ΖΑΝΝΕ ΙΟ ΠΕ ΙΡΑ ΜΑΣ ΙΚ Ο ΓΤΜΝΑ ΙΟ Σ Α Ξ Η Α. H Γαλλία. ζηε Μσβ Οκπξέια ηεο Άιθεο Εέε

Transcript

1 ΖΑΝΝΕ ΙΟ ΠΕ ΙΡΑ ΜΑΣ ΙΚ Ο ΓΤΜΝΑ ΙΟ Σ Α Ξ Η Α H Γαλλία ζηε Μσβ Οκπξέια ηεο Άιθεο Εέε ΠΕΙΡΑΙΑ - ΜΑΙΟ

2 Έθδνζε ηνπ Εάλλεηνπ Πεηξακαηηθνύ Γπκλαζίνπ Πεηξαηά Κνινθνηξώλε 6 Πεηξαηάο ηει. & Fax : web site: gym-peir-zanneio.att.sch.gr mail@gym-peir-zanneio.att.sch.gr Α Γπκλαζίνπ Σκήκαηα Γαιιηθώλ ηεο Α1, Α2, Α3 κε ηε θαζνδήγεζε ηεο θαο Δ. ηαπξνπνύινπ Δπηκέιεηα εμσθύιινπ : Γηώξγνο Λάθθνο, Α3. ρέδηα εμσθύιινπ : Μάξζα Μνπδάηζνπ, πύξνο Νηθνιάθεο, Ηθηγέλεηα Κνπηαιηαλνύ, Α3. Δηθνλνγξάθεζε : από ηνπο καζεηέο πνπ έθαλαλ ηηο εξγαζίεο. ρέδηα : Βηθησξία Βιαληή, Καηεξίλα Βιαληή,Α1. πύξνο Γαβάθεο, Αγγειηθή Γηδπκνπνύινπ, Αλαζηαζία Κεθαιά, Α2. 2

3 Πξόινγνο ηαλ ηνλ Ηνύλην ηνπ 2004, πιεξνθνξνύκαζηαλ από ηελ ηόηε ππεύζπλε ηεο «Βηβιηνηνπίαο» ζηνλ Πεηξαηά, θ. Άλλα Αιεμνπνύινπ, γηα ηε δπλαηόηεηα ζπλάληεζεο ησλ καζεηώλ ηνπ ζρνιείνπ καο κε έλα ζπγγξαθέα ηεο επηινγήο καο ζην ρώξν ηνπ βηβιηνπσιείνπ, δε θαληαδόκαζηε πνηέ όηη ε πξννπηηθή θαη κόλν ηεο ζπλάληεζεο απηήο ζα απνηεινύζε ην έλαπζκα γηα ηελ επεμεξγαζία ελόο ζρεδίνπ εξγαζίαο γηα ηε ζρνιηθή ρξνληά Ακέζσο ζθεθηήθακε λα αμηνπνηήζνπκε ηελ πξόηαζε κε ηνπο αξραξίνπο ησλ γαιιηθώλ ηεο πξώηεο γπκλαζίνπ. Θα κειεηνύζακε ινηπόλ έλα ειιεληθό κπζηζηόξεκα πνπ λα εηζάγεη θαηά θάπνην ηξόπν ηα παηδηά ζην γαιιηθό πνιηηηζκό, ρσξίο απηό λα γίλεη ζε βάξνο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο γιώζζαο, αθνύ ζα αθηεξώλακε ζε απηήλ ηε δξαζηεξηόηεηα κόλν έλα ηέηαξην κε είθνζη ιεπηά από ηελ ηξίσξε εβδνκαδηαία δηδαζθαιία ηεο μέλεο γιώζζαο πνπ πξνβιέπεη ην αλαιπηηθό πξόγξακκα. Με πνηα θξηηήξηα επηιέμακε ηελ Άιθε Εέε ; Δίλαη ζπγγξαθέαο πνπ έρεη ηαμηδέςεη πνιύ θαη δήζεη ζε άιιεο ρώξεο, αιιά θαη δηαπνηηζκέλε από ηε γαιιηθή θνπιηνύξα. Έρνληαο δήζεη ρξόληα ζην Παξίζη, γλσξίδεη βαζεηά ηε γιώζζα θαη ην γαιιηθό πνιηηηζκό. Δπηπιένλ ην έξγν ηεο είλαη ηδηαίηεξα δεκνθηιέο ζηα παηδηά, θαη ε επθαηξία πνπ καο δηλόηαλ λα ηελ γλσξίζνπκε από θνληά, ζα έθαλε ην εγρείξεκά καο εμαηξεηηθά ειθπζηηθό γηα εθείλα. κσο όια απηά δε ζα αξθνύζαλ από κόλα ηνπο. Υξεηαδόηαλ θαη ην θαηάιιειν έξγν. Δπηιέμακε ηε Μσβ νκπξέια, έλα κπζηζηνξεκα πνπ ε δξάζε ηνπ εθηπιίζζεηαη ζηελ Διιάδα, αιιά ζην νπνίν ε Γαιιία θαηέρεη ζεκαληηθή ζέζε. Ο λεαξόο έιιελαο αλαγλώζηεο καζαίλεη πνιιά γηα ηε ρώξα απηή θαη ηελ αγαπάεη, κέζα από ηα κάηηα ηεο εξσίδαο θαη ησλ αδεξθώλ ηεο κε ηνπο νπνίνπο ηαπηίδεηαη απόιπηα. Ζ Λέηξσ θαη ηα αδέξθηα ηεο αλαιακβάλνπλ λα παίμνπλ ην ξόιν ηνπ δηάκεζνπ, ηνπ ληόπηνπ δηεξκελέα ελόο άιινπ πνιηηηζκνύ γηα ηα παηδηά ηεο ρώξαο ηνπο. Οη ίδηνη γλσξίδνληαη κε ηνλ πνιηηηζκό απηό, όρη κέζα από δηαβάζκαηα ή ηαμίδηα, αιιά ράξε ζηε ζπκβίσζή ηνπο κε πξόζσπα από ηε ρώξα απηή, ηνλ θύξην Μαξζέι θαη ηνλ Μπελνπά, πνπ εγθαζίζηαληαη νξηζηηθά ζηελ Διιάδα. Καη εκείο κνηξαδόκαζηε καδί ηνπο ηελ αγάπε ηνπο γηα ηε Γαιιία θαη ηνπο αλζξώπνπο ηεο. Σν έξγν δελ εμαληιείηαη, ελλνείηαη, ζηελ εηθόλα ηεο Γαιιίαο, νύηε θαη γξάθηεθε γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί έηζη. Δκείο απιώο ζηαζήθακε ζ έλα από ηα πνιιά ηνπ ζέκαηα, πνπ ήηαλ ζρεηηθό κε ην πεξηερόκελν ηνπ καζήκαηόο καο, θαη ηίπνηα πεξηζζόηεξν. Μέλεη βέβαηα λ αλαξσηεζνύκε θαηά πόζνλ ε Γαιιία ηεο Εέε είλαη ε Γαιιία ε πξαγκαηηθή. Απηό είλαη έλα άιιν ζέκα ζπδήηεζεο πνπ δελ κπνξνύκε λα ζίμνπκε εδώ. Δθείλν γηα ην νπνίν πάλησο είκαζηε απόιπηα ζίγνπξνη είλαη πσο ε Γαιιία ηεο Εέε είλαη ε Γαιιία θάζε Έιιελα πνπ έδεζε, γλώξηζε θη αγάπεζε απηήλ ηε ρώξα. Ζ απήρεζε πνπ είρε ην ζρέδην ζηα παηδηά θαζώο θαη ε δπλακηθή πνπ δεκηνύξγεζε θαηέδεημαλ όηη, παξά ηα όζα δπζνίσλα ιέγνληαη, ε ινγνηερλία απνηειεί γηα ηνπο λένπο έλαλ ηζρπξό πόιν έιμεο, αξθεί λα ππάξρεη ε ζέιεζε, αιιά θαη ε βνήζεηα από θνξείο θαη εθπαηδεπηηθνύο. Σα παηδηά, όια ηα παηδηά, από ηελ πξώηε ζηηγκή αγθάιηαζαλ κε ελζνπζηαζκό ην ζρέδην θαη δνύιεςαλ κε ηαρύηεηα θαη ηδέεο. Πνιιέο ηδέεο. Τπνδεηθλύνληαο πεδία θαη θαηεπζύλζεηο, παίξλνληαο πξσηνβνπιίεο, επηλνώληαο πξσηόηππεο ιύζεηο. Γηα ηηο εξγαζίεο θηλεηνπνηήζεθαλ ηα κηζά πεξίπνπ παηδηά. Αλαηέζεθαλ ηξεηο εξγαζίεο ζην θαζέλα από ηα ηξία ηκήκαηα. Πξνεγήζεθε κηα ζύληνκε εηζαγσγή ζην κπζηζηόξεκα από εκάο. ηε ζπλέρεηα ηα παηδηά δνύιεςαλ ζην ζπίηη ή ζηα 3

4 δηαιείκκαηα, κόλα ηνπο ή ζε νκάδεο. πλαληηόκαζηαλ ζηα δηαιείκκαηα γηα ζπληνληζκό, δηνξζώζεηο, εμεγήζεηο. Σέινο, παξνπζίαζαλ ηηο εξγαζίεο ηνπο ζηελ ηάμε, όρη κόλν ζην ηκήκα ηνπο, αιιά θαη ζηα δπν άιια, θαη ζπδεηήζακε. Ζ αξρηθή καο πξόβιεςε λα θαιύςεη έλα ηξίκελν ην ζρέδην δελ επηηεύρζεθε, δηόηη θάιπςε ηειηθά δπν. Κάπνηεο εξγαζίεο δελ παξνπζηάζηεθαλ κε ηνλ ηξόπν θαη ζηελ έθηαζε πνπ ζα ζέιακε, νύηε κε ηε ζεηξά πνπ ζα έπξεπε. Κάπνηεο άιιεο απνδείρζεθε όηη μεπεξλνύζαλ ηηο δπλαηόηεηεο ησλ εληεθάρξνλσλ καζεηώλ θαη ρξεηάζηεθε λα ηηο νινθιεξώζνπκε εκείο. Μηα από απηέο δελ παξαδόζεθε πνηέ. Ζ δηδαθηέα ύιε ηνπ καζήκαηνο όκσο θαιύθζεθε θαη κε ην παξαπάλσ. Υάξε ζηελ εξγαζία γηα ην κπζηζηόξεκα, γλσξηζηήθακε θαιύηεξα κεηαμύ καο, εμαζθαιίζηεθε επξύηεξε θαη θαιύηεξεο πνηόηεηαο ζπκκεηνρή, ελδηαθέξνλ θαη επηδόζεηο ζην κάζεκα ηεο μέλεο γιώζζαο. Γηαηί ε έθδνζε απηνύ ηνπ ηεύρνπο ; Δίκαζηε από εθείλνπο πνπ πηζηεύνπλ όηη κε ην ηέινο θάζε ζρνιηθήο ρξνληάο, νη καζεηέο, αιιά θαη νη δάζθαινη, ζα πξέπεη λα έρνπλ θάηη ρεηξνπηαζηό από ηε δνπιεηά ηνπο, θάηη πνπ λα κείλεη άκεζα, γηα απνινγηζκό, αμηνιόγεζε, ζρεδηαζκό, θη αξγόηεξα, γηα αλάκλεζε. Σππώλνληαο απηόλ ηνλ ηόκν, πνπ ζπγθεληξώλεη όιεο ηηο εξγαζίεο ησλ καζεηώλ, ηηο ζπδεηήζεηο ζηελ ηάμε θαη ηε ζπλάληεζε κε ηε ζπγγξαθέα, καο εμέπιεμε επράξηζηα όρη κόλν ε έθηαζε, αιιά θπξίσο ε νινθιεξσκέλε δνπιεηά ησλ παηδηώλ, θάηη πνπ δελ είρε γίλεη θαλεξό κέζα από ηελ απνζπαζκαηηθή παξνπζίαζε ηεο ζηε ηάμε. ηελ αξρή θάζε εξγαζίαο αλαθέξνληαη ηα παηδηά πνπ ηελ εηνίκαζαλ. πνπ δελ αλαθέξεηαη όλνκα, απηό ζεκαίλεη όηη ην απόζπαζκα είλαη κέξνο ηεο ζύληνκεο εηζαγσγήο ζην ζέκα πνπ θάλακε ζηε ηάμε ή πξνέθπςε από ζπδήηεζε ζηε ηάμε ή ην ζπκπιεξώζακε ελ είδεη ζύλζεζεο, επηζήκαλζεο θηι. Μηα δηεπθξίληζε : ην πξώην κέξνο, πνπ είλαη αθηεξσκέλν ζηελ Ηζηνξία, βαζίδεηαη ζ έλα πιήζνο ζηνηρείσλ πνπ ζπγθέληξσζαλ νη καζεηέο θαη ηα είδακε ζηε ηάμε, αιιά έρνπλ νξγαλσζεί ζε θείκελν από εκάο ιόγσ ησλ απαηηήζεσλ ηνπ ζέκαηνο. Θα ζέιακε λα εθθξάζνπκε ηηο ζεξκέο καο επραξηζηίεο ζε όινπο όζνπο βνήζεζαλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ ζρεδίνπ καο. Πξώηα πξώηα ζην Γηεπζπληή ηνπ Γπκλαζίνπ καο, ηνλ θ. πκεώλ Σζειέληε θαη ζηελ Τπνδηεπζύληξηα, ηελ θ. Αιίθε Ζιηνπνύινπ γηα ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηε δηαθξηηηθή δηεπθόιπλζε πνπ καο πξόζθεξαλ, ζηηο ζπλαδέιθνπο θηινιόγνπο γηα ηελ ελζάξξπλζε θαη ηηο εύζηνρεο ππνδείμεηο ηνπο, θαη ηδίσο ζηελ ππεύζπλε έθδνζεο ηεο εθεκεξίδαο ηνπ ζρνιείνπ καο, ηελ θ. Μαξία Παδνπβά, ηεο νπνίαο αμηνπνηήζακε ηελ εθδνηηθή εκπεηξία, θαη ηδηαίηεξα ζηηο αγαπεηέο θ.θ. Άλλα Μπέθα πνπ αλέιαβε θαη ηε γισζζηθή επηκέιεηα ηνπ ηεύρνπο - θαη Έιζα Απνζηνιίδνπ γηα ηελ όιε ζπκβνιή ηνπο, ηελ θαηαλόεζε, ηελ πξνζπκία λα κνηξαζηνύλ καδί καο ηελ πνιύηηκε πείξα ηνπο, αιιά θαη γηα ηελ αηζηνδνμία θαη ηε ζηγνπξηά πνπ καο ελέπλεπζαλ ζε ζηηγκέο δπζθνιηώλ θαη ακθηβνιίαο, ζηελ θ. Δπζηαζία Αγγειή, ζπλάδειθν ησλ Καιιηηερληθώλ, γηα ηελ επηκέιεηα ησλ ζρεδίσλ ησλ παηδηώλ, ζηνπο ζπλαδέιθνπο πνπ καο πξόζθεξαλ αδηακαξηύξεηα από ην ρξόλν ηνπο, θαη εηδηθά ζηνλ θ. Γηώξγν Καδάθν γηα ηελ ππνκνλή ηνπ ζην ζέκα απηό. 4

5 Έλα κεγάιν επραξηζηώ ζην βηβιηνπσιείν «Βηβιηνηνπία» γηα ηε ζπκβνιή ηνπ ζηε δηάδνζε ηεο ινγνηερλίαο ζηνπο λένπο, θαη ηδηαίηεξα ζηνλ ππεύζπλν ηνπ θαηαζηήκαηνο ηνπ Πεηξαηά, θ. απνπληδή, πνπ καο δηεπθόιπλε κε θάζε ηξόπν. πγραξεηήξηα ζηνπο καζεηέο καο πνπ πιαηζίσζαλ ηηο πξναηξεηηθέο - δξαζηεξηόηεηεο κε ηόζε ζέξκε, ζηαζεξόηεηα θαη θαληαζία θαη δεκηνύξγεζαλ έλα απαξάκηιιν θιίκα ζπιινγηθόηεηαο ζηελ ηάμε. Πάλσ απ όια όκσο, νη καζεηέο θη εγώ επραξηζηνύκε ηε ζπγγξαθέα Άιθε Εέε γη απηό ην ππέξνρν ηαμίδη πνπ καο έδσζε ηελ επθαηξία λα θάλνπκε κε ηε Μσβ νκπξέια. Πεηξαηάο, 27 Μαίνπ 2005 Διέλε ηαπξνπνύινπ, Καζεγήηξηα Γαιιηθήο Γιώζζαο ζην Εάλλεην Πεηξακαηηθό Γπκλάζην 5

6 ΔΝΑ ΥΡΟΝΟ ΜΔΣΑ (Πξόινγνο ζηελ έθδνζε ζηα γαιιηθά) Γηαηί απηή ε έθδνζε ; Πξηλ από έλα ρξόλν, νινθιεξώλνληαο ηελ εξγαζία καο, ηε ζηείιακε ζηε ζπγγξαθέα ε νπνία καο παξόηξπλε λα ηε κεηαθξάζνπκε γηα λα ηε δηαβάζνπλ θαη νη γάιινη καζεηέο, αλαγλώζηεο ηνπ έξγνπ ηεο. Σα παηδηά αληαπνθξίζεθαλ ακέζσο ζηελ πξόθιεζε. Με ην πνπ άλνημαλ ηα ζρνιεία, ην θζηλόπσξν ηνπ 2005, ζπζηάζεθε ε πνιηηηζηηθή καο νκάδα πνπ ζα αλαιάκβαλε ην δύζθνιν όζν θαη άραξν- έξγν ηεο κεηάθξαζεο από ηα ειιεληθά ζηα γαιιηθά. Γελ ήηαλ ιίγεο νη δπζθνιίεο πνπ είρακε λα αληηκεησπίζνπκε : ζηα πξνβιήκαηα πνπ εθ ησλ πξαγκάησλ ζέηεη θάζε ζπιινγηθή δνπιεηά, πξνζηέζεθαλ αλαζθάιεηεο θαη δηζηαγκνί πνπ νθείινληαλ ζηελ ειηθία ησλ παηδηώλ -πνπ πξνθεηκέλνπ γηα κεηάθξαζε δελ βνεζνύζε-, ζε ζπλδπαζκό κε ηε παληειή έιιεηςε πξνεγνύκελεο κεηαθξαζηηθήο εκπεηξίαο από κέξνπο ηνπο. κσο, δπζθνιίεο πξνέθπςαλ θαη εμ αηηίαο ησλ παξαθνξησκέλσλ απνγεπκαηηλώλ σξαξίσλ ησλ καζεηώλ, θαη ηεο πξόζθαηεο κείσζεο, από ην Τπνπξγείν, ηνπ σξαξίνπ δηδαζθαιίαο ησλ γαιιηθώλ, από 3 ζε 2 ώξεο ηελ εβδνκάδα. Βέβαηα, παξάιιεια κε ηελ εξγαζία ηεο κεηάθξαζεο, θξνληίζακε λα εκπινπηίζνπκε ηηο εκπεηξίεο καο γύξσ από ην βηβιίν θαη ηε ινγνηερληθή δεκηνπξγία : κε αθνξκή ηε ζπγθξηηηθή κειέηε καο αλάκεζα ζηελ ειιεληθή πξσηόηππε έθδνζε ηεο Μσβ νκπξέιαο θαη ηε γαιιηθή κεηάθξαζή ηεο, πξνβιεκαηηζηήθακε πάλσ ζηνπο εθδνηηθνύο νίθνπο θαη ην λεαληθό αλαγλσζηηθό θνηλό ησλ δπν ρσξώλ επηζθεθζήθακε ηε Médiathèque ηνπ Γαιιηθνύ Ηλζηηηνύηνπ, όπνπ ζπκκεηείρακε ζε πξόγξακκα δξαζηεξηνηήησλ αλάγλσζεο θαη αλαθάιπςεο πνηθίισλ βηβιίσλ, απόθηεζεο εμεηδηθεπκέλσλ γλώζεσλ ζρεηηθά κε ην βηβιίν, θαη δαλεηζκνύ γαιιηθώλ βηβιίσλ θαη επνπηηθώλ κέζσλ εμ άιινπ, έρνληαο πξνεγνπκέλσο κειεηήζεη ηε δσή θαη ηε βαζηθή ζεκαηνινγία ηνπ έξγνπ ηνπ, νη καζεηέο ηεο Γ ηάμεο ζπλαληήζεθαλ κε έλα Γάιιν δεκηνπξγό, ην ζπγγξαθέα λεαληθήο ινγνηερλίαο Éric Simard, πνπ καο άθεζε ππέξνρεο εληππώζεηο ην κεηαμύ, ε Άιθε Εέε δελ έπαςε λα καο ελζαξξύλεη. Πξώηα, κέζσ ηνπ Δζληθνύ Κέληξνπ Βηβιίνπ (Δ.ΚΔ.ΒΗ.), πνπ έδεημε ελδηαθέξνλ θαη δηάζεζε γηα επηβξάβεπζε ηεο δνπιεηάο καο ; ύζηεξα, κέζσ ηνπ εθδνηηθνύ νίθνπ Κέδξνπ, πνπ πξνζθέξζεθε επγεληθά λα δηεπθνιύλεη ηελ εηζαγσγή ησλ παηδηώλ ζε δεηήκαηα ηππνγξαθίαο. Καη όρη κόλν : ζηηο 30 Οθησβξίνπ 2005, αίθλεο παξνπζίαζε ηελ εξγαζία καο ζε ζπλέληεπμή ηεο, ζην θπξηαθηάηηθν θύιιν ηεο εθεκεξίδαο Καζεκεξηλή. Σέινο, ζηηο 17 Μαξηίνπ 2006, είρακε ηε κεγάιε ραξά λα ππνδερηνύκε ηελ αγαπεκέλε καο ζπγγξαθέα ζην ζέαηξν ηνπ ζρνιείνπ καο. Γλσξηζηήθακε θαιύηεξα καδί ηεο θαη κηιήζακε γηα όια : ηε ινγνηερλία θαη ηηο ώξεο ηεο δεκηνπξγίαο, ηηο δπζθνιίεο ηεο κεηάθξαζεο, ην Ίληεξλεη,ηνπο λένπο θαη ηελ επνρή καο, ηα ζρέδηά ηεο θαη όζα ηελ εκπλένπλ, ηνπο ήξσεο ησλ κπζηζηνξεκάησλ ηεο θαη πνιιά άιια. πνπ παξαηίζεληαη ρσξία ηνπ κπζηζηνξήκαηνο, βαζηζηήθακε ζηε γαιιηθή ηνπ έθδνζε : L Ombrelle Mauve, La joie de lire,γελεύε Ζ έθδνζή καο ζηα γαιιηθά νθείιεη πνιιά ζηνλ θ. Πέηξν Μάιηαθα, θαζεγεηή θαη ππεύζπλν ηνπ Δπξσπατθνύ Κέληξνπ Καηάξηηζεο ζηελ Δπαγγεικαηηθή Μεηάθξαζε (Δ.Κ.Κ.Δ.Μ.), ηνπ Γαιιηθνύ Ηλζηηηνύηνπ Αζελώλ, πνπ πξνζθέξζεθε επγεληθά λα επηκειεζεί πξνζσπηθά, όρη κόλν ηελ έθθξαζε, 6

7 αιιά θαη ηελ ηππνγξαθηθή παξνπζίαζε ηεο εξγαζίαο καο. Σνλ επραξηζηνύκε ζεξκά γηα ηηο εύζηνρεο ππνδείμεηο ηνπ. Δπραξηζηνύκε ζεξκά ηνλ θ. πκεώλ Σζειέληε, Γηεπζπληή ηνπ γπκλαζίνπ καο, πνπ καο ζηήξημε, αιιά θαη θξόληηζε ν ίδηνο θαη ηηο παξακηθξέο ιεπηνκέξεηεο ηεο έθδνζήο καο. Σνλ θ. Δπάγγειν Γθηιθέζε, Τπνδηεπζπληή, πνπ αθνύξαζηα καο παξείρε θάζε δπλαηή βνήζεηα θαη ππνζηήξημε. Σελ αγαπεηή καο ζπλάδειθν θ. Ζιηάλα Σδεβειέθνπ, λέα θαζεγήηξηα γαιιηθώλ ηνπ γπκλαζίνπ καο, πνπ ζηάζεθε πξόζπκα ζην πιεπξό καο πξνζθέξνληάο καο ηελ ακέξηζηε βνήζεηά ηεο ζε όια. Σν Γαιιηθό Ηλζηηηνύην ηεο Αζήλαο, θαη ηδηαίηεξα ηελ αγαπεηή θ. Μαξί-Διέλ ηαύξνπ, ππεύζπλε Νεαληθήο ινγνηερλίαο ζηε Βηβιηνζήθε Octave Merlier, γηα ην πλεύκα ζπλεξγαζίαο θαη ηε δηαξθή δηεπθόιπλζε ζε ό,ηη θαη αλ αλαιάβακε. Σελ θ. Πεηξνύια Γαβξηειίδε από ηηο εθδόζεηο Κέδξνο, θαη ηδηαίηεξα ηελ θ. Αξηάδλε Μνζρνλά, ππεύζπλε Σππνγξαθίαο, γηα ηελ ηόζν ελδηαθέξνπζα θαη ζθαηξηθή εηζαγσγή ησλ καζεηώλ καο πάλσ ζηνλ ηνκέα ηεο. Οινθιεξώλνληαο απηή ηε δίρξνλε ζπλαξπαζηηθή πεξηπέηεηα, ηη είλαη εθείλν πνπ κέλεη ; Αο κνπ επηηξαπεί λα πσ ηνύην : εθείλν πνπ καο θηλεηνπνίεζε θαη ηξνθνδόηεζε ηε δνπιεηά καο όιν απηό ην δηάζηεκα, ην λήκα πνπ καο θαζνδήγεζε από ηελ πξώηε ζηηγκή, δελ ήηαλ άιιν από ηελ αλάγθε καο γηα επηθνηλσλία. Δπηθνηλσλία κε ηε ζπγγξαθέα επηθνηλσλία κε ηνπο καζεηέο κηαο άιιεο ρώξαο πνπ ζα καο δηαβάζνπλ θαη ζα κνηξαζηνύλ ηηο εληππώζεηο καο από ην έξγν ηεο. Γηα απηό, όζα γαιιάθηα καο δηαβάζεηε, αο κε δηζηάζεηε νύηε ζηηγκή : γξάςηε καο, ζηείιηε καο κε ηηο ζθέςεηο θαη ηηο ηδέεο ζαο. 21 Ηνπλίνπ 2006 Δ.ηαπξνπνύινπ ρέδην γηα θάξηα ηνπ πύξνπ Γαβάθε, ηνλ Απξίιην

8 Οη καζεηέο ηεο πνιηηηζηηθήο καο νκάδαο πνπ δνύιεςαλ γηα ηε κεηάθξαζε ηεο εξγαζίαο από ηα ειιεληθά ζηα γαιιηθά : Από ηε Β Γπκλαζίνπ (πεξζηλή Α ) Β1 Αιεμόπνπινο Υξήζηνο, Βαζηιείνπ Πόπε, Βιαληή Καηεξίλα, Βιαληή Βηθησξία, Κηνπξηδήο Αξηζηείδεο, Κόεο πύξνο. Β2 Γαβάθεο πύξνο, Γαιηάλεο Δπάγγεινο, Γηαθνλήο Γεκήηξεο, Γηακάληεο Αληώλεο, Γξηκάιαο Γεκήηξεο, Εσάλλνπ νθία, Καιακαθηώηε Αλαζηαζία, Καηζηξνύκπαο Γηώξγνο, Κεθαιά Αλαζηαζία. Β3 Βίγιε Κσλζηαληίλα, Κνληνγηάλλεο Μηράιεο, Κνπηζνγηάλλεο Αλδξέαο, Λάθθνο Γηώξγνο, Μηραιηηζηάλνπ Μαξθέιια, Μνπδάηζνπ Μάξζα, Μπαιάθνπ νθία, Μσξάθε Μαξία, Σζαθκαθίδεο Γεκήηξεο. ηα παξαπάλσ παηδηά ηεο πεξζηλεο Α πξνζηέζεθαλ θέηνο θαη καζεηέο καο ηεο Γ ηάμεο : Γ1 Αλαγλώζηνπ Νίθε, Γξηκάια Πεξζεθόλε. Γ3 Λεσηζάθνπ Ησάλλα, Μπαξδήο Κσλζηαληίλνο, Οηθνλνκίδεο Υαξίιανο, Παληειή Αζαλαζία, Πνηήξε Δηξήλε, Σεληνινύξε Δπζπκία. Σνπο επρόκαζηε θαιή ζπλέρεηα θαη θάζε επηηπρία ζην Λύθεην. ηαλ πξόθεηηαη γηα νκαδηθή εξγαζία, δελ ππάξρεη ρώξνο γηα αθξηβή απνηίκεζε θαη αμηνιόγεζε ηεο ζπλεηζθνξάο ηνπ θαζελόο. Δθείλν πνπ κεηξάεη είλαη ε ζπκκεηνρή ζηε ζπιινγηθή πξνζπάζεηα. ινη πξόζθεξαλ ηνλ θαιύηεξό ηνπο εαπηό, όπσο κπνξνύζε ν θαζέλαο. Χζηόζν, γηα ηε πξνζπκία ηνπο θαη ηελ πνηόηεηα θαη αξηηόηεηα ηεο δνπιεηάο ηνπο, μερώξηζαλ νη αθόινπζνη καζεηέο πνπ ηηκήζεθαλ κε αξηζηεία (ιακβάλνληαο γαιιηθά βηβιία) : Βηθησξία Βιαληή θαη πύξνο Γαβάθεο από ηε Β ηάμε, θαη Υαξίιανο Οηθνλνκίδεο από ηε Γ ηάμε. Δπίζεο νη Πόπε Βαζηιείνπ, Καηεξίλα Βιαληή θαη Αλδξέαο Κνπηζνγηάλλεο, από ηε Β ηάμε. Σνπο ζπγραίξνπκε νιόςπρα. (Δπραξηζηνύκε ηα μελόγισζζα βηβιηνπσιεία Κάνπθκαλ θαη Φισξάο-Κόζκνο γηα ηελ επγεληθή ηνπο ρνξεγία.) 8

9 ρέδην ηνπ πύξνπ Γαβάθε, Α2 9

10 ΔΗΑΓΧΓΗΚΑ ΑΛΚΖ ΕΔΖ : Ζ ΕΩΖ ΚΑΗ ΣΟ ΔΡΓΟ ΣΖ πύξνο Γαβάθεο, Α2, Αξζηλόε Αλπθαληή, Α1 Γελλήζεθε ζηελ Αζήλα, ην Ο παηέξαο ηεο θαηαγόηαλ από ηελ Κξήηε θαη ε κεηέξα ηεο από ηε άκν, όπνπ πέξαζε ηα πξώηα παηδηθά ηεο ρξόληα. Παληξεύηεθε ην ζεαηξηθό ζπγγξαθέα θαη ζθελνζέηε Γηώξγν εβαζηίθνγινπ, πνπ πέζαλε ην Απέθηεζαλ δπν παηδηά. πνύδαζε ζηε Φηινζνθηθή ρνιή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ, ζηε Γξακαηηθή ρνιή ηνπ Χδείνπ Αζελώλ θαη ζην Κηλεκαηνγξαθηθό Ηλζηηηνύην ηεο Μόζραο, ζην ηκήκα ζελαξηνγξαθίαο. Από ην 1954 έσο ην 1964 έδεζε ζαλ πνιηηηθή πξόζθπγαο ζηε νβηεηηθή Έλσζε. Σν 1964 επηζηξέθεη νηθνγελεηαθώο ζηελ Διιάδα, γηα λα μαλαθύγνπλ πάιη όινη καδί κε ηνλ εξρνκό ηεο Υνύληαο ην Απηήλ ηε θνξά ν ηόπνο δηακνλήο ηνπο είλαη ε Γαιιία, θαη ζπγθεθξηκέλα ην Παξίζη. Δπέζηξεςε νξηζηηθά ζηελ Διιάδα, ην Από πνιύ κηθξή αζρνιήζεθε κε ην γξάςηκν. ηηο πξώηεο αθόκα ηάμεηο ηνπ Γπκλαζίνπ άξρηζε λα γξάθεη θείκελα γηα ην θνπθινζέαηξν. Έλαο από ηνπο ήξσεο πνπ δεκηνύξγεζε, ν Κινύβηνο, έγηλε θαηνπηλά ν ήξσαο ηνπ γλσζηνύ θνπθινζέαηξνπ «Μπαξκπα-Μπηνύζεο», πνπ εκπλεύζηξηά ηνπ ήηαλ ε Διέλε Θενράξε-Πεξάθε. Πξώην ηεο κπζηζηόξεκα είλαη Σν Καπιάλη ηεο βηηξίλαο (1963), πνπ ην έρεη εκπλεπζηεί από ηα παηδηθά ηεο ρξόληα ζηε άκν θαη είλαη ζρεδόλ απηνβηνγξαθηθό. Αθνινπζεί κηα ζεηξά κπζηζηνξεκάησλ γηα παηδηά : Ο Μεγάινο πεξίπαηνο ηνπ Πέηξνπ (1971), Ο ζείνο Πιάησλ (1975), Κνληά ζηηο ξάγηεο (1977), Αξβπιάθηα θαη γόβεο (1977), Ζ Μσβ νκπξέια (1995), θαη άιια. Σν 1987 θπθινθνξεί ην πξώην ηεο βηβιίν γηα κεγάινπο, Ζ αξξαβσληαζηηθηά ηνπ Αρηιιέα. Σα βηβιία ηεο έρνπλ κεηαθξαζηεί ζε πνιιέο μέλεο γιώζζεο, ε ίδηα εμάιινπ έρεη κεηαθξάζεη ζύγρξνλνπο ξώζνπο ζπγγξαθείο, θαζώο θαη παηδηθά βηβιία από ηα ηηαιηθά θαη ηα γαιιηθά. Τπήξμε δπν θνξέο ε ειιεληθή ππνςεθηόηεηα γηα ην Γηεζλέο Βξαβείν Άληεξζελ. Βηβιία ηεο έρνπλ ιάβεη ην ακεξηθάληθν βξαβείν Batchelder, γηα ην θαιύηεξν μέλν παηδηθό βηβιίν κεηαθξαζκέλν ζηα αγγιηθά. Σν 1993 ηηκήζεθε κε ην Κξαηηθό Βξαβείν Παηδηθήο Λνγνηερλίαο. Με ην έξγν ηεο, ε Άιθε Εέε αιιάδεη ην ηνπίν ζην παηδηθό βηβιίν : γηα πξώηε θνξά ιέγνληαη ζε παηδηά κε ηξόπν μεθάζαξν πνιηηηθά γεγνλόηα, όπσο ε δηθηαηνξία ηνπ Μεηαμά θαη ηα όζα ζπλέβαηλαλ ζηελ Αζήλα ηνλ θαηξό ηεο Καηνρήο ή ηεο εμέγεξζεο ηνπ Πνιπηερλείνπ, θαη κάιηζηα ζε κηα επνρή πνπ θάηη ηέηνην ήηαλ απαγνξεπκέλν. Καηέρεη πξσηεύνπζα ζέζε ζηελ ηζηνξία ηεο ειιεληθήο παηδηθήο ινγνηερλίαο θαη είλαη κηα από ηηο πην αγαπεκέλεο ζπγγξαθείο ησλ παηδηώλ. Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Σ Ο Τ Μ Τ Θ Ι Σ Ο Ρ Η Μ Α Σ Ο Βξηζθόκαζηε ζηηο παξακνλέο ηνπ ειιελν-ηηαιηθνύ πνιέκνπ, ην θαινθαίξη ηνπ Ζ Διεπζεξία, έλα δεθάρξνλν θνξίηζη, δεη ζην Μαξνύζη κε ηνπο γνλείο θαη ηα δίδπκα κηθξόηεξα αδέξθηα ηεο, ην άθε θαη ην Ννύιε. ην πάλσ πάησκα, κέλεη έλαο γάιινο πνπ δεη από ρξόληα ζηελ Διιάδα, ν θύξηνο Μαξζέι, πνπ ηνπο αγαπάεη θαη ηνλ αγαπνύλ πνιύ. 10

11 «Σίπνηα ην ζπγθινληζηηθό» δε ζπκβαίλεη ζην ζπηηηθό ηνπο. Μόλν λα, ην γηνξηηλό ηξαπέδη πνπ εηνίκαδε ν θύξηνο Μαξζέι γηα ηα γελέζιηά ηεο αλαβιήζεθε, εθείλε ηε ρξνληά, γηαηί, αλήκεξα ζηηο 14 Ηνπλίνπ, ν γάιινο θίινο ηνπο αθνύεη ζην ξαδηόθσλν όηη νη Γεξκαλνί κπήθαλ ζην Παξίζη. Καηά ηα άιια, ε Διεπζεξία θαη ηα αδέξθηα ηεο κνηξάδνπλ ηε δσή ηνπο αλάκεζα από επηζθέςεηο ζην ηεξάζηην δίπαην ζπίηη ηεο θίιεο ηνπο Βίησο, πνπ ε κακά ηεο ζα μαλαπαληξεπηεί ή ηηο Κπξηαθέο ζηε «Βίιια Δπηπρία» κε ηελ νηθνγέλεηα ηνπ αγαπεκέλνπ ηνπο ζείνπ Μίιηνπ, ηνπ αδεξθνύ ηνπ παηέξα ηνπο, ζην Παιαηό Φάιεξν, ή αθόκα παίδνληαο μέγλνηαζηα κεηαμύ ηνπο. Σα δίδπκα ζρεδηάδνπλ λα θιέςνπλ ηε κεγάιε ζνισηή κσβ νκπξέια ηεο θπξίαο Τπαηίαο, γηαγηάο ηεο Βίησο, γηα λα ηελ πεηάμνπλ ζαλ αεξόζηαην από ηελ θεξαζηά ηνπ θήπνπ ηνπο. ην κεηαμύ, πηάλνπλ θηιίεο κε ην ζπκπαζεηηθό γείηνλα θύξην Ρηράξδν, πνπ είλαη εζνπνηόο. ηγά ζηγά, κεηαμύ ησλ κεγάισλ, θνπληώλνπλ νη αλεζπρίεο γηα επηθείκελν πόιεκν θαη, ελώ ν θύξηνο Μαξζέι πεξλά όιν θαη πεξηζζόηεξν ρξόλν κπξνζηά ζην ξαδηόθσλν αθνύγνληαο εηδήζεηο γηα ηε δνθηκαδόκελε ρώξα ηνπ, δηάθνξα γεγνλόηα δηαθόπηνπλ ηνλ θαηά ηα άιια κνλόηνλν ξπζκό απηνύ ηνπ θαινθαηξηνύ : ε νηθνγέλεηα πεγαίλεη ζηνπο αξξαβώλεο ηεο θπξίαο Βαιεληίλεο, κακάο ηεο Βίησο, κε ηνλ πινύζην, αιιά αληηπαζεηηθό θύξην Πάξε έλα πξσί, ηα αδέξθηα ηεο Διεπζεξίαο, ηεο Λέηξσο, όπσο ηε θσλάδνπλ, πηθξακέλα κεηά από έλα θαπγά κε ηνλ παηέξα ηνπο, θεύγνπλ θξπθά γηα ην βνπλό, από όπνπ ζα ηα θέξεη πίζσ ν θύξηνο Μαξζέι, αηώληνο κεζνιαβεηήο ππέξ ησλ παηδηώλ ζηηο αληηζέζεηο ηνπο κε ηνπο κεγάινπο ιίγν αξγόηεξα, ν ζείνο Μίιηνο ρξεσθνπεί, ελώ ε Λέηξσ γλσξίδεηαη ηπραία κε ηνλ παηέξα ηεο Βίησο. κσο ε δσή ηνπο απηό ην θαινθαίξη ζα αιιάμεη πξαγκαηηθά κόλν όηαλ ζα θηάζεη από ηε Γαιιία ν αλεςηόο ηνπ θπξίνπ Μαξζέι, ν Μπελνπά, πνπ θπγαδεύηεθε ζηελ Διιάδα από ηνπο γνλείο ηνπ, αγσληζηέο ηεο γαιιηθήο αληίζηαζεο. Σα παηδηά γίλνληαη γξήγνξα αρώξηζηνη θίινη θαη ηα όιν θαη πην ζπλαξπαζηηθά παηρλίδηα ηνπο πξνθαινύλ ηελ νξγή ηνπ απζηεξνύ παηέξα ηεο Διεπζεξίαο. Σελ ίδηα ώξα, ν ζείνο Μίιηνο πάεη ζηε θπιαθή γηα ρξέε, ελώ, ζε κηα επίζθεςε ζηεο Βίησο, ν παηέξαο ησλ παηδηώλ έξρεηαη ζε ξήμε κε ηνλ παηξηό ηεο. Σν πην ζνβαξό όκσο είλαη όηη νη Γεξκαλνί ζπιιακβάλνπλ ηνπο γνλείο ηνπ Μπελνπά θαη ηνπο ζηέιλνπλ ζε ζηξαηόπεδν ζπγθέληξσζεο ζηε Γεξκαλία. Δμάιινπ, αλήκεξα ην Γεθαπεληαύγνπζην, ηα δίδπκα μππλνύλ κε καγνπιάδεο θη έηζη ην πνιπαλακελόκελν ηαμίδη ηεο νηθνγέλεηαο ζηελ Σήλν επηπρώο αλαβάιιεηαη, επηπρώο γηαηί, ην ίδην απόγεπκα, πιεξνθνξνύληαη από ηνλ θύξην Μαξζέι γηα ηνλ ηνξπηιιηζκό ηεο Διιεο από ηνπο Ηηαινύο. Οη καγνπιάδεο ησλ δίδπκσλ ζα γίλνπλ όκσο θαη αθνξκή γηα λα αλαθαιύςεη ηπραία ε Λέηξσ πσο ν θύξηνο Ρηράξδνο θαη ν παηέξαο ηεο Βίησο είλαη ην ίδην πξόζσπν. Καη ελώ ε νηθνγέλεηα δνθηκάδεη αλάκηθηα ζπλαηζζήκαηα, γηαηί ε κεηέξα πεξηκέλεη κσξό, «πνπ θηάλεη ζε ραιεπνύο θαηξνύο», ν θύξηνο Μαξζέι πείζεη επηηέινπο ηνλ παηέξα λα αθήζεη ηε Λέηξσ λα δεη ηελ παξάζηαζε ηεο Αληηγόλεο ζην Ζξώδεην. Αιιά θαη ζε κηα επίζθεςε ζηεο Βίησο, ηα παηδηά, κε ηε βνήζεηα ηνπ Μπελνπά, θαηνξζώλνπλ λα θιέςνπλ ηε κσβ νκπξέια. Σέινο, ζηνπ θπξίνπ Μαξζέι, όινη καδί ζα γηνξηάζνπλ κε γεύκα ηελ αλέιπηζηε απνθπιάθηζε ηνπ ζείνπ Μίιηνπ. Βέβαηα, επεηδή ην επόκελν πξσί, ν ηδηνθηήηεο θόβεη ηελ θεξαζηά ηνπ θήπνπ, ην ζρέδην ησλ παηδηώλ λα πεηάμνπλ ηε κσβ νκπξέια καηαηώλεηαη. Απηό όκσο θαζόινπ δε ζα ηα εκπνδίζεη λα πεηάμνπλ κε ηα θηεξά ηεο παηδηθήο ηνπο θαληαζίαο όπνπ ζέινπλ... 11

12 ΛΗΓΑ ΛΟΓΗΑ ΓΗΑ ΣΖ ΓΟΜΖ ΣΟΤ ΜΤΘΗΣΟΡΖΜΑΣΟ Έλα κπζηζηόξεκα γεκάην ζπλερείο παξεθβάζεηο θαη κε ραιαξή δξάζε. Ο ξπζκόο ηνπ ηαηξηάδεη απόιπηα κ εθείλνλ ησλ θαινθαηξηλώλ δηαθνπώλ πνπ θπινύλ αξγά, αλέκεια.από ηελ άιιε, ε Ηζηνξία δηαζηαπξώλεηαη ζπλερώο κε ηε δσή ησλ εξώσλ θαη ηελ επεξεάδεη. Δίλαη εθείλε πνπ, ζε ηειεπηαία αλάιπζε,θαζνξίδεη, ππαγνξεύεη ηελ ίληξηγθα. Έηζη, ν θύθινο πνπ άλνημε κε ηελ αλαβνιή ηνπ γηνξηηλνύ ηξαπεδηνύ, εμ αηηίαο ηεο εηζόδνπ ηεο Βέξκαρη ζηε γαιιηθή πξσηεύνπζα, ζα θιείζεη κε ηελ αλαβνιή ηνπ ηαμηδηνύ ζηελ Σήλν, ηνλ ηνξπηιιηζκό ηεο Έιιεο από ηνπο Ηηαινύο, αιιά θαη ην γηνξηηλό ηξαπέδη ζηνπ θπξίνπ Μαξζέι, απ αθνξκή ηελ απνθπιάθηζε ηνπ ζείνπ Μίιηνπ απηήλ ηε θνξά. Αλάκεζα ζε απηά ηα δπν γεγνλόηα, θεληξηθή, θνξπθαία, ζηηγκή ηεο πινθήο αλαδεηθλύεηαη ν εξρνκόο ηνπ Μπελνπά - πνπ θη απηόο ππαγνξεύεηαη άκεζα από θάπνην ηζηνξηθό γεγνλόο : ηε γαιιηθή Αληίζηαζε θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ γνληώλ ηνπ ζε απηήλ - θαζώο θαη ε επαθόινπζε δξακαηηθή ζύιιεςε ησλ γνληώλ ηνπ από ηνπο Γεξκαλνύο, πνπ βπζίδεη ην παηδί ζε απειπηζία. Αθόκα θαη νη επηκέξνπο πεξηπέηεηεο ηνπ ζείνπ Μίιηνπ πνπ δηαζηίδνπλ ηελ αθήγεζε, θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηνπ κπζηζηνξήκαηνο, ππαγνξεύνληαη θαη εθείλεο από ηελ πνιηηηθή θαη θνηλσληθν-νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο ρώξαο, ηηο παξακνλέο ηνπ ειιελνηηαιηθνύ πνιέκνπ, θαηάζηαζε ηεο νπνίαο άιισζηε δελ απνηεινύλ παξά έλα ζρόιην.. Δάλ ινηπόλ ν θόζκνο ησλ κεγάισλ, ε Ηζηνξία γεληθόηεξα, νδεγείηαη ζε αδηέμνδν θαη ζηε γλσζηή ζε όινπο αλαπόθεπθηε ηξαγσδία ηνπ δεπηέξνπ παγθνζκίνπ πνιέκνπ, εθείλνο ησλ παηδηώλ είλαη πνπ ζα νδεγήζεη ζηε ι ύ ζ ε - ηνπ κπζηζηνξήκαηνο έζησ -, ράξε ζε κηαλ ππέξβαζε ηεο πξαγκαηηθόηεηαο κέζα από ηε θαληαζία, ην όλεηξν θαη ηελ ειπίδα γηα ην κέιινλ. ζρέδην ηεο Αλαζηαζίαο Κεθαιά, Α2 12

13 I. Ζ Θ Δ Ζ Σ Ζ Γ Α Λ Λ Η Κ Ζ Η Σ Ο Ρ Η Α Σ Ζ Μ Ο ΥΡΟΝΟΛΟΓΗΚΟ ΚΑΗ ΗΣΟΡΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ «Ζ γηαγηά ζβήλεη ην θσο. Ζζπρία. ε ιίγν θηάλεη κηα αλππόκνλε θσλή από ην έλα θξεβαηάθη : -Έια, γηαγηά, πεο καο ηελ ηζηνξία κε ηα αδεξθάθηα ζνπ όηαλ ήζαζηε κηθξά. Πάιη ζησπή. Όζηεξα αθνύγεηαη κηα θσλνύια από ην δηπιαλό θξεβάηη : -Πεο καο πάιη γηα θείλν ην θαινθαίξη πξηλ ηνλ πόιεκν κε ηνπο Γεξκαλνύο.» (ζει.14) Ακέζσο κεηά, ε γηαγηά Λέηξσ ζα αξρίζεη λα δηεγείηαη ηα παηδηθά ηεο ρξόληα ζηα δπν εγγνλάθηα ηεο. Ζ δξάζε ηνπ κπζηζηνξήκαηνο ηνπνζεηείηαη ινηπόλ ζηηο παξακνλέο ηνπ ειιελνηηαιηθνύ πνιέκνπ, ην θαινθαίξη ηνπ 1940, θαη ελώ ζηελ Δπξώπε έρεη ήδε μεζπάζεη ν πόιεκνο. Ζ δηάξθεηα ησλ γεγνλόησλ πνπ αθεγείηαη ε γηαγηά Λέηξσ είλαη ηξεηο κήλεο : από ηνλ Ηνύιην έσο θαη ην επηέκβξην ηνπ 40. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε θαζ εαπηό δξάζε αξρίδεη «κηα Κπξηαθή ηνπ Ηνπιίνπ»(ζει.19), πνπ ε δεθάρξνλε Λέηξσ θαη ηα δίδπκα παίδνπλ ζηνλ θήπν ηεο θίιεο ηεο ηεο Βίησο, κε ηηο ηεξεδίλεο, ζρεδηάδνληαο λα θιέςνπλ ηε κσβ νκπξέια. Καη ηειεηώλεη έλα κεζεκέξη, ηέιε επηέκβξε, πνπ ηα παηδηά πεηάλε κε ην θαληαζηηθό αεξόζηαην, ηελ επόκελε κέξα κηαο αθόκα επίζθεςεο ζην ζπίηη ηεο Βίησο, όπνπ επηηέινπο θιέβνπλ ηε κσβ νκπξέια. Δπηπιένλ, ε εξσίδα θάλεη ζηελ αξρή ηεο αθήγεζήο ηεο κηα αλαδξνκή ζην παξειζόλ, πξηλ ηνλ Ηνύιην : αλαθαιεί ζηε κλήκε ηεο ηε κέξα ησλ γελεζιίσλ ηεο, ζηηο 14 Ηνπλίνπ, εκέξα πνπ ηα γεξκαληθά ζηξαηεύκαηα κπήθαλ ζην Παξίζη, θαη έηζη ε γηνξηή αλαβιήζεθε. Αληίζηνηρα, πξνο ην ηέινο ηεο αθήγεζεο, ζην ηξαπέδη γηα ηελ απειεπζέξσζε ηνπ ζείνπ Μίιηνπ, γίλεηαη αλαθνξά ζηα πξνζερή γελέζιηα ηνπ Μπελνπά, πνπ ηνπνζεηνύληαη ηέιε Οθησβξίνπ, θαη ν θύξηνο Μαξζέι ππόζρεηαη λα καγεηξέςεη θάηη θαιό. Καη ζπκπιεξώλεη : «-Φηάλεη λα κελ έρνπκε πόιεκν σο ηόηε.» (ζει.226) Μήπσο ινηπόλ θαη ηνπ γάιινπ ήξσα ηα γελέζιηα ζπκπέζνπλ κε ηελ θήξπμε ηνπ πνιέκνπ ζηελ Διιάδα, ηελ 28 ε Οθησβξίνπ, αθξηβώο όπσο έγηλε θαη κε ηα γελέζιηα ηεο Λέηξσο ; Σόηε θη εθείλα ζα αλαβιεζνύλ βέβαηα, - θη απηό δεκηνπξγεί αθόκα έλα θνηλό ζηνηρείν ζηε κνίξα ησλ δπν πξσηαγσληζηώλ πνπ, όπσο πιεξνθνξνύκαζηε ζην ηέινο, ζα θαηαιήμνπλ λα παληξεπηνύλ. Έηζη, ηα γελέζιηα θαη ησλ δύν, ηνπνζεηνύληαη έμσ από ηε δξάζε ηνπ βηβιίνπ, αιιά κέζα ζηελ Ηζηνξία. Ζ δσή ησλ εξώσλ, ε ηζηνξία ηνπο, εκθαλίδεηαη άκεζα ζπλπθαζκέλε κε ηελ Ηζηνξία. «Έλα πξάγκα είρα θαηαιάβεη γηα θαιά. Οη Γεξκαλνί ηνπ Υίηιεξ κ εκπόδηζαλ λα γηνξηάζσ ηα γελέζιηά κνπ, θη νη Ηηαινί ηνπ Μνπζνιίλη δε ζα κ άθελαλ λα γλσξίζσ ηη είλαη λήζνο θη νύηε λα ηαμηδέςσ κε βαπόξη», αγαλαθηεί κάιηζηα ε Λέηξσ.(ζει.188) 13

14 ΣΑ ΜΜΔ ΣΖ ΔΠΟΥΖ Με πνηνλ ηξόπν πιεξνθνξνύληαη ηα παηδηά γηα ηηο εμειίμεηο γύξσ ηνπο ; Καη αξρήλ από ηνλ θύξην Μαξζέι πνπ έρεη ξαδηόθσλν. Καη ύζηεξα από ηηο εθεκεξίδεο. Απνζπάζκαηα από ην Διεύζεξν Βήκα βξίζθνπκε θαη ζηηο ζειίδεο ηνπ βηβιίνπ. Έηζη ν ηνξπηιιηζκόο ηεο Έιιεο αλαθνηλώλεηαη, κηα πξώηε θνξά, από ηνλ θύξην Μαξζέι πνπ ην άθνπζε ζην ξαδηόθσλν : «έμσ από ην ιηκάλη ηεο Σήλνπ ηηλάρηεθε έλα πνιεκηθό ζεκαηνζηνιηζκέλν γηα ηε γηνξηή ην ηνξπίιηζαλ έγηλε παληθόο κηιάλε γηα ζύκαηα αλάκεζα ζηνπο πξνζθπλεηέο»(ζει.188) αιιά θαη κηα δεύηεξε, δπν κέξεο κεηά, όηαλ ε Λέηξσ δηαβάδεη ηελ εθεκεξίδα ζηα δίδπκα : «Σν εύδξνκνλ «Έιιε» εηνξπηιίζζε ππό αγλώζηνπ ππνβξπρίνπ θαη εβπζίζζε ελώ ήην αγθπξνβνιεκέλνλ έμσ ηεο λήζνπ Σήλνπ»(ζει.190) Ζ ΔΛΛΑΓΑ ΣΗ ΠΑΡΑΜΟΝΔ ΣΟΤ Β ΠΑΓΚΟΜΗΟΤ ΠΟΛΔΜΟΤ Ο απόερνο ηεο πνιηηηθήο θαη νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ζηελ Διιάδα θηάλεη ζη απηηά ησλ παηδηώλ, όρη κόλν από ηηο εθεκεξίδεο, αιιά θαη από ηηο ζπλνκηιίεο ησλ κεγάισλ : ζε κηα αλαδξνκή ηεο Λέηξσο ζηνλ πξνεγνύκελν ρεηκώλα, θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ εκέξα ηεο νλνκαζηηθήο ηεο γηνξηήο, ζηηο 15 Γεθεκβξίνπ, καζαίλνπκε όηη νη κεηνρέο ηνπ ζείνπ Μίιηνπ πέθηνπλε. «Πάιη έξρνληαη νη ηζρλέο αγειάδεο», ιέλε αλήζπρνη νη κεγάινη, πξνκελύεηαη δειαδή νηθνλνκηθή θξίζε. ρνιηάδνληαο ην γεγνλόο, ν θύξηνο Μαξζέι ην ζπζρεηίδεη κε ηνλ πόιεκν ζηελ Δπξώπε θη αλαγγέιιεη ηελ επέθηαζή ηνπ θαη ζηελ Διιάδα. Από εθείλε ηε ζηηγκή, πνιιαπιαζηάδνληαη νη αλαθνξέο ζην ελδερόκελν πνιέκνπ θαη ζηελ Διιάδα, όπσο θαη κηα αλαθνξά ζηε δηθηαηνξία ηνπ Μεηαμά θα ηε κειινληηθή αληίζηαζε ησλ ειιήλσλ ζηα ζρέδηα ηνπ Υίηιεξ (βι.ζει. 111). Παξάιιεια, ε θιηκάθσζε ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαίλεηαη από ηε ρξεσθνπία ηνπ ζείνπ Μίιηνπ θαη αξγόηεξα ηε θπιάθηζή ηνπ γηα ρξέε. Σέινο, έξρεηαη ε θνξύθσζε κε ηνλ ηνξπηιιηζκό ηεο Έιιεο από ηνπο Ηηαινύο. ε ηέηνηνπο «ραιεπνύο θαηξνύο», θαηαιαβαίλνπκε γηαηί ε είδεζε ηεο εγθπκνζύλεο ηεο κακάο αληί λα ραξνπνηήζεη, γεκίδεη κε αλεζπρία ηνπο γνλείο ηεο Λέηξσο. κσο, όπσο ήδε είπακε, ζηε ΜΟ δε γίλεηαη κόλν ιόγνο γηα ηελ ειιεληθή ηζηνξία, αιιά θαη γηα ηε γαιιηθή. Αο πάξνπκε ινηπόλ ηα πξάγκαηα από ηελ αξρή. Ο Β ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΠΟΛΔΜΟ ΣΖ ΓΑΛΛΗΑ Σν εγθπθινπαηδηθό, θσηνγξαθηθό θαη δεκνζηνγξαθηθό πιηθό πνπ ζπλνδεύεη ηελ δίγισζζε ρξνλνινγηθή καο παξνπζίαζε απνηειεί έλα κηθξό κόλν κέξνο από ην εθηεηακέλν αξρείν πνπ ζπγθέληξσζαλ νη καζήηξηεο Κσλζηαληίλα Βίγιε, νθία Κνπηζνλίθα θαη Μάξζα Μνπδάηζνπ, Α3. LA SECONDE GUERRE MONDIALE ( ) Ο ΓΔΤΣΔΡΟ ΠΑΓΚΟΜΗΟ ΠΟΛΔΜΟ A. L invasion allemande ( ) Ζ γεξκαληθή εηζβνιή 1933 : Adolf Hitler, chef du parti nazi, devient chancelier du Reich. Ο Αδόιθνο Υίηιεξ, εγέηεο ηνπ λαδηζηηθνύ θόκκαηνο, αλαθεξύζζεηαη θαγθειάξηνο ηνπ Ράτρ. 14

15 Από ηόηε ε κνξθή ηνπ θαη ε ζθιεξή πνιηηηθή ηνπ ηαπηίδνληαη κε ηελ ηζηνξία ηεο ίδηαο ηεο Γεξκαλίαο : κε λόκν πνπ εγθξίζεθε ζρεδόλ πακςεθεί δηαιύζεθε ην θνηλνβνύιην θαη ηα θόκκαηα θαηαξγήζεθαλ. Ζ δεκνθξαηία ηεο Βαηκάξεο είρε ιήμεη. Καη άξρηζε ην Σξίην Ράτρ θαη ε απόιπηε θπξηαξρία ηνπ Αδόιθνπ Υίηιεξ. Il rêve de conquérir l Europe : il fait des préparatifs de guerre ; il s allie avec l Italie et le Japon. Ολεηξεύεηαη λα θαηαθηήζεη ηελ Δπξώπε : θάλεη πξνεηνηκαζίεο γηα πόιεκν θαη ζπκκαρεί κε ηελ Ηηαιία θαη ηελ Ηαπσλία. 1er septembre 1939 : l Allemagne attaque la Pologne ε Γεξκαλία επηηίζεηαη ζηελ Πνισλία 3 septembre 1939 : La France et l Angleterre, alliées de la Pologne, déclarent la guerre à l Allemagne. ε Γαιιία θαη ε Αγγιία, ζύκκαρνη ηεο Πνισλίαο, θεξύζζνπλ ηνλ πόιεκν ζηε Γεξκαλία Mais la Pologne est vaincue. Όκσο απηό δελ κπνξεί λα απνηξέςεη ηε ζπληξηβή ηεο Πνισλίαο mai : les Allemands attaquent la France, la Belgique, la Hollande. ηα γεξκαληθά ζηξαηεύκαηα εηζβάιινπλ ζηε Γαιιία, ην Βέιγην, ηελ Οιιαλδία. 10 mai 16 juin : l invasion allemande ne peut être arrêtée et provoque l exode des populations civiles. ηίπνηα δελ κπνξεί λα ζηακαηήζεη ηνπο εηζβνιείο, επαθνινπζεί θπγή ηνπ πιπζπζκνύ ησλ πόιεσλ. Effondrement de la résistance alliée. Καηάξξεπζε ηνπ ζπκκαρηθνύ κεηώπνπ. 14 juin : entrée de la Wehrmacht à Paris. ε Βέξκαρη θπξηεύεη ην Παξίζη. 15

16 Απόζπαζκα από ειιεληθή εθεκεξίδα ηεο επνρήο γηα ηελ είζνδν ηεο Βέξκαρη ζην Παξίζη : Καη λα πώο πεξηγξάθεηαη ε αληίδξαζε ηνπ θπξίνπ Μαξζέι ζην γεγνλόο, έηζη όπσο ηελ είδε ε Λέηξσ : «κπήθακε ζην ζπίηη ηνπ θπξίνπ Μαξζέι ρσξίο λα ρηππήζνπκε. Σνλ βξήθακε ζηελ ηξαπεδαξία, θαζηζκέλν κπξνζηά ζην ηξαπέδη. Δίρε ζθεπαζκέλα ηα κάηηα κε ηηο παιάκεο ηνπ, θαη νη ώκνη ηνπ ηξαληάδνληαλ από ιπγκνύο. Ζ κακά ηνλ άγγημε ζηελ πιάηε. -Κύξηε Μαξζέι, ηη ζαο ζπκβαίλεη ; Μαο ηξνκάμαηε. Σόηε εθείλνο ζήθσζε αξγά ην θεθάιη. Απ ηα κάηηα ηνπ έηξεραλ δάθξπα όπσο ηξέρνπλ ζηα παηδηά. Όζηεξα καο θνίηαμε έλαλ έλαλ πεξίεξγα, ζαλ λα κε καο έβιεπε -Οη Γεξκαλνί κπήθαλ ζην Παξίζη, κόιηο ην άθνπζα ζην ξαδηόθσλν, έπηαζα γαιιηθό ζηαζκό. Απηή ηε ζηηγκή πνπ ζαο κηιώ, ν ζηξαηόο ηνπ Υίηιεξ θάλεη παξέιαζε ζηα Ζιύζηα Πεδία. Ζ πόιε κνπ είλαη ληξνπηαζκέλε, ζθιαβσκέλε Ζ θσλή ηνπ είρε αξρίζεη λα ηξέκεη μαλά. -κσο εγώ εδώ, από ην Μαξνύζη, νξθίδνκαη λα θάλσ ό,ηη κπνξώ ό,ηη κπνξώ Ξαλάξρηζε πάιη λα θιαίεη, θαη ε κακά κάο έγλεςε λα θύγνπκε. Καηεβήθακε ζην ζπίηη θαη κείλακε θάκπνζε ώξα ακίιεηνη. Γελ είρακε δεη πνηέ κεγάιν λα θιαίεη έηζη, κε ηόζα δάθξπα.» (ζει ) 16

17 Γεξκαληθά ζηξαηεύκαηα ζηελ Αςίδα ηνπ Θξηάκβνπ, ζην Παξίζη B. La défaite et l armistice le régime de Vichy : la Collaboration Ζ ήηηα θαη ε αλαθσρή ην θαζεζηώο ηνπ Βηζύ : ε πλεξγαζία κε ηνλ θαηαθηεηή 16 juin : démission du gouvernement. Le maréchal Petain forme un nouveau ministère. παξαίηεζε ηεο θπβέξλεζεο. Ο ζηξαηάξρεο Πεηέλ ζρεκαηίδεη λέα θπβέξλεζε. 17 juin : Pétain accepte la défaite et demande l armistice avec l Allemagne. ν Πεηέλ απνδέρεηαη ηελ ήηηα θαη δεηά αλαθσρή κε ηε Γεξκαλία Ainsi la France est coupée en deux zones : la z o n e o c c u p é e, au nord, Έηζη ε Γαιιία ρσξίδεηαη ζε δύν δώλεο : ηελ θαηερόκελε δώλε, ζην βνξξά, et la z o n e l i b r e f r a n ç a i s e, au sud. Vainqueurs, les Allemands θαη ηελ ειεύζεξε γαιιηθή δώλε, ζην λόην. αλ ληθεηέο πνπ είλαη, νη Γεξκαλνί 17

18 occupent les deux tiers du territoire français et laissent, au sud du pays, se mettre en place θαηαιακβάλνπλ ηα δύν ηξίηα ηνπ γαιιηθνύ εδάθνπο θη αθήλνπλ, ζηε Νόηηα Γαιιία, ηελ le gouvernement de Pétain, installé à Vichy. Ce sera le régime de Vichy. θπβέξλεζε Πεηέλ λα εγθαηαζηαζεί ζην Βηζύ. Απηό ζα είλαη ην θαζεζηώο ηνπ Βηζύ. Le régime de Vichy s engage bientôt dans la Collaboration : Pétain veut Σν θαζεζησο ηνπ Βηζύ γξήγνξα ζα νδεγεζεί ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ θαηαθηεηή: ν Πεηέλ s entendre avec les Allemands et les aider à gagner la guerre. επηδεηεί λα ζπκπξάμεη κε ηνπο Γεξκαλνύο θαη λα ηνπο βνεζήζεη λα ληθήζνπλ ζηνλ πόιεκν. ηε ΜΟ, γίλεηαη αλαθνξά ζην πώο είδαλ νη Γάιινη παηξηώηεο ην ζρεκαηηζκό ηεο θπβέξλεζεο Πεηέλ θαη ηελ αλαθσρή : «Ο θύξηνο Μαξζέι είρε θιεηζηεί γηα ηα θαιά ζην ζπίηη ηνπ λ αθνύεη κέξα λύρηα ξαδηόθσλν. Έλα κόλν βξάδπ θαηέβεθε λα θάεη καδί καο, θαη έιεγε όιν ζηελνρώξηα ζηνλ κπακπά : -Καηαιαβαίλεηο, ν Πεηέλ λα δώζεη γε θαη ύδσξ ζηνπο Γεξκαλνύο θαη λα θάλεη θπβέξλεζε ζην Βηζί. Δκείο δελ θαηαιαβαίλακε νύηε γηα ηε γε θαη ην ύδσξ, νύηε γη απηόλ ηνλ θύξην Πεηέλ», ζρνιηάδεη ε Λέηξσ (ζει.96). Γε ζπκβαίλεη όκσο ην ίδην θαη κε ηνλ Μπελνπά, πνπ αληηδξά έληνλα : «Ο ζείνο Μαξζέι θη εγώ δε ζα δεηήζνπκε πνηέ ηίπνηα από ην Βηζί, πνπ ηνικάεη λα ιέγεηαη πξσηεύνπζα ηεο Γαιιίαο. Πξσηεύνπζα είλαη θαη ζα είλαη πάληα ην Παξίζη. ην Βηζί όινη είλαη πξνδόηεο.» δειώλεη θαηεγνξεκαηηθά(ζει.179). Ο ζηξαηάξρεο Πεηέλ ζπλαληά ην Υίηιεξ ζην Μνληνπάξ, ηνλ Οθηώβξην ηνπ Γηαηί παξαηηήζεθε ε γαιιηθή θπβέξλεζε ζηηο 16 Ηνπλίνπ; Ο πξσζππνπξγόο Πσι Ρεπλό ήζειε λα ζπλερίζεη ηνλ πόιεκν ελαληίνλ ησλ Γεξκαλώλ, έμσ από ηε κεηξνπνιηηηθή Γαιιία. Όκσο εμαλαγθάδεηαη ζε παξαίηεζε θαη θαιείηαη ν Πεηέλ λα ζρεκαηίζεη θπβέξλεζε. 18

19 Πνηνο αθξηβώο ήηαλ ν Πεηέλ; Πάλσ απ όια, ήηαλ αληίζεηνο ζην δεκνθξαηηθό πνιίηεπκα. «Από ηηο ηδέεο ηνπ είρε επεξεαζζεί ζηνλ πνιηηηθό ζρεκαηηζκό ηνπ θη ν Υίηιεξ.» Ζ ππνγξαθή ηεο αλαθσρήο κε ηνπο Γεξκαλνύο ζήκαλε θαη ηελ θαηάιπζε ηεο Γεκνθξαηίαο. Να ηη γξάθεη ν ειιεληθόο ηύπνο γηα ηελ αλαθσρή: ARTICLE Αο δνύκε όκσο θαη πνηα ήηαλ ε ζηάζε ηνπ γαιιηθνύ ζηξαηνύ απέλαληη ζηελ ηαπεηλσηηθή αλαθσρή πνπ ππέγξαςε ε θπβέξλεζε Πεηέλ. Γηαβάδνπκε ζηνλ ειιεληθό ηύπν : Δπίζεο, ζύκθσλα κε καξηπξίεο, «πνιιέο γαιιηθέο θξνπξέο δελ ήζειαλ λα πηζηέςνπλ πσο ε Γαιιία είρε δεηήζεη ηελ αλαθσρή. Κη όζν είραλ ππξνκαρηθά, εμαθνινπζνύζαλ λα κάρνληαη. Ωξηζκέλα νρπξά ηεο δώλεο ηνπ ηξαζβνύξγνπ εμαθνινπζνύζαλ λα βάιινπλ έσο ηηο 30 Ηνπιίνπ, θαη δελ παξαδόζεθαλ παξά κόλν κεηά ηελ επίζθεςε Γάιισλ ζηξαηεγώλ, πνπ είραλ πξνζρσξήζεη ζηε λέα θπβέξλεζε ηνπ ζηξαηάξρε Πεηέλ θαη πνπ έπεηζαλ ηνπο ππεξαζπηζηέο ηνπο λα θαηαζέζνπλ ηα όπια. Σνπο είπαλ πσο αιινηώο νη Γεξκαλνί δε ζα έθεπγαλ από ηε Λπώλ, όπσο πξόβιεπαλ νη όξνη ηεο αλαθσρήο.» 19

20 Δμ άιινπ, ε θπβέξλεζε Πεηέλ πξνρσξάεη ζε δηώμεηο πνιηηώλ, όπσο καξηπξνύλ ηα παξαθάησ άξζξα : Σέινο, ν πξώελ πξσζππνπξγόο Πσι Ρεπλό δηαηππώλεη κηα αθόκα ζνβαξόηεξε θαηεγνξία ελαληίνλ ηνπ Πεηέλ θαη ηνπ θαζεζηώηνο ηνπ : «Τπάξρεη -γξάθεη- εθηόο ησλ άιισλ θαη θάηη αθόκα θνβεξόηεξν. ηηο 10 Απγνύζηνπ 1940 ν ζηξαηεγόο Οπληζηγθέξ, πνπ ν ζηξαηάξρεο Πεηέλ, ν λένο πξσζππνπξγόο θη ν ζηξαηεγόο Βεπγθάλ, ν λένο ππνπξγόο Δζληθήο Ακύλεο, είραλ δηνξίζεη πιεξεμνύζην ζηελ επηηξνπή ηεο αλαθσρήο, επξόηεηλε ζηνπο Γεξκαλνύο ηε ζύκπξαμε ηεο Γαιιίαο θαηά ηεο Αγγιίαο. Να πνιεκήζνπκε, ιέεη, θαηά ηεο ζπκκάρνπ καο, ηεο Αγγιίαο, πνπ ε βνήζεηά ηεο καο είρε ζώζεη ζηνλ Πξώην θαη πνπ ε αδάκαζηε ελεξγεηηθόηεηά ηεο ζα καο έζσδε θαη ζην Γεύηεξν Παγθόζκην Πόιεκν!» Αιιά ηελ ώξα πνπ, ζηελ θαηερόκελε Γαιιία, ην θαζεζηώο ηνπ Βηζί πξνρσξνύζε ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ θαηαθηεηή, ζην εμσηεξηθό, άξρηδε λα νξγαλώλεηαη ε Αληίζηαζε. Αο δνύκε από θνληά ηα γεγνλόηα : C. La Résistance Ζ Αληίζηαζε 18 juin : à la radio de Londres, le général de Gaulle appelle à la Résistance contre l occupant. από ην ξαδηόθσλν ηνπ Λνλδίλνπ, ν ζηξαηεγόο ληε Γθνι απεπζύλεη έθθιεζε Αληίζηαζεο ησλ Γάιισλ θαηά ηνπ θαηαθηεηή. 20

21 La flamme de la Résistance française ne doit pas s éteindre La France a perdu une bataille, mais elle n a pas perdu la guerre. «Ζ θιόγα ηεο Γαιιηθήο Αληίζηαζεο δελ πξέπεη λα ζβήζεη. Ζ Γαιιία έραζε κηα κάρε, δελ έραζε ηνλ πόιεκν.» De Gaulle crée à Londres le gouvernement de la France libre dont dépendent les Ο ληε Γθνι δεκηνπξγεί ζην Λνλδίλν ηελ «θπβέξλεζε ηεο ειεύζεξεο Γαιιίαο» ζην πιεπtroupes françaises libres formées par des patriotes qui passent en Afrique ou en ξό ηεο νπνίαο ηάζζνληαη νη «ειεύζεξεο» γαιιηθέο νκάδεο ησλ παηξησηώλ πνπ δηέθπ- Angleterre. L Angleterre est en effet la dernière à lutter contre les Allemands qui vont γαλ ζηελ Αθξηθή ή ζηελ Αγγιία.Πξάγκαηη ε Αγγιία ζα παξακείλεη κόλε ηεο ζηνλ αγώλα prendre, pays par pays, le contrôle de la majeure partie de l Europe. ελαληίνλ ησλ Γεξκαλώλ πνπ ζα θαηαθηήζνπλ ζηγά ζηγά ην κεγαιύηεξν κέξνο ηεο Δπξώπεο. À l intérieur du pays, la Résistance des patriotes s organise de plus en plus. Des ην εζσηεξηθό ηεο Γαιιίαο, ε Αληίζηαζε ησλ παηξησηώλ νξγαλώλεηαη όιν θαη organisations et des troupes se forment. Leurs membres se cachent dans les forêts, πεξηζζόηεξν. ρεκαηίδνληαη νξγαλώζεηο θαη νκάδεο. Σα κέιε ηνπο θξύβνληαη ζηα δάζε, attaquent les convois allemands, font sauter les voies ferrées, se préparent pour επηηίζεληαη ζηηο γεξκαληθέο θάιαγγεο, αλαηηλάζζνπλ ζηδεξνδξ. γξακκέο, εηνηκάδνληαη l'insurrection finale contre l occupant. C est l héroïque armée des f o r c e s f r a n ç a i γηα ηελ ηειηθή ζύξξαμε κε ηνλ θαηαθηεηή. Απηόο είλαη ν εξσηθόο ζηξαηόο ησλ γαιιηθώλ s e s de l i n t é r i e u r ( F F I ) ou armée du M a q u i s. δπλάκεσλ ηνπ εζσηεξηθνύ ηεο ρώξαο ή αιινηώο ζηξαηόο ησλ «Μαθί». Ζ «αδεξθή κνπ θη ν γακπξόο κνπ είλαη σο ην ιαηκό ζηε Ρεδηζηάλο», ιέεη ν θύξηνο Μαξζέι. Κη ε Λέηξσ ηνλ ξσηάεη : «-Κύξηε Μαξζέι. Ση ζα πεη Ρεδηζηάλο ; -Ρεδηζηάλο ζα πεη αληίζηαζε. Γειαδή λα αληηζηέθεζαη ζηνλ θαηαθηεηή, λα πνιεκάο ηνλ ερζξό ηεο ρώξαο ζνπ», ηεο απαληάεη εθείλνο (ζει.112). Κη ν Μπελνπά ζα ηεο πεη κηιώληαο γηα ηνπο γνλείο ηνπ : «-Δίκαη πεξήθαλνο πνπ αγσλίδνληαη γηα ηε Γαιιία.»(ζει.147) Ο ζηξαηεγόο Νηε Γθνι επηζεσξεί ηηο Διεύζεξεο Γαιιηθέο Γπλάκεηο ζην Λνλδίλν (14 Ηνπιίνπ 1940) 21

22 Γηα ηε δξάζε ηνπ Νηε Γθνι δηαβάδνπκε ζην κπζηζηόξεκα : ν θύξηνο Μαξζέι, «από ηε κέξα πνπ δε κε άθεζαλ νη Γεξκαλνί λα γηνξηάζσ ηα γελέζιηά κνπ, άιιαμε πνιύ Γειαδή από ηηο 14 Ηνπλίνπ, πνπ πέξαζαλ νη Γεξκαλνί από ηελ Αςίδα ηνπ Θξηάκβνπ ζην Παξίζη. Κάζεηαη κε ηηο ώξεο θαη ςαρνπιεύεη ην ξαδηόθσλό ηνπ. Θέιεη, ιέεη, λ αθνύζεη έλαλ «ειεύζεξν» γαιιηθό ζηαζκό θαη ην Μπη-Μπη-η, όπνπ όιν κηινύζε θάπνηνο πνπ ηνλ ζαύκαδε ν θύξηνο Μαξζέι θαη ηα δίδπκα ηνλ ιέγαλε Γθνι γηαηί έκνηαδε ην όλνκά ηνπ κε ην γθνι πνπ μέξαλε από ην πνδόζθαηξν.»(ζει.75) Να ηη γξάθεη ν ειιεληθόο ηύπνο ηεο επνρήο : Αιιά θη ν θύξηνο Μαξζέι αθνύεη ηελ έθθιεζε ηνπ Νηε Γθνι : «Ο θύξηνο Μαξζέι έκνηαδε πνιύ ηαξαγκέλνο. -Μόιηο έθιεηζα ην ξαδηόθσλν. Καηάθεξα θη έπηαζα ζηαζκό. Μίιεζε ν ίδηνο, είπε κε θσλή πνπ έηξεκε από ζπγθίλεζε. -Πνηνο ; ιαρηάξηζε ε κακά -Ο ζηξαηεγόο Νηε Γθνι! Καιεί όινπο ηνπο Γάιινπο λα πάξνπλ κέξνο ζηελ αληίζηαζε θαηά ησλ Γεξκαλώλ. Κη εγώ λα θάζνκαη ζην Μαξνύζη Πξέπεη λα βξσ ηξόπν» (ζει.80-81) Πνηνο ήηαλ αθξηβώο απηόο ν Νηε Γθνι, «ν ζηξαηεγόο ηνπ θπξίνπ Μαξζέι» πνπ ε Λέηξσ ηνλ βιέπεη λα ζηέθεηαη πξνζνρή, κε ην θεθάιη ςειά, «ζηε θσηνγξαθία πνπ είρε θόςεη από κηα εθεκεξίδα θαη ηελ είρε βάιεη ζε ρξπζή θνξλίδα πιάη ζηε «Εελεβηέβ κνπ» (ζει ) ; Charles de GAULLE από ηνλ Μηράιε Κνληνγηάλλε, Α3 Γάιινο ζηξαηεγόο θαη πνιηηηθόο ( ). Μπήθε ζηελ πνιηηηθή δσή κεηά ηνλ πξώην παγθόζκην πόιεκν. Τπήξμε πθππνπξγόο Άκπλαο ηεο θπβέξλεζεο Ρεπλό. Αξλήζεθε ηελ αλαθσρή κε ηνπο Γεξκαλνύο. Δλώ ήηαλ εμόξηζηνο ζην Λνλδίλν, παξαθηλνύζε ηνπο Γάιινπο λα αληηζηαζνύλ ζην λαδηζκό. Μεηά ηελ Απειεπζέξσζε, ππήξμε αξρεγόο ηεο πξνζσξηλήο Γεκνθξαηηθήο Κπβέξλεζεο ( ). Ηδξπηήο θαη εγέηεο ηνπ θόκκαηνο Rassemblement du Peuple Français. Σν 1958, επέζηξεςε ζηελ ελεξγό πνιηηηθή, όηαλ ηα γεγνλόηα ζηελ Αιγεξία επηδείλσζαλ ηελ θξίζε ηεο Σέηαξηεο Γεκνθξαηίαο. Σξνπνπνίεζε ην ύληαγκα, πεηπραίλνληαο κεγάιε πξνζσπηθή εμνπζία γηα ηνλ αξρεγό ηνπ θξάηνπο. Αθνύ νινθιεξώζεθε ε αιγεξηλή επηρείξεζε, ην 1962, πξνζπάζεζε λα μαλαδώζεη δηεζλέο θύξνο ζηε Γαιιία, κέζσ ηεο επαλάθηεζεο ησλ ζρέζεώλ ηεο κε ηε Γεξκαλία θαη ηεο ελίζρπζεο ηνπ ζηξαηνύ, αθνύ έθπγε από ην ΝΑΣΟ. Δπαλεμειέγε Πξόεδξνο ην Αθνύ θαηέζηεηιε ηηο εμεγέξζεηο ηνπ Μάε ηνπ 68, απνζύξζεθε από ηελ εμνπζία, κεηά ηελ εθινγηθή ήηηα ζην Γεκνςήθηζκα ηνπ 1969 γηα ηελ ηνπηθή αλαδηνξγάλσζε. 22

23 Από ηε δξάζε ησλ «Μαθί» : ζηελ απιή αγξνθηήκαηνο, κέιε ηεο αληίζηαζεο κειεηνύλ ηε ιεηηνπξγία όπισλ πνπ κόιηο έπεζαλ κε αιεμίπησην. D. L Occupation ( ) Ζ Καηνρή La France subit les tortures de l Occupation pendant 4 ans. Ζ Γαιιία πθίζηαηαη ηηο δνθηκαζίεο ηεο θαηνρήο επί 4 ρξόληα. ( novembre 1942 : occupation t o t a l e de la France par les Allemands ) ηα γεξκαληθά ζηξαηεύκαηα θαηαιακβάλνπλ ην ζύλνιν ηνπ γαιιηθνύ εδάθνπο Les occupants s emparent des vivres, la population souffre, la police arrête des Οη θαηαθηεηέο δεζκεύνπλ ηα ηξόθηκα, ν πιεζπζκόο ππνθέξεη,ρηιηάδεο milliers des gens qui sont emprisonnés, torturés, assassinés. Beaucoup sont déportés : άλζξσπνη θπιαθίδνληαη, βαζαλίδνληαη, εθηεινύληαη. Πνιινί εθηνπίδνληαη: conduits par train en Allemagne dans des camps de travail où ils meurent de faim et de ηνπο κεηαθέξνπλ ζηδεξνδξνκηθώο ζηε Γεξκαλία ζε ζηξαηόπεδα ζπγθέληξσζεο όπνπ mauvais traitements ; on les asphyxie dans des chambres à gaz. πεζαίλνπλ από πείλα ή θαθνπρίεο, όηαλ δελ εμνληώλνληαη κε αζθπμία ζε ζαιάκνπο αεξίσλ. ηελ νπξά γηα λ αγνξάζνπλ ιίγν γάια. Οη Γεξκαλνί θαηάζρνπλ όιν θαη πεξηζζόηεξα δεκεηξηαθά, παηάηεο, θξέαο, βηνκεραληθά πξνηόληα. Τπάξρεη, ζηε ρώξα, ιίγν ςσκί, ζρεδόλ θαζόινπ θξέαο, βνύηπξν ή 23

24 ιάδη, ιηγνζηό γάια, θαζόινπ ζέξκαλζε. Οη δηώμεηο θαηά ησλ παηξησηώλ παξνπζηάδνληαη ζην κπζηζηόξεκά καο κέζα από ηελ νδπλεξή είδεζε ηεο ζύιιεςεο ησλ γνληώλ ηνπ Μπελνπά, νη νπνίνη ζα ζηαινύλ ζε ζηξαηόπεδν ζπγθέληξσζεο απ όπνπ δε ζα μαλαγπξίζνπλ πνηέ. Αιιά, θαη ζηελ εθεκεξίδα, ε Λέηξσ βιέπεη «ζηε κέζε ηνπ θύιινπ κε κεγάια γξάκκαηα : ΓΑΛΛΟΗ ΑΗΥΜΑΛΧΣΟΗ (Βηζί, πξσηεύνπζα ηεο Γαιιίαο. Σνπ αληαπνθξηηνύ καο.) Σξία αγξηνινύινπδα καξαίλνληαη απάλσ ζ έλα ζσξό επηζηνιέο πνπ είλαη ξηγκέλεο ζ έλα ηξαπέδη ηνπ Δξπζξνύ ηαπξνύ ηνπ Βηζί. Δίλαη ηα αγξηνινύινπδα πνπ κάδεςαλ ηξία παηδάθηα ηα νπνία ειπίδνπλ όηη ηα άλζε απηά ζα θηάζνπλ θάπνηε ζην ζηξαηόπεδν ζπγθεληξώζεσο πνπ βξίζθνληαη νη γνλείο ηνπο.» (ζει ) Ο Μπελνπά βέβαηα, όπσο είδακε, δελ θαηαδέρεηαη λα έρεη θακκία ζπλελλόεζε κε ηελ θπβέξλεζε ηνπ Βηζί. Ζ δξάζε ηεο ΜΟ νινθιεξώλεηαη πνιύ πξηλ ην ηέινο ηεο γεξκαληθήο Καηνρήο ζηελ Δπξώπε. Δκείο ζηελ επόκελε παξάγξαθν απιώο νινθιεξώλνπκε ηελ ηζηνξηθή καο αλαδξνκή, ρσξίο αλαθνξέο ζην κπζηζηόξεκα. E. La Libération et la Victoire (1944) Ζ Απειεπζέξσζε θαη ε Νίθε 1943 : l Allemagne et ses alliés connaissent leurs premiers échecs. ε Γεξκαλία θαη νη ζύκκαρνί ηεο πθίζηαληαη ηηο πξώηεο ηνπο ήηηεο. Ils sont battus en Russie, chassés d Afrique par les Anglais et les Américains. Ζηηώληαη ζηε Ρσζία, εθδηώθνληαη από ηελ Αθξηθή από Άγγινπο θαη Ακεξηθαλνύο juin : Débarquement des Alliés en Normandie. Απόβαζε ησλ ζπκκάρσλ ζηε Ννξκαλδία. 15 août : Débarquement des Alliés en Provence. Απόβαζε ησλ ζπκκάρσλ ζηελ Πξνβεγθία. L armée française, aidée par les alliés et les forces du maquis, libère le pays et chasse l ennemi. Ο γαιιηθόο ζηξαηόο κε ηε βνήζεηα ησλ ζπκκάρσλ θαη ησλ δπλάκεσλ ησλ καθί απειεπζεξώλεη ην γαιιηθό έδαθνο θαη εθδηώθεη ηνλ ερζξό. 25 août : libération de Paris par le général Leclerc. απειεπζέξσζε ηνπ Παξηζηνύ από ην ζηξαηεγό Λεθιέξ. Le général de Gaulle devient chef du gouvernement provisoire de la République rétablie. O ζηξαηεγόο ληε Γθνι ζρεκαηίδεη πξνζσξηλή θπβέξλεζε κεηά ηελ απνθαηαζηαζε ηεο Γεκνθξαηίαο ζηε ρώξα 24

25 mai : capitulation de l Allemagne / ζπλζεθνιόγεζε ηεο Γεξκαλίαο 6-9 août : bombes atomiques sur Hiroshima et Nagasaki. αηνκηθέο βόκβεο ζηε Υηξνζίκα θαη ην Ναγθαζάθη. Σα ζπκκαρηθά ζηξαηεύκαηα ζηελ Αςίδα ηνπ Θξηάκβνπ. 25

26 II. ΑΛΛΔ ΠΛΔΤΡΔ ΣΟΤ ΓΑΛΛΗΚΟΤ ΠΟΛΗΣΗΜΟΤ Ζ ΓΑΛΛΗΚΖ ΓΛΩΑ ΣΖ ΜΩΒ ΟΜΠΡΕΛΑ Ζ παξνπζία ηεο Γαιιίαο ζηε ΜΟ γίλεηαη αηζζεηή θαη από ηελ ύπαξμε αξθεηώλ γαιιηθώλ ιέμεσλ ζηηο ζειίδεο ηνπ βηβιίνπ, ιέμεσλ άιινηε απιώο θσλεηηθά κεηαγξακκέλσλ ζηα ειιεληθά θαη άιινηε ιηγόηεξν ή πεξηζζόηεξν εμειιεληζκέλσλ. (Παξαθάησ, ε δεμηά ζηήιε, κε ηε γαιιηθή γξαθή ηεο θάζε ιέμεο, έρεη ζπκπιεξσζεί από εκάο : πνπζελά ζην κπζηζηόξεκα δε βξίζθνπκε ην γαιιηθό αιθάβεην.) Γαιιηθά θύξηα νλόκαηα ηνπ κπζηζηνξήκαηνο Μαξζέι Marcel Μπελνπά Benoît Εελεβηέβ Geneviève Λαβεξάλ Laveran Μνλγθνιθηέξνη Montgolfier Παζηέξ Pasteur Ο Μεγάινο Μσιλ Le grand Meaulnes αξιό Charlot Νηαληέι Νηαξηέ Danièle Darier Νηε Γθνι De Gaulle Πεηέλ Pétain Γαιιηθά ηνπσλύκηα Παξίζη Βηζί Κιεξκόλ Φεξξάλ Paris Vichy Clermont- Ferrand Γαιιηθέο ιέμεηο : νπί oui κπνλδνύξ bonjour κπνλζνπάξ bonsoir κεζηέ monsieur παξιεβνύ θξαλζέ parlez-vous français? (κηιάηε γαιιηθά ;) κπεζακέι béchamel ζσθέξ chauffeur εδηηαζηόλ hésitation (δηζηαγκόο) ζνπθιέ souffle βνινβαλ vol au vent Ρεδηζηάλο Résistance (Αληίζηαζε) Μπνλ Πνπάλ Bon Point (Καιόο Βαζκόο) Αιιηάλο Φξαλζέδ Alliance Française (Γαιιηθή Έλσζε) (ηα νλόκαηα θαη ιέμεηο ζπγθέληξσζε ε καζήηξηα Πόπε Βαζηιείνπ, Α1) θαη θάπνηα «θνζκεηηθά επίζεηα» πνπ ρξεζηκνπνηεί ν Μπελνπά ελ βξαζκώ ςπρήο γηα λα ζηνιίζεη ηελ θπξία Τπαηία : 26

27 Χο θη ν Μπελνπά, πνπ δελ έιεγε πνηέ άζρεκα ιόγηα, ηελ είπε κεδέξ, πνζάξλη θαη πηζέδ, θαη ηα δίδπκα κάζαλε ζηε ζηηγκή πσο απηέο νη ιέμεηο ζα πνύλε : ζηξίγγια, κπεθξνύ θαη θαηξνπινύ. Καη δελ ηηο μερλνύζαλ. Μάιηζηα! Σα δίδπκα, πνπ είραλε θνιιήζεη ζην καθαξόληα θξηθαζέ. (ζει.199), αλαθσλεί ε αδεξθή ηνπο. Πξάγκαηη ε Λέηξσ ζπρλά αλαθέξεη όηη ελώ ηα αδέξθηα ηεο αδύλαηνλ λα πνύλε κηα ιέμε γαιιηθά (ζει.123), ε ίδηα κηιά θαιά γαιιηθά, ηόζν θαιά πνπ ηνπο θάλεη ην δηεξκελέα κε ηνλ Μπελνπά.. Δίραλε πάξεη αλάπνδα ηα γαιιηθά. Αθόκα θη ν θύξηνο Μαξζέι, πνπ είρε ηόζε ππνκνλή, είρε απειπηζηεί πσο ζα ηνπο ηα κάζαηλε. (ζει.124) Αιιά θαη ε κακά ηνπο, όηαλ εθθξάδεη ηελ επηζπκία λα θάλεη γαιιηθά κε ηνλ θύξην Μαξζέι, ζπλαληά ηελ αληίδξαζε ηεο νηθνγέλεηαο : - Ζ θόξε ζνπ ζε ιίγν ζα ζε θηάζεη ζην κπόη, θη εζύ ζεο λα γίλεηο καζήηξηα! (ζει.120), ηεο ηνλίδεη επηηηκηηηθά ν παηέξαο. Δίρε δίθην. Ζ κακά ήηαλ κεγάιε, ηξηάληα δύν ρξνλώλ, ηη ζα κπνξνύζε λα κάζεη πηα. (ζει.41), απνξεί θαη ε ίδηα ε Λέηξσ, ζε κηα από ηηο ειάρηζηεο θνξέο πνπ ζπκθσλεί καδί ηνπ. Μόλν ν θύξηνο Ρηράξδνο κηιά ηέιεηα γαιιηθά θαη κάιηζηα πξνζπαζεί λα κάζεη ειιεληθά ζην Μπελνπά θαη λα ηνπ δηνξζώζεη ηελ πξνθνξά : ρη πνληαγαθηά, Μπελνπά, πνδαξάθηα. ηνπ ιέεη (ζει.126). Έηζη ν Μπελνπά θαηαθέξλεη ζηγά ζηγά λα θνπηζνκηιάεη ειιεληθά (ζει.126). Γε ζπκβαίλεη ην ίδην κε ηνλ θύξην Μαξζέι πνπ μέξεη άπηαηζηα ειιεληθά. κσο ε Εέε πεηπραίλεη λα καο θάλεη λα λνηώζνπκε όηη απηόο πνπ κηιά είλαη γάιινο ράξε ζηε γαιιηθή ζύληαμε πνπ ζπρλά αρλνθαίλεηαη θάησ από ηα ιόγηα ηνπ. ρεδόλ ηνλ αθνύκε λα κηιά κε ηελ ειαθξά γαιιηθή ηνπ πξνθνξά, όηαλ δηαβάδνπκε θξάζεηο ζαλ θη απηέο : - Γηα λα κελ εθηεζεί. Γηαηί θαίλεηαη πσο ε αδεξθή κνπ θη ν γακπξόο κνπ είλαη σο ην ιαηκό ζηε Ρεδηζηάλο θαη ζέιεζαλ λα θπγαδεύζνπλ ην παηδί - Διεπζεξία, βαζίδνκαη ζε ζέλα. Δζύ κηιάο γαιιηθά. Θα θάλεηο ην δηεξκελέα ζηα δίδπκα. Πξέπεη λα γίλεηε θίινη, λα παίδεηε καδί ηνπ. Θα είλαη ζθιεξό γη απηόλ. (ζει.112). Γ Α Λ Λ Ο Η Δ Φ Δ Τ Ρ Δ Σ Δ Κ Α Η Μ Δ Γ Α Λ Ο Η Δ Π Η Σ Ζ Μ Ο Ν Δ ην κπζηζηόξεκα ε παξνπζία ηνπο είλαη ηδηαίηεξα εκθαλήο, αμίδεη ινηπόλ λα πνύκε ιίγα ιόγηα γηα ηε καθξηά επηζηεκνληθή παξάδνζε ηεο Γαιιίαο. Έλα από ηα πξώηα παλεπηζηήκηα ηεο Δπξώπεο είλαη εθείλν ηεο νξβόλλεο, ην 12ν αηώλα κ.υ. Δθεί κειέηεζαλ γηα πξώηε θνξά ζηε λεόηεξε ηζηνξία ηα θείκελα ηνπ Αξηζηνηέιε θαη αλαπηύρζεθε ην επηζηεκνληθό πλεύκα. Από ηελ Αλαγέλλεζε θαη κεηά, θπξηάξρεζε ν νξζνινγηζκόο. Δθπξόζσπνο απηνύ ηνπ θηλήκαηνο ηδεώλ ζηε Γαιιία είλαη ν Καξηέζηνο (Descartes). Σν 18ν αηώλα, ηνλ αηώλα ησλ Φώησλ, νη γάιινη Γηαθσηηζηέο, θαη θπξίσο ν Βνιηαίξνο, θαιιηέξγεζαλ ην θξηηηθό πλεύκα πνπ ώζεζε ηδηαίηεξα ηελ άλζεζε όισλ ησλ επηζηεκώλ. Παξάιιεια, αλαπηύζζεηαη ην κεγάιν θίλεκα ησλ Δγθπθινπαηδηζηώλ : ε ζύληαμε ηεο Δγθπθινπαίδεηαο πνπ ζπγθέληξσζε γηα πξώηε θνξά ζηελ ηζηνξία ην ζύλνιν ησλ γλώζεσλ, ηερλώλ θαη ηδεώλ ηεο επνρήο, απνηειεί ηελ πιεξέζηεξε έθθξαζε ηνπ πλεύκαηνο ηνπ Γηαθσηηζκνύ, πνπ δηαπλέεηαη από ηνλ αλζξσπηζκό θαη ηελ εκπηζηνζύλε ζην κέιινλ θαη πξνεηνίκαζε ηε Γαιιηθή Δπαλάζηαζε ηνπ Απηέο είλαη νη θύξηεο θηινζνθηθέο θαηεπζύλζεηο ζηε Γαιιία πνπ ζπλέβαιαλ ζηελ αλάπηπμε ηελ επηζηεκώλ θαη ηεο έξεπλαο κέρξη ηηο κέξεο καο. Γηα ην ιόγν απηό ν θύξηνο Μαξζέι δελ παύεη λα ππεξεθαλεύεηαη γηα ην Λαβεξάλ, ηνπο αδεξθνύο Μνλγθνιθηέξνπο, ηνλ Παζηέξ θαη ηα επηηεύγκαηα ηεο επηζηήκεο ζηε ρώξα ηνπ. ηε ζπλέρεηα, αθνύ παξνπζηάζνπκε ην έξγν ηνπο θαηά ρξνλνινγηθή ζεηξά, ζα κηιήζνπκε γηα ηε ζέζε ηνπο ζηε ΜΟ. 27

28 Σ Ο Α Δ Ρ Ο Σ Α Σ Ο Κ Α Η Ο Η Α Γ Δ Ρ Φ Ο Η Μ Ο Ν Γ Κ Ο Λ Φ Η Δ Ρ Ο Η από ην Υξήζην Αιεμόπνπιν, Α1 Οη πξώηεο πεηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο ηνπ αλζξώπνπ λα πεηάμεη ηνπνζεηνύληαη ζηνλ αηώλα ησλ Φώησλ, ιίγα ρξόληα πξηλ μεζπάζεη ε Γαιιηθή Δπαλάζηαζε. Σόηε ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα πξώηε θνξά ηα αεξόζηαηα. Σν 1783, νη Joseph θαη Étienne Montgolfier από ην Αλνλαί αλαθάιπςαλ όηη έλαο πθαζκάηηλνο ζάθνο γεκάηνο ζεξκό αέξα κπνξεί λα αλπςσζεί κέζα ζηελ αηκόζθαηξα. ηηο 5 Ηνπλίνπ ηνπ ίδηνπ έηνπο πξαγκαηνπνίεζαλ ηελ πξώηε πηήζε ζθαηξηθνύ αεξόζηαηνπ ζηελ ηζηνξία. Σν πξώην απηό αεξόζηαην δελ ήηαλ επαλδξσκέλν θαη θάιπςε πεηώληαο απόζηαζε ελάκηζπ πεξίπνπ κηιίνπ (2,5 ρηιηόκεηξα). ηηο 19 επηεκβξίνπ, επαλέιαβαλ ην πείξακά ηνπο κε έλα κεγαιύηεξν αεξόζηαην, ζηηο Βεξζαιίεο, ζηέιλνληαο ζηνπο αηζέξεο έλα πξόβαην, κηα πάπηα θη έλαλ θόθνξα, ηνπνζεηεκέλα κέζα ζ έλα ςάζηλν θαιάζη. Μεηά ηελ πηήζε ηνπο, ηα ηξία δώα επέζηξεςαλ ζώα θαη αβιαβή. Ζ πξώηε επαλδξσκέλε πηήζε αεξόζηαηνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 21 Ννεκβξίνπ ηνπ ίδηνπ έηνπο, όηαλ ν καξθήζηνο d Arlande θαη ν Pilâtre de Rozier πέηαμαλ πάλσ από ην Παξίζη θαη θάιπςαλ απόζηαζε ζρεδόλ 9 ρηιηνκέηξσλ ζε 23 πεξίπνπ ιεπηά(δεο εηθόλα). Σν Γεθέκβξην, ν θπζηθόο Charles κε ζύληξνθν ην Nicolas-Louis Robert πέηαμαλ από ην πεδίν ηνπ Άξεσο ηνπ Παξηζηνύ κε έλα αεξόζηαην γεκάην πδξνγόλν. Αθνύ θάιπςαλ απόζηαζε 24 ρηιηνκέηξσλ, πξνζγεηώζεθαλ ζε έλα κηθξό ρσξηό, όπνπ νη θάηνηθνη, ηξνκαγκέλνη από ηελ εκθάληζε ηνπ ηπηάκελνπ ηέξαηνο, μέζρηζαλ ην αεξόζηαην κε δίθξαλα. Γπν ρξόληα αξγόηεξα, ν αεξνλαύηεο Blanchard ζα δηέζρηδε ηε Μάγρε. Πνηεο ήηαλ νη πξώηεο εθαξκνγέο ηεο λέαο εθεύξεζεο ; Ο Ναπνιένληαο ρξεζηκνπνίεζε δέζκηα αεξόζηαηα παξαηήξεζεο ζε αξθεηέο κάρεο (δεο 28

29 ζρεηηθή εηθόλα). Σέηνηα αεξόζηαηα ρξεζηκνπνηήζεθαλ επίζεο θαη από ηνπο δύν αληηπάινπο θαηά ηνλ ακεξηθάληθν εκθύιην πόιεκν. Σν ζθαηξηθό αεξόζηαην απνηέιεζε ην πξώην ζηάδην εμέιημεο ησλ αεξόπινησλ, αιιά, ελώ ηα αεξόπινηα αληηθαηαζηάζεθαλ ζήκεξα από ηα αεξνπιάλα, ηα αεξόζηαηα ζπλερίδνπλ λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζε δηάθνξεο εθαξκνγέο. ηνλ 20ό αηώλα, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Β Παγθνζκίνπ πνιέκνπ, ζε πνιιά ζεκεία ηεο Βξεηαλίαο ρξεζηκνπνηήζεθαλ δέζκηα αεξόζηαηα γηα πξνζηαζία ελαληίνλ ησλ βνκβαξδηζκσλ από ρακειό ύςνο. Σα αεξόζηαηα απνδείρηεθαλ ηέινο εμαηξεηηθά ρξήζηκα θαη ζηελ επηζηήκε. Από ην , ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα λα απνδείμνπλ ηελ ύπαξμε θνζκηθώλ αθηίλσλ. Οη πξόνδνη πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ από ην 1900 θαη κεηά ζηε Μεηεσξνινγία νθείινληαη θαηά κεγάιν κέξνο ζηελ εληαηηθή εμεξεύλεζε ηεο αλώηεξεο αηκόζθαηξαο κε ειεύζεξα αεξόζηαηα, εμνπιηζκέλα κε επηζηεκνληθά όξγαλα. Οη αδεξθνί Μνλγθνιθηέξνη ζηε ΜΟ ηηο πξώηεο ζειίδεο ηεο αθήγεζήο ηεο, ε Λέηξσ καο εμεγεί πώο ηα αδεξθάθηα ηεο αλαθάιπςαλ ηνπο αδεξθνύο Μνλγθνιθηέξνπο θαη γηαηί ζρεδίαδαλ λα θιέςνπλ ηε κεγάιε κσβ νκπξέια ηεο θπξίαο Τπαηίαο : «Ο θύξηνο Μαξζέι θηαίεη πάιη άζειά ηνπ. Από ηόηε πνπ καο κίιεζε γηα ηνπο αδειθνύο Μνλγθνιθηέξνπο πνπ πέηαμαλ κε ην αεξόζηαην, ν Ννύιεο θαη ν άθεο βάιαλε θαιά ζην κπαιό ηνπο λα κείλνπλε ζηελ ηζηνξία κε ηε κεγάιε εθεύξεζή ηνπο. Γελ ηνικώ αθόκα θαη λα ην ζθεθηώ ηη είραλε ζην λνπ ηνπο. Θέιαλε λα πάξνπλ ηε κσβ νκπξέια, έζησ θαη γηα κηα κέξα. Όζηεξα ζα έβαδαλ ζε εθαξκνγή ην κεγάιν ζρέδην. Θ αλέβαηλαλ ζηελ θεξαζηά ηνπ θήπνπ καο καδί κε ηε Μηκή, ηε γαηνύια καο, ζ άλνηγαλ ηελ νκπξέια πξνο ηα θάησ, ζα βάδαλε κέζα ηε Μηκή θαη κεηά ζ ακνινύζαλ ηελ νκπξέια λα θαηέβεη ζαλ αλάπνδν αιεμίπησην. -αλ ηνπο αδειθνύο Μνλγθνιθηέξνπο, ελζνπζηάδνληαλ κε ηελ θαηαπιεθηηθή ηνπο ηδέα ηα δίδπκα.» (ζει.24-25) Γηα θαηξό δελ θαηαθέξλνπλ λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ην ζρέδηό ηνπο, σο ηελ ώξα πνπ, ράξε ζε κηα θαεηλή ηδέα ηνπ Μπελνπά, θαηαθέξλνπλ επηηέινπο λα ηελ θιέςνπλ. Καη ελώ εηνηκάδνληαη λα πεηάμνπλ ηελ νκπξέια, ν ηδηνθηήηεο θόβεη ηελ θεξαζηά. Σα παηδηά 29