ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2017) 411 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές που απαιτούνται σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1165/1998 του Συμβουλίου EL EL

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ευρωπαϊκές βραχυπρόθεσμες στατιστικές επιχειρήσεων (ΒΣ) παρέχουν μια πλήρη σειρά δεικτών, όπως είναι οι δείκτες παραγωγής, κύκλου εργασιών, τιμών παραγωγού, αριθμού απασχολουμένων, εργασθεισών ωρών, μεικτών αποδοχών και άλλοι, σε τέσσερις πολύ σημαντικούς οικονομικούς τομείς: στη βιομηχανία, τις κατασκευές, το λιανικό εμπόριο και τις υπηρεσίες (εκτός από τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις δημόσιες υπηρεσίες). Στον πίνακα 1 δίνεται επισκόπηση των δεικτών των ΒΣ. Πίνακας 1: Δείκτες των βραχυπρόθεσμων στατιστικών Βιομηχανία Κατασκευές Λιανικό εμπόριο Άλλες υπηρεσίες Βιομηχανική παραγωγή Παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα - Οικοδομές - Έργα πολιτικού - - Κύκλος εργασιών στη βιομηχανία, στη χώρα και στο εξωτερικό (εντός και εκτός της ευρωζώνης) - Οικοδομικές άδειες - Αριθμός κατοικιών - m² ωφέλιμου εμβαδού μηχανικού - Κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο - - Κύκλος εργασιών στις (άλλες) υπηρεσίες Αριθμός απασχολούμενων ατόμων Αριθμός απασχολούμενων ατόμων Αριθμός απασχολούμενων ατόμων Αριθμός απασχολούμενων ατόμων Εργασθείσες ώρες Εργασθείσες ώρες Εργασθείσες ώρες Εργασθείσες ώρες Μεικτοί μισθοί και ημερομίσθια Τιμές παραγωγού στη βιομηχανία, στη χώρα και στο εξωτερικό (εντός και εκτός της ευρωζώνης) Τιμές εισαγωγών στη βιομηχανία (εντός και εκτός της ευρωζώνης) Μεικτοί μισθοί και ημερομίσθια Τιμές παραγωγού στον κατασκευαστικό τομέα / κόστος κατασκευής Μεικτοί μισθοί και ημερομίσθια Όγκος λιανικού εμπορίου Μεικτοί μισθοί και ημερομίσθια Τιμές παραγωγού στον τομέα των (άλλων) υπηρεσιών Η νομική βάση για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές επιχειρήσεων είναι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1165/1998 του Συμβουλίου 1, όπως τροποποιήθηκε με μεταγενέστερους κανονισμούς 1 ΕΕ L 162 της , σ. 1. 2

3 (στο εξής «κανονισμός για τις ΒΣ»). Σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 2 του κανονισμού: Η Επιτροπή, έως τις 11 Αυγούστου 2008 και εφεξής κάθε τρία έτη, υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, και ιδίως σχετικά με τη σημασία και την ποιότητά τους, καθώς και με την αναθεώρηση των δεικτών. Η έκθεση αναφέρεται επίσης ειδικώς στο κόστος του στατιστικού συστήματος και τις απορρέουσες από τον παρόντα κανονισμό επιβαρύνσεις για τις επιχειρήσεις, σε σχέση με τα προκύπτοντα οφέλη. Υποβάλλει έκθεση σχετικά με τις ενδεδειγμένες πρακτικές για τον περιορισμό της επιβάρυνσης των επιχειρήσεων και αναφέρει τρόπους για τον περιορισμό αυτόν και για τη μείωση του κόστους. Η παρούσα έκθεση αποτελεί συνέχεια των εκθέσεων που υποβλήθηκαν τον Ιούνιο του 2008, τον Ιούνιο του 2011 και τον Ιούνιο του 2014 σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο 2. Το δεύτερο τμήμα της παρούσας έκθεσης παρουσιάζει τις χρήσεις των βραχυπρόθεσμων στατιστικών και τη σημασία τους για τις βασικές ευρωπαϊκές πολιτικές και τη χάραξη της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής. Αναφέρεται επίσης σε σημαντικές εξελίξεις στις βραχυπρόθεσμες στατιστικές μετά την τελευταία έκθεση του Ιουνίου Το τρίτο τμήμα περιγράφει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις διάφορες ποιοτικές πτυχές των βραχυπρόθεσμων στατιστικών. Το τέταρτο τμήμα παρουσιάζει ορισμένα στοιχεία σχετικά με το κόστος και την επιβάρυνση που συνεπάγεται η συλλογή και επεξεργασία στοιχείων για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές. Το τελευταίο τμήμα δίνει μια εικόνα των μελλοντικών εξελίξεων για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, ιδίως σε σχέση με τον κανονισμό-πλαίσιο για την ενσωμάτωση των στατιστικών για τις επιχειρήσεις (FRIBS) ο οποίος εγκρίθηκε ως πρόταση από την Επιτροπή στις 6 Μαρτίου COM(2008) 340 τελικό της COM(2011) 329 τελικό της και COM(2014) 381 final της Το 2003 δημοσιεύτηκε επίσης έκθεση: COM(2003) 36 τελικό της

4 2. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές παρέχουν οκτώ από τους 22 κύριους ευρωπαϊκούς οικονομικούς δείκτες (ΚΕΟΔ) 3 που εκπονήθηκαν για την παρακολούθηση της οικονομικής ανάπτυξης (οικονομικού κύκλου) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της και ιδιαίτερα για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής στη ζώνη του ευρώ. Οι εν λόγω δείκτες είναι: βιομηχανική παραγωγή, τιμές παραγωγού στη βιομηχανία για την εγχώρια αγορά, τιμές εισαγωγών στη βιομηχανία, παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα, όγκος λιανικού εμπορίου, κύκλος εργασιών στις υπηρεσίες (εξαιρουμένων των υπηρεσιών λιανικού εμπορίου), τιμές παραγωγού στον κλάδο υπηρεσιών και οικοδομικές άδειες. Οι πιο σημαντικοί χρήστες των βραχυπρόθεσμων στατιστικών είναι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες, αλλά τα δεδομένα έχουν επίσης μεγάλη σημασία για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις εθνικές κυβερνήσεις, τα ερευνητικά ιδρύματα, καθώς και για τις επιχειρήσεις και τις επιχειρηματικές οργανώσεις. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές παρέχουν βασικά στοιχεία για χρήση σε άλλους στατιστικούς τομείς όπως οι εθνικοί λογαριασμοί. Οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές χρησιμοποιούνται συνήθως για την ανάλυση οικονομικών τάσεων, για τις προβλέψεις και την εκπόνηση μοντέλων, αλλά είναι απαραίτητες επίσης για την προετοιμασία των αποφάσεων πολιτικής, για ερευνητικούς σκοπούς, για την επαλήθευση και επικύρωση στοιχείων από άλλες πηγές και ως βάση για επιχειρηματικές αποφάσεις (π.χ. στην έρευνα αγοράς). Τα αποτελέσματα των βραχυπρόθεσμων στατιστικών μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης από τις επιχειρήσεις για πολλούς άλλους σκοπούς (π.χ. χρήση δεικτών τιμών παραγωγού για την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συμβάσεων). Με σκοπό να εξασφαλιστεί η καταλληλότητα των βραχυπρόθεσμων στατιστικών για τους χρήστες τους και να βελτιωθεί περαιτέρω η ποιότητα των στοιχείων, η Eurostat έχει αναλάβει σειρά πρωτοβουλιών μετά την τελευταία έκθεση σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, η οποία εγκρίθηκε τον Ιούνιο του Για να συμπληρωθεί η υφιστάμενη τακτική αξιολόγηση της συμμόρφωσης των στοιχείων, έχει εισαχθεί διεξοδικότερη παρακολούθηση της ποιότητας των βραχυπρόθεσμων στατιστικών στοιχείων. Πέρα από την πληρότητα και την έγκαιρη διαβίβαση των στοιχείων των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών στη Eurostat, η παρατεταμένη παρακολούθηση της ποιότητας θα επικεντρωθεί επίσης στην ακρίβεια (δηλαδή αξιοπιστία των πρωτογενών στοιχείων) των βραχυπρόθεσμων στατιστικών ειδικότερα, η πρωτοβουλία θα εξετάσει την έκταση των αναθεωρήσεων και τη χρονική στιγμή διεξαγωγής τους και τη διαθεσιμότητα των πρωτογενών στοιχείων κατά την πρώτη δημοσίευση στοιχείων. Την τελευταία τριετία, η παραγωγή και η επικαιροποίηση εθνικών μεταδεδομένων αναφοράς των βραχυπρόθεσμων στατιστικών επιχειρήσεων γίνεται με τη χρήση πρότυπων μεταδεδομένων της Eurostat. Δημιουργήθηκε τουλάχιστον ένα εθνικό αρχείο μεταδεδομένων για κάθε κύριο ευρωπαϊκό οικονομικό δείκτη (ΚΕΟΔ) και πρόσθετα αρχεία για άλλους δείκτες. Οι περισσότερες χώρες που υπέβαλαν στοιχεία ολοκλήρωσαν τα αρχεία μεταδεδομένων τους για τις ΒΣ ως το 2014, εμπλούτισαν τις έννοιες των αναθεωρήσεων και της διόρθωσης το 2015 και βελτίωσαν περαιτέρω τα μεταδεδομένα τους σχετικά με την 3 Ο αρχικός πίνακας των ΚΕΟΔ θεσπίστηκε το 2002 [Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τις στατιστικές της Ευρωζώνης, , COM(2002) 661 τελικό]. 4

5 ακρίβεια το Τα εθνικά μεταδεδομένα αναφοράς των χωρών που υποβάλλουν στοιχεία δημοσιεύονται επίσης στο διαδίκτυο στα παραρτήματα που βρίσκονται στο τέλος του αρχείου μεταδεδομένων των ΒΣ της Eurostat 4. Τον Μάρτιο του 2016 εισήχθη ένα νέο λογισμικό για την εποχική διόρθωση των ευρωπαϊκών βραχυπρόθεσμων στατιστικών επιχειρήσεων. Το νέο λογισμικό JDemetra+ χρησιμοποιείται με αφετηρία το έτος αναφοράς Με την αλλαγή αυτή οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές ακολουθούν τις συστάσεις της Eurostat και της ΕΚΤ για τις εποχικές και ημερολογιακές διορθώσεις των επίσημων στατιστικών στην ΕΕ 5. Το νέο λογισμικό βελτιώνει την ποιότητα και τη διαφάνεια της ημερολογιακής και εποχικής διόρθωσης των βραχυπρόθεσμων στατιστικών. Η μετάβαση στο νέο λογισμικό εποχικής διόρθωσης δεν έχει επιφέρει αλλαγές στις βασικές χρονολογικές σειρές, στην ερμηνεία ή τη χρήση τους. Οι προηγούμενες προδιαγραφές για την εποχική διόρθωση χρησιμοποιούνται επίσης στο JDemetra+. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η σταθερότητα της διαδικασίας εποχικής διόρθωσης και ελαχιστοποιούνται οι αναθεωρήσεις. 3. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ Η Eurostat παρακολουθεί τη συμμόρφωση των κρατών μελών με τον κανονισμό για τις ΒΣ όσον αφορά την έγκαιρη διαβίβαση και την πληρότητα. Βάσει των διάφορων πτυχών ποιότητας που αναπτύσσονται στον κώδικα ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές 6, δύο φορές τον χρόνο υπολογίζεται για κάθε χώρα ένας συνολικός βαθμός συμμόρφωσης που καλύπτει όλους τους δείκτες. Γενικά, τα αποτελέσματα της παρακολούθησης δείχνουν υψηλό βαθμό συμμόρφωσης με τον κανονισμό. Από την 1η Απριλίου 2016, ο μέσος βαθμός συμμόρφωσης της EΕ των 28 ήταν 9,5 (με άριστα το 10), καθώς η μεγάλη πλειονότητα των κρατών μελών συμμορφωνόταν απόλυτα με τον κανονισμό Ακρίβεια, αξιοπιστία, συνοχή και συγκρισιμότητα Με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1503/2006 της Επιτροπής 7, εισήχθησαν κοινοί ορισμοί για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή και η συγκρισιμότητα των στοιχείων. Η Eurostat και οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες συνεργάζονται στενά ώστε να εξασφαλίσουν υψηλή ακρίβεια, αξιοπιστία και συνοχή των δεικτών των βραχυπρόθεσμων στατιστικών. Το μεθοδολογικό πλαίσιο που θεσπίστηκε με τον κανονισμό για τις ΒΣ βελτιώνεται συνεχώς μέσω διαβουλεύσεων μεταξύ τεχνικών εμπειρογνωμόνων και ειδικών θεματικών ομάδων εργασίας. Παρά την εκπόνηση ενιαίων ορισμών, οι προσεγγίσεις που ακολουθούνται για την κατάρτιση στατιστικών δεν χρειάζεται να είναι ταυτόσημες στα κράτη μέλη. Ο κανονισμός για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, με βάση την αρχή της επικουρικότητας και με σκοπό να λάβει υπόψη τις εθνικές διαφορές, π.χ. ως προς το μέγεθος, την οικονομική διάρθρωση και τη διαθεσιμότητα των διοικητικών στοιχείων, αφήνει τα κράτη μέλη ελεύθερα να αποφασίσουν Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές του ΕΣΣ για την εποχική διόρθωση συνιστούν τη χρησιμοποίηση του JDemetra+ από την Eurostat και από τα μέλη του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος σε ένα ευρύτερο πλαίσιο: Ο κώδικας ορθής πρακτικής για τις ευρωπαϊκές στατιστικές διατίθεται στην εξής διεύθυνση: ΕΕ L 281 της , σ

6 ποιοι είναι πιο αποτελεσματικοί και αποδοτικοί τρόποι για τη συλλογή και την επεξεργασία των στοιχείων. Η Eurostat συνεργάζεται επίσης με άλλους διεθνείς οργανισμούς, ειδικά με τον ΟΟΣΑ, ώστε να αυξηθεί η συγκρισιμότητα στοιχείων και μεθόδων και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Έγκαιρη διαβίβαση και εμπρόθεσμη υποβολή Οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές συγκαταλέγονται μεταξύ των πρώτων επίσημων στοιχείων που παρέχουν μια ένδειξη της πρόσφατης οικονομικής εξέλιξης. Ο κανονισμός για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές θέτει πολύ σύντομες προθεσμίες για τη διαβίβαση εθνικών στοιχείων στη Eurostat 8. O πίνακας 2 δείχνει τις ισχύουσες προθεσμίες για τη διαβίβαση στοιχείων στη Eurostat (τρίτη στήλη) και τις ημερομηνίες-στόχους που θέτει η οικονομική και δημοσιονομική επιτροπή (ΟΔΕ) στην τελευταία έκθεσή της σχετικά με τις απαιτήσεις πληροφοριών στην ευρωπαϊκή νομισματική ένωση. Η τελευταία στήλη δείχνει τις ισχύουσες προθεσμίες για διάδοση (π.χ. μέσω ειδικών δελτίων τύπου και γενικών δημοσιεύσεων στο διαδίκτυο). Γενικά, μπορεί να θεωρηθεί ότι οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές διαβιβάζονται εγκαίρως σε πολύ μεγάλο βαθμό. Καθυστερήσεις συμβαίνουν συνήθως μόνο όταν η ημέρα παράδοσης είναι Σαββατοκύριακο ή δημόσια αργία. Οι χρήστες ενημερώνονται για τις ημερομηνίες δημοσίευσης του δελτίου τύπου αρκετά νωρίς, μέσω του ημερολογίου δημοσιεύσεων στον δικτυακό τόπο της Eurostat 9. Τα προηγούμενα χρόνια, όλες οι ημερομηνίες που είχαν ανακοινωθεί στο ημερολόγιο δημοσιεύσεων τηρήθηκαν. Πίνακας 2: Έγκαιρη διαβίβαση - αριθμός ημερών μεταξύ της λήξης της περιόδου αναφοράς και της προθεσμίας παράδοσης, κανονισμός για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, στόχος ΟΔΕ και πραγματική διάδοση των συγκεντρωτικών στοιχείων της ευρωζώνης (Νοέμβριος 2016) Δείκτης Περιοδικότ ητα Προθεσμίες κανονισμού για τις ΒΣ α) Στόχοι ΟΔΕ για το 2016 β) Διάδοση συνόλων ευρωζώνης γ) Βιομηχανική παραγωγή Μηνιαία Τιμές παραγωγού της βιομηχανίας για την εγχώρια αγορά Τιμές εισαγωγών στη βιομηχανία Παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα Μηνιαία Μηνιαία Μηνιαία Οικοδομικές άδειες Τριμηνιαία Οι αρχικές προθεσμίες στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1165/98 συντομεύτηκαν περισσότερο με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1158/2005 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 6ης Ιουλίου 2005 (ΕΕ L 191 της , σ. 1). Το ημερολόγιο διατίθεται στην ακόλουθη διεύθυνση: 6

7 Κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο Κύκλος εργασιών στις (άλλες) υπηρεσίες Τιμές παραγωγού στον κλάδο υπηρεσιών Μηνιαία Τριμηνιαία Τριμηνιαία α) Προθεσμίες για τη διαβίβαση στοιχείων στην Eurostat βάσει του κανονισμού για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές για τις μικρότερες χώρες, μπορεί να ισχύουν μεγαλύτερες προθεσμίες. β) Στόχοι που έχουν τεθεί στην 2016 Status Report on information requirements on EMU (Έκθεση του 2016 σχετικά με τις απαιτήσεις πληροφοριών για την ΟΝΕ), που δημοσιεύει η οικονομική και δημοσιονομική επιτροπή (ΟΔΕ). γ) Αριθμός ημερών μεταξύ της λήξης της περιόδου αναφοράς και της διάδοσης (π.χ. δελτίο τύπου, δημοσίευση στοιχείων) Αναθεωρήσεις των δεικτών των βραχυπρόθεσμων στατιστικών Τα αποτελέσματα των βραχυπρόθεσμων δεικτών αναγκαστικά βασίζονται εν μέρει σε προκαταρκτικά, κατ εκτίμηση και ελλιπή (μη πλήρη) στοιχεία. Μετά την παράδοση των πρώτων στοιχείων, τα αποτελέσματα της έρευνας αναθεωρούνται, όταν προστίθενται καθυστερημένες απαντήσεις. Όμως τα στοιχεία μπορούν επίσης να αναθεωρούνται για πολλούς άλλους λόγους, μεταξύ αυτών η εποχική διόρθωση, η συγκριτική αξιολόγηση, νέες και/ή βελτιωμένες πηγές στοιχείων και διορθώσεις σφαλμάτων ή μεθοδολογικές αλλαγές. Οι αναθεωρήσεις είναι κατά κανόνα μάλλον περιορισμένης κλίμακας, ειδικά στο συγκεντρωτικό επίπεδο ΕΕ και για τη ζώνη του ευρώ. Για την αξιολόγηση της ποιότητας των πρώτων αποτελεσμάτων των τεσσάρων δεικτών βραχυπρόθεσμων στατιστικών που δημοσιεύονται σε μηνιαία βάση σε ειδικό δελτίο τύπου, αναλύθηκαν οι αλλαγές μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δημοσίευσης των μηνιαίων ρυθμών ανάπτυξης, για την περίοδο Ο πίνακας 3 δείχνει, για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ευρωζώνης που αφορούν τους τέσσερις δείκτες βραχυπρόθεσμων στατιστικών που περιλαμβάνονται σε δελτίο τύπου, τη μέση κλίμακα αναθεωρήσεων των ρυθμών ανάπτυξης μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δημοσίευσης ένα μήνα αργότερα (δεύτερη στήλη). Η τιμή αυτή είναι μηδενική ή προσεγγίζει το μηδέν, γεγονός που σημαίνει ότι αναθεωρήσεις προς τα πάνω και προς τα κάτω των ρυθμών ανάπτυξης αλληλοεξουδετερώνονται, δηλαδή φαίνεται ότι δεν υπάρχει συστηματική στρέβλωση για υπερεκτιμημένα ή υποτιμημένα αποτελέσματα. Μέσος όρος αναθεώρ ησης β) Μέσος όρος αναθεώρ ησης (απόλυτ Μέσος απόλυτο ς ρυθμός ανάπτυξ ης Πίνακας 3: Κλίμακα αναθεώρησης για τους τέσσερις κύριους δείκτες βραχυπρόθεσμων στατιστικών, α) Μέσος όρος αναθεώρ ησης (σχετικό 7

8 ος) γ) ς) δ) Βιομηχανική παραγωγή 0,1 0,2 0,7 0,2 Τιμές παραγωγού της βιομηχανίας (εγχώρια 0,4 αγορά) 0,0 0,0 0,1 Παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα 0,0 0,4 0,7 0,5 Όγκος λιανικού εμπορίου 0,0 0,2 0,4 0,5 α) Εποχικά διορθωμένοι ρυθμοί ανάπτυξης των δεικτών για τη ζώνη του ευρώ. β) Διαφορές μεταξύ ρυθμών ανάπτυξης στη δεύτερη και πρώτη δημοσίευση, μέσος όρος γ) Απόλυτες διαφορές μεταξύ ρυθμών ανάπτυξης στη δεύτερη και πρώτη δημοσίευση, μέσος όρος δ) Λόγος αναθεώρησης σε απόλυτες τιμές (3η στήλη) προς απόλυτο ρυθμό ανάπτυξης στη δεύτερη δημοσίευση (4η στήλη), μέσος όρος Οι διαφορές οφείλονται σε σφάλματα στρογγυλοποίησης. Σε απόλυτες τιμές (τρίτη στήλη) ο μέσος όρος αναθεωρήσεων κυμαίνεται μεταξύ μηδενός για τις τιμές παραγωγού στη βιομηχανία και 0,4 εκατοστιαίων μονάδων για την παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα. Οι διαφορές μεταξύ των δεικτών εξηγούνται κυρίως από διαφορετικές μεθόδους κατάρτισης και αναθεώρησης. Ενώ οι τιμές παραγωγού στη βιομηχανία συνήθως δεν αναθεωρούνται καθόλου, οι δείκτες παραγωγής μπορούν να αναθεωρηθούν ακόμη και αρκετά χρόνια μετά την πρώτη τους δημοσίευση. Οι μέσοι ρυθμοί ανάπτυξης (σε απόλυτες τιμές στη δεύτερη δημοσίευση) εμφανίζονται στη στήλη 4. Η τελευταία στήλη δείχνει τη σχέση μεταξύ αναθεώρησης του ρυθμού ανάπτυξης και του ίδιου του ρυθμού ανάπτυξης (τη στιγμή της δεύτερης δημοσίευσης). Ο αριθμός αυτός περιγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια την έκταση των αναθεωρήσεων, αφού υπάρχει διαφορά αν μια αναθεώρηση κατά x ποσοστιαίες μονάδες εφαρμοστεί σε έναν σχετικά υψηλό ή σχετικά χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης Προσβασιμότητα, σαφήνεια και διαθεσιμότητα μεταδεδομένων Στον τομέα των βραχυπρόθεσμων στατιστικών, η Eurostat δημοσιεύει 48 δελτία τύπου ετησίως, δηλαδή μια μηνιαία έκδοση για τους τέσσερις κύριους δείκτες (βιομηχανική παραγωγή, τιμές παραγωγού στη βιομηχανία, παραγωγή στον κατασκευαστικό τομέα και όγκος λιανικού εμπορίου). Τα περασμένα χρόνια όλα τα δελτία τύπου δημοσιεύτηκαν σύμφωνα με το πρόγραμμα. Όλα τα στοιχεία των ευρωπαϊκών βραχυπρόθεσμων στατιστικών είναι προσβάσιμα μέσω του δικτυακού τόπου της Eurostat και παρέχονται δωρεάν. Το τμήμα που είναι αφιερωμένο στις βραχυπρόθεσμες στατιστικές 10 παρέχει πρόσβαση σε ολόκληρη τη βάση δεδομένων των βραχυπρόθεσμων στατιστικών αλλά και σε σειρά προκαθορισμένων στατιστικών πινάκων. Επιπλέον, το ειδικό αυτό τμήμα παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη νομική βάση των βραχυπρόθεσμων στατιστικών και περιέχει πολλές μεθοδολογικές δημοσιεύσεις. Μέσω του ειδικού αυτού τμήματος παρέχεται επίσης πρόσβαση σε μεταδεδομένα για τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ΕΕ καθώς και σε εθνικά μεταδεδομένα σχετικά με τους διάφορους δείκτες βραχυπρόθεσμων στατιστικών. Συνοπτικά άρθρα για το σύνολο των δεικτών βραχυπρόθεσμων στατιστικών, καθώς και πολυάριθμα άρθρα για το μεθοδολογικό πλαίσιο δημοσιεύονται στο Statistics Explained, μια

9 διαδικτυακή πλατφόρμα τύπου «wiki» 11. Στο παρελθόν, μεγάλος αριθμός άρθρων σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές είχαν δημοσιευθεί στο Statistics in Focus. 4. ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο υπολογισμός του κόστους (για τα στατιστικά συστήματα, που συλλέγουν, επεξεργάζονται και διαδίδουν τα στοιχεία) και της επιβάρυνσης (για τις επιχειρήσεις, που παρέχουν τα στοιχεία) που προκύπτουν από τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές αποδείχτηκε ότι είναι εξαιρετικά δύσκολος. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, οι στατιστικές υπηρεσίες εφαρμόζουν διαφορετικές μεθόδους για τη συλλογή στοιχείων και την παραγωγή στοιχείων. Για παράδειγμα, οι πηγές στοιχείων ποικίλλουν: ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν στοιχεία από έρευνες, άλλες βασίζονται σε δευτερογενείς διοικητικές πηγές και άλλες συνδυάζουν στοιχεία από έρευνες και διοικητικά στοιχεία. Οι μέθοδοι έρευνας και τα εργαλεία συλλογής στοιχείων επίσης διαφέρουν. Κατά συνέπεια, οποιαδήποτε σύγκριση των εκτιμήσεων για το κόστος και την επιβάρυνση, μεταξύ κρατών μελών, απαιτεί τη μεγαλύτερη προσοχή. Επιπλέον, κατά την αξιολόγηση του κόστους και της επιβάρυνσης που σχετίζονται με τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η πλευρά του οφέλους, δεδομένου ότι τα στοιχεία αυτά παρέχουν μια σημαντική βάση για άλλες στατιστικές (ιδίως για τους εθνικούς λογαριασμούς). Σύμφωνα με τα στοιχεία σχετικά με την επιβάρυνση, τα οποία έχουν συλλεγεί από τα κράτη μέλη κατά το παρελθόν, μια μέση επιχείρηση πρέπει να αφιερώσει περίπου 20 λεπτά τον μήνα για να συμμορφωθεί με τις στατιστικές απαιτήσεις για τη συλλογή των στοιχείων παραγωγής (βιομηχανία και κατασκευές), ενώ είναι ευκολότερο να παράσχει τα στοιχεία για τον κύκλο εργασιών (5 έως 10 λεπτά τον μήνα) και τα στοιχεία για τις τιμές, για τα οποία αφιερώνει περίπου 15 λεπτά τον μήνα. Τα αριθμητικά αυτά στοιχεία αποτελούν, ωστόσο, μόνον κατά προσέγγιση ενδείξεις, δεδομένου ότι οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών είναι αρκετά μεγάλες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι η στατιστική επιβάρυνση έχει μειωθεί ελαφρά κατά τα τελευταία έτη. Όλο και περισσότερες στατιστικές υπηρεσίες διευκολύνουν την παροχή στοιχείων από επιχειρήσεις, π.χ. μέσω της ηλεκτρονικής συλλογής αντί των ερευνών με ερωτηματολόγια σε χαρτί. Οι στατιστικές υπηρεσίες προσπαθούν, επίσης, να μειώσουν το μέγεθος του δείγματος και βασίζονται, όπου είναι δυνατόν, σε διοικητικά στοιχεία. 5. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ Από το 2000, το μερίδιο της βιομηχανίας και του κατασκευαστικού τομέα στην προστιθέμενη αξία του συνόλου της οικονομικής δραστηριότητας μειώθηκε από 34,0 % σε 30,5 %. Την ίδια περίοδο, το μερίδιο των εμπορικών υπηρεσιών (εξαιρουμένων των τραπεζικών και ασφαλιστικών υπηρεσιών) αυξήθηκε από 41,0 % σε 45,6 % 12. Για να αντικατοπτρίζεται επαρκώς η αυξημένη σημασία του τομέα των υπηρεσιών στις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, η Eurostat, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και μετά από διεξοδικές διαβουλεύσεις με βασικούς χρήστες, εκπόνησε πρόταση για συνολική διεύρυνση και βελτίωση της νομικής βάσης για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές, με στόχο την καλύτερη κάλυψη του τομέα των υπηρεσιών Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, αλυσωτοί δείκτες όγκου, Eurostat, εθνικοί λογαριασμοί, ίδιοι υπολογισμοί. 9

10 Αυτή η αποκαλούμενη «δέσμη για τις βραχυπρόθεσμες στατιστικές» αποτελεί μέρος της πρότασης κανονισμού-πλαισίου για την ενσωμάτωση των στατιστικών για τις επιχειρήσεις (FRIBS), πρόταση την οποία ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 6 Μαρτίου μαζί με μια εκτενή εκτίμηση επιπτώσεων 14. Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρόταση για τον κανονισμό FRIBS, στο σύνολο των δεικτών των βραχυπρόθεσμων στατιστικών θα συμπεριληφθεί δείκτης για τον κλάδο παροχής υπηρεσιών (συμπεριλαμβανομένων των χρηματοπιστωτικών και των δημόσιων υπηρεσιών). Επιπλέον, το πεδίο του κλάδου υπηρεσιών που καλύπτεται από διαφορετικούς δείκτες βραχυπρόθεσμων στατιστικών θα ενοποιηθεί. Ο νέος δείκτης της παραγωγής στον κλάδο παροχής υπηρεσιών (ISP) θα έχει μηνιαία περίοδο αναφοράς και θα πρέπει να είναι διαθέσιμος 60 ημέρες μετά την περίοδο αναφοράς. Πέρα από τη βελτίωση της κάλυψης του κλάδου παροχής υπηρεσιών, οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές θα εξορθολογιστούν και θα ενοποιηθούν από διάφορες άλλες απόψεις, π.χ. όσον αφορά τις προθεσμίες διαβίβασης, τη χρήση στατιστικών μονάδων και τον ορισμό τάξεων μεγέθους των χωρών. Οι προτεινόμενες αλλαγές θα εξασφαλίσουν ότι οι βραχυπρόθεσμες στατιστικές θα εξακολουθήσουν να εκπληρώνουν τον σκοπό τους που είναι η ορθή και επαρκής μέτρηση των εξελίξεων του οικονομικού κύκλου σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Τα πρόσθετα στοιχεία για τις υπηρεσίες θα δώσουν επίσης τη δυνατότητα στη Eurostat να δημοσιεύσει έναν νέο δείκτη της συνολικής παραγωγής PDF. 10