Αξγπξνπνχινπ Μαξία-Ισάλλα¹, Καιαληδή- Αδίδη, Αλαζηαζία¹ & Χαξίια, Νηηάλα¹

Transcript

1 Αξγπξνπνχινπ Μαξία-Ισάλλα¹, Καιαληδή- Αδίδη, Αλαζηαζία¹ & Χαξίια, Νηηάλα¹ 1. Επγαζηήπιο Ψςσολογικήρ Σςμβοςλεςηικήρ Φοιηηηών, Ε.Κ.Π.Α. Ημερίδα Εκπαίδεσζης, Δημοηικό Στολείο Φηρών, 20 Θοσνίοσ 2008

2 προζθερόμενες σπηρεζίες: αηομική ζςμβοςλεςηική ομαδικά ππογπάμμαηα Τηλε-ζςμβοςλεςηική ςποζηήπιξη θοιηηηών με ειδικέρ ανάγκερ. Τει θαμ:

3 Απνδνρή ηεο λέαο κνξθήο ηνπ εθεβηθνχ ζψκαηνο θαη ζεμνπαιηθνί πξνβιεκαηηζκνί Δηακφξθσζε κηαο ψξηκεο εηεξφθπιεο ζρέζεο Εμαζθάιηζε κηαο βέβαηεο πξννπηηθήο γηα νηθνλνκηθή αλεμαξηεζία κε ηελ επηινγή θαη ηε ζπζηεκαηηθή πξνεηνηκαζία γηα ηελ άζθεζε ελφο επαγγέικαηνο Απφθηεζε ζπλαηζζεκαηηθήο απηνλνκίαο απφ γνλείο θαη άιινπο ελειίθνπο θαη έληνλεο ζρέζεηο κε ζπλνκήιηθνπο Δηακφξθσζε κηαο ζαθνχο θαη νινθιεξσκέλεο εηθφλαο εαπηνχ Απνζαθήληζε ελφο ζρεδίνπ δσήο Απαζρφιεζε κε έληνλεο πλεπκαηηθέο δηεξγαζίεο

4 Βρεφική ηλικία Βασική εμπιστοσύμη ή δυσπιστία Προσχολική ηλικία Αυτομομία ή αμφιβολία Πρωτοβουλία ή εμοχή Σχολική ηλικία Φιλοπομία ή κατωτερότητα Δφηβεία Νεότητα Μέση ώριμη ηλικία Ταυτότητα ή σύγχυση ρόλωμ οικειότητα ή απομόμωση παμαμθρώπιμο εμδιαφέρομ ή αυτό-απορρόφηση Γερομτικ ή ηλικία ικαμοποίηση ή απόγμωση

5 Οη αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ ζηελ εθεβηθή πξνζσπηθφηεηα έρνπλ ηελ αθεηεξία ηνπο ζε αηνκηθνχο, βηνινγηθνχο ςπρνινγηθνχο θαη θνηλσληθνχο παξάγνληεο (π.ρ. αιιαγέο ζην ελδνθξηλνινγηθφ ζχζηεκα, σξίκαλζε γελεηήζηαο ιεηηνπξγίαο, θαηάθηεζε αθαηξεηηθήο ζθέςεο, θνηλσληθέο αληηιήςεηο, θαηαλνκή εξγαζίαο θ.η.ι.) «ε εθεβεία αξρίδεη σο ςπρνβηνινγηθφ θαηλφκελν θαη απνιήγεη ζε ςπρνθνηλσληθφ θαηλφκελν»

6 Οη «ηδαληθνί γνλείο»: 1. Εθδειψλνπλ ειεχζεξα ηελ αγάπε ηνπο πξνο ην παηδί 2. Ελζαξξχλνπλ ηελ απηνλνκία ηνπ παηδηνχ 3. Απαηηνχλ απφ απηφ νινέλα θαη σξηκφηεξε ζπκπεξηθνξά 4. Ο γνλέαο ηνπ ίδηνπ θχινπ είλαη θαηάιιειν πξφηππν γηα ηαχηηζε Τν «ηδαληθφ ζρνιείν»: 1. Δίλεη επθαηξίεο ζην παηδί λα αζθεζεί ζε πνηθίινπο θνηλσληθνχο ξφινπο 2. Εληζρχεη ην ζπλαίζζεκα ηεο πξνζσπηθήο αμίαο (Παξαζθεπφπνπινο, 1982)

7 Εληάζεηο θαη αξλεηηθέο εκπεηξίεο ζην ζρνιείν, φπσο καζεζηαθέο δπζθνιίεο, ζρνιηθή απνηπρία, δπζθνιίεο ζηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο Δπζθνιία ζπλέλσζεο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ παξειζφληνο ζε εληαία εηθφλα θαη εμαζθάιηζε δηαρξνληθήο ζηαζεξφηεηαο ηνπ εγψ Τα ήζε, ηα έζηκα, ε ζξεζθεπηηθή θαη εζηθή δσή ηνπ ηφπνπ, ν ηχπνο θνηλσλίαο (γεσξγηθή, αζηηθή)

8 Παραδοζιακή οριοθέηηζη: Κςπίωρ εθηβεία: εηψλ, εθηβική νεόηηηα: (Παξαζθεπφπνπινο 1982). Αναδσόμενη ενηλικίφζη: (18 ν - 25 ν, ή 30φ έηνο), ν φξνο απηφο απνηειεί έλα λέν ηξφπν αληίιεςεο ηεο πεξηφδνπ αλάκεζα ζηελ εθεβεία θαη ηελ αξρή ηεο ελειηθίσζεο θαη πεξηγξάθεη κηα πεξίνδν κε δπλακηθφ, κεηαιιαζζφκελν θαη ξεπζηφ ραξαθηήξα, πνπ αξρίδεη κε ην ηέινο ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη ηειεηψλεη κε ηελ θαηάθηεζε ηεο ελήιηθεο θαηάζηαζεο. Απνηειεί θαηλφκελν ησλ βηνκεραλνπνηεκέλσλ θπξίσο ρσξψλ, αιιά εκθαλίδεηαη θαη ζηηο αλαπηπζζφκελεο. Πρώηες αναθορές: Εθεβεία (Hall, S.G., 1904), παξαηεηακέλε εθεβεία, ςπρνθνηλσληθφ κνξαηφξηνπκ, αλαπηπμηαθή θξίζε: νηθεηφηεηα vs. απνκφλσζεο (Erikson (1950, 1968), 17ν-33ν έηνο: Αξράξηα θάζε αλάπηπμεο (Levinson, 1978)

9 Παγθνζκηνπνίεζε, θπξίσο ζηνλ ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο Εθβηνκεράληζε Μεγαιχηεξε ειηθία γάκνπ (28,4 έηη γσναίκες, 31 έηη, άνδρες) Μεγαιχηεξε ειηθία απφθηεζεο παηδηψλ (28,9 έηη, γσναίκες) Γελίθεπζε ηεο εθπαίδεπζεο Μεγαιχηεξε δηάξθεηα ηεο εθπαίδεπζεο Κνηλσλία ηεο γλψζεο θαη ηεο πιεξνθνξίαο Είζνδνο ηεο γπλαίθαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο Έιεγρνο γελλήζεσλ, κηθξφηεξνο αξηζκφο παηδηψλ Απνδνρή ησλ πξνγακηαίσλ ζεμνπαιηθψλ ζρέζεσλ, ζπκβίσζε Έλαξμε ηεο ήβεο ζε κηθξφηεξε ειηθία κηθξφηεξε παηδηθή ειηθία

10 δηεξεχλεζε ηεο ηαπηφηεηαο Αζηάζεηα εζηίαζε ζηνλ εαπηφ αίζζεκα ηνπ «ελδηάκεζνπ» Δπλαηφηεηεο Απμεκέλε ειεπζεξία Απνπζία ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο Απνπζία ππνρξεψζεσλ πξνο νηθνγέλεηα Η ειηθία κε ηε ιηγφηεξε δφκεζε απφ θνηλσληθνχο ζεζκνχο (π.ρ. εθπαίδεπζε, γάκνο) Εηεξνγέλεηα Αηνκηθέο δηαθνξέο Οπηηθή ηεο ελήιηθεο δσήο σο δχζθνιεο πεξηφδνπ ιφγσ ησλ επζπλψλ, σο ηέινπο ησλ δπλαηνηήησλ, ηνπ απζνξκεηηζκνχ, σο

11 Οη θνηηεηέο ζηε πιεηνλφηεηά ηνπο είλαη λένη ειηθίαο θαη απνηεινχλ κηα νκνηνγελή ζε παγθφζκηα θιίκαθα νκάδα κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά φπσο: 1. Δηαλχνπλ ηε κεηαβαηηθή αλαπηπμηαθή θάζε ηεο αλαδπφκελεο ελειηθίσζεο, θαηά ηελ νπνία δελ έρνπλ αθφκα νινθιεξσζεί θάπνηεο αλαπηπμηαθέο απαηηήζεηο φπσο π.ρ. ε αλαδήηεζε ηαπηφηεηαο 2. Σην αλαπηπμηαθφ απηφ ζηάδην έξρεηαη λα πξνζηεζεί κηα άιιε ζεκαληηθή κεηάβαζε ε εγγξαθή θαη θνίηεζε ζην παλεπηζηήκην-σο έλα θξίζηκν ζπκβάλ ζηε δσή ηνπ θνηηεηή, ην νπνίν ζπληζηά πξφθιεζε γηα ηε ςπρηθή ηνπ ηζνξξνπία θαη κηα ξηδηθή αιιαγή ζηνλ ηξφπν δσήο ηνπ (Καιαληδή-Αδίδη, 1998)

12 Κξίζηκν ζπκβάλ: ε αιιαγή ζηνλ ηξφπν δσήο ελφο αλζξψπνπ θαηά ηελ νπνία μεθηλά κηα λέα πεξίνδνο ζεηηθήο ή αξλεηηθήο πξνζαξκνγήο πνπ εμαξηάηαη απφ α) ηελ θνηλσληθνπνίεζε ηνπ αηφκνπ κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή, β) ηνπο ηξφπνπο επίιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ θαη αληηκεηψπηζεο ηεο δσήο θαη γ) ηε βνήζεηα απφ ην πεξηβάιινλ

13 Σπκπιήξσζε ησλ λνεηηθψλ, θνηλσληθψλ, αηνκηθψλ θαη ςπρνινγηθψλ ηθαλνηήησλ Σσζηφο ρεηξηζκφο θαη έιεγρνο ησλ ζπλαηζζεκάησλ Απφθηεζε απηνλνκίαο, αλεμαξηεζίαο & ηαπηφηεηαο Απνζαθήληζε ζηφρσλ δσήο, μεθίλεκα γηα ηελ απφθηεζε ελφο επηζπκεηνχ ηξφπνπ δσήο Αμηνπνίεζε φισλ ησλ πξνεγνχκελσλ εμειηθηηθψλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο (Anderson & Mαιηθηψζε-Λνίδνπ, 1980, Μαιηθηψζε-Λνίδνπ, 1989)

14 Η θαηάξηηζε επαγγεικαηηθψλ ζηφρσλ θαη ε εμεχξεζε εξγαζίαο νδεγνχλ ζε νηθνλνκηθή αλεμαξηεζία θαη θαη επέθηαζε ζε απηνλνκία. Οη θνηηεηέο, ελψ ζέινπλ λα αλεμαξηεηνπνηεζνχλ θαη θάλνπλ βήκαηα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε, δελ κπνξνχλ λα ην επηηχρνπλ αθνχ εμαξηψληαη νηθνλνκηθά πιήξσο ή κεξηθψο απφ ηελ νηθνγέλεηά ηνπο, ηε ζηηγκή πνπ νη ζπλνκήιηθνί ηνπο είλαη νηθνλνκηθά αλεμάξηεηνη θαη έρνπλ εληαρζεί πιήξσο ζηνλ θφζκν ησλ ελειίθσλ

15 ε πιεηνςεθία ησλ θνηηεηψλ (81,6%) ζπληεξνχληαη νηθνλνκηθά απνθιεηζηηθά απφ ηνπο γνλείο ηνπο θαη ζπλήζσο δηακέλνπλ κε ηνπο γνλείο ηνπο φηαλ απηφ είλαη δπλαηφλ (Επζπκίνπ, Κ, Επζηαζίνπ, Γ. & Καιαληδή Azizi, Α.,2007) 68% ησλ λέσλ κέρξη 29 εηψλ δνπλ κε ηνπο γνλείο ηνπο (έξεπλα ηνπ Τκήκαηνο ΜΜΕ ηνπ ΕΚΠΑ) Επηζηξνθή ζην ζπίηη, γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο, ή κεηά ην ηέινο ησλ ζπνπδψλ, ή κεηά ην ηέινο κηαο ζρέζεο 22,6% ησλ λέσλ είλαη άλεξγνη Η Ειιάδα πξψηε ρψξα ζηελ Επξψπε ζηελ αλεξγία ησλ λέσλ θάησ ησλ 25 εηψλ.

16 Σχκθσλα κε ηνλ Mendel νη θνηηεηέο δηαθέξνπλ απφ ηνπο ζπλνκειίθνπο ηνπο πνπ δελ ζπνπδάδνπλ ζε 3 ζεκεία: 1. Είλαη απνθνκκέλνη απφ ηελ πξαγκαηηθή δσή θαζψο αλαιψλνληαη ζε πλεπκαηηθέο θαη αθεξεκέλεο ελαζρνιήζεηο πνπ ηνπο απνμελψλνπλ απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα, βίαηε ζχγθξνπζε φηαλ ν κεηέθεβνο ζα αλαγθαζηεί λα ηελ αληηκεησπίζεη 2. Είλαη απνθνκκέλνη απφ ηνλ ίδην ηνπο ηνλ εαπηφ-δηάζηαζε κεηαμχ ρξνλνινγηθήο ειηθίαο θαη ζέζεο πνπ έλαο θνηηεηήο θαηέρεη ζηελ θνηλσλία 3. Είλαη απνθνκκέλνη απφ ην παξειζφλ ηνπο, αθνχ αιιάδνληαο ηνλ ηξφπν δσήο απνθφπηνληαη απφ ηηο παιηέο ηνπο ζπλήζεηεο θαη ηξφπν δσήο

17 Παιδί: παξαηεηακέλε εθεβεία, νηθνλνκηθή εμάξηεζε θνηλσληθή απνκφλσζε Σπλαηζζεκαηηθή αλσξηκφηεηα, πξνβιήκαηα απνρσξηζκνχ Ενήλικος: πλεπκαηηθή σξηκφηεηα, απηνλνκία ζηελ νξγάλσζε ηεο θαζεκεξηλφηεηαο θαη ησλ ζπνπδψλ, θηιίεο, ζεμνπαιηθέο ζρέζεηο, πνιηηηθέο θαη θνηλσληθέο ζέζεηο

18 Χαμηλή θέζη ζηην ακαδημαχκή ιεραρτία: Μηθξή επηξξνή ζηελ νξγάλσζε θαη ζρεδηαζκφ ησλ καζεκάησλ, ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ αζήκαλην θαη ρσξίο θχξνο, εηδηθά ζε ζρέζε κε θαζεγεηέο, παίξλεη αμία κφλν απφ ην βαζκφ Υυηλή κοινφνική θέζη Κνηλσληθή αλαγλψξηζε θαη θχξνο κέζα ζηε θνηλσλία ιφγσ θνηηεηηθήο ηδηφηεηαο

19 Ζώνηας για ένα μελλονηικό ζηότο Απηνζπγθξάηεζε θαη αλαζηνιή ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ άκεζσλ επηζπκηψλ γηα λα πεηχρεη ηνπο αθαδεκατθνχο ζηφρνπο, σο αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηε κεηέπεηηα επίηεπμε πην πξνζσπηθψλ ζηφρσλ Ζώνηας ηο «εδώ και ηώρα» Πξνζπάζεηα αλαπιήξσζεο ηνπ «ρακέλνπ ρξφλνπ» φηαλ δελ κειεηά

20 επιηστία: αποηστία: Πξνζαλαηνιηζκφο ζηηο εμεηάζεηο Ιζρπξή αλάγθε γηα επηηπρία Σπζρέηηζε εμεηάζεσλ κε πξνζσπηθή αμία, θνηλσληθή αλέιημε θαη νκαιή ελειηθίσζε

21 Η κεηάβαζε απφ κηα άξηηα νξγαλσκέλε δσή ζε έλα δηαθνξεηηθφ, πην ραιαξφ θαη αθαλφληζην ηξφπν δσήο Έιιεηςε αζθάιεηαο θαη πξνζηαζίαο έμσ απφ ηνπο θχθινπο ηεο νηθνγέλεηαο Επθαηξία λα ειέγμνπλ ηελ δσή ηνπο θαη λα πάξνπλ ζηα ρέξηα ηνπο ηελ επζχλε ησλ πξάμεψλ ηνπο Εμεχξεζε λέσλ ζηξαηεγηθψλ αληηκεηψπηζεο πξνβιεκάησλ θαη ηξφπσλ πξνζαξκνγήο Δπζκελείο ζηεγαζηηθέο ζπλζήθεο (κεηαθφκηζε ζε άιιε πφιε ή ρψξα, αλάιεςε επζχλεο γηα θξνληίδα ζπηηηνχ, ζπγθαηνίθεζε) Οηθνλνκηθέο δπζθνιίεο θαη αλεξγία Δπζθνιίεο αλαθνξηθά κε ζπνπδέο θαη ζπλερείο εμεηάζεηο

22 Οηθνγελεηαθά πξνβιήκαηα ζρέζε κε γνλείο. Πξνβιήκαηα ζπλαηζζεκαηηθψλ ζρέζεσλ. Άγρνο άγρνο εμεηάζεσλ. Δπζθνιίεο ζηηο θηιηθέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο. Πξνβιήκαηα δηάζεζεο - απηνεθηίκεζεο. Αθαδεκατθά πξνβιήκαηα.

23 Ψστοιογηθά π ροβιήκαηα 15,3 21,6 Προβιήκαηα π ροζαρκογής 5,2 7,5 Προβιήκαηα θοίηεζες 11,7 16,8 Προβιήκαηα ζτέζεωλ Ειεύζερος τρόλος 3,9 5,6 19,5 27,9 % ηωλ θοηηεηώλ ποσ αληηκεηωπίδοσλ πρόβιεκα Παροτές 13,3 19,1 % ζσλόιοσ ηοσ δείγκαηος Πιεροθόρεζε 11,6 16,3 Ποηόηεηα ζπ οσδώλ 14,7 21 Οργαλωηηθά δεηήκαηα 16,1 23 Κοηλωληθά δεηήκαηα 3 2,1 Επ αγγεικαηηθές π ροοπ ηηθές 27,8 39,

24 ΤΑ ΝΙΑΤΑ «Χαξάζηα, πνπ αθαηάδερηα, θαζάξηα, ιαηξεπηά, θαη απφ ινγήο ηαμίκαηα θαη νλείξαηα ρνξηάηα, ν θφζκνο φινο είλαη απηά, πηζηεχνπλ, θαη γη απηά θαη η άιια ππάξρνπλ γχξσ ηνπο, ην ζπίη, ε αγάπε, ε ζηξάηα. Α! ηη σξαία ηα ληάηα!» Κσζηήο Παιάκαο, (απφ ηε ζπιινγή πεξάζκαηα θαη ραηξεηηζκνί)