργείται γύρω στο 900 π.χ ως ένας οικισμός από καλύβες φτιαγμένες από λάσπη και ξυλά. Κι όμως στα 100 π.χ., η Ρώμη κυρίευσε τον κόσμο η τουλάχιστον όλες τις περιοχές που ήταν γνώστες στους ανθρώπους που ζούσαν στην Ευρώπη και στην Μέση Ανατολή. Πως συνέβη αυτό? Με τις κατακτήσεις και το εμπόριο. Ο ρωμαϊκός στρατός ήταν ο ποιο δυνατός, καλά εκπαιδευμένη και επιτυχημένη πολεμική μηχανή και οι Ρωμαίοι στρατιώτες ήταν σκληραγωγημένοι ταξιδιώτες. Κάθε φορά που καταλάμβαναν μια καινούρια περιοχή, οι μηχανικοί του στρατού κατασκεύαζαν δρόμους, φρούρια και γέφυρες, έτσι ώστε οι πρόσφατα κατακτημένες περιοχές να μπορούν εύκολα να ελέγχονται από τη Ρώμη.

52 Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία το 2 ο αι. μ.χ. Οι Κινέζοι εξερευνούν τους ωκεανούς (8 ος αι ος αι.) Οι Κινέζοι ναυτικοί πραγματοποιούσαν πολύ συχνά, θαλάσσια ταξίδια εξερευνώντας τις περιοχές κατά μήκος των ακτών του Ινδικού Ωκεανού και του Περσικού Κόλπου. Ο Κινέζος αυτοκράτορας Γιονγκλ θέλοντας να συνάψει φιλικές σχέσεις με χώρες που βρίσκονταν στις ακτές αυτές οργάνωσε επτά αποστολές, θέτοντας επικεφαλή τον Κινέζο αξιωματούχο, Ζενγκ Χι. Επιστράτευσε περίπου άνδρες και εξόπλισε 317 πλοία με πολύτιμα προϊόντα. Άγαλμα του Ζενγκ Χι στην Μαλαισία

53 Οι εξερευνήσεις των Βίκινγκς (9 ος αι. μ.χ. -11 ος αι. μ.χ.) Πατρίδα των Βίκινγκς ήταν η Σκανδιναβία. Από τον 9 ο αι. μ.χ. κάλυπταν τεράστιες αποστάσεις με τα επιβλητικά πλοία τους. Οι Βίκινγκς πραγματοποιούσαν επιδρομές στις ακτές της Βρετανίας, Ιρλανδίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Γαλλίας. Μάλιστα έφτασαν μέχρι και τη σημερινή Τουρκία. Ακόμη, άνοιξαν πανιά προς τα δυτικά, σε αναζήτηση νέων χωρών. Καθώς αυξάνονταν ο πληθυσμός τους, υπήρχε κίνδυνος να παρουσιαστεί έλλειψη τροφίμων. Το 860 μ.χ. το πλοίο του Γκάρνταρ Σβάρσον εξόκειλε εξαιτίας μιας τρικυμίας στην Ισλανδία. Του δόθηκε λοιπόν, η ευκαιρία να εξερευνήσει το νησί και τελικά να δημιουργηθεί στην περιοχή μια αποικία. Το 930 μ.χ., άλλο ένα θυελλώδες ταξίδι οδήγησε τους Βίκινγκς στην πρώτη απόβασή τους στη Γροιλανδία. Αυτή η κρύα, χωρίς δένδρα χώρα, δεν είχε αποικηθεί μέχρι που ένας Νορβηγός, ο Ερρίκος ο Ερυθρός, τιμωρήθηκε με εξορία εκεί το 982 μ. Χ. Επιστρέφοντας από την εξορία του, ο Ερρίκος ενθάρρυνε τους Βίκινγκς αποικιστές να επιστρέψουν στην περιοχή μαζί του. Το πρώτο χωριό θεμελιώθηκε το 986 μ.χ. Την ίδια χρονιά ένας Βίκινγκ με το όνομα Μπιάρνι Χεργιουλφσόν (Bjarni Herjulfsson) απέπλευσε από την Ισλανδία, αλλά χάθηκε μέσα στην πυκνή ομίχλη. Όταν η ατμόσφαιρα καθάρισε είδε τη στεριά. Όμως αυτό που έβλεπε δεν ήταν ούτε η Ισλανδία ούτε η Γροιλανδία- ήταν οι ακτές της βόρειας Αμερικής. Ο Μπριάνι μίλησε γι αυτή του την ανακάλυψη και το 1000 μ.χ ο Λάιφ Έρικσον (γιος του Ερρίκου του Ερυθρού) ξεκίνησε, ακολουθώντας τη διαδρομή του Μπιάρνι. Έφτασε στην Αμερική, κατασκηνώνοντας στη Βίνλαντ ( το σύγχρονο Νιουφάουντλαντ Νέα Γη). Αλλά η αποικία εγκαταλείφτηκε μετά από λίγα χρόνια. Η πορεία των Βίκινγκς προς τη Νέα Γη.

54 Τα ταξίδια των Βίκινγκς Η εξερεύνηση της Κεντρικής Ασίας (13 ος αι.) Τα σπάνια εξωτικά αντικείμενα είναι πάντα πολύτιμα. Από τους ρωμαϊκούς χρόνους μέχρι το Μεσαίωνα, το μετάξι, τα μπαχαρικά και η πορσελάνη ήταν ανάμεσα στα ανεκτίμητα αγαθά στην Ευρώπη. Κανένα από αυτά δεν μπορούσε να παραχθεί τοπικά. Έπρεπε να εισαχθούν. Οι έμποροι που προμήθευαν αυτά τα πολύτιμα αγαθά πλούτισαν υπερβολικά κάνοντας μια ιδιαίτερα επικίνδυνη δουλειά. Έπρεπε να βασίζονται σε ένα δίκτυο από εμπόρους συνεταίρους, οι οποίοι ταξίδευαν σε περιοχές που λυμαίνονταν ληστές. Το 1215 τα μογγολικά στρατεύματα κατέκτησαν την Κίνα και μέχρι το 1223 έλεγχαν το Δρόμο του Μεταξιού από τη μία άκρη της Ασίας ως την άλλη. Κάποιοι γενέοι ταξιδιώτες ξεκίνησαν για εξερευνήσεις. Ο ιεραπόστολος Τζον ντε Καρπίνι ήταν ο πρώτος στα Σύντομα τον ακολούθησαν έμποροι, όπως τα αδέλφια Νικολό και Μαφέο Πόλο από τη Βενετία. Οι Πόλο έφυγαν από τη Βενετία για την Κίνα το 1260 και επέστρεψαν θριαμβευτικά το Το 1271 ξεκίνησαν πάλι, παίρνοντας μαζί τους το γιό του Νικολό, το Μάρκο, ηλικίας δεκαέξι ετών. Ο Μάρκο Πόλο ταξίδευε σε ολόκληρη την Κίνα για περισσότερο από είκοσι χρόνια. Προσεκτικά, κατέγραφε όλα όσα έβλεπε. Στην επιστροφή του στην Ιταλία το 1295 πιάστηκε αιχμάλωτος από τους εχθρούς της Βενετίας και φυλακίστηκε. Εκεί, διηγήθηκε τις ταξιδιωτικές του ιστορίες σε ένα συγγραφέα, το Ρουτιτσέλο, ο οποίος τις έκανε βιβλίο. Μέσα σε αυτό συμπεριλαμβάνονταν τόσο ασυνήθιστες πληροφορίες που οι άνθρωποι πίστεψαν ότι ο Μάρκο πρέπει να υπερέβαλε. Όταν ήταν

55 ετοιμοθάνατος, τον πίεσαν να ομολογήσει ποια από όσα είχε περιγράψει ήταν ψέματα. Ο Μάρκο ορκίστηκε ότι είχε πει την αλήθεια σε όλα. Η πορεία από τα ταξίδια του Μάρκο Πόλο. Οι εξερευνήσεις των Μουσουλμάνων (10 ος αι. 15 ος αι.) Οι πρώτες μουσουλμανικές κοινότητες υπήρχαν στις πόλεις της Μεδίνας και της Μέκκας στην Αραβία, στις αρχές του 7 ου αι. μ.χ. Μέσα σε 200 χρόνια, η ισλαμική τους πίστη είχε διαδοθεί πολύ μακρύτερα από τη μέση Ανατολή. Οι μουσουλμάνοι γεωγράφοι και εξερευνητές ήταν σεβαστοί και όλοι τους θαύμαζαν. Πολλοί μουσουλμάνοι τυχοδιώκτες πραγματοποίησαν ταξίδια χωρίς όμως να καταγράψουν τις ταξιδιωτικές τους εμπειρίες. Το 922 μ.χ. ο μουσουλμάνος πρεσβευτής Ιμπν Φαντλάν, ταξίδεψε μέσω ξηράς από την Κωνσταντινούπολη και διάμεσο της Ρωσίας στη Βαλτική θάλασσα, περιέγραψε τον ψυχρό καιρό και τους άγριους Βίκινγκς που συνάντησε. Ο Αλ Ιντρίσι, που γεννήθηκε γύρω στα 1150 στη Βόρειο Αφρική ήταν ο σημαντικότερος γεωγράφος της εποχής του. Μετά από πολλά χρόνια περιηγήσεων, εργάστηκε για το Ρόγηρο Β βασιλιά της Σικελίας φτιάχνοντας χάρτες και ταξιδιωτικούς οδηγούς. Ο πιο διάσημος μουσουλμάνος περιηγητής ήταν ο Ιμπν Μπατούτα ( ) από την Ταγγέρη της Βόρειας Αφρικής. Ταξίδεψε από τις ερήμους του Μαλί της Αφρικής προς την Ινδία, την Κίνα, τη Σιβηρία. Τα