To Γράμμα - Έτος ΙΔ, αριθ. 81

Transcript

1 To Γράμμα - Έτος ΙΔ, αριθ. 81 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Μάνος Τσελίκας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΤΕΩ 1, ΠΑΤΗΣΙΑ, Τ.Κ , ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛΕΦ OKTΩB. - NOEΜΒΡ Με την ευκαιρία του εορτασμού του έπους του 1940 Κ άθε ελεύθερη και ανεξάρτητη χώρα έχει τον εθνικό ύμνο της: σύντομο μελοποιημένο ποίημα, που εκφράζει πατριωτικά αισθήματα και ψάλλεται σε επίσημες εκδηλώσεις. Οι παρευρισκόμενοι τον παρακολουθούν με κατάνυξη και σε στάση προσοχής. Η Ελλάδα, μετά την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και τη συγκρότηση κράτους, δεν είχε Εθνικό Ύμνο. Πέρασαν τριάντα πέντε χρόνια για να αποκτήσει. Οι εκάστοτε ιθύνοντες έστρεφαν το ενδιαφέρον τους σε άλλα επείγοντα προβλήματα. Στις εορταστικές εκδηλώσεις κάλυπταν την έλλειψη με διάφορα εμβλήματα. Σχεδόν αποκλειστική προτίμηση είχε ο Κλέφτης του Αλέξανδρου Ραγκαβή. Τον τραγουδούσαν οι μαθητές των σχολείων, οι φαντάροι και τον παιάνιζαν οι ενόργανες φιλαρμονικές σκορπίζοντας ρίγη συγκίνησης και ενθουσιασμού. Ακόμη και σήμερα αποτελεί προσφιλές άκουσμα σε αρκετές περιπτώσεις. Εναρκτήριοι στίχοι: «Μαύρη είν η νύχτα στα βουνά / στους βράχους πέφτει χιόνι / στα άγρια στα σκοτεινά / στις τραχειές πέτρες, στα στενά / Ο Κλέφτης ξεσπαθώνει, ξεσπαθώνει» Κατά διαστήματα άρχισε να γίνεται λόγος για την ανάγκη συγγραφής ποιήματος, που θα ήταν κατάλληλο να καθιερωθεί ως Εθνικός Ύμνος. Ο Τύπος της εποχής ανακινούσε συχνά το θέμα και μερικοί λογοτέχνες άρχισαν να δημοσιεύουν στίχους προοριζόμενους γι αυτό το σκοπό. Ο Αλέξανδρος Ραγκαβής, παρότι σε στιγμές αυθορμητισμού είχε γράψει στίχους στη δημοτική, στο βάθος ήταν ένθερμος υποστηρικτής και χρήστης της αρχαΐζουσας καθαρεύουσας. Πολυγραφότατος συγγραφέας, ποιητής, αρχαιολόγος, πανεπιστημιακός δάσκαλος, διατύπωσε ως εξής τη γνώμη του για τη συγγραφή του Ύμνου: «Ύμνος εκφράζων τα ύψιστα αισθήματα και τας ενθερμοτέρας του Έθνους ευχάς πρέπει και της γλώσσης της ευγενεστέρας και υψηλοτέρας να ποιήται χρήσιν» Συνεπής στις γλωσσικές αρχές του έγραψε τους ακόλουθους στίχους με σκοπό να καλύψουν την επείγουσα ανάγκη: «Εις ακτάς, κοιλάδας, όρη / πνεύμα φέρεται ζωής / και αστράπτον πάλλει δόρυ / η αρχαία ηρωίς. / Των Ελλήνων άναξ, χαίρε / Ο Εθνικός μας Ύμνος του Χρυσόστομου Κριμπά στέμμα έχων παμφαές / εις ευδαίμον μέλλον φέρε / τον λαόν σου κι ευκλεές» Υπάρχουν κι άλλοι στίχοι χειρότεροι. Ενδεικτικά αποσπάσματα: Ο λόγιος αγωνιστής Γεώργιος Κλεάνθης: «Τι αστραπή στη δύση! Τι τρομερά / αντιλαλούν Ασίας τα πλευρά» Ο Αλέξανδρος Κατακουζηνός: «Προς την πόλιν της Παλλάδος / βλέμμα στρέφε εξ ουρανών / Πλάστα, σκέπε της Ελλάδος / βασιλέα γαληνόν» Κάποιος πρότεινε τον αγγλικόν Ύμνο «God save the King: ο Θεός να σώζει τον βασιλέα» εξελληνισμένον από τον Σπ. Τρικούπη «Γεώργιε αρχηγέ / πολυετής είης / σώζου άναξ / νίκη υψούμενος / δόξη κοσμούμενος / μέχρι γήρως λιπαρού / σώζου αρχηγέ» Το 1862 έγινε η εκθρόνιση του μονάρχη Όθωνα, το επόμενο έτος τον αντικατέστησε ο Γεώργιος Α, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Δ της δυναστείας Γκλύξμπουργκ. Το 1864 τα Ιόνια Νησιά ενώνονται με την Ελλάδα. Το 1865 πρωθυπουργός ήταν ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και πρόεδρος του βουλευτικού ο Βασίλειος Βουδούρης, δημογέροντας από την Ύδρα και εθνικός ευεργέτης. Ο Βασ. Βουδούρης γνώριζε από παλιότερα και είχε εκτιμήσει το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερίαν». Με πρότασή του οι δύο πρώτες στροφές καθιερώθηκαν ως «Ύμνος του Έθνους και του Βασιλέως» με βασιλικό διάταγμα τον Ιούλιο του Το πατριωτικό αυτό ποίημα ο Σολωμός το έγραψε μέσα σ ένα μήνα: τον Μάϊο του Αποτελείται από 158 τετράστιχες στροφές με ομοιοκατάληκτους τροχαϊκούς στίχους. Μελοποιήθηκε από τον διαπρεπή Κερκυραίο μοσικοσυνθέτη και φίλο του ποιητή, Νικόλαο Μάντζαρο Πολύ σύντομα, μόλις γράφηκε, τυπώθηκε σε χιλιάδες αντίτυπα. Μοιράστηκε σ όλες τις περιοχές, που είχαν απελευθερωθεί. Οι άποροι το έπαιρναν δωρεάν, ενώ οι δυνάμενοι «αντί εκατό παράδων, δια την ενίσχυσιν του αγώνος». ΠΗΓΗ: Περιοδ. ΙΣΤΟΡΙΑ

2 2 Κράτα καλά τον άγγελό σου Ο κόσμος κρίνει, χαίρεται, με πειρασμούς μεθάει. Αμετανόητος για της αδιαφορίας του τα πάθη. Το φως της ανθρωπιάς χάνεται Κι οι αληθινές χαρές ξεμακραίνουν. Πόνοι φαρμακώνουν τις καρδιές μας. Πρόθυμοι πίσω απ τα τεχνάσματα του Κακού. Ανάλγητοι και βιαστικοί στον πόλεμο της αρρωστημένης καθημερινότητας. Παντού το ζοφερό μάτι της απώλειας. Κι ο φρόνιμος κι ο δίκαιος με τον κρυφό Άγγελό του μιλά κι ονειρεύεται. Καταπονημένος από τις θλίψεις της ζωής, τον παραστάτη του καλεί. Αυτόν που με το στοργικό του άγγιγμα τους πόνους γαληνεύει. Φυλάξτε την αγάπη στις καρδιές σας, ψιθυρίζει και προσεύχεται. Γνωρίζει τους ανθρώπινους καημούς, λυπάται για πάθη μας και κάποτε μας δανείζει τα φτερά του. Ν. Α. ΘΩΜΑΣ

3 «Η έκλειψη του λόγου» Παρουσίαση του βιβλίου του Μαξ Χορκχάϊμερ από τον Αποστόλη Αρτινό Η έκλειψη του λόγου, του Max Horkheimer, που στα ελληνικά επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική, είναι ένα βιβλίο σταθμός για την επιστημολογική σκέψη. Από τους θεμελιωτές της κριτικής θεωρίας της Φραγκφούρτης ο Χόρκχάϊμερ μέσα από αυτό το κείμενο ασκεί ανελέητη κριτική στην αυτονόμηση των τεχνικών μέσων, στη διογκωμένη τεχνολογία που εξελίσσεται σε βαρβαρότητα και την οποία η μαζική κουλτούρα της εποχής μας, με την παντοκρατορία των ΜΜΕ φαίνεται να επιβεβαιώνει. Από την άλλη, ο συγγραφέας εξαντλεί την κριτική του θεώρηση στον προοδευτικό επιστημονικό εξορθολογισμό, στην ορθολογική βάση των επιστημών, που εξαντλούν το Λόγο, συρρικνώνοντάς τον μέσα στον ιδιότυπο παραλογισμό τους. Η αξιακή ουδετερότητα της επιστήμης, όπως και η αντικειμενικότητά της, είναι από τα ζητήματα που απασχολούν την κριτική σκέψη του Χόρκχάϊμερ και συγκροτούν τον άξονα της επιστημολογικής του θεώρησης. Οι νεοθετικιστικοί κύκλοι της εποχής του έφθαναν στο σημείο να ταυτίζουν την επιστημονική διαδικασία με την ίδια την αλήθεια, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι έργο της φιλοσοφίας δεν είναι τίποτε άλλο από την κατάταξη και τυποποίηση των επιστημονικών μεθόδων. Οι φυσικές επιστήμες γίνονταν μοντέλο για κάθε μέθοδο σκέψης, η αστρονομία, η φυσική, η χημεία και η βιολογία ήταν οι παράγοντες που καθόριζαν τις ιστορικές μεταβολές, που προχωρούσαν την ανθρωπότητα σε μια σταθερή και προοδευτική διαδικασία εξορθολογισμού. Ως εκ τούτου η επιστήμη αναγνωριζόταν μόνο στις τεχνικές της διαστάσεις και κάθε θεωρητική προσπάθεια αποκλειόταν από το ιερό της επιστημονικής αλήθειας. Ο πρακτικός κόσμος της επιστήμης ήταν αυτός που κατείχε όλη την αντικειμενικότητα. Μέσα σ αυτό το πνεύμα κάθε γνώση, εάν θέλει να κατέχει τον τίτλο επιστημονική, θα πρέπει να είναι μία πειραματικώς επαληθεύσιμη παρατήρηση. Κάθε άλλη γνώση μη ελεγμένη από τον πειραματισμό στηλιτεύεται αυτομάτως ως μία παράλογη και αναπόδεικτη διαίσθηση. Η επιστήμη έτσι αναγνωρίζεται, ακόμη και σήμερα, ως η μόνη αυθεντία που στέκεται εμπόδιο στο σκοταδισμό και τη μυθοπλασία. Απέναντι σ αυτό τον θετικιστικό δογματισμό, ο Χορκχάϊμερ αντιπαραθέτει το «λογικό του σφάλμα», καθώς και τις μεθοδολογικές επιστημονικές του αντιλήψεις, που αναγνωρίζουν τη διαίσθηση όπως και την αυθαίρετη φύση βασικών αξιωμάτων της επιστήμης. Ο επιστημονικός ορθολογισμός δέχεται αυτή τη φορά βολές εκ των έσω. «Η μητέρα επιστήμη, όπως την αντιλαμβάνονται οι θετικιστές, αναφέρει ο Χόρκχαϊμερ, «προϋποθέτει την πραγματοποίηση της ζωής» και εκεί δικαιώνεται από τον συγγραφέα και η μηχανιστική της διάσταση. Η θεωρία υποβιβάζεται σε ένα απλό εργαλείο για την τεχνική πραγμάτωση της γνώσης και του κόσμου. Αυτή η απολυτοποίηση της επιστήμης και η τάυτισή της με την πρακτική και τεχνική της διάσταση είναι για τον Χόρκχαϊμερ μια μεγάλη απάτη εφόσον «η επιστήμη στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένα μόνο στοιχείο της αλήθειας». Αυτός ο ιδιότυπος επιστημονισμός, που οι ρίζες του αναζητούνται στη εποχή του Διαφωτισμού, έχει επιβάλει τη βαθμιαία αντικατάσταση της φυσικής τάξης από τη λογική δράση. Το εγώ του σύγχρονου ανθρώπου, που δεν ανήκει στη φύση αλλά που επηρεάζει τη φύση, γίνεται ένα ορθολογικό πρότυπο και ο μαθηματικός τρόπος ο σύγχρονος τυποποιημένος λόγος του. Η ιδέα αυτού του πραγματιστικού ορθολογισμού είναι που θεμελιώνει τον ολοκληρωτισμό της μηχανής, την αποκαλυψιακή φύση της τεχνολογίας. «Και ενώ η τεχνική γνώση διευρύνει τον ορίζοντα της σκέψης και της δραστηριότητας του ανθρώπου, η αυτονομία του ως ατόμου, η ικανότητά του ν αντιστέκεται στη διογκούμενη μηχανή, η δύναμη της φαντασίας του, η ελεύθερη κρίση του μοιάζουν να ελαττώνονται». Η τεχνολογική πρόοδος απειλεί έτσι να υπονομεύσει την ιδέα που υποτίθεται ότι ήλθε να υπηρετήσει, την ιδέα του ανθρώπου. Βρισκόμαστε σύμφωνα με τον συγγραφέα μπροστά σε μια διαδικασία απανθρωποποίησης, σε υβριδικές καταστάσεις για την ανθρώπινη φύση και συνείδηση. Πάνω από μισός αιώνας έχει περάσει από τη συγγραφή του βιβλίου και όλες οι θέσεις του έχουν επιβεβαιωθεί. Η ορμή αυτού του προοδευτικού εξορθολογισμού, με τη συρρίκνωση και εργαλειοποίηση των πάντων, δεν αφήνει στον συγγραφέα και πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. «Η πρόοδος προς την ουτοπία (ιδανική ζωή και πολιτεία) έχει πλέον ανακοπεί», καταλήγει. «Καθημερινή», ένθετο περιοδικό Popular Science 3

4 4 Η κηδεία του Ντοστογιέφσκυ Απόσπασμα από το βιβλίο της Αιμέ Ντοστογιέφσκι «Η ζωή του πατέρα μου», μετάφραση Στέλιου Ζερβού, Εκδόσεις «Δωδώνη, Αθήνα Ο θείος Γιάννης, που έτυχε να φθάσει από τη Μόσχα την ώρα του θανάτου του Ντοστογιέφσκυ, ασχολήθηκε με όλη την προετοιμασία της κηδείας. Ρώτησε την αδελφή του πού ήθελε να θάψουν τον άντρα της. Τότε η μητέρα μου θυμήθηκε μια συζήτηση που είχε μαζί του πριν λίγα χρόνια, την ημέρα της κηδείας του ποιητή Νεκράσωφ, που τον θάψανε στο Νεκροταφείο του Νοβοντεβιτσιέ. Ο πατέρας μου είπε τότε τον επικήδειο πάνω στον ανοιχτό τάφο του ποιητή και γύρισε σπίτι λυπημένος και στενοχωρημένος. «Σα να μου φαίνεται πως γρήγορα θα πάω κι εγώ να βρω τον Νεκράσωφ» είπε στη μητέρα μου. «Σας παρακαλώ να με θάψετε και μένα στο ίδιο Νεκροταφείο. Δε θα θελα να κάνω τον αιώνιο ύπνο μου στο Βόλκοβο, όπου είναι θαμένοι όλοι οι Ρώσοι συγγραφείς. Δε με συμπάθησαν ποτέ τους. Με μίσησαν σε όλη μου τη ζωή και με πότισαν λύπες. Εγώ θέλω ν αναπαυθώ δίπλα στον Νεκράσωφ, που ήταν πάντα καλός για μένα, που ήταν ο πρώτος που είπε πως έχω ταλέντο και δεν με ξέχασε ούτε σαν ήμουν στη Σιβηρία». Η μητέρα μου βλέποντας τον άντρα της λυπημένο θέλησε μ ένα αστείο να τον κάνει να ευθυμήσει. Θεέ μου τι ιδέα! του λέει χαρούμενα. Αυτό το μοναστήρι του Ντοβοντεβιτσιέ είναι τόσο πένθιμο κι έρημο. Εγώ θα προτιμούσα να σε θάψω στο μοναστήρι του Αλέξανδρου Νέβσκυ. Εγώ νόμιζα πως εκεί θάβουν μονάχα στρατηγούς του πεζικού και του ιππικού, απάντησε ο πατέρας μου προσπαθώντας κι αυτός να ευθυμήσει λίγο. Ε! Λοιπόν και συ δεν είσαι στρατηγός της λογοτεχνίας; Έχεις και συ δικαίωμα να ταφείς δίπλα τους. Θα σού κανα μια θαυμάσια κηδεία. Τη νεκρώσιμη ακολουθία θα την κάνανε δεσποτάδες και μητροπολίτες, θα λέγανε αυτοί τους ψαλμούς, ένα τεράστιο πλήθος θ ακολουθούσε το φέρετρό σου κι όταν η πομπή θα πλησιάζει το μοναστήρι, οι καλόγεροι θα βγουν έξω να σε χαιρετήσουν. Μα αυτό μόνο για τον τσάρο το κάνουν! Έλεγε ο πατέρας μου διασκεδάζοντας με τα σχέδια της γυναίκας του. Θα το κάνουν και για σένα! Να σαι βέβαιος πως σαν τη δική σου κηδεία δεν θα χει γίνει άλλη στην Πετρούπολη. Ο πατέρας μου γέλασε και διηγήθηκε την κουβέντα αυτή στους φίλους του που ήρθαν στο σπίτι μετά την κηδεία του Νεκράσωφ. Πολλοί θυμήθηκαν αργότερα αυτή την περίεργη προφητεία που είχε κάνει αστειευόμενη η μητέρα μου. Θυμήθηκε λοιπόν και η μητέρα μου τώρα αυτήν την κουβέντα και παρακάλεσε το θείο Γιάννη να πάει μαζί με το γαμπρό της Παύλο Σβατκόφσκυ στο μοναστήρι Ντοβοντεβιτσιέ για ν αγοράσουν ένα τάφο για τον πατέρα μου όσο γινότανε πιο κοντά στο μνήμα του Νεκράσωφ. Του δωσε και ό,τι χρήματα είχε στο σπίτι για να προπληρώσει τον τάφο καθώς και όλα τα έξοδα της κηδείας. Την ώρα που φεύγει ο θείος μου, καθώς μας είδε χλωμά και δυστυχισμένα, είπε στην αδελφή μου πως θα μας πάρει μαζί του στο μοναστήρι. «Ένας περίπατος με τ αμάξι θα τους κάνει καλό», πρόσθεσε καθώς μας κοίταζε με λύπη. Τρέξαμε να ντυθούμε και ανεβήκαμε χαρούμενοι στ αμάξι. Ο χειμωνιάτικος ήλιος κι ο δροσερός άνεμος μας έκανε καλό και η παιδική μας αμεριμνησία μας είχε κάνει για μια στιγμή να ξεχάσουμε το χαμό του πατέρα μας. Το μοναστήρι του Ντοβοντεβιτσιέ βρισκότανε στην άκρη της πόλης κοντά στην πύλη του Νάρβα. Εγώ έμπαινα για πρώτη φορά σε γυναικείο μοναστήρι, γι αυτό έβλεπα με μεγάλη περιέργεια τους σιωπηλούς διαδρόμους, στους οποίους γλιστρούσαν οι καλόγριες σαν σκιές. Μας οδήγησαν στην αίθουσα αναμονής. Σε λίγο ήρθε η ηγουμένη, μια γυναίκα ηλικιωμένη με ύφος ψυχρό κι αγέρωχο, ντυμένη στα μαύρα. Ο Σβατκόβσκυ της είπε την επιθυμία του διάσημου συγγραφέα να ταφεί στο μοναστήρι του Ντοβοντεβιτσιέ δίπλα στον Νεκράσωφ. Πρόσθεσε όμως πως τα χρήματα που κληρονομήσαμε ήταν πολύ λίγα και πως θα πρεπε να μας δώσουν τον τάφο σε φτηνή τιμή. Η ηγουμένη έκανε ένα περιφρονητικό μορφασμό. «Εμείς οι ιερωμένοι, είπε ψυχρά, δεν ανήκουμε πια στον κόσμο σας κι έτσι οι διάσημοι δεν έχουν στα μάτια μας καμιά αξία. Για τους τάφους του μοναστηριού έχουμε ορισμένες τιμές και δεν μπορούμε να τις αλλάξουμε για κανένα». Κατόπιν η ταπεινή υπηρέτης του Ιησού ζήτησε μια

