Εφαρμοσμένη ενζυμική κινητική

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εφαρμοσμένη ενζυμική κινητική"

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Εφαρμοσμένη ενζυμική κινητική 2.1 Kινητικη της Eνζυμικης AντιδρασΕΩσ Tα ένζυμα, ως καταλύτες, ελαττώνουν δραστικά τον απαιτούμενο χρόνο για την επίτευξη του σημείου ισορροπίας της αντιδράσεως, χωρίς να μεταβάλλουν τη θέση της και χωρίς να τροποποιούνται τα ίδια κατά τρόπο μη αντιστρέψιμο. Αυτό επιτυγχάνεται, αφενός με το να δεσμεύουν το υπόστρωμα σε μία καταλυτικά κρίσιμη για κάθε ένζυμο κοιλότητα που ονομάζεται ενεργός περιοχή (active site) ή ενεργό κέντρο (active centre), και αφετέρου, συνήθως, να μειώνουν την ελεύθερη ενέργεια που αντιστοιχεί στη μεταβατική κατάσταση του συμπλόκου ενζύμου-υποστρώματος (ES), γεγονός που οδηγεί σε μείωση και την αντίστοιχη ενέργεια ενεργοποιήσεως (ΔG ++ ), συγκριτικά με την απαιτούμενη ενέργεια απουσία ενζύμου. Για τη μελέτη και κατανόηση της ενζυμικής αντιδράσεως, βοηθάει η γνώση των κατωτέρω κριτηρίων (τα αντίστοιχα μέτρα των οποίων εμφανίζονται σε παρένθεση), η σημασία των οποίων εξαρτάται από τη συγκεκριμένη ενζυμική εφαρμογή: ταχύτητα αντιδράσεως (δραστικότητα και ποσότητα ενζύμου), έκταση αντιδράσεως (σταθερά ισορροπίας), διάρκεια ενζυμικής δραστικότητας (σταθερότητα ενζύμου). H διάρκεια βιομηχανικών βιοκαταλυτικών αντιδράσεων κυμαίνεται από μερικά λεπτά έως μερικές ημέρες. Ενώ θεωρητικά ως κύριος στόχος θεωρείται η μεγιστοποίηση της ποσότητας του προϊόντος εις βάρος του παράγοντα χρόνου αντιδράσεως, στην πράξη η βιομηχανία ενδιαφέρεται ο συνολικός χρόνος της ενζυμικής αντιδράσεως να είναι ρεαλιστικός και η διεργασία να ολοκληρώνεται γρήγορα. Αυτό, αναγκαστικά, συνεπάγεται τον σχεδιασμό ταχύτερης ολικής αντιδράσεως. Η συνολική ενζυμική αντίδραση, γενικά, διακρίνεται σε τρεις φάσεις: Φάση I: φάση ενάρξεως (initiation phase), η οποία διαρκεί από δέκατα του δευτερολέπτου έως λίγα δευτερόλεπτα (Σχήμα 2.1). Φάση II: φάση σταθεροποιημένης καταστάσεως (steady-state), στην οποία

2 14 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA ΣΧΗΜΑ 2.1 Εξέλιξη ενζυμικής αντιδράσεως, κατά την οποία χρησιμοποιείται ως μέτρο η συγκέντρωση σε συνάρτηση με τον χρόνο. Διακρίνονται η φάση ενάρξεως (Ι) και η φάση σταθεροποιημένης καταστάσεως (ΙΙ). Ε = ένζυμο, ES = σύμπλοκο ενζύμου-υποστρώματος, P = προϊόν, S = υπόστρωμα. αντιστοιχεί η αρχική ταχύτητα ενζυμικής αντιδράσεως u o (initial reaction rate) (Σχήμα 2.1). Φάση III: Mη γραμμική φάση (non linear phase), η οποία αποτελεί το κύριο τμήμα της ενζυμικής αντιδράσεως και διαρκεί μέχρι τη λήξη της (Σχήμα 2.2), τυπικά, την επίτευξη του σημείου ισορροπίας. Στη βιομηχανική ενζυμική τεχνολογία, οι φάσεις I και II θεωρούνται ως μία φάση, απλούστευση η οποία προφανώς δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. H φάση II είναι χρήσιμη για τη μέτρηση της ενζυμικής δραστικότητας, καθώς και για τον σχεδιασμό νέων ενζυμικών διεργασιών, ενώ η φάση III συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των ενζυμικών βιομηχανικών εφαρμογών Φάση I : έναρξη της ενζυμικής αντιδράσεως H έναρξη κάθε ενζυμικής αντιδράσεως σηματοδοτεί τον σχηματισμό του συμπλόκου ενζύμου-υποστρώματος (Brown, 1902 και Henri, 1903), το οποίο ακολούθως διασπάται σε προϊόν και σε αρχικό ένζυμο, σύμφωνα με το πρότυπο ισορροπίας όπου, [S [E [ES [P k 1, k 2, k 1 [S + [E #4 [ES ß B [P + [E k 2 συγκέντρωση υποστρώματος συγκέντρωση ελεύθερου ενζύμου συγκέντρωση συμπλόκου ενζύμου-υποστρώματος συγκέντρωση προϊόντος σταθερές ταχύτητας των αντίστοιχων αντιδράσεων. O σχηματισμός του συμπλόκου ES, χαρακτηριστικό της φάσης Ι, θεωρείται ως αντιστρεπτή διαδικασία, επειδή αυτό βρίσκεται σε παρόμοιο ενεργεια-

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 15 κό επίπεδο με τα συστατικά S και E. Αργότερα, το σύμπλοκο ES διασπάται σε προϊόν P και σε ελεύθερο ένζυμο E, διαδικασία εξώθερμη και, γενικά, μη αντιστρεπτή. Το στάδιο διασπάσεως του ES σε P και Ε θεωρείται ότι ελέγχει την ταχύτητα της ολικής αντιδράσεως (αποτελεί δηλαδή το λεγόμενο rate-limiting step). Όπως φαίνεται στο Σχήμα 2.1., κατά την έναρξη της αντιδράσεως (φάση Ι), η συγκέντρωση του ελεύθερου ενζύμου [Ε, που συνήθως είναι πολύ μικρότερη από τη συγκέντρωση του υποστρώματος [S, ελαττώνεται γρήγορα και προσεγγίζει το μηδέν, ενώ παράλληλα παρατηρείται αύξηση και σταθεροποίηση της συγκεντρώσεως του συμπλόκου [ES. Το τελευταίο γεγονός οφείλεται στο ότι σταδιακά αποκαθίσταται δυναμική ισορροπία, γεγονός που σηματοδοτεί την έναρξη της φάσης II (σταθεροποιημένης [ES) Φάση II : σταθεροποιημένη κατάσταση Αρχική ταχύτητα αντιδράσεως (u 0 ). Tα αντιδρώντα συστατικά βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία και το σύστημα λειτουργεί σε σταθεροποιημένη μορφή. Αυτή θεωρείται η απλούστερη περίπτωση με βάση την οποία είναι δυνατόν να κατασκευαστεί ένα πρότυπο (μοντέλο) ενζυμικής κινητικής. Αυτό, ακολούθως, μπορεί να τροποποιείται κατάλληλα, ώστε να εφαρμοσθεί και στη φάση III. Tο εν λόγω κινητικό πρότυπο θα περιγράφει την ολική ενζυμική αντίδραση και θα επιτρέπει, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, τον ποσοτικό υπολογισμό του παραγόμενου προϊόντος ή του καταναλισκόμενου υποστρώματος. H ταχύτητα (u) της αντιδράσεως, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ισούται με την κλίση της εφαπτομένης της καμπύλης του Σχήματος 2.2 κατά την αντίστοιχη χρονική στιγμή, δηλαδή d [S d [P u = = dt dt Χαρακτηριστικό της φάσης II είναι η γραμμική σχέση μεταξύ συγκεντρώσεως υποστρώματος και χρόνου, γεγονός που οδηγεί στη μέγιστη κλίση της καμπύλης του Σχήματος 2.2 (ευθεία που αντιστοιχεί στο σκιασμένο τμήμα). H κλίση αυτή ισούται με την αρχική ταχύτητα αντιδράσεως u 0 (initial reaction rate), η ΣΧΗΜΑ 2.2 Εξέλιξη ενζυμικής αντιδράσεως. Οι φάσεις Ι και ΙΙ αντιστοιχούν στο σκιασμένο τμήμα της καμπύλης, ενώ η φάση ΙΙΙ στο μη γραμμικό. Η κλίση της εφαπτομένης σε οποιοδήποτε σημείο της καμπύλης ισούται με την ταχύτητα της αντίδρασης στο σημείο αυτό. S = υπόστρωμα, t = χρόνος.

4 16 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA οποία παραμένει σταθερή ως προς το χρόνο, για σταθερή συγκέντρωση ενζύμου. Καθώς η αντίδραση εξελίσσεται και το υπόστρωμα μετατρέπεται σε προϊόν (Σχήμα 2.2), η μείωση της συγκεντρώσεως του υποστρώματος και η αντίστοιχη αύξηση της συγκεντρώσεως του προϊόντος, τελικά, περιορίζει την ταχύτητα αντιδράσεως, με αποτέλεσμα την είσοδο του συστήματος στη φάση III. H ταχύτητα της ενζυμικής αντιδράσεως εκφράζεται ποσοτικά τόσο με απόλυτες χημικές μονάδες (π.χ. μmol min 1 ) όσο και με φυσικές μονάδες (π.χ. μεταβολή οπτικής απορρόφησης ανά μονάδα χρόνου). Επίδραση της συγκεντρώσεως υποστρώματος στην αρχική ταχύτητα αντιδράσεως, σταθερά Michaelis-Menten ( ) και μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως ( ). Πειραματικά διαπιστώνεται ότι η επίδραση της αρχικής συγκεντρώσεως υποστρώματος [S 0 επί της αρχικής ταχύτητας αντιδράσεως [u 0, για σταθερή συγκέντρωση ενζύμου, περιγράφεται από ορθογώνια υπερβολή (Σχήμα 2.3) η οποία ακολουθεί τη γενική σχέση (α u 0 ).(S + β) = σταθερό (α και β σταθερές). Σημειώνεται ότι επειδή προσδιορίζεται η u 0 και [S [E, έπεται ότι [S 0 = [S. Η κινητική συμπεριφορά του συστήματος ποικίλει ανάλογα με την τιμή της συγκέντρωση του υποστρώματος, ως κατωτέρω. (α) Χαμηλή τιμή [S. Η u 0 εμπίπτει στο γραμμικό τμήμα της καμπύλης (Σχήμα 2.3, σκιασμένο) και είναι ευθέως ανάλογη προς την [S, οπότε η κινητική είναι πρώτης τάξεως. Αυτό έχει πρακτική σημασία αφού, υπό ελεγχόμενες πειραματικές συνθήκες, καθίσταται δυνατός ο προσδιορισμός της συγκεντρώσεως υποστρωμάτων του ενζύμου σε δείγματα. Επίσης, η κινητική των ενζύμων σε χαμηλή [S είναι χρήσιμη για εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την αποδοτικότητα των ενζύμων στο μεταβολισμό του κυττάρου. (β) Υψηλή τιμή [S. Η u 0 είναι ανεξάρτητη από την [S (Σχήμα 2.3, τμήμα καμπύλης σχεδόν παράλληλο του άξονα των τιμών [S), οπότε η κινητική είναι μηδενικής τάξεως. Στην περίπτωση αυτή, επειδή ( είναι η συνολική συγκέντρωση ενζύμου και ίση προς [Ε + [ΕS), η ισορροπία ευνοεί το σχηματισμό του συμπλόκου ES, οπότε η συγκέντρωση του ελεύθερου ενζύμου [Ε 0 και συνεπώς = [ES. Αυτό, όπως θα διαπιστω- ΣΧΗΜΑ 2.3 Γραφική παράσταση της αρχικής ταχύτητας ενζυμικής αντιδράσεως u 0 έναντι της αρχικής συγκεντρώσεως υποστρώματος ([S 0 ). = σταθερά Michaelis- Menten, = μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως.

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 17 θεί αργότερα οδηγεί στη σχέση u 0 = = ( = μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως) (σχέση 2.6), χρήσιμη για το σχεδιασμό και τη λειτουργία βιομηχανικών ενζυμικών αντιδράσεων. Επίσης, σε συνθήκες κορεσμού του ενζύμου από υπόστρωμα ώστε και κινητικής μηδενικής τάξεως, είναι δυνατός ο προσδιορισμός των ενζυμικών μονάδων σε δείγματα. (γ) Ενδιάμεση τιμή [S 0. Η κινητική μεταπίπτει σταδιακά από πρώτη σε μηδενική τάξη. Με δεδομένο ότι μετράμε u 0, το σύστημα λειτουργεί σε (ισχύει για τις περισσότερες βιομηχανικές εφαρμογές ενζύμων), και [Ρ 0, είναι δυνατόν να υποθέσουμε είτε ότι περιοριστικός παράγων της ολικής αντιδράσεως είναι η διάσπαση του ES σε P + Ε ( < k 2 ), είτε ότι [ES = σταθερή. Η πρώτη υπόθεση έγινε από τους Michaelis και Menten (1913), ενώ η δεύτερη από τους Briggs και Haldane (1925) οι οποίοι και διατύπωσαν τη θεωρία της σταθεροποιημένης καταστάσεως (steady-state). Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, σε κάθε χρονική στιγμή, η ταχύτητα (ρυθμός) σχηματισμού του συμπλόκου ES είναι ίση προς την ταχύτητα (ρυθμό) διασπάσεώς του προς S, E και P, δηλαδή d[es/dt = 0, οπότε η [ES παραμένει σταθερή. Συνεπώς, σύμφωνα με τα ανωτέρω και το πρότυπο ισορροπίας της ενότητας 2.1.1, έπεται ότι k 1 [E[S = (k 2 + )[ES (2.1) και εάν συμβολίσουμε τον παράγοντα (k 2 + )/ k 1 με, ισχύει ότι: [ES [E = ßßßß (2.2) [S Εάν υποτεθεί ότι η ενζυμική δραστικότητα παραμένει σταθερή, οι συγκεντρώσεις του συνολικού ενζύμου, του ελεύθερου ενζύμου [E και του συμπολοκοποιημένου ενζύμου [ES συνδέονται, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, με τη σχέση Aπό τις σχέσεις (2.2) και (2.3) έπεται ότι = [E + [ES (2.3) [Ε t [ES = ßßßßß (2.4) 1 + ßß [S Σύμφωνα με το ίδιο πρότυπο ισορροπίας (ενότητα 2.1.1), η αρχική ταχύτητα αντιδράσεως είναι u 0 = [ES (2.5) η δε μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως στην οποία μπορεί να οδηγηθεί X [ES = ) είναι = (2.6) Aντικαθιστώντας τη σχέση (2.4) στη σχέση (2.5), λαμβάνουμε τη σχέση

6 18 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA [S u 0 = ßßßßß = ßßßßßß (2.7) [S + K 1 + ßß m [S η οποία, εάν ληφθεί υπ όψιν η σχέση (2.6), διαμορφώνεται ως εξής: [S u 0 = ßßßßß (2.8) [S + H σχέση (2.8) είναι χρήσιμη για να περιγράψει την ενζυμική κινητική της φάσης ΙΙ, και είναι η ίδια με εκείνην των Michaelis και Menten, με τη διαφορά ότι προκύπτει χωρίς να γίνεται η παραδοχή k 2, που δεν ισχύει πάντα. Eάν αντικατασταθεί στη σχέση (2.8) το u 0 με /2, η εξισώνεται προς [S. Δηλαδή, αριθμητικά η ισούται με εκείνη την (αρχική) συγκέντρωση υποστρώματος για την οποία η ταχύτητα αντιδράσεως είναι ίση προς το ήμισυ της μέγιστης ταχύτητας. H τιμή της σταθεράς Michaelis-Menten ( ) για τα περισσότερα βιομηχανικά ένζυμα κυμαίνεται μεταξύ 10 1 και 10 5 M. H φυσική σημασία της σταθεράς φαίνεται από τη σχέση = (k 2 + )/k 1 και επειδή συνήθως k 2, γίνεται η παραδοχή ότι = k 2 /k 1. Συνεπώς, όταν k 2, η ισούται με τη σταθερά διαστάσεως του συμπλόκου ενζύμου-υποστρώματος (ES) και αποτελεί μέτρο της συγγένειας που αναπτύσσεται μεταξύ τους, δηλαδή όσο μικρότερη είναι η τιμή της τόσο μεγαλύτερη είναι η συγγένεια μεταξύ των συστατικών του συμπλόκου και αντιστρόφως. Oι τιμές τις οποίες λαμβάνει η αποτελούν χρήσιμη πληροφορία για την εφαρμοσμένη ενζυμολογία και, κατ επέκταση, τη βιομηχανία που χρησιμοποιεί βιοκαταλύτες. Λόγου χάριν, στην περίπτωση κατά την οποία σε μια εφαρμογή εμφανίζεται πρόβλήμα χαμηλής διαλυτότητας του υποστρώματος, ώστε η μέγιστη εφικτή συγκέντρωσή του να περιορίζεται σε 0,1 και, παράλληλα, παρουσιάζει χαμηλή συγγένεια με το ένζυμο (άρα υψηλή ), η ενζυμική αντίδραση θα πραγματοποιηθεί μόνο με 0,09. Δύο πρακτικές λύσεις, ώστε να μειωθεί ο χρόνος καταλύσεως, θα ήταν η χρησιμοποίηση του ίδιου ενζύμου από άλλη, καταλληλότερη πηγή, ώστε αυτό να έχει μεγαλύτερη συγγένεια για το συγκεκριμένο υπόστρωμα (χαμηλότερη ), καθώς και η αύξηση της στην αντίδραση (Σχήμα 2.4, από σε 3 ). Yπολογισμός των και. Eάν γραφεί η σχέση (2.8) με τη μορφή διπλού αντιστρόφου, λαμβάνεται η σχέση (2.9), η οποία είναι χρήσιμη για τον υπολογισμό των και : 1 1 ßß = ßßßßß + ßßßß (2.9) u 0 [S H ανωτέρω σχέση περιγράφει την ευθεία η οποία προκύπτει εάν παραστήσουμε γραφικά τις τιμές 1/u 0 στον άξονα των τεταγμένων και 1/[S στον άξονα των τετμημένων (Σχήμα 2.4) είναι μια γραφική παράσταση γνωστή ως παράσταση των Lineweaver και Burk (1934). H κλίση της ευθείας είναι ίση προς /, ενώ το σημείο στο οποίο η ευθεία τέμνει τον άξονα των τεταγμένων είναι 1/ και το σημείο στο οποίο τέμνει τον άξονα των τετμημένων 1/. Oι τι-

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 19 ΣΧΗΜΑ 2.4 Γραφική παράσταση Lineweaver-Burk ή των διπλών αντιστρόφων της αρχικής ταχύτητας της ενζυμικής αντιδράσεως (u 0 ) έναντι της συγκέντρωσης του υποστρώματος ([S 0 ). Ε 0 = ολική συγκέντρωση ενζύμου, = σταθερά Michaelis-Menten, = μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως. μές u 0 προσδιορίζονται πειραματικά, ενώ οι τιμές [S 0 είναι δεδομένες άρα, μέσω της γραφικής παράστασης υπολογίζονται οι τιμές των και. H ακρίβεια των τιμών και που προκύπτουν από τη γραφική παράσταση των διπλών αντιστρόφων είναι συζητήσιμη. (α). Λογισμικά πακέτα χάραξης ευθειών δίνουν μεγαλύτερο βάρος σε σημεία ζευγών (u 0,[S) που αντιστοιχούν σε χαμηλές τιμές [S, οι οποίες έχουν μεγαλύτερο πειραματικό σφάλμα (δυσκολότερος ο ακριβής υπολογισμός χαμηλών αρχικών ταχυτήτων). (β). Τυχόν πειραματικά σφάλματα μεγεθύνονται ανισόροπα, λόγω των χρησιμοποιούμενων αντίστροφων τιμών. (γ). Απόκλιση από τη γραμμικότητα είναι δυσκολότερα αντιληπτή, συγκριτικά με άλλες γραφικές παραστάσεις (π.χ. Hanes, Hofstee). Εντούτοις, αυτή είναι η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη γραφική παράσταση υπολογισμού των και. Eπίδραση της συγκεντρώσεως ενζύμου στην ταχύτητα αντιδράσεως. Στις περισσότερες ενζυμικές βιομηχανικές εφαρμογές, η συγκέντρωση υποστρώματος στην οποία καλείται να δράσει το ένζυμο είναι, για διάφορους λόγους, δεδομένη και συνήθως υψηλή. Συνεπώς, η συγκέντρωση του ενζύμου είναι εκείνη η οποία τελικά πρέπει να ρυθμισθεί κατάλληλα ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή ταχύτητα αντιδράσεως επί δεδομένης συγκεντρώσεως υποστρώματος. Με βάση τα ανωτέρω, η παρούσα ενότητα εστιάζει στην επίδρασης της συγκεντρώσεως του ενζύμου επί της ταχύτητας αντιδράσεως για σταθερή και γνωστή συγκέντρωση υποστρώματος. Κατ αρχή, θα πρέπει να καθοριστούν οι συμφέρουσες συνθήκες προσδιορισμού του ενζύμου (δραστικότητας). Ειδικότερα, ο προσδιορισμός πρέπει να πραγματοποιείται σε υψηλή (ως προς ) συγκέντρωση υποστρώματος (άρα, είναι χρήσιμη η γνώση της ) και να βασίζεται σε αρχική ταχύτητα αντιδράσεως (u 0 ). Αυτές οι συνθήκες είναι απαραίτητες προκειμένου να προσδιοριστεί το μέγιστο αποτέλεσμα το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει το ένζυμο, εξασφαλίζοντας τον ορθό προσδιορισμό της συνολικής ποσότητας του ενζύμου στο δείγμα. Tούτο εξηγείται στο Σχήμα 2.5, στο οποίο περιγράφεται η εξάρτηση μεταξύ ταχύτητας (u) της ενζυμικής αντιδράσεως και της ολικής συγκεντρώ-

8 20 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA ΣΧΗΜΑ 2.5 Γραφική παράσταση της ταχύτητας ενζυμικής αντιδράσεως έναντι της ολικής συγκέντρωσης ενζύμου [Ε t για σταθερή συγκέντρωση υποστρώματος. Οι μετρήσεις της ταχύτητας πραγματοποιούνται σε χρόνους t 0, t 1, t ν. σεως ενζύμου (Ε t ), υπό σταθερή συγκέντρωση υποστρώματος και για μετρήσεις της ταχύτητας σε διάφορους χρόνους αντιδράσεως. Oι τιμές των μετρήσεων οι οποίες έγιναν σε χρόνο πλησίον του t 0, δηλαδή αμέσως μετά την έναρξη της αντιδράσεως, αντιστοιχούν στην αρχική ταχύτητα u 0 και η συνάρτησή τους με την [Ε t της αντιδράσεως είναι γραμμική. Συνεπώς, μόνον οι μετρήσεις ταχύτητας σε χρόνους αντιδράσεως πλησίον του χρόνου t 0 παρέχουν ορθή και μέγιστη ποσοτική εκτίμηση του ενζύμου, ενώ μετρήσεις που γίνονται σε άλλους χρόνους υποτιμούν την [Ε t. H σχέση (2.7) είναι χρήσιμη διότι συνδέει την συνολική συγκέντρωση ενζύμου [Ε t με την αρχική ταχύτητα αντιδράσεως u 0 με παρουσία οποιασδήποτε συγκεντρώσεως υποστρώματος [S και περιέχει τις σταθερές και. (α) Eάν υποθέσουμε ότι [S, η σχέση (2.7) γίνεται u 0 = =. Συνεπώς, η u 0 σχετίζεται γραμμικά με την με σταθερά αναλογίας ίση προς, είναι δε ανεξάρτητη από την [S. Στην περίπτωση αυτή, η σταθερά ταχύτητας αντιδράσεως ελέγχει την ταχύτητα της ολικής αντιδράσεως, οπότε στην περίπτωση αυτή ονομάζεται και σταθερά καταλύσεως (k cat ), έχει δε φυσική σημασία και αποτελεί σταθερά τού ενζύμου υπό συγκεκριμένες συνθήκες καταλύσεως. Ειδικότερα, η k cat εκφράζει τον αριθμό των μορίων υποστρώματος που καταλύονται ανά μονάδα χρόνου (συνήθως δευτερόλεπτα) από ποσότητα ενζύμου που αντιστοιχεί σε μια ενεργό περιοχή, δηλαδή ισούται με τον λεγόμενο αριθμό μετατροπής ή ανακυκλίσεως (turnover number) του ενζύμου. Oι τιμές του αριθμού μετατροπής είναι ενδεικτικές της ικανότητας της ενεργού περιοχής να λειτουργεί με χαμηλή (π.χ. 0,5 s 1 για τη λυσοζύμη) ή υψηλή (π.χ s 1 για την καρβονική ανυδράση) ταχύτητα καταλύσεως. Ωστόσο, το εάν το ένζυμο λειτουργήσει με την όποια k cat, τελικά εξαρτάται από τις τιμές των και [S (βλέπε κατωτέρω). (β) Όταν η [S λαμβάνει ενδιάμεσες τιμές, σύμφωνα με τη σχέση (2.7), η u 0 σχετίζεται επίσης ευθέως με την, με σταθερά αναλογί-

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 21 ας η οποία εξαρτάται από τις, [S και. (γ) Tέλος, όταν [S!, τότε [ES 0, οπότε [E και η ταχύτητα αντιδράσεως περιγράφεται από τη σχέση (2.10) που αποτελεί απλοποιημένη μορφή της (2.7) u0 [S (2.10) k m Συνεπώς, και στην περίπτωση αυτή, η u 0 σχετίζεται ευθέως με την συγκέντρωση του ενζύμου, με σταθερά αναλογίας η οποία εξαρτάται από την [S και τον λόγο / (ονομάζεται σταθερά εξειδικεύσεως k Α του ενζύμου). Με βάση τα ανωτέρω, συμπερασματικά, ισχύουν τα εξής: (i) Η ταχύτητα αντιδράσεως u 0 σχετίζεται ευθέως με τη συγκέντρωση του ενζύμου. Η σταθερά αναλογίας εξαρτάται από τη σταθερά. (ii) Σε υψηλές τιμές [S, η (ή k cat ) δεν επηρεάζεται από τις [S και. (iii) Σε ενδιάμεσες τιμές [S, η επηρεάζεται από τις [S και και η επίδραση στη συνάρτηση u 0 vs παρέχεται από τη σχέση (2.7). (iv) Σε χαμηλές τιμές [S, η επίσης επηρεάζεται από τις [S και, ωστόσο το ένζυμο βρίσκεται κυρίως σε ελεύθερη μορφή και η επίδραση στη συνάρτηση u 0 vs [E παρέχεται από τη σχέση (2.10). (v) ενώ και αποτελούν σταθερές κάθε ενζύμου υπό συγκεκριμένες πειραματικές συνθήκες, η δεν αποτελεί σταθερά, αλλά εξαρτάται από την συγκέντρωση του ενζύμου. Φυσιολογική αποδοτικότητα (PE) ενζύμου. Στα πλαίσια της βιομηχανικής ενζυμικής καταλύσεως, επιθυμούμε τη χρησιμοποίηση ενζύμου που να εξασφαλίζει υψηλή ταχύτητα καταλύσεως για μια συγκεκριμένη δόση ενζύμου, οπότε έτσι επιτυγχάνεται το μέγιστο αποτέλεσμα με τη δυνατόν μικρότερη ποσότητα ενζύμου. Προφανώς, στην περίπτωση κατά την οποία η λειτουργούσα ταχύτερη διεργασία αντιδράσεως επιτυγχάνεται από ένζυμο μεγαλύτερης (k cat ), σταθερά η οποία, στην περίπτωση αυτή, αποτελεί το κριτήριο επιλογής του ενζύμου μεταξύ διαφόρων υποψηφίων βιοκαταλυτών. Ωστόσο, σε βιομηχανικές εφαρμογές καταλύσεως συγκεκριμένων υποστρωμάτων, συχνά είτε το ένζυμο καλείται να λειτουργήσει σε ενδιάμεσες τιμές συγκεντρώσεως υποστρώματος, είτε τα ένζυμα που υπάρχουν διαθέσιμα για τη συγκεκριμένη εφαρμογή εμφανίζουν μέτρια συγγένεια για το υπόστρωμα (χαμηλός λόγος [S/ ). Στη περίπτωση αυτή, η επιλογή του καταλληλότερου ενζύμου γίνεται με βάση την φυσιολογική αποδοτικότητα (physiological efficiency, PE) του ενζύμου. Αυτή ορίζεται ως ο λόγος / (και κατ επέκταση k cat/ ) για κάθε ένζυμο, και υπολογίζεται χρησιμοποιώντας συγκεκριμένη ποσότητα αραιού ενζυμικού δείγματος/εκχυλίσματος. Η PE, περιέχοντας τη, επηρεάζεται από τις τιμές των και [E 0, οπότε αποτελεί χρήσιμο πρότυπο επιλογής ενζύμου για βιομηχανική εφαρμογή. Υψηλότερη τιμή PE υποδηλώνει αποδοτικότερο ένζυμο με το συγκεκριμένο υπόστρωμα (Πίνακας 2.1). Από τον πίνακα καθίσταται εμφανές ότι ταχύτερα ένζυμα είναι τα Ζ, Δ, Β με τις υψηλότερες τιμές k cat. Ωστόσο, εκ των τριών, το πλέον αποδοτικό είναι το ένζυμο Ζ που διαθέτει τη χαμηλότερη τιμή, άρα την υψηλότερη συγγένεια για το συγκεκριμένο υπόστρωμα, οδηγώντας στις υψηλότερες σχετικές τιμές PE (200x[S) και u 0 (9,52x[E 0 ).

10 22 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1. Επιλογή ενζύμου για βιομηχανική εφαρμογή καταλύσεως χρησιμοποιώντας ως κριτήριο τη φυσιολογική αποδοτικότητα (PE = k cat/ ) του ενζύμου. Οι τιμές αποδίδονται σχετικά ως προς την εφαρμοζόμενη συγκέντρωση υποστρώματος [S, και οι τιμές k cat αποδίδονται ως προς την k cat του ενζύμου Α. H σχετική τιμή της u 0 υπολογίζεται από τη σχέση 2.7. Ένζυμο k cat k cat/ u 0 Α x 0,50[S 2x[S 0,67x[E 0 Β 10x 0,50[S 20x[S 6,67x[E 0 Γ 2x 0,25[S 8x[S 1,6x[E 0 Δ 10x 0,25[S 40x[S 8,0x[E 0 Ε 2x 0,05[S 40x[S 1,91x[E 0 Z 10x 0,05[S 200x[S 9,52x[E Φάση III : μη γραμμικό και κύριο τμήμα της ενζυμικής αντιδράσεως Γενικευμένη εξίσωση της ταχύτητας αντιδράσεως και κλάσμα μετατροπής. Kατά τη φάση III, η αρχική ταχύτητα ελαττώνεται σταδιακά, άρα και ο λόγος d[s/dt λαμβάνει συνεχώς μικρότερες τιμές. Tούτο συμβαίνει ακόμη και όταν διατηρείται πλήρως η ενζυμική δραστικότητα, είναι δε ενδεικτικό της μείωσης της συγκεντρώσεως του υποστρώματος, της προσέγγισης του σημείου ισορροπίας και της έναρξης λειτουργίας της αντίστροφης αντιδράσεως. Όπως έχει ήδη επισημανθεί, τα ένζυμα, ως καταλύτες, αδυνατούν να επέμβουν και να μετατοπίσουν το σημείο ισορροπίας της αντιδράσεως. Mπορούν όμως να επιταχύνουν την διαδικασία επιτεύξεως της ισορροπίας. Στη βιομηχανία, συνήθως, η ενζυμική αντίδραση οδηγείται σε μέγιστη μετατροπή, ώστε να μεγιστοποιείται η απόδοση σε προϊόν, ή γενικότερα να ελέγχεται και να εξασφαλίζεται το εκάστοτε επιθυμητό ποσοστό μετατροπής. Προς τούτο πρέπει να είναι γνωστά η συγκέντρωση του ενζύμου και ο απαιτούμενος χρόνος προκειμένου υπόστρωμα γνωστής αρχικής συγκεντρώσεως [S 0, να μετατραπεί κατά συγκεκριμένη ποσότητα. Ας υποτεθεί ότι η [S 0 μεταβάλλεται μετά χρόνο t σε [S. Από τις γνωστές σχέσεις u = d[s/dt και (2.7) έπεται η σχέση και ολοκληρώνοντας τη σχέση dt = q1 + }} r d[s (2.11) [S dt = (1/S)d[S + d[s (2.12) στα διαστήματα t 0, t και [S 0, [S λαμβάνονται διαδοχικά οι σχέσεις t = ln([s 0 /[S) + ([S 0 [S) (2.13) [S 0 ([S 0 [S) + ln q r [S t = (2.14)

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 23 Aπό τη σχέση (2.14) φαίνεται ότι ο χρόνος που απαιτείται για να μετατραπεί ένα υπόστρωμα συγκεντρώσεως [S 0 σε [S, για δεδομένη και σταθερή ολική συγκέντρωση ενζύμου, εξαρτάται από τις σταθερές και. O λόγος ([S 0 [S)/[S 0 ορίζεται ως μετατροπή ή κλάσμα μετατροπής X (< 1), οπότε λαμβάνεται η σχέση (2.15) 1 ([S 0 Χ + ln q r 1 Χ t = (2.15) H σχέση (2.15), επίσης, επιτρέπει τον υπολογισμό της απαιτούμενης ποσότητας λειτουργικού ενζύμου ώστε να επιτευχθεί συγκεκριμένη μετατροπή X εντός επιθυμητού χρόνου t από γνωστή αρχική συγκέντρωση υποστρώματος [S 0. Σύγκριση αποδοτικότητας ενζύμων και λόγος / (1/PE). Aν στη σχέση (2.14) υποτεθεί ότι [S = [S 0 /2 και =, τότε t = t 1/2 οπότε [S t 1/2 = f p ln 2 + (2.16) 2 όπου t 1/2 είναι ο χρόνος υποδιπλασιασμού ή ημιζωής ενός συγκεκριμένου υποστρώματος με παρουσία ενζύμου. Για να γίνει σύγκριση μεταξύ ενζύμων γνωστής συγκεντρώσεως, προκειμένου να επιλεγεί το αποδοτικότερο με συγκεκριμένο υπόστρωμα, θα πρέπει κατά τους προσδιορισμούς να χρησιμοποιηθεί χαμηλή (ως προς ) συγκέντρωση υποστρώματος [S, ώστε προσεγγιστικά να ισχύει [S/2 0. Tότε η σχέση (2.16) λαμβάνει τη μορφή 1 t 1/2 = 0,7 (2.17) PE όπου ο λόγος / αποτελεί το αντίστροφο της φυσιολογικής αποδοτικότητας (1/PE) του ενζύμου. H σχέση (2.17) εφαρμόζεται στην κατά προσέγγιση σύγκριση της αποδοτικότητας ενζύμων με κάποιο συγκεκριμένο υπόστρωμα. Όσο μικρότερος είναι ο χρόνος ημιζωής του συγκεκριμένου υποστρώματος με παρουσία ενζύμου, τόσο μεγαλύτερη είναι η αποδοτικότητα του ενζύμου με το συγκεκριμένο υπόστρωμα. Xαρακτηριστικό του απλουστευμένου και εύκολου αυτού τρόπου συγκρίσεως ενζύμων μέσω του t 1/2 είναι ότι δεν προϋποθέτει τη γνώση των και. 2.2 Εκταση της Eνζυμικης Aντιδρασεωσ και Σταθερα Ισορροπιασ (K eq ). Πολλές ενζυμικές αντιδράσεις είναι και πρακτικά αντιστρέψιμες, συνεπώς, έχει νόημα ο προσδιορισμός της σταθεράς ισορροπίας K eq της αντιδράσεως. Στην περίπτωση αυτή, το πρότυπο ισορροπίας της ενότητας λαμβάνει τη μορφή

12 24 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA k 1 [E + [S #4 [ES #4 [E + [P. k 2 k 4 Σε κατάσταση ισορροπίας, οι ταχύτητες προς τις δύο κατευθύνσεις είναι ίσες, οπότε ισχύει ότι k 1 [E[S = k 2 [ES και k 4 [E[P = [ES, είναι δε k 1 Κ eq = (2.18) k 2 k 4 Eπειδή οι ταχύτητες προς κάθε κατεύθυνση δύσκολα προσδιορίζονται, η K eq εκφράζεται μέσω των και, όπως αυτές αντιστοιχούν στις δύο κατευθύνσεις αντιδράσεως (r = προς τα δεξιά και = προς τα αριστερά) (r) = = (2.19) ( ) k 2 k 2 επίσης (r) = (k 2 + )/k 1 και ( ) = (k 2 + )/k 4, άρα ( ) k 1 = (2.20) (r) k 4 Αντικαθιστώντας τις σχέσεις (2.19) και (2.20) στη σχέση (2.18), έπεται η σχέση (2.21) του Haldane, η οποία παρέχει τη σταθερά ισορροπίας μέσω των και : (r) ( ) Κ eq = (2.21) ( ) (r) Από αυτή καθίσταται εφικτός ο υπολογισμός της ποσοστιαίας συστάσεως και η αναλογία των προϊόντων στο σημείο ισορροπίας, γεγονός σημαντικό σε βιομηχανικές βιομετατροπές που εμπλέκονται ένζυμα. 2.3 Χημικοι Παραγοντεσ που Επηρεαζουν την Eνζυμικh Δραστικοτητα και Aντιδρaση Γενικά είναι αποδεκτό ότι μόνο μία μικρή περιοχή (ενεργός περιοχή) του συνολικού ενζυμικού μορίου εμπλέκεται άμεσα στην καταλυτική διεργασία, ένας δε κύριος ρόλος του υπόλοιπου μορίου είναι να διατηρεί την ενεργό περιοχή σε στερεοδιατάξεις καταλυτικά δραστικές, ώστε να δεσμεύει και δρα στα υποστρώματα. Συνέπεια τούτου είναι τα ένζυμα, στην πράξη, να εμφανίζουν δύο άριστες (βέλτιστες) συνθήκες. Μία που αφορά στη δομική σταθερότητα του μορίου γενικά, και μια που αφορά άμεσα στην καταλυτική ικανότητα (δραστικότητα) και αντικατοπτρίζει την κατάσταση στην ενεργό περιοχή. Οι δύο άριστες συνθήκες συνήθως δεν συμπίπτουν, μάλιστα δε, οι άριστες σταθερότητας παρουσιάζει πλατύτερο εύρος τιμών συγκριτικά με τις άριστες δραστικότητας.

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 25 Η σταθερότητα ενός ενζύμου έχει μεγάλη σημασία για τη βιομηχανική ενζυμολογία. Εκτός από τη δυνατότητα ακινητοποιήσεως (καθηλώσεως) του ενζύμου σε στερεά φάση (κεφάλαιο 5), σταθεροποίηση είναι δυνατόν να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας το ένζυμο σε περιβάλλον με αυξημένη συγκέντρωση υποστρώματος. Αυτό, συχνά, παρέχει τη δυνατότητα βιομηχανικής εφαρμογής του ενζύμου σε διεργασίες αυξημένης θερμοκρασίας, εάν παράλληλα χρησιμοποιηθεί υψηλή [S. Επίσης, ορισμένα μεταλλοϊόντα είναι δυνατόν να δράσουν, εκτός από ενεργοποιητές (activators) (ουσίες απαραίτητες για ενεργοποίηση του ενζύμου, ώστε να δρα καταλυτικά), και ως σταθεροποιητές (stabilizers). Λόγου χάριν, η α-αμυλάση από διαφορετικά βακτήρια εμφανίζει αυξανόμενη σταθερότητα για αυξανόμενη [Ca 2+ συναρτήσει του χρόνου επωάσεως. Ως αναστολείς (παρεμποδιστές, inhibitors) θεωρούνται ουσίες οι οποίες, σε χαμηλή συγκέντρωση, ελαττώνουν της ταχύτητα της ενζυμικής αντιδράσεως, έχοντας την ικανότητα να σχηματίζουν σύμπλοκα με το ένζυμο και να παρεμποδίζουν τη δράση του. Οι αναστολείς λειτουργούν εκλεκτικά, αλληλεπιδρώντας με λίγες και συγκεκριμένες θέσεις δέσμευσης επί του ενζυμικού μορίου. Oι αναστολείς διακρίνονται σε αντιστρεπτούς (reversible) και μη αντιστρεπτούς (irreversible). Oι αντιστρεπτοί αναστολείς δεσμεύονται κατά τρόπο αντιστρέψιμο με το ένζυμο, οπότε το τελευταίο μπορεί να ανακτήσει πλήρως τη δραστικότητά του όταν αφαιρεθεί ο αναστολέας. Ο βαθμός αναστολής της ενζυμικής αντιδράσεως παρουσία αναστολέα παραμένει σταθερός τουλάχιστον για το αρχικό στάδιο της αντιδράσεως, και εξαρτάται από τις συγκεντρώσεις αναστολέα, ενζύμου και υποστρώματος. Aντίθετα, οι μη αντιστρεπτοί αναστολείς δεσμεύονται κατά τρόπο μόνιμο (π.χ. σχηματισμός ομοιοπολικού δεσμού), οπότε το ένζυμο αδρανοποιείται, συνήθως, οριστικά. Στην κλασική ενζυμική κινητική διακρίνονται διάφορα είδη αντιστρεπτής αναστολής, π.χ. συναγωνιστική, ανταγωνιστική, μικτή, μη συναγωνιστική, μερική, υποστρώματος, προϊόντος και αλλοστερική. Όλες διακρίνονται μεταξύ τους μέσω κινητικής μελέτης που βασίζεται στην αρχική αντίδραση. Αντίθετα, στην εφαρμοσμένη ενζυμολογία το ενδιαφέρον εστιάζεται κυρίως στην ολική αντίδραση και την επίδραση του αναστολέα σε αυτή, πολύ λιγότερο δε στο μηχανισμό αναστολής. Τα πλέον ενδιαφέροντα είδη αντιστρεπτής αναστολής για την εφαρμοσμένη ενζυμολογία είναι αυτά που εξετάζονται στη συνέχεια. Σημειώνεται ότι στις περισσότερες ενζυμικές τεχνολογικές εφαρμογές, οι ουσίες που προκαλούν αναστολή είναι δυνατόν να ελεγχθούν και να απομακρυνθούν από το ενζυμικό περιβάλλον ή τουλάχιστον να μειωθεί δραστικά η παρεμπόδιση που προξενούν στην αντίδραση Yπόστρωμα και προϊόν ως αναστολείς του ενζύμου Δύο περιπτώσεις αναστολής του ενζύμου είναι αυτές που οφείλονται στην υψηλή συγκέντρωση είτε υποστρώματος, S, είτε προϊόντος, P. Αναστολή του ενζύμου από υπόστρωμα. H περίπτωση της ενζυμικής αναστολής από υπόστρωμα (substrate inhibition) είναι αντίστοιχη της ονομαζόμενης ανταγωνιστικής αναστολής (uncompetitive inhibition) ως προς το ότι υψηλή [S οδηγεί σε δέσμευση και δεύτερου μορίου υποστρώματος στο ενζυμικό μόριο, σύμφωνα με το ακόλουθο πρότυπο ισορροπίας

14 26 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA E + S #4 ES B E + P S 1 SES K s είναι η σταθερά αναστολής ή σταθερά διαστάσεως του συμπλόκου ενζύμου και υποστρώματος, SES, ισούται δε προς [ES[S/[SES και υπολογίζεται από τη γραφική παράσταση 1/u s προς [S (Σχήμα 2.6α), της οποίας το γραμμικό τμήμα, προεκτεινόμενο, τέμνει τον άξονα των τετμημένων ([S) στο σημείο K s. H ταχύτητα u s τής ενζυμικής αντιδράσεως σε αναστολή από υπόστρωμα δίδεται από τη σχέση [S u s = (2.22) [S + [S e1 + o K s Όταν η [S λαμβάνει χαμηλές τιμές, το φαινόμενο της αναστολής δεν εμφανίζεται, ο δε παράγων [S είναι αμελητέος και η σχέση (2.22) λαμβάνει τη συνηθισμένη μορφή (2.8). Aντίθετα, όταν η [S είναι υψηλή συγκριτικά με την, τότε αμελητέος καθίσταται ο παράγοντας και η σχέση (2.22) γίνεται u s = (2.23) [S 1 + K s από την οποία έπεται ότι η ταχύτητα αντιδράσεως ελαττώνεται καθώς αυξάνεται η [S. Tο φαινόμενο αυτό περιγράφεται στο Σχήμα 2.6β, σύμφωνα με το οποίο παρατηρείται σταδιακή ελάττωση της ταχύτητας αντιδράσεως καθώς η συγκέντρωση υποστρώματος αυξάνεται πέρα από την άριστη τιμή στην οποία αντιστοιχεί η μέγιστη ταχύτητα, άρα αυξάνεται και ο ελάχιστος απαιτούμενος χρόνος μετατροπής του υποστρώματος. Για τιμές [S μεγαλύτερες από την άριστη, το υπόστρωμα αρχίζει να συμπεριφέρεται ως αναστολέας της ενζυμικής δραστικότητας, ενώ για τιμές μικρότερες από την άριστη εμφανίζει κανονική συμπεριφορά. Aπό μια τέτοια απλή γραφική παράσταση προσδιορίζεται η άριστη τιμή της συγκεντρώσεως υποστρώματος για αντίδραση ενζύμου το οποίο εμφανίζει το φαινόμενο αναστολής από υπόστρωμα. O απαιτούμενος χρόνος t ώστε γνωστή αρχική συγκέντρωση υποστρώματος-αναστολέα [S 0 να μετατραπεί σε [S με παρουσία ενζύμου συγκεντρώσεως, υπολογίζεται από τη σχέση (2.24) [S 0 2 [S 2 [S 0 ([S 0 [S) + + ln e o 2K s [S t = (2.24) Aν η αρχική συγκέντρωση [S 0 είναι ίση με την άριστη τιμή (Σχήμα 2.6β), τότε ο υπολογιζόμενος χρόνος t θα είναι ο ελάχιστος. Ένα παράδειγμα το οποίο καταδεικνύει την πρακτική σημασία της ενζυμικής αναστολής από υπόστρωμα είναι η περίπτωση του αντιβιοτικού καρβοξυβενζυλο-πενικιλλίνη. Αν και υδρολύεται από το ένζυμο β-λακταμάση

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 27 Ά (πενικιλλινάση) και αδρανοποιείται ως αντιβιοτικό, τελικά, κατέστη το πρώτο αποτελεσματικό έναντι μολύνσεων από τον μικροοργανισμό Pseudomonas aeruginosa. Όταν χορηγείται με ένεση σε ικανές δόσεις, επιτυγχάνεται υψηλή συγκέντρωση στο αίμα. Tότε, λόγω του φαινομένου αναστολής από υπόστρωμα επί της β-λακταμάσης του μικροοργανισμού, επέρχεται μείωση της ενζυμικής δραστικότητας, με αποτέλεσμα το αντιβιοτικό να παραμένει στον οργανισμό του ασθενούς δραστικό επί μακρόν κατά του βακτηρίου. Ωστόσο, στη βιομηχανία, η ενζυμική αναστολή από υπόστρωμα συχνά αποτελεί σημαντικό πρόβλημα που απαγορεύει την εφαρμογή κατά το δυνατόν υψηλής [S 0, συνθήκη επιθυμητή σε πολλές περιπτώσεις αντιδράσεων βιομηχανικών βιομετατροπών. Αναστολή του ενζύμου από προϊόν. H περίπτωση της ενζυμικής αναστολής Ά από προϊόν (product inhibition) δεν αποτελεί πρόβλημα σε περιπτώσεις κατά τις οποίες σε κινητικές μελέτες λαμβάνεται η αρχική ταχύτητα, περιγράφεται δε από το εξής πρότυπο ισορροπίας ΣΧΗΜΑ 2.6 (α) Γραφική παράσταση του αντιστρόφου της ταχύτητας ενζυμικής αντιδράσεως (1/u s ) έναντι της συγκεντρώσεως υποστρώματος ([S) για αντίδραση ευρισκόμενη σε αναστολή από υπόστρωμα (β) Γραφική παράσταση της ταχύτητας ενζυμικής αντιδράσεως (u s ) έναντι της συγκεντρώσεως υποστρώματος ([S) για αντίδραση ευρισκόμενη σε αναστολή από υπόστρωμα. = μέγιστη ταχύτητα αντιδράσεως, Κ s = σταθερά διαστάσεως του συμπλόκου SES. E + S # 4 ES ßßB E + P 1 EP K p είναι η σταθερά αναστολής ή σταθερά διαστάσεως του συμπλόκου ενζύμου και προϊόντος, EP, και ισούται προς [E[P/[EP, η δε ταχύτητα u p τής ενζυμικής αντιδράσεως σε αναστολή από προϊόν δίδεται από τη σχέση [S u p = (2.25) [P [S + e1 + o K p Η ενζυμική αναστολή από το προϊόν αποτελεί εκλεκτική παρεμπόδιση της προς τα εμπρός (δεξιά) αντιδράσεως λόγω συσσώρευσης προϊόντος, και δεν

16 28 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA σχετίζεται με την μετακίνηση της θερμοδυναμικής ισορροπίας μεταξύ υποστρώματος και προϊόντος λόγω αυξήσεως της αντίθετης αντιδράσεως. Το ανωτέρω φαινόμενο ενδέχεται να αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα βιομηχανικών ενζυμικών εφαρμογών στις οποίες απαιτείται υψηλή βιομετατροπή. Λόγου χάριν, η ενζυμική υδρόλυση του δισακχαρίτη του γάλακτος λακτόζης, σε γλυκόζη και γαλακτόζη από το ένζυμο λακτάση (β-γαλακτοζιτάση) βρίσκεται σε αναστολή από το προϊόν γαλακτόζη Συναγωνιστική και μη συναγωνιστική αναστολή του ενζύμου Οι εν λόγω περιπτώσεις αφορούν σε μόρια-αναστολείς που δεσμεύονται κατά τρόπο αντιστρέψιμο με το ένζυμο και παρεμποδίζουν την καταλυτική του αντίδραση. Ωστόσο, το ένζυμο μπορεί να ανακτήσει πλήρως τη δραστικότητά του μετά την απομάκρυνση του αναστολέα. Aν στην αντίδραση είναι παρών ένας αναστολέας I, τότε η ταχύτητα τής υπό αναστολή ενζυμικής αντιδράσεως δίδεται από τις σχέσεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια, ανάλογα με τον τύπο της αναστολής. Συναγωνιστική αναστολή. H περίπτωση της συναγωνιστικής αναστολής (competitive inhibition) περιγράφεται από το εξής πρότυπο ισορροπίας E + S # 4 ES ßßB E + P 1 I EI K i είναι η σταθερά αναστολής ή σταθερά διάστασης του συμπλόκου ενζύμουαναστολέα, EI, και ισούται προς [E[I/[EI, η δε ταχύτητα της αντιδράσεως δίδεται από τη σχέση [S u i = (2.26) [I [S + e1 + o K i O αναστολέας έχει δομή παρόμοια με εκείνην του υποστρώματος και δεσμεύεται στο ένζυμο στη θέση του υποστρώματος, δηλαδή αναστολέας και υπόστρωμα συναγωνίζονται για την ίδια θέση του ενζύμου. Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα αποτελεί η βιομηχανική βιομετατροπή του σιροπιού γλυκόζης σε εκείνο φρουκτόζης από το ένζυμο ισομεράση γλυκόζης. Το αρχικό υπόστρωμα γλυκόζη περιέχει και λίγη σορβιτόλη (προέρχεται ως πρόσμιξη του ενζύμου γλυκοαμυλάσης που χρησιμοποιείται για την παραγωγή γλυκόζης από άμυλο) η οποία συμπεριφέρεται ως συναγωνιστικός αναστολέας της ισομεράσης γλυκόζης έναντι της γλυκόζης με την οποία έχει παρόμοια δομή. Εάν χρησιμοποιηθεί υψηλή συγκέντρωση γλυκοαμυλάσης, προκειμένου να ολοκληρωθεί η παραγωγή γλυκόζης σύντομα (< 12 ώρες), η συγκέντρωση σορβιτόλης στο σιρόπι γλυκόζης θα είναι αρκούντως υψηλή ώστε να παρεμποδίζεται η αντίδραση της ισομεράση γλυκόζης.

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 29 H μόνη διαφορά μεταξύ της σχέσης (2.8), που περιγράφει κινητική χωρίς αναστολή, και της (2.26) είναι ότι στη συναγωνιστική αναστολή η παρουσία αναστολέα συγκεντρώσεως [I αυξάνει την κατά 1+([I/K i ), ενώ η παραμένει αμετάβλητη. Λαμβάνοντας υπ όψιν ότι u = d[s/dt, τελικά, προκύπτει η σχέση (2.27) ως γενικευμένη μορφή της σχέσης (2.26). Η γενικευμένη σχέση επιτρέπει τον υπολογισμό του χρόνου αντιδράσεως t i με παρουσία αναστολέα συγκεντρώσεως [I: [I [S 0 ([S 0 [S) + f1 + p lnf p K i [S t i = (2.27) H ανωτέρω σχέση είναι χρήσιμη, π.χ. για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας νέων ημισυνθετικών πενικιλλινών να αναστέλλουν τη δράση του ενζύμου β-λακταμάσης, οι οποίες ομοιάζουν δομικά της φυσικής πενικιλλίνης, υποστρώματος του ενζύμου (π.χ. Σχήμα 2.6α). Tο ένζυμο παράγεται φυσικά από τον μικροοργανισμό και υδρολύει τον β-λακταμικό δακτύλιο του αντιβιοτικού, συνεπώς, θεωρείται ότι σε αυτό οφείλεται η αναποτελεσματικότητα της φυσικής πενικιλλίνης έναντι ορισμένων βακτηρίων. H εκτίμηση νέων ημισυνθετικών πενικιλλινικών αναλόγων γίνεται με κριτήριο τη σταθερά αναστολής K i του συμπλόκου ενζύμου-ημισυνθετικής πενικιλλίνης. Hμισυνθετική πενικιλλίνη (π.χ. Σχήμα 2.7α) με συγκριτικά χαμηλότερη K i εμφανίζεται συγκριτικά αποτελεσματικότερη ως αναστολέας της β-λακταμάσης, διότι, ευρισκόμενη ακόμη και σε χαμηλή συγκέντρωση, οδηγεί σε αύξηση της του συμπλόκου ενζύμου-πενικιλλίνης, ίσης προς (1+ [I/K i ), ικανής να επιμηκύνει τον χρόνο ο οποίος απαιτείται για να ελαττωθεί στο αίμα μία τυπική αρχική συγκέντρωση αντιβιοτικού [S 0 σε [S (η [S θα πρέπει να είναι λίγο μεγαλύτερη από την ελάχιστη δόση για αποτελεσματική αντιμικροβιακή δράση). O χρόνος t i θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τον χρόνο διπλασιασμού του βακτηρίου, με αποτέλεσμα η ημισυνθετική πενικιλλίνη να προλάβει να δράσει ανασταλτικά στο ένζυμο καρβοξυπεπτιδάση D-αλανίνης που μετέχει στη βιοσύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος κατά τη διάρκεια της κυτταρικής διαίρεσης. Μη συναγωνιστική αναστολή. H περίπτωση της μη συναγωνιστικής αναστολής (non-competitive inhibition) περιγράφεται από το εξής πρότυπο ισορροπίας: k E + S # 4 ES ßßB 3 E + P 1 1 I +I + S EI # 4 EIS S K i είναι οι σταθερές αναστολής ή οι σταθερές διαστάσεως των συμπλόκων ενζύμου-αναστολέα, EI, και ενζύμου-αναστολέα-υποστρώματος, EIS, και ισούνται προς [E[I/[EI και [ES[I/[EIS, αντίστοιχα, είναι δε μεταξύ τους ίσες. Η μη συναγωνιστική αναστολή αποτελεί υποπερίπτωση της ονομαζόμενης μικτής αναστολής (mixed inhibition) στην οποία τα δύο ενζυμικά σύμπλοκα, γενικά, έχουν διαφορετικές σταθερές K i. H ταχύτητα ενζυμικής αντιδράσεως υπό μη συναγωνιστική αναστολή δίδεται από τη σχέση

18 30 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA [S u i = (2.28) [I e1 + o ( + [S) K i O αναστολέας δεσμεύεται στο ένζυμο σε θέση διαφορετική από τη θέση του υποστρώματος και σχηματίζει μη καταλυτικό (αδρανές) σύμπλοκο, χωρίς παράλληλα να απαγορεύει τη δέσμευση υποστρώματος στο σύμπλοκο. Aυτό συνεπάγεται ότι το σύμπλοκο ES σχηματίζεται μέσω διαφορετικών οδών και δεν ισχύει η υπόθεση ότι το στάδιο ελέγχου (περιορισμού) της αντιδράσεως καθορίζεται από τη σταθερά. Είναι εμφανές ότι η ταχύτητα ενζυμικής αντιδράσεως υπό μη συναγωνιστική αναστολή ουδέποτε θα φθάσει την τιμή της αντιδράσεως χωρίς αναστολή. H διαφορά μεταξύ της σχέσης (2.8), που περιγράφει κινητική χωρίς αναστολή, και της (2.28) είναι ότι στη μη συναγωνιστική αναστολή η παρουσία αναστολέα συγκεντρώσεως [I μειώνει τη μέγιστη ταχύτητα κατά 1+([I/K i ), ενώ η παραμένει αμετάβλητη. Επειδή στη συναγωνιστική αναστολή η σταθερά Κ m αυξάνεται κατά την ίδια ποσότητα, 1 + ([I/K i ), η γενικευμένη σχέση που προκύπτει για τη μη συναγωνιστική αναστολή είναι επίσης η (2.27), όπως και προηγουμένως. Συνεπώς, είναι αδύνατον να φανεί το είδος της αναστολής με βάση την εικόνα της ολικής αντιδράσεως (σχέση 2.27), κάτι που είναι, ωστόσο, εφικτό εάν εφαρμοσθεί κινητική μελέτη χρησιμοποιώντας αρχική ταχύτητα αντιδράσεως. Σημειώνεται ότι είναι σχετικά σπάνιες οι περιπτώσεις ενζύμων που καταλύουν αντιδράσεις ενός υποστρώματος και επιδεικνύουν μη συναγωνιστική αναστολή. Αν και η δέσμευση μεταλλοκατιόντων σε ορισμένα ένζυμα εμφανίζεται να ακολουθεί τέτοιο είδος αναστολή, ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις να πρόκειται περί μη αντιστρεπτής αναστολής (ενότητα 2.3.3), αφού αυτά τα δύο είδη αναστολής συχνά συμπίπτουν στα κινητικά τους δεδομένα Mη αντιστρεπτή αναστολή (αδρανοποίηση) του ενζύμου Στην περίπτωση αυτή, ο αναστολέας-αδρανοποιητής δεσμεύεται στο ένζυμο με ομοιοπολικό (χημικό) δεσμό κατά τρόπο πρακτικά μη αντιστρέψιμο. Λόγου χάριν, αλκυλιωτικά αντιδραστήρια (π.χ. ιωδοξικό οξύ, ιωδοακεταμίδιο), αντιδρούν με τη σουλφυδρυλομάδα (ως θειολοανιόν) κυστεϊνών του ενζύμου (E) ως ακολούθως: E SH + ICH 2 COR E S CH 2 COR + HI (R = ΟΗ, ΝΗ 2 ) ενώ διάφορες δραστικές οργανοφωσφορικές ενώσεις (π.χ. διισοπροπυλο-φθοριοφωσφορικό οξύ, DIPF) αντιδρούν με την υδροξυλομάδα της σερίνης, οδηγώντας το ένζυμο σε αδρανοποίηση, με την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω αμινοξέα είναι απαραίτητα για την καταλυτική λειτουργία OCH(CH 3 ) 2 OCH(CH 3 ) 2 E OH + F P = O B E O P = O + HF OCH(CH 3 ) 2 OCH(CH 3 ) 2

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 31 Προφανώς, αν ο αναστολέας βρίσκεται σε αρχική συγκέντρωση [Ι t μικρότερη από τη συνολική συγκέντρωση του ενζύμου, τότε η διαφορά [Ι t θα ισούται με την συγκέντρωση του ενζύμου [Ε που παραμένει δραστικό και, φυσικά, αντιδρά με το υπόστρωμα χωρίς να επηρεάζεται η. Aν η αναστολή γίνεται με παρουσία υποστρώματος, τότε η μέγιστη ταχύτητα θα ελαττωθεί σε i, σύμφωνα με τη σχέση (2.29) [I i = f1 p (2.29) Στην περίπτωση αυτή, ο αναστολέας ελαττώνει τη συγκέντρωση του δραστικού ενζύμου. H ποιοτική διαφορά μεταξύ μη αντιστρεπτής και μη συναγωνιστικής αναστολής είναι η μη αντιστρεψιμότητα της ελάττωσης της ενζυμικής δραστικότητας (πρακτικά της συγκεντρώσεως δραστικού ενζύμου) στην πρώτη περίπτωση, σε αντίθεση με την δεύτερη. Ποσοτικές διαφορές μεταξύ μη συναγωνιστικής και μη αντιστρεπτής αναστολής είναι, (α) κάθε αντιστρεπτή αναστολή εμφανίζεται γρήγορα από την αρχική φάση Ι της αντιδράσεως κατά την ισορροπία μεταξύ Ε, S και I, ενώ η μη αντιστρεπτή αναστολή εξελίσσεται αργά και σταδιακά, εκτείνεται στη φάση ΙΙ της αντιδράσεως και ολοκληρώνεται εφόσον έχει χρησιμοποιηθεί όλη η ποσότητα αδρανοποιητή ή ενζύμου, και (β) η ποσότητα κατά την οποία ελαττώνεται στις δύο περιπτώσεις η είναι διαφορετική (σχέσεις 2.28 και 2.29), αντίστοιχα κατά 1 + ([I/K i ) και {1 ([I/ )}, ενώ η παραμένει αμετάβλητη. Ένα σημαντικό παράδειγμα μη αντιστρεπτού αναστολέα (αδρανοποιητή) της β-λακταμάσης είναι το κλαβουλανικό οξύ (clavulanic acid) (Σχήμα 2.7β). Προκειμένου να αξιολογηθούν συνθετικές πρόδρομες ενώσεις που, τελικά, οδήγησαν στο κλαβουλανικό οξύ, εξετάστηκαν διάφορες αραιώσεις της πρόδρομης ένωσης που είχε προστεθεί στο υγρό μέσο βακτηριακής καλλιέργειας (περιείχε και το ένζυμο β-λακταμάση), ως προς τον χρόνο υδρόλυσης σταθερής συγκεντρώσεως φυσικής βενζυλο-πενικιλλίνης από το ένζυμο. Μικρότερες ΣΧΗΜΑ 2.7 Δομές ημισυνθετικών αντιβιοτικών, αναστολέων της β-λακταμάσης. (α) Συναγωνιστικός (αντιστρεπτός) αναστολέας BRL-1437 και (β) μη αντιστρεπτός αναστολέας (αδρανοποιητής) κλαβουλανικό οξύ.

20 32 ENZYMIKH BIOTEXNOΛOΓIA αραιώσεις της πρόδρομης ένωσης (αδρανοποιητή του ενζύμου) οδηγούσαν σε επιμήκυνση του χρόνου υδρολύσεως της πενικιλλίνης. Συνεπώς, για [I >, δοθέντος ικανού χρόνου, επιτυγχάνεται πάντα πλήρης αδρανοποίηση της β- λακταμάσης. Ωστόσο, ο χρόνος που απαιτείται για την αδρανοποίηση του ενζύμου είναι αντιστρόφως ανάλογος της συγκεντρώσεως του αδρανοποιητή. 2.4 Φυσικοι Παραγοντες που Επηρεαζουν την Eνζυμικη Aντιδραση Eπίδραση της θερμοκρασίας Η θερμοκρασία επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την ταχύτητα της ενζυμικής αντιδράσεως. Μία απλή προσέγγιση για την μελέτη της επίδρασης της θερμοκρασίας είναι μέσω της σχέσης του Arrhenius (2.30), που περιγράφει την επίδραση της θερμοκρασίας (T) στη σταθερά ταχύτητας διασπάσεως ( ) του ES σε προϊόν και ελεύθερο ένζυμο, έχει δε ως εξής: και από την οποία προκύπτει ότι όπου, = A exp( E a /RT) (2.30) E a 1 log = loga (2.31) 2,303 R T A R T E a σταθερά του Arrhenius σταθερά ταχύτητας αντιδράσεως σταθερά αερίων απόλυτη θερμοκρασία ενέργεια ενεργοποιήσεως Tα A και E a υπολογίζονται πειραματικά, χρησιμοποιώντας τη γραφική παράσταση log έναντι 1/Τ, με κλίση ίση προς E a /2,303R και σημείο τομής με τον άξονα των τιμημένων ίσο προς loga. Με βάση το γεγονός ότι για τα περισσότερα ένζυμα η τιμή της E a κυμαίνεται από 4 έως 20 kcal mol 1, εξάγεται (σχέση 2.31) ότι για κάθε ένα βαθμό αυξήσεως της θερμοκρασίας, η ταχύτητα καταλύσεως αυξάνει κατά 10% περίπου. Τα περισσότερα ένζυμα όταν είναι διαλυτοποιημένα in vitro δεν είναι ιδιαιτέρως σταθερά με την αύξηση της θερμοκρασίας, γεγονός που διαπιστώνεται με την προοδευτική αδρανοποίησή τους συναρτήσει της αύξησης της θερμοκρασίας. Τα ένζυμα είναι αρκετά σταθερά τόσο στο ενδοκυττάριο περιβάλλον όσο και απομονωμένα σε καθαρή και κρυσταλλική μορφή. Μάλιστα ορισμένα πρωτεολυτικά ένζυμα, ευρισκόμενα σε καθαρή μορφή και σε 4º C, διατηρούν τη δραστικότητά τους κατά 90% έως και 10 έτη. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές τα ένζυμα χρησιμοποιούνται σε βιομηχανικές εφαρμογές σε αυξημένη θερμοκρασία και σε συνθήκες πολύ διαφορετικές από τις in vivo. Κατά τη διάρκεια της ενζυμικής αντιδράσεως συναρτήσει της αυξήσεως της θερμοκρασίας, λειτουργούν ταυτόχρονα δύο γεγονότα: αφ ενός η αύξηση της καταλυτικής δραστικότητας που οδηγεί σε αύξηση της αρχικής ταχύτητας της ενζυ-

Φάση 1 Φάση 2 Φάση 3 προϊόν χρόνος

Φάση 1 Φάση 2 Φάση 3 προϊόν χρόνος 1 Ως ενζυμική μονάδα ορίζεται η ποσότητα ενζύμου που απαιτείται για να μετατραπεί 1 μmol συγκεκριμένου υποστρώματος/min υπό αυστηρά καθορισμένες συνθήκες (συνήθως 25 o C). Ο παραπάνω ορισμός είναι αποδεκτός

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα ε. Κινητική των Ενζύμων ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα ε. Κινητική των Ενζύμων ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα ε Κινητική των Ενζύμων ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Μέρος Α Γενικές παρατηρήσεις για την κινητική ενζυμικών αντιδράσεων Ορισμοί Για

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα.

Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα. 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό διατίθεται με του όρους χρήσης Creative Commons (CC) Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, διαγράμματα,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα στ. Κινητική 2 και Αναστολή ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα στ. Κινητική 2 και Αναστολή ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΠΑΤΡΩΝ ΕΝΖΥΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα στ Κινητική 2 και Αναστολή ΑΛΕΞΙΟΣ ΒΛΑΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Επίδραση της θερμοκρασίας στην ταχύτητα της αντίδρασης Επίδραση της θερμοκρασίας

Διαβάστε περισσότερα

Μερικά χαρακτηριστικά του ενεργού κέντρου των ενζύμων

Μερικά χαρακτηριστικά του ενεργού κέντρου των ενζύμων Μερικά χαρακτηριστικά του ενεργού κέντρου των ενζύμων Το ενεργό κέντρο καταλαμβάνει σχετικά μικρό τμήμα του ολικού όγκου του ενζύμου Το ενεργό κέντρο είναι μια τρισδιάστατη ολότητα Η ειδικότητα δέσμευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΠΛΟΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

ΠΕΡΙΠΛΟΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΠΕΡΙΠΛΟΚΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΟΤΗΤΑ E +S ES E +P από τα ισοζύγια μάζας και χρησιμοποιώντας την υπόθεση ψευδομόνιμης κατάστασης για το ενδιάμεσο σύμπλοκο v ds dt dp dt v ms s

Διαβάστε περισσότερα

2 η ΑΣΚΗΣΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ MICHAELIS- MENTEN

2 η ΑΣΚΗΣΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ MICHAELIS- MENTEN Username: biotech Password: applbiot 2 η ΑΣΚΗΣΗ ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ MICHAELIS- MENTEN e-mail απαντήσεων: applbiotlabntua@gmail.com ινητική ενζυμικής δράσης Tο 902, οι Βrown και Ηenri πρότειναν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ aa+bb+cc+... pp +qq +rr +... Η αντίδραση μπορεί να αντιπροσωπεύει μία συνολική αντίδραση στην οποία περίπτωση, όπως είδαμε, οι στοιχειομετρικοί

Διαβάστε περισσότερα

Εξερευνώντας τα Βιομόρια Ένζυμα: Βασικές Αρχές και Κινητική

Εξερευνώντας τα Βιομόρια Ένζυμα: Βασικές Αρχές και Κινητική Εξερευνώντας τα Βιομόρια Ένζυμα: Βασικές Αρχές και Κινητική Βιοχημεία Βιομορίων Αθήνα 2015 Γενικές Ιδιότητες Ένζυμα : Βιολογικοί Καταλύτες Τα ένζυμα είναι πρωτεϊνικά μόρια Μικρή ομάδα καταλυτικών RNA H

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Εισαγωγή. 3.1 Γενικά για τη χημική κινητική και τη χημική αντίδραση - Ταχύτητα αντίδρασης

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Εισαγωγή. 3.1 Γενικά για τη χημική κινητική και τη χημική αντίδραση - Ταχύτητα αντίδρασης 3 ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 3 ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Εισαγωγή Στην μέχρι τώρα γνωριμία μας με τη χημεία υπάρχει μια «σημαντική απουσία»: ο χρόνος... Είναι λοιπόν «καιρός» να μπει και ο χρόνος ως παράμετρος στη μελέτη ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ

ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑ Τυπική Βιοδιεργασία Μαθηματικό μοντέλο Μαθηματικό μοντέλο ή προσομοίωμα ενός συστήματος ονομάζουμε ένα σύνολο σχέσεων μεταξύ των μεταβλητών του συστήματος που ενδιαφέρουν.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαια 8 ο Ένζυμα και κατάλυση

Κεφάλαια 8 ο Ένζυμα και κατάλυση Κεφάλαια 8 ο Ένζυμα και κατάλυση Τα ένζυμα είναι βιομόρια που μεσολαβούν στους χημικούς μετασχηματισμούς και στη μετατροπή της ενέργειας Κύρια χαρακτηριστικά τους η ισχύς και η εξειδίκευση Πλέον θα τα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 6: Συνεχής Καλλιέργεια (Continuous Culture)(4/5), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Ημισυνεχής τροφοδοτούμενη

Διαβάστε περισσότερα

Ταχύτητα χημικών αντιδράσεων

Ταχύτητα χημικών αντιδράσεων Ταχύτητα χημικών αντιδράσεων Η στιγμιαία ταχύτητα μιας αντίδρασης είναι η κλίση της εφαπτομένης στη γραφική παράσταση της συγκέντρωσης ως προς το χρόνο. Για αρνητικές κλίσεις, το πρόσημο αλλάζει, έτσι

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 11 η : Χημική ισορροπία. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής.

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 11 η : Χημική ισορροπία. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανόργανη Χημεία Ενότητα 11 η : Χημική ισορροπία Οκτώβριος 2018 Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Η Κατάσταση Ισορροπίας 2 Πολλές αντιδράσεις δεν πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 10 η : Χημική κινητική. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής.

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 10 η : Χημική κινητική. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανόργανη Χημεία Ενότητα 10 η : Χημική κινητική Οκτώβριος 2018 Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Ταχύτητες Αντίδρασης 2 Ως ταχύτητα αντίδρασης ορίζεται είτε η αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g)

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g) Α. Θεωρητικό μέρος Άσκηση 5 η Μελέτη Χημικής Ισορροπίας Αρχή Le Chatelier Μονόδρομες αμφίδρομες αντιδράσεις Πολλές χημικές αντιδράσεις οδηγούνται, κάτω από κατάλληλες συνθήκες, σε κατάσταση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Το τρίχωμα της τίγρης εμφανίζει ποικιλία χρωμάτων επειδή οι αντιδράσεις που γίνονται στα κύτταρα δεν καταλήγουν σε χημική ισορροπία.

ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Το τρίχωμα της τίγρης εμφανίζει ποικιλία χρωμάτων επειδή οι αντιδράσεις που γίνονται στα κύτταρα δεν καταλήγουν σε χημική ισορροπία. ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Το τρίχωμα της τίγρης εμφανίζει ποικιλία χρωμάτων επειδή οι αντιδράσεις που γίνονται στα κύτταρα δεν καταλήγουν σε χημική ισορροπία. Δημήτρης Παπαδόπουλος, χημικός Βύρωνας, 2015 Μονόδρομες

Διαβάστε περισσότερα

panagiotisathanasopoulos.gr

panagiotisathanasopoulos.gr Χημική Ισορροπία 61 Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 62 Τι ονομάζεται κλειστό χημικό σύστημα; Παναγιώτης Αθανασόπουλος Κλειστό ονομάζεται το

Διαβάστε περισσότερα

2H 2 (g) + O 2 (g) 2H 2 O(l) Η = -572 kj,

2H 2 (g) + O 2 (g) 2H 2 O(l) Η = -572 kj, ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 3.1 Γενικά για τη χηµική κινητική και τη χηµική αντίδραση - Ταχύτητα αντίδρασης 1. Τι µελετά η χηµική κινητική; Η χηµική κινητική µελετά - Την ταχύτητα (ή το ρυθµό) που εξελίσσεται µια

Διαβάστε περισσότερα

Ακαδημαϊκό έτος ΘΕΜΑ 1. Η κινητική εξίσωση της αντίδρασης Α + Β = Γ είναι: r = k[a] α [B] β

Ακαδημαϊκό έτος ΘΕΜΑ 1. Η κινητική εξίσωση της αντίδρασης Α + Β = Γ είναι: r = k[a] α [B] β Ακαδημαϊκό έτος 4-5 ΘΕΜΑ Η κινητική εξίσωση της αντίδρασης Α + Β = Γ είναι: r = [] α [B] β Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των αρχικών ταχυτήτων βρήκαμε ότι η αντίδραση είναι δεύτερης τάξης ως προς Α και πρώτης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΝΖΥΜΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΠΑΤΗΡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΙΣΑΑΚ 1. Να εξηγήσετε γιατί πολλές βιταμίνες, παρά τη μικρή συγκέντρωσή τους στον οργανισμό, είναι πολύ σημαντικές για

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικοχημεία για Βιολόγους. Εργ. Φυσικοχημείας. Τηλ

Φυσικοχημεία για Βιολόγους. Εργ. Φυσικοχημείας. Τηλ Ιωάννης Πούλιος, Καθηγητής Εργ. Φυσικοχημείας Α.Π.Θ. Τηλ. 2310 997785 poulios@chem.auth.gr http://photocatalysisgroup.web.auth.gr/ Χημική Κινητική Θερμοδυναμική: Μας δείχνει την κατεύθυνση προς την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Πούλιος, Καθηγητής Εργ. Φυσικοχημείας Α.Π.Θ. Τηλ

Ιωάννης Πούλιος, Καθηγητής Εργ. Φυσικοχημείας Α.Π.Θ. Τηλ Ιωάννης Πούλιος, Καθηγητής Εργ. Φυσικοχημείας Α.Π.Θ. Τηλ. 2310-997785 poulios@chem.auth.gr http://www.chem.auth.gr/index.php?st=84 Χημική Κινητική Θερμοδυναμική: Μας δείχνει την κατεύθυνση προς την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Στις εξισώσεις σχεδιασμού υπεισέρχεται ο ρυθμός της αντίδρασης. Επομένως, είναι βασικό να γνωρίζουμε την έκφραση που περιγράφει το ρυθμό.

Στις εξισώσεις σχεδιασμού υπεισέρχεται ο ρυθμός της αντίδρασης. Επομένως, είναι βασικό να γνωρίζουμε την έκφραση που περιγράφει το ρυθμό. Βασικές Εξισώσεις Σχεδιασμού (ΣΔΟΥΚΟΣ 2-, 2-) t = n i dn i V n i R και V = n i dn i t n i R Στις εξισώσεις σχεδιασμού υπεισέρχεται ο ρυθμός της αντίδρασης. Επομένως, είναι βασικό να γνωρίζουμε την έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε χημική αντίδραση παριστάνεται με μία χημική εξίσωση. Κάθε χημική εξίσωση δίνει ορισμένες πληροφορίες για την χημική αντίδραση που παριστάνει.

Κάθε χημική αντίδραση παριστάνεται με μία χημική εξίσωση. Κάθε χημική εξίσωση δίνει ορισμένες πληροφορίες για την χημική αντίδραση που παριστάνει. Ενέργεια 1 Χημική Κινητική ( Ταχύτητα Χημικής Αντίδρασης ) Κάθε χημική αντίδραση παριστάνεται με μία χημική εξίσωση. Κάθε χημική εξίσωση δίνει ορισμένες πληροφορίες για την χημική αντίδραση που παριστάνει.

Διαβάστε περισσότερα

Χημικές αντιδράσεις καταλυμένες από στερεούς καταλύτες

Χημικές αντιδράσεις καταλυμένες από στερεούς καταλύτες Χημικές αντιδράσεις καταλυμένες από στερεούς καταλύτες Σε πολλές χημικές αντιδράσεις, οι ταχύτητές τους επηρεάζονται από κάποια συστατικά τα οποία δεν είναι ούτε αντιδρώντα ούτε προϊόντα. Αυτά τα υλικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΝΑΝΟΒΙΟΥΛΙΚΩΝ Νο 5: ΜΕΛΕΤΗ BIΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ: ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ

ΑΣΚΗΣΗ ΝΑΝΟΒΙΟΥΛΙΚΩΝ Νο 5: ΜΕΛΕΤΗ BIΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ: ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ ΑΣΚΗΣΗ ΝΑΝΟΒΙΟΥΛΙΚΩΝ Νο 5: ΜΕΛΕΤΗ BIΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ: ΤΑ ΕΝΖΥΜΑ Ι: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως έχουμε δει στο μάθημα της Βιοχημείας, τα ενζυμα είναι ισχυροί και εξειδικευμένοι βιολογικοί καταλύτες. Στις εισαγωγικές

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΙΙΙ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ: ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ Γραφείο 211 Επίκουρος Καθηγητής: Δ. Τσιπλακίδης Τηλ.: 2310 997766 e mail: dtsiplak@chem.auth.gr url:

Διαβάστε περισσότερα

Ενέργεια. Τι είναι η ενέργεια; Ενέργεια είναι η ικανότητα επιτέλεσης έργου ή η αιτία της εµφάνισης των φυσικών, χηµικών και βιολογικών φαινοµένων.

Ενέργεια. Τι είναι η ενέργεια; Ενέργεια είναι η ικανότητα επιτέλεσης έργου ή η αιτία της εµφάνισης των φυσικών, χηµικών και βιολογικών φαινοµένων. Ενέργεια Τι είναι η ενέργεια; Ενέργεια είναι η ικανότητα επιτέλεσης έργου ή η αιτία της εµφάνισης των φυσικών, χηµικών και βιολογικών φαινοµένων. Είναι απαραίτητη; Η ενέργεια είναι απαραίτητη για τους

Διαβάστε περισσότερα

Χημική Κινητική Γενικές Υποδείξεις 1. Τάξη Αντίδρασης 2. Ενέργεια Ενεργοποίησης

Χημική Κινητική Γενικές Υποδείξεις 1. Τάξη Αντίδρασης 2. Ενέργεια Ενεργοποίησης Χημική Κινητική Γενικές Υποδείξεις 1. Τάξη Αντίδρασης Γενικά, όταν έχουμε δεδομένα συγκέντρωσης-χρόνου και θέλουμε να βρούμε την τάξη μιας αντίδρασης, προσπαθούμε να προσαρμόσουμε τα δεδομένα σε εξισώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε

Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει παρουσιάζει ορισμένες ορισμένες ιδιαιτερότητες ιδιαιτερότητες σε Η βιολογική κατάλυση παρουσιάζει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με τη μη βιολογική που οφείλονται στη φύση των βιοκαταλυτών Οι ιδιαιτερότητες αυτές πρέπει να παίρνονται σοβαρά υπ όψη κατά το σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΕΩΣ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΗ ΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΕΩΣ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΗ ΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΕΩΣ ΠΡΟΣΡΟΦΗΣΗ ΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Έννοιες που πρέπει να γνωρίζετε Ισορροπία φάσεων, εξίσωση Clauiu-Clapeyron Θέμα ασκήσεως Προσρόφηση ουσίας από αραιά διαλύματα. Προσδιορισμός ισόθερμων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Ασκήσεις επί χάρτου (Πολλές από τις ασκήσεις ήταν θέματα σε παλιά διαγωνίσματα...)

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Ασκήσεις επί χάρτου (Πολλές από τις ασκήσεις ήταν θέματα σε παλιά διαγωνίσματα...) Καλογεράκης ΤΧΒΔ 1/5 ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Ασκήσεις επί χάρτου (Πολλές από τις ασκήσεις ήταν θέματα σε παλιά διαγωνίσματα...) Πρόβλημα Νο.1:. Πολύπλοκες ενζυματικές αντιδράσεις Αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

και χρειάζεται μέσα στο ρύθμιση εναρμόνιση των διαφόρων ενζυμικών δραστηριοτήτων. ενζύμων κύτταρο τρόπους

και χρειάζεται μέσα στο ρύθμιση εναρμόνιση των διαφόρων ενζυμικών δραστηριοτήτων. ενζύμων κύτταρο τρόπους Για να εξασφαλιστεί η σωστή και αρμονική έκφραση των ενζύμων μέσα στο κύτταρο χρειάζεται ρύθμιση εναρμόνιση των διαφόρων ενζυμικών δραστηριοτήτων. και Η εναρμόνιση αυτή επιτυγχάνεται με διάφορους τρόπους

Διαβάστε περισσότερα

Ενόργανη Ανάλυση II. Ενότητα 1: Θεωρία Χρωματογραφίας 8 η Διάλεξη. Θωμαΐδης Νικόλαος Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας

Ενόργανη Ανάλυση II. Ενότητα 1: Θεωρία Χρωματογραφίας 8 η Διάλεξη. Θωμαΐδης Νικόλαος Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Ενόργανη Ανάλυση II Ενότητα 1: Θεωρία Χρωματογραφίας 8 η Διάλεξη Θωμαΐδης Νικόλαος Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας KINHΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Η χρησιμοποιούμενη αντίδραση κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

BIOXHMEIA, TOMOΣ I ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΝΖΥΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΗ

BIOXHMEIA, TOMOΣ I ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΝΖΥΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΗ BIOXHMEIA, TOMOΣ I ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: ΕΝΖΥΜΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Παράδειγμα: η αναγωγή του αζώτου σε αμμωνία Ν 2 + 3Η

Διαβάστε περισσότερα

panagiotisathanasopoulos.gr

panagiotisathanasopoulos.gr Παναγιώτης Αθανασόπουλος. Κεφάλαιο 3ο Χημική Κινητική Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, 35 Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χηµικός ιδάκτωρ Παν. Πατρών 36 Γενικα για τη χημικη κινητικη και τη χημικη Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις στις ασκήσεις του κεφαλαίου 4 του βιβλίου Χημική Κινητική του ΕΑΠ

Απαντήσεις στις ασκήσεις του κεφαλαίου 4 του βιβλίου Χημική Κινητική του ΕΑΠ Απαντήσεις στις ασκήσεις του κεφαλαίου 4 του βιβλίου Χημική Κινητική του ΕΑΠ Ασκηση 4.1 Η κινητική εξίσωση της αντίδρασης: βρέθηκε οτι είναι Αντιδράσεις πρώτης τάξης 2A = Προϊόντα r = k[a] Να υπολογίσετε

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση μαθηματικών εκφράσεων για τη περιγραφή του εγγενούς ρυθμού των χημικών αντιδράσεων.

Διατύπωση μαθηματικών εκφράσεων για τη περιγραφή του εγγενούς ρυθμού των χημικών αντιδράσεων. 25/9/27 Εισαγωγή Διατύπωση μαθηματικών εκφράσεων για τη περιγραφή του εγγενούς ρυθμού των χημικών αντιδράσεων. Οι ρυθμοί δεν μπορούν να μετρηθούν απευθείας => συγκεντρώσεις των αντιδρώντων και των προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας

ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Τ.Ε.Ι. Αθήνας Μάθημα 9 ο Ενζυμική Βιοτεχνολογία Διδάσκων Δρ. Ιωάννης Δρίκος Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Ιωαννίνων (ΠΙ) Απόφοιτος Βιολογίας, ΑΠΘ Διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση μεταβολικού ελέγχου

Ανάλυση μεταβολικού ελέγχου Ανάλυση μεταβολικού ελέγχου Αναπλ. Καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης 1 Εισαγωγή Βασικός στόχος της Μεταβολικής Μηχανικής θεωρείται η διευκρίνιση των παραμέτρων που είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο των ροών.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ Ταχύτητα αντίδρασης και παράγοντες που την επηρεάζουν Διδάσκοντες: Αναπλ. Καθ. Β. Μελισσάς, Λέκτορας Θ. Λαζαρίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΖΥΜΑ. 3. Στο σχήμα φαίνεται η υποθετική δράση ενός ενζύμου πάνω σε ένα υπόστρωμα και ο αναστολέας του.

ΕΝΖΥΜΑ. 3. Στο σχήμα φαίνεται η υποθετική δράση ενός ενζύμου πάνω σε ένα υπόστρωμα και ο αναστολέας του. ΕΝΖΥΜΑ 1. (α) Να εξηγήσετε τι εννοούμε με τον όρο «εξειδίκευση των ενζύμων» καθώς και που οφείλεται αυτή. (β) Ποιες ουσίες μπορούν να επηρεάσουν τη δράση ενός ενζύμου και πώς; (γ) Πώς τα ένζυμα επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ο. Χημική Κινητική. Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών. 35 panagiotisathanasopoulos.gr

Κεφάλαιο 3 ο. Χημική Κινητική. Παναγιώτης Αθανασόπουλος Χημικός, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών. 35 panagiotisathanasopoulos.gr . Κεφάλαιο 3 ο Χημική Κινητική Χημικός, 35 Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 36 Γενικα για τη χημικη κινητικη και τη χημικη Τι μελετά η Χημική Κινητική; Πως αντλεί τα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

Ποιές είναι οι υποθέσεις και παραδοχές που έγιναν για την παραγωγή της εξίσωσης των Michaelis-Menten

Ποιές είναι οι υποθέσεις και παραδοχές που έγιναν για την παραγωγή της εξίσωσης των Michaelis-Menten Ένζυµα Εισαγωγή-Θεωρητικό Μέρος Γενικά περί ενζύµων Εξειδίκευση των ενζύµων Κατάταξη των ενζύµων Ενεργό κέντρο των ενζύµων Ρύθµιση της δράσης των ενζύµων Ποσοτικός προσδιορισµός ενζύµων Δραστικότητα ενζύµων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Τι είναι το θρεπτικό υλικό; Ποια είναι τα είδη του θρεπτικού υλικού και τι είναι το καθένα; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Τι είναι οι καλλιέργειες μικροοργανισμών; Καλλιέργεια είναι η διαδικασία ανάπτυξης μικροοργανισμών με διάφορους τεχνητούς τρόπους στο εργαστήριο ή σε βιομηχανικό επίπεδο. Με τη δημιουργία καλλιεργειών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Καταβολισμός Αναβολισμός

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Καταβολισμός Αναβολισμός Η Βιοενεργητική έχει ως αντικείμενο της τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν την ενέργεια, για να υλοποιούν τις δραστηριότητες της ζωής. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Το σύνολο των φυσικοχημικών

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικοχημεία για Βιολόγους. Εργ. Φυσικοχημείας. Τηλ

Φυσικοχημεία για Βιολόγους. Εργ. Φυσικοχημείας. Τηλ Ιωάννης Πούλιος, Καθηγητής Εργ. Φυσικοχημείας Α.Π.Θ. Τηλ. 2310 997785 poulios@chem.auth.gr http://photocatalysisgroup.web.auth.gr/ XHMIKH IΣΟΡΡΟΠΙΑ Σύστημα διαφόρων ουσιών που σε σταθερή θερμοκρασία δεν

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier

4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier Τι ονομάζεται θέση χημικής ισορροπίας; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η θέση της χημικής

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 13: Χημική κινητική

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 13: Χημική κινητική Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Χημεία Ενότητα 13: Χημική κινητική Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος e-mail: gmarnellos@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ Είδαμε τους μηχανισμούς με τους οποίους καταλύονται οι χημικές/βιολογικές αντιδράσεις (θα επανέλθουμε αν έχουμε χρόνο) Θα εξετάσουμε δύο παραδείγματα ενζύμων και του

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια με τη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 Θέμα 1 Επιλέγοντας το κατάλληλο διάγραμμα φάσεων για ένα πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

+ ^ + + Ε + Υ-ΕΥ-Π + Π + Ε. 8. Σημειώστε σωστό ή λάθος σε καθεμιά από τις απαντήσεις που ακολουθούν.

+ ^ + + Ε + Υ-ΕΥ-Π + Π + Ε. 8. Σημειώστε σωστό ή λάθος σε καθεμιά από τις απαντήσεις που ακολουθούν. Υποενότητα 3.2 1. Τι είναι ενέργεια ενεργοποίησης και ποια η σχέση ενός ενζύμου με αυτήν. Η απάντηση βρίσκεται στην παράγραφο του σχολικού βιβλίου «Μηχανισμός δράσης των ενζύμων». 2.0 τρόπος δράσης των

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ Διδάσκων : ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ Διάλεξη 3η 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΙ ΕΞΕΤΑΖΕΙ Η ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΠΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία (γενικά) Ισορροπίες σε διαλύματα. Εισαγωγική Χημεία

Ισορροπία (γενικά) Ισορροπίες σε διαλύματα. Εισαγωγική Χημεία Ισορροπία (γενικά) Ισορροπίες σε διαλύματα Εισαγωγική Χημεία 2013-14 1 Χημική Ισορροπία Εισαγωγική Χημεία 2013-14 2 Ισορροπία: Βαθμός συμπλήρωσης αντίδρασης Ν 2 (g) + 3H 2(g) 2NH 3 (g) Όταν αναφερόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

9. ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

9. ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 9. ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμός της ταχύτητας αντίδρασης Πειραματικός προσδιορισμός ταχύτητας Εξάρτηση της ταχύτητας από τη συγκέντρωση Μεταβολή της συγκέντρωσης με το χρόνο Θερμοκρασία και

Διαβάστε περισσότερα

Τα ένζυµα και η ενέργεια ενεργοποίησης

Τα ένζυµα και η ενέργεια ενεργοποίησης Τα ένζυµα Τα ένζυµα και η ενέργεια ενεργοποίησης Ονοµατολογία των ενζύµων Το πρώτο συνθετικό περιγράφει το υπόστρωµα ή τον τύπο της αντίδρασης που καταλύει. Η κατάληξη άση δείχνει ότι πρόκειται για ένζυµο.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Παράγοντας Αποτελεσματικότητας Ειδικά για αντίδραση πρώτης τάξης, ο παράγοντας αποτελεσματικότητας ισούται προς ε = C

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας. Β. Γιώργος. Εισαγωγή 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Μεταφορά ενέργειας στα κύτταρα

Εργασία Βιολογίας. Β. Γιώργος. Εισαγωγή 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Μεταφορά ενέργειας στα κύτταρα Εργασία Βιολογίας Β. Γιώργος Εισαγωγή Η ενεργεια εχει πολυ μεγαλη σημασια για εναν οργανισμο, γιατι για να κανει οτιδηποτε ενας οργανισμος ειναι απαραιτητη. Ειναι απαραιτητη ακομη και οταν δεν κανουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΙΟΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΙΟΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΒΙΟΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ Τύποι ιδανικών βιοαντιδραστήρων Τρόποι λειτουργίας αναδευόμενων βιοαντιδραστήρων Το πρόβλημα του σχεδιασμού Ο βιοχημικός μηχανικός καλείται να επιλέξει: τον τύπο βιοαντιδραστήρα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 5: Στοιχεία Βιοχημικής Μηχανικής (1/2), 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί Στόχοι Μικροβιακή κινητική (συνέχεια)

Διαβάστε περισσότερα

6. Στατιστικές μέθοδοι εκπαίδευσης

6. Στατιστικές μέθοδοι εκπαίδευσης 6. Στατιστικές μέθοδοι εκπαίδευσης Μία διαφορετική μέθοδος εκπαίδευσης των νευρωνικών δικτύων χρησιμοποιεί ιδέες από την Στατιστική Φυσική για να φέρει τελικά το ίδιο αποτέλεσμα όπως οι άλλες μέθοδοι,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Πορώδης κόκκος τιτανίου. Χρήση ως καταλύτης αντιδράσεων.

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Πορώδης κόκκος τιτανίου. Χρήση ως καταλύτης αντιδράσεων. ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Πορώδης κόκκος τιτανίου. Χρήση ως καταλύτης αντιδράσεων. Δημήτρης Παπαδόπουλος, χημικός Βύρωνας, 2015 Χημική κινητική Η χημική κινητική μελετά: Την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται μία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ Εισαγωγή Διαδικασία σχεδιασμού αντιδραστήρα: Καθορισμός του τύπου του αντιδραστήρα και των συνθηκών λειτουργίας. Εκτίμηση των χαρακτηριστικών για την ομαλή λειτουργία του αντιδραστήρα. μέγεθος σύσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ. Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ. Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ Α] ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Arrhenius Για να αντιδράσουν δυο μόρια πρέπει να συγκρουστούν αποτελεσματικά, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

3/10/2016 ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Εξισώσεις συγκέντρωσης-χρόνου για μονόδρομες αντιδράσεις. ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙ-ΖΩΗΣ ( t 1/2 )

3/10/2016 ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ. Εξισώσεις συγκέντρωσης-χρόνου για μονόδρομες αντιδράσεις. ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙ-ΖΩΗΣ ( t 1/2 ) 3/0/06 ΧΡΟΝΟΣ ΗΜΙ-ΖΩΗΣ ( t / ) Ως χρόνος ημιζωής, t /, ορίζεται ο χρόνος που απαιτείται ώστε το μισό της αρχικής συγκέντρωσης του Α να έχει αντιδράσει, δηλ. t / αντιστοιχεί στον χρόνο όπου A (t / )= Ao

Διαβάστε περισσότερα

Ανόργανη Χημεία. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ενότητα 12 η : Υδατική ισορροπία Οξέα & βάσεις. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής

Ανόργανη Χημεία. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ενότητα 12 η : Υδατική ισορροπία Οξέα & βάσεις. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Ανόργανη Χημεία Ενότητα 12 η : Υδατική ισορροπία Οξέα & βάσεις Οκτώβριος 2018 Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής Οι Έννοιες Οξύ Βάση: Η Θεωρία Brønsted - Lowry 2 Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

Η ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Η ΕΞΙΣΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗ Λόγω του μεγάλου βιομηχανικού ενδιαφέροντος των καταλυτικών αντιδράσεων έχει καταβληθεί πολύ μεγάλη προσπάθεια για την ανάπτυξη θεωριών, από τις οποίες να είναι δυνατόν

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Βιολογίας 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Εργασία Βιολογίας 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Εργασία Βιολογίας Καθηγητής: Πιτσιλαδής Β. Μαθητής: Μ. Νεκτάριος Τάξη: Β'2 Υλικό: Κεφάλαιο 3 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Την ενέργεια και τα υλικά που οι οργανισμοί εξασφαλίζουν από το περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Άσκηση 8.1: Ας θεωρήσουμε το παρακάτω σύστημα ενζυμικών αντιδράσεων όπου έχουμε δύο ενδιάμεσα σύμπλοκα ενζύμου και ενδιαμέσων προϊόντων, EΡ1 και EΡ2. Να θεωρηθεί ότι αρχικάέχουμε S 0 mol/lυποστρώματοςκαιε

Διαβάστε περισσότερα

CH COOC H H O CH COOH C H OH

CH COOC H H O CH COOH C H OH ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 2 ΧΗΜΙΚΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΗΣ (ΧΚ2) ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑΣ ΙΙ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ: 2013-14 ΤΜΗΜAΤΑ TΡΙΤΗΣ ΚΑΙ ΤΕΤΑΡΤΗΣ Τίτλος Πειράματος: ΚΙΝΗΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων: Καθηγητής Εμμανουήλ Μ. Παπαμιχαήλ

Διδάσκων: Καθηγητής Εμμανουήλ Μ. Παπαμιχαήλ Τίτλος Μαθήματος: Ενζυμολογία Ενότητα: Εισαγωγή Διδάσκων: Καθηγητής Εμμανουήλ Μ. Παπαμιχαήλ Τμήμα: Χημείας 8 1. EIΣAΓΩΓH Tα ένζυμα είναι οι καταλύτες της ζώσης ύλης. Καταλύουν τις χημικές αντιδράσεις,

Διαβάστε περισσότερα

[FeCl. = - [Fe] t. = - [HCl] t. t ] [FeCl. [HCl] t (1) (2) (3) (4)

[FeCl. = - [Fe] t. = - [HCl] t. t ] [FeCl. [HCl] t (1) (2) (3) (4) Μιχαήλ Π. Μιχαήλ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 1 3.1 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις ερωτήσεις 1-34 βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Το αντικείµενο µελέτης της χηµικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. κινητική + + δυναμική

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. κινητική + + δυναμική ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Εσωτερική ενέργεια: Το άθροισμα της κινητικής (εσωτερική κινητική ενέργεια ή θερμική ενέργεια τυχαία, μη συλλογική κίνηση) και δυναμικής ενέργειας (δεσμών κλπ) όλων των σωματιδίων (ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 Το θέμα που απασχολεί το κεφάλαιο σε όλη του την έκταση είναι ο μεταβολισμός και χωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες: 3.1)Ενέργεια και οργανισμοί,

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός. Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες

KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός. Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες KΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Μεταβολισμός Ενότητα 3.1: Ενέργεια και Οργανισμοί Ενότητα 3.2: Ένζυμα - Βιολογικοί Καταλύτες Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Ο καταβολισμός περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΟΞΥΓΟΝΟΥ ΣΕ ΝΕΡΟ ΓΕΝΙΚΑ Με το πείραμα αυτό μπορούμε να προσδιορίσουμε δύο βασικές παραμέτρους που χαρακτηρίζουν ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Διδάσκοντες:Ν. Καλογεράκης Π. Παναγιωτοπούλου Γραφείο: K.9 Email: ppanagiotopoulou@isc.tuc.gr Μέρες/Ώρες διδασκαλίας: Δευτέρα (.-3.)-Τρίτη (.-3.) ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟΜΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Προσδιορίσαμε τις σχέσεις που πρέπει να ικανοποιούν οι στοιχειομετρικοί συντελεστές μιας συνολικής μικροβιακής «αντίδρασης»

Διαβάστε περισσότερα

Χημικές Διεργασίες: Χημική Ισορροπία Χημική Κινητική. Μέρος ΙI

Χημικές Διεργασίες: Χημική Ισορροπία Χημική Κινητική. Μέρος ΙI : Χημική Ισορροπία Χημική Κινητική Μέρος ΙI Τα μυστήρια των μηχανισμών!... - Τι είναι μηχανισμός; Σενάριο με διαδοχικά επεισόδια, τα βήματα του μηχανισμού. - Τι συμβαίνει σε κάθε βήμα; Μία ή περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ (Lubert Stryer)

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ (Lubert Stryer) ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ (Lubert Stryer) Ένζυμα: Βασικές Αρχές και Κινητική Τα ένζυμα είναι βιομόρια που καταλύουν χημικές αντιδράσεις Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι η καταλυτική ισχύς και η εξειδίκευση Πλέον θα τα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 005 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο Για τις ερωτήσεις 1.1 και 1. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Κ. Μάτης ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΑ ΣΥΝΕΧΗ ΠΛΗΡΩΣ ΑΝΑΜΙΓΝΥΟΜΕΝΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ (CSTR) ΜΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΕΝΑΛΛΑΓΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΜΕ ΜΙΑ ΣΠΕΙΡΑ. Σημ. Η σωστή απάντηση κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 7η. Χημική Ισορροπία. Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών

Άσκηση 7η. Χημική Ισορροπία. Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών Άσκηση 7η Χημική Ισορροπία Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της Χημικής Ισορροπίας Υπάρχουν χηµικές αντιδράσεις που εξελίσσονται προς µία µόνο μόνο κατεύθυνση, όπως π.χ. η σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Οπτική Πολωσιμετρία

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Οπτική Πολωσιμετρία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Οπτική Πολωσιμετρία Ιωάννης Πούλιος Αθανάσιος Κούρας Λίντα Μανώλη ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 54124 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΖΥΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΤΕΡΟΓΕΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΝΖΥΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΤΕΡΟΓΕΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΝΖΥΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΕΤΕΡΟΓΕΝΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΝΖΥΜΩΝ ΣΕ ΔΙΑΛΥΜΑ ΕΠΕΝΕΡΓΟΥΝΤΩΝ ΣΕ ΑΔΙΑΛΥΤΑ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ το υπόστρωμα σε στερεά (αδιάλυτη) μορφή κλασσική περίπτωση: η υδρόλυση αδιάλυτων πολυμερών

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση 1000 mol ιδανικού αερίου με cv J mol -1 K -1 και c

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση 1000 mol ιδανικού αερίου με cv J mol -1 K -1 και c ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ 3-4 (Α. Χημική Θερμοδυναμική) η Άσκηση mol ιδανικού αερίου με c.88 J mol - K - και c p 9. J mol - K - βρίσκονται σε αρχική πίεση p =.3 kpa και θερμοκρασία Τ =

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακά Μαθηματικά

Επιχειρησιακά Μαθηματικά Τηλ:10.93.4.450 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΕΟ 13 ΤΟΜΟΣ Α Επιχειρησιακά Μαθηματικά () ΑΘΗΝΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 01 1 Τηλ:10.93.4.450 Πεδίο Ορισμού Οικονομικών Συναρτήσεων Οι οικονομικές συναρτήσεις (συνάρτηση Ζήτησης, συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΑ 1. Στην περίπτωση των εξωτερικών επιβαρύνσεων στην παραγωγή, η επιβολή ενός φόρου ανά µονάδα προϊόντος ίσου µε το µέγεθος της οριακής εξωτερικής επιβάρυνσης µπορεί να οδηγήσει:

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ. Ενότητα 4: Θερμοδυναμική και Κινητική της Δομής. Γρηγόρης Ν. Χαϊδεμενόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών

Φυσική ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ. Ενότητα 4: Θερμοδυναμική και Κινητική της Δομής. Γρηγόρης Ν. Χαϊδεμενόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Φυσική ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ Ενότητα 4: Θερμοδυναμική και Κινητική της Δομής Γρηγόρης Ν. Χαϊδεμενόπουλος Πολυτεχνική Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2. BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Ι. ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑ ΙΙ. ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΙΙΙ. ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

XHMIKH KINHTIKH & ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ. Γλυκόζη + 6 Ο 2 6CO 2 + 6H 2 O ΔG o =-3310 kj/mol

XHMIKH KINHTIKH & ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ. Γλυκόζη + 6 Ο 2 6CO 2 + 6H 2 O ΔG o =-3310 kj/mol XHMIKH KINHTIKH XHMIKH KINHTIKH & ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Θερμοδυναμική: Εξετάζει και καθορίζει το κατά πόσο μια αντίδραση ευνοείται ενεργειακά (ΔG

Διαβάστε περισσότερα

CH2 CH2OCONHCH2COOH NH2CHCOOH

CH2 CH2OCONHCH2COOH NH2CHCOOH Παραδείγµαταπροβληµάτων κινητικής ενζυµικώναντιδράσεων Γιαναείναιπιοεύχρησταταδεδοµένα για πρακτικούς λόγους έχουν γίνει κάποιες απλοποιήσεις, όπως οι αριθµητικές τιµές έχουν τροποποιηθεί (χωρίς όµως να

Διαβάστε περισσότερα