Μ. Γκουτζιούδης Μάθημα 1

Transcript

1 Μ. Γκουτζιούδης Μάθημα 1

2 Επιστήμη - «ιερά επιστήμη» (θεολογία) Ιστορική συγκυρία- θέση θεολογίας εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας Η θεολογία ως η αρχαιότερη επιστήμη εντός του «πανεπιστημίου»

3 «τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ αἷμά μου τῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυννόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» Μτ. 26,28 παρ. «Ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, φησὶν κύριος, καὶ διαθήσομαι τῳ οἴκῳ Ισραηλ καὶ τῳ οἴκῳ Ιουδα διαθήκην καινήν...» Ιερ 38,31. Διάκριση Π.Δ. Κ.Δ. = Β -Γ μ.χ.

4 Διαθήκης Νόμου (στην Π.Δ). Ευχαριστίας Αγίας Γραφής (ως βιβλίου). Ευαγγελίου (ως χαρμόσυνου μηνύματος) και ευαγγελίων (ως βιβλίων).

5 Η Κ.Δ. δεν υποκαθιστά την Εκκλησία. Αποτελεί όμως το σημαντικότερο στάδιο έκφρασής της. Διαλεκτική ιστορικού - χαρισματικού τρόπου έρευνας, ανάλυσης και γνώσης του θεολογικού επιστητού.

6 «Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν» (Ιω 1,14) «Θησαυρός της πίστεως» - «οστράκινο σκεύος» (Β Κορ 4,7)

7 Προ-νεωτερικότητα (premodernity) Νεωτερικότητα (modernity) Mετανεωτερικότητα (postmodernity). Εισαγωγή Κ.Δ. = αμυντική θωράκιση χριστιανισμού F. J. Foakes Jackson-K. Lake, The Beginnings of Christianity John Lock, The Reasonableness of Christianity, as Delivered in the Scriptures Καινή Διαθήκη / Αγία Γραφή ως Grand narrative (Derrida etc.)

8 New Literary Criticism (structuralism/semiotic analysis, narrative critisism/reader- oriented [response] analysis, rhetorical analysis, chiasmus) Cultural anthropology Σχέση λατρείας-πολιτισμού (cult-culture) Aνάδειξη της λειτουργικής έκφρασης των κάθε λογής θρησκευτικών συστημάτων, (ευχαριστιακή θεολογία) Νέα αντίληψη περί ιστορίας και χρόνου

9 1. Ιστορία του κειμένου (χειρόγραφου και έντυπου) 2. Ιστορία της συγκρότησης του «κανόνα» της Κ.Δ. 3. Γλώσσα συγγραφής

10 Χρόνος συγγραφής Τόπος συγγραφής Συνθήκες συγγραφής Περιεχόμενο βιβλίων

11 Α. Πατερική περίοδος «υποθέσεις» - (Παπίας) Κανόνας του Μουρατόρι (2 ος αι. μ.χ.) Αντιμαρκιωνιτικοί πρόλογοι (2 ος αι. μ.χ.) Αδριανός ο Αντιοχέας (450 μ.χ.) Εισαγωγή εις τας Αγίας Γραφάς

12 Richard Simon (1689) (Πατέρας της Εισαγωγής) F. Chr. Baur 19 ος αι. (θέση- αντίθεση- σύνθεση) «Θρησκειοϊστορική» σχολή (Bousset, Cumont, Loisy) «Εσχατολογική» σχολή (J. Weiss, A. Schweitzer / «Συνεπής εσχατολογία») και (C.H. Dodd «Πραγματοποιηθείσα εσχατολογία») «Μορφοϊστορική» σχολή (R. Bultmann θεωρία της απομύθευσης, M. Dibelius, K. L. Schmidt)

13 Ιστορία των Πηγών Ιστορία των Μορφών (= Formgeschichte των R. Bultmann M. Dibelius, K. L. Schmidt) Ιστορία των Σύνταξης ή Αναθεώρησης (= Redaktionsgeschichte των Marxsen Bornkamm, Conzelmann) Ιστορία των φιλολογικών ειδών (=Gattungsgeschichte των H.Koester-J. Robinson)

14 Εισαγωγές στην Κ.Δ. Λεξικά της Κ.Δ. Ταμεία και Συνόψεις Σειρές Υπομνημάτων Κ.Δ. Λοιπά επιστημονικά βοηθήματα

15 Ιλαρίων Τυρνόβου ( )-Οικονόμος (1844εξ) Β. Ιωαννίδη (1960) Σ. Αγουρίδη (1971) Ι. Καραβιδόπουλου (1998) Ι. Παναγόπουλου (1993) Th. Stylianopoulos (1997)

16 Stylianopoulos Th., The New Testament. An Orthodox Perspective, Vol. 1: Scripture, Tradition, Hermeneutics, R. Brown, An Introduction to the New Testament, W. G. Kummel, Einleitung in das Neue Testament, Η. Koester,Introduction to the Ν. Τ., 1: History, Culture and Religion of the Hellenistic Age. 2: History and Literature of Early Christianity, Ph. Vielhauer, Geschichte der urchristlichen Literatur, 1975.

17 Κωνσταντίνου Γ., Λεξικόν των Αγίων Γραφών, 1888 (φωτ. ανατ. 1968). Ευστρατιάδη Σ., Λεξικόν της Καινής Διαθήκης, Κωνσταντινίδη Γ., Νέον εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν της Αγίας Γραφής, Bauer-Arndt-Gingrich, A Greek-English Lexicon of the N.T. and Other Christian Literature, Leon-Dufour Χ., Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας (1980 ελλ. μετ. του Vocabulaire de Theologie Biblique, 1974).

18 - Moulton-Geden, A Concordance of the N.T.,1963. Ταμιείον της Αγίας Γραφής. - Huck-Lietzmann, Synopsis of the First Three Gospels, K.Aland, Synopsis Quattuor Evangeliorum, 1966 εξ.

19 Ελληνικές Ερμηνεία Καινής Διαθήκης, (= ΕΚΔ επιμ Π. Βασιλειάδης, Ί. Γαλάνης και Ί. Καραβιδόπουλος). Ν. Δαμαλά, Ερμηνεία εις την Καινήν Διαθήκην, 2-4, 1892 εξ. Α. Μακράκη, Ερμηνεία όλης της Καινής Διαθήκης, 1-3, Π. Τρεμπέλα, Υπομνήματα στα βιβλία της Καινής Διαθήκης (εκτός Αποκάλυψης), Αθήνα 1951 εξ.

20 1. Δελτίο Βιβλικών Μελετών, Ειδικό επιστημονικό βιβλικό περιοδικό, Άρχισε να εκδίδεται το Βιβλική Βιβλιοθήκη ( = ΒΒ επιμ. Π. Βασιλειάδης, Ί. Γαλάνης και Ί. Καραβιδόπουλος). 3. Εισηγήσεις Συνάξεων 'Ορθόδοξων Βιβλικών Θεολόγων. 4. Ελληνική Βιβλική Βιβλιογραφία του 20ου αιώνα ( ), ΒΒ 10, Θεσσαλονίκη Σχολιασμένη Ορθόδοξη Βιβλική Βιβλιογραφία (υπό έκδοση).