5 5 υπερβολική τιμή που ξεπερνούσε κατά πολύ το ποσόν που μπορούσε να διαθέσει η μητέρα μου. Μάταια ο θείος Γιάννης υποστήριξε την άποψη της μητέρας μου και παρακάλεσε την ηγουμένη να δεχθεί να πληρωθεί το υπόλοιπο σε δόσεις ενός έτους. Αυτή δήλωσε πως της ήταν αδύνατο να δώσει τον τάφο αν δεν έπαιρνε όλα τα χρήματα μπροστά. Το βραδάκι ένας καλόγερος ήρθε στο σπίτι και ζήτησε να δει τη μητέρα μου. Ερχότανε απεσταλμένος από την Ιερά Σύνοδο του μοναστηριού του Αλέξανδρου Νέβσκυ, που οι καλόγεροί του ήταν όλοι θαυμαστές του Ντοστογιέφσκυ. Όλοι επιθυμούσαν να δουν το σώμα του διάσημου συγγραφέα ν αναπαύεται στην αυλή του Μοναστηριού τους. Πρόσθεσαν ότι θα έκαναν την κηδεία στην μεγάλη εκκλησία του μοναστηριού και ότι όλα τα έξοδα θα τα αναλάμβανε η Μονή. Η μητέρα μου δέχθηκε πρόθυμα την ευγενική αυτή προσφορά. Σαν έφυγε ο καλόγερος, γύρισε στο δωμάτιό της και μόνο τότε θυμήθηκε τα λόγια που είχε πει κάποτε στ αστεία στον πατέρα μου: «Θα σε θάψω στο μοναστήρι του Αλέξανδρου Νέβσκυ». Την άλλη μέρα τα σπίτι μας γέμισε από το πλήθος των θαυμαστών του Ντοστογιέφσκυ. Ήταν μια περίεργη ανάμιξη ανθρώπων. Συγγραφείς, υπουργοί, φοιτητές, μεγάλοι δούκες, στρατηγοί, παπάδες, κυρίες της αριστοκρατίας και μπουρζουάδες, συνωστίζονταν όλοι τους για να χαιρετήσουν το σώμα του Ντοστογιέφσκυ και περίμεναν ώρες ολόκληρες. Υπουργεία, σχολεία και ιδρύματα είχαν στείλει μεγάλα στέφανα με κορδέλες που έγραφαν συγκινητικότατα λόγια, για να συνοδεύσουν την κηδεία. Ήταν τόσα πολλά τα στέφανα που δεν ξέραμε πια πού να τα βάλουμε. Τα μικρά και τις ανθοδέσμες τα έβαζαν δίπλα και επάνω στο φέρετρο του πατέρα μου. Οι θαυμαστές του τού φιλούσαν τα χέρια κλαίγοντας και μας ζητούσαν την άδεια να πάρουν ένα λουλούδι από το φέρετρο. Ο αδελφός μου και εγώ μαζί με φίλους μας, που πρόθυμα μας βοηθούσαν, μοιράζαμε καθισμένοι δίπλα στο φέρετρο όλη μέρα από λίγα λουλούδια στους φίλους του πατέρα μου. Ήρθε η άλλη μέρα Σάββατο. Ένα τεράστιο πλήθος γέμισε και τους δυο δρόμους του σπιτιού μας. Από το παράθυρο φαινόταν μια ανθρωποθάλασσα που κυμάτιζε και μέσα σ αυτή τα στέφανα με τις κορδέλες, που κράταγαν οι φοιτητές στα χέρια τους ήταν σα νησάκια. Μια νεκροφόρα περίμενε, για να μεταφέρει στο μοναστήρι το λείψανο του Ντοστογιέφσκυ. Οι θαυμαστές του όμως δεν άφησαν να τη χρησιμοποιήσουμε. Επέμεναν να μεταφέρουν οι ίδιοι το φέρετρο από το σπίτι στο μοναστήρι. Σύμφωνα με τη συνήθεια η χήρα και τα ορφανά ακολουθούν το φέρετρο πεζή. Ο δρόμος όμως προς το μοναστήρι του Αλέξανδρου Νέβσκυ ήταν μακρύς και σαν παιδιά γρήγορα κουραστήκαμε. Τότε μερικοί οικογενειακοί φίλοι μάς πήραν στο αμάξι τους. «Να θυμόσαστε πάντα τις τιμές που κάνει σήμερα η Ρωσία στον πατέρα σας», μας λέγανε. Όταν ο νεκρός πλησίασε στο μοναστήρι, η μεγάλη του πόρτα άνοιξε και οι καλόγεροι βγήκαν έξω για να προϋπαντήσουν τον πατέρα μου, που από εδώ και μπρός θα ήταν μέλος της κοινωνίας του μοναστηριού τους. Αυτή την τιμή την είχαν κάνει μέχρι τώρα μόνο σε τσάρους. Τώρα την έκαναν και σ ένα διάσημο Ρώσο συγγραφέα, πιστό παιδί της ορθόδοξης εκκλησίας. Να που ακόμα μια φορά έβγαινε αληθινή η προαίσθηση της μητέρας μου. Επειδή ήταν πια πολύ αργά για τη νεκρώσιμη ακολουθία, αποφασίσαμε να γίνει η κηδεία την επόμενη μέρα. Τοποθετήσαμε το φέρετρο στη μέση της εκκλησίας του Αγίου Πνεύματος, διαβάσαμε μιαν ευχή και γυρίσαμε στο σπίτι εξουθενωμένοι από την κούραση και τη συγκίνηση. Οι φίλοι του πατέρα μου μείνανε ακόμα για να δουν το πλήθος που ερχότανε και γονάτιζε στο φέρετρο. Όσο πλησίαζε το βράδυ, οι θαυμαστές και φίλοι του πατέρα μου αραιώνανε. Φεύγανε για να γυρίσουν τη επόμενη μέρα για την ταφή. Ο Ντοστογιέφσκυ όμως και τότε δεν έμεινε μονάχος του. Οι φοιτητές της Πετρούπολης δεν τον άφησαν. Αποφάσισαν να περάσουν μαζί του την τελευταία του νύχτα στη γη. Αυτά που γίνανε στην εκκλησία εκείνη τη νύχτα μας τα είπε ο επίσκοπος της Πετρούπολης, που κατοικεί μέσα στο μοναστήρι του Νέβσκυ, όταν μερικές μέρες μετά τη κηδεία πήγε και τον είδε η μητέρα μου για να τον ευχαριστήσει για τη θαυμάσια τελετή που προσέφεραν οι καλόγεροι. Ο επίσκοπος, αφού μας ευλόγησε, άρχισε να διηγείται τις εντυπώσεις του από την αγρυπνία των φοιτητών. «Το Σαββατόβραδο μπήκα στην εκκλησία του Αγίου Πνεύματος για να αποχαιρετήσω και εγώ το σώμα του Ντοστογιέφσκυ. Μ έκπληξή μου είδα πως ήταν γεμάτη κόσμο. Ανέβηκα τότε στο παρεκκλήσι, που βρίσκεται στο επάνω μέρος της διπλανής εκκλησίας, και από το παράθυρό του

6 6 φαίνεται το εσωτερικό του ναού του Αγίου Πνεύματος. Εκεί πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας κοιτάζοντας τους φοιτητές χωρίς αυτοί να με βλέπουν. Ήταν όλοι τους γονατισμένοι και προσεύχονταν κλαίγοντας με λυγμούς. Όταν οι καλόγεροι ήρθαν και θέλησαν να διαβάσουν τρισάγιο, οι φοιτητές τούς πήραν το βιβλίο από το χέρι και έψαλλαν οι ίδιοι. Ποτέ μου δεν άκουσα τέτοιο τρισάγιο. Οι φοιτητές διάβαζαν τους ψαλμούς με φωνή που έτρεμε από τη συγκίνηση βάζοντας την ίδια τους την ψυχή στα λόγια που λέγανε. Μου είχαν πει ότι αυτά τα παιδιά ήταν άθεοι και μισούσαν την εκκλησία μας. Τι μαγική δύναμη πρέπει να χε ο Ντοστογιέφσκυ για να μπορέσει να τους φέρει τόσο κοντά στο Θεό!» Ήταν η δύναμη που δίνει ο Χριστός σε όλους τους μαθητές του. Την ημέρα της κηδείας, την Κυριακή, πρώτη Φεβρουαρίου, όσοι θαυμαστές του Ντοστογιέφσκυ είχαν δουλειές μέσα στη βδομάδα επωφελήθηκαν για να ρθουν κι αυτοί στην εκκλησία να προσευχηθούν για την ανάπαυση της ψυχής του. Από πολύ πρωί ένα τεράστιο πλήθος κατέλαβε το ειρηνικό μοναστήρι του Αλέξανδρου Νέβσκυ που βρίσκεται στις όχθες του Νέβα και σχηματίζει μια μικρή πολιτεία με τις πολυάριθμες εκκλησίες, τα τρία νεκροταφεία, τους κήπους, τα σχολεία, το σεμινάριο και την Εκκλησιαστική Ακαδημία. Οι καϋμένοι οι καλόγεροι βλέποντας το πλήθος να μεγαλώνει κάθε στιγμή, να γεμίζει τους κήπους και να ανεβαίνει στα μνημεία φοβήθηκαν και κάλεσαν την Αστυνομία. Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί, κλείσανε τη μεγάλη πύλη του μοναστηριού. Έτσι όσοι φθάσανε αργότερα μείνανε στην πλατεία που ήταν μπρος στο μοναστήρι και περίμεναν μέχρι το τέλος της τελετής ελπίζοντας να βρουν τη ευκαιρία να τρυπώσουν ή τουλάχιστον ν ακούσουν τους ύμνους όταν θα μετέφεραν το φέρετρο από την εκκλησία στον τάφο. Κατά τις 9 το πρωί φθάσαμε και εμείς με αμάξι στην κεντρική είσοδο του μοναστηριού. Με έκπληξή μας την βρήκαμε κλειστή. Η μητέρα μου σκεπασμένη με το πένθιμο βέλο της κατέβηκε από το αμάξι κρατώντας μας από το χέρι. Ένας αστυφύλακας μας έκλεισε το δρόμο. «Δεν επιτρέπεται να περάσετε» μας δήλωσε σοβαρά. Τι θα πει δεν μπορώ να περάσω; Έκανε έκπληκτη η μητέρα μου. Είμαι η χήρα του Ντοστογιέφσκυ * και με περιμένουν μέσα στην εκκλησία για ν αρχίσει η ακολουθία. Είστε η έκτη χήρα Ντοστογιέφσκυ που ζητάει να περάσει, λέει έξαλλος ο αστυφύλακας. Το τι ψέματα άκουσα σήμερα! Δεν πρόκειται ν αφήσω να μπει κανείς πια. Κοιταζόμαστε με αμηχανία μη ξέροντας τι να κάνουμε. Ευτυχώς που μερικοί φίλοι μας είχαν δει να φθάνουμε. Έτρεξαν κι εξήγησαν στο φρουρό. Με πολλή δυσκολία ανοίξαμε δρόμο ανάμεσα στο πλήθος, που είχε γεμίσει το μοναστήρι, και με ακόμα περισσότερη καταφέραμε να μπούμε μέσα στην εκκλησία που ήταν κατάμεστη. Σαν φθάσαμε επιτέλους στη θέση μας, άρχισε η νεκρική ακολουθία, που ήταν πολύ όμορφη. Έψελνε η χορωδία της μητρόπολης και ιερουργούσαν οι δεσποτάδες που έλεγαν οι ίδιοι και τα πένθιμα τροπάρια. Μετά, στον τάφο ήρθε η ώρα των συγγραφέων. Για πολλές ώρες εκφωνήθηκαν λόγοι μπρος στον ανοιχτό τάφο. Η προφητεία της μητέρας μου εκπληρώθηκε. Ποτέ δεν είχε γίνει τέτοια κηδεία στην Πετρούπολη.. Ο πατέρας μου δεν ήταν νεκρός. Ξανάρθε σε μένα σαν μεγάλωσα και διάβασα το έργο του. Ξανάρθε και δε μ άφησε ποτέ του. Στις ώρες της λύπης και της δυστυχίας στεκότανε τόσο κοντά μου, που νόμιζα πως θα μπορούσα να τον αγγίξω με το χέρι μου. Χάρη στην παρουσία του δεν αισθάνθηκα ποτέ μου φόβο. Ήξερα πως ο πατέρας μου με φρόντιζε, ότι παρακαλούσε το Θεό για μένα και ότι ο Μεγαλοδύναμος δεν μπορούσε να του αρνηθεί τίποτα. Γράφοντας το βιβλίο αυτό σκέφτηκα πολύ τον πατέρα μου τον παρακάλεσα να με οδηγήσει στο έργο μου, να με εμπνεύσει και προ παντός να με εμποδίσει να γράψω κάτι που δεν θα του άρεσε. Ελπίζω να άκουσε την προσευχή μου. Αιμέ Ντοστογιέφσκυ, Η ζωή του πατέρα μου, Μετάφραση Στέλιου Ι. Ζερβού, Εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ». * Σ. Συντ. Πρόκειται για τη δεύτερη σύζυγο του συγγραφέα, που τον θαύμασε και τον αγάπησε, που του έκανε τη στενογράφο για δεκατέσσερα χρόνια και τον έσωσε οικονομικά. Η πρώτη του σύζυγος ήταν μεγάλη αποτυχία από πολλές απόψεις.

7 Σαν χρονογράφημα 7 Έχω γενέθλια! Δ όξα τω Θεώ! Έκλεισα τα ενενήντα. Η κόρη μου το θυμήθηκε και πήγε στο ζαχαροπλαστείο να πάρει μια τούρτα. Αν είχε τον άντρα της, θα έστελνε εκείνον. Και το κακό είναι πως θα του το λεγε άσχημα. Τέλος πάντων, αν ήταν πιο τρυφερή θα τον είχε ακόμα.... Της είπα να βάλει μόνο ένα κερί, όχι εννιά και βέβαια όχι ενενήντα! Εγώ δεν κατεβαίνω ούτε μέχρι το ψιλικατζίδικο της κυρα- Πηγής. Αν δεν μπορώ να βοηθάω πολύ εκτός από το μαγείρεμα τουλάχιστο να μη δημιουργήσω σοβαρά προβλήματα με κανένα πέσιμο, που στην ηλικία μου σημαίνει συχνά κάταγμα. Προσέχω τα βήματά μου και γενικώς προσέχω την Έλλη. Δεν θέλω να κρυολογήσω ούτε να γκρινιάζω. Έχω οργανώσει κάπως τη ζωή μου, για να μην αισθανθώ έντονη μοναξιά, γιατί τότε, είτε το πω είτε όχι, θα μου φαίνεται. Είναι μεγάλη βοήθεια να μην επιβαρύνεις τους άλλους. Βλέπεις, εργάζονται όλοι και στο σπίτι δεν υπάρχουν παιδιά. Συμφωνήσαμε να μην νοικιάσουμε ούτε τα επάνω πατώματα ούτε το ισόγειο σε ξένους για να έχουμε παρέα οι συγγενείς. Αλλά υπάρχουν στιγμές που ολόκληρο το κτίριο είναι εντελώς άδειο. Εγώ έχω γι απασχόληση τα βιβλία μου, τουλάχιστον αυτά που έχουν πιο μεγάλα γράμματα, τους τίτλους και υπότιτλους των εφημερίδων, το μαγείρεμα και φυσικά το τηλέφωνο. Να μην είμαστε αχάριστοι, είναι μεγάλη εφεύρεση το τηλέφωνο, όπως και το ραδιόφωνο. Ευχαριστώ το Θεό που έχω τα λογικά μου σ αυτή την ηλικία και τους μεγάλους εφευρέτες που βοήθησαν τους συνανθρώπους τους με μηχανήματα σαν το τηλέφωνο. Βέβαια κάθε μηχάνημα έχει και τα κακά του. Και συμβαίνει μία εφεύρεση να χαλάει την αξία της προηγούμενης. Το τηλέφωνο κατάργησε σχεδόν την σοβαρή και βαθειά επικοινωνία που παρείχαν τα γράμματα. Εκείνα τα γράμματα τα γραμμένα με σκέψη και πόνο, τα φυλαγμένα μετά με αφοσίωση τυλιγμένα σε κορδελάκι ή κλειδωμένα με μυστικότητα, δεν μπορεί να τ αντικαταστήσει το τηλέφωνο. Μπορεί να τηλεφωνούν πολύ πιο συχνά από μακρυά, όπως τότε που ο Πάνος ήταν στη Νέα Υόρκη, αλλά ωσότου η καρδιά σου καταλάβει την περίσταση κι ώσπου να σχηματίσεις μια φράση αντιπροσωπευτική του εαυτού σου και ανάλογη με την αξία του πολύτιμου λεπτού που χαρίσθηκε στη γιαγιά πρέπει να τελειώσει η επικοινωνία που δεν πρόλαβε να γίνει... Ό,τι είναι πολύ φορτωμένο με προσδοκία έχει μέσα τον κίνδυνο της απογοήτευσης. Το τηλέφωνο χάλασε την αλληλογραφία και η εφεύρεση του αυτόματου τηλεφωνητή αλλοίωσε την έννοια της τηλεφωνικής επικοινωνίας. Η ιδέα ήταν χρήσιμη, δεν αντιλέγω, ιδίως για τις επιχειρήσεις, και γενικά, καλά είναι να ξέρεις ότι πήρε κάποιος, αλλά να μιλήσω χωρίς ν ακούει κανείς δεν είναι βέβαια επικοινωνία, με τη σκέψη ότι αργότερα μπορεί να τ ακούσει και να τ ακούει όποτε θέλει και εκείνος, στον οποίο θα ήθελα να μιλήσω και άλλοι, κάτι σαν κονσέρβα, σαν ηχογράφηση θεάτρου...το χειρότερο είναι η καινούργια εφεύρεση, η κοινή ακρόαση: το μήνυμά σου ακούγεται μετά τον χαρακτηριστικό ήχο σ όλο το δωμάτιο, ακούει όποιος λάχει, και σε μια στιγμή, αν προλάβει, ακούει ενδεχομένως και αυτός προς τον οποίον απευθύνεσαι. Καμιά φορά αποφασίζει απότομα ότι είναι στο σπίτι και αρπάζει το ακουστικό, ενώ ακόμα εσύ μιλάς στον αυτόματο. Και εσύ πρέπει ν αλλάξεις γρήγορα ύφος και από εκφωνητής να γίνεις άμεσος και αληθινός. Και την άλλη φορά θα σκεφθείς χωρίς να θέλεις ότι μπορεί να μιλάς στον τηλεφωνητή, αλλά η ψυχή που θέλεις ίσως είναι εκεί σε ακατάλληλη στιγμή ή σκέφτεται «τρίτη φορά θα μας παίρνει ίσως σήμερα η γιαγιά». Όχι δεν είναι αυτά για ηλικιωμένους. Τώρα που πήρε φόρα το μυαλό και μια και βρήκα αυτόν τον τρόπο να κάνω παρέα στον εαυτό μου τα πρωϊνά λέω και του στραβού το δίκιο: Αγαπητή μου, πριν κάνεις μια επίσκεψη φροντίζεις να μάθεις αν είναι κατάλληλη ώρα, μήπως ενοχλείς κλπ. Πριν μπεις σ ένα σπίτι, λες: μην ενοχλήσετε τον... ή την..., εγώ πέρασα μόνο και θ αφήσω αυτά, δεν θα μείνω... Αλλά στο τηλέφωνο θέλεις να το σηκώσουν πριν

8 8 χτυπήσει τέταρτη φορά με κίνδυνο να γλιστρήσει κανείς αν είναι στο μπάνιο με βρεγμένα πόδια και θέλεις να έχουν χαρούμενο ύφος και καθαρή φωνή, αλλιώς ρωτάς «μου φαίνεσαι στεναχωρημένη» ή «μήπως είσαι κρυωμένος;» Ό,τι κι αν έκαναν ή έλεγαν ως τη στιγμή εκείνη διακόπτεται και αναβάλλεται και κάποτε με τρόπο αδιάκριτο ή επικίνδυνο. Λέει κανείς τότε από την άλλη άκρη «θα πάρω ένα τηλεφωνητή, που θα λέει : «αυτή τη στιγμή ο κύριος Εγκαρδούλης και η κυρία δεν είναι στο σπίτι, αλλά θα σας πάρουν κλπ.» Έχει άδικο; Μπορεί να το μετανοιώσει αργότερα, αλλά δεν έχει άδικο. Άλλη εφεύρεση που άλλαξε τον κόσμο είναι το κομπιούτερ. Συνήθως όταν καθόμουν στο λίβιγκ-ρουμ κάποιος θα περνούσε τα βράδυα, κάποιος θα μου έλεγε δυο λόγια, θα αλλάζαμε κανένα σχόλιο. Τώρα ο Άρης, το σκάκι, που θά παιζε με τον ξάδελφό του στο σαλόνι και εγώ θα είχα αυτή την έμμεση παρέα, που ήταν τέχνη για τη γενιά μας, το παίζει με τον υπολογιστή. Το ίδιο και με το τάβλι. Τα ζάρια του είναι αθόρυβα και κρύα, το σχόλιο και το πείραγμα ανύπαρκτο, δεν κερδίζει κανείς, αφού δεν θριαμβεύει κανείς Τώρα η τηλεόραση ιδίως όταν έβλεπα καλλίτερα είναι πολύτιμη παρέα κι αυτή. Άργησα βέβαια να καταλάβω πως δεν αντέχω πια να βλέπω τις ειδήσεις, αυτή τη συγκέντρωση αίματος, εγκλήματος, συμφορών και αντιδικιών, για τα οποία κάποιος τους είπε ότι αυτά έχουν ενδιαφέρον. Αυτά μου πλούτισαν τόσο βαρειά τους εφιάλτες μου... Αλλά υπάρχουν άλλα προγράμματα για ν απολαύσει κανείς ή να περάσει η ώρα... Χτες το βράδυ ο γιος μου μού έφερε πίτα από πάνω. Έχει σημαντική θέση στη ζωή μας η πίτα, είτε είναι σπανακόπιτα είτε άλλη, αρκεί να μην την αγοράζεις, αλλά να τη φτιάχνεις. Είναι αφορμή να πάρει κανείς μερικά κομμάτια και να πάει στο άλλο διαμέρισμα, να τους ρωτήσει τι κάνουν και να πει φάτε τώρα που είναι ζεστή. Και να του φέρουν στο ίδιο πιάτο κάτι άλλο μια άλλη μέρα και πάει λέοντας...αυτά τα κάνει ο γιος μου, η νύφη μου δεν αδειάζει. Να πω την αλήθεια, είναι σκληρή, αυτή είναι η λέξη. Της πεθεράς της βγήκε το όνομα, της κακής νύφης όχι. Κανείς δεν κατάλαβε ότι πρόκειται για άλλο ένα ντουέτο της ζωής που έχει δυσκολία να εναρμονισθεί; Έχει και καλές νύφες, αλλά έχει επιτέλους και καλές πεθερές. Εγώ δεν είμαι υπόδειγμα, αλλά ποτέ δεν το ξεστόμισα π.χ. ότι στο γιό μου αυτόν θα ταίριαζε μια καλλίτερη γυναίκα κι ας είναι αλήθεια. Η άλλη νύφη μου, που δε μένει κοντά μας, είναι άλλη στόφα. Ακόμα και με την πείρα τη δική μου δεν μπόρεσα, όταν με λέει μαμά, να καταλάβω αν το λέει αλήθεια σαν κόρη. Η φίλη μου η Θέκλα λέει ότι δεν μπορεί να είναι το ίδιο ένας συγγενής εξ αγχιστείας με έναν εξ αίματος. Σε φωνάζει έτσι, λέει, γιατί έτσι πρέπει. Και εγώ λέω ότι δεν τα καταλαβαίνω αυτά τα περί κινήτρων και μακάρι όλοι οι πολιτικοί νά καναν τα σωστά για να προβληθούν και ν ανεβούν και μακάρι όλοι οι γιατροί να γιάτρευαν σωστά για να επιτύχουν επαγγελματικά και όλοι οι σύζυγοι να είχαν κατανόηση και τρυφερότητα για να σώσουν το γάμο τους ή για να έχουν σωστό παράδειγμα τα παιδιά ή για ό,τι άλλο δεν θα έβρισκε η Θέκλα καθαρό και αγνό κίνητρο. Εντάξει, που λένε και οι νέοι, το πρωΐ που με φίλησε η Ελπίδα, η δισεγγονή μου για τα γενέθλια, λέγοντας τάχα πως θα μου πει ένα μυστικό ήταν η καθαρή αίσθηση του γνήσιου συναισθήματος Έτσι τελείωσε καλά η ιστορία. Η γιαγιά Έλλη Για την αντιγραφή : Μάνος Τσελίκας Τα έλεγε και για την εποχή μας «Η δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται από τη συνεχιζομένη κατάχρηση του δικαιώματος της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν α) Την αυθάδεια ως δικαίωμα β) Την παρανομία ως ελευθερία γ) Την αναίδεια του λόγου ως ισότητα δ) Την αναρχία ως ευδαιμονία» Ισοκράτης

