ΠΕΜΠΤΗ 6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014

Transcript

1

2 ΠΕΜΠΤΗ 6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ :30 Κεντρική ομιλία Πρόεδρος: Στέφανος Φ. Βασιλόπουλος, Πανεπιστήμιο Πατρών Η ψυχολογία των διδασκόντων στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Αναστασία Καλαντζή- Αζίζι, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ :00-10:30 Θεμ. Συνεδρία 1: (Αίθουσα Ι12) Συμβουλευτική γονέων Πρόεδρος: Γ. Μιχάλης, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Ιωαννίνων Συμβουλευτική γονέων και προαγωγή των εκτελεστικών λειτουργιών στα παιδιά: γονικές πρακτικές συμμετοχής στη μελέτη των σχολικών εργασιών Νικολάου Όλγα, Τάνταρος Σπύρος Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών Η ανάγκη παροχής συμβουλών στους γονείς για την υιοθέτηση λειτουργικών πρακτικών συμμετοχής κατά την ενασχόληση τους με τις σχολικές εργασίες, γίνεται όλο και πιο επιτακτική καθώς η γονική εμπλοκή φαίνεται πως επιδρά στη γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Οι εκτελεστικές λειτουργίες, ως σύνολο αλληλοσχετιζόμενων δεξιοτήτων εμπρόθετης και στοχοκατευθυνόμενης συμπεριφοράς, συμβάλουν καθοριστικά στη μάθηση και στην προσαρμογή των παιδιών παρόλο που δεν αποτελούν τμήμα της διδασκόμενης ύλης στο σχολείο. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδρασης των πρακτικών που χρησιμοποιούν οι γονείς συμμετέχοντας στη μελέτη των σχολικών εργασιών, με την εκδήλωση εκτελεστικών λειτουργιών όπως ο ανασταλτικός έλεγχος, η γνωστική και συμπεριφορική ευελιξία, η διαχείριση των συναισθηματικών αντιδράσεων, η μνημονική συγκράτηση, η συγκέντρωση και διατηρούμενη προσοχή, η ευταξία, η έναρξη, ο σχεδιασμός και η παρακολούθηση της δραστηριότητας. Τα αποτελέσματα αναμένεται να αξιοποιηθούν σε προγράμματα συμβουλευτικής γονέων, με κατεύθυνση τη χρήση αποτελεσματικών πρακτικών γονικής συμμετοχής στην οργάνωση και διαδικασία μελέτης των μαθημάτων. Στην έρευνα συμμετείχαν 270 γονείς μαθητών Δημοτικού οι οποίοι συμπλήρωσαν την Προσαρμοσμένη Κλίμακα Εκτελεστικών Λειτουργιών και το Προσαρμοσμένο Ερωτηματολόγιο Γονικής Εμπλοκής. Βρέθηκαν υψηλές συνάφειες ανάμεσα σε επιμέρους πρακτικές γονικής συμμετοχής και στις εκτελεστικές λειτουργίες. Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν τις θετικές επιδράσεις που έχει η χρησιμοποίηση συστήματος οργάνωσης και κινητοποίησης στην προσαρμοστικότητα των παιδιών, στον έλεγχο της συμπεριφοράς τους, στη χρήση μεταγνωστικών τεχνικών και στην επίλυση προβλημάτων. Προτείνεται ο εμπλουτισμός των παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών στους γονείς και στη σχολική κοινότητα με προγράμματα ψυχοεκπαίδευσης που θα στοχεύουν στην προαγωγή των εκτελεστικών λειτουργιών μέσω της εφαρμογής συγκεκριμένων τεχνικών. Λέξεις κλειδιά: συμβουλευτική γονέων, εκτελεστικές λειτουργίες, γονικές πρακτικές, προετοιμασία σχολικών μαθημάτων, πρωτοβάθμια εκπαίδευση

3 Η συμβουλευτική γονέων μέσω υπηρεσίας της εκπαίδευσης στα πλαίσια αντιμετώπισης προβλημάτων μαθητών/τριών Δ/θμιας Εκπ/σης. Μιχάλης Γρηγόριος, Υπεύθυνος Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Ιωαννίνων, Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής Παιδοψυχιατρικής Χασιώτη Ελένη, Νηπιαγωγός Τζοβάρας Αλέξιος, Συστημικός Οικογενειακός Σύμβουλος Η αντιμετώπιση συναισθηματικών προβλημάτων και προβλημάτων συμπεριφοράς ενός μαθητή συχνά περιλαμβάνει και παρεμβάσεις σε ευρύτερα πλαίσια που ο ίδιος εντάσσεται όπως αυτό της οικογένειας. Η αποτελεσματικότητα της όποιας προσπάθειας επίλυσης αυτών των προβλημάτων είναι σημαντικά μεγαλύτερη όταν μέρος της θεραπευτικής παρέμβασης αποτελεί και η συμβουλευτική μελών της οικογένειάς του. Αυτό οφείλεται κυρίως σε δύο λόγους: γιατί συχνά το πρόβλημα είναι η ίδια η οικογένεια και γιατί, ακόμα κι αν δεν εντοπίζεται στους κόλπους της η γενεσιουργός αιτία, μπορεί να βοηθήσει στην επίλυσή του όντας ένα βασικό υποστηρικτικό πλαίσιο με έντονες συναισθηματικές συνδέσεις και επιρροές. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων, ως υπηρεσία της Δ/θμιας Εκπαίδευσης με κύριο έργο του την ψυχοκοινωνική υποστήριξη μαθητών/τριων, απευθύνεται στα μέλη της οικογένειας των εφήβων που καλείται να βοηθήσει ώστε σε συνεργασία μαζί τους να παρέχει την καλύτερη δυνατή στήριξη και να οργανώσει αποτελεσματικότερα τις όποιες παρεμβάσεις. Η συνεργασία αυτή περιλαμβάνει ατομικές συναντήσεις με τους γονείς, συναντήσεις με τους γονείς και τον/την μαθητή/τρια, διαμεσολάβηση για εποικοδομητική επικοινωνία των κηδεμόνων με τη σχολική μονάδα και παραπομπή σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο. Τα εμπειρικά δεδομένα από την τετραετή λειτουργία της υπηρεσίας μας δείχνουν πως σε αρκετές περιπτώσεις το οικογενειακό περιβάλλον έχει τη διάθεση να δεχτεί συμβουλευτική στήριξη και καθοδήγηση και πολλές φορές την επιζητά. Παρά την αναγκαιότητα όμως αυτής της συνεργασίας δε λείπουν και οι περιπτώσεις που υπάρχει άμεση ή έμμεση άρνηση της οικογένειας να εμπλακεί στη θεραπευτική/συμβουλευτική διαδικασία ενώ σε κάποιες άλλες που ο πατέρας, η μητέρα, ή μέλη της ευρύτερης οικογένειας φάνηκαν αρχικά πρόθυμοι, η συνεργασία αυτή δεν είχε διάρκεια. Γονείς και συμβουλευτική στο νομό Ιωαννίνων : Μία καλή πρακτική αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ φορέων του ΥΠΕΠΘ σε επίπεδο νομού Τσεντσερής Μιχαήλ, Ψυχολόγος (MA, Med, Msc) Υπεύθυνος Σχολής Γονέων Π.Ε. Ιωαννίνων Μιχάλης Γρηγόριος, Υπεύθυνος Συμβουλευτικού Νέων Π.Ε. Ιωαννίνων Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής Παιδοψυχιατρικής Χασιώτη Ελένη, Νηπιαγωγός Η συγκεκριμένη ανακοίνωση έχει ως στόχο να παρουσιάσει τη συνεργασία δύο φορέων της εκπαίδευσης, του ΙΝΕΔΙΒΙΜ. (Σχολή Γονέων) και του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Ιωαννίνων, στα πλαίσια υποστήριξης και ενημέρωσης γονέων. Θα δοθεί η ευκαιρία στον ακροατή να αντιληφθεί το σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγραμματισμού δράσεων που είχε ως αποτέλεσμα την παροχή συμβουλευτικής σε πάνω από 200 γονείς μαθητών/τριών Π/θμιας & Δ/θμιας Εκπ/σης της περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων. Σκοπός της λειτουργίας των Σχολών Γονέων είναι η στήριξη των γονέων ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με επιτυχία στο σύνθετο και δύσκολο ρόλο τους όπως αυτός διαμορφώνεται στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Το έργο προσφέρει στους γονείς και στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον γνώσεις και ευκαιρίες για προβληματισμό. Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων, ως υπηρεσία της εκπαίδευσης που έχει σαν στόχο την ψυχοκοινωνική υποστήριξη μαθητών, έρχεται σε επαφή με τους γονείς είτε στα πλαίσια της αντιμετώπισης προβλημάτων των παιδιών τους είτε για συμβουλευτική στήριξη & καθοδήγηση των ίδιων. Έχει φανεί ότι εκτός από την πραγματοποίηση ατομικών συναντήσεων, πολύ χρήσιμη είναι και η συμμετοχή τους σε ομαδικές συναντήσεις με άλλους γονείς που

4 υλοποιούνται δομημένα με την μορφή «σχολών γονέων». Η έκφραση συναισθημάτων, προβληματισμών και απόψεων καθώς και ο εμπλουτισμός των γνώσεων που συντελείται σ αυτές, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στην επίτευξη ψυχικής ηρεμίας και στη ενδυνάμωση του γονεϊκού τους ρόλου. Γι αυτό, μεταξύ των επιλογών που προτείνει η συγκεκριμένη υπηρεσία στους γονείς που υποστηρίζει συμβουλευτικά είναι και η συμμετοχή σε αυτές τις ομάδες, ενημερώνοντάς τους για τη λειτουργία του θεσμού των Σχολών Γονέων που υλοποιεί το ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Παιδιά με ΔΕΠΥ και ο ρόλος των γονιών: η συμβουλευτική γονέων στην υπηρεσία της πρόληψης Μαρία Κυριακίδου, Κέντρο Πρόληψης της Εξάρτησης & Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας ΠΥΞΙΔΑ Η επικέντρωση του Κ.Π. ΠΥΞΙΔΑ στην ανίχνευση των αναγκών της κοινότητας και στην κάλυψη αυτών των αναγκών με παρεμβάσεις καθολικής, επικεντρωμένης και ενδεδειγμένης πρόληψης οδήγησαν στο σχεδιασμό μιας παρέμβασης πρόληψης που εστιάζει στα παιδιά με ΔΕΠΥ και τους γονείς τους. Η ΔΕΠΥ: Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα επηρεάζει τη λειτουργικότητα των παιδιών, τη συνύπαρξη τους με τους άλλους και την προσαρμογή τους στη ζωή του σχολείου, αλλά επίσης και τη ζωή όλης της οικογένειας. Συνδέεται με πολλές δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις και ενοχοποιείται για την εμπλοκή με τη χρήση ουσιών στην ενήλικη ζωή. Η παρέμβαση που υλοποιήθηκε απευθύνθηκε στους γονείς των παιδιών με στόχο την καλύτερη δική τους ενημέρωση για τη ΔΕΠΥ ώστε να κατανοήσουν τη συμπεριφορά και τις δυσκολίες του παιδιού τους καλύτερα και να αναγνωρίσουν τις αντιδράσεις του. Η ομάδα ακολούθησε τις αρχές της προσωποκεντρικής συμβουλευτικής δίνοντας στους γονείς την ευκαιρία να διερευνήσουν το θέμα της σχέσης τους με τα παιδιά και να καλλιεργήσουν δεξιότητες επικοινωνίας όπως ενσυναίσθηση, αποδοχή & αυθεντικότητα, προκειμένου να διαμορφώσουν σχέσεις συναισθηματικής ασφάλειας μαζί τους και να λειτουργήσουν «προστατευτικά». Η πιλοτική αυτή παρέμβαση αξιολογήθηκε ως προς τη βοήθεια που έδωσε στους συμμετέχοντες και συνοδεύτηκε με διερεύνηση αναγκών, όπου και φάνηκε η ανάγκη των γονέων για ενημέρωση και καθοδήγηση, καθώς και την υποστήριξη των ίδιων και των παιδιών τους μέσα από παρεμβάσεις ομαδικής, οικογενειακής και ατομικής συμβουλευτικής από υπηρεσίες ψυχικής υγείας και εκπαίδευσης. Οι εκκλήσεις των γονέων για ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών, μας οδηγούν στη διεύρυνση της δράσης με παράλληλη υποστηρικτική παρέμβαση στα παιδιά. Λέξεις κλειδιά: συμβουλευτική γονέων, ΔΕΠΥ, επικεντρωμένη πρόληψη, προσωποκεντρική προσέγγιση Το stress των παιδιών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας (4-8 ετών) Συμβουλευτική γονέων & εκπαιδευτικών Μιχάλης Γρηγόριος, Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής Παιδοψυχιατρικής, Υπεύθυνος Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων Π.Ε Ιωαννίνων Χασιώτη Ελένη, Νηπιαγωγός Το stress στη προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία είναι παράγοντας που επηρεάζει την σχολική πορεία και τη γενικότερη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού. Σκοπός της έρευνας ήταν η μέτρηση του stress των παιδιών με σταθμισμένο εργαλείο που συμπληρώθηκε απ τους γονείς και των απόψεων τους σχετικά με τους παράγοντες πρόκλησης stress στο παιδί και της αποτελεσματικής διαχείρισής του. Για την έρευνά επιλέχθηκε η ποσοτική προσέγγιση, δειγματοληπτική (Ν=100 γονείς) και έγινε χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Η στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων έγινε με το πρόγραμμα SPSS V.22. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν γυναίκες αστικών περιοχών, ηλικίας μεταξύ 30-40, πανεπιστημιακής/τεχνολογικής εκαπίδευσης, με δύο παιδιά. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα 2/3 περίπου των παιδιών είχαν stress χωρίς σημαντική πιθανότητα να εμφανίσουν κάποιο σύμπτωμα, το 1/3 έχει πιθανότητα μεγαλύτερη του μέσου όρου να εμφανίσει συμπτώματα stress, ενώ ένα μικρό ποσοστό είχε μεγάλη πιθανότητα να βιώσει σοβαρή αλλαγή στον τομέα της υγείας ή/και της συμπεριφοράς. Η

5 πλειοψηφία τους θεωρεί τη συνεργασία γονέα εκπαιδευτικού πολύ σημαντική στην αντιμετώπιση του stress των παιδιών και σε περίπτωση που το παιδί τους είχε stress, θα προσπαθούσαν να το διαχειριστούν αρχικά μόνοι τους και αν δε κατάφερναν θα ζητούσαν τη βοήθεια ειδικού. Τέλος, θεωρούν ότι το stress των γονέων είναι απ τους σημαντικότερους παράγοντες εμφάνισης stress και στο παιδί. Τα αποτελέσματα μας δίνουν μια γενική εικόνα των καταστάσεων που προκαλούν stress στα παιδιά και τους γονείς τους και αυτό μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την συμβουλευτική παρέμβαση στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργικών συμπεριφορών και συμπτωμάτων που προέρχονται απ αυτό. 09:00-10:30 Θεμ. Συνεδρία 2 (Αίθουσα Ι13) Συμβουλευτική, Θρησκευτικότητα, Ορθοδοξία Πρόεδρος: Αρχιμ. Νεκτάριος (Ανδρέας) Μητρόπουλος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Η συμβουλευτική μέσα απο το έργο και την διδασκαλία του Αγίου Γέροντος Πορφυρίου του Νέου Καυσοκαλυβήτου Αρχιμ.Nεκτάριος (Aνδρέας)Mητρόπουλος Υπ.Διδάκτωρ Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Ηγούμενος ι.μ. Σπηλιάς Αγράφων Μέσα στα είδη της Συμβουλευτικής ανήκει και η ποιμαντική συμβουλευτική που εφαρμόζεται κυρίως από κληρικούς και συναντάται επιστημονικά στα τέλη της δεκαετίας του1930 (May,1939) και η οποία συνδυάζει και συνδέει τις πνευματικές αξίες με μια ψυχολογική προσέγγιση. Σκοπός της ανακοινώσεως είναι να παρουσιάσει την ποιμαντική συμβουλευτική και την εφαρμογή της στην σύγχρονη εποχή μέσα από το έργο και την διδασκαλία του Αγίου Πορφυρίου. Ο Άγιος Πορφύριος υπηρέτησε ως κληρικός στην Πολυκλινική Αθηνών εφαρμόζοντας την συμβουλευτική τόσο στους ασθενείς και τους εργαζόμενους, όσο και σε κάθε άνθρωπο που τον προσέγγιζε δίνοντας λύση σε θέματα και προβλήματα που τον απασχολούσαν. Μεθοδολογικά θα ασχοληθούμε με την παρουσίαση των προβλημάτων που αντιμετώπιζε καθώς και με τον τρόπο αλλά και την λύση που χρησιμοποιούσε σύμφωνα με την πείρα αλλά και με το «χάρισμα» που είχε από τον Θεό. Ως αποτελέσματα θα παρουσιαστούν οι λύσεις και η αμεσότητα τους σε κάθε πρόβλημα και θα έχουν μια συγκριτική μορφή μεταξύ των τρόπων που χρησιμοποιεί ο Άγιος και των όσων εφαρμόζονται από όσους ασχολούνται με την συμβουλευτική ψυχολογία. Στα βασικά συμπεράσματα θα αναφέρονται συνοπτικά τα σημεία της διδασκαλίας του Αγίου τα οποία βοηθούν στην εξέλιξη της συμβουλευτικής και εν κατακλείδι θα γνωστοποιείται κατά πόσο είναι εφικτή η εφαρμογή των αποτελεσμάτων στην συμβουλευτική σήμερα. Παροχή Υπηρεσιών Συμβουλευτικής και Διασύνδεσης στην Κοινότητα: Πιλοτική Εφαρμογή σε Ενορία στο Ηράκλειο Αττικής Λάβδας Μιχαήλ 1,2, Μαργέλη Κωνσταντίνα 2, Ευγενία Καρτερολιώτη 1,2, Τριανταφυλλόπουλος Κωνσταντίνος 2, Παπαδόπουλος Σπύρος 2, Εμμανουήλ Χατζηγεωργίου 2, Φλωρεντία Χρυσοβέργη 2, Μπεκόνα Πάσιο 2 (1) Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) (2) Κοινοτική Ομάδα Ενορίας Υπ. Θεοτόκου Ηρακλείου Αττ. Η παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην κοινότητα αποτελεί προτεραιότητα στη δημόσια ψυχική υγεία με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του Π.Ο.Υ. και της Ε.Ε. Η συμβουλευτική μπορεί να ενσωματωθεί από ειδικούς ψυχικής υγείας στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας ακόμα και σε άτυπα κοινωνικά δίκτυα όπως αυτά που δημιουργούνται με κέντρο την Ενορία. Οι βασικοί στόχοι της συμβουλευτικής είναι

6 η αυτογνωσία, οι επιτυχημένες διαπροσωπικές σχέσεις και η καλή προσαρμογή του ατόμου στο περιβάλλον του. Οι συνέργειες μεταξύ των φορέων στην κοινότητα δημιουργούν ένα πλέγμα προστασίας της ψυχικής υγείας του δοκιμαζόμενου πληθυσμού. Μία συνεργασία μεταξύ της Ενορίας Παναγίας Πρασίνου Λόφου, του Δήμου Ηρακλείου Αττικής και Επιστημονικών Φορέων όπως η Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) οδήγησε στη συστηματική παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής και διασύνδεσης στην κοινότητα. Παραχωρήθηκε δωρεάν ειδική αίθουσα για το σκοπό αυτό και στελεχώθηκε από 2 ψυχολόγους και 2 συμβούλους ψυχικής υγείας οι οποίοι εκπαιδεύθηκαν στη Διασύνδεση και την Παροχή βασικών υποστηρικτικών υπηρεσιών. Μετά την υποδοχή του περιστατικού, γίνονται βασικοί συμβουλευτικοί χειρισμοί, από τους ειδικούς, ενώ παράλληλα, δημιουργήθηκε ένα πλέγμα υπηρεσιών (δημοσίων και ιδιωτικών) στο οποίο κατευθύνονται τα αιτήματα που απαιτούν συστηματικότερη ή συμπληρωματική επεξεργασία. Είναι γεγονός ότι συμβουλευτικές υπηρεσίες ενσωματωμένες σε ένα Ενοριακό πλαίσιο παρουσιάζουν σημαντικές ιδιομορφίες. Οι λήπτες των υπηρεσιών προέρχονται σε σημαντικό ποσοστό από την ίδια την Ενορία και συχνά καλούνται να διαχειριστούν ζητήματα που αφορούν στη θρησκευτικότητα, την πνευματικότητα και την ψυχική υγεία. Με ελαχιστοποιημένο κόστος για τους ωφελουμένους αλλά και τους συμμετέχοντες φορείς, πραγματοποιείται συστηματική προαγωγή της ψυχικής υγείας και δίνεται έμφαση στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας και των κοινωνικών δεσμών. Λέξεις κλειδιά: Κοινοτική Ψυχιατρική, Συμβουλευτική, Θρησκευτικότητα Η Συμβουλευτική του Γέροντα Παΐσιου του Αγιορείτη Θεοδώρα Μελίστα, Γεώργιος Λυκοκανέλλος, Ελεάνα Γεωργία Κολιοφώτη Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Παράρτημα Πάτρας Η Συμβουλευτική αποτελεί έναν από τους πλέον αναγνωρισμένους κλάδους της Ψυχολογίας. Στην Ελλάδα μέχρι τα τέλη του προηγούμενου αιώνα, ασκούνταν κατά κανόνα από προσωπικότητες της παιδείας και της θρησκείας κατά τρόπο μάλλον εμπειρικό, αυθόρμητο ή ενστικτώδη, παρά συνειδητό κι επιστημονικό. Σήμερα, η Συμβουλευτική ασκείται κατά κανόνα από ειδικούς επιστήμονες πτυχιούχους της Ψυχολογίας, όμως κανείς δε θα πρέπει να παραγνωρίσει τις εξαιρετικές ομοιότητες που παρουσιάζουν οι αρχές και τα στάδια της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας με τις πραγματώσεις της ποιμαντικής νουθεσίας. Στην πραγματικότητα η επιστημονική Συμβουλευτική αποτελεί κλάδο της Ψυχολογίας, ο οποίος μεταξύ άλλων προσφέρει θετικά μοντέλα αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων και ενθαρρύνει το άτομο στην ανάπτυξη της αυτογνωσίας του (Μαλικιώση-Λοΐζου, 2011). Σκοπός όλων εκείνων που ασκούν την Συμβουλευτική είναι η συνδρομή της ανεξαρτησίας του συμβουλευόμενου (Brown, Pryzwansky & Schulter, 2006). Αξίζει να παρατηρήσει κανείς ότι, τόσο στην επιστημονική Συμβουλευτική όσο και στην εκκλησιαστική, ο συμβουλευόμενος παραμένει ενεργό οργανικό στέλεχος της συμβουλευτικής πράξης αφού η ποιμαντική βρίσκεται εξ αρχής άρρηκτα συνδεδεμένη με την παροχή υπηρεσιών Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Στην εργασία αυτή, θέλαμε να διερευνήσουμε, ως ενδεικτική περίπτωση μελέτης (case study), μια σύγχρονη προσωπικότητα που έχαιρε γενικευμένης αποδοχής από την ελληνική κοινωνία. Η Συμβουλευτική του γέροντα Παΐσιου του Αγιορείτη, οι πρακτικές του, το περιεχόμενο, η αποτελεσματικότητά και οι επιδράσεις που εκείνες άσκησαν στην ελληνική κοινωνία, της τότε σύγχρονης, αλλά και της κατοπινής εποχής, παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες με την επιστημονική Συμβουλευτική. Ενσυναίσθηση, σεβασμός, θετική αναγνώριση, «γνησιότητα», αυτοαποκάλυψη, σε συνδυασμό με συγκεκριμένες ηθικές αρχές αποτελούν ορισμένα βασικά συστατικά της συμβουλευτικής διαδικασίας. Αυτά, όπως προκύπτουν από πληθώρα μαρτυριών εκείνων που συναναστράφηκαν ή δέχθηκαν τις άτυπες συμβουλευτικές του υπηρεσίες, διακρίνονται και στη Συμβουλευτική που άσκησε ο γέροντας Παΐσιος Ο γέροντας Παΐσιος συνιστά μια από τις πιο αμφιλεγόμενες και συνάμα αγαπητές πνευματικές προσωπικότητες της σύγχρονης ιστορίας. Η συμβολή του στην Συμβουλευτική δεν είναι διόλου αμελητέα.

7 Αν και ο ίδιος δεν είχε καν περατώσει τον κύκλο σπουδών της βασικής εκπαίδευσης, η δράση του φαίνεται πως είχε καθοριστική επίδραση στην ζωή και την σκέψη των ανθρώπων που τον επισκέπτονταν. Ο ίδιος χάραξε, καθώς φαίνεται, το μονοπάτι για την δημιουργία μιας νέας οπτικής της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς την Συμβουλευτική. 09:00-10:30 Συμπόσιο 1 (Αίθουσα ΙΙ8) Εφαρμογές συμβουλευτικής ψυχολογίας στη σχολική κοινότητα: Η εμπειρία του συμβουλευτικού σταθμού νέων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ανατολικής Θεσσαλονίκης Πρόεδρος - Συζητήτρια: Ε. Σιμουλίδου, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων (ΣΣΝ) της Δ/νσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων αποτελεί έναν θεσμό της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με κύριο έργο (σύμφωνα με την Υ.Α /Γ7/ ) την κάλυψη ψυχοκοινωνικών αναγκών των σχολικών μονάδων και την ενίσχυση του ψυχοπαιδαγωγικού ρόλου του σχολείου με δυνατότητα βραχείας συμβουλευτικής παρέμβασης αλλά και παραπομπής. Ειδικότερα, στοχεύει στη στήριξη της σχολικής κοινότητας στο χειρισμό δυσλειτουργικών καταστάσεων και στην ευαισθητοποίησή της στον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η καλλιέργεια θετικού ψυχολογικού κλίματος στο σχολείο για την προαγωγή του αναπτυξιακού και μαθησιακού δυναμικού των μαθητών, ιδιαίτερα στους δύσκολους καιρούς που διέρχεται η ελληνική κοινωνία. Επίσης, στη συμβουλευτική υποστήριξη μαθητών/τριών που αντιμετωπίζουν προσωπικές, οικογενειακές, κοινωνικές ή άλλες δυσκολίες, στη διευκόλυνση και ενίσχυση των εκπαιδευτικών στον παιδαγωγικό τους ρόλο, στη συμβουλευτική υποστήριξη των γονέω, καθώς και στην ανάπτυξη συνεργασίας μεταξύ των δύο συστημάτων σχολείου και οικογένειας. Ακόμα στοχεύει στην ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινότητας και στη διατήρηση και προαγωγή της ψυχικής υγείας μέσα και από τη συνεργασία του ΣΣΝ με άλλους φορείς της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, όπως τα Γραφείο Αγωγής Υγείας, τα ΚΕΣΥΠ και τα ΚΕΔΔΥ, αλλά και τις Ιατροπαιδαγωγικές Υπηρεσίες και τα Κέντρα Πρόληψης. Με βάση, λοιπόν, το παραπάνω θεσμικό πλαίσιο καλούμαστε να αλληλεπιδράσουμε με όλη τη σχολική κοινότητα: εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς. Στόχος του συμποσίου είναι να παρουσιάσουμε, μέσα από ενδεικτικές εφαρμογές της συμβουλευτικής μας πρακτικής, το πολυεπίπεδο έργο στο οποίο καλείται να συνδράμει ένας φορέας σαν το δικό μας. Από τις τέσσερις εργασίες που θα ακολουθήσουν, οι δύο αφορούν σε παρεμβάσεις που εμπλέκουν όλα τα συστήματα του σχολείου σχετικά με θέματα διαπροσωπικών σχέσεων και διαχείρισης συγκρούσεων (Εργασία 1) και πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας (Εργασία 2), ενώ οι άλλες δύο εργασίες αφορούν σε ατομική συμβουλευτική μαθητών και των γονιών τους. Θα παρουσιαστεί η περίπτωση μιας μαθήτριας με μη αυτοκτονική αυτό-τραυματική συμπεριφορά (Εργασία 3) και μία περίπτωση συμβουλευτικής με θέμα τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στην Ειδική Αγωγή. Θεωρούμε ότι με τις εισηγήσεις και τη συζήτηση θα καταφέρουμε να αναδείξουμε τη διαλεκτική σχέση Συμβουλευτικού Σταθμού και σχολικής κοινότητας. ΕΡΓΑΣΙΑ 1 Διαχείριση Συγκρούσεων στη Σχολική Κοινότητα: Μία πολύ-επίπεδη Συμβουλευτική Παρέμβαση Παπαλαζάρου Αλεξάνδρα, Σιμουλίδου Ελισάβετ, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Συχνά σε έναν Συμβουλευτικό Σταθμό Νέων (ΣΣΝ) φτάνουν αιτήματα που αφορούν στις δυσκολίες ενός μαθητή να ενσωματωθεί στο τμήμα του. Από την άλλη, η ανάγκη για παρέμβαση στα πολλαπλά επίπεδα

8 της σχολικής κοινότητας γίνεται όλο και πιο επιτακτική την εποχή μας. Λαμβάνοντας υπόψη τα αυξανόμενα αιτήματα των σχολείων για διαχείριση των συγκρούσεων και καλλιέργεια των διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ των μαθητών τους, ο ΣΣΝ διαμόρφωσε μία μεθοδολογία με ολιστικό προσανατολισμό. Στη βάση αυτή, προτείνεται να εμπλακεί όλο το σχολικό σύστημα, με στόχο την αλλαγή στη δυναμική των σχέσεων όλων των μερών. Στην εισήγηση θα δοθεί ένα παράδειγμα από αίτημα που έφτασε στον ΣΣΝ με αφορμή τις δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις ενός μαθητή δευτέρας γυμνασίου με τους συμμαθητές του τμήματός του. Η ομάδα μας επισκέφτηκε το σχολείο, ώστε μέσα από τις συναντήσεις με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (διευθυντή, μητέρα μαθητή, εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στο τμήμα) να κατανοήσει τα πλαίσια στα οποία προκύπτουν δυσκολίες Διαπιστώθηκε η ανάγκη για την εφαρμογή μίας πολύπλευρης παρέμβασης. Ο σχεδιασμός περιλάμβανε ομαδική συμβουλευτική στους εκπαιδευτικούς και στο διευθυντή του σχολείου, τρεις δίωρες βιωματικές δράσεις στο τμήμα από το οποίο προερχόταν ο μαθητής, ατομικές συνεδρίες συμβουλευτικής με τους γονείς του μαθητή, αλλά και με τον ίδιο. Στην εισήγηση θα γίνει αναφορά και στους βασικούς άξονες της βιωματικής παρέμβασης, όπως για παράδειγμα, στο να ανακαλύψουν οι μαθητές μεταξύ τους ομοιότητες και διαφορές, ότι τους ενώνουν περισσότερα από όσα τους χωρίζουν και να συνειδητοποιήσουν έτσι τη δυνατότητα ύπαρξης διαπροσωπικών σχέσεων παρά την όποια διαφορετικότητα. Τα αποτελέσματα της παρέμβασης έγιναν ορατά πολύ γρήγορα στο σχολείο, με βελτίωση των σχέσεων των μαθητών μεταξύ τους, πιο ευαισθητοποιημένη αντιμετώπιση από την πλευρά των εκπαιδευτικών και ανάπτυξη θετικότερου κλίματος στην τάξη. Στο συμπόσιο θα συζητηθεί συμπερασματικά η σημασία που διαπιστώθηκε ότι έχει η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων μερών σε ένα ζήτημα στη συμβουλευτική πρακτική. Λέξεις κλειδιά: ατομική / ομαδική συμβουλευτική, διαχείριση συγκρούσεων, διαφορετικότητα, σχολική κοινότητα ΕΡΓΑΣΙΑ 2 Πρακτικές παρέμβασης και συμβουλευτικής ψυχολογίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας Λαγάρα Φωτεινή, Μπαλλή Βασιλική, Σιμουλίδου Ελισάβετ, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Το ζήτημα της ενδοσχολικής βίας απασχολεί ιδιαίτερα τη σχολική κοινότητα όπως διαφαίνεται και από την ίδρυση του Παρατηρητηρίου για τη βία και το σχολικό εκφοβισμό του ΥΠΑΙΘ. Στόχος της παρουσίασης αυτής είναι η προσπάθεια αποτύπωσης της εμπειρίας του ΣΣΝ και της έμφασης που δίνεται στο σχεδιασμό και την εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης σχετικά με την πρόληψη και διαχείριση συμπεριφορών ενδοσχολικής βίας για μια όσο το δυνατό ολόπλευρη προσέγγιση του ζητήματος. Οι δράσεις περιλαμβάνουν τη συμβουλευτική σε ατομικό αλλά και ομαδικό επίπεδο, μέσα από επισκέψεις και παρεμβάσεις στις σχολικές μονάδες. Οι ατομικές συνεδρίες αφορούν όλα τα μέλη που απαρτίζουν το σχολικό και οικογενειακό πλαίσιο, δηλαδή τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και την οικογένεια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πλαίσιο της ατομικής συμβουλευτικής αποτέλεσε αφορμή για περαιτέρω διεύρυνση των δράσεων σε επίπεδο σχολείου. Ο σχεδιασμός περιελάμβανε επισκέψεις στις σχολικές μονάδες κατόπιν αιτήματος και σε συνεννόηση με τις αρμόδιες διευθύνσεις και το εκπαιδευτικό προσωπικό. Οι παρεμβάσεις χωρίζονται σε δυο κατηγορίες. Σε παρεμβάσεις πρόληψης της ενδοσχολικής βίας με σκοπό την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για το πολυδιάστατο αυτό ζήτημα, καθώς και σε παρεμβάσεις αντιμετώπισης σε σχολικές μονάδες που παρατηρήθηκαν συγκεκριμένα περιστατικά βίας μεταξύ των μαθητών. Σκοπός αυτού του τύπου παρεμβάσεων είναι να προταθούν εποικοδομητικότεροι τρόποι επίλυσης των συγκρούσεων μέσω της αυτοδιαχείρισης και η συνειδητοποίηση της πολυδιάστατης θέασης των περιστατικών βίας. Οι θεματικές οι οποίες αναλύθηκαν στα πλαίσια των παρεμβάσεων ήταν οι εξής: α) διάκριση βίας και εκφοβισμού, β) η εναλλαγή των ρόλων θύτης-θύματος,γ) έμφαση στην ενεργοποίηση των παρατηρητών, δ) η σύνδεση της μη αποδοχής της διαφορετικότητας με τη βία δ) η στοχοποίηση και η έννοια του αποδιοπομπαίου τράγου ε) η καλλιέργεια ενσυναισθητικής στάσης απέναντι στους εμπλεκόμενους. Στην εισήγηση τονίζεται ο καταλυτικός ρόλος της ενεργοποίησης και της

9 συνεργασίας του σχολικού πλαισίου με τις συμβουλευτικές και ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες για την αποτελεσματικότερη προσέγγιση φαινομένων ενδοσχολικής βίας Λέξεις κλειδιά : ενδοσχολική βία, βιωματικές παρεμβάσεις, συμβουλευτική ΕΡΓΑΣΙΑ 3 Μη αυτοκτονική αυτό-τραυματική συμπεριφορά: Παρουσίαση περιστατικού του ΣΣΝ Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Μπάμπαλου Χριστίνα-Ελένη, Σιμουλίδου Ελισάβετ, Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Η μη αυτοκτονική αυτό-τραυματική συμπεριφορά συνιστά μια εσκεμμένη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, η οποία μολονότι σχετίζεται με την αυτοκτονικότητα συνήθως γίνεται χωρίς αυτοκτονική πρόθεση και μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές (π.χ. χαράκωμα, διάτρηση, κάψιμο δέρματος, κ.α ). Η υπάρχουσα βιβλιογραφία τοποθετεί τη μέση ηλικία έναρξης του φαινομένου στα έτη, με επικρατέστερο το ποσοστό εμφάνισης (12-37,2%) στους σχολικούς πληθυσμούς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που απασχολεί τη διεθνή σχολική κοινότητα και η εμπειρία του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων καθώς και των Ιατροπαιδαγωγικών Υπηρεσιών με τις οποίες συνεργάζεται, επιβεβαιώνουν την προαναφερόμενη εικόνα και για το ελληνικό σχολικό πλαίσιο. Συνεπώς, η συνεισφορά της συμβουλευτικής ψυχολογίας σε δομές συμβουλευτικής, όπως οι ΣΣΝ, είναι καταλυτικής σημασίας για την πρόληψη και αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Στην εισήγηση θα δοθεί αρχικά ένα σύντομο θεωρητικό πλαίσιο σχετικά με την κλινική εικόνα του φαινομένου, τα στοιχεία επιπολασμού, τις κυρίαρχες θεωρίες αιτιοπαθογένειας και τα βασικά συστατικά ενός προγράμματος παρέμβασης. Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί ένα ενδεικτικό περιστατικό αυτό-τραυματικής συμπεριφοράς μαθήτριας α λυκείου που αντιμετωπίστηκε στον ΣΣΝ. Η παρουσίαση του περιστατικού θα γίνει από την οπτική των δεξιοτήτων της συμβουλευτικής ψυχολογίας με τον θεωρητικό προσανατολισμό της συστημικής σκέψης και της συμβουλευτικής της ενδυνάμωσης- που εφαρμόστηκαν. Η προαναφερόμενη οπτική θα επισημάνει τις βασικές συνιστώσες ενός προτεινόμενου μοντέλου συμβουλευτικής πρακτικής για την διαχείριση περιστατικών αυτό-τραυματικής συμπεριφοράς. Η παρουσίαση μιας τέτοιας συμβουλευτικής παρέμβασης έχει να καταθέσει σημεία προβληματισμού αλλά και προτάσεις διαχείρισης για την πρόληψη και αντιμετώπιση ενός ψυχολογικού φαινομένου που απασχολεί όλο και συχνότερα το σχολείο και την οικογένεια στον τόπο μας. Λέξεις κλειδιά: συμβουλευτική ψυχολογία, μη αυτοκτονική αυτό-τραυματική συμπεριφορά, δευτεροβάθμια εκπαίδευση ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Συμβουλευτική Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στην Ειδική Αγωγή Στεργίου Ειρήνη, Σιμουλίδου Ελισάβετ Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης Η σεξουαλικότητα των ατόμων με αναπηρία για πολλούς αιώνες θεωρούνταν απαγορευμένο θέμα. Το δικαίωμά τους στη σεξουαλική έκφραση και εκπαίδευση καταστρατηγούνταν επί αιώνες καθώς κυριαρχούσαν αντιλήψεις περί «αθωότητας» και «ασεξουαλικότητας». Έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που ο Vygotsky τοποθέτησε την αναπηρία στο κοινωνικό πεδίο διακηρύσσοντας ότι η αναπηρία αποτελεί κοινωνική κατηγορία. Διαχωρίζοντας τις πρωτογενείς από τις δευτερογενείς πτυχές της, τόνισε ότι ενώ οι πρωτογενείς συνδέονται με την οργανική ατέλεια, οι δευτερογενείς αποτελούν κοινωνικές συνέπειες καθώς απορρέουν από πρακτικές της κοινωνίας. Μόλις τη δεκαετία του 70 και του 80 άρχισαν να μελετώνται τα ανθρώπινα-σεξουαλικά δικαιώματα ατόμων με αναπηρία πιο διεξοδικά και αυτά υπό το πρίσμα της «πρόληψης» σε θέματα ασφάλειας και κακοποίησης.

10 Ο Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης δέχεται αιτήματα τόσο από σχολεία όσο και από γονείς. Η προσπάθεια συνεργασίας μας με το εκάστοτε σχολείο έχει ως στόχο να απαλλάξει το παιδί από το βάρος ενός «προβλήματος» και να εισάγει την ιδέα ότι τα προβλήματα και οι δυσκολίες εμφανίζονται και παίρνουν νόημα πάντα μέσα σε πλαίσια. Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιείται με κάποιον από τους γονείς για τη λήψη ιστορικού και τη διερεύνηση του αιτήματος ώστε να ξεκινήσει η συμβουλευτική διαδικασία. Έτσι, στα πλαίσια ατομικής συμβουλευτικής και με αίτημα του γονέα αναδύθηκε η ανάγκη διαχείρισης της σεξουαλικότητας μιας έφηβης που φοιτά σε Ειδικό Σχολείο. Οι βασικοί άξονες της συμβουλευτικής διαδικασίας κινήθηκαν ως προς την αναζήτηση τρόπων που θα συνέβαλαν στη σεξουαλική ωρίμανση σε σωματικό, συναισθηματικό, πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο. Μια ωρίμανση σημαντική και θετική για την ίδια και τις σχέσεις της εμπεριέχοντας στη διαδικασία το πλαίσιο του σχολείου και της οικογένειας. Δόθηκε έμφαση στην ενημέρωση περί σεξουαλικών ζητημάτων έτσι ώστε η έφηβη να είναι σε θέση να επιλέξει με ελεύθερο και συνειδητό τρόπο, αποφεύγοντας τη χειραγώγηση. Από αυτή τη συμβουλευτική διαδικασία μοιάζει να είναι απαραίτητη η ένταξη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα πλαίσια της σχολικής κοινότητας. Λέξεις κλειδιά: Σεξουαλικότητα, αναπηρία, συμβουλευτική. 09:00-10:30 Συμπόσιο 2 (Αίθουσα ΙΙ9) Παρουσίαση λειτουργίας του Εργαστηρίου Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών ΕΚΠΑ Πρόεδρος: Α. Χριστοπούλου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Συζητήτρια: Αναστασία Καλαντζή- Αζίζι, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Οργανωτής ές: Εργαστήριο Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών Φορέας: Πανεπιστήμιο Αθηνών Πρόεδρος: Άννα Χριστοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας Φορέας: ΕΚΠΑ Συζητητής: Αναστασία Καλαντζή- Αζίζι, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας Φορέας: ΕΚΠΑ Το Εργαστήριο απευθύνεται στους φοιτητές και τις φοιτήτριες όλων των Τμημάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών και παρέχει συμβουλευτική στήριξη και ψυχοθεραπεία για θέματα: α) Σπουδών φοιτητικής ζωής β) προβλήματα σχέσεων, γ) άλλα προσωπικά προβλήματα και εκδηλώσεις άγχους. Κύρια δράση του Εργαστηρίου είναι η παροχή ψυχολογικής συμβουλευτικής (ατομική, ομαδική, συμβουλευτική σε φοιτητές με αναπηρίες, μέσα από τη Μονάδα Προσβασιμότητας). Επίσης το Εργαστήριο αναπτύσσει πολύπλευρο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο. Προσφέρει πρακτική άσκηση σε μεταπτυχιακούς φοιτητές Κλινικής Ψυχολογίας και εκπαίδευση σε ειδικά θέματα σε επαγγελματίες άλλων υπηρεσιών ψυχολογικής συμβουλευτικής φοιτητών. Προσφέρει υποστήριξη στην εκπόνηση πτυχιακών εργασιών του Τμήματος Ψυχολογίας και διπλωματικών εργασιών του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Κλινικής Ψυχολογίας και διδακτορικών διατριβών Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Το παρόν συμπόσιο έχει στόχο να παρουσιάσει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του Εργαστηρίου. Παρουσιάζονται τέσσερεις ανακοινώσεις. Η πρώτη αφορά στην δομή, τη λειτουργία και τα αποτελέσματα του απολογισμού του έργου του Εργαστηρίου της τελευταίας τετραετίας, δυο επόμενες αποσκοπούν στη παρουσίαση των μορφών συμβουλευτικής μέσα από την παρουσίαση δυο κλινικών περιπτώσεων και η τέταρτη παρουσιάζει μια ποιοτική έρευνα που μελέτησε τις εμπειρίες προσαρμογής των αλλοδαπών φοιτητών στην Ελλάδα.

11 ΕΡΓΑΣΙΑ 1 Εργαστήριο Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών: Στατιστικά στοιχεία της τελευταίας τετραετίας. Ντιάνα Χαρίλα, Ψυχολόγος, Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ Θα παρουσιαστούν οι κυριότερες δραστηριότητες του Εργαστηρίου Συμβουλευτικής Φοιτητων και τα στατιστικά δεδομένα σε σχέση με την προσέλευση των φοιτητών, τα αιτήματά τους και την πορεία των περιστατικών. ΕΡΓΑΣΙΑ 2 Εργαστήριο Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών: Παρουσίαση ατομικής περίπτωσης Αθανασία Δ. Μακρή, Ψυχολόγος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ Παρουσίαση ατομικής περίπτωσης φοιτήτριας με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας με Διαταραχή Διατροφής Μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς. Θα παρουσιαστούν σύντομο ιστορικό της φοιτήτριας, το αίτημα, η διάγνωση, η διατύπωση περίπτωσης, καθώς, και οι κυριότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις. ΕΡΓΑΣΙΑ 3 Εργαστήριο Ψυχολογικής Συμβουλευτικής Φοιτητών: Παρουσίαση ατομικής περίπτωσης Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ Παρουσίαση ατομικής περίπτωσης φοιτήτριας με Δυσθυμική Διαταραχή και Διαταραχή Επεισοδιακής Υπερφαγίας. Θα παρουσιαστούν σύντομο ιστορικό της φοιτήτριας, το αίτημα, η διάγνωση, η διατύπωση περίπτωσης, καθώς, και οι κυριότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Εμπειρίες αλλοδαπών φοιτητών στην Ελλάδα Κατερίνα Χονδρού, Ψυχολόγος, MSc & Φιλία Ίσαρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ Η παρούσα ποιοτική έρευνα μελέτησε τις εμπειρίες προσαρμογής των αλλοδαπών φοιτητών στην Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, διερεύνησε πώς οι ίδιοι οι αλλοδαποί φοιτητές περιγράφουν, αντιλαμβάνονται, βιώνουν και διαχειρίζονται την εμπειρία της προσαρμογής τους καθώς και τις προκλήσεις που αυτή εμπεριέχει. Το δείγμα αποτελείτο από 8 αλλλοδαπούς φοιτητές οι οποίοι φοιτούσαν σε ελληνικά πανεπιστήμια και προέρχονταν από διαφορετικές χώρες. Για τη συλλογή του ερευνητικού υλικού χρησιμοποιήθηκε η ημι-δομημένη συνέντευξη και για την ανάλυση των δεδομένων αξιοποιήθηκε η Ερμηνευτική Φαινομενολογική Ανάλυση (ΕΦΑ). Τα ερευνητικά αποτελέσματα αφορούν α. στην διαδικασία της πολιτισμικής μετάβασης, β. στην εμπειρία της πανεπιστημιακής ζωής και των ακαδημαικών απαιτήσεων (π.χ. γλώσσα, πανεπιστημιακό πλαίσιο, καθηγητές, συμφοιτητές, σπουδές, μαθήματα), γ, στην ψυχοκοινωνική και πολιτισμική προσαρμογή (.π.χ. μοναξιά, νοσταλγία, φιλίες, συμμετοχή σε κοινοτικές/θρησκευτικές οργανώσεις, πηγές στήριξη) και δ. θέματα πρακτικής προσαρμογής (π. χ. βιοπορισμός, οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα). Συζητείται η σημασία των ευρήματων όσον αφορά θέματα πρόληψης παρέμβασης στα πλαίσια των συμβουλευτικών κέντρων για φοιτητές.

12 10:30-12:00 Προσκεκλημένο εργαστήριο 1 (Αμφιθέατρο Ι4) Existential therapy in practice Emmy van Deurzen, New School of Psychotherapy and Counselling 10:30-12:00 Εργαστήριο 1 (Αίθουσα ΙΙ9) Απώλεια στη σχολική κοινότητα: Κατανόηση και διαχείριση των τραυματικών αντιδράσεων Μέριμνα Εταιρεία για τη Φροντίδα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και το Θάνατο Μπιτσάκου Εύη, Μωραΐτη Κέλλυ Η απώλεια ενός μέλους της σχολικής κοινότητας αναμφισβήτητα εγείρει σημαντικές αντιδράσεις θρήνου στα υπόλοιπα μέλη της και καλεί κατ αρχήν τους εκπαιδευτικούς να τις κατανοήσουν και να τις διαχειριστούν. Και ενώ ο θρήνος αποτελεί ένα σύνολο φυσιολογικών αντιδράσεων που χρειάζεται να διευκολυνθούν, μια απώλεια που βιώνεται ως τραυματική μπορεί να επιφέρει πρόσθετες δυσκολίες και να απαιτεί διαφορετικού τύπου διαχείριση. Συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις, η αναγνώριση από την πλευρά των εκπαιδευτικών των ενδείξεων του τραύματος και η συνεργασία τους με κάποιον εξειδικευμένο επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να τους οδηγήσει στην αναζήτηση καταλληλότερων τρόπων προσέγγισης και στήριξης των ίδιων και των μαθητών τους. Το βιωματικό εργαστήριο θα αναπτυχθεί σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά στην κατανόηση από την πλευρά των επαγγελματιών υγείας των τραυματικών αντιδράσεων, μέσα από εισαγωγική συζήτηση στις έννοιες, τα συμπτώματα και τις επιπτώσεις του ψυχικού τραύματος σε ενήλικες και παιδιά/ εφήβους. Στο δεύτερο μέρος οι συμμετέχοντες θα χωριστούν σε μικρές ομάδες και με τη βοήθεια βιωματικού σεναρίου θα συζητήσουν τον τρόπο διαχείρισης μιας τραυματικής απώλειας στη σχολική κοινότητα. Τέλος, θα γίνει συζήτηση στην ολομέλεια για τα βασικά στάδια στη διαχείριση της σχολικής κρίσης, καθώς και τη σημαντικότητα της ύπαρξης ενός σχεδίου δράσης. Λέξεις κλειδιά: απώλεια, διαχείριση, πρόληψη, σχολική κοινότητα, ψυχικό τραύμα. 12:30-14:00 Συμπόσιο 3 (Αμφιθέατρο Ι4) Εφαρμογές συμβουλευτικής στήριξης από συνομήλικους ή ομότιμους σε διάφορα πλαίσια Πρόεδρος: Μ. Μαλικιώση-Λοΐζου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Συζητητής: Σ. Βασιλόπουλος, Πανεπιστήμιο Πατρών Οργάνωση: Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Συμβουλευτικής Ομηλίκων (ΕΣΥΟΜ) και Συμβουλευτικό Κέντρο Ομηλίκων (ΣΥΚΕΟΜ) Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Πανεπιστήμιο Αθηνών Συντονίστρια: Μαρία Μαλικιώση-Λοΐζου, Πανεπιστήμιο Αθηνών Η συμβουλευτική ομηλίκων αναφέρεται στην προσφορά και αποδοχή βοήθειας μεταξύ ατόμων όμοιας ηλικίας και στηρίζεται στις βασικές αρχές του αμοιβαίου σεβασμού, υπευθυνότητας και κατανόησης. Αποτελεί μια πηγή κοινωνικής στήριξης που συμβάλει στα ήδη διαθέσιμα δίκτυα κοινωνικής στήριξης των συνομήλικων και των ομότιμων. Θεωρείται ένας από του πλέον χρήσιμους τρόπους με τον οποίο οι

13 άνθρωποι μπορούν να βοηθούν τους συνανθρώπους τους, ακούγοντας και παρακολουθώντας τους ενεργητικά, επικοινωνώντας, βοηθώντας τους να μοιρασθούν τους προβληματισμούς τους και να αισθανθούν έτσι καλύτερα. Σύμβουλοι ομηλίκων υπάρχουν και λειτουργούν με όλες τις ομάδες ηλικιών και για ένα ευρύ φάσμα ανθρώπινων καταστάσεων. Η συμβουλευτική ομηλίκων εφαρμόζεται σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, κέντρα ψυχικής υγείας, νοσοκομεία, κοινοτικά κέντρα, σε επιχειρήσεις και οργανισμούς. Στο παρόν συμπόσιο η στήριξη ομοτίμων θα προσεγγισθεί από το χώρο της υγείας, της εκπαίδευσης και του ιδρυματισμού. Ο κ. Ευάγγελος Καραδήμας από το Πανεπιