ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΔΑΚΗ Δρ. Ιστορίας της Τέχνης ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΖΟΥ ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΚΟΥΤΛΙΔΗ Η ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΜΑΔΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΩΡΗΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2009

2

3 ΟΜΑ ΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ 1859 Α Ολύµπια, Αθήνα 1862 International Exhibition, South Kensington, Λονδίνο, 1 Μαΐου-1 Νοεµβρίου Exposition Universelle, Champ-de-Mars, Παρίσι, 1 Απριλίου-3 Νοεµβρίου Β Ολύµπια, Αθήνα 1873 Weltausstellung 1873 Wien, πάρκο Prater, Βιέννη, 1 Μαΐου-1 Νοεµβρίου Γ Ολύµπια, Αθήνα 1878 Exposition Universelle, Ancien Palais du Trocadéro, Παρίσι, 5 Μαΐου-10 Νοεµβρίου Ολύµπια, Αθήνα 1899 Καλλιτεχνική Έκθεσις Αθηνών 1900 Καλλιτεχνική Έκθεση Εταιρείας Φιλοτέχνων, Αθήνα 1900 Exposition Internationale et Universelle, Παρίσι, 15 Απριλίου-12 Νοεµβρίου Ε' Καλλιτεχνική έκθεση, Παρνασσός, Αθήνα 1902 Εταιρεία Φιλοτέχνων. Έκτη Καλλιτεχνική Έκθεσις (1902) εν τω Ακταίω του Νέου Φαλήρου 1905 Ετήσια έκθεση Παρνασσού, Παρνασσός, Αθήνα 1909 Salon du 1909, Société des Artistes français, Grand Palais, Παρίσι 1910 Le Salon e exposition officielle, Société des artistes français, Grand Palais, Παρίσι 1911 ιεθνής Καλλιτεχνική Έκθεση, Ρώµη 1915 Σύνδεσµος Ελλήνων Καλλιτεχνών. Β Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 24 Μαΐου-30 Ιουνίου ιαρκής Καλλιτεχνική Έκθεσις του Κράτους, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1917 Σύνδεσµος Ελλήνων Καλλιτεχνών. Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1212

4 1919 Οµάδα Τέχνη και Γάλλοι καλλιτέχνες, Αίθουσα εκθέσεων της εταιρείας διαφηµίσεων «Ανατολή» 1919 Oeuvres d un groupe d artistes hellènes, galerie La Boétie, Παρίσι, 1-31 Σεπτεµβρίου Ε' Καλλιτεχνική Έκθεση Συνδέσµου Ελλήνων Καλλιτεχνών, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1920 Salon d Automne, Grand Palais, Παρίσι 1921 Salon d Automne, Grand Palais, Παρίσι 1923 Καλλιτεχνική έκθεσις εν τω ηµ. θεάτρω Πειραιώς, ηµοτικό Θέατρο Πειραιώς, Πειραιάς 1924 Ολυµπιακοί αγώνες, Παρίσι 1925 ιαρκής Καλλιτεχνική Έκθεσις, πρώτη µηνιαία περίοδος, Γκαλερί Στρατηγοπούλου, Αθήνα, Νοέµβριος Σύνδεσµος Ελλήνων Καλλιτεχνών. Στ' Πανελλήνιος Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, Απρίλιος Salon des Tuileries, Παρίσι 1930 Οµάς Τέχνη. Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, ιακοσµητικής, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, Αθήνα, 7-31 Μαΐου Οµάς Τέχνη Β Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, Οκτώβριος Xe Salon des Tuileries, Néo Parnasse, Παρίσι 1933 ιαρκής Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1933 Οµάς Τέχνη Γ Έκθεσις Οµάδος Τέχνη, Αίθουσα Λέσχης Καλλιτεχνών, Αθήνα 1934 XIX Biennale, Βενετία, Μάιος-Οκτώβριος Έκθεσις Ζωγραφικής-Γλυπτικής. Α. Αστεριάδης, Σπύρος Βασιλείου, ηµ. Βιτσώρης, Γ. Ζογγολόπουλος, Κωστής Παπαχριστόπουλος, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, Αθήνα, Απριλίου Ένωσις Ελεύθεροι Καλλιτέχναι. Α Έκθεσις, Παρνασσός, Αθήνα, 23 Μαρτίου-15 Απριλίου XX A Biennale Internazionale d' Arte, Βενετία 1936 Έκθεσις πορτραίτου, Λέσχη Καλλιτεχνών «Ατελιέ», Αθήνα, Μάιος

5 1936 Οµάς Τέχνη Έκθεσις, Λέσχη Καλλιτεχνών «Ατελιέ», Αθήνα, 29 Φεβρουαρίου-18 Μαρτίου 1937 Salon des Tuileries, Παρίσι 1937 Exposition Internationale, Παρίσι, 24 Μαΐου-15 Νοεµβρίου Οµάς Τέχνη Στ Έκθεσις, Θεσσαλονίκη, Μάιος-Ιούνιος Ετησία Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1939 International Women Painters, Sculptors and Gravers, Riverside Museum, Νέα Υόρκη 1939 Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1940 XXII Esposizione Biennale Internazionale d Arte, Βενετία 1940 Οµάς Τέχνη Ζ Έκθεσις, Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών, Αθήνα 1940 Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1942 Επαγγελµατική Καλλιτεχνική Έκθεση, Αθήνα 1947 Exposition Internationale d Art Contemporain, Palais de Ghézireh, Κάιρο 1947 Grekisk Konst. Konstakademien Stockholm, Στοκχόλµη, Απρίλιος-Μάιος Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 1 Νοεµβρίου-15 εκεµβρίου Έκθεσις καλλιτεχνικής οµάδος «Αρµός», Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 10 εκεµβρίου Ιανουαρίου ' Οµαδική Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 5 Μαΐου-5 Ιουλίου Οµάς «Ζωγράφοι και Γλύπται», Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 14 Απριλίου-4 Μαΐου Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα a Biennale di Scultura, Parco di Middelheim, Αµβέρσα, 20 Ιουνίου-30 Σεπτεµβρίου Έκθεσις Ελληνίδων Καλλιτεχνών, Αίθουσα Κνωσός, 22 Νοεµβρίου-22 εκεµβρίου Sept sculpteurs grecs de Paris, Petit Palais, Παρίσι, 6 Μαΐου-7 Ιουνίου

6 1954 Peinture, sculpture, gravure d aujourd hui. 16 artistes hellènes, Mali- Kalemegdan, Βελιγράδι, Ιανουάριος ιεθνής έκθεση κεραµικής, Κάννες 1955 Exposition des Αrtistes Hellènes, Musée d' Art Moderne, Κάιρο, 19 εκεµβρίου Ιανουαρίου Première Biennale de la Méditerranée, Αλεξάνδρεια, 26 Ιουλίου-15 Σεπτεµβρίου XXVIII Biennale di Venezia, Βενετία 1956 Exposition Internationale de Sculpture Contemporaine, Musée Rodin, Παρίσι 1957 Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής του Καλλιτεχνικού Σωµατείου Ελληνίδων, γκαλερί Ζυγός, Αθήνα, 22 Μαΐου-10 Ιουνίου Ε Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1958 Έκθεση µοντέρνας τέχνης, Αίθουσα Κούρος, Αθήνα 1960 XXX Biennale Internazionale d arte, Βενετία 1960 Στ Πανελλήνιος Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής, ιακοσµητικής, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα ème Biennale d Alexandrie, Αλεξάνδρεια, 14 εκεµβρίου Μαρτίου e Exposition Internationale de Sculpture Contemporaine, Musée Rodin, Παρίσι 1962 Ειρήνη - Ζωή, γκαλερί Ζυγός, Αθήνα 1963 Καλλιτεχνικόν Σωµατείον Ελληνίδων. Έκθεσις, Μεγάλη Αίθουσα Παρνασσού, Αθήνα, 5-23 Νοεµβρίου Ζ Πανελλήνιος Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής, ιακοσµητικής, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1964 XXXII Esposizione Biennale Internazionale d Arte, Βενετία, 20 Ιουνίου-18 Οκτωβρίου New York World s Fair, Flushing Meadows, Νέα Υόρκη, 22 Απριλίου-18 Οκτωβρίου η ιεθνής Έκθεσις Γλυπτικής. «Παναθήναια της συγχρόνου γλυπτικής», Λόφος Μουσών-Φιλοπάππου, Αθήνα, 8 Σεπτεµβρίου-8 Νοεµβρίου Η Πανελλήνιος Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1215

7 1966 Α' ιετής Έκθεσις Γλυπτικής, Φιλοθέη, Αύγουστος-Σεπτέµβριος XXXIII Esposizione Biennale Internazionale d' Arte, Βενετία e Exposition Internationale de Sculpture Contemporaine, Musée Rodin, Παρίσι 1967 Καλλιτεχνικό Σωµατείο Ελληνίδων, «Τέχνη» Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία 1967 Θ Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 5 Απριλίου-10 Μαΐου VIIème Biennale d Alexandrie, Αλεξάνδρεια 1968 XXe Salon de la Jeune Sculpture, Palais Royal, Παρίσι 1969 Καλλιτεχνικόν Σωµατείον Ελληνίδων, Πνευµατικό Κέντρο Ζακύνθου, Αύγουστος Ι Πανελλήνιος Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής, ιακοσµητικής, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 15 Ιουλίου-20 Οκτωβρίου XXIe Salon de la Jeune Sculpture, Palais Royal, Παρίσι 1969 Les trois dimensions dans la création plastique contemporaine, Halles, Παρίσι χρόνια του Καλλιτεχνικού Σωµατείου Ελληνίδων, αίθουσα Kennedy, Αθήνα 1970 Έκθεσις Νέων Ζωγράφων-Γλυπτών-Χαρακτών, Στέγη Καλών Τεχνών και Γραµµάτων, Αθήνα, 2-25 Ιουνίου Καλλιτεχνικόν Σωµατείον Ελληνίδων, Ελληνοαµερικανική Ένωση, Αθήνα, Φεβρουάριος Greek Art Today, Upper Grosvenor Galleries, Λονδίνο, 24 Μαρτίου-8 Απριλίου Greek Art Today, English Speaking Union, Εδιµβούργο, 6-22 Μαΐου η Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα, 8 Απριλίου-31 Μαΐου Η Νεοελληνική Τέχνη διά το 21. Ζωγραφική - Γλυπτική - Χαρακτική, Αίθουσα Φ.Σ. Παρνασσού, Αθήνα, Σεπτεµβρίου Έκθεσις έργων µε θέµατα από τον αγώνα της ανεξαρτησίας ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, Οκτώβριος Σύγχρονοι έλληνες ζωγράφοι ( ), Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα, Ιούνιος

8 1973 ιεθνής Γυναικεία Μορφωτική Οµοσπονδία. ΙΘ Έκθεσις Εικαστικών Τεχνών, Ζάππειο Μέγαρο, Αθήνα η Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1974 Greek Art Now, C.N.A. Gallery, Chicago Illinois, 1-15 Ιουλίου Εβδοµάς Τέχνης, Στέγη Καλών Τεχνών και Γραµµάτων, Αίθουσα Οργανισµού Ελληνικής Χειροτεχνίας, Αίθουσα Κέννεντυ, Αθηναϊκός Τεχνολογικός Όµιλος, Πολεµικό µουσείο, Αθήνα, Οκτωβρίου Έκθεσις Ελληνίδων Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών, Μορφωτικό Κέντρο ήµου Αθηναίων, Οκτωβρίου Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις, Ζάππειο µέγαρο, Αθήνα 1975 Masterworks in Wood: the 20 th Century, Portland Art Museum, Portland, 17 Σεπτεµβρίου-19 Οκτωβρίου ιαδικασίες-συστήµατα, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Αθήνα, Φεβρουάριος Εθνικό Συµβούλιο Ελληνίδων. Πνευµατικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, Κοµοτηνή, 9 Μαΐου Νεοέλληνες γλύπτες, Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 1978 La Biennale di Venezia, Βενετία 1978 Γλυπτική 78. Φιλοθέη, Άλσος Φιλοθέης, 2-16 Οκτωβρίου Γλυπτική δέκα υποψηφίων καθηγητών, Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 1979 Γλυπτική, Φάληρο 1979, Φάληρο, 20 Ιουνίου-20 Αυγούστου Σύγχρονη γλυπτική. Α Έκθεση Συλλόγου Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, Αθήνα 1980 Έκθεση αναγλύφου, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 3 Μαρτίου-4 Απριλίου [1980] η Υπαίθρια έκθεση γλυπτικής. Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 8 Σεπτεµβρίου- 8 Οκτωβρίου Έκθεση µικρογλυπτικής, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, Μάρτιος Γλυπτική '81. 3η Υπαίθρια Έκθεση του Συλλόγου Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 16 Σεπτεµβρίου-30 Οκτωβρίου Γιορτές για τα 100χρονα από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, Αλκαζάρ, Λάρισα, 24 Σεπτεµβρίου-1 Οκτωβρίου

9 1981 Έκθεση Νεοελληνικής Γλυπτικής. ηµήτρια ΙΣΤ, Πάρκο Λευκού Πύργου, Θεσσαλονίκη, 24 Οκτωβρίου -22 Νοεµβρίου η Υπαίθρια Έκθεση Γλυπτικής, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 20 Σεπτεµβρίου-23 Οκτωβρίου η Υπαίθρια Έκθεση Γλυπτικής, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 15 Σεπτεµβρίου -15 Οκτωβρίου Έκθεση Γλυπτικής. Σύλλογος Γλυπτών, Λάρισα, 22 Οκτωβρίου-5 Νοεµβρίου Το Γυµνό. Γλυπτική-Σχέδια, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 2 Απριλίου-5 Μαΐου Αθήνα 150 χρόνια πρωτεύουσα. Σύγχρονη Ελληνική Γλυπτική, Εθνικός κήπος, Αθήνα, Σεπτέµβριος Γλυπτική '85, Σύλλογος Ελλήνων Γλυπτών, ήµος Παλαιού Φαλήρου, πλατεία Ηρώου, Φλοίσβος, Π. Φάληρο, 15 Ιουλίου-15 Σεπτεµβρίου Μητρότητα και Παιδί, ηµοτική Πινακοθήκη Αθηνών, 8 Μαΐου-30 Ιουνίου Μνήµες, Αναπλάσεις, Αναζητήσεις. Ζωγραφική, Γλυπτική, Χαρακτική, Εθνική Πινακοθήκη, Ωδείο Αθηνών, Αθήνα η Υπαίθρια Έκθεση Γλυπτικής, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 19 Νοεµβρίου Ιανουαρίου Σύγχρονη ελληνική γλυπτική, Φλαµπούρι Πάρνηθας 1987 Πανελλήνια Καλλιτεχνική Έκθεση, Εκθεσιακό Κέντρο Ο.Λ.Π., Πειραιάς, 29 Μαΐου-30 Ιουνίου Γλυπτική στο αττικό φως, Πεζόδροµος Κοραή, Αθήνα, Αύγουστος-Σεπτέµβριος Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. 50 Χρόνια Έλληνες καλλιτέχνες παλαιοί υπότροφοι της Γαλλικής Κυβερνήσεως, Κτίριο Κωστή Παλαµά, Αθήνα, 19 εκεµβρίου Ιανουαρίου Το Πνεύµα και το Σώµα. Η αναβίωση της Ολυµπιακής Ιδέας 19 ος -20ός αιώνας, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, 15 Μαΐου Ιανουαρίου Μεταµορφώσεις του µοντέρνου. Η ελληνική εµπειρία, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, 14 Μαΐου-13 Σεπτεµβρίου Ευρωµετρική, Ευγενίδειο Ίδρυµα, Αθήνα 1218

10 1993 Το παιδί στη νεοελληνική τέχνη 19 ος -20ός αιώνας, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 1994 Ασκήσεις Πατριδογνωσίας, Εθνική Πινακοθήκη, παράρτηµα Κέρκυρας, 7 Μαρτίου-30 Απριλίου ιεθνές Φεστιβάλ Πάτρας, Αρχαίο Ωδείο Πατρών, 26 Ιουνίου-1 Αυγούστου Κλασικές µνήµες στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Πολιτιστικό Κέντρο Κοινωφελούς Ιδρύµατος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης, Ολυµπιακός Πύργος, Νέα Υόρκη, 24 Οκτωβρίου Ιανουαρίου Φωτίζοντας την Νεοελληνική Εικαστική ηµιουργία. Οι Απαρχές της Νεοελληνικής Ζωγραφικής, ηµοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας (παλιά Ηλεκτρική), Κύπρος, 27 Νοεµβρίου Μαρτίου Κλασικές µνήµες στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Atatürk Kültür Merkezi, Κωνσταντινούπολη, 22 Μαΐου-27 Ιουνίου ιδάσκοντας την τέχνη. Η ιστορία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών µέσα από το έργο των δασκάλων της , Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών «το εργοστάσιο», Αθήνα, 28 Ιουλίου-31 Οκτωβρίου ιδάσκοντας την τέχνη. Η ιστορία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών µέσα από το έργο των δασκάλων της , ηµοτική Πινακοθήκη Πατρών, 21 Νοεµβρίου Ιανουαρίου Νέα αποκτήµατα, Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 2007 Νέα αποκτήµατα, Εθνική Πινακοθήκη, Αθήνα 2007 Κλασικές µνήµες στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Capital Museum of China, Πεκίνο, 18 Οκτωβρίου-16 Νοεµβρίου Αρχαιότητα και Μοντερνισµός. Κλασικές µνήµες στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Kunsthistorisches Museum Wien, Βιέννη, 4 Ιουλίου Αυγούστου

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΩΡΗΤΩΝ Αλέξανδρος Σούτζος, 1895 (κληροδότηµα) Αικατερίνη Ροδοκανάκη, 1911 Γεώργιος Νικολάου ιαµάντης, 1926 (κληροδότηµα) Εµµανουήλ Μπενάκης, 1926 Ανάπηροι της Κέρκυρας, 1931 Υπουργείο Παιδείας, 1932, 1939, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1969 Αντώνης Μπενάκης, 1933, 1934, 1954 (κληροδότηµα) Θωµάς Θωµόπουλος, 1934 ηµήτριος Νικολόπουλος, 1938 (κληροδότηµα) Βασιλιάς Γεώργιος Α, 1939 Εµµανουήλ Τσουδερός, 1939 Μιχάλης Τόµπρος, 1939 ή 1940, 1965 Νικόλαος Ιωάννου Ηλιόπουλος, 1949 (κληροδότηµα) Ιωάννης Βασιλείου, 1950 Σόνια ηµητριάδη, 1950 Κληρονόµοι Άγγελου Κανελλόπουλου, 1950 Έλζα Λαµπράκη, 1950 Τράπεζα της Ελλάδος, 1950 Μαρίνος Καλλιγάς, 1951, 1962 Αθηναΐς Χαλδουβάκη, 1951 Επαµεινώνδας Σηµαντήρας, 1954 Αντώνιος Σώχος, 1954, 1975 Αλεξάνδρα Βασίλη, 1958 Ι. Κουλουρής, 1959 Στρατής ούκας, 1960 Ελένη Ευκλείδου, Τάρση Ευκλείδου, Νίνα Αραβαντινού, 1961 Νικόλαος Αντωνόπουλος, 1963 Πολύγνωτος Βαγής, 1965 (κληροδότηµα) Μερόπη Τούµπα, 1965 Ηλέκτρα Κ. Κωνσταντινίδου, 1968 Άννα Αναργ. ηµητρακοπούλου, 1969 Αλέξανδρος Ιόλας,

12 Οικογένειες Ιωάννου Α. Καραβά και Νικολάου Γ. Χαρίτου, 1972 Υπουργείο Πολιτισµού, 1972, 1973, 1974, 1976, 1977, 1979, 1984, 1990, 2000 Ζήσης Άφεριµ, 1972, 1977 Ανδρέας Γεωργιάδης ο Κρης, 1973 Γιώργος Καλακαλλάς, 1973 Βάλτερ Ε. Τσίλλερ, 1973 Κώστας Βαλσάµης, 1974 Μαίρη Γ. Καστριώτου, 1974 Μαριλένα Λιακοπούλου, 1974 Νικόλαος Γιαννούσης, 1975 Ρούση Ελευθερουδάκη, 1975 Φρόσω Ευθυµιάδη-Μενεγάκη, 1975, 1995 (κληροδότηµα) Οικογένεια Γρηγορίου Ζευγώλη, 1975 Νίκη Τόµπρου, Ερρίκος Γιαννήλος, Μαγδαληνή Βήχου-Μπάρδη, 1975, 1976 Αλεξάνδρα Βρανά, 1976 Νίτσα Αλεξιάδου, 1977 Ανδρέας και Νία Στράτου, 1977 Κώστας Αργυρού, 1978 Όπυ Ζούνη, 1978, 2006 Γιώργος Κόρας, 1978, 1984, 1987 Σταµάτης Λαζάρου, 1978 Κούλα Μπεκιάρη, 1978, 1986 Κώστας Μυλωνάς, 1978 ηµήτρης Φερεντίνος, 1978, 1983 Κατερίνα Χαλεπά-Κατσάτου, 1978 Μαρία Λεδάκη, 1979 Αγαµέµνων Μακρής, 1979, 1980, 1982 Μαρία Παπαδάκη, 1979 Κάρολος και Λιλή Αρλιώτη, 1980 Νικόλαος Π. Γουλανδρής, 1980, 1982 Μιχάλης Λεκάκης, 1980 Μαρία Καρακαλά, Αικατερίνη Πανταζοπούλου, Αλεξάνδρα Φαληρέα, Γρηγόριος Νικ. Φαληρέας, Αναστάσιος Νικ. Φαληρέας, 1980 Μπέλλα Ραφτοπούλου, 1980, 1992 (κληροδότηµα) 1221

13 Χρύσα (Βαρδέα), 1980 Αγνή Μπουροπούλου, 1981 Ιωάννης Αβραµίδης, 1982, 1997 Ίδρυµα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου, 1982 Αντώνης Μαυρίκιος, 1983 Νίκος Περαντινός, 1983, 1987 Νίκος Ρωκ-Μελάς, 1983 Αλέκος Κυριακός, 1984 Μιχάλης Παράµερος, 1984 Μαργαρίτα Γκικάδη, 1985 Νάντια Νανοπούλου, 1985 ηµήτρης Βλάσσης, 1986 Νίκος Θεοδωρίδης-Σκαρλάτος, 1986 Ζάχος Μπεκιάρης, 1986 Σοφία Βάρη, 1987 Κώστας Γεωργακάς, 1987 Κωνσταντίνος ηµητρίου ηµητριάδης, 1987 Άλεξ Μυλωνά, 1987 Κωνσταντίνος Μαγκάκης, 1988 Κωστής Παπαχριστόπουλος, 1989 Μαρίνα Καρέλλα, 1990 Σταύρος Παπασάββας, 1990 Κυρία Φαληρέα, 1990 Μαρί-Τερέζ Απάρτη, 1991 Φρόσω Μιχαλέα, 1993, 2000, 2001 (κληροδότηµα) Κωνσταντίνος Κόλλιας, 1995 Αναστάσιος Λύτρας, 1995 Κώστας Βαρώτσος, 2000 Μάνος Γρηγοριάδης, 2002 Μαρίνα Λαµπράκη-Πλάκα, 2002 Ελεγκτικό Συνέδριο, 2003 Παύλος ( ιονυσόπουλος), 2003 Σοφία-Αγγελική Μπονάνου, Σωτήριος-Γεώργιος Μπονάνος, 2005 Αφροδίτη Λίτη,

14 Μιχάλης Μιχαηλίδης, 2006 Θόδωρος Παπαγιάννης, 2006 Αλέκος Ιωάννου Παππάς,

15 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -ΑΓΓΕΛΟΜΑΤΗ-ΤΣΟΥΓΚΑΡΑΚΗ, Ε. ΤΣΟΥΚΛΙ ΟΥ-ΠΕΝΝΑ,., Μητρώον Α Νεκροταφείου Αθηνών, Αθήναι ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΑΛΛΙΓΙΑΝΝΗ, Ιωάννα Θ., Η νεοελληνική ζωγραφικήγλυπτική-λογοτεχνία (Σχέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής και ποίησης, ), τόµ. Α, Β, διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Βιβλιοθήκη Σοφίας Ν. Σαριπόλου, Αθήνα ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ, Ζέττα, Τα γλυπτά της Αθήνας. Υπαίθρια γλυπτική , Ποταµός, ΒΑΚΑΛΟ, Ελένη, Κριτική εικαστικών τεχνών , επιλογή-επιµέλεια Όλγα ανιηλοπούλου, τόµ. Α, Β, Κέδρος, Αθήνα BOARDMAN, John, Ελληνική πλαστική. Κλασσική περίοδος, µτφρ. έσποινα Τσουκλίδου, Ινστιτούτο του βιβλίου Μ. Καρδαµίτσα, σειρά Άρτεµις, Αθήνα BOARDMAN, John, Ελληνική πλαστική. Η αρχαϊκή περίοδος, µτφρ. Εύα Σηµαντώνη Μπουρνιά, εκδόσεις Καρδαµίτσα, ΒΟΒΟΛΙΝΗΣ, Κωνστ. Α., Το χρονικόν του «Παρνασσού» ( ), Φιλολογικός Σύλλογος «Παρνασσός», Αθήναι ΒΟΥ ΟΥΡΗ, άφνη, Κράτος και µουσεία: Το θεσµικό πλαίσιο των Αρχαιολογικών µουσείων, εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, Ιωάννης ΜΕΤΑΞΑ, Γεωργία, Η γλυπτική στην Πανελλήνια έκθεση του 1948 και η υποδοχή της στον ηµερήσιο και περιοδικό τύπο (δκτλ.), Μεταπτυχιακό σεµινάριο Ιστορίας της Τέχνης «Όψεις της νεοελληνικής γλυπτικής », Πανεπιστήµιο Αθηνών, Αθήνα ΓΙΑΛΟΥΡΗΣ, Νικόλαος, Αρχαία γλυπτά στο Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1994, ΓΙΑΝΝΟΥ ΑΚΗ, Τώνια, Υπαίθρια γλυπτά του δήµου Αθηναίων , µεταπτυχιακή εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη ΓΙΟΦΥΛΛΗΣ, Φώτος, Ιστορία της νεοελληνικής τέχνης (ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, αρχιτεκτονικής και διακοσµητικής) , τόµ. Α, Β', Το ελληνικό βιβλίο, Αθήνα 1962, ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ, Νίκος, Η Λήδα και ο κύκνος στη νεοελληνική τέχνη, Les amateurs des estampes, εκδόσεις τέχνης Νίκος Γρηγοράκης, Αθήνα

16 - ΟΥΛΓΕΡΙ ΗΣ, Μιχαήλ Β., Το Μουσείον, εκδοτικός οίκος Αγγελάκη, Αθήνα ΡΑΚΟΣ, Αλέκος, Ο µαγικός κύκλος, Αθήνα ΩΡΙΖΑΣ, Γεώργιος Ι., Οι Τήνιοι καλλιτέχνες και τα µουσεία της Τήνου, Αθήνα Οι Έλληνες ζωγράφοι. Από τον 19 ο αιώνα στον 20 ό, τόµ. 1, Μέλισσα, Αθήνα Έλληνες καλλιτέχνες του εξωτερικού, Υπουργείο Εξωτερικών, ιεύθυνση Αποδήµων Ελλήνων, Αθήνα ΕΥΑΓΓΕΛΙ ΗΣ,. Ε., Η ελληνική τέχνη, Αθήναι Νεοελληνική χειροτεχνία, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ΖΩΡΑ, Πόπη, Λαϊκή τέχνη στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, 1994, ΗΛΙΑ ΗΣ, Κώστας, Ο κόσµος της τέχνης στο µεσοπόλεµο, Πελασγός, Αθήνα HOOPER-GREENHIL, Eilean, Το µουσείο και οι πρόδροµοί του, µτφρ. Ανδρέας Παππάς, Πολιτιστικό Ίδρυµα Οµίλου Πειραιώς, ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΣ, Μανώλης ΓΟΥΗΛ-ΜΠΑ ΙΕΡΙΤΑΚΗ, Άννα, Η Τήνος µέσα από τη ζωή και το θάνατο, πρόλογος Νικ. Θ. Χολέβας, επιµέλεια Στρατής Γ. Φιλιππότης, Ερίννη, Αθήνα ΚΑΖΑΖΗ, Σοφία, Έλληνες καλλιτέχνες. έκα χρόνια κριτική , εκδόσεις ιαγωνίου, Θεσσαλονίκη ΚΑΛΑΦΑΤΗ, Ελένη (επιµέλεια), Το Πολυτεχνείον ευγνωµονούν. Ευεργέτες και δωρητές του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου , έκδοση Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, Αθήνα ΚΑΛΛΙΓΑΣ, Μαρίνος, Η Εθνική Πινακοθήκη. Προσπάθειες και αποτελέσµατα, Αθήνα ΚΑΛΛΟΝΑΣ,., Σύγχρονοι έλληνες ζωγράφοι και γλύπτες, πρόλογος Σωτήρη Σκίπη, Αθήνα ΚΑΡΑΪΣΚΟΥ, Βάγια, Τέχνη και κοινωνία. Η ανθρώπινη µορφή στη µεταπολεµική ελληνική γλυπτική ( ), διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Σχολή Καλών Τεχνών, Τµήµα Εικαστικών και Εφαρµοσµένων Τεχνών, Θεσσαλονίκη ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ, Αντρέας, Προβολές, Α, Αθήνα ΚΟΜΙΝΗΣ, Γεώργιος Ν., Σύγχρονοι Έλληνες Ζωγράφοι και Γλύπται, Αθήναι ΚΟΥΡΙΑ, Αφροδίτη, Το παιδί στη νεοελληνική τέχνη ( ). Εικόνεςαντιλήψεις, Ίδρυµα ερευνών για το παιδί, ωδώνη, Αθήνα, Γιάννινα

17 -ΚΟΥΡΙΑ, Αφροδίτη, Εικόνες του παιδιού στην ελληνική τέχνη του 20ού αιώνα, πρόλογος Σπύρου οξιάδη, ωδώνη, Αθήνα, Γιάννινα ΚΟΥΡΤΙΚΑΚΗΣ, Αντώνιος Σ., Λεύκωµα Ελλήνων Καλλιτεχνών ( ), τόµος Β, Ορόσηµο, Αθήνα ΚΩΤΙ ΗΣ, Αντώνης, Μοντερνισµός και «Παράδοση» στην ελληνική τέχνη του µεσοπολέµου, University Studio Press, Θεσσαλονίκη ΛΑΪΟΣ, Γεώργιος, Σ., Σίµων Σίνας, στη σειρά Βιογραφίαι εθνικών ευεργετών, 1, Γραφείον δηµοσιευµάτων της Ακαδηµίας Αθηνών, εν Αθήναις ΛΑΜΠΡΑΚΗ-ΠΛΑΚΑ, Μαρίνα, Ιταλική Αναγέννηση. Τέχνη και Κοινωνία-Τέχνη και Αρχαιότητα, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα ΛΑΜΠΡΑΚΗ-ΠΛΑΚΑ, Μαρίνα, ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΥ, Ναυσικά, ΚΟΥΡΙΑ, Αφροδίτη, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. 150 χρόνια , Αθήνα ΛΥ ΑΚΗΣ, Στέλιος, Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορίατυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόµ. 5, Μέλισσα, Αθήνα ΛΥ ΑΚΗΣ, Στέλιος, Οι έλληνες ζωγράφοι. Ιστορία της νεοελληνικής ζωγραφικής (16 ος -20 ός αιώνας), τόµ. 3, Μέλισσα, Αθήνα ΛΥ ΑΚΗΣ, Στέλιος, Οι έλληνες ζωγράφοι. Λεξικό των ελλήνων ζωγράφων και χαρακτών, τόµ. 4, Μέλισσα, Αθήνα ΛΥ ΑΚΗΣ, Στέλιος, Μια πολύτιµη γλυπτοθήκη. Το Α Νεκροταφείο Αθηνών, πρόλογος Έφης Π. Μιχελή, Ίδρυµα Αισθητικής Μιχελή, Αθήνα 1981 (α) -ΜΑΤΘΙΟΠΟΥΛΟΣ, Ευγένιος., Η συµµετοχή της Ελλάδας στην Μπιεννάλε της Βενετίας , τόµ. Α, Β, Γ, διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήµιο Κρήτης, Φιλοσοφική Σχολή, Τµήµα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, Ρέθυµνο ΜΑΥΡΙΚΙΟΣ, Αντώνης., Ανύπαρκτα και υπαρκτά, Αθήνα ΜΑΥΡΟΓΟΡ ΑΤΟΣ, Γιώργος Θ. ΧΑΤΖΗΙΩΣΗΦ, Χρήστος Χ. (επιµέλεια), Βενιζελισµός και αστικός εκσυγχρονισµός, β έκδοση, Πανεπιστηµιακές εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο ΜΕΡΤΥΡΗ, Αντωνία, Η καλλιτεχνική εκπαίδευση των νέων στην Ελλάδα ( ), Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενικής Γραµµατείας Νέας Γενιάς, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Ε.Ι.Ε., Αθήνα Το µνηµείο του Άγνωστου Στρατιώτη, Προεδρία ηµοκρατίας, Στρατιωτικό γραφείο, Τυπογραφείο Ελληνικού Στρατού, Αθήνα, Ιανουάριος

18 -ΜΠΑΡΟΥΤΑΣ, Κώστας, Η εικαστική ζωή και η αισθητική παιδεία στην Αθήνα του 19 ου αιώνα. Οι εκθέσεις τέχνης, η τεχνοκριτική, οι διαγωνισµοί, τα έντυπα τέχνης, οι έριδες των καλλιτεχνών και άλλα γεγονότα, Σµίλη, Αθήνα ΜΠΙΡΗΣ, Κώστας, Η., Ιστορία του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, Αθήναι ΜΠΙΡΗΣ, Κώστας, Η., Αι Αθήναι από του 19 ου εις τον 20όν αιώνα, έκδοσις του Καθιδρύµατος Πολεοδοµίας και Ιστορίας των Αθηνών, ΜΠΟΛΗΣ, Ιωάννης Ν., Οι καλλιτεχνικές εκθέσεις. Οι καλλιτέχνες και το κοινό τους στην Αθήνα του 19 ου αιώνα, διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη ΜΠΟΥΡΟΝΙΚΟΥ-ΠΑΠΑΘΕΟΧΑΡΗ, Ευανθία, Οι ελληνίδες γλύπτριες του µεσοπολέµου, πρωτεύουσα µεταπτυχιακή εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, τµήµα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, τοµέας Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Κατερίνη ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Η.Γ., «Η καλλιτεχνική συµµετοχή της Ελλάδας στις ιεθνείς Εκθέσεις Λονδίνου 1851, 1862 και Παρισιού 1855» (ανάτυπο) Ελληνικά, τόµ. 33ος, Θεσσαλονίκη ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Ηλ., «Η κρίση του κλασικισµού στη νεοελληνική γλυπτική» ανάτυπο από τα Ελληνικά, τόµος 39 ος, Θεσσαλονίκη ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Η., «Το καλλιτεχνικό τµήµα των Ολυµπίων στην Αθήνα του 19 ου αιώνα» (ανάτυπο), Εγνατία 3 ( ), Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη 1994, σ ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Ηλίας, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα ΞΥ ΗΣ, Αλέξανδρος, Προτάσεις για την ιστορία της νεοελληνικής τέχνης, τόµ. Α, Β, Ολκός, Αθήνα ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ, Γ.Ν., Ταλέντο και Τέχνη στο φως της σύγχρονης επιστήµης. Γιαννούλης Χαλεπάς, εισαγωγή Μάρω Βαµβουνάκη, Ερίννη, Αθήνα ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Μιλτιάδης, Η ελληνική ηθογραφική ζωγραφική του δέκατου ένατου αιώνα, διδακτορική διατριβή, εκδόσεις Π. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Μιλτιάδης, Γερµανοί ζωγράφοι στην Ελλάδα κατά τον 19 ο αιώνα ( ), University Studio, Θεσσαλονίκη ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Μιλτιάδης, Υπαίθρια γλυπτά Θεσσαλονίκης, έκδοση Τράπεζα Μακεδονίας Θράκης, Θεσσαλονίκη ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Μιλτιάδης Μ., Ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα. Ζωγραφική και γλυπτική του 20ού αιώνα, εκδόσεις Αδάµ,

19 -ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Μιλτιάδης Μ., Ιστορία της τέχνης στην Ελλάδα. 18 ος και 19 ος αιώνας, τόµ. 2, εκδόσεις Αδάµ, Αθήνα ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ηµήτρης, Ζητήµατα νεοελληνικής γλυπτικής, Αθήνα POLLITT, J.J., Η τέχνη στην ελληνιστική εποχή, µτφρ. Ανδροµάχη Γκαζή, επίβλεψη Μιχάλης Τιβέριος, εκδόσεις ηµ. Ν. Παπαδήµα, Αθήνα ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, Άγγελος Γ., Ιστορία της τέχνης , τόµ. Α', Νεοκλασικισµός, τόµ. Β, Ροµαντισµός-Ρεαλισµός-Εµπρεσιονισµός, τόµ. Γ, Φωβισµός-Κυβισµός- Εξπρεσιονισµός-Συρρεαλισµός-Αφηρηµένη τέχνη-άµορφη τέχνη, Μ. Πεχλιβανίδης και Σία Α.Ε., Αθήνα ΡΗΝΤ, Χέρµπερτ, Ιστορία της µοντέρνας γλυπτικής, µτφρ. Μαρίνα Λαµπράκη- Πλάκα, Υποδοµή, Αθήνα ΣΑΜΑΤΟΥΡΑΣ, Γιώργος, ώδεκα λαϊκοί ζωγράφοι, Αθήνα ΣΟΛΩΜΟΥ-ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, Αλίκη ΒΟΓΙΑΤΖΗ, Ιφιγένεια, Η Αθήνα στα τέλη του 19 ου αιώνα. Οι πρώτοι διεθνείς Ολυµπιακοί Αγώνες, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Αθήνα ΣΠΗΤΕΡΗΣ, Τώνης, Τρεις αιώνες νεοελληνικής τέχνης , τόµ. Α,Β,Γ, εκδοτικός οργανισµός Πάπυρος, ΣΤΑΜΕΛΟΣ, ηµήτρης, Νεοελληνική λαϊκή τέχνη. Πηγές, προσανατολισµοί και κατακτήσεις από τον ιστ αιώνα ως την εποχή µας, Gutenberg, Αθήνα ΣΤΕΦΑΝΙ ΗΣ, Μάνος, Εισαγωγή στην ελληνική γλυπτική, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα ΣΤΕΦΑΝΙ ΗΣ, Μάνος, Ελληνοµουσείον. Έξι αιώνες ελληνική ζωγραφική, τόµ. Α, Β, Μίλητος, Σύγχρονη ελληνική τέχνη. Ζωγράφοι-Γλύπτες-Χαράκτες, Καλλιτεχνικό Πνευµατικό Κέντρο Ώρα, ΣΩΧΟΣ, Αντώνης, Η λαϊκή τέχνη στην Τήνο, Αθήνα ΣΩΧΟΣ, Ξενοφών, Έλληνες Καλλιτέχναι. Εκατονταετηρίς , Εν Αθήναις, Τυπογραφείον Παρασκευά Λεώνη, ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙ ΟΥ, Ζωή-Μαρίνα, Μετάλλια και πλακέττες. Απόψεις από το έργο των γνωστών ελλήνων γλυπτών και ζωγράφων µεταλλιστών /7, µέσα στα πλαίσια της διεθνούς αναγέννησης του είδους, τοµ. Α -, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή, Βιβλιοθήκη Σοφίας Ν. Σαριπόλου, Αθήνα ΤΣΙΑΡΑ, Συραγώ, Τοπία της Εθνικής Μνήµης. Ιστορίες της Μακεδονίας γραµµένες σε µάρµαρο, Κλειδάριθµος, Αθήνα

20 -ΤΣΟΥΧΛΟΥ, ήµητρα ΜΠΑΧΑΡΙΑΝ, Ασαντούρ, Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Χρονικό , Άποψη, Αθήνα ΤΥΠΑΛ ΟΣ-ΜΠΑΣΙΑΣ, Α., Το ελληνικόν τµήµα της εν Ρώµη ιεθνούς Εκθέσεως 1911, εν Αθήναις, Τυπογραφικά καταστήµατα Ταρουσοπούλου, ΦΛΩΡΑΚΗΣ, Αλέκος Ε., Η λαϊκή λιθογλυπτική της Τήνου, β έκδοση συµπληρωµένη, εκδόσεις Φιλιππότη, ΦΛΩΡΑΚΗΣ, Αλέκος Ε., Σχέδια τηνιακής µαρµαρογλυπτικής. 19 ος και 20ός αιώνας, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα ΦΛΩΡΑΚΗΣ, Αλέκος Ε., Τηνιακοί φεγγίτες, Ερίννη, Αθήνα ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ ΗΣ, Άλκης, Η τέχνη του εικοστού αιώνα. Ζωγραφική, πλαστική, αρχιτεκτονική, τόµος Ι: , University Studio Press, Θεσσαλονίκη ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ ΗΣ, Άλκης, Η τέχνη του εικοστού αιώνα. Ζωγραφική, πλαστική, αρχιτεκτονική του µεσοπολέµου, τόµος ΙΙ, University Studio Press, Θεσσαλονίκη ΧΑΡΑΛΑΜΠΙ ΗΣ, Άλκης, Η τέχνη του εικοστού αιώνα. Η µεταπολεµική περίοδος, τόµος ΙΙΙ, University Studio Press, Θεσσαλονίκη ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ, Ιωάννης Χ., Πανελλήνιον λεύκωµα εθνικής εκατονταετηρίδος , τόµ., Καλαί Τέχναι, Νέα ελληνική ηώς, Αθήναι ΧΡΗΣΤΟΥ, Θάνος, Η γλυπτική στα Ιόνια νησιά, διδακτορική διατριβή, Απόστροφος, Κέρκυρα ΧΡΗΣΤΟΥ, Χρύσανθος ΚΟΥΜΒΑΚΑΛΗ-ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η, Μυρτώ, Νεοελληνική γλυπτική , έκδοση Εµπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήνα 1982 ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ -ΑΘΑΝΑΣΟΓΛΟΥ, Νίνα-Μαρία, Ο ζωγράφος Νικηφόρος Λύτρας ( ), διδακτορική διατριβή, Αθήνα Andreou. Γλυπτική. Ανάγλυφα µε χρώµα, εκδόσεις Μπάστα, Αθήνα ΑΠΑΡΤΗΣ, Θανάσης, Από την Ανατολή στη ύση, Κεραµεικός, Αθήναι Αρµακόλας , Έψιλον, Αθήνα Πολύγνωτος Βαγής, ο απόδηµος δηµιουργός, Θεσσαλονίκη-Θάσος, Αύγουστος Λευτέρης Βαλάκας, Αθήνα

21 -Σοφία Βάρη, εκδόσεις Αδάµ-Πέργαµος, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα Βαρώτσος, Futura, [2005] -ΓΑΡΤΑΓΑΝΗΣ, Ρ., Η ζωή ενός µεγάλου. Γιαννούλης Χαλεπάς, Ο κεραµεύς, Αθήναι, χ.χ. -Γιάννης Γαΐτης, κείµενο Τζουλιάνο Σεραφίνι, Μέδουσα, χ.χ. -Γιάννης Γαΐτης. Κριτικός κατάλογος των έργων του Γιάννη Γαΐτη. Ζωγραφική, Γλυπτική, Κατασκευές, Angers Ο γλύπτης Γεώργιος Καστριώτης , Καπόν, Αθήνα Ο γλύπτης Στέλιος Τριάντης, επιµ. τόµου Ισµήνη Τριάντη, Νίκος Κατσικούδης, Γιώργος Σµύρης, κείµενα Θάνος Χρήστου, Γεώργιος Ι. εσπίνης, Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων. Τµήµα Πλαστικών Τεχνών και Επιστηµών της Τέχνης, ΥΠΠΟ 8 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Σύλλογος Αποφοίτων Ζωσιµαίας Σχολής, Ιωάννινα Γλυπτική Μάνου Γρηγοριάδη. Ατενίζοντας το φως της Ολυµπίας. Ολυµπιακοί Αγώνες- Ελλάδα 2004, Αθήνα Γλυπτική. Γιώργος Λάµπρου, Αθήνα ΓΟΥΛΑΚΗ-ΒΟΥΤΥΡΑ, Αλεξάνδρα, Το εργαστήριο µαρµαρογλυπτικής του Ιωάννη Χαλεπά, παράρτηµα αρ. 19 του τόµου ια της επιστηµονικής επετηρίδας της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη CALVO-PLATERO, Danièle, Ο γλυπτικός χώρος του Γιαννούλη Χαλεπά, µετάφραση Καίτης Χατζηδήµου, Ιουλιέττας Ράλλη, εκδόσεις Χατζηνικολή, CLAIN-STEFANELLI, Elvira, ηµήτρης Φερεντίνος και η εποχή του, χ.χ. - ΑΝΟΥΣΗΣ, Κώστας, Λάζαρος Σώχος, Σύλλογος Υστερνιωτών Τήνου, Αθήνα ιαχρονικός Ολυµπισµός. Μάνος Γρηγοριάδης, Αθήνα ΟΥΚΑΣ, Στρατής, Γιαννούλης Χαλεπάς. Νέα βιογραφικά, Αθήνα ΟΥΚΑΣ, Στρατής, Υποθέσεις και λύσεις πάνω σε προβλήµατα της ζωής και του έργου του Γιαννούλη Χαλεπά, Κέδρος ΟΥΚΑΣ, Στρατής, Γιαννούλης Χαλεπάς, δεύτερη έκδοση, Κέδρος, ΟΥΚΑΣ, Στρατής, Κατάλογος έργων του Χαλεπά από την ανέκδοτη εργασία του Μαρτυρίες και κρίσεις, χ.χ. (χειρόγραφο, αρχείο Εθνικής Πινακοθήκης) -Φρόσω Ευθυµιάδη, Αθήναι

22 -Φρόσω Ευθυµιάδη-Μενεγάκη. Βιογραφικό σηµείωµα (δκτλ.), χ.χ. -ΖΙΩΓΑΣ, Ηλίας, Νεοέλληνες καλλιτέχνες. Γιαννούλης Χαλεπάς. Ερµηνεία και τοποθέτηση του έργου του, έκδοση Γ. Λουκάτου, Καλλιθέα, Αθήναι Ζογγολόπουλος, Όπυ Ζούνη, εκδόσεις Αδάµ, Όπυ Ζούνη. ιαδροµή της ιδέας, ιαδροµή της µορφής , Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη Όπυ Ζούνη. Ύλη-Οφθαλµαπάτη, έκδοση Αλέξανδρος Ιόλας ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ-ΡΟΓΚΑΝ, Ντόρα, Σκλάβος. Ο γλύπτης που έκανε την ύλη πνεύµα , Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ΘΕΟΧΑΡΟΥΣ, Χαρίκλεια, Οι γλύπτες αδελφοί Φυτάλη. Η ζωή και το έργο τους, µεταπτυχιακή εργασία, Θεσσαλονίκη ΙΑΚΩΒΙ Η, Λιλή, Γεώργιος Ιακωβίδης. Από τη ζωή και από την τέχνη του, ιογένης, Αθήνα ΚΑΓΙΑ ΑΚΗ, Μαρία., Οι ζωγράφοι Γεώργιος και Φίλιππος Μαργαρίτης. Τα πρώτα καλλιτεχνικά εργαστήρια στην Αθήνα του 19 ου αιώνα, διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τοµέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ, Γιάννης, ηµήτριος Ζ. Φιλιππότης. Ο γλύπτης φιλόσοφος, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα ΚΑΙΡΟΦΥΛΑΣ, Γιάννης, Λουκάς ούκας. Ο κλασικός γλύπτης, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ, ηµήτριος Γ., Νικόλαος Γύζης, Αθήναι Γ.Α. Καλακαλλάς. Γλυπτική, προλεγόµενα Χρύσανθος Χρήστου, εκδ. Ψύχαλου, Αθήνα ηµήτρης Καλαµάρας, εισαγωγικό κείµενο Χρύσανθος Χρήστου, ΚΑΛΛΙΓΑΣ, Μαρίνος, Γιαννούλης, Χαλεπάς. Η ζωή και το έργο του, έκδοσις της Εµπορικής Τραπέζης της Ελλάδος, Αθήναι ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ,.Ι. ΣΩΧΟΣ, Ξ. (επιµ.), Λεύκωµα Τηνίων Καλλιτεχνών, Ι, Ν. Γύζης , εν Αθήναις, Τυπογραφείον «Εστία», ΚΑΛΟΓΝΩΜΟΥ, Ζωή, Το έργο του γλύπτη Θανάση Απάρτη ( ), διδακτορική διατριβή, Αθήνα

23 -Β. Καπάνταης-Μνήµες Ιωνίας, Έκδοση Ιονικής Τράπεζας, Χρήστος Καπράλος, έκδοση Παπαστράτος ΑΒΕΣ, Αθήνα Χρήστος Καπράλος. Αυτοβιογραφία, συµπληρωµένη από τη Σούλη Καπράλου, εκδόσεις Άγρα, Αθήνα Marina Karella, Fereniki Publications, ΚΑΣ ΑΓΛΗΣ, Ε.Χ., Γιάννης Κεφαλληνός, ο χαράκτης, Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα ΚΑΣ ΑΓΛΗΣ, Ε.Χ. (συγκέντρωση, φιλολογική επιµέλεια), Γιάννη Κεφαλληνού Αλληλογραφία ( ), Κείµενα, Μορφωτικό Ίδρυµα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα Γεώργιος Καστριώτης. Ο αθηναίος γλύπτης , Αθήναι ΚΟΝΤΕΛΙΕΡΗΣ, Μιχαήλ Ν., Γιαννούλης Χαλεπάς, Αθήναι ΚΟΣΜΑ ΑΚΗ, Πολύνα, Τίτσα Χρυσοχοΐδη, Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα ΚΟΥΤΣΟΥΡΗΣ, Τάσος ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ηµήτρης, Κούλα Μπεκιάρη. Ζωγραφική-Χαρακτική, Άννα Μπεκιάρη. Γλυπτική-Ζωγραφική, Κ. Αδάµ Εκδοτική, ηµήτρης Κωνσταντίνου. Γλυπτική, εκδόσεις εν τύποις, Λευκωσία ΚΩΤΙ ΗΣ, Αντώνης, Κωνσταντίνος Μαλέας, εκδόσεις Αδάµ, Αθήνα ΛΑΜΠΡΑΚΗ-ΠΛΑΚΑ, Μαρίνα, Ο Ροντέν και η αρχαία ελληνική τέχνη, Νεφέλη, Αθήνα ΛΑΜΠΡΑΚΗ-ΠΛΑΚΑ, Μαρίνα, Ο γλύπτης Αντουάν Μπουρντέλ και η Ελλάδα, εκδόσεις Αδάµ/Πέργαµος, ΛΑΜΠΡΑΚΗ-ΠΛΑΚΑ, Μαρίνα ΖΕΡΒΟΥ, Άρτεµις, Χρήστος Καπράλος. Ο ανυπότακτος γλύπτης, στη σειρά Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί, Τα Νέα, [2009] -ΛΥ ΑΚΗΣ, Στέλιος, Τίτσα Χρυσοχοΐδη. Γλυπτική, Μέλισσα, Αθήνα Αγαµέµνων Μακρής, κείµενα ρ. Γκαµπόρ Πόγκανι, Άκµων, Αθήνα ΜΑΡΚΑΤΟΥ, Θεοδώρα, Φ., Ο γλύπτης Γεώργιος Μπονάνος Η ζωή και το έργο του, τόµ. Α,Β, διδακτορική διατριβή, Θεσσαλονίκη ΜΑΤΘΙΟΠΟΥΛΟΣ, Ευγένιος., Η ζωή και το έργο του Κωστή Παρθένη, Κ. Αδάµ Εκδοτική, Αθήνα ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ, Ευθυµία Ε., Ο γλύπτης ηµήτριος Ζ. Φιλιππότης, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα

24 -Ναταλία Μελά, Μουσείο Μπενάκη-εκδόσεις Ωκεανίδα, ΜΕΝΤΖΑΦΟΥ-ΠΟΛΥΖΟΥ, Όλγα, Ιακωβίδης, εκδόσεις Αδάµ, Αθήνα ΜΙΣΙΡΛΗ, Νέλλη, Γύζης, εκδόσεις Αδάµ, Αθήνα Ιάσων Μολφέσης. Γλυπτική µεγάλων χώρων. Σχέδια-κείµενα, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα ΜΠΑΦΟΥΝΗ, Ευαγγελία ΜΕΛΙΟΣ, Νίκος, Γεώργιος Στρίγκος, Ι.Μ.Τ.Ι.Ι.Ε., Πειραιάς ΜΠΟΛΗΣ, Γιάννης, Γιαννούλης Χαλεπάς. Ο νεωτεριστής, στη σειρά Σύγχρονοι Έλληνες Εικαστικοί, Τα Νέα, [2009] -ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Ηλίας, «Ο γλύπτης Ιωάννης Κόσσος » ανάτυπο από την επιστηµονική επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, τόµ. ΚΒ, Θεσσαλονίκη ΜΥΚΟΝΙΑΤΗΣ, Η., «Προσθήκες στο έργο του γλύπτη Ιωάννη Κόσσου ( ) (ανάτυπο), Εγνατία 2, 1990, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη Άλεξ Μυλωνά, Αθήνα Θόδωρος Παπαγιάννης. Γλυπτική , Αθήνα Θόδωρος Παπαγιάννης. Γλυπτική , Αθήνα Γιάννης Παππάς. Γλυπτική, εκδόσεις Αδάµ, χ.χ. -Παρµακέλης. Γλυπτική-Σχέδια-Χρώµα, εισαγωγικό κείµενο Αθηνά Σχινά, Αθήνα ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ηµήτρης, Ο γλύπτης Μιχάλης Τόµπρος ( ), ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αθήνα ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ηµήτρης, Ζογγολόπουλος, Κ. Αδάµ Εκδοτική, Αθήνα Aristide Patsoglou. Instants de vie, Galerie Sculptures, χ.χ. -Ν. Περαντινός. Γλυπτική, Αθηναϊκό κέντρο εκδόσεων, Αθήναι Ν. Περαντινός. Γλυπτική ΙΙ, εκδόσεις. Βογιατζή, Αθήνα Νίκος Περαντινός. Γλυπτική , Αθήνα Νίκος Περαντινός Γλυπτική, Πάρος

25 -ΣΑΡΡΗ, Λυδία, Θαλασσινός κήπος, Νεφέλη, ΣΕΤΤΑΣ, ηµ. Χρ., Ζήσης Αφερίµ. Ο γλύπτης και κεραµιστής, Αθήνα Σκλάβος, Zoumboulakis Galleries, ΣΠΗΛΙΑ Η, Βεατρίκη, Απέργης, Αθήνα Σύγχρονος ελληνική γλυπτική. Α. Σώχος, Αθήναι Αντών. Σώχος, Sculpture Grecque Contemporaine, Αθήνα ΣΩΧΟΣ, Ξενοφών, Λεύκωµα Ελλήνων Καλλιτεχνών. Νικηφόρος Λύτρας , Εν Αθήναις, Τυπογραφείον Παρασκευά Λεώνη, Χαρά Τζάννη- Ginnerup, Εικαστική Βιβλιοθήκη Titanium, Αθήνα Μιχάλης Τόµπρος Ο Έλλην γλύπτης στον 20ό αιώνα, χ.χ. -ΤΣΟΥΧΛΟΥ, ήµητρα, Απάρτης, µετάφραση στα ελληνικά Βάσω Μέντζου, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα Manolis Tzombanakis. Sculture, συλλογή archanes 6, Άνω Αρχάνες Λέανδρος Β. Τσιµένης. 50 χρόνια γλυπτικής-ζωγραφικής. ιαδροµή , χ.χ. -Βάσος Φαληρέας. Γλύπτης-χαράκτης, χ.χ. -ΦΑΤΟΥΡΟΣ,.Α., Η δύναµη του κενού και η γλυπτική της Άλεξ Μυλωνά, Αθήναι ΦΙΛΙΠΠΟΤΗΣ, Στρατής Γ., (επιλογή και επιµέλεια κειµένων), Μελετήµατα για τον Χαλεπά και την εποχή του, Ερίννη, Αθήνα ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΣ, Γ., Ο γλύπτης Κώστας Ν. Γεωργακάς. Η ζωή και το έργο του, Αθήνα 1986 ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΦΥΛΛΑ ΙΑ ΕΚΘΕΣΕΩΝ -Ιωάννης Αβραµίδης, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, 7/2-2/ Ιωάννης Αβραµίδης. Ένας κλασικός της σύγχρονης γλυπτικής, Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, 21 Ιουλίου-14 Σεπτεµβρίου Αθήνα by Art, ήµος Αθηναίων Πολιτισµικός Οργανισµός, AICA Ελλάς Ένωση Κριτικών Τέχνης, Αθήνα Αθήνα 150 χρόνια πρωτεύουσα. Έκθεση. Σύγχρονη ελληνική γλυπτική, Εθνικός κήπος, Αθήνα, Σεπτέµβριος

26 -Αθήνα-Μόναχο. Τέχνη και Πολιτισµός στη νέα Ελλάδα (επιµ. Μαριλένα Ζ. Κασιµάτη), Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Υπουργείο Πολιτισµού, 5/4-3/7/2000 -Νίκος Αλεξίου, 23 η Μπιενάλε Αλεξάνδρειας. Ελληνική συµµετοχή, εκέµβριος Φεβρουάριος 2006, εκδόσεις Κύβος -Κώστας Ανδρέου, ήµος Αθηναίων Πολιτισµικός Οργανισµός, Πινακοθήκη ήµου Αθηναίων Ανδρέου. Γλυπτική, Τελλόγλειο Ίδρυµα Τεχνών Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη Θανάσης Απάρτης ( ), Εθνική Πινακοθήκη, Μάρτιος Απέργης, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, 10 Μαρτίου-3 Απριλίου Απέργης, Αίθουσα Τέχνης εσµός, Μάρτιος Αχιλλέας Απέργης. Γλυπτική-Σχέδια, Athens Gallery, Hilton, Νοέµβριος Αρχαιότητα και Μοντερνισµός. Κλασικές µνήµες στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, Kunsthistorisches Museum Wien, Βιέννη, 4/7/ /8/2008 -Ασκήσεις Πατριδογνωσίας, Εθνική Πινακοθήκη, παράρτηµα Κέρκυρας, 7 Μαρτίου- 30 Απριλίου Αφιέρωµα στο Γιάννη Γαΐτη. Αναδροµική έκθεση , ΚΘ ηµήτρια, ήµος Θεσσαλονίκης-Βαφοπούλειο Πνευµατικό Κέντρο, 19 Οκτωβρίου-20 Νοεµβρίου Αφή-Τέχνη-Παιδί. Λάζαρος Λαµέρας, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, εκέµβριος Αµαλία Βαµβάκου. Γλυπτική, Ζυγός, 5-31 εκεµβρίου Σοφία Βάρη, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Σεπτέµβριος-Οκτώβριος Βαρώτσος, Αίθουσα Τέχνης Miraraki-Galerie 3, Κώστας Βαρώτσος, Dracos Art Center, Μάρτιος Κώστας Βαρώτσος (La Biennale di Venezia. 48 esposizione internazionale d arte), εθνική επίτροπος: Άννα Καφέτση, 12 Ιουνίου-7 Νοεµβρίου Αντώνης Βεζιρτζής , Μουσείο Μπενάκη, 23 Απριλίου-25 Μαΐου Μίµης Βιτσώρης , κείµενο Στέλιος Λυδάκης, Αθήνα [1986] -Μίµης Βιτσώρης , dada art gallery, 26 Νοεµβρίου-14 εκεµβρίου ηµήτρης Βιτσώρης ( ), ηµοτική Πινακοθήκη, Θεσσαλονίκη

27 - ηµήτρης Βλάσσης. Γλυπτική σε µπρούντζο 87, Αρένα, Αθήνα, Ιούλιος Βότσης, Κουρούσης, Σαββίδης, Αίθουσα Τέχνης εσµός, εκέµβριος Yannis Bouteas. Grecia-XLIV Biennale di Venezia 1990, Υπουργείο Πολιτισµού, ιεύθυνση Εικαστικών Τεχνών -Γιάννης Γαΐτης, Υπουργείο Πολιτισµού και Επιστηµών, Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, εκέµβριος Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. 50 Χρόνια Έλληνες καλλιτέχνες παλαιοί υπότροφοι της Γαλλικής Κυβερνήσεως, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Κτίριο Κωστή Παλαµά, 19 εκεµβρίου Ιανουαρίου Λάµπρος Γατής. Μετασχηµατισµοί, Πινακοθήκη Πιερίδη, Φεβρουάριος-Μάρτιος Γιώργος Γεωργιάδης. Γλυπτική, Γκαλερί Νέες Μορφές, 23 Απριλίου-11 Μαΐου [1974] -Γιώργος Γεωργιάδης. Γλυπτική, Νέες Μορφές, Απριλίου [1980] -Γεωργιάδης, Γκαλερί Νέες Μορφές, [1986] -Γεωργιάδης, Αίθουσα Τέχνης Αστρολάβος, [1992] -Χρήστος Γεωργίου. Γλυπτική, Galerie Titanium, Αθήνα Γιορτές για τα 100χρονα από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, ήµος Λάρισας, Αλκαζάρ, 24 Σεπτέµβρη-1 Οκτώβρη Γκολφινόπουλος, Ώρα, 18 Ιουνίου-6 Ιουλίου Αντρέας Γκολφινόπουλος, γκαλερί Κρεωνίδης, 5-25 Νοεµβρίου Αντρέας Γκολφινόπουλος, Εταιρία ιάδοσης Σύγχρονης Τέχνης, Μαρτίου Α. Γκολφινόπουλος 82, Dada art galerie, 13/12/1982-5/1/1983 -Χούλιο Γκονζάλες. Ένας Ήφαιστος του 20 ού αιώνα. Από τις συλλογές του IVAM Ινστιτούτου Μοντέρνας Τέχνης της Βαλένθια, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, [2005] -Γλυπτές µορφές. Έκθεση Συλλόγου Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 15 Μαρτίου-15 Απριλίου Γλυπτική Γερολυµάτος, ηµοτικό θέατρο Αργοστολίου «Ο Κέφαλος», Αίθουσα Αντίοχου Ευαγγελάτου, 26 Ιουλίου-25 Αυγούστου

28 -Γλυπτική δέκα υποψηφίων καθηγητών, Υπουργείο Πολιτισµού και Επιστηµών, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα Γλυπτική Γιώργος Καλακαλλάς, Γκαλερί «Ώρα», 1-19 Ιουνίου Γλυπτική Άλεξ Μυλωνά, Προσφορά στα θύµατα της Κύπρου, Πολύπλανο, 15 Μαρτίου-5 Απριλίου Γλυπτική. Φάληρο 1979, Φάληρο, 20 Ιουνίου-20 Αυγούστου Γλυπτική 78 Φιλοθέη, Άλσος Φιλοθέης, 2-16 Οκτωβρίου Γλυπτική 81. 3η Υπαίθρια Έκθεση του Συλλόγου Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, Αθήνα, 16 Σεπτεµβρίου-30 Οκτωβρίου Γλυπτική '85, Σύλλογος Ελλήνων Γλυπτών, ήµος Παλαιού Φαλήρου, πλατεία Ηρώου, Φλοίσβος, Π.Φάληρο, Αθήνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1985, 15 Ιουλίου-15 Σεπτεµβρίου Γλυπτική Γιώργος Καλακαλλάς, Γκαλερί Ώρα, 1-19 Ιουνίου Γλυπτική Τοπίο και Ψυχή, Πνευµατικό Κέντρο ήµου Αθηναίων, 4-24 Οκτωβρίου ΓΟΥΛΑΚΗ-ΒΟΥΤΥΡΑ, Αλεξάνδρα, Ο Γιαννούλης Χαλεπάς στο Ίδρυµα Τηνιακού Πολιτισµού, Αθήνα Μάνος Γρηγοριάδης. Ολυµπιακοί Αγώνες Νίκαια 2004, Κατράκειο θέατρο, Σεπτέµβριος Νικόλαος Γύζης Ο µεγάλος δηµιουργός, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, 8 Οκτωβρίου-10 εκεµβρίου Νικόλαος Γύζης ( ). Η συλλογή της οικογένειας του καλλιτέχνη στο Μόναχο, ηµοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, Reprotime, Θεσσαλονίκη Το Γυµνό. Γλυπτική-Σχέδια, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 2 Απριλίου-5 Μαΐου Santiago Calatrava, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Chryssa, Γκαλερί Ζουµπουλάκη, Chryssa 60-90, Stavros Mihalarias Art, Μάιος-Ιούλιος Chryssa. Κυκλαδικά βιβλία , Ίδρυµα Νικολάου Π. Γουλανδρή-Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2 Ιουνίου-30 Σεπτεµβρίου Constantinou, Cyprus Hilton Gallery, 15 Φεβρουαρίου-2 Μαρτίου

29 -D. Constantinou. Γλυπτική 83-93, Αίθουσες Τέχνης Επίπεδα, Αθήνα, 8 Φεβρουαρίου-6 Μαρτίου ιαδικασίες-συστήµατα, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Φεβρουάριος ιαρκής Καλλιτεχνική Έκθεσις, πρώτη µηνιαία περίοδος, Γκαλερί Στρατηγοπούλου, Νοέµβριος ιαρκής καλλιτεχνική έκθεσις,.ε.ε.π. Καλλιτεχνικόν τµήµα, µέγαρον Ζαππείου, Ι ΑΣΚΑΛΟΥ, Κωνσταντίνος, Ο Γύζης στην Τήνο. 100 χρόνια από τον θάνατο του καλλιτέχνη, Τήνος ιδάσκοντας την τέχνη. Η ιστορία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών µέσα από το έργο των δασκάλων της , Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών «το εργοστάσιο», Αθήνα, 28 Ιουλίου-31 Οκτωβρίου ιδάσκοντας την τέχνη. Η ιστορία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών µέσα από το έργο των δασκάλων της , ήµος Πατρέων / ΕΠΑΠ, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, ηµοτική Πινακοθήκη Πατρών, 21 Νοεµβρίου Ιανουαρίου ιεθνής Γυναικεία Μορφωτική Οµοσπονδία. ΙΘ Έκθεσις Εικαστικών Τεχνών, Ζάππειον Μέγαρον, Αθήνα η ιεθνής Έκθεσις Γλυπτικής. «Παναθήναια της συγχρόνου γλυπτικής», Αθήναι: Λόφος Μουσών-Φιλοπάππου, 8 Σεπτεµβρίου-8 Νοεµβρίου Α' ιετής Έκθεσις Γλυπτικής, Φιλοθέη, Αύγουστος-Σεπτέµβριος ικέφαλος, Galerie Ζυγός, 24 Απριλίου-8 Μαΐου Κώστας ικέφαλος, Galerie Titanium, Αθήνα ικέφαλος, Έκφραση, Νοέµβριος- εκέµβριος ογούλης, Πνευµατικό Κέντρο ήµου Ζωγράφου, 8-20 Ιανουαρίου Νικόλας ογούλης. Γλυπτική, σχέδια, Γκαλερί Χρυσόθεµις, εκέµβριος Εβδοµάς τέχνης, Υπουργείο Πολιτισµού και Επιστηµών-Καλλιτεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος, Αθήνα, Οκτωβρίου Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. Οδηγός της εκθέσεως, Ζάππειον Μέγαρον, Αθήναι Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. Οδηγός της εκθέσεως, Ζάππειον Μέγαρον, Αθήναι

30 -Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. Οδηγός εκθέσεως, Ζάππειον Μέγαρον, Αθήναι Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. Οδηγός εκθέσεως, Ζάππειον Μέγαρον, Αθήναι Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. «Συλλογή Ευριπίδη Κουτλίδη», Αθήνα Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείον Αλεξάνδρου Σούτζου. Σύντοµος οδηγός της εκθέσεως, Αθήναι Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Τέσσερις αιώνες ελληνικής ζωγραφικής από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης και του Ιδρύµατος Ευριπίδη Κουτλίδη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα Εθνικό Συµβούλιο Ελληνίδων. Πνευµατικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, Κοµοτηνή, 9 Μαΐου Έκθεση γλυπτικής Γιώργου Λάµπρου, Γκαλερί Νέες Μορφές, 26 Γενάρη-11 Φλεβάρη Ειρήνη - Ζωή, γκαλερί Ζυγός, Αθήνα [1962] -Έκθεση αναγλύφου, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, 3 Μαρτίου-4 Απριλίου [1980] -Έκθεση Γλυπτικής. Σύλλογος Γλυπτών, Λάρισα, 22 Οκτωβρίου-5 Νοεµβρίου Έκθεση έργων Μίµη Βιτσώρη , Αίθουσα Παρνασσού, Αθήνα, Μάρτης Έκθεση έργων Γιαννούλη Χαλεπά, Ελληνοαµερικανική Ένωσις, Αίθουσα εκθέσεων ισογείου, Αθήνα, 14 εκεµβρίου Ιανουαρίου Έκθεση µικρογλυπτικής, Σύλλογος Γλυπτών, Ωδείο Αθηνών, Μάρτης Έκθεση µοντέρνας τέχνης, Αίθουσα Κούρος, Έκθεση Νεοελληνικής Γλυπτικής. ηµήτρια ΙΣΤ, ήµος Θεσσαλονίκης, Πανελλήνια Πολιτιστική Κίνηση, 24 Οκτώβρη-22 Νοέµβρη Έκθεσις Π. Βυζάντιου, ζωγράφου Φ. Ρωκ, γλύπτου, Γκαλερί Στρατηγοπούλου, 18 εκεµβρίου Ιανουαρίου Έκθεσις γλυπτικής του αποθανόντος καθηγητού του Πολυτεχνείου Λουκά ούκα, Αίθουσα Παρνασσός, Φεβρουαρίου [1926] -Έκθεσις γλυπτικής του Γιώργου Καστριώτη, αίθουσα «Παρνασσός», 3-20 Ιανουαρίου

31 -Έκθεσις γλυπτικής Κώστα Κλουβάτου, Νέες Μορφές, 13 Ιουνίου-2 Ιουλίου Έκθεσις γλυπτικής Φ. Ρωκ, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, 16 Απριλίου-15 Μαΐου Έκθεσις γλυπτικής Αντ. Σώχου, Αίθουσα Σταµίρη, 7-31 εκεµβρίου Έκθεσις ος Μπέλλας Ραφτοπούλου, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, 5-31 Οκτωβρίου Έκθεσις Ελληνίδων Καλλιτεχνών, Αίθουσα Κνωσός, 22 Νοεµ.-22 εκεµ Έκθεσις Ελλήνων Καλλιτεχνών, Ελληνοαµερικανική Ένωση, Έκθεσις έργων µε θέµατα από τον αγώνα της ανεξαρτησίας ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικής, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, Οκτώβριος Έκθεσις έργων γλυπτικής του εκλιπόντος αθηναίου γλύπτου Γεωργίου Καστριώτη ( ) εις µνήµην του, Αίθουσα εκθέσεων ηµαρχιακού µεγάρου Πειραιώς, 19 Απριλίου-7 Μαΐου Έκθεσις Ζωγραφικής-Γλυπτικής. Α. Αστεριάδης, Σπύρος Βασιλείου, ηµ. Βιτσώρης, Γ. Ζογγολόπουλος, Κωστής Παπαχριστόπουλος, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, Απριλίου Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Αρχιτεκτονικής. Κατάλογος εκτιθεµένων έργων, Αίθουσα Λέσχης Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος, 29 Ιανουαρίου-28 Φεβρουαρίου Έκθεσις Ζωγραφικής, Γλυπτικής, Χαρακτικής του Καλλιτεχνικού Σωµατείου Ελληνίδων, γκαλερί Ζυγός, Αθήνα, 22 Μαΐου-10 Ιουνίου Έκθεσις Γ. Κόσµου, ζωγράφου Φ. Ρωκ, γλύπτου, Αίθουσα Στρατηγοπούλου, 7-31 Ιανουαρίου Έκθεσις Νέων Ζωγράφων-Γλυπτών-Χαρακτών, Στέγη Καλών Τεχνών και Γραµµάτων, Αθήνα, 2-25 Ιουνίου Έκθεσις καλλιτεχνικής οµάδος «Αρµός», 10 εκεµβρίου-25 Ιανουαρίου, Ζάππειον µέγαρον, Αθήνα Ελληνική ζωγραφική , Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Βρυξέλλες, Γραµµατεία Συµβουλίου Υπουργών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Οκτώβριος- εκέµβριος 1988, επιµέλεια ηµήτρης Παπαστάµος, Όλγα Μεντζαφού, Αγγέλα Ταµβάκη -Ελληνική ζωγραφική. Μόνιµες συλλογές, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Παράρτηµα Κέρκυρας, επιµέλεια Ζίνα Καλούδη, [2007] 1240

32 -Ελληνική Καλλιτεχνική Εταιρεία. Πρώτη Έκθεσις Κατάλογος, Ζάππειον Μέγαρον, εν Αθήναις, τύποις Ανέστη Κωνσταντινίδου -Ένωσις Ελεύθεροι Καλλιτέχναι. Α Έκθεσις, Παρνασσός, 23 Μαρτίου-15 Απριλίου Έξι κορυφαίοι γλύπτες συνοµιλούν µε τον άνθρωπο. Ροντέν, Μπουρντέλ, Μαγιόλ, Μπρανκούζι, Τζακοµέττι, Μουρ, Πολιτιστική Ολυµπιάδα, Υπουργείο Πολιτισµού, Οργανισµός Προβολής Ελληνικού Πολιτισµού Α.Ε., Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, 9 Ιουνίου-30 Σεπτεµβρίου Εταιρεία Φιλοτέχνων. Έκτη Καλλιτεχνική Έκθεσις (1902) εν τω Ακταίω του Νέου Φαλήρου. Κατάλογος εκθεµάτων -Εορτασµός της καλλιτεχνικής πεντηκονταετίας του γλύπτου και διευθυντού της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Μιχάλη Θ. Τόµπρου Χάλκινα και µαρµάρινα έργα. Κεραµεικά-χαρακτικά και σχέδια. Προσχέδια χαλιών και ένα εκτελεσµένο - Φωτογραφικό υλικό µνηµείων και άλλων έργων, Αίθουσα Εκθέσεων της Αµερικανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Μαρτίου Εργαστήριο Σκλάβος, Έκθεσις 1966, Μάιος 1966, Χίλτον -Ετησία Πανελλήνιος Καλλιτεχνική Έκθεσις Κατάλογος των εκτιθεµένων έργων, Ζάππειον µέγαρον, Φρόσω Ευθυµιάδη. Γλυπτά , χ. χ. [Αίθουσα Α.Ε. «οµή», Αθήνα, 1961] -Χριστίνα Ζερβού. Γλυπτικές µετατροπίες, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Νοέµβρης Χριστίνα Ζερβού. Κύµατα-Κίνηση, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Ιανουαρίου Όπυ Ζούνη. Αντικατοπτρισµοί-Φαντασία του σήµερα, ηµοτική Πινακοθήκη Πατρών, 1 εκεµβρίου Ιανουαρίου Όπυ Ζούνη. ιαδροµές στο φως και το χρώµα, Ίδρυµα Ν.Π. Γουλανδρή-Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αθήνα, 14 Νοεµβρίου Ιανουαρίου Όπυ Ζούνη. Παλλόµενη γεωµετρία, Αίθουσα Τέχνης Καπόπουλος, Όπυ Ζούνη Σηµεία αναφοράς, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Νοέµβριος Ζωγραφίζοντας στην Κέρκυρα, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Παράρτηµα Κέρκυρας, 9 Ιουνίου-8 Σεπτεµβρίου Γ. Ζογγολόπουλος, Γκαλερί Ζουµπουλάκη, Αθήνα, Ιανουάριος Γιώργος Ζογγολόπουλος Γλυπτική-Ζωγραφική-Σχέδια, επιµέλεια έκθεσης Έφη Ανδρεάδη, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 4 Νοεµβρίου Ιανουαρίου

33 -Zongolopoulos. Grecia-XLV Biennale di Venezia 1993, Υπουργείο Πολιτισµού, ιεύθυνση Καλών Τεχνών, [1993] -Hommage à la Grèce. Η δωρεά των Γάλλων καλλιτεχνών στην Ελλάδα, επιµέλεια Ζίνα Καλούδη, ήµος Πατρέων, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, ηµοτική Πινακοθήκη Πατρών, 12 Απριλίου-30 Ιουλίου ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ-ΡΟΓΚΑΝ, Ντόρα, Σκλάβος. Ο γλύπτης που έκανε την ύλη πνεύµα Οδηγός της έκθεσης, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, 7 εκεµβρίου Ιανουαρίου Θόδωρος. Ανατόπιση, Αναζήτηση ΙΙ, Γλυπτική εγκατάσταση στους βιοµηχανικούς χώρους του εργοστασίου «Κρόνος», ήµος Ελευσίνας, Σεπτέµβριος-Οκτώβριος Θόδωρος. Γλυπτική 68-74, Institut français de Thessalonique, avril Θόδωρος. Γλυπτική. Ανατόπιση, Αναζήτηση, ηµοτική Πινακοθήκη Ρόδου, Θόδωρος-Γλυπτική. Καταστάσεις-Χειρισµοί, Αίθουσα Τέχνης εσµός, Αθήνα Θόδωρος. ελφικά '60, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο ελφών, Ιούνιος Θόδωρος. Ισορροπίες 90, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Αθήνα, 8 Νοεµβρίου-8 εκεµβρίου Θόδωρος. Καρυάτιδες 94, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Νοέµβριος Θόδωρος. Οθόνες, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα, Μάρτιος-Απρίλιος Θόδωρος. Στίγµατα πορείας. Ίχνη αφής-αντικείµενα , Υπουργείο Πολιτισµού και Επιστηµών, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, Νοέµβριος- εκέµβριος Θόδωρος. Χειρισµοί, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Γεώργιος Ιακωβίδης. Αναδροµική, επιµέλεια Όλγα Μεντζαφού-Πολύζου, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, 14 Νοεµβρίου Ιανουαρίου Καλακαλλάς. Γλυπτική Μάρµαρο-χαλκός-λαµαρίνα, Galerie Ζυγός, 26 Απριλίου-12 Μαΐου ηµήτρης Καλαµάρας. Σχέδια-Γλυπτική, Υπουργείο Πολιτισµού, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα, Ιανουάριος-Φεβρουάριος Λεωνίδας Καλαµάρας, Καλλιτεχνικό Πνευµατικό Κέντρο Ώρα, Γενάρη