9 Η σελίδα του Τάσου Οικονόμου 9 Ο λόφος Κορκοβάντο πάνω από την πόλη Ρίο Ιανέϊρο, Βραζιλία Μοναστήρι στα Μετέωρα, Θεσσαλία Δύση του ήλιου πάρκο στο Μόνιουμεντ Βάλεϋ, ΗΠΑ

10 10 Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΠΥΡΚΑΪΩΝ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΑΣΤΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΝΕΑ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ. ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ, ΧΩΡΑ ΙΣΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ (ΒΙΓΛΑΤΟΡΕΣ). ΕΠ ΑΥΤΟΥ ΈΝΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ «ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ» ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ: Για να σωθούν όσα δάση έμειναν χρειάζεται πρόληψη (αποσπάσματα) διαπιστώσεις-προτάσεις Π. Δ. ΡΟΖΑΚΗ Γ ύρω από το θέμα της σωτηρίας των δασών μας υπάρχει μια ανησυχία κι ευαισθησία της κοινής γνώμης, που ας ελπίσουμε να είναι μόνιμη κι όχι μόνο ένας, παρατεταμένος έστω, απόηχος από το φοβερό ολοκαύτωμα, που ζήσαμε τα καλοκαίρια, ιδίως το φετεινό και εκείνο του 93, 94 τραγικοί όλοι κι ανήμποροι θεατές του. Σίγουρα, αν τώρα εδημιουργείτο ένας εθελοντικός "Στρατός Σωτηρίας των Δασών" με λίγα λόγια τα πολλά τα χουν πει πολλοί, πολλά χρόνια τώρα! και γερά οργανωμένο πρόγραμμα δράσης, θα βρισκε χιλιάδες οπαδούς και πρόσφορο έδαφος ( καμένης ή πράσινης γης και στο χώρο των συνειδήσεων) για ν' αποδώσει και να φέρει αποτέλεσμα... Γιατί, πράγματι, το πρώτο πρακτικό μέσον για ν' αντιμετωπίσουμε το θέμα είναι να ξυπνήσουμε! Ν αποκτήσουμε σ υ ν ε ί δ η σ η του μεγίστου Κακού, να θυσιάσουμε τους εγωϊσμούς και τις μικρότητές μας, να περιφρονήσουμε, να παραμερίσουμε ή να πολεμήσουμε τις κομματικές φαντασιώσεις και τα ποικίλα συμφέροντα που μας πνίγουν, και - αλληλέγγυοι! ν αναμετρηθούμε υπεύθυνα με το Δράκο της Φωτιάς... Ακούγεται ακόμη περίεργα, αλλά αρχίσαμε να το χωνεύουμε αργά αλλά σταθερά. Χωρίς εσωτερική κάθαρση, χωρίς πνευματική αναγέννηση, τίποτε δεν θα καταφέρουμε. "Η επανάσταση ξεκινάει από τον εσωτερικό μας κόσμο", και μόνο μια επανάσταση θα μπορούσε να βρει λύσεις και να εφαρμόσει λύσεις στα γιγαντωμένα πλέον από συσσωρευμένες αμαρτίες ετών και περισσή νωθρότητα προβλήματά μας. 'Ηδη υπάρχουν ομάδες εθελοντικής δασοπυρόσβεσης και δασο-προστασίας. 'Οπως υπάρχουν και μελέτες επώνυμων ειδικών, εμπείρων, υπηρεσιακών και μη. Υπάρχουν πυροσβέστες και πυροσβεστικά αυτόκίνητα και αεροπλάνα και παρατηρητήρια και λοιπά μέσα. Γιατί δεν αποδίδουν; Γιατί κάθε καλοκαίρι επαναλαμβάνεται το ίδιο πρόγραμμα επαυξημένο! καταστροφής των δασών μας; Και οι ίδιες εικόνες στα πρόσωπα και στις οθόνες βουβής, απελπισμένης θλίψης για την αδυναμία μας να φέρουμε αποτέλεσμα; Μήπως πλέον έχομε φτάσει στα όρια; Μήπως τα δάση μας πρέπει να κηρυχτούν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ν' αναλάβει ο στρατός την περιφρούρησή τους;!... Υπάρχουν καίρια ερωτηματικά που προέρχονται από συνταξιούχους πυροσβέστες που με τη σύνταξη βρίσκουν τη λαλιά τους οι καημένοι του δημοσίου μια καριέρα άλαλοι!... 'Η από αυτόπτες μάρτυρες εθελοντές πυροσβέστες. Κι αυτά τα ερωτηματικά καίνε!... Στις φωτιές του 1993 στην Ικαρία, δυο νέα παιδιά 20 χρόνων σκακιστές του διεθνούς τουρνουά Ικαριωτών εγκατέλειψαν το παιχνίδι και για δυο μέρες, νηστικά, πάλεψαν με τη φωτιά, γύρισαν με τσουρουφλισμένα μαλλιά και ρούχα και προ παντός, με ζωηρές εντυπώσεις και εμπειρίες από μια αφάνταστη πραγματικότητα. Οι πυροσβέστες ήταν... ο οδηγός του πυροσβεστικού κι ο βοηθός του! Δεν υπήρχαν κράνη, μπότες, γυαλιά!. Δεν ήξεραν να ενώσουν τους σωλήνες, να δώσουν οδηγίες, να συντονίσουν τους εθελοντές! Τα δυο παιδιά πήραν πρωτοβουλία κι αγωνίστηκαν καθοδηγώντας και συντονίζοντας από την πείρα που απέκτησαν την πρώτη ώρα... με πάνινα παπούτσια, χωρίς κράνη... σώζοντας δέντρα, ζωές, ρούχα αναγκαία για τους πρόσφυγες που έφευγαν πανικόβλητοι εγκαταλείποντας τα σπίτια τους στις φωτιές... Παράλληλα πολλές ιδέες διατυπώνονται για την προστασία των δασών που έμειναν, την δενδροφύτευση των δασών που κάηκαν. Να επιστρατευθούν εθελοντές από κάθε περιοχή, σύλλογοι φυσιολατρικοί και μη, πρόσκοποι, στρατιώτες και το Μηχανικό, Λόχοι Δασικών Καταδρομών, Ζώνες, κ.ά.π. Το 1970, ταξιδεύοντας Κυριακή από το Grafrath στο Μόναχο με το τραίνο, είδα στο βάθος του κάμπου ένα... δάσος να μετακινείται. Μου θύμισε τον Σαίξπηρ και την προφητεία για το δάσος του Μπέερναμ που θα ρχότανε καταπάνω στον Μάκβεθ... Ο παρακαθήμενος ντόπιος μου εξήγησε: " Κάθε Άνοιξη τα χωριά το χουν έθιμο. 'Ολοι, νέοι, μεγάλοι και παιδιά, ξεκινούν με δενδρύλλια φυτωρίου και ανανεώνουν τα γειτονικά τους δάση! Είναι μέρες γιορτής προσφορά στο δάσος που τόσα μας προσφέρει". Φαίνεται απλό, απλούστατο. Γιατί δεν εφαρμόζεται στην Χώρα μας;! 'Αλλο παράδειγμα, για την π ρ ό λ η ψ η των πυρκαγιών, ή καλύτερα, για το σβήσιμο στο ξεκίνημά τους, προέρχεται κι αυτό απ' τους ξένους, τους οποίους συχνά υποτιμάμε όταν δεν αντιγράφουμε τα ελαττώματά τους! Και πρέπει να το δούμε Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ο,

11 χωρίς να αφαιρέσουμε από εξυπνάδα, τούτο κι εκείνο για να το κάνουμε πιο...οικονομικό!... Μια πρόταση εκ του πραγματικού: 1. Παρατηρητήριο, φυσικό ή τεχνητό, κατάλληλα επιλεγμένο ώστε να δεσπόζει μεγάλης περιοχής. 2. Τηλεσκόπιο μεγάλης εμβέλειας, που γυρίζει συνέχεια και καλύπτει όλη την περιοχή. 3. 'Οταν εμφανισθεί ο παραμικρός καπνός τη μέρα ή σπίθα τη νύχτα, ενεργοποιεί ασυρματιστική κλήση, που μεταδίδει συγχρόνως τις συντεταγμένες της θέσης του καπνού. 4. Το σήμα παίρνει αυτόματα "Σταθμός Ελικοπτέρων" της πυροσβεστικής περιοχής σε 24ωρη ετοιμότητα. 5. Το ελικόπτερο ξεκινάει αμέσως με έναν και μόνο ειδικευμένο, εξοπλισμένο με τσεκούρι, πυροσβεστήρα, γάντζους και σχοινιά και λοιπά χρειώδη. Σε 10 λεπτά βρίσκεται στην εστία της φωτιάς, όπου κι αν βρίσκεται αυτή. 6. Κατεβαίνει και σβήνει τη φωτιά ενώ το ελικόπτερο, αν δεν χρειάζεται εκεί, σαρώνει την περιοχή μήπως ανακαλύψει τον δράστη. Αν ναι, δίνει σήμα στο περιπολικό της αστυνομίας και στη συνέχεια μαζεύει τον πυροσβέστη. Απλό το σύστημα μια και είναι προληπτικό! Γιατί να μην εφαρμόζεται;... Αναγκαστικά ξαναγυρίζουμε στο ξεκίνημά μας. Για να βρούμε λύσεις, για να εφαρμόσουμε λύσεις χρειάζεται πρώτα η εσωτερική μας επανάσταση, η πνευματική μας αναγέννηση. Για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε σαν κοινωνία, σαν άτομα με συλλογικούς, εθνικούς στόχους και σκοπούς. Μια ομάδα O.R. Επιχειρησιακής 'Ερευνας. 1 με φωτισμένη διεύθυνση και ειδικότητες σχετικές 11 1 Η πρώτη ομάδα O.R. (Operation Research) δημιουργήθηκε το 1941, στο φλεγόμενο από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς Λονδίνο. Το πρόβλημα ήταν οι πιλότοι των αγγλικών καταδιωκτικών Σπιτφάϊρ, των οποίων οι μεγάλες απώλειες δεν μπορούσαν να καλυφθούν λόγω του αναγκαίου και μη υπάρχοντος! χρόνου εκπαίδευσης. Η πρώτη Ομάδα O.R., από πιλότους, επιτελικούς, μετεωρολόγους, μηχανικούς, μελέτησε σε πρώτη φάση και μετά στις λεπτομέρειές τους την αερομαχία και τα αεροπλάνα κινήσεις ή πολυβόλα τους των εμπολέμων και κατέληξε γρήγορα σε συμπεράσματα, που τα διεβίβασε ως οδηγίες και μετεκπαίδευση των πιλότων, ώστε αμέσως μειώθηκαν οι απώλειες κατά 30%. Σε δεύτερη, τρίτη φάση η μείωση έφθασε στο 70-80%!... Η δεύτερη, το ίδιο επιτυχής εφαρμογή της O.R. υπήρξε στην μεταφορά ολόκληρων εργοστασίων της πολεμικής βιομηχανίας των 'Αγγλων σε ασφαλή και άγνωστες στους Γερμανούς δασώδεις εκτάσεις και σε τρόπο που να μειωθεί στο ελάχιστο ο χρόνος παραγωγής τους. Η τελευταία πολεμική εφαρμε το θέμα θα ταν αναγκαία. Ηλεκτρονικός Επιχειρησιακός Ερευνητής, Μηχανικός Παραγωγής, Επιχειρησιακός και Τοπογράφος του Στρατού, Μετεωρολόγοι, Δασολόγοι, Γεωπόνοι, Πυροσβέστες, Πιλότοι, Τηλεπικοινωνιακοί, Εμπνευστές... Αυτή η ομάδα θα αξιολογούσε υπάρχουσες μελέτες και προτάσεις, θα κατάστρωνε την κεντρική μελέτη και θα επέβλεπε τις τοπικές κατά περιφέρεια εφαρμογές, σταθμίζοντας και αξιοποιώντας όλους τους παράγοντες, φυσικούς και πνευματικούς, προσγειωμένα και με προοπτική, δημιουργώντας πρότυπα και θεσμούς. Λίγοι, ειδικοί, και ικανοί 'Ελληνες και 'Ανθρωποι που θα τους ανατεθεί το δύσκολο μα εφικτό πρόβλημα της σωτηρίας των δασών. Λέτε να μην υπάρχουν;... «Μήπως μ' αυτή τη ντροπή και το ναρκωμένο φιλότιμό μας σαν κεφάλαιο, πρέπει να ξεκινήσουμε; Για να χουμε κάποτε το κεφάλι ψηλά, κάνοντας το σωστό όσο κι αν αυτό μας κοστίζει;» Οικονομικός Ποιός φταίει; Τι φταίει; Ποιοί πολιτικοί,; Ποιοί υπεύθυνοι; Μήπως φταίει μια νοοτροπία λαού και λαοπρόβλητων κυβερνώντων; Κάθε χρόνο γιορτάζουμε την ημέρα της Δασοπονίας όπως και της Δημοκρατίας. Είναι δύσκολο να πεις, ποια από τις δυο, χάρις στις φροντίδες μας, ταλαιπωρείται περισσότερο. Το σίγουρο είναι ότι κάθε χρόνο φροντίζουμε να καίγονται τα δάση μας, όπως και να ανοίγονται Κερκόπορτες στη Δημοκρατία μας. Χ.Λ. Π. Δ. ΡΟΖΑΚΗΣ Μηχανολόγος/Ηλεκτρολόγος ΕΜΠ, Πρόεδρος της "Ελληνικής Λέσχης του Βιβλίου" Δ. Σολωμού 15, Ν. Ψυχικό, Τηλ info@elbi.gr ΠΗΓΗ: ιστοσελίδα anthropos.gr ανακοινώσεις δελτίο τύπου Ε.Λ.Β. μογή της O.R. υπήρξε στην απόβαση της Νορμανδίας. Μετά δε τον πόλεμο διαπιστώθηκε η χρησιμότητά της στις βιομηχανικές εφαρμογές και έτσι συγκροτήθηκε στην επιστήμη της O. R. Μαθηματική Οργάνωση, που περιέλαβε το Work Study κι αργότερα βοηθήθηκε από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, κι απετέλεσε ιδιαίτερο κλάδο σε όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου. Η τραγική διαπίστωση του Ηράκλειτου "Πατήρ πάντων πόλεμος", ισχύει κι εδώ 100%. Μήπως κι εμείς οι 'Ελληνες αναγκασθούμε να θυμηθούμε την O.R. στον πόλεμο της φωτιάς;!...

12 12 Ένα «παιδικό» μυθιστόρημα- κακή απομίμηση των βιβλίων Χάρι Πόττερ «Ο Νικ Μάρβελ και ο πόλεμος με το θηρίο» του Μαρκ Ελίας Τζονς, μετάφραση-προσαρμογή Ιωάννου Κ. Μηλιώνη, Εκδ. Το «Παιδικό» μυθιστόρημα, Πάτρα 2006 Όποιος έχει διαβάσει έστω και ένα βιβλίο της σειράς Χάρυ Πόττερ καταλαβαίνει αμέσως από το εξώφυλλο ότι πρόκειται για απομίμηση. Η διατύπωση του τίτλου του βιβλίου «Ο Νικ Μάρβερ και» και τα γυαλάκια του ήρωα δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία. Άλλωστε αμέσως από την αρχή του βιβλίου ο συγγραφέας δηλώνει ότι ακολούθησε σύσταση εκπομπής του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος, για να υπάρξει ένα «αντίσωμα» στη «μαγεία στο παιδικό θέαμα και ανάγνωσμα» και συγκεκριμένα στην κακή από παιδαγωγικής και μεταφυσικής πλευράς σειρά της Ρόουλιγκ «Χάρυ Πόττερ» και των σχετικών ταινιών που ακολούθησαν τα βιβλία και είχαν πρωτοφανή απήχηση στα παιδιά. Η σειρά Χάρυ Πόττερ δεν παρουσίασε μόνο γράψιμο τέτοιο που συνάρπασε ή κυριολεκτικά μάγεψε τα παιδιά. Ειδική εταιρεία διαθέσεως των βιβλίων έκανε πολύ μεγάλη διαφήμιση, δημιούργησε ένα μυστήριο γύρω από την κυκλοφορία κάθε βιβλίου της σειράς (π. χ. πώληση μετά τις 12 την νύχτα) και γενικά ένα παγκόσμιο μηχανισμό διάδοσης της ιδέας με συλλόγους παιδιών-μάγων, με αντικείμενα που πουλιούνται (όπως εκείνα του Ντίσνεϋ) και έχουν επάνω τον Χάρυ Πόττερ και άλλα σύμβολα. Εκτός από τις μεγάλες πληρωμένες διαφημίσεις, οι εφημερίδες και τα περιοδικά, στη χώρα μας, θεώρησαν υποχρέωσή τους να παρουσιάσουν εκτενώς το «φαινόμενο» Χάρυ Πόττερ. Ακόμα και τα παιδικά περιοδικά προώθησαν τα βιβλία, ίδρυσαν συλλόγους «Χάρυ Πόττερ» και γενικά δεν σκέφτηκαν καθόλου να δουν την παιδαγωγική πλευρά και το γεγονός ότι όλοι οι ήρωες του βιβλίου, «καλοί» και κακοί, είναι μάγοι, το σχολείο, όπου διαδραματίζονται οι περιπέτειες είναι απολειστικά σχολείο μαγείας και η παρουσία του Διαβόλου εκεί μέσα δεν υποσημαίνεται απλώς, αλλά είναι ρητή και βέβαιη. Όλοι οι καθηγητές του σχολείου είναι μάγοι, μερικοί είναι πολύ φθονεροί και ένας είναι νεκρός, γι αυτό δεν έχει δυσκολία να μπαίνει από τον τοίχο στην τάξη και όχι από την πόρτα! Ο «καλός» ήρωας έχει, μόνο αυτός, το χάραγμα του Αντιχρίστου στο μέτωπο και τα κατορθώματά του γίνονται με τη συνεχή βοήθεια μαγικών τεχνασμάτων. Όλα αυτά δημιουργούν τη φυσική αντίδραση των γονέων, των δασκάλων και όλων όσοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για να διαβάζουν τα παιδιά εξωσχολικά βιβλία, αλλά να βλέπουν οι μεγάλοι και τι διαβάζουν σε μια ηλικία, που ένα βιβλίο μπορεί να επιδράσει αποφασιστικά στην εξέλιξή τους. Σε παλιότερο τεύχος του «Γράμματος» αναδημοσιεύθηκε άρθρο ηλεκτρονικού περιοδικού, που έδινε στοιχεία για την αύξηση του ενδιαφέροντος των αμερικανόπουλων για τη συμμετοχή σε ομάδες μαγείας και εκφράσθηκε ο φόβος ότι η αύξηση των μελών των σατανιστικών οργανώσεων μετά από τη σειρά «Χάρυ Πόττερ» θα ήταν τρομακτική. Είναι η συγγραφέας των βιβλίων μέλος σατανιστικής ομάδας; Έχει πρόθεση μύησης των παιδιών στο χώρο της μαύρης (άσπρη δεν υπάρχει) μαγείας; Αυτά υποστηρίχτηκαν, αλλά δεν ξέρω αν αποδείχτηκαν. Πώς λοιπόν αντιδρά κανείς, όταν αγαπά τα παιδιά, σε μια τέτοια λαίλαπα επιδράσεως από εφτά βιβλία με πολλά εκατομμύρια αντίτυπα που διαβάστηκαν παγκοσμίως και τις σχετικές κινηματογραφικές ταινίες, που πουλιούνται και ως DVD, για να μελετηθούν καλά στο σπίτι; Υποστηρίζω ότι το να εκδόσεις «ανάλογα» βιβλία βάζοντας μέσα πολλή περιπέτεια και πολλή τεχνολογία, πραγματική και φανταστική, και να μαζέψεις, αντί όλων των μαγικών συμβόλων που μάζεψε η Ρόουλιγκ, όλες τις ορθολογικές, θεοσοφικές, ανατολικές και πνευματιστικές ιδέες που βρίσκεις στα βιβλία σου, το να τονίζεις τη φοβία περί «μεγάλου αδελφού»,

13 13 το να βάζεις σε κάθε σελίδα τουλάχιστον μια φορά «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλόν», και να επινοήσεις μερικά θαύματα δεν είναι η λύση για να επιτύχεις ένα καλύτερο βιβλίο. Πρέπει το παιδί της οικογένειας με χριστιανικές αρχές, προς το οποίο απευθύνεται το βιβλίο «Νικ Μάρβελ», να μη ζηλεύει τον τρόπο δράσεως άλλων. Δεν νικά κανείς στον πνευματικό και κοινωνικό στίβο «σπρώχνοντας έξυπνα τις μοτοσυκλέτες των φρουρών του καθεστώτος, ώστε να πέσουν όλες δεξιά κι αριστερά σαν ντόμινο», αντιγράφοντας τα όπλα του αντιπάλου. Πρέπει να πιστεύει ότι εξέλεξε την «αγαθήν μερίδα», τον «καλόν ζυγόν» και το «ελαφρόν φορτίον». «Δεν είναι ανάγκη να γίνεις τέρας για να νικήσεις το τέρας», είπε ένας μουσικός της εποχής μας αναφερόμενος σε τεχνάσματα άλλων μουσικών. Τα όπλα του δεν θα τα αντιγράφει από τον αντίπαλο, αλλά θα είναι τα «όπλα του πνεύματος». Και στα παιδικά βιβλία και στη ζωή των νέων, εφόσον έχουν διαλέξει τον θετικό δρόμο για τη ζωή τους, ο κανόνας παραμένει: «όσα εστιν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, εί τις αρετή και εί τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε ταύτα πράττετε». Αντίσωμα στα βιβλία της Ρόουλιγκ θα ήταν να δειχθεί πόσο αντιπαιδαγωγικά είναι, πόση φρίκη περιέχουν, πόση τρεμούλα προξένησαν στα παιδιά (ιδίως οι ταινίες), πόση αξία δίνεται στον Εξαποδώ και στη μαγεία, πόσο απάνθρωποι, ψυχροί και γελοίοι είναι οι καθηγητές του αγγλικού σχολείου μαγείας και οι άλλοι χαρακτήρες των βιβλίων και πόσο εύκολα γίνονται τα μαγικά κόλπα, όταν χρειάζονται για να εξελιχθούν τα γεγονότα. Παραμύθια χωρίς ποίηση, χωρίς καμιά καλοσύνη, χωρίς χιούμορ είναι σαν τα θρίλερ που τα βλέπουν τα παιδιά στην τηλεόραση και δεν έχουν τη δύναμη να σηκωθούν από τον καναπέ, αλλά κλείνουν τα μάτια Αντί να κρυφοθαυμάζει κανείς και ν αντιγράφει αδέξια, ας μιλήσει έναντίον, όπως έκανε ο αγωνιστής Αλέξ. Γκιάλας (Γ. Βερίτης), όταν ήθελε να σχολιάσει τους θαυμαστές της αρχαίας θεολογίας και μυθολογίας: Δεν είναι δώδεκα μονάχα Μετρώ θεούς, μετρώ θεές, Μισοθεούς, μισοθεές, Πόσες χιλιάδες είναι τάχα;. Ήρες, Βάκχοι, Σειληνοί, νύμφες, τρίαινες, κήτη, Σιχαμένοι σάτυροι και ντροπές μεθύσων! Πρέπει να γράφονται βιβλία όντως συναρπαστικά και όχι αηδή, σελίδες με φανερή την παρουσία του καλού κάγαθού ανθρώπου, που να μην έχουν π.χ. μια λίμνη από βλεννώδη αναβράζουσα ουσία καυστική, στην οποία ρίχνει τάχα κατά λάθος ο μέγας κακός αρχηγός ένα κορίτσι, για να βγει αυτό από κάποια αποχέτευση και να καταλήξει στο νοσοκομείο! Πρέπει να γοητεύσεις με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο, όπως το πέτυχαν ως τώρα ο Ιούλιος Βερν, ο Αντουάν ντε Σαιν Εξυπερύ («Μικρός Πρίγκηπας», ο Κίπλιγκ (Ο Μόγλης»), ο Κολλόντι («Πινόκιο»), ο Σουίφτ «Ταξίδια του Γκιούλιβερ» και μερικοί Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς! Αλκ. Κροτωνιάτης ======================================= ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ Ηράκλειο Αγαπητή μου Κα Φαίδρα Τσελίκα, Διαβάζοντας προ ημερών στο «Γράμμα» την κριτική-σχόλιό σας για το «ΑΣΠΡΟ ΡΑΣΟ» ένοιωσα ιδιαίτερα ώμορφα. Γιατί δεν ήταν ένα ακόμα κριτικό σημείωμα από τα όσα προκάλεσε το βιβλίο. Ο διαισθητικός τρόπος, που μοιάζει να σας είναι οικείος στις προσπελάσεις σας, σας δίδει την δυνατότητα τής εις βάθος διείσδυσης και παράλληλα της επιπολής τρυφερής ψαύσης. Έτσι ούτε την αλήθεια χάνετε, ούτε τη μαγεία στερείσθε. Μεγάλη και σπάνια προνομία αυτή. Από την άλλη αυτή η φυσιογνωμική σας ερμηνεία, πρωτότυπη ομολογώ, αλλά και τόσο μέσα στα πράγματα με εντυπωσίασε, για να μην πω πως με κολάκευσε κιόλας. Τελικά από κει που δεν το περίμενε ο Φάκελλος του «ΑΣΠΡΟΥ ΡΑΣΟΥ» απόκτησε ένα από τα πιο αξιαγάπητα κείμενα που περιέχει. Κυρία Φαίδρα Τσελίκα, σας ευχαριστώ από καρδιάς και θα νοιώσω πως δεν έχασα τον καιρό μου γράφοντας, αν το «Άσπρο Ράσο» το διαβάζουν άνθρωποι σαν και σας και αν, αντιλαμβανόμενοι πλήρως την έννοια των πολλών «μεταστοιχειώσεών» του, όλοι εσείς, νοιώσουν την μαγεία της Αλχημείας των ψυχών, που δεν θα πάψουν να θέλγονται από κάθε μαγικό φίλτρο. Θα χαρώ να σας γνωρίσω και προσωπικά. Με πολλή εκτίμηση Γ. Mαρκάκης

14 14 ΓΝΩΜΙΚΑ της συλλογής του Συμεών Ιωαννίδη Είναι μόνον οι Σκωτσέζοι; Σχεδόν κάθε σύστημα μπορεί να φέρει αποτελέσματα, αν οι άνθρωποι που στέκονται πίσω του το εφαρμόσουν με συνέπεια και εργαστούν σκληρά και με ανιδιοτέλεια. Είναι καλύτερα τα κουτσομπολιά που ακούμε να μπαίνουν από το ένα αφτί και να βγαίνουν από το άλλο, παρά να μπαίνουν και από τα δύο, ν ανακτεύονται ατο κεφάλι μας και να βγαίνουν από το στόμα μας. Ο θυμός είναι συχνά πιο επιζήμιος από την αιτία που τον προκαλεί. Η μέριμνα είναι το αυριανό σύννεφο που σου στερεί τη σημερινή λιακάδα. Ο καλύτερος χρόνος για να καταπιαστείς με τη λύση ενός μικρού προβλήματος είναι πριν το αφήσεις να μεγαλώσει. Στις πέτρες σκοντάφτουμε, όχι στα βουνά. Αν θέλεις να μη φτάσεις πουθενά ακολούθα το πλήθος. Δεν θα μας ανησυχούσε τι σκέφτονται για μας οι άλλοι, αν ξέραμε πόσο σπάνια το κάνουν! Στο γάμο το να είσαι εσύ το σωστό πρόσωπο είναι το ίδιο σπουδαίο με το να βρεις το σωστό πρόσωπο. Την επόμενη φορά που θα παραπονεθώ για το φαγητό μου θα σκεφτώ ότι ο σκουπιδοτενεκές μου τρώει καλύτερα από το 30% του κόσμου σήμερα. Πριν παντρευτώ είχα 6 θεωρίες για τον τρόπο ανατροφής των παιδιών. Τώρα έχω 6 παιδιά και καμιά θεωρία. Αν δεν ξέρεις τον προορισμό σου, δεν θα ξέρεις πότε έφτασες σ αυτόν, ακόμα κι αν κάποτε φτάσεις. Στο τέλος της πορείας ίσως αποδειχτεί ότι ο απαισιόδοξος είχε δίκιο, αλλά οπωσδήποτε ο αισιόδοξος θα έχει πιο ευχάριστη πορεία. Η τιμωρία των σοφών ανθρώπων που αρνούνται να συμμετέχουν στα κοινά, είναι να ζουν κάτω από τη διακυβέρνηση άσοφων ανθρώπων. Συμπολίτης μας πήγε στο Λονδίνο, ζήτησε ένα «μέτριο» ξενοδοχείο κι ο ταξιτζής τον πήγε σε ένα της γνωστής στην Αγγλία αλυσίδας Travelonge. Η τιμή ήταν 70 λίρες (100 ευρώ) προπληρωτέα και χωρίς πρωινό. Το δωμάτιο ήταν σπαρτιάτικο, με μια ανακοίνωση της εταιρείας να δεσπόζει, που έλεγε τα εξής: Θα πληρώσετε για πράγματα που δεν χρειάζεστε; Είναι τρέλα. Για να συμπιέσουμε τις τιμές αφαιρέσαμε άχρηστα πράγματα. Χρειάζεστε μόνο ένα καλό και ασφαλή ύπνο κι ένα ντούς κι αυτά σας παρέχουμε. Δεν σας προσφέρουμε μικροείδη τουαλέτας, γιατί όποιος ξεκινάει για ταξίδι κουβαλάει δικά του. Άλλωστε θα τα παίρνατε σαν σουβενίρ για να τα καταχωνιάσετε κάπου. Αν όμως χρειάζεστε έξτρα σαπουνάκια κλπ., εμείς πουλάμε. Δεν σας προσφέρουμε πιστολάκι για τα μαλλιά ούτε σίδερο, γιατί δεν τα χρειάζεστε για ένα σύντομο ταξίδι. Αν όμως σας είναι απαραίτητο, ζητήστε από τη ρεσεψιόν. Δεν σας δίνουμε πολλές πετσέτες, γιατί αρκεί μία για τον καθένα. Δεν σας βάζουμε πατάκια στο μπάνιο, γιατί από έρευνα αποδείχτηκε ότι κάθε χρόνο γίνονται ατυχήματα από γλιστρήματα μ αυτά. Δεν σας βάζουμε φακελάκια με τσάι ή καφέ, γιατί έτσι αυτά γίνονται άνοστα. Αν θέλετε οπωσδήποτε τσάι, έχουμε κάτω, στο μηχάνημα αυτόματης πώλησης. Δύο μαξιλάρια αρκούν. Αν θέλετε περισσότερα, ζητήστε τα. Δεν βάζουμε υπηρεσία γκρουμ, για να μειώσουμε το προσωπικό και το κόστος που θα είχε σε σας. Αν θέλετε τίποτε από τη ρεσεψιόν περπατήστε και λίγο, κάνει καλό. Εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη» =================================== Τα έστειλε ο Αριστοτέλης Κοτίνης

15 Α ΝΙΚΟΣ ΔΙΓΕΝΗΣ, ΓΙΑΤΡΟΣ ναπαύτηκε στις 14 και κηδεύτηκε στις!7 Σεπτεμβρίου στο Κοιμητήριο Χαλανδρίου ο Νίκος Διγενής, γιατρός του Νοσοκομείου Πατησίων. Είτε με το «άσπρο ράσο» στο νοσοκομείο είτε με την απαραίτητη ιατρική τσάντα στο Χαλάνδρι, επί πενήντα χρόνια και πλέον υπηρέτησε ως γιατρός τον άρρωστο συνάνθρωπό του μεταφράζοντας την ευσέβειά του σε στοργή, επιμέλεια και αφοσίωση προς τους πάσχοντες. Κατά τη ίδρυση του Νοσοκομείου της Εκκλησίας στην οδό Χαλκίδος (Πατήσια) και επί χρόνια πριν κρατικοποιηθεί και ονομασθεί Νομαρχιακό Νοσοκομείο Πατησίων, βρέθηκε εκεί μαζί με τον Μιλτιάδη Σαμαρτζή, τον Βασίλη Κέκη και τους άλλους γιατρούς, που προσπάθησαν να θέσουν θεμέλια σωστής λειτουργίας ενός νοσηλευτικού ιδρύματος όχι μόνο για κληρικούς ενός νοσοκομείου που σέβεται τον ασθενή, τον πόνο του και τα προβλήματά του και ν αφήσουν παράδοση οργάνωσης και αφιέρωσης. Μετά τη νεκρώσιμη ακολουθία τον Νίκο αποχαιρέτησαν η εκκλησία (ο βοηθός επίσκοπος κ. Ευθύμιος Στύλιος), οι συγγενείς (μίλησε ο ανιψιός του Θεόφιλος Βασιλειάδης) οι συνάδελφοί του (μίλησε ο μαιευτήρας Γιώργος Οικονόμου), εκπρόσωποι των νοσοκομείων «Ευαγγελισμός» και «Νομαρχιακού Πατησίων», όπου υπηρέτησε, του Δήμου Χαλανδρίου, όπου έμενε, της Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων (απεύθυνε χαιρετισμό ο οφθαλμίατρος Θρασύβουλος Κετσέας) και των νέων γιατρών-μαθητών, στους οποίους δίδασκε παθολογία και μετά τη συνταξιοδότησή του, μέχρις όπου ακινητοποιήθηκε στο κρεβάτι. Ο Δήμος Χαλανδρίου αποφάσισε να ονομάσει «Νίκος Διγενής» μια αίθουσα των υπηρεσιών του και το Νοσοκομείο Πατησίων έχει ήδη ονομάσει μια πτέρυγα του Παθολογικού Τμήματος στο όνομα τού υποδειγματικού γιατρού και δασκάλου. Ο Νίκος Διγενής ήταν γενικά άνθρωπος γενναίος και άνθρωπος προσφοράς. Παντρεύτηκε την Κατίνα Βασιλειάδου (νοσηλέυτρια, αδελφή του μουσικολόγου και συνθέτη), και είχαν μεταξύ τους μεγάλη αγάπη 15 και συνεργασία, ωσότου εκείνη αρρώστησε και πέρασαν μαζί μέρες μακράς και επώδυνης νοσηλείας. Δεν είχε παιδιά. Έδωσε επίσης όλη τη στοργή του στην άρρωστη αδελφή του Ελένη. Μετά τον πρόωρο θάνατο της γυναίκας του ονόμαζε «το σπίτι μου» το Νοσοκομείο Πατησίων, αφού περνούσε από εκεί και πολλά βράδυα, για να δει πώς πάνε οι άρρωστοι του Τμήματος. Φίλε Νίκο, πενθώντας σε θυμόμαστε πώς συμπαραστάθηκες στο πένθος πολλών. Και έδωσες μια ωραία σύγχρονη ερμηνεία του λόγου του Ιπποκράτη «Ιατρός ανήρ πολλών ανθρώπων άξιος»! Σ Μ. Συναδ. Σημαντική συμφωνία για το περιβάλλον τις 21 Αυγούστου οι ηγέτες έξι δυτικών πολιτειών των ΗΠΑ και δύο καναδικών επαρχιών συμφώνησαν σε ένα κοινό κλιματικό σχέδιο για την περιοχή, που θα έχει σκοπό να περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 15 % εν σχέσει με το 2005 μέχρι το Το σύστημα προβλέπεται να λειτουργήσει τον Αύγουστο του 2008 σε συνεργασία με όμοιο σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ένα άλλο που υπάρχει στις βορειοανατολικές επαρχίες των ΗΠΑ. Οι οικολόγοι πιστεύουν ότι, αν επιτευχθούν οι στόχοι του περιφερειακού αυτού προγράμματος, θα επηρεασθούν οι ομοσπονδιακές αρχές να εγκαταστήσουν ένα πρόγραμμα εθνικής εμβέλειας. Στη συμφωνία αυτή, εκτός από τις πολιτείες που είχαν ήδη προγράμματα με καλύτερες προδιαγραφές από εκείνο της υπόλοιπης χώρας (Καλιφόρνια, Όρεγκον και Ουάσιγκτον), θα μετέχουν και οι πολιτείες Αριζόνα, Νέο Μεξικό, Ούτα, και από την πλευρά του Καναδά οι περιοχές Μανιτόμπα και Βρεττανική Κολομβία. ΠΗΓΗ: Bloomberg News, Christopher Martin, 22 Aug 2007

16 16 ~~~~~~~~ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ ΘΑΡΡΟΥΣ ~~~~~~~~ Πώς σώθηκε η εκδρομή του Κρις Αβέρα, Φλόριντα Έ χουν περάσει είκοσι έξι χρόνια. Ήμουν οχτώ χρονών και είχα τα γενέθλιά μου. Μου είπαν να γράψω τα ονόματα τεσσάρων ή πέντε φίλων που θα ερχόταν μαζί μου να γιορτάσουμε στο Πάρκο Νερού κοντά στην Τάμπα της Φλόριντας. Μια και δεν είχαμε πολλά λεφτά, θα παίρναμε φαγητό μαζί μας. Ήμουν τόσο χαρούμενος για το δώρο αυτό! Ήρθε η μεγάλη μέρα και η μητέρα μου, ο μικρός αδελφός μου, έξι φίλοι και εγώ στριμωχθήκαμε στο παλιό μας Στέσιον Βάγκον. Βγήκαμε από την πόλη και πηγαίναμε προς το πάρκο για να ζήσουμε μια μέρα με ήλιο και διασκέδαση. Μετά από μιάμιση ώρα οδήγησης και, ενώ είμαστε περίπου στο μέσο της διαδρομής μας, το αυτοκίνητο άρχισε να μην ακούγεται καλά και το λαμπάκι ελέγχου της μηχανής άναψε. Η μητέρα μου σταμάτησε το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου. Είχαμε μείνει εκεί και περιμέναμε να σταματήσει κάποιος να μας βοηθήσει. Μετά από μία ώρα σταμάτησε ένας αστυνομικός να δει τι πάθαμε και κάλεσε ένα γερανό να μας πάει σε συνεργείο. Στο δρόμο η μητέρα μου είπε στον αστυνομικό πού πηγαίναμε και ότι ήταν τα γενέθλιά μου και τι μου είχε τάξει. Ο αστυνομικός μάς άφησε στο συνεργείο, αφού με έκανε μια βόλτα με το περιπολικό «ως δώρο για τα γενέθλιά μου». Ο μηχανικός του συνεργείου μάς εξήγησε ότι έπρεπε να αλλάξει την αντλία νερού. Μαζί με την μεταφορά του αυτοκινήτου μ ας, το κόστος θα ήταν 135 δολάρια. Η μητέρα μου άρχισε να κλαίει, με πήρε ιδιαιτέρως και μου είπε ότι θα έπρεπε να γυρίσουμε πίσω και να μαζέψουμε χρήματα για να πάμε άλλη φορά κάπου. Απογοητεύτηκα, αλλά προσπάθησα να μην το δείξω, άλλωστε ήξερα, παρά την ηλικία μου, ότι δεν είχαμε πολλά λεφτά. συνεργείο. Ήρθε κοντά μου και μου έδωσε ένα τυλιγμένο δώρο και μου ευχήθηκε Χρόνια Πολλά για τα γενέθλιά μου. Ύστερα πήγε και πλήρωσε το συνεργείο για την επισκευή και τη μεταφορά. Είπε στη μαμά μου ότι μεγάλωσε σε οικογένεια φτωχή και ήξερε από δυσκολίες. Είπε ότι η εκδρομή μας δεν έπρεπε να χαλάσει από ένα γεγονός, για το οποίο εμείς δεν φταίγαμε. Με αυτή την πράξη καλοσύνης αυτός ο αστυνομικός άλλαξε τη ζωή μου. Τώρα είμαι πατέρας δύο παιδιών, δεν είμαι πλούσιος, αλλά προσπαθώ να βοηθάω όσους έχουν ανάγκη και όποτε έχω ευκαιρία. Μια μικρή πράξη μπορεί να αλλάξει για πάντα κάποιον. Κι εγώ προσπαθώ να ενσταλάξω τη στάση αυτή στη ζωή των παιδιών μου. ΠΗΓΗ: HeroicStories.com Το Ελληνικό Κέντρο Προώθησης του Εθελοντισμού με διακριτικό τίτλο «anthropos.gr» αποτελεί την πρώτη ελληνική ανθρωπιστική πύλη στο διαδίκτυο, που στόχο έχει να προωθήσει τις σχέσεις μεταξύ των Ελληνικών ΜΚΟ και να παρέχει στους πολίτες, στις επιχειρήσεις, στους δημοσιογράφους και στους φορείς της πολιτείας & των δήμων, που ενισχύουν τις εθελοντικές δράσεις, έγκυρες πληροφορίες που σχετίζονται με τον εθελοντισμό και την ενίσχυση των δράσεων αυτού. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ "anthropos.gr" - Φερών 16, Αθήνα, Τηλ , Fax Προσπαθήσαμε να περάσουμε καλά καθήσαμε στο συνεργείο και φάγαμε το κέικ που είχε φτιάξει η μαμά. Σε μια στιγμή ο μηχανικός φώναξε τη μαμά, είπε ότι η επισκευή είχε τελειώσει, αλλά έπρεπε να κάνει ένα τηλεφώνημα. Εμείς καθήσαμε και περιμέναμε και σε λίγο ο ίδιος αστυνομικός μπήκε στο