Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο. Στη συνεδρίαση έλαβαν μέρος οι: Παρόντες. 1. Τσολακάκης Σταμάτιος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Πρόεδρος

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ Σάμος, ΔΗΜΟΣ ΣΑΜΟΥ Αρ. Πρωτ: Δ/νση: Πλατεία Δημαρχείου, Σάμος Πληροφορίες: Στ. Τσολακάκης Τηλ: FAX: Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο Στη Σάμο και στο Δημαρχιακό Μέγαρο του Δήμου Σάμου, σήμερα την 5 η Οκτώβρη 2015, ημέρα της εβδομάδας Δευτέρα και ώρα 14:00, συνήλθε σε συνεδρίαση η Επιτροπή Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου για τον Δήμο Σάμου, όπως συστάθηκε με την υπ. Αριθμ. 2060/2015 απόφαση του Δημάρχου Σάμου μετά από πρόσκληση του προέδρου με αρ. πρωτ / Στη συνεδρίαση έλαβαν μέρος οι: Παρόντες 1. Τσολακάκης Σταμάτιος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Πρόεδρος 2. Αγγελής Νικόλαος, Γενικός Γραμματέας Δήμου Σάμου 3. Γιοβάνη Ευτυχία, Τοπογράφος Μηχανικός 4. Νικόλαος Ευσταθιάδης, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος 5. Ιωάννης Παλαιοκαστρίτης, Πολιτικός Μηχανικός Απόντες 1. Καλόγηρος Γεώργιος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, 1

2 2. Βασιλειάς Δημήτριος, Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Σάμου 3. Θεμιστοκλή Δημόπουλο, Συμβολαιογράφος Στη συνεδρίαση, παρέστη και ο Νταλαμάγκας Λεωνίδας, Πολιτικός Μηχανικός, υπάλληλος της Υ.Δ. του Δήμου Σάμου, ως γραμματέας της Επιτροπής. Αφού διαπιστώθηκε νόμιμη απαρτία, ο Πρόεδρος κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης, με τους εξής στόχους: 1. Συζήτηση και Αξιολόγηση των Βασικών χαρακτηριστικών του Περιφερειακού πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου που αφορούν τον Δήμο Σάμου 2. Τη σύνταξη κειμένου ενστάσεων και προτάσεων τροποποίησης του ΠΠΧΣΑΑ ειδικότερα στο θέμα της ανάδειξης της Σάμου στους τομείς του τουρισμού και του πολιτισμού με στόχο την αειφόρο ανάπτυξη του νησιού. Ακολουθεί το κείμενο καταγραφής προτάσεων και ενστάσεων το οποίο προσυπογράφουν όλα τα μέλη της επιτροπής: 2

3 Παρατηρήσεις επί του Σχεδίου Υπουργικής Απόφασης για την "Έγκριση Αναθεώρησης - Εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Β. Αιγαίου και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αυτού." Το περιφερειακό χωροταξικό στην σελ 11 του σχεδίου της Υ.Α θέτει τις 6 αναπτυξιακές κατευθύνσεις: 1. Ισόρροπη ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης και συνεργασία των επιμέρους τομέων (πρωτογενή δευτερογενή και τριτογενή) 2. σεβασμό στη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά των νησιών 3. Αξιοποίηση της θέσης της περιφέρειας ως «σταυροδρόμι» θαλάσσιων μεταφορών 4. Διάρθρωση και οργάνωση του οικιστικού δικτύου ώστε να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης 5. Χωρική ρύθμιση του θαλάσσιου χώρου 6. Προώθηση της κοινωνικής συνοχής και καταπολέμηση της φτώχειας Το περιφερικό χωροταξικό επισημαίνει : την δυσκολία λειτουργίας των δόμων των ΟΤΑ λογά Καλλικράτη αλλά και την προϋπόθεση της μεγαλύτερης διοικητικής αυτοδυναμίας που προσφέρει, την αποτυχία εφαρμογής της κατεύθυνσης των συνδυασμένων μεταφορών (δηλαδή κόμβου HAB και συνδέσεων μέσω μετεπιβίβασης που πρότεινε το προηγούμενο χωροταξικό του 2003), την έλλειψη οργανωμένων υποδοχέων σε τουρισμό και βιομηχανία, την δυνατότητα παραγωγής προϊόντων ΠΟΠ και την ανάγκη προώθησης τους σε ντόπιες και ξένες αγορές, τις δυνατότητες ανάπτυξης των εναλλακτικών μορφών τουρισμού (ιαματικός, θαλάσσιος, κρουαζιέρας, περιπατητικός, πολιτιστικός, θρησκευτικός, γευσιγνωσίας, συνεδριακός, κλπ) και προωθεί : την ενίσχυση του πρωτογενή τομέα, την ενεργειακή αυτονομία των νησιών και την διασύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα, την ανάγκη βελτίωσης της προσβασιμότητας με βελτίωση των υποδομών των λιμένων των αεροδρομίων, την δημιουργία γραμμών υδροπλάνων και την ανάγκη εφαρμογής τιμολογιακής πολιτικής στις μεταφορές των άγονων γραμμών, την 3

4 ανάγκη βελτίωσης των λοιπών υποδομών, την ανάγκη δημιουργίας των αξόνων ανάπτυξης και επικοινωνίας Βορά- Νότου (από Αλεξανδρούπολη νησιά β Αιγαίου Ρόδος - Κρήτη - Κύπρος) και Ανατολής - Δύσης, και την ανάγκη άμεσης πρόσβασης των νησιών, την προσέγγιση νέων τουριστικών αγρών, την υιοθέτηση μιας πολιτικής αειφορίας του υδατικού δυναμικού, την ανάπτυξη πολύ-πολικού πρότυπου χωρικής ανάπτυξης, την ανάγκη δημιουργίας δικτυού τουριστικών λιμένων, την ανάγκη δημιουργίας ποιοτικών υποδομών τουρισμού, την ανάγκη αξιοποίησης των πλεονεκτημάτων για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Όμως εκφράσεις όπως «απόλυτος σεβασμός στη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά» και η χρήση του τοπίου ως ανασταλτικού παράγοντα αντιβαίνουν στην αναπτυξιακή προοπτική. Ο αειφόρος προσεκτικός σχεδιασμός που εμβαθύνει στις ανάγκες και τα προβλήματα της κάθε περιοχής μπορεί να επιφέρει την ανάπτυξη χωρίς τις οριζόντιες απαγορεύσεις ενός μακροσκοπικού αόριστου σχεδιασμού που έγινε επί χάρτου και χωρίς γνώση των τοπικών συνθηκών. Τοπίο Το τοπίο στην μελέτη αυθαίρετα και χωρίς τεκμηρίωση δεσμεύει μεγάλες περιοχές της Σάμου (βλέπε χάρτη τοπίου) και χρησιμοποιείται για την αναστολή της αναπτυξιακής προσπάθειας τα ορεινά χωριά του Β τμήματος (συμβολισμός Ζώνη 10.1) στην σελ 66 του τεύχους του τοπίου αναφέρεται «Αποφυγή κάθε πιθανότητα επένδυσης μη συμβατής με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς» το όρος Κερκετέας (συμβολισμός Ζώνη 10.2) στην σελ 66 του τεύχους του τοπίου αναφέρεται «Οι όποιες ξένες επεμβάσεις στο τοπίο πρέπει να είναι συμβατές με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού της περιοχής (οικοτουρισμόςbirdwatching)» τα βόρεια παράλια Παραλία Καρλοβασου Ποτάμι (συμβολισμός Ζώνη 11.1), στην σελ 72 του τεύχους του τοπίου αναφέρεται «Αποφυγή κάθε πιθανότητα επένδυσης μη συμβατής με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς» και «Οι όποιες ξένες επεμβάσεις στο τοπίο 4

5 πρέπει να είναι συμβατές με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού της περιοχής (οικοτουρισμός-birdwatching)» Νότια παραλιακή ζώνη: Ηραίο- Πυθαγόρειο-Mαραθόκαμπος (συμβολισμός Ζώνη 11.2), στην σελ 74 του τεύχους του τοπίου αναφέρεται «Αποφυγή κάθε πιθανότητα επένδυσης μη συμβατής με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς» και Οι όποιες ξένες επεμβάσεις στο τοπίο πρέπει να είναι συμβατές με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού της περιοχής (οικοτουρισμός-birdwatching) η ευρύτερη περιοχή ανατολικά του Βαθέος (συμβολισμός Ζωνη 11.3) αν και αδόμητη με καλλιέργειες χαρακτηρίζεται στον χάρτη ως περιφερειακής άξιας αστικό τοπίο και στο κείμενο του τοπίου ως «Τοπίο πευκόφυτο, εύφορο με κυρίαρχη την καλλιέργεια της ελιάς και του αμπελιού, με ιδιαίτερη οικιστική ανάπτυξη και παραλίες μεγάλης τουριστικής ανάπτυξης» στην σελ 76 του τεύχους του κειμένου του τοπίου επίσης αναφέρεται «Αποφυγή κάθε πιθανότητα επένδυσης μη συμβατής με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς», «Προστασία των τοπίων ως συμβολικά πεδία εθνικής ιστορίας (η εθνική διάσταση του τοπίου)», «Προφύλαξη και διατήρηση της φυσικής, αισθητικής και οικονομικής αξίας του τοπίου της περιοχής» και Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ζώνης πρέπει να διαφυλαχθούν, να προστατευθούν και να αποτραπούν παρεμβάσεις που αλλοιώνουν τα ίδια και γενικότερα τον χαρακτήρα κάθε τοπίου». Αν και στην Υ.Α στην σελ 19 της Υ.Α αναφέρεται ότι «Όσον αφορά τους οργανωμένους υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων ειδικότερα, σύμφωνα με τις τάσεις τουριστικής εξειδίκευσης των νησιών, καταλληλότερος χώρος για την ανάπτυξη οργανωμένων υποδοχέων είναι η Σάμος, όπου εντοπίστηκαν επίσης δημόσιες εκτάσεις ικανού μεγέθους» στις εκτάσεις αυτές αποκλείει την τουριστική ανάπτυξη λόγο τοπίου. Παρατήρηση: οι αόριστες δεσμεύσεις και απαγορεύσεις που χρήζουν ερμηνείας, θα δημιουργήσουν προβλήματα στην υλοποίηση επενδύσεων Η σωστή πρακτική θα ήταν να καθοριστούν τα σημεία ενδιαφέροντος και ανάλογα με την σπουδαιότητα τους να καθορίζονταν αποστάσεις προστασίας πχ 500μ, 1 χλμ κλπ και να σχεδιαστεί μια περιβάλλουσα αυτών που θα καθορίζει την ζώνη 5

6 προστασίας και όχι να σχεδιάζονται αυθαίρετα και ατεκμηρίωτα ζώνες απαγόρευσης της ανάπτυξης. Από την ανάγνωση των κειμένων συμπεραίνεται ότι η μελέτη και η Υ.Α με την υπέρμετρη αναφορά στο τοπίο στην ουσία προωθεί την άποψη ότι στις ζώνες τοπίου απαγορεύονται οι επενδύσεις που βλάπτουν το τοπίο. Αυτή είναι μια αόριστη προτροπή που επιτρέπει διαφορετικές ερμηνείες και δεσμεύει τον σχεδιασμό. Επίσης συμπεραίνεται ότι η μελέτη και η Υ.Α στην ουσία προωθεί την αναστολή της επενδυτικής προσπάθειας μέχρι την εκπόνηση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών ΕΠΜ σε μέρη που έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές NATURA έτσι δημιουργεί «τρύπες» στον χωροταξικό σχεδιασμό στα μέρη που έχουν τις καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης του τουρισμού και αντιβαίνει στην ισχύουσα νομοθεσία που προβλέπει την εξέταση των επενδύσεων στις περιοχές αυτές από αρμόδιο κρατικό φορέα (την υπηρεσία ΕΥΠΕ του ΥΠΕΚΑ) Όσον αφορά την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην σελ 13 της Υ.Α αναφέρεται «Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η προσαρμογή των παρεμβάσεων του δευτερογενή τομέα στο τοπίο, έτσι ώστε η υλοποίηση κάθε επενδυτικού σχεδίου να διασφαλίζει την προστασία του τοπίου (το οποίο αποτελεί βασικό τουριστικό πόρο) και ιδιαίτερα όσων τοπίων έχουν καταταγεί στην κατηγορία της διεθνούς ή εθνικής εμβέλειας». και στην σελ 36 της Υ.Α αναφέρεται «θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι κατευθύνσεις της παρούσας για το σχεδιασμό-διαχείριση-προστασία του Τοπίου της Περιφέρειας, ιδιαιτέρως σε ότι αφορά τα Τοπία που αξιολογούνται σαν Διεθνούς και Εθνικής εμβέλειας» Στον Χάρτη Π3.δ1 όλη η Σάμος χαρακτηρίζεται ως «Προτεινόμενη ευρύτερη ζώνη τοπίου», όμως στην σελ 10 της Υ.Α αναφέρεται ότι απαιτείται «Ο εντοπισμός αξιόλογων τοπίων διεθνούς και εθνικής εμβέλειας και η μελλοντική ανάδειξη και θεσμοθέτηση τους.» Πρόταση για το Τοπίο Προς αποφυγή ερμηνειών και παρεξηγήσεων πρέπει να γίνει ξεκάθαρο στην Υ.Α και στις μεταβατικές διατάξεις αυτής ότι όσα αναφέρονται περί τοπίου είναι μόνο 6

7 ενδεικτικά και ότι παραμένουν εν ισχύ οι γενικές ισχύουσες διατάξεις περί εκτός σχεδίου δόμησης και οι κατευθύνσεις των τομεακών Χωροταξικών Σχεδίων (τουρισμού, ΑΠΕ, βιομηχανίας ιχθυοκαλλιεργειών κλπ) Γεωργική Γη Στην σελ 12 της Υ.Α προτείνεται «Υπαγωγή της γεωργικής γης σε καθεστώς προστασίας, ώστε να διαφυλαχτεί από αλλαγή χρήσης μεγάλης κλίμακας» Ζητείται λοιπόν στην ουσία από την μελέτη και την Υ.Α ο ο αυθαίρετος χαρακτηρισμός όλης της γεωργικής γης ως γη υψηλής καλλιεργησιμότητας/παραγωγικότητας/αξίας. Θα πρέπει να δοθούν διευκρινίσεις όσον αφορά τον πρωτογενή τομέα και συγκεκριμένα τον χαρακτηρισμό «η γη της Σάμου στο σύνολο της ως προστατευόμενη αγροτική γη» εν αναμονή της θεσμοθέτησης της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας σε εθνικό επίπεδο. Στο Χάρτη Π3δ1 όλη η γεωργική Γή αλλά και αστικοποιημένες περιοχές χαρακτηρίζονται ως «προς προστασια Γεωργική Γή). Ο χαρακτηρισμός της προς προστασία γεωργικής γης ή γης υψηλής καλλιεργησιμότητας / παραγωγικότητας/αξίας δεν γίνεται οριζόντια και μακροσκοπικά από τους χωροτάκτες αλλά σε συγκεκριμένες περιοχές με συγκεκριμένες διαδικασίες και υπό προδιαγραφές που προβλέπει ο νόμος Εκτός σχεδίου δόμηση Από την μελέτη προωθείται η πρόταση κατάργησης αυτής (σελίδα 24 ). Η βασική αρχή της εγχώριας νομολογίας είναι ότι ο νομοθέτης μπορεί να θεσπίζει με βάση αντικειμενικά κριτήρια και προς εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος, περιορισμούς επί του περιεχομένου του δικαιώματος της κυριότητας, υπό την προϋπόθεση ότι μέσω αυτών δεν αφανίζεται ή δεν καθίσταται αδρανής η ιδιοκτησία σε σχέση με τον προορισμό της. Πρόταση για εκτός σχεδίου Δόμηση: Να οριοθετηθούν με συντεταγμένες οι περιοχές της Σάμου που προστατεύονται με ειδικά διατάγματα π.χ. ( Natura 2000, Αλυκές, Ζώνες υψηλής Γεωργικής Παραγωγικότητας, κλπ.) στις περιοχές της εκτός σχεδίου δόμησης να ισχύει το Π.Δ. 538 Δ'/ 86 και το 270Δ'/85. 7

8 Για εντός οικισμών: να ισχύουν το 181Δ/85 ΠΔ (Οικισμοί κάτω των 2000 κατοίκων) Όσοι οικισμοί δεν έχουν οριοθετηθεί, να οριοθετηθούν να ισχύουν τα ειδικά Προεδρικά Διατάγματα, ορισμένων οικισμών που προστατεύονται από τα διάφορα Υπουργεία. Επεκτάσεις οικισμών Στη σελίδα 30 της Υ.Α.: "Δίδεται βασική κατεύθυνση η προστασία και η ανάδειξη των παραδοσιακών οικισμών να αποτελέσουν αναπτυξιακό παράγοντα της Περιφέρειας. Ωστόσο με δεδομένη την ανάγκη προστασίας του παραδοσιακού χαρακτήρα και την ύπαρξη στα νησιά πληθώρας οικιστικού αποθέματος που θα καλύψει την όποια ζήτηση δημιουργήσει η εκτιμώμενη ήπια πληθυσμιακή αύξηση, επιπλέον προτείνεται η απαγόρευση της επέκτασης των ορίων των παραδοσιακών οικισμών της Περιφέρειας." Για πιο λόγο θεωρείται πως η μονοδιάστατη απαγόρευση επέκτασης των ορίων των οικισμών θα τα προστατέψει και θα τα αναδείξει; Επιπλέον, δεδομένων των εξής υφιστάμενης κατάστασης και συγκεκριμένα : α. απώλειας παραδοσιακού χαρακτήρα λόγω της υφιστάμενης αυθαίρετης δόμησης και μορφολογίας κατασκευών και β. αναπτυξιακές ανάγκες των οικισμών συνυφασμένων με τις σύγχρονες ζωτικές ανάγκες και την καθημερινότητα των κατοίκων, γιατί δεν θεσμοθετούνται οι νόμοι, οι προδιαγραφές, τα εργαλεία και τα κίνητρα που θα επιτρέψουν την οικιστική ανάπτυξη των οικισμών με σεβασμό στη παράδοση και θα αντιστρέψουν τις τάσεις υποβάθμισης τους και δόμησης σε εκτός σχεδίου περιοχές; Υπάρχει έμφαση στη χρήση του όρου "Παραδοσιακού Οικισμού" γενικά και σε θεωρητική βάση καθώς δεν υπάρχει εξειδικευμένη αναφορά στο ποιοι είναι αυτοί οι οικισμοί, σε τι βαθμό διατηρούν την "παραδοσιακή" μορφή τους, πως μπορεί να αποκατασταθεί εφόσον αυτή έχει απολεσθεί σε μεγάλο βαθμό (κίνητρα), κλπ. Έλλειψη στοχευμένης στρατηγικής όπως ο χαρακτηρισμός "παραδοσιακών οικισμών" ή και "παραδοσιακών γειτονιών" σε περιορισμένο αριθμό, σε αντιδιαστολή με υφιστάμενους οριζόντιους χαρακτηρισμούς και ανεφάρμοστες τακτικές. Πρόταση: Προτείνεται διατήρηση των παραδοσιακών τμημάτων με δυνατότητα επέκτασης με τον παραδοσιακό χαρακτήρα και ειδικών όρων δόμησης διατήρησης του χαρακτήρα (μέγιστη κάλυψη, αρτιότητα με πλάτος δρόμων μικρότερη των 4μ.) 8

9 Δίκτυα Παραδοσιακών Οικισμών Στη σελίδα 14 της Υ.Α. : "Σημαντικό ρόλο στο παρόν πρότυπο χωρικής ανάπτυξης μπορεί να διαδραματίσει το σημαντικό δίκτυο παραδοσιακών οικισμών που καταγράφεται, κυρίως στη Χίο, τη Λέσβο και τη Λήμνο." Δεν αναφέρεται το δίκτυο παραδοσιακών οικισμών της Σάμου. Πολιτισμός Οι αναφορές στο πολιτισμό είναι ελλιπής, αόριστες και ως επί τω πλείστον συνδέονται σχεδόν αποκλειστικά με την ιστορία και τη παράδοση χωρίς αναφορές στο σύγχρονο πολιτισμό, σε όλες τις εκφάνσεις του που αναπτύσσονται στη Σάμο. Συγκεκριμένα δεν γίνεται μια προσπάθεια στήριξης του Πολιτιστικού προϊόντος με σύγχρονη προοπτική, ξεκινώντας από τη καταγραφή των υποδομών, θεσμών, φορέων, αναγκών και παράλληλα προωθώντας τις συνέργειες που μπορούν να προκύψουν και με άλλους τομείς της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας όπως η απασχόληση, το εμπόριο, ο τουρισμός, η βιοτεχνία, κλπ. Ο ρόλος της Σάμου υποβαθμίζεται Στην Σελ 18 αναφέρεται ότι «Σύμφωνα με τον υπερκείμενο σχεδιασμό, οι κύριοι πόλοι ανάπτυξης για την Περιφέρεια ταυτίζονται με τους δευτερεύοντες «εθνικούς πόλους» για το Αιγαίο, Μυτιλήνη και Χίο. Οι πρωτεύουσες των άλλων μεγάλων νησιών και των αντίστοιχων περιφερειακών ενοτήτων (Βαθύ, Μύρινα, Αγ. Κήρυκος) αποτελούν δευτερεύοντες περιφερειακούς πόλους». Επιχειρείται υποβάθμιση της Σάμου ( σελ 18 ) όταν τοποθετούνται το Βαθύ, Αγ. Κήρυκος, ως δευτερεύοντες περιφερειακοί πόλοι. Διευκρινήσεις ως προς τις συγκοινωνίες που θα έπρεπε να αναφέρονται σε δευτερεύοντες περιφερειακούς πόλους ( Σάμος, Ικαρία) σε σχέση με τους δευτερεύοντες εθνικούς πόλους (Λέσβος, Χίος ). Να επισημανθεί η γεωστρατηγική θέση της Σάμου από την αρχαιότητα έως σήμερα και να ισοσταθμιστεί, έστω, με Χίο και Λέσβο. Τι προβλέπεται για τις πύλες εισόδου, από τη στιγμή που η μελέτη θέτει σαν αναγκαία συνθήκη ανάπτυξης τη συνεργασία με τα Τουρκικά παράλια. Η σημαντική θέση και η συμμετοχή της Σάμου στον τουρισμό, τον πρωτογενή τομέα, τις μεταφορές και η γεωστρατηγική της θέση επιβάλλουν την αναβάθμιση της μέσω 9

10 ανάδρασης με το εθνικό χωροταξικό και την ισοστάθμιση της με την Χίο και την Λέσβο Υποδομές - Αεροδρόμια Στην σελ 20 της Υ.Α αναφέρεται ότι πρέπει να γίνει «Βελτίωση των υποδομών των αεροδρομίων με μικρής κλίμακας παρεμβάσεις» Τα αεροδρόμια και ιδιαίτερα αυτά της Χίου και Σάμου θέλουν μεγαλύτερες παρεμβάσεις ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν μακρινότερους προορισμούς και μεγάλες τουριστικές αγορές όπως η Κινά η Ρωσία η Ινδία τα Αραβικά Κράτη κλπ και περισσότερες πτήσεις και ανάγκες στάθμευσης. Ο στόχος θα πρέπει να είναι η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης των αεροπορικών πτήσεων από τις αγορές αυτές. Η Τουρκία προσφέρει φθηνό ελλιμενισμό και συντήρηση σκαφών με αντάλλαγμα την μεταφορά τουριστών σε χαμηλές τουριστικές περιόδους. Η ακριβή γη απαγορεύει την επέκταση των αεροδρομίων. Η χωροθέτηση ζωνών επέκτασης αεροδρομίων θα διευκολύνει την επέκταση τους από τους ιδιώτες επενδυτές χωρίς την επιβάρυνση κράτους και πολιτών. Πρέπει να επισημανθεί η έλλειψη βασικών υποδομών στην Περιφέρεια και την Σαμο και το σοβαρό πρόβλημα της προσβασιμότητας ειδικότερα (λιμενικές υποδομές, αεροδρόμια) αλλά και των άλλων υποδομών (ύδρευση, άρδευση, αποχέτευση, απορρίμματα κλπ) και η ανάγκη εξεύρεσης πόρων και της ένταξης τους στις αποκρατικοποιήσεις και στο «πακέτο Γιουνκέρ» καθώς τα έργα αυτά δεν μπορούν να γίνουν από τους πόρους των πόρων ΟΤΑ. Στην μελέτη Σελίδα 143 γίνεται αναφορά για δημιουργία μαρίνων τουρισμού σε Πυθαγόρειο, Καρλόβασι, Μαραθόκαμπο, Θα πρέπει να μπει και το Βαθύ όπου σχεδιάζετε μαρίνα τουρισμού βάσει του masterplan του Λιμενικού Ταμείου Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ο λανθασμένος υπολογισμός του ΑΕΠ το 2009 που οδήγησε την περιφέρεια σε λάθος κατηγορία (καινοτομία επιχειρηματικότητα όπου η απορρόφηση πόρων είναι πρακτικά και ουσιαστικά δύσκολη) και η ανάγκη επαναξιολόγησης του ΑΕΠ και των υποδομών και η διεκδίκηση σχετικών πόρων από την Ε.Ε 10

11 Τουρισμός Επιχειρείται μια σκόπιμη σύγχυση του υπερανεπτυγμένου τριτογενή τομέα (80% του ΑΕΠ) που βασίζεται όμως κυρίως στις μεταφορές, το εμπόριο, τις υπηρεσίες, τις κατασκευές κλπ, με τον τουρισμό που συμμετέχει μονό με 6 % στο ποσοστό του τριτογενή τομέα δηλαδή με 4,8 % του ΑΕΠ ώστε να εμφανιστεί το βόρειο Αιγαίο και ειδικότερα η Σάμος ως τουριστικά κορεσμένη περιοχή καθώς στην σελ 38 της Υ.Α αναφέρεται: «Τριτογενής τομέας. Ο δυναμικότερος τομέας της Περιφέρειας, με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης της χώρας σε όλη τη δεκαετία με κυριότερη ενασχόληση τον τουρισμό» στην ίδια σελίδα αναφέρεται «Αποτέλεσμα: Ανάπτυξη τουριστικής δραστηριότητας υψηλής επισκεψιμότητας. Τριπλασιασμός του ξενοδοχειακού δυναμικού της Περιφέρειας τα τελευταία 15 χρόνια» και στην σελ 47 αναφέρεται ότι «Κυρίαρχη δραστηριότητα του τριτογενή τομέα στην Περιφέρειας Β. Αιγαίου και κλάδος με σημαντική διείσδυση σε πλήθος άλλων κλάδων του τριτογενή αλλά και άλλων τομέων της οικονομίας, είναι ο τουρισμός» η Υ.Α αναφέρει στην σελ 97 ότι «Με δεδομένο ότι η οικονομία της Σάμου βασίζεται, περισσότερο από ότι στα άλλα νησιά του Β. Αιγαίου, στον ανεπτυγμένο της τουρισμό με χαρακτηριστικά μαζικού τουρισμού κυρίως στα νότια παράλια του νησιού (Πυθαγόρειο) και τις ευρύτερες περιοχές των μεγαλύτερων οικισμών (Βαθύ και Καρλόβασι), παράλληλα με τη σημαντική υποχώρηση που παρατηρείται σε δραστηριότητες του πρωτογενή και του δευτερογενή τομέα της οικονομίας, είναι ορατό το σενάριο «μονοκαλλιέργειας» του τουρισμού με ότι κινδύνους κρύβει αυτή η εξέλιξη». Ενώ στην μελέτη στην σελ 30 γίνεται αναφορά στον λόγο που υστερεί ο τουρισμός στο Β Αιγαίο και συγκεκριμένα ότι «Τα στοιχεία τεκμηριώνουν το δομικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τομέας του τουρισμού στο Βόρειο Αιγαίο που είναι η μείωση της ανταγωνιστικότητας της Περιφέρειας που έχει ως αποτέλεσμα την προϊούσα συρρίκνωση του μεριδίου της Περιφέρειας στη συνολική τουριστική κίνηση της χώρας, με χαρακτηριστικούς δείκτες το μερίδιο της Περιφέρειας στον αριθμό των αφίξεων και στον αριθμό των διανυκτερεύσεων.». Στην Υ.Α δεν γίνεται αντίστοιχη αναφορά! 11

12 Ενώ στη μελέτη μας δίνονται ακριβή στοιχεία για την τουριστική κίνηση του ΒΑ Αιγαίου (δεν διευκρινίζεται τα αντίστοιχα αυτά που αφορούν το νησί της Σάμου: αφίξεις διανυκτερεύσεις) και επισημαίνεται η μείωση της ανταγωνιστικότητας, στην Υ.Α. δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά Πολύ σωστά η Υ.Α αναφέρει στην σελ 48 ότι «για τα νότια παράλια της Σάμου και τα αστικά κέντρα του νησιού (Σάμος και Καρλόβασι), που τοποθετούνται στην κατηγορία «Α1 Αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές». Απαραίτητη κρίνεται η τροποποίηση της εν ισχύ με το Π.Δ. της (ΦΕΚ 100 Δ/ ) Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) Σάμου στην κατεύθυνση εναρμόνισης με το σχετικό Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τον Τουρισμό και τους Νόμους 4002/2011 και 4179/2013, Αλλά για την περιοχή με χαρακτηρισμό Θ στην ίδια σελίδα αναφέρει «Θ Περιοχές κυρίως προστασίας δασών και δασικών εκτάσεων. Η τροποποίηση θα προϋποθέτει τον ακριβή καθορισμό των δασών και δασικών εκτάσεων που θα παραμείνουν υπό προστασία». Αυτό είναι ανακόλουθο με το χωροταξικό του τουρισμού. Θα έπρεπε η ΖΟΕ Σάμου να εξεταστεί αναλυτικά και να επισημανθούν τα λάθη και οι παραλήψεις της που βασίζονται σε ελλειπή στοιχεία και σχεδιασμούς του 1990 και να γίνουν συγκεκριμένες προτάσεις τροποποίησης και όχι αοριστολογίες η Υ.Α αναφέρει στην σελ 49 ότι «Για τα παράλια και περιορισμένες περιοχές της ενδοχώρας των λοιπών μεγαλύτερων νησιών της περιφέρειας (Λέσβος, Λήμνος, Χίος, Ικαρία), που χαρακτηρίζονται ως «Α2 Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές», ισχύουν οι κατευθύνσεις του τροποποιημένου ΕΠ του Τουρισμού» με τις εξής ειδικότερες στοχεύσεις: Προώθηση ολοκληρωμένων τουριστικών παρεμβάσεων με αναπτυξιακό χαρακτήρα για την περιοχή, όπως οργανωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων, σύνθετα τουριστικά καταλύματα ήπιας ανάπτυξης, ειδικά προγράμματα τουριστικής ανάπτυξης και ανάπτυξη βασικών υποδομών (όπως λιμένες, αεροδρόμια κ.λπ.)....» Διαφοροποιείται έτσι από το χωροταξικό του τουρισμού, έρχεται σε αντίθεση με τον υπερκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό και αποκλείει την Σάμο από την κατηγορία Α2 από την εφαρμογή αυτών των πολιτικών γιατί την θεωρεί τουριστικά κορεσμένη όπως φαίνεται και στο κείμενο της κυρίως μελέτης 12

13 Η Υ.Α αναφέρει στην σελ 99 ότι «Στην ενδοχώρα του νησιού: Περιορισμός της κατασκευής νέων καταλυμάτων σε κατηγορίες 3, 4 και 5 αστέρων, μέγιστης δυναμικότητας 100 κλινών» Αυτό είναι ανεδαφικό καθώς ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων με 100 κλίνες είναι μη βιώσιμα, Δεν μπορεί η Υ.Α και η μελέτη ατεκμηρίωτα να διαφοροποιείται από τις κατευθύνσεις του υπερκείμενου χωροταξικού σχεδιασμού του τουρισμού για όσα επιτρέπονται να γίνονται στις περιοχές με χαρακτήρα Α1 Α2 και Β και έρχεται σε αντίθεση με τον υπερκείμενο χωροταξικό σχεδιασμό Η Υ.Α για την Σάμο δίνει βάρος στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού υποβαθμίζοντας την ανάγκη για ποιοτικούς οργανωμένους τουριστικούς υποδοχείς Η Υ.Α δεν επισημαίνει το γεγονός ότι το χωροταξικό του τουρισμού πρέπει να αναθεωρηθεί. Ενώ στην αρχική του έκδοση επέτρεπε την δημιουργία συνθέτων τουριστικών καταλυμάτων και οργανωμένων τουριστικών υποδοχέων, στην 1η αναθεώρηση του απαγορεύει στην ουσία την δημιουργία των υποδοχέων αυτών στα νησιά πλην Κρήτης Ρόδου και Κέρκυρας (που είναι πράγματι κορεσμένα!), ευνοώντας στην ουσία την διάχυση των μικρών ξενοδοχείων (με Σ.Δ 0,2) που ρυπαίνουν το τοπίο. Αυτό το οξύμωρο γίνεται με την προσθήκη στην περίπτωση όλων των νησιών (πλην Κρήτης Ρόδου και Κέρκυρας) του χαρακτηρισμού «ήπια» και του Σ.Δ 0,05 που προϋποθέτει μεγάλες εκτάσεις (πχ απαιτούνται 1000 στρεμμάτων για να δημιουργηθεί ένας βιώσιμος υποδοχέας σύνθετο τουριστικό κατάλυμα ή ένα παραθεριστικό χωριό τμ). Τέτοιες εκτάσεις δεν υπάρχουν στα νησιά λόγο του πολυτεμαχισμού σε μικρούς κλήρους. Υπάρχει καταγεγραμμένος κατακερματισμός του κλήρου στην Σάμου που δεν ληφθηκε υπόψη, είναι αδύνατη εφαρμογή αρτιοτήτων 10 και 20 στρεμμάτων για τουριστική επένδυση καθώς οδηγεί σε παύση όλης της πιθανότητας ανάπτυξης Ενώ λοιπόν βασική επιδίωξη του χωροταξικού του τουρισμού θα έπρεπε στα μεγάλα νησιά (με βάση την φέρουσα ικανότητα τους) να δημιουργηθούν Παραθεριστικά χωριά που μεγαλώνουν τη τουριστική περίοδο σε 10 μήνες, καταργείται από το χωροταξικό του τουρισμού και το περιφερειακό χωροταξικό το συγκριτικό 13

14 πλεονέκτημα τους για την προσέλκυση ποιοτικών επενδύσεων που θα προσελκύσουν ποιοτικό τουρισμό και θα προσφέρουν χιλιάδες θέσεις εργασίας Επίσης πρέπει να αναθεωρηθούν οι χάρτες της μελέτης αλλά και το χωροταξικό του Τουρισμού καθώς εμφανίζουν μεγάλες αδόμητες περιοχές της Σάμου (όπως αποδεικνύεται από τις δορυφορικές φωτογραφίες του Google Earth), ως τουριστικά αναπτυγμένες, όπως το ανατολικό άκρο στην περιοχή του Βαθέος, δυτική παραλιακή ζώνη Μαραθοκάμπου κλπ Φυσικές και Τεχνολογικές Καταστροφές Στη Υ.Α υπάρχει έλλειψη ουσιώδους αναφοράς στις φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές και κινδύνους, παρότι στην μελέτη γίνεται σχετική αναφορά βλέπε σελ 50 και 51 του κειμένου της μελέτης Υγεία Παιδεία Στη Υ.Α υπάρχει έλλειψη ουσιώδους αναφοράς στις υποδομές υγείας και παιδείας και στην ανάγκη βελτίωσης τους Μετανάστευση-Προσφυγικές Ροές Στη Υ.Α και στην μελέτη υπάρχει έλλειψη σχεδιασμού αντιμετώπισης της λαθρομετανάστευσης και της ανάγκης φύλαξης των θαλάσσιων συνόρων. Στην σελ 22 της Υ.Α αναφέρεται «Μετανάστευση: συμμετοχή αλλοδαπών στον πληθυσμό της περιφέρειας σε ποσοστό μεταξύ 4-5% ή σε απόλυτο αριθμό πληθυσμού μεταξύ ατόμων». Ορυκτός Πλούτος Στη Υ.Α υπάρχει έλλειψη αναφοράς στον ορυκτό πλούτο επί ξηράς και θάλασσας και χωροθέτησης των αντιστοίχων ζωνών και στον τρόπο αξιοποίησης του. Στο κεφάλαιο για την χωρική ρύθμιση του θαλάσσιου χώρου σελ 17 της Υ.Α είναι εμφανής η έλλειψη αναφοράς στις έρευνες και ενέργειες αξιοποίησης των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου Βραχονησίδες Έλλειψη αναφοράς στην ανάγκη αξιοποίησης και αναζωογόνησης των μικρών νησιών και βραχονησίδων που αποτελούν εθνικής γεωστρατηγικής σημασίας 14

15 περιοχές και ανάγκη αναθεώρησης του χωροταξικού του τουρισμού που απαξιώνει τον τουριστικό αυτό πόρο όπου θα μπορούσαν να αναπτυχτούν πρότυπες αγροτουριστικές και οικοτουριστικές μονάδες μικρής κλίμακας αλλά τεράστιου ενδιαφέροντος, καταδυτικά πάρκα, κλπ Πρόγραμμα Δράσης Το προτεινόμενο πρόγραμμα δράσης είναι γενικό και αόριστο, χωρίς αναφορά σε συγκεκριμένα έργα, χωρίς εκτίμηση κόστους και χωρίς αναφορά σε άλλες πηγές χρηματοδότησης πέραν του ΕΣΠΑ που όπως ξέρουμε είναι πολύ μικρό για να καλύψει τις αναφερόμενες και μη ανάγκες Επίσης είναι προφανής η έλλειψη συσχετισμού της μελέτης και του προγράμματος δράσης με τον οικονομικό προγραμματισμό του ΕΣΠΑ Χάρτες Παρατηρούνται επικαλύψεις ζωνών στους συνημμένους χάρτες περιβάλλοντος και χωροταξικού σχεδιασμού. Οι χάρτες και κυρίως οι Π3.δ1 Π3δ2 Π2δ2 είναι ασαφείς και δυσδιάκριτοι οι συμβολισμοί δεν επεξηγούνται όλοι στο υπόμνημα και υπάρχει αδυναμία χωρικού εντοπισμού των κατευθύνσεων και των απαγορεύσεων που προωθούνται. Συμβατότητα με τον Υπερκείμενο Σχεδιασμό Δεν είναι εμφανείς ούτε τεκμηριώνεται ποιες χωρικές προτάσεις είναι συμβατές με τον υπερκείμενο σχεδιασμό και ποιες προτάσεις προτείνουν αναθεώρηση του υπερκείμενου σχεδιασμού και γιατί. Ζητείται διευκρίνιση αν η Υ.Α. έχει συνημμένη τη ολοκληρωμένη μελέτη, διότι παρατηρούνται ελλείψεις στην Υ.Α. σε σχέση με αυτά που αναφέρονται στη μελέτη σε όλους τους τομείς (πρωτογενή, δευτερογενή, τριτογενή τομέα). Να ενσωματωθούν οι αλλαγές που επιφέρει ο Ν.4269/2014 «χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση βιώσιμη ανάπτυξη» (ΦΕΚ Α 142), όπως αναφέρεται στις σελ 7 & 8 της μελέτης. Βασική θέση του ΤΕΕ Σάμου είναι ότι η αναφορά, η μελέτη και η πρόβλεψη ανάπτυξης των βασικών παραλιακών τουριστικών περιοχών του νησιού της Σάμου, 15

16 δεν είναι δυνατόν να εξομοιώνεται με αυτή νησιών των Κυκλάδων με 15πλασια τουριστική κίνηση από αυτή της Σάμου. Έλλειψη Ενημέρωσης, Συνεργασίας και Εμβάθυνσης στα Τοπικά Θέματα Είναι φανερή στο κείμενο της Υ.Α η έλλειψη προσοχής και επιμέλειας και η γνώση των τοπικών συνθηκών και θεμάτων όσον αφορά το νησί της Σάμου (σελ 96 έως 101) και ο εκ του μακρόθεν σχεδιασμός, που υστερεί σε σύγκριση με όσα αναφέρονται για τα νησιά Χίου (σελ 77 εως 90) Λέσβου (σελ 57. εως 68.), Λήμνου (σελ 68. έως 75.) στην περιγραφή των πραγματικών και συγκεκριμένων προβλημάτων και προοπτικών, όπως επίσης και στο αντίστοιχο κείμενο της μελέτης. Κατά την διάρκεια της διοίκησης της νέας Δημοτικής Αρχής (από το Σεπτέμβριο του 2014 έως σήμερα), μελετητές και υπουργείο δεν ενημέρωσαν και δεν ζήτησαν ως όφειλαν τις απόψεις και τις προτάσεις του Δήμου. Ειδικότερα δεν αναφέρονται διαδικασίες διαβούλευσης ενώ το σύνολο της αναθεώρησης & εξειδίκευσης καταμαρτυρεί μια στρατηγική σύνθεσης από πάνω προς τα κάτω, "top-down approach" καταστρατηγώντας τη βασική Ευρωπαϊκή Αρχή της Επικουρικότητας. Με βάσει τις παραπάνω παρατηρήσεις, (που σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν το ολοκληρωμένο σύνολο των προτάσεων και ενστάσεων της Επιτροπής), και δεδομένης της έλλειψης χρόνου, ενημέρωσης και επαρκούς διαβούλευσης, εισηγούμαστε την αναθεώρηση και ριζική τροποποίηση της μελέτης καθώς και την παράταση της προβλεπόμενης διαδικασίας διαβούλευσης κατά τρείς τουλάχιστον (03) μήνες. Τα Μέλη της Επιτροπής 1. Τσολακάκης Σταμάτιος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Πρόεδρος 2. Καλόγηρος Γεώργιος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, 3. Αγγελής Νικόλαος, Γενικός Γραμματέας Δήμου Σάμου 4. Βασιλειάς Δημήτριος, Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Σάμου 5. Γιοβάνη Ευτυχία, Τοπογράφος Μηχανικός 16

17 6. Νικόλαος Ευσταθιάδης, Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος 7. Ιωάννης Παλαιοκαστρίτης, Πολιτικός Μηχανικός 8. Θεμιστοκλής Δημόπουλος, Συμβολαιογράφος 17