Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 13: Μορφολογία Τα ρήματα. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

Transcript

1 Παλαιοσλαβική Γλώσσα Ενότητα 13: Μορφολογία Τα ρήματα Αλεξάνδρα Ιωαννίδου Τμήμα Σλαβικών Σπουδών

2 Αλεξάνδπα Ιωαννίδου :Ειζαγωγή ζηην Παλαιά Εκκληζιαζηική Σλαβική Γ2. ΣΑ ΡΖΜΑΣΑ Γ2.1. Ζ ΣΤΠΟΛΟΓΗΑ ΣΧΝ ΡΖΜΑΣΧΝ 1. ην παιαηνζιαβηθό ξήκα δηαθξίλνπκε ηξεηο εγθιίζεηο: Σελ νξηζηηθή Σελ ππνηαθηηθή Σελ πξνζηαθηηθή ηελ νξηζηηθή μερσξίδνπκε ηελ έθθξαζε ηεο ελέξγεηαο ζην παξόλ ην παξειζόλ θαη ην κέιινλ. 2. Δπίζεο, ζην παιαηνζιαβηθό ξήκα έρνπκε δηάθξηζε κεηαμύ ησλ ηύπσλ ζπληειεζκέλεο θαη αζπληέιεζηεο ξεκαηηθήο όςεο. 3. Γηαθξίλνληαη ηξία πξόζσπα, 1ν, 2ν θαη 3ν θαζώο θαη ηξεηο αξηζκνί εληθόο, πιεζπληηθόο θαη δπτθόο. 4. Δθηόο απ ηηο θιηηέο κνξθέο ηνπ ξήκαηνο έρνπκε θαη ηα άθιηηα κέξε ην απαξέκθαην, θαη ην ζνππίλν. 5. ηα ξήκαηα ηεο παιαηνζιαβηθήο δηαθξίλνπκε δπν ζέκαηα 63

3 Αλεξάνδπα Ιωαννίδου :Ειζαγωγή ζηην Παλαιά Εκκληζιαζηική Σλαβική ην ελεζησηηθό θαη ην απαξεκθαηηθό. Από ην ελεζησηηθό ζέκα ζρεκαηίδνληαη νη ηύπνη ηνπ ελεζηώηα, ηεο πξνζηαθηηθήο, θαζώο θαη νη κεηνρέο ηνπ ελεζηώηα. Απ ην απαξεκθαηηθό ζέκα ζρεκαηίδνληαη νη ηύπνη ηνπ παξαηαηηθνύ θαη ηνπ ανξίζηνπ, νη κεηνρέο ηνπ παξειζόληνο θαη ην ζνππίλν. Σν ελεζησηηθό ζέκα δηαθξίλεηαη εύθνια, όηαλ ρσξίζνπκε ηελ θαηάιεμε απ ην ζέκα ηνπ 2νπ πξ. εληθνύ ή ηνπ 3νπ πξ. πιεζπληηθνύ ελεζηώηα, ελώ ην απαξεκθαηηθό ζέκα, όηαλ ρσξίζνπκε απ ην ζέκα ηελ θαηάιεμε ηνπ απαξεκθάηνπ Π.ρ.: ελεζησηηθό ζέκα: απαξεκθαηηθό ζέκα: 6. Οη ηύπνη ησλ ξεκάησλ ζηα παιαηνζιαβηθά είλαη είηε ζπλζεηηθνί πνπ ζρεκαηίδνληαη κε κηα ιέμε - (ελεζηώηαο, ζπληειεζκέλνο κέιινληαο, αόξηζηνο, παξαηαηηθόο θαη πξνζηαθηηθή), είηε αλαιπηηθνί (ζύλζεηνο κέιινληαο Η θαη ΗΗ, παξαθείκελνο, ππεξζπληέιηθνο θαη ππνηαθηηθή). 7. ε ζπλάξηεζε κε ην ζέκα ηνπο, ηα ξήκαηα ηεο παιαηνζιαβηθήο δηαθξίλνληαη ζε πέληε ζπδπγίεο. Οη ηέζζεξεηο απ απηέο έρνπλ έλα επίζεκα πνπ ρσξίδεη ην ζέκα απ ηελ θαηάιεμε, ε πέκπηε όρη. Οη ηέζζεξεηο πξώηεο ζπδπγίεο απνηεινύλ ηα ζεκαηηθά ξήκαηα, ε πέκπηε ηα κε ζεκαηηθά ξήκαηα. 64

4 Αλεξάνδπα Ιωαννίδου :Ειζαγωγή ζηην Παλαιά Εκκληζιαζηική Σλαβική ΘΔΜΑΣΗΚΑ ΡΖΜΑΣΑ πδπγία I πδπγία II πδπγία III πδπγία IV ξήκαηα κε ελεζησηηθό ζέκα ζε θαη απαξεκθαηηθό ζέκα ζε ζύκθσλν, θαζώο θαη ζε ξήκαηα κε ζεκαηηθό επίζεκα θαη κε απαξεκθαηηθό ζέκα ζε κε κόλε εμαίξεζε ην ξήκα ξήκαηα κε ζεκαηηθό επίζεκα Σν επίζεκα απηό ζηελ θιίζε επηδξνύζε ιόγσ ηνπ j ζην πξνεγνύκελν ζύκθσλν. Σν ζέκα ηνπ απαξεκθάηνπ κπνξνύζε λα ηειεηώλεη ζε > + je + ΜΖ ΘΔΜΑΣΗΚΑ ΡΖΜΑΣΑ (πδπγία V) ξήκαηα κε ζεκαηηθό επίζεκα Ζ ζεκαηηθή θαηάιεμε ηνπ απαξεκθάηνπ ήηαλ ηα κε ζεκαηηθά ξήκαηα, ε θαηάιεμε ζηελ θιίζε αθνινπζεί απεπζείαο ηε ξίδα ηεο ιέμεο. Με ζεκαηηθά ξήκαηα είλαη ηα εμήο: 1ν πξ. ελ.), 65

5 Σημειώματα Σημείωμα Ιστορικού ΕκδόσεωνΈργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Σημείωμα Αναφοράς Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών, Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. «Παλαιοσλαβική Γλώσσα. Ενότητα 13: Μορφολογία Τα ρήματα». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

6 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.