Ποιοι παράγοντες προκαλούν την εµφάνιση καρκίνου;

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ποιοι παράγοντες προκαλούν την εµφάνιση καρκίνου;"

Άργος Δοξαράς
8 χρόνια πριν
Προβολές:

2 Τι πρέπει να γνωρίζουµε για τη νόσο; Ο καρκίνος είναι ένας γενικός όρος για μια μεγάλη ομάδα νόσων οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του καρκίνου είναι η ταχεία δημιουργία ανώμαλων κυττάρων που αναπτύσσονται πέρα από τα συνηθισμένα όριά τους, και το οποίο μπορεί στη συνέχεια να εισβάλουν παρακείμενα μέρη του σώματος και να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Αυτή η διαδικασία αναφέρεται ως μετάσταση. Πόσο συχνά συναντάται η νόσος; Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), 1 στους 3 κατοίκους του πλανήτη θα προσβληθεί από καρκίνο σε κάποια φάση της ζωής του. Στη χώρα μας, με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (Ε.Σ.Υ.Ε. 2006), ο καρκίνος αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου (24.4%) μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα (29.4) (IARC 2008). Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (Ο.Ο.Σ.Α.), κατατασσόταν το 2004, στην 19η θέση ως προς τη θνησιμότητα στους άνδρες και στην 23η θέση ως προς τη θνησιμότητα στις γυναίκες στις αναπτυγμένες χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης, του Καναδά και της Ν. Ζηλανδίας (OECD 2007). Ποιοι παράγοντες προκαλούν την εµφάνιση καρκίνου; το κάπνισμα η κακή διατροφή η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας ορισμένοι τύποι μολύνσεων η έκθεση σε διάφορους τύπους χημικών ουσιών και ακτινοβολίας η κληρονομικότητα Πώς µπορεί να προληφθεί η εµφάνιση του καρκίνου; 1. Διακοπή καπνίσματος Το κάπνισμα συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση πολλών τύπων καρκίνου, όπως του πνεύμονα, της στοματικής κοιλότητας, του λάρυγγα, του οισοφάγου και της ουροδόχου κύστης. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι το 25% όλων των περιπτώσεων καρκίνου στην Ε.Ε. μπορεί να αποδοθεί στο κάπνισμα καθώς και το 80 με 90% των θανάτων από καρκίνο των πνευμόνων. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO), η Ελλάδα παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

μέρη του σώματος και να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα. Αυτή η διαδικασία αναφέρεται ως μετάσταση.

3 2. Ήπια κατανάλωση αλκοόλ H χρήση αλκοόλ είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση πολλών τύπων καρκίνου συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του μαστού, του ήπατος, του οισοφάγου, του φάρυγγα, της στοματικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του εντέρου. Ο συνδυασμός καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου (συνεργική δράση). 3. Σωματική άσκηση Η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνου βοηθώντας στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους καθώς επίσης επιδρά στα επίπεδα ορμονών που σχετίζονται με την εμφάνιση του καρκίνου. Συστάσεις για ενήλικες: 2 ½ ώρες μέτριας έντασης άσκηση ανά εβδομάδα ή 1 ½ ώρα έντονης έντασης άσκηση ανά εβδομάδα. Συστάσεις για παιδιά: 1ώρα μέτριας ή έντονης έντασης άσκησης ανά ημέρα (τουλάχιστον 3 ώρες έντονης έντασης άσκηση ανά εβδομάδα). 4. Υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή Οι ενδείξεις για τη σχέση της διατροφής και της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου δεν είναι τόσο ισχυρές, όσο οι ενδείξεις για τη σχέση μεταξύ καρκίνου και καπνίσματος ή αλκοόλ ή έκθεσης σε χημικές ουσίες. Παρόλα αυτά θεωρείται ότι οι διατροφικές συνήθειες μπορεί να σχετίζονται με το 30% των καρκίνων στις αναπτυγμένες χώρες και πιθανώς με το 20% των καρκίνων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να δoθεί ιδιαίτερη σημασία στην υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών με στόχο την πρόληψη της νόσου και συγκεκριμένα: I. Υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών (3 και 5 μερίδες ανά ημέρα, αντίστοιχα): τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούν σημαντικό κομμάτι της διατροφής καθώς περιέχουν πολλές ουσίες με αντικαρκινική δράση (φυτικές ίνες,ουσιώδη μεταλλικά στοιχεία, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά). Αποτελέσματα από περισσότερες από 250 επιδημιολογικές μελέτες που αφορούν σε φρούτα και λαχανικά, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου. II. Υψηλή κατανάλωση προϊόντων παρασκευασμένων με δημητριακά ολικής άλεσης (6 μερίδες ανά ημέρα): τα προϊόντα τα οποία έχουν παρασκευαστεί με δημητριακά ολικής άλεσης (ψωμί, φρυγανιές, ζυμαρικά, δημητριακά πρωινού) αποτελούν πηγή φυτικών ινών, βιταμινών και μετάλλων. Έχει αποδειχθεί πως συγκριτικά με τα αντίστοιχα ραφιναρισμένα προϊόντα (λευκή ζύμη), συμβάλουν αποτελεσματικά στην προστασία του γαστρεντερικού συστήματος από την εμφάνιση καρκίνου. III.Υψηλή κατανάλωση οσπρίων (2-3 φορές ανά εβδομάδα): τα όσπρια αποτελούν πολύ σημαντική πηγή φυτικής πρωτεΐνης, βιταμινών και μετάλλων. IV. Ήπια κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων (1-2 μερίδες ημερησίως): τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι η κύρια πηγή ασβεστίου, βιταμίνης D, πρωτεΐνης και μετάλλων. Μελέτες έχουν δείξει πως παρέχουν προστατευτική δράση έναντι του καρκίνου του παχέος εντέρου. Αντίθετα όμως, υπάρχουν μελέτες κατά τις οποίες έχει αποδειχθεί πως η αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, αυξάνει τον

Σωματική άσκηση Η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνου βοηθώντας στη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους καθώς επίσης επιδρά στα επίπεδα ορμονών που σχετίζονται με

4 κίνδυνο άλλων τύπων καρκίνου όπως του προστάτη, του μαστού κ.ά. λόγω της περιεκτικότητάς τους σε κορεσμένα λιπαρά οξέα. V. Χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και υποπροϊόντων του (1 μερίδα ανά εβδομάδα): η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη και του παχέος εντέρου, γεγονός το οποίο πιθανό να σχετίζεται με την περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λιπαρά οξέα. VI.Κατανάλωση ελαιολάδου ως κύρια πηγή λίπους: πρόκειται για ένα προϊόν πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, κυρίως ελαϊκό οξύ και σε μικροσυστατικά όπως βιταμίνη Ε, φυτοστερόλες, σκουαλένιο, φαινολικά συστατικά, τερπενικά οξέα. Το συνολικό προφίλ του ελαιολάδου, το καθιστά ένα από τα πιο σημαντικά και απαραίτητα προϊόντα καθώς έχει αποδειχθεί πως συμβάλει στην προστασία από την εμφάνιση αρκετών τύπων καρκίνου αλλά και πολλών άλλων ασθενειών. Συνοψίζοντας τις συστάσεις για την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής:

παχέος εντέρου, γεγονός το οποίο πιθανό να σχετίζεται με την περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λιπαρά οξέα. VI.

5 Βασικά τρόφιμα τα οποία θα πρέπει να υπάρχουν σε κάθε σπίτι για την υιοθέτηση ενός υγιεινού διατροφικού μοτίβου: Στο ντουλάπι Στο ψυγείο Ψωμί / Φρυγανιές ολικής άλεσης Φρούτα Ρύζι / Μακαρόνια ολικής άλεσης Όσπρια Λαχανικά Δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης Δημητριακά βρώμης Γαλακτοκομικά προϊόντα Αποξηραμένα φρούτα χαμηλών λιπαρών Ξηροί καρποί Ελαιόλαδο Αυγά Κονσέρβα τόνου ή σολομού Ξύδι Ψάρια Κρεμμύδια Σκόρδο Κοτόπουλο Μπαχαρικά Βότανα Γαλοπούλα Κόκκινο κρασί Μουστάρδα Μέλι Ταχίνι Τυρί χαμηλών λιπαρών Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α 1. Knoops KT, de Groot LC, Kromhout D, Perrin AE, Moreiras-Varela O, Menotti A, van Staveren WA.Mediterranean diet, lifestyle factors, and 10-year mortality in elderly European men and women. JAMA 2004;292: Mitrou PN, Kipnis V, Thiébaut AC, Reedy J, Subar AF, Wirfält E, Flood A, Mouw T, Hollenbeck AR, Leitzmann MF, Schatzkin A. Mediterranean dietary pattern and prediction of all-cause mortality in a US population: results from the NIH-AARP Diet and Health Study. Arch Intern Med 2007;167: Sofi F, Abbate R, Gensini GF, Casini A. Accruing evidence on benefits of adherence to the Mediterranean diet on health: an updated systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr. 2010;92(5): Saadatian-Elahi M, Norat T, Goudable J, Riboli E. Biomarkers of dietary fatty acid intake and the risk of breast cancer: a meta-analysis. Int J Cancer ;111(4): Psaltopoulou T, Kosti RI, Haidopoulos D, Dimopoulos M, Panagiotakos DB. Olive oil intake is inversely related to cancer prevalence: a systematic review and a meta-analysis of 13,800 patients and 23,340 controls in 19 observational studies. Lipids Health Dis Jul 30;10: Η Μερόπη Παπουτσή είναι Χημικός με ειδίκευση στην Εφαρμοσμένη Διατροφή και Διαιτολογία. Ασχολείται με την Μεσογειακή διατροφή και τη συσχέτιση των διατροφικών συνηθειών με την εμφάνιση νόσων (nutrition.athens@gmail.com ).

Κρεμμύδια Σκόρδο Κοτόπουλο Μπαχαρικά Βότανα Γαλοπούλα Κόκκινο κρασί Μουστάρδα Μέλι Ταχίνι Τυρί χαμηλών λιπαρών Β ι β λ ι ο γ ρ α φ ί α 1.

Σχετικά έγγραφα

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα