«ΕΙΣΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ;». «ΌΧΙ». «Μήπως είσαι φιλελεύθερος;». «Όχι, καθόλου». «Τι είσαι τότε;». «Είμαι αναρχικός».

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΕΙΣΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ;». «ΌΧΙ». «Μήπως είσαι φιλελεύθερος;». «Όχι, καθόλου». «Τι είσαι τότε;». «Είμαι αναρχικός»."

Transcript

1 ΕΙΜΑΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ! του Εντουάρντο Κολόμπο «ΕΙΣΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ;». «ΌΧΙ». «Μήπως είσαι φιλελεύθερος;». «Όχι, καθόλου». «Τι είσαι τότε;». «Είμαι αναρχικός». Γιατί παραφράζουμε αυτό που είχε γράψει ο Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν στο βιβλίο του "Τι είναι η ιδιοκτησία", περισσότερο από 160 χρόνια μετά; Επειδή ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη οπισθοχώρηση της πολιτικής σκέψης. Οι άνθρωποι έχουν πέσει στη βαθιά μελαγχολία μιας ιδιωτικοποιημένης ζωής, επικεντρωμένοι στον εαυτό τους, απασχολούμενοι με το πώς θα επιβιώσουν μέσα στη βλακεία, δίνοντας μεγάλη σημασία στις προσωπικές τους υποθέσεις [1]. Πεισμένοι ότι δεν μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο, ικανοποιούνται με την ελευθερία που τους παρέχει η εξουσία, πηγαίνουν για ψάρεμα υπό του βλέμμα του χωροφύλακα, που «φροντίζει για την ασφάλεια» του αυτοκινήτου τους. Είναι η «ελευθερία των σύγχρονων», που μπορούν να κάνουν τα πάντα, αρκεί να μην ασχολούνται με την κοινωνία στην οποία ζουν, δεδομένου ότι έχουν εκλέξει τους κυβερνήτες τους. Όπως, επίσης, δεν χρειάζεται να ασχολούνται με το κατά πόσο είναι νόμιμοι οι νόμοι που τους αφορούν, εφόσον έχουν ψηφιστεί από τους αντιπροσώπους τους. Οι διπλωματούχοι ιδεολόγοι ακολουθούν το ρεύμα και ο νεοφιλελευθερισμός της μόδας μας λέει: συζητείστε, ενεργοποιηθείτε, κάντε συμφωνίες, συμβιβασμούς. Μην προσπαθείτε ν' αλλάξετε την ιστορία. Όλα είναι προτιμότερα σε σχέση μ' εκείνο το φοβερό πάθος που συνεπαίρνει τους ανθρώπους όταν τους μεθά η πνοή της επανάστασης, κάνοντάς τους να πιστεύουν ότι μπορούν να καταστούν ελεύθεροι και ίσοι μέσω της συλλογικής δράσης. Ο αστός βλέπει σ' αυτό τη σκιά του γιακωβινισμού και πιστεύει ότι η συνέπεια οποιασδήποτε αλλαγής θα είναι ο ολοκληρωτισμός, που μας απομακρύνει από τον ήσυχο δρόμο της προόδου, μέσα στο πλαίσιο της κρατικής νομιμότητας. Ο πολίτης του αναπτυγμένου καπιταλιστικού κόσμου πιστεύει ότι η πολιτική είναι «η διαχείριση των σχέσεων ισχύος στο εσωτερικό μιας καθορισμένης πολιτικής τάξης». Αποδέχεται άκριτα τη διχοτομία που θεμελιώνει την ετερονομία του κοινωνικού: υπάρχουν κυρίαρχοι και κυριαρχούμενοι, η μειοψηφία προστάζει, η πλειοψηφία υπακούει. Αυτή η διχοτομία απαλύνεται στο συλλογικό φαντασικό από την πίστη, τυπική της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, ότι η μειοψηφία κυβερνά «δημοκρατικά» με την έγκριση του πλήθους[2]. Η στενόμυαλη ψυχρή πολική σκέψη, θεωρείται «ρεαλιστική», εφόσον καθορίζει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τα όρια του υπάρχοντος και η αλλαγή που έχουμε το δικαίωμα να επιθυμούμε, περιορίζεται στο εσωτερικό της εγκαθιδρυμένης θέσμισης του ιστορικού κοινωνικού. Ιδού τα αξεπέραστα εμπόδια της φιλελεύθερης πολιτικής. Βρισκόμαστε πολύ μακριά από τη δυναμική πνοή της κριτικής σκέψης, που απογειώθηκε τον 16ο και τον 17ο αιώνα, και στην οποία έχει τις ρίζες του αυτό που αποκαλείται πολιτικός φιλελευθερισμός ή ριζοσπαστισμός. Εκείνος ο πληβειακός ριζοσπαστισμός των εξεγερμένων ανθρώπων, των φτωχών και των «ισοπεδωτών», εκείνη η βούληση της βαθιάς αλλαγής της ιεραρχικής κοινωνίας, εκείνο το εξεγερτικό κίνημα χίλιες φορές θαμμένο από την τάξη που επέβαλλαν οι παπάδες και οι ισχυροί, εκείνη η δύναμη, που όταν πηγάζει από τη συλλογική δράση, απελευθερώνει τη σκέψη, εκείνος ο «ριζοσπαστισμός», του οποίου τη σημασία οφείλω να αναγνωρίσω, δεν έχει καμία σχέση μ' αυτό το δόγμα, με το μη σαφώς καθορισμένο πλαίσιο, που σήμερα θεωρείται, στην Ευρώπη και στη Βόρειο Αμερική, σαν η ανανέωση της φιλελελεύθερης σκέψης. Μέσα στη βαριά ατμόσφαιρα ενός διανοητικού κλίματος που καθίσταται ολοένα και περισσότερο αντιδραστικό, οι πεποιθήσεις αποδυναμώνονται, ή ισοπεδώνονται. Η πολιτική φιλοσοφία, επιλήσμων όπως η μνήμη των φιλοσόφων και των ιστορικών, εγκαταλείπει τα υψώματα των

2 επίπονων και δύσκολων κατακτήσεών της και επιστρέφει στην παραλία των βεβαιοτήτων, προστατευόμενων από το κύρος των περασμένων αιώνων. Μελαγχολικό παράδειγμα αυτής της παρακμής είναι ένας ιστορικός της αναρχίας: ο Νίκο Μπέρτι [3]. Όντας παθιασμένοι εραστές της ελευθερίας, πιστεύουμε ότι έχουμε εξηγήσει σαφώς για ποια ελευθερία μιλάμε και ποια ελευθερία θέλουμε. Και να που έρχεται να μας πει, ακολουθώντας τον Μπενζαμέν Κονστάν, ότι υπάρχουν δύο τύποι, ή δύο μοντέλα ελευθερίας: η ελευθερία των αρχαίων και η ελευθερία των σύγχρονων, η ελευθερία των Ελλήνων και η φιλελεύθερη δημοκρατία. Η πρώτη είναι «δημοκρατική», αλλά απατηλή, εφόσον γεννά τον δεοποτισμό η άλλη, «εγγυάται πάντοτε την ελευθερία»[4], εφόσον προσφέρει «την ειρηνική απόλαυση της ατομικής ανεξαρτησίας» [5]. Η σύνθεση, ωστόσο, αυτών των δύο μοντέλων, πραγματοποιήθηκε στα φιλελευθερο - δημοκρατικά καθεστώτα (περισσότερο φιλελεύθερα παρά δημοκρατικά, αν καταλαβαίνω σωστά), τα οποία αποτελούν το πλαίσιο της καπιταλιστικής ανάπτυξης και αντιστρόφως. Μια συνύπαρξη και συμβίωση της «φιλελεύθερης δημοκρατίας» και της καπιταλιστικής αγοράς που θεωρείται εξαιρετικά σημαντική, στο βαθμό που πιστεύουμε ότι η ελευθερία την οποία απολαμβάνουμε, συνδέεται οργανικά με τον καπιταλισμό. Να πω επίσης ότι αυτό το καθεστώς αποκαλείται απλώς «αντιπροσωπευτική ή κοινοβουλευτική δημοκρατία». Όταν ο Κονστάν παρουσίασε τις ιδέες του σ' έναν γνωστό λόγο με τον τίτλο Η ελευθερία των αρχαίων συγκρινόμενη μ' αυτή των σύγχρονων (λόγος που εκφωνήθηκε το 1819 στο Αθήναιο του Παρισιού, εν μέσω της παλινόρθωσης των Βουρβώνων, περίοδο σχετικής ελευθεριότητας ανάμεσα στον «λευκό τρόμο» και τον θρίαμβο των «φανατικών»), ο στόχος τον οποίο προτάσσει είναι να τεθεί τέρμα στην επανάσταση, εφόσον οι ιδέες που έφερε αυτή είναι επικίνδυνες, πόσο μάλλον αν βρίσκονται στην παρανομία. Ωστόσο, η Μεγάλη Επανάσταση εναπόθεσε την υπέρτατη εξουσία στα χέρια του λαού και αυτή η πορεία εμφανίζεται μη αντιστρέψιμη, ακόμη και υπό μια παλινορθωμένη μοναρχία η οποία, τώρα, είναι υποχρεωμένη να αποδέχεται τη Χάρτα που περιορίζει τη βασιλική αυθαιρεσία[6], Ήταν συνεπώς αναγκαίο, για τους φιλελεύθερους, να παραμείνουν μεν μέσα στα όρια αυτού που είχε εγκαθιδρυθεί, αλλά και να ελέγξουν τη διεύρυνση της λαϊκής κυριαρχίας, χωρίς αυτή να χάνεται εντελώς (φαινομενικά), μέσω της θεσμοθέτησής της υπό τη μορφή του αντιπροσωπευτικού καθεστώτος. Η κριτική του Κσνστάν, κατά βάθος, στοχεύει στην άμεση δημοκρατία, αναντίστοιχη με τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου, απασχολημένου με το πώς θα ικανοποιήσει τα ατομικά του συμφέροντα. Από δω προκύπτει η αναγκαιότητα του αντιπροσωπευτικού συστήματος [7]. Με τα λόγια του Κσνστάν: «Ο στόχος των αρχαίων ήταν το μοίρασμα της κοινωνικής εξουσίας μεταξύ όλων των πολιτών της ίδιας πατρίδας. Αυτό αποκαλούσαν δημοκρατία. Ο στόχος των σύγχρονων είναι η ασφάλεια των ατομικών απολαύσεων. Αποκαλούν ελευθερία τις εγγυήσεις που παρέχουν οι θεσμοί σ' αυτές τις απολαύσεις» [8]. Η μεταφορά που κάνει ο Μπέρτι στην εποχή μας, εμπνεόμενος, από ότι φαίνεται, από «τον μεγάλο δάσκαλο», είναι: «Η ελευθερία των σύγχρονων είναι η φιλελεύθερη δημοκρατία, η ελευθερία των αρχαίων είναι η δημοκρατική. ελευθερία. Η πρώτη είναι η ελευθερία από, η δεύτερη είναι η ελευθερία για». Έτσι στην αρχαία δημοκρατία η ελευθερία πηγάζει από ιη συμμετοχή σε μια συλλογική, ενεργητική εξουσία, μια θειική βούληση, που «χορηγούσε το δικαίωμα της ελευθερίας σ' όλους τους πολίτες». Η ελευθερία των σύγχρονων είναι καθ' ολοκληρίαν αρνητική, ή αμυντική, οι άνθρωποι είναι ελεύθερα άτομα πριν ακόμη μπουν στην κοινωνία και συνεπώς πρέπει να υπερασπίσουμε τις ελευθερίες που δεν απαλλοτριώνονται στο κοινωνικό συμβόλαιο. Προφανώς,

3 όλα αυτά τα μοντέλα είναι προαναρχικά. Ο Μπέρτι θα έπρεπε να ξαναδιαβάσει τον Μιχαήλ Μπακούνιν του. Ας επιστρέψουμε, όμως, στο θέμα. Πρόκειται, πρώτα απ' όλα, για ένα εννοιακό πρόβλημα. Αν δεχόμαστε ότι «η συλλογική ή κοινωνική εξουσία χορηγεί το δικαίωμα της ελευθερίας στον πολίτη», θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχουν δύο πολικά υποκείμενα, η κοινωνική εξουσία και ο πολίτης που λαμβάνει το δικαίωμα, αλλά αυτή είναι μια λάθος εντύπωση. Σήμερα έχει ξεχαστεί η διάκριση (αριστοτελική και σχολαστική, κεντρική στον Μπαρούχ Σπινόζα και θεμελιώδης στην πολιτική) μεταξύ potentia και potestas μεταξύ της δύναμης, ή του δύνασθαι, ως ικανότητας («η δυνατότητα του δημιουργείν», ή του πράττειν) και του δύνασθαι ως κυριαρχίας («η δυνατότητα να προστάζεις» και οι άλλοι να σε υπακούουν). Συγχέεται, συνεπώς, η ατομική ή συλλογική ικανότητα που έχει το υποκείμενο της δράσης (ικανότητα ή δυνατότητα η οποία δίνει στο πολιτικό υποκείμενο την ευκαιρία να παγιώσει μια σχέση συνεργασίας στη συλλογική δράση συμβατή με την ισότητα), με την κυριαρχία, που είναι πάντοτε μια ασύμμετρη σχέση μεταξύ εκείνων ή εκείνου που προστάζει και εκείνων ή εκείνου που υπακούει. Στο κοινό και εξισωτικό πολιτικό πλαίσιο της συνέλευσης, η «εξουσία» είναι το αποτέλεσμα της κοινής δράσης και συνιστά, πρώτα απ' όλα, μια ικανότητα ως προς το πράττειν ή το αποφασίζειν ( potential ). Στην άμεση δημοκρατία το πρόβλημα που προκύπτει δεν έχει να κάνει με τη συλλογική δυνατότητα θέσμισης της κοινής ζωής, αλλά με τη λήψη των αποφάσεων βάσει του κανόνα της πλειοψηφίας, κάτι που σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζεται η γνώμη της μειοψηφίας (ακόμη κι αν πρόκειται για ένα μόνο άτομο), επί της οποίας επιβάλλεται η απόφαση της πλειοψηφίας. Στην άμεση δημοκρατία υπάρχει κι ένα άλλο πρωταρχικό πρόβλημα: πρέπει να υπάρχει σε οποιαδήποτε θεσμοθέτηση της κοινωνίας μια εξουσία νόμιμου εξαναγκασμού, μια αρχή πολιτική, ή potestas, διαχωρισμένη από την κοινωνία των πολιτών, όπως αξιώνει το παραδοσιακό πολιτικό παράδειγμα [9]; Ακόμη κι αν η υπέρτατη εξουσία βρίσκεται στα χέρια του δήμου, αυτό το πρωταρχικό πολιτικό πρόβλημα παραμένει. Βλέπουμε, λοιπόν, το ενδιαφέρον που παρουσιάζει σήμερα η αντιπαράθεση των δύο μοντέλων της ελευθερίας, δηλαδή αυτό της λεγόμενης ελευθερίας των αρχαίων και εκείνο της ελευθερίας των σύγχρονων. Το πρώτο, το δημοκρατικό, στρώνει την κλίνη του ολοκληρωτισμού και ενώνει φασίστες και κομμουνιστές. Το άλλο, το φιλελεύθερο, θέτει ένα όριο στην πολιτική εξουσία μέσα από την αναγνώριση της λαϊκής κυριαρχίας στα αντιπροσωπευτικά μας συστήματα, τα οποία όμως είναι δυνατά, όπως δείχνει η πραγματικότητα, μόνο εκεί όπου βασιλεύει ο καπιταλισμός. Αν τα παραπάνω αληθεύουν, η απάντηση στο μ' αυτό τον τρόπο διατυπωθέν ερώτημα δεν μπορεί παρά να είναι ότι υπερασπιζόμαστε αυτό που υπάρχει, απολαμβάνοντας τις γνωστές ελευθερίες τις οποίες μας επιτρέπει ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός! Και ξεχνάμε την εκμετάλλευση, τη μιζέρια και τον πόλεμο. 'Ομως δεν αληθεύουν απεναντίας, αυτά τα μοντέλα είναι άκρως απλουστευτικά, διακρινόμενα από ένα μόνο χαρακτηριστικό: την ελευθερία για και την ελευθερία από. Από ιστορική άποψη είναι αναχρονιστικά, συγκροτημένα και επανεργοποιημένα χάριν των αναγκών του σήμερα. Η ελληνική πόλις και πιο συγκεκριμένα η Αθήνα, ξεκινώντας από τον 7ο και τον 6ο αιώνα π.χ., σπάει τους δεσμούς της με τον αρχαϊκό κόσμο, εισάγοντας μια θεσμίζουοα ιστορική διαδικασία που, για πρώτη φορά, επιτρέπει στους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι αυτοί και μόνο είναι οι υπεύθυνοι για τους θεσμούς (τους κανόνες, τις συμβάσεις, τους νόμους, το κοινωνικοπολιτικό καθεστώς) της κοινωνίας. Ο παραδοσιακός νόμος ήταν αμετάβλητος, υπαγορευμένος είτε από τους θεούς, είτε από τους προγόνους. Τώρα ο δήμος δημιουργεί τον νόμο, τον τροποποιεί, τον

4 καταργεί [10]. Το κράτος, με τη σύγχρονη έννοια του όρου, ως αίτημα διαχωρισμένο και διακριτό από το κοινωνικό σώμα, δεν υπήρχε. «H πόλις είναι οι άνθρωποι», έλεγε ο Θουκυδίδης. Η ιδρυτική πράξη της πόλεως είναι η κατάφαση στην αυτοθέομιση της κοινωνίας, μαζί με τις συνέπειες που έχει κάτι τέτοιο: αναφερόμαστε στη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου όπου οι άνθρωποι είναι ίσοι, κοινός τους τόπος είναι η η ελευθερία και η ψήφος χρησιμεύει για τη λήψη μιας απόφασης και όχι για την εκλογή των αντιπροσώπων. «Η αντιπροσώπευση είναι μια αρχή ξένη στη δημοκρατία» [11]. Η βία της πλειοψηφίας Η ελληνική δημοκρατία δεν συνιστά ένα μοντέλο: υπήρξε απλώς μια στιγμή στην ιστορία, πολύ σύντομη και πολύ μακρινή από μας. Και είχε και τους αποκλεισμένους της: τις γυναίκες, τους σκλάβους, τους ξένους. Στα αρνητικά σημεία της κυριαρχίας του δήμου και της αυτοθέομισης του νόμου συγκαταλέγεται κι ένας μηχανισμός, που τον επέκριναν ήδη από τότε: είναι ο νόμος της πλειοψηφίας. Για τον θρασύμαχο, παραδείγματος χάριν, ο κανόνας της πλειοψηφίας που χαρακτηρίζει τον νόμο δεν είναι αποδεκτός. Αυτός πιστεύει ότι στη δημοκρατική πόλη ο πολίτης ναι μεν απολαμβάνει την ελευθερία του λόγου, αλλά δεν μπορεί να δράσει αν δεν ανήκει στην πλειοψηφία. Η ισχύς ενός νόμου που βασίζεται απλώς στην πλειοψηφία, ασκεί βία σ' αυτόν που υποχρεώνει να τον ακολουθήσει [12]. Η ετερονομία του θεσμισμένου κοινωνικού, μετά απ' αυτή τη σύντομη περίοδο, δεν θα αμφισβητηθεί μέχρι την έλευση της νεωτερικότητας. Ξεκινώντας από τον πρώιμο Μεσαίωνα, με την ηγεμονία του χριστιανισμού, το παπικό κράτος επεξεργάζεται μια θεοκεντρική θεωρία, σύμφωνα με τη οποία τα πάντα πηγάζουν από τον Θεό, ενώ ο απεσταλμένος του επί γης διαθέτει τη summa protestas. Ο αγώνας για την ελευθερία εναντίον των καταπιεστικών και συνδεόμενων εξουσιών της εκκλησίας και της αυτοκρατορίας, τόσο των οικονομικών, όσο και των πολιτικών, θα είναι βίαιος. Μια έκφρασή του στα κινήματα των φτωχών των πόλεων και των αγροτικών μαζών θα είναι και οι αιρέσεις, πρώιμα σημάδια των εξεγέρσεων που διαπέρασαν την Ευρώπη από τον 14ο έως τον 16ο αιώνα. H ελευθερία των ανθρώπων και των γυναικών του σήμερα, όχι μόνο η πολιτική, αλλά επίσης και προπάντων, αυτή της σκέψης, είναι το αποτέλεσμα μιας αδιάκοπης πάλης εναντίον της πολιτικής εξουσίας και της οικονομικής δύναμης των κυρίαρχων. Έγραφε ο Βάλτερ Μπένγιαμιν: «Όποιος κυριαρχεί, είναι πάντοτε ο κληρονόμος όλων των νικητών» [13], Μπορούμε αντιστοίχως να πούμε ότι όλοι αυτοί που αγωνίζονται για την ελευθερία είναι πάντοτε οι κληρονόμοι όλων των νικημένων της ιστορίας, αλλά μπο-ρούμε επίσης να προσθέσουμε ότι είναι αυτοί οι ίδιοι οι νικημένοι που οικοδόμησαν τις συγκεκριμένες ελευθερίες και υποχρέωσαν του δυνατούς να τις αναγνωρίσουν. Αισθανόμαστε λιγάκι γελοίοι που πρέπει να θυμίσουμε ότι η εκκοσμίκευση δεν ξεκινά ούτε με τη νεωτερικότητα, ούτε με τον καπιταλισμό ή τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Θα μπορούσαμε να την ορίσουμε ως την προοδευτική απώλεια κάθε «μεταφυσικής εγγύησης» της νομιμότητας της κοινωνικής τάξης. Δεν υπάρχει πλέον μια εξωτερική οπτική γωνία που να λέει την αλήθεια, ή τον νόμο. Κατά συνέπεια, είναι οι άνθρωποι, λόγω της εμμένειας της δράσης τους, που θεομίζουν τον κοινωνικοπολιτικό κόσμο. Ξεκινώντας από τον 16ο αιώνα όταν, όπως έγραψε ο Αλέξις ντε Τοκβίλ, την αίρεση διαδέχθηκε ο σκεπτικισμός, το κριτικό πνεύμα και η ελεύθερη έρευνα, εμφανίστηκε μια νέα διάσταση της πολιτικής, μια μορφή εντελώς διαφορετική της θέσμισης του πολιτικού, που θα γίνει πλήρως ορατή κατά τη διάρκεια της γαλλικής επανάστασης. Αυτό το ευρύ κίνημα ιδεών έχει τις βάσεις του μεταξύ του 16ου και 17ου αιώνα, αν και μπορούμε να το ανιχνεύσουμε μέχρι και στο 500 με τον Νικόλα Κουζάνο και το Oratio de hominis dignitae του Πίκο ντέλλα Μιράντολα. Αλλά, με μια έννοια αυστηρά

5 πολιτική, είναι με τον Νικολό Μακιαβέλι (Ο Ηγεμόνας, 1513), τον Ζαν Μποντίν (7 Βιβλία για τη Δημοκρατία, 1567) και τον Tόμας Χομπς De cive,1642, και Λεβιάθαν, 1651), που συγκροτείται ο «φαντασιακός», ή, αν προτιμάτε, ιδεολογικός, χώρος του νεωτερικού κράτους. Γεννιέται το κράτος που πραγματοποιεί τη διαίρεση, τώρα πια κλασική, μεταξύ πολιτικής κοινωνίας και κοινωνίας των πολιτών. Αυτή η διαίρεση θα μπορούσε να οριστεί από τους πρώτους θεωρητικούς του πολιτικού φιλελευθερισμού σαν η διάκριση μεταξύ του ιδιοκτήτη και του πολίτη. Την εποχή του Τζων Λοκ και του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ, η «κοινωνία των πολιτών» ήταν συνώνυμη με την «πολιτική κοινωνία» και αντίθετη με τη «φυσική κατάσταση». Από τον 19ο αιώνα θ' αρχίσει να χρησιμοποιείται η λέξη «κράτος» για την πολιτική κοινωνία, θεωρούμενη ως διαχωρισμένη ή ανταγωνιστική sε σχέση με την κοινωνία των πολιτών [14], Μετά τη γαλλική επανάσταση Τα φιλελευθερο - δημοκρατικά καθεστώτα που γεννήθηκαν μετά την επανάσταση, γνώριζαν τις συνέπειες αυτού του αγώνα εναντίον της ελέω θεού μοναρχίας κι έτσι θα του προσδώσουν μια θεσμική μορφή, βάσει των απόψεων που εισήγαγε η πολιτική φιλοσοφία των Χομπς, Λοκ, Μσντεσκιέ και Ρουσσώ. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός είναι αναπόσπαστος από τη συγκρότηση του «κράτους δικαίου» και της «αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας». Αν υποστηρίζει κανείς ότι η «ελευθερία των σύγχρονων» είναι η φιελεύθερη δημοκρατία, θα πρέπει να ξέρει και ποιες είναι οι προϋποθέσεις της. Ο Χομπς ήταν προστατευόμενος της υψηλής αριστοκρατίας και διέφυγε από την Αγγλία κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου. Δεν θα επιστρέψει παρά όταν η δημοκρατία [repubblica] θα συντρίψει τους ριζοσπάστες. Αλλά σε πείσμα του παρελθόντος του και της υπόληψης που έχει σήμερα στην πολιτική ιδεολογία, βρέθηκε συχνά, λόγω του αυστηρού ορθολογισμού του, κοντά στις θέσεις των ριζοσπαστών. Οι γαιοκτήμονες δεν του συγχώρησαν ποτέ ότι αποκάλυψε τη γυμνότητα των τίτλων που η αγγλική παλινόρθωση θεωρούσε αναγκαίους: της μοναρχίας, της κληρονομικής αριστοκρατίας και των επισκοπικών αξιωμάτων [15]. Ο Λεβιάθαν είναι ένας θνητός θεός δημιουργημένος από τους ανθρώπους, το πολιτικό σώμα γεννιέται με το συμβόλαιο. Μια δημοκρατία [repubblika] (civitas,common-wealth,κρατος) θεομίζεται όταν οι άνθρωποι υλοποιούν μια συμφωνία και πραγματοποιούν μια σύμβαση (ο καθένας με τον καθένα) [16], Στη φυσική κατάσταση ο καθένας είναι ελεύθερος, αλλά βρίσκεται σε πόλεμο με τους άλλους. Υπάρχει στον Λοκ (αν και στηρίζεται περισσότερο από τον Χομπς σε μια θεολογική δικαιολόγηση του ανθρώπινου νου) μια επαναστατική παρόρμηση που επικρίνει την απόλυτη μοναρχία (η οποία δεν θεωρείται πολιτική κοινωνία) και κυρίως υπάρχει μια αναγνώριση του δικαιώματος στην εξέγερση. Αν οι νομοθέτες, που διαθέτουν την υπέρτατη εξουσία, «τείνουν να αποσπούν και να καταστρέφουν τα αγαθά του λαού, ή να τον υποδουλώνουν σε μια αυθαίρετη εξουσία, τότε του κηρύττουν τον πόλεμο' συνεπώς ο λαός, δεν είναι υποχρεωμένος να υπακούει». Μ κατάχρηση της εμπιστοσύνης εκ μέρους της νομοθετικής εξουσίας «την καθιστά έκπτωτη από τις λειτουργίες του άρχειν που ο λαός της εμπιστεύτηκε (...)' η εξουσία επιστρέφει στο λαό, ο οποίος έχει το δικαίωμα να ξαναβρεί την αρχική του ελευθερία» [17]. Η φιλελεύθερη φιλοσοφία του Λοκ ( ) αναγνωρίζει, όπως κάνουν όλες οι θεωρίες του συμβολαίου, μια ιδρυτική, «επαναστατική» και θετική αρχή: είναι οι άνθρωποι που δημιουργούν την πολιτική κοινωνία' αυτοί έχουν την δύναμη (την ικανότητα) να τη φτιάξουν και να τη χαλάσουν, κάτι που σημαίνει ότι η υπέρτατη εξουσία βρίσκεται στον λαό, στον δήμο. Και ταυτοχρόνως αυτή η

6 φιλοσοφία επικαλείται δύο στοιχεία (ή αρχές) αρνητικά: το ένα υποστηρίζει ότι τα άτομα είναι ελεύθερα και ανεξάρτητα πριν εισέλθουν στην κοινωνία των πολιτών. Το άλλο, ότι προκειμένου να συγκροτηθεί αυτή η κοινωνία αυτοί αποστερούνται, συνολικά ή εν μέρει, της ελευθερίας τους. Ως συμπέρασμα προκύπτει ότι τα άτομα, «όλα εκ φύσεως ελεύθερα, ίσα και ανεξάρτητα», αποφασίζοντας να συνάψουν μια σύμβαση μεταξύ τους, αποστερούνται της φυσικής τους ελευθερίας και συγκροτούν «ένα ενιαίο πολιτικό σώμα, στο οποίο η πλειοψηφία έχει το δικαίωμα να δρα επί των υπολοίπων και ν' αποφασίζει γι' αυτούς» [18]. Ο Λοκ πιστεύει ότι το τελικό κεφάλαιο αυτής της συνένωσης είναι η υπεράσπιση και η συντήρηση της ιδιοκτησίας του καθενός, οπότε, για να τιμωρηθούν οι παραβάσεις των άλλων, «αναζητεί καταφύγιο στην προστασία των νόμων που έχουν εγκαθιδρυθεί από μια κυβέρνηση», γνωρίζοντας ότι «σε πολλά σημεία οι νόμοι της κοινωνίας περιορίζουν την ελευθερία που είχε από τον φυσικό νόμο» [19]. Στο έργο του Το πνεύμα των νόμων ο Σαρλ Μοντεσκιέ ( ), όπως λέει ο Ρierre Manet, απαλλάσσει τον φιλελευθερισμό από τη στυφή του γεύση, αντιστρέφοντας την οπτική γωνία του Λοκ. Ο Μοντεσκιέ δεν προτίθεται να θεμελιώσει την πολιτική κοινωνία και να υπερασπιστεί τη θετική ελευθερία, αλλά ικανοποιείται με το να προφυλάξει την υπάρχουσα ελευθερία από την εξουσία που την απειλεί. «Προκειμένου να προφυλαχθεί η ελευθερία, ήτοι η "ασφάλεια" και η "ησυχία της ψυχής" των πολιτών, χρειάζεται, και αρκεί, να εμποδίζονται οι καταχρήσεις της εξουσίας. Τώρα, "επειδή δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις καταχρήσεις της εξουσίας, πρέπει, μέσω της ρύθμισης των λειτουργιών, η εξουσία να σταματά την εξουσία"» [XI, 4)» [20]. Η ελευθερία είναι παρούσα με την αρνητική της πλευρά, ως μια ελευθερία από. Μια στάση απέναντι στην ελευθερία που συνοδεύεται συχνά από ένα αίσθημα δυσπιστίας ή περιφρόνησης του λαού, όπως λέει και ο ίδιος ο Μοντεσκιέ: «Υπήρχε ένα ελάττωμα στην πλειοψηφία των αρχαίων δημοκρατιών [repubbliche]: ο λαός είχε το δικαίωμα να παίρνει δραστικές αποφάσεις (που απαιτούν μια συγκεκριμένη εκτελεστική ικανότητα), κάτι για το οποίο είναι εντελώς ανίκανος. Ο λαός δεν πρέπει να μπαίνει στην κυβέρνηση, παρά μόνο για να εκλέγει τους αντιπροσώπους του, κι αυτό είναι όντως μέσα στις δυνατότητές του» (Το πνεύμα των νόμων, XI, 6). Ως θεωρητικός του κοινωνικού συμβολαίου, και ο Ρουσσώ ( ) ανήκει σ' αυτή τη γενιά. «Ο άνθρωπος γεννιέται ελεύθερος, αλλά από παντού είναι αλυσοδεμένος». Αλλά ενοποιεί τη βούληση των πολλών με τη φενάκη της γενικής βούλησης, κάτι που θα διευκολύνει την γιακωβίνικη μπουρζουαζία, προκειμένου να μετατοπίσει την υπέρτατη αρχή από τον λαό στο έθνος [21]. Ιδού λοιπόν οι αρχές του πολιτικού φιλελευθερισμού: υπεράσπιση της ατομικής ιδιοκτησίας, κοινωνικός ατομισμός, αποστέρηση μέρους της ελευθερίας, αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, χωρισμός της «κοινωνίας των πολιτών» από το κράτος. Αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μια μεγάλη πρόοδος κατά τη διάρκεια του παλαιού καθεστώτος (και πράγματι εκείνες οι ιδέες ήταν επαναστατικές σε σχέση με τον απολυταρχισμό) θα μεταμορφωθεί, μετά την επανάσταση, στην ιδεολογία των κατεχόντων, οι οποίοι ήθελαν να τελειώσουν μια και καλή με το κίνημα χειραφέτησης που γέννησε η επανάσταση. Ο πολιτικός φιλελευθερισμός θα δικαιολογήσει επίσης, χωρίς οποιαδήποτε σκιά υποψίας, το παραδοσιακό παράδειγμα μιας «εξουσίας με δικαίωμα εξαναγκασμού», μιας potestas που επέστρεφε, μετά την αγγλική επανάσταση, τον Διαφωτισμό και το 1789, σε μια αφηρημένη, θεωρητική συνθήκη, θεματοφύλακα της νομιμότητας και διαχωρισμένη από το κοινωνικό: το κράτος. Η μπουρζουαζία στην εξουσία

7 Όταν η βιομηχανική μπουρζουαζία πήρε την εξουσία στην Ευρώπη, το δικαιικό πλαίσιο που είχε προμηθεύσει ο φιλελευθερισμός (η σχετική ισότητα απέναντι στον νόμο, η ατομική ιδιοκτησία και το αντιπροσωπευτικό καθεστώς), θα επιτρέψει την εξασφάλιση των αγαθών και των προσώπων και την επέκταση του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλά εκείνη την εποχή, μεταξύ 1830 (Ιουλιανή επανάσταση στη Γαλλία) και των εξεγέρσεων του 1848, υφίσταται ήδη ένα ευρύ αστεακό προλεταριάτο, που δημιουργήθηκε από τον βιομηχανικό καπιταλισμό, μια εργατική δύναμη διαθέσιμη, φτωχή, «ελεύθερη» προς πώληση, που συγκροτεί, όπως παρατήρησε ο Βuret, εκείνο τον «ασταθή πληθυσμό των μεγάλων πόλεων, εκείνη τη μάζα των ανθρώπων που η βιομηχανία καλεί κοντά της, τους οποίους ναι μεν δεν μπορεί ν' απασχολεί συνεχώς, αλλά διατηρεί πάντοτε στην εφεδρεία σαν εμπόρευμά της»[22]. Τάξεις φτωχές και διεφθαρμένες, λέει ο Fregier, επικεφαλής της αστυνομικής διεύθυνσης του Παρισιού τη δεκαετία του '40. Εργατικός πληθυσμός που η μπουρζουαζία αντιμετωπίζει σαν μια επικίνδυνη τάξη. Ο εργάτης απειλείται από τη μιζέρια και την ανασφάλεια της απασχόλησης αντάλλαξε την «ασφάλεια» της δουλείας με την «ελευθερία» να πεθάνει από την πείνα. Θα ξεσπάσει μια βίαιη αντιπαράθεση μεταξύ των τάξεων, από την οποία θα γεννηθεί το επαναστατικό εργατικό κίνημα. Στο πρώτο συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης των Εργαζομένων (Γενεύη 1866) δηλώνεται ότι «υπό τις σημερινές συνθήκες της βιομηχανίας, που συνιστούν πόλεμο, είναι αναγκαία η αλληλοβοήθεια για την άμυνα των μισθωτών. Αλλά οφείλουμε επίσης να δηλώσουμε ότι υπάρχει κι ένας υψηλότερος στόχος: η κατάργηση της μισθωτής εργασίας». Και ο Μπακούνιν, λίγο αργότερα, θα αναρωτηθεί: «Θέλουμε την πλήρη χειραφέτηση των εργαζομένων, ή απλώς μια καλυτέρευση της μοίρας τους ; Θέλουμε να φτιάξουμε έναν καινούργιο κόσμο, η να ξαναβάψουμε τον παλιό[23] Μετά το συνέδριο του Σαιν-Ιμερ, το αναρχικό κίνημα θα σταθεί στα πόδια του, έχοντας πλέον διατυπώσει το θεωρητικό του corpus. Ο αναρχισμός δεν είναι μια κλειστή δοξασία, ούτε ένα δόγμα, θα είναι πάντοτε ατελής, αλλά, ξεκινώντας από εκείνο το φθινόπωρο του 1872, είναι σαφές ποιος είναι ο αναρχικός και ποιος όχι. «Η καταστροφή κάθε πολιτικής εξουσίας είναι το πρώτο καθήκον του προλεταριάτου» και «οποιαδήποτε οργάνωση της πολιτικής εξουσίας, υποτίθεται προσωρινή και επαναστατική, προκειμένου να φτάσουμε σ' αυτή την καταστροφή, δεν μπορεί παρά να είναι μια ακόμη απάτη, το ίδιο επικίνδυνη για το προλεταριάτο όπως όλες οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα». Ο λαός δεν μπορεί να είναι ελεύθερος παρά μόνο όταν, οργανωμένος από τα κάτω προς τα πάνω και μέσω των αυτόνομων οργανώσεων, θα φτιάξει μόνος του τη ζωή του [24]. Το άτομο δεν μπορεί να είναι ελεύθερο, αν δεν είναι ελεύθερα και τα υπόλοιπα. Ο Μπακούνιν ορίζει την ελευθερία ως το αποτέλεσμα της ανθρώπινης συνένωσης. Η ελευθερία είναι μια κοινωνικο-ιστορική δημιουργία, μια θετική αξία, έργο όλων μαζί και καθενός ξεχωριστά. Η μεγάλη ποικιλία δυνατοτήτων, ενεργειών, παθών, που εκδηλώνουν τα ανθρώπινα όντα όταν δρουν από κοινού, είναι ο πλούτος της κοινωνίας. Χάρις σ' αυτή την ποικιλία, «η ανθρωπότητα είναι ένα συλλογικό σύνολο, στο οποίο ο καθένας συμπληρώνει και έχει ανάγκη τους άλλους' αυτή η ατέλειωτη ποικιλία των ανθρώπινων όντων είναι η αιτία, η θεμελιώδης βάση της αλληλεγγύης τους, ένα παντοδύναμο επιχείρημα υπέρ της ισότητας» [25], Κάθε ανθρώπινη ελευθερία που δεν συνιστά ένα προνόμιο απαιτεί, χρειάζεται την ισότητα. Στον πληβειακό δημόσιο χώρο [26] που άρχισαν να σκιαγραφούν οι αβράκωτοι, οι λυσσασμένοι έρριξαν τον σπόρο της αναρχικής ελευθερίας. Ο Jacques Roux, στο βήμα της Συμβατικής, θα αναδείξει την εχθρική φύση των «αντιπροσώπων του λαού» αναφωνώντας: «Η ελευθερία είναι απλώς αυταπάτη όταν μια τάξη ανθρώπων μπορεί ατιμώρητα να κάνει μιαν άλλη να λιμοκτονεί. Η ισότητα είναι απλώς αυταπάτη όταν ο πλούσιος ασκεί προνομιακά το δικαίωμα ζωής και θανάτου επί των συνανθρώπων του». Και ο J. Varlet, από τη φυλακή του Πλεσίς, έγραφε: «Για οποιοδήποτε

8 σκεπτόμενο ον, κυβέρνηση και επανάσταση είναι πράγματα ασύμβατα». Aυτοί γνώριζαν ήδη ότι η ισότητα απέναντι στον νόμο δεν αρκεί, ότι είναι συμβατή με την κοινωνική ιεραρχία. Για τον αναρχικό ισότητα σημαίνει ισότητα στην πράξη, εξάλειψη δηλαδή των αξιωμάτων και της περιουσίας. Κοινωνικο- ιστορική δημιουργία, διαρκής αυτοοργάνωση και αυτοθέσμιση, η ανθρώπινη κοινωνία θα καταστεί ελεύθερη όταν θα σπάσει τους δεσμούς της με οποιαδήποτε ετερονομία, κάτι που σημαίνει επίσης την κατάργηση της κοινωνικο-ιστορικής συνέχειας της αρχής προσταγή/υπακοή, την οποία επιβάλλει κάθε θεομιομένη εξουσία, κάθε «κράτος» μιλάμε δηλαδή για το τέλος του παραδείγματος της δίκαιης κυριαρχίας. Η κατάληξη θα είναι η απόλυτη εξουσία του δήμου, ή, αν προτιμάτε, η συλλογική οικειοποίηση της θεσμίζουσας δυνατότητας. Αυτή η ελευθερία είναι μια διαρκής και χωρίς ανακωχή πάλη, ακόμη κι αν βρισκόμαστε σε μια αναρχική κοινωνία. Πάλη εναντίον αυτού που υφίσταται, του εδραιωμένου υπάρχοντος, προκειμένου να δοθεί χώρος σ' αυτό που δεν έχει εμφανιστεί ακόμη. Επιστρέφουμε τώρα στην ελευθερία των «σύγχρονων», τη «μοναδική που ξέρουμε» (όπως λέει ο Μπέρτι), η οποία είναι η φιλελευθεροδημοκρατική ελευθερία, που συνδέεται με τον καπιταλισμό ως οικονομικό σύστημα και έχει ως δικαιικό πλαίσιο τον νόμο του φυσικού δικαίου. Η ελευθερία η οποία αναγνωρίζεται από «τον χάρτη των δικαιωμάτων» των καθεστώτων μας, αποκαλούμενων και δημοκρατικών (αντιπροσωπευτική δημοκρατία), είναι ανάλογη με τα συμφέροντα που προστατεύει το κράτος. Ξέρουμε καλά ότι αυτά τα καθεστώτα (και δεν πιστεύω ότι μπορεί να το αρνηθεί αυτό ο Μπέρτι) είναι στην πραγματικότητα ολιγαρχίες με περιορισμένη συμμετοχή, συγκροτούμενα από την ελίτ μιας πολιτικο-οικονομικής τάξης, η οποία αποφασίζει για το μέλλον του κόσμου. Πρόκειται για μια μειοψηφία που ζει εύπορα, εκμεταλλεύεται την εργατική δύναμη της πλειοψηφίας, επιβάλλει τη μιζέρια ή την πείνα σε ολόκληρους πληθυσμούς και καταστρέφει άλλους με τον πόλεμο. Στο δεδομένο πλαίσιο, στο εσωτερικό αυτών των φιλελευθεροδημοκρατικών συστημάτων, οι ελευθερίες που έχουμε κατακτήσει περιορίζονται πάντοτε αναλόγως με τα συμφέροντα της μειοψηφίας που κυβερνά, υπάρχουν εφόσον δεν θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμά τους να κυριαρχούν και δεν αποδυναμώνουν την εξουσία τους. Μας εκπλήσσει που κάποιος ο οποίος γνωρίζει τις αναρχικές ιδέες μπορεί να γράφει για την ελευθερία, χωρίς να λέει κάτι για το «κοινωνικό ζήτημα». Αν ο φιλελεύθερος δεν θέτει το πρόβλημα της υπέρτατης εξουσίας, σημαίνει ότι δεν θέτει το πρόβλημα της μειοψηφίας που άρχει" και συνεπώς, αν ο φιλελεύθερος δεν συζητεί την υποκρισία της υποτιθέμενης κυριαρχίας του λαού και την πραγματικότητα της κατοχής της εξουσίας από τις ελίτ, αν δεν θέτει το πρόβλημα «εκ θεμελίων», σημαίνει ότι το θεωρεί λυμένο άπαξ δια παντός. Το να λες ότι τα θεμελιώδη ερωτήματα κατά πόσο υπάρχει ή όχι ένα δικαίωμα προσταγής και κατά πόσο η κυριαρχία είναι νόμιμη (εμμενείς δηλαδή καταστάσεις στη θέσμιση του κοινωνικού), έχουν να κάνουν με μια «θεολογική» σκέψη (δηλαδή υπερβατική, έξω από τον κόσμο) είναι στην καλύτερη περίπτωση ένα δημαγωγικό επιχείρημα. Υπάρχουν, ίσως, ρομαντικοί αναρχικοί που είναι χαζοί, αλλά είναι σίγουρο ότι υπάρχουν μη ρομαντικοί ιστορικοί που γράφουν ανοησίες. Ένας αναρχικός που ικανοποιείται με τον περιορισμό των εξουσιών και εγκαταλείπει την ιδέα της κατάργησης του κράτους και της ατομικής ιδιοκτησίας, ένας αναρχικός που αποδέχεται να απολαμβάνει κάποιος τα αγαθά του και τη μικρή του ατομική ευτυχία, διάγοντας μια άνετη ζωή σε μια πλούσια χώρα, ένας αναρχικός, λέω, που αποδέχεται τα όρια τα οποία του επιβάλλει το εδραιωμένο σύστημα, δεν είναι αναρχικός, αλλά φιλελεύθερος. Και δεν θα υπάρξει μια «σχιζοφρενική συνείδηση» που να μπορεί να τον σώσει. Οι αναρχικοί δεν διαθέτουν, νομίζω, μια «πολιτική επιστήμη». Και σίγουρα δεν τη διαθέτουν, αν η προλεχθείσα επιστήμη ορίζεται σαν ένας «ορθολογικός λόγος για το "λιγότερο κακό"» (μιλάμε για το λόγο του πολιτικού ρεαλισμού) και αν η λειτουργία της είναι η ενασχόληση με τη διαχείριση των σχέσεων δύναμης στο εσωτερικό του εγκαθιδρυμένου συστήματος. Οι αναρχικοί, αντιθέτως,

9 διαθέτουν μια θεωρία της επανάστασης [27]. Αυτό δεν απαντά, το ξέρω καλά, στο τεράστιο πρόβλημα των μέσων, σε συμφωνία με τους σκοπούς, που πρέπει να χρησιμοποιηθούν σε μια ιστορική στιγμή κατά την οποία ο συσχετισμός δυνάμεων είναι δυσμενής, κάτι που συνιστά τον κανόνα, εκτός από τις επαναστατικές προόδους. Η επίκληση της επιστήμης αντί για την επίκληση του λαού επαναφέρει, σαν ηχώ, εκείνες τις παλιές σελίδες του Μπακούνιν σχετικά με τους κοιμισμένους, τα ευχαριστημένα τέκνα της μπουρζουαζίας, τους διπλωματούχους, που όπως έλεγε, «αφιερώνονται αποκλειστικά στη μελέτη των μεγάλων προβλημάτων της φιλοσοφίας, της κοινωνικής και πολιτικής επιστήμης» και επεξεργάζονται θεωρίες που «τελικά δεν έχουν άλλο σκοπό παρά να δείξουν την οριστική ανικανότητα των εργατικών μαζών» [28], Το υποκείμενο της κοινωνικής δράσης είναι, προφανώς, το υπάρχον και το υπάρχον είναι πολλαπλό, ζωντανό, διαπερνάται από αμέτρητες συγκρούσεις. Είναι ο λαός. Ο λαός, ο υποκείμενος στον πρίγκιπα, ο ελεγχόμενος από μια πανταχού παρούσα αστυνομία, που αγωνίζεται πάντοτε για την επιβίωση και συμπεριλαμβάνει μυριάδες άνδρες και γυναίκες σι οποίοι, αναζητώντας το αδύνατο, οικοδομούν την ανθρώπινη ελευθερία. Είναι ο κυρίαρχος λαός που έχει κάνει τις επαναστάσεις και δεν βλέπω γιατί να μην τις κάνει και στο μέλλον. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1) Ηannah Arenbi, La crise de la culture, εισαγωγή στο Ladrechnentre le passé et lefutur, Gallimard, Παρίσι ) Ιδού ο ορισμός που έδωσε για το δημοκρατικό καθεστώς ένας αναγνωρισμένος εχθρός της δημοκρατίας: «Είναι στην πραγματικότητα η διακυβέρνηση της ελίτ (αριστοκρατίας) με την έγκριση του πλήθους» (Πλάτων, Μενέξενος, 238ο7-23Μ2). 3) Νiko Berti, Η πολιτική, Πρόβλημα αξεπέραστο, δημοσιευμένο στο περιοδικό Li dertaria, τεύχος Ιούλη- Σειπέμβρη ) Οπ.π. 5) Βenjamin Constant, Pierr Manent, Παρίσι, 2001, σελ ) Μια χάρτα που αναγνωρίζει σιο «έθνος» μια πολύ περιορισμένη αντιπροσώπευση: η ψήφος είναι περιορισμένη. 7) «Το αντιπροσωπευτικό σύστημα είναι μια πληρεξουσιότητα παραχωρημένη σ' έναν συγκεκριμένο αριθμό ανθρώπων από τη μάζα του λαού, η οποία θέλει αυτοί να είναι οι υπερασπιστές των συμφερόντων του, μια και δεν έχει τον χρόνο να τα υπερασπίζεται πάντοτε προσωπικά» 8) Βenjamin Constant, σελ ) Βλέπε την αλλαγή του παραδείγματος στο Eduardo Colombo, Anarchia, obbligo sociale e dovere di obbedienza, στο Le ragioni dell anarchia, Volonta, v.4, Μιλάνο 1996, σελ ) Eduardo Colombo, Della polis e dello spazio sociale plebeo, στο il politico e il sociale, Volonta, v.4, Μιλάνο 1989 (στα ελληνικά κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις για μια Ελευθεριακή Κουλτούρα το 1995). 11) Κορνήλιος Καστοριάδης, La polis grecque et la creation de la democratie, στο Domaines de l homme, Seuil, Παρίσι, ) Mario Untersteiner, Les sophists, Vrin, Παρίσι, 1993, τ.2, σελ, 183.

10 13) Walter Benjamin, για τη φιλοσοφία της ιστορίας, VII. 14) Σύμφωνα με τον Μπέρτι, «η ελευθερία βρίσκεται στο εσωτερικό της κοινωνίας των πολιτών», που αμύνεται έναντι του κράτους το οποίο το έχει ανάγκη σαν ανταγωνιστή, αφού η ακύρωση της διαίρεσης είναι ένδειξη ολοκληρωτισμού. Επιπλέον, δεν μπορούμε να φανταστούμε την εμπορευματική κοινωνία χωρίς μια τέτοια διαίρεση και ο καπιταλισμός έχει ανάγκη τον χωροφύλακα, προκειμένου να γίνεται σεβαστή η ιδιοκτησία. Αυτή η εμηνεία, στην καλύτερη των περιπτώσεων, είναι «ελευθεριάζουσα» και όχι αναρχική. 15) Christofer Hill, Le monde a l envers, Payot, Παρίσι 1977, σελ ) Tomas Hobbes, Λεβιάθαν. 17) John Locke, Πραγματεία περί της πολιτικής κυβέρνησης. Περί της διάλυσης της κυβέρνησης. 18) Όπ.π., Περί της αρχής των πολιτικών κοινωνιών. 19) Όπ.π., Περί της κυβέρνησης. 20) Pierre Manent, les liberaux, oπ.π, σελ ) Οι αναρχικοί δεν ξεχνούν να επικρίνουν τον Ζαν-Ζακ Ρουσσώ για ποικίλους λόγους, αλλά όχι πάντοτε για τους ίδιους. Ο Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν επικρίνει γενικά το αφηρημένο της γενικής βούλησης, την ιδέα ότι το άτομο είναι ελεύθερο μόνο έξω από την κοινωνία, την απαίτηση να καταστεί αξιοσέβαστη η τυρρανία, εφόσον πηγάζει από τον λαό (Η γενική ιδέα της επανάστασης στον 19ο αιώνα, τέταρτη μελέτη, Περί της αρχής της εξουσίας). Ο Μιχαήλ Μπακούνιν προχωρεί την κριτική του Προυντόν, θεωρώντας τον φιλελεύθερο, εφόσον υποθέτει ότι το άτομο είναι ελεύθερο πριν από τη συγκρότηση οποιασδήποτε κοινωνίας (Θεός και κράτος, στο η κνουτογερμανική αυτοκρατορία). Ο Ρούντολφ Ρόκερ, σε αντίθεση με τον Μπακούνιν, τοποθετείται από φιλελεύθερη σκοπιά, υπερασπιζόμενος την ιδέα του κοινωνικού συμβολαίου και επικρίνοντας τη «δημοκρατία», εξομοιώνοντας τη με τη γενική βούληση (Εθνικισμός και κουλτούρα, κεφάλαιο Χ, Φιλελευθερισμός και δημοκρατία). Αυτή την άποψη ασπάζεται και ο Νίκο Μπέρτι (βλ. Jorge Salamonoff, El liberalism de avanzada, Proyyeccion, Μπουένος Άιρες, 1973). Εγώ πιστεύω ότι υπάρχει μια βαθιά βλακεία σιην πολιτική σκέψη που μιλά με αφορισμούς και αποφεύγει την ανάλυση, ονομάζοντας τον Ρουοοώ πατέρα του ολοκληρωτισμού και εντάσσει στο ίδιο ρεύμα το Κοινωνικό Συμβόλαιο, τη γιακωβίνικη μπουρζουαζία του 1973 με την κλαν του Ροβεσπιέρου και όλους τους ολοκληρωτισμούς του 20ου αιώνα. Είναι ένα ηλίθιο ανακάτεμα, όπως αυτό που στοχεύει στην οικοδόμηση μόνο μιας κατηγορίας «επαναστατικής» σκέψης, η οποία συμπεριλαμβάνει φασίστες, μπολσεβίκους, αναρχικούς, φαλαγγιστές και ποιος ξέρει ποιον άλλο ακόμη. Οι αγελάδες έχουν τέσσερα πόδια, αλλά το ίδιο έχει και ο πύργος του Άιφελ. 22) Buret, Misere des classes labourieuses en France et en Angleterre, στο Louis Chevalier, Classes labourieuses et classes dangereuses, Plon, Παρίσι 1958, σελ ) Γράμμα στον Albert Richard, στο Μιχαήλ Μπακούνιν, Oeuvres completes, τομ. 2, Champ libre, Παρίσι ) Μιχαήλ Μπακούνιν, Κρατισμός και Αναρχία. 25) Μιχαήλ Μπακούνιν, L Egalite, Γενεύη ) Eduardo Colombo, Della polis e dello spazio sociale plebeo. 27) Ο αναρχικός που εγκαταλείπει την ιδέα της επανάστασης γίνεται, είτε το θέλουμε είτε όχι, ένας «φί-φις», όπως τον αποκαλούν στη Γαλλία (φί-φις: φιλελευθερο-φιλευθεριακός). Βλέπε: Les li-li, les bo-bo et Kropotkin, στο περιοδικό Refractions, v.7, σελ ) Μιχαήλ Μπακούνιν, les endormeurs, στο Bakounin, Le socialism libertaire, Denoel, Παρίσι, 1973, σελ. 113.

Τζων Λοκ. Λήδα Ευαγγελινού

Τζων Λοκ. Λήδα Ευαγγελινού Τζων Λοκ Λήδα Ευαγγελινού Στην Αγγλία του 17 ου αιώνα εμφανίζονται τα προιόντα της Ένδοξης Επανάστασης κατά του βασιλειά : ο δημοκρατικός ριζοσπαστισμός των Ισοπεδωτών (Levellers) και ο κουμμουνισμός των

Διαβάστε περισσότερα

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ

1)Στην αρχαιότητα δεν υπήρχε διάκριση των κοινωνικών επιστημών από τη φιλοσοφία. Σ Λ 1.2.1 1)α)Σε ποιους, ας τους πούμε κλάδους, διαιρούσε ο Αριστοτέλης τη Φιλοσοφία (6 μονάδες); β)ποιο ήταν το περιεχόμενο κάθε κλάδου από αυτούς; β)ποιος από αυτούς ασχολούνταν, έστω και έμμεσα, με την

Διαβάστε περισσότερα

benjamin constant, Περί ελευθερίας καί ελευθεριών, ελληνική μετάφραση Ελ. Κόλια - Τ. Δαρβέρης, επιμέλεια Φ. Παιονίδης, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2000.

benjamin constant, Περί ελευθερίας καί ελευθεριών, ελληνική μετάφραση Ελ. Κόλια - Τ. Δαρβέρης, επιμέλεια Φ. Παιονίδης, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2000. 176 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ρίως έγκειται στην έμπρακτη αλλά και έγκαιρη αναγνώριση των παιδαγωγικών προκλήσεων που θέτει η διεύρυνση της πρόσβασης στη γνώση. Όντως, θα ήταν άλλωστε υποκριτικό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι

Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Κεφάλαιο και κράτος: Από τα Grundrisse στο Κεφάλαιο και πίσω πάλι Γιώργος Οικονομάκης geconom@central.ntua.gr Μάνια Μαρκάκη maniam@central.ntua.gr Συνεργασία: Φίλιππος Μπούρας Κομβικό-συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920. ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος

Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920. ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος Τρίτη (Κοµµουνιστική) ιεθνής εύτερο Συνέδριο 1920 ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟ Κοµµουνιστική Αποχική Φράξια του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόµµατος 1. Ο κοινοβουλευτισµός είναι η µορφή πολιτικής εκπροσώπησης

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 3 ο μάθημα Διαφωτισμός και Επανάσταση 3 ο μάθημα 24.10.2018 Διαφωτισμός Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές; 1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης δράσης (στους πολιτικοκοινωνικούς

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ 17 ο ΚΑΙ 18 ο ΑΙΩΝΑ Α. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ αύξηση πληθυσμού αγροτική επανάσταση (μεγάλα αγροκτήματα νέες μέθοδοι εισαγωγή μηχανημάτων) ανάπτυξη εμπορίου α. Ευρώπη Αφρική Αμερική (τριγωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.5 Αναρχισμός 4.5 ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΣ 1/13 Αναρχισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.1 Η πολιτική 4.1 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ 1/21 Η λέξη πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εργασία για το σπίτι Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της ηµοκρατίας που ίσχυσε στην Αρχαία Ελλάδα; (Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτουµε αποσπάσµατα από το

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Διαφωτισμού

Η εποχή του Διαφωτισμού Ομαδική εργασία μαθητών Γ1 (12-01-2015) ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Η εποχή του Διαφωτισμού ΟΜΑΔΑ 1 Κωνσταντίνος Σταύρος Χρήστος - Γιάννης Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα Οικονομικές μεταβολές Αγροτική

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

Αυτά τα δικαιώματα είναι η ισότητα, η ελευθερία, η ασφάλεια και η ιδιοκτησία.

Αυτά τα δικαιώματα είναι η ισότητα, η ελευθερία, η ασφάλεια και η ιδιοκτησία. ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ 1 της 24ης Ιουνίου 1793 Ο γαλλικός λαός, πεπεισμένος ότι η λήθη και η περιφρόνηση των φυσικών δικαιωμάτων του ανθρώπου είναι οι μόνες αιτίες για τα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια - Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Δημήτρης Καλτσώνης για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο [Οι εκδόσεις Τόπος είναι

Διαβάστε περισσότερα

3η - 4η ιδακτική Ενότητα. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία

3η - 4η ιδακτική Ενότητα. ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία Μ Ε Ρ Ο Π Ρ Ω Τ Ο Π Ο Ι Τ Ι Κ Ο Ι Θ Ε Μ Ο Ι 26 3η - 4η ιδακτική Ενότητα ΠΟΙΤΙΚΟΙ ΘΕΜΟΙ Τι είναι ηµ οκρατία Εργασία για το σπίτι Να εντοπίσετε τις διαφορές ως προς την οργάνωση και τις αρµοδιότητες µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ

Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ Η ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΑ, ΑΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΦΡΟΝΗΣΗ, ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΚΑΙ ΟΥΤΕ ΠΑΛΙ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ Η παγκοσμιοποίηση έχει διαταράξει την παραδοσιακή διεθνή κατάσταση. Σαρωτικές αλλαγές, οικονομικές και κοινωνικές συντελούνται ήδη, η ροή των γεγονότων έχει επιταχυνθεί και η πολυπλοκότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Διαφωτισμού

Η εποχή του Διαφωτισμού ΟΜΑΔΑ 1 Σοφία Μαρία Χριστίνα Χρύσα - Ιωάννα ΕΝΟΤΗΤΑ 1 Η εποχή του Διαφωτισμού Ομαδική εργασία μαθητών Γ2 (13-10-2015) Εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17 ο και 18 ο αιώνα Αύξηση του πληθυσμού Αύξηση του

Διαβάστε περισσότερα

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus

ISSP 1998 Religion II. - Questionnaire - Cyprus ISSP 1998 Religion II - Questionnaire - Cyprus Για σας. Είμαστε από το Κέντρο Ερευνών του Cyprus College. Kάνουμε μια διεθνή έρευνα για κοινωνικές και ηθικές αντιλήψεις. Η έρευνα αυτή γίνεται ταυτόχρονα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C)

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C) ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C) Μπορεί η αρετή να γίνει αντικείμενο διδασκαλίας; Ο Πρωταγόρας εξηγεί στον Σωκράτη τι διδάσκει στους νέους που παρακολουθούν τα μαθήματά του. Οι αντιρρήσεις του Σωκράτη. «Το μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404

https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404 ΑΡΧΕΣ https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404 Όλο το καταστατικό 2.1 Άμεσης Δημοκρατίας 2.2.1 Άμεσης Δημοκρατίας Μαζική αλλαγή. Οι αλλαγές στο 2.1 και 2.2.1 είναι στις

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και διαμόρφωση των πολιτικών ιδεολογιών στην Ελλάδα

Διαφωτισμός και διαμόρφωση των πολιτικών ιδεολογιών στην Ελλάδα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διαφωτισμός και διαμόρφωση των πολιτικών ιδεολογιών στην Ελλάδα Ενότητα 10: Το φεμινιστικό κίνημα στην Ελλάδα Σπύρος Μαρκέτος Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ο λόγος που ο Αριστοτέλης μελέτησε την έννοια της αρετής στα Ηθικά Νικομάχεια είναι γιατί αυτή αποτελεί προϋπόθεση όχι μόνο για την ευδαιμονία του ατόμου αλλά και ολόκληρης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑΝΝΗ MΠΑΝΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ,

Διαβάστε περισσότερα

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί

στις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί 160 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα δικαιώματα του παιδιού και οι συνέπειες της αναγνώρισής τους σε διεθνές επίπεδο αντιπροσωπεύουν μια τεράστια αλλαγή των αντιλήψεων και των νοοτροπιών για το παιδί, γεγονός που συνοδεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 4.4 ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ 1/12 Σοσιαλισμός

Διαβάστε περισσότερα

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794)

Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Η Γαλλική επανάσταση (1789-1794) Το πλαίσιο 18 ος αιώνας, Γαλλία: Παλαιό Καθεστώς, δηλ. 3 θεσμοθετημένες τάξεις: Κλήρος (0,5%) Ευγενείς (1,5%) Υπόλοιποι, δηλ. αστοί, αγρότες εργάτες (98%) Κριτήρια ένταξης:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 2.1 Το δουλοκτητικό σύστημα 2.1 ΤΟ ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... VII XV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ο επιστημολογικός τόπος και το αντικείμενο της πολιτειολογίας: Κράτος, Πολιτεία και Πολίτευμα... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2.

Διαβάστε περισσότερα

Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη

Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΑΤΟ Η Κοινωνική ιάρθρωση: ιαστρωµάτωση, Κινητικότητα, Μετάταξη 1. Κοινωνική ιάρθρωση, διαστρωµάτωση, ταξική σύνθεση Ερώτηση ανάπτυξης Nα προσδιορίσετε τους λόγους για τους οποίους οι συγγραφείς

Διαβάστε περισσότερα

Η ελληνική οικονοµία ως µια αποτυχία της καπιταλιστικής πατριαρχίας & η επιλογή της δυστοπίας

Η ελληνική οικονοµία ως µια αποτυχία της καπιταλιστικής πατριαρχίας & η επιλογή της δυστοπίας 3ο Συνέδριο Επιστηµονικής Εταιρείας Πολιτικής Οικονοµίας «Η Ελληνική οικονοµία &ι ι η πολιτική των Μνηµονίων: κατάσταση & προοπτικές» Πάτρα, 14-15 15 Ιανουαρίου 2014 Η ελληνική οικονοµία ως µια αποτυχία

Διαβάστε περισσότερα

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών

Περί της Ταξινόμησης των Ειδών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΕΛΩΝ : ΚΟΥΣΟΥΝΤΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΦΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΦΕΝΔΥΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΟΥΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2013-2014 Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΒΑΣΙΚΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΪΜΑΡΑΚΗ PRESIDENT OF THE HELLENIC PARLIAMENT TO THE SECOND GREEK EU PRESIDENCY CONFERENCE «Europe and the Arab World: Strengthening political, business and investment

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν»

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΚΑ Ενότητα 12η (Α 2, 5-6) - Ο άνθρωπος είναι «ζ?ον πολιτικ?ν» 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ (ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ) Σύμφωνα με τις διδασκαλίες του Αριστοτέλη, υπάρχουν τρία είδη κοινωνικών οντοτήτων ή διαφορετικά, ομάδων

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Ηπόλη, όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι μια ιδέα του Διαφωτισμού Ο Ρομαντισμός την αμφισβήτησε Η Μετανεωτερικότητα την διαπραγματεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Καρλ Πολάνυι. Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη

Καρλ Πολάνυι. Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη Καρλ Πολάνυι Επιμέλεια Παρουσίασης: Άννα Κουμανταράκη Καρλ Πολάνυι (1886-1964) Καρλ Πολάνυι Ούγγρος διανοητής νομάδας εβραϊκής καταγωγής με έντονη πνευματική και πολιτική δράση, θεμελιωτής του κλάδου της

Διαβάστε περισσότερα

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική*

Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* 2 Περί της έννοιας της άρνησης στη διαλεκτική* Πιστεύω, σ αυτό είμαστε όλοι σύμφωνοι, ότι ο προσδιορισμός του περιεχομένου της παρούσης ιστορικής περιόδου και, ειδικά, η ανάπτυξη του ύστερου καπιταλισμού

Διαβάστε περισσότερα

50 τρόποι για να προετοιμαστεί η επανάσταση. Stephanie McMillan

50 τρόποι για να προετοιμαστεί η επανάσταση. Stephanie McMillan 50 τρόποι για να προετοιμαστεί η επανάσταση Stephanie McMillan Stephanie McMillan 50 τρόποι για να προετοιμαστεί η επανάσταση 2011 1 Οι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σήμερα ανέτοιμοι να αδράξουν

Διαβάστε περισσότερα

Οι πραγματικοί στόχοι της πολιτικής. Γεράσιμος Βώκος. Οι πραγματικοί στόχοι της πολιτικής

Οι πραγματικοί στόχοι της πολιτικής. Γεράσιμος Βώκος. Οι πραγματικοί στόχοι της πολιτικής Γεράσιμος Βώκος Οι πραγματικοί στόχοι της πολιτικής Μπορεί κανείς να τελειώσει στα γρήγορα με τον Σοπενχάουερ, αν τον κατατάξει στην κατηγορία των απαισιόδοξων ανθρώπων και τον θεωρήσει πρωτεργάτη της

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα»

Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» Ο συγγραφέας στο νέο του βιβλίο παρουσιάζει μια ορθολογική θέαση της κρίσης Γιώργος Πολίτης: «Τα καταφέραμε σε πιο δύσκολες εποχές, θα τα καταφέρουμε και τώρα» 23 Jan 201611.00 ΜΕΓΕΝΘΥΝΣΗ Συνέντευξη στη

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1

Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 Σημειώσεις Κοινωνιολογίας Κεφάλαιο 1 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Γέννηση της κοινωνιολογίας Εφαρμογή της κοινωνιολογικής φαντασίας Θεμελιωτές της κοινωνιολογίας (Κοντ, Μαρξ, Ντυρκέμ, Βέμπερ) Κοινωνιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

H φιλοσοφία γίνεται εύκολα μια νοσταλγική άσκηση. Άλλωστε, η σύγχρονη φιλοσοφία έχει την τάση να προβάλλει αυτή τη νοσταλγία. Σχεδόν πάντα, δηλώνει

H φιλοσοφία γίνεται εύκολα μια νοσταλγική άσκηση. Άλλωστε, η σύγχρονη φιλοσοφία έχει την τάση να προβάλλει αυτή τη νοσταλγία. Σχεδόν πάντα, δηλώνει H φιλοσοφία γίνεται εύκολα μια νοσταλγική άσκηση. Άλλωστε, η σύγχρονη φιλοσοφία έχει την τάση να προβάλλει αυτή τη νοσταλγία. Σχεδόν πάντα, δηλώνει πως κάτι έχει ξεχαστεί ή έχει σβηστεί, πως κάτι λείπει.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο 2.3 Η γένεση της οικονομικής σκέψης (Ξενοφών, Αριστοτέλης) 2.3 Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

13/1/2010. Οικονομική της Τεχνολογίας. Ερωτήματα προς συζήτηση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

13/1/2010. Οικονομική της Τεχνολογίας. Ερωτήματα προς συζήτηση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης Οικονομική της Τεχνολογίας Διάλεξη 6 η: Οικονομική Θεωρία και το Ζήτημα της Τεχνολογικής Αλλαγής: & II 1 Ερωτήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ Ο ρόλος της Δια βίου Μάθησης στην καταπολέμηση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Τοζήτηματωνκοινωνικώνανισοτήτωνστηνεκπαίδευσηαποτελείένα

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Πανάρετος.: Καλησπέρα κυρία Γουδέλη, καλησπέρα κύριε Ρουμπάνη.

Ι. Πανάρετος.: Καλησπέρα κυρία Γουδέλη, καλησπέρα κύριε Ρουμπάνη. (Συνέντευξη του Ι. Πανάρετου στην Νίνα Γουδέλη και τον Γρηγόρη Ρουμπάνη για τα θέματα της Παιδείας (Μήπως ζούμε σ άλλη χώρα;, ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84) Ν. Γουδέλη: Καλησπέρα κύριε Πανάρετε. Γ.

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας.

Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. ΜΕΓΑΛΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ Σήμερα, ακούστηκε η φωνή του Έλληνα, η φωνή της Ελληνίδας. Φωνή δυνατή. Φωνή

Διαβάστε περισσότερα

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία Γ3 «Ειδικότερα εμείς ως μαθητές, οι οποίοι δεν έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να ελέγχουμε άμεσα με το δικαίωμα της ψήφου μας τη δημοκρατία της χώρας μας, μπορούμε να συμβάλλουμε στο να υπάρχει δημοκρατικός

Διαβάστε περισσότερα

Ηέκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του

Ηέκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του Περί του πολίτη Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Συγγραφέας : Hobbes Thomas Μεταφραστής : Βαβούρας Ηλίας ISBN: 9789604632732 Τιμή: 15,98 Σελίδες: 416 Διαστάσεις:

Διαβάστε περισσότερα

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08)

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) (συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) Φ.Κ.: ας επιστρέψουμε τώρα στο μεγάλο θέμα της ημέρας σε παγκόσμια κλίμακα, της Αμερικάνικές προκριματικές εκλογές. Πήραμε

Διαβάστε περισσότερα

ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ «ΑΙΜΙΛΙΟΣ ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ»

ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ «ΑΙΜΙΛΙΟΣ ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ» ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ «ΑΙΜΙΛΙΟΣ ή ΠΕΡΙ ΑΓΩΓΗΣ» Αν είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος γεννιέται καλός και γίνεται μοχθηρός μόνο μέσα από την κακή επιρροή της κοινωνίας στην οποία ζει, η μεταρρύθμιση

Διαβάστε περισσότερα

1 E ANA H TIKA EMATA Kεφάλαιο Πρώτο

1 E ANA H TIKA EMATA Kεφάλαιο Πρώτο 1 Kεφάλαιο E ANA H TIKA EMATA Πρώτο 2 IΣTOPIA Γ ΓYMNAΣIOY Επαναληπτικά θέµατα Α. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες σηµειώνοντας Χ στο αντίστοιχο τετραγωνάκι. Ενότητα 1 Σ

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 1. Το Σύνταγμα ως αντικείμενο των πολιτειακών επιστημών Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 2/11/2015

Διαβάστε περισσότερα

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας είναι η συνέχεια στόχων και στρατηγικών επιλογών στη βάση των πολιτικών αντιλήψεων

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο!" Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 Χρονών Βάλτε

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 7/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28 Άννα Φραγκουδάκη Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος (Και το απαραίτητο μεσογειακό περιεχόμενό της) Είναι σημαντική προϋπόθεση για τη δημοκρατία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος { Μοναρχία Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος ΟΡΙΣΜΟΣ: Η Μοναρχία ή Βασιλεία είναι ο θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο Βασιλιάς. Αυτό που τη χαρακτηρίζει είναι ότι ο τελευταίος κρατά

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 5: Ισχύς του δικαίου: πότε και πώς ισχύει ο νόμος

Ενότητα 5: Ισχύς του δικαίου: πότε και πώς ισχύει ο νόμος ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 5: Ισχύς του δικαίου: πότε και πώς ισχύει ο νόμος Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοπός ενότητας 1. Από την έννοια του θεσμού στην έννοια του νόμου 2. Νομικός θετικισμός

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 5: H ανάπτυξη της ηθικότητας και της προκοινωνικής

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 5: H ανάπτυξη της ηθικότητας και της προκοινωνικής Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 5: H ανάπτυξη της ηθικότητας και της προκοινωνικής συμπεριφοράς Θέματα Διάλεξης Οι κανόνες συμπεριφοράς Η σκέψη για τους ηθικούς κανόνες Η θεωρία του Piaget για την ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί

Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας. Σκοποί Επιδιώξεις της παιδαγωγικής διαδικασίας Σκοποί Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός http://users.uoa.gr/~dhatziha/ Διαφάνεια:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΓ Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΩΣ ΤΟ 1941 100 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου

Διαβάστε περισσότερα

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες Το Βήµα 12/10/1997 Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΙΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΥΣΚΟΛΙΕΣ Η δεκαετία του 1990 έχει ελάχιστες

Διαβάστε περισσότερα

Εμείς τα παιδιά θέλουμε να γνωρίζουμε την τέχνη και τον πολιτισμό του τόπου μας και όλου του κόσμου.

Εμείς τα παιδιά θέλουμε να γνωρίζουμε την τέχνη και τον πολιτισμό του τόπου μας και όλου του κόσμου. Εισαγωγή Το Παγκύπριο Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων δημιουργήθηκε το 1960. Πρωταρχικός του στόχος είναι η προσφορά και η στήριξη του παιδιού στην Κυπριακή κοινωνία. Το Κίνημα ΕΔΟΝόπουλων, μέσα από τις εβδομαδιαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 1 2

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Διοικώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Διοικώ 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι «διοίκηση» 2. Η «διοίκηση»

Διαβάστε περισσότερα

ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη

ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη Άντον Πάννεκουκ ηµόσια ιδιοκτησία και Κοινοκτηµοσύνη Πηγή:http://sites.google.com/site/syrizaorizontia/in-thenews/ademosieutastaellenikaarthratouantonpanekouk ( ηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Western Socialist,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας;

Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Είναι τα πράγματα όπως τα αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας; Εμείς που αντιλαμβανόμαστε είμαστε όλοι φτιαγμένοι από το ίδιο υλικό; Πώς βρεθήκαμε σ αυτόν τον κόσμο; Ο θάνατός μας σημαίνει το τέλος ή

Διαβάστε περισσότερα

Ηθική ανά τους λαούς

Ηθική ανά τους λαούς Ηθική ανά τους λαούς Ηθική ως όρος Όταν μιλάμε για ηθική, εννοούμε κάθε θεωρία που θέτει αντικείμενο θεωρητικής εξέτασης την πρακτική συμπεριφορά του ανθρώπου. Η φιλοσοφική ηθική διακρίνεται επομένως τόσο

Διαβάστε περισσότερα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα Θέμα: Θρησκευτική Ελευθερία Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα αναφορικά με το περιεχόμενο του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας

Διαβάστε περισσότερα

Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της (2) Συντάχθηκε απο τον/την ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Παρασκευή, 11 Σεπτέμβριος :57

Η σύγχρονη εργατική τάξη και το κίνημά της (2) Συντάχθηκε απο τον/την ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Παρασκευή, 11 Σεπτέμβριος :57 Για την πληρέστερη κατανόηση της μεθοδολογίας, με την οποία γίνεται από το μαρξισμό ο διαχωρισμός της αστικής κοινωνίας στο σύνολό της σε τάξεις, είναι απαραίτητο να αναφέρουμε τον κλασικό ορισμό που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ. Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014

Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ. Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014 Ο Φιλελευθερισμός του Καρλ Πόππερ Όμιλος Ανοιχτή Κοινωνία & Ινστιτούτο Διπλωματίας και Διεθνών Εξελίξεων 23 Οκτωβρίου 2014 Τι ήταν ο Πόππερ Φιλελεύθερος; Σοσιαλδημοκράτης; Συντηρητικός; Ήταν ο Πόππερ φιλελεύθερος;

Διαβάστε περισσότερα

Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι, αγαπητοί φίλοι

Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι, αγαπητοί φίλοι Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι Δήμαρχοι και Δημοτικοί Σύμβουλοι, αγαπητοί φίλοι Μου ζητήθηκε να προβώ σε μία περιγραφή της κατάστασης των εκλογικών νόμων και της εξέλιξης των κανόνων αποκέντρωσης στα

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σ ΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Σ ΤΟ Β ΚΕΦΑΛΑΙΟ 102 Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 1ο ΣΧΕ ΙΟ Κοινωνική και οικονοµική κατάσταση στη Γαλλία µέχρι το 1789 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...

Διαβάστε περισσότερα

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Φίλες και Φίλοι, Από το 2007, όταν έθεσα για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την ηγεσία της προοδευτικής παράταξης, χάσαμε πολλά. Μία ολόκληρη δεκαετία. Γύρω μας, ο κόσμος αλλάζει. Δυστυχώς,τώρα που ξαναγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της γυναίκας στο ισλάμ και στο χριστιανισμό. PROJECT 1 Υπεύθυνος καθηγητής Παπαγιάννης Γεώργιος ΠΕ01

Η θέση της γυναίκας στο ισλάμ και στο χριστιανισμό. PROJECT 1 Υπεύθυνος καθηγητής Παπαγιάννης Γεώργιος ΠΕ01 Η θέση της γυναίκας στο ισλάμ και στο χριστιανισμό PROJECT 1 Υπεύθυνος καθηγητής Παπαγιάννης Γεώργιος ΠΕ01 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ ΟΜΑΔΑ Α PROJECT 3 Οι Γυναίκες Στον Ισλάμ Και Στον Χριστιανισμό ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η «ακτινογραφία» του ψηφοφόρου των δημοτικών εκλογών

Η «ακτινογραφία» του ψηφοφόρου των δημοτικών εκλογών Η «ακτινογραφία» του ψηφοφόρου των δημοτικών εκλογών Στις 15 Οκτωβρίου όλοι μας θα κληθούμε να επιτελέσουμε το δημοκρατικό μας καθήκον, να αναδείξουμε δηλαδή ελεύθερα τους νέους τοπικούς μας ταγούς, για

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαίοι μαθηματικοί απέδειξαν έπειτα από 40 χρόνια τη θεωρία περί της ύπαρξης του Θεού του Γκέντελ με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή

Ευρωπαίοι μαθηματικοί απέδειξαν έπειτα από 40 χρόνια τη θεωρία περί της ύπαρξης του Θεού του Γκέντελ με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή Ευρωπαίοι μαθηματικοί απέδειξαν έπειτα από 40 χρόνια τη θεωρία περί της ύπαρξης του Θεού του Γκέντελ με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή Καθηγητή Χάρη Βάρβογλη 1 / 6 Υπάρχει Θεός; Το ερώτημα αυτό απασχολεί

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ STEVE WELLS GLOBAL FUTURIST, COO, FAST FUTURE, UK SECOND YOUTH SUMMIT THE FUTURE WORKPLACE: THE NEW JOBS THE NEW SKILLS The youth takes over ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

GEORGE BERKELEY ( )

GEORGE BERKELEY ( ) 42 GEORGE BERKELEY (1685-1753) «Ο βασικός σκοπός του Berkeley δεν ήταν να αμφισβητήσει την ύπαρξη των εξωτερικών αντικειμένων, αλλά να υποστηρίξει την άποψη ότι τα πνεύματα ήταν τα μόνα ανεξάρτητα όντα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού

Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Κοινωνιολογία του Πολιτισμού Ενότητα 2: Κοινωνιολογία - πολιτισμός - κουλτούρα. Επίκ. Καθηγητής: Νίκος Φωτόπουλος e-mail: nfotopoulos@uowm.gr Τηλ. Επικοινωνίας: 23850-55150

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου ΘΕΜΑΤΑ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Απόλυτη διάκριση λειτουργιών υπάρχει όταν τα όργανα της μιας κρατικής λειτουργίας δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν,

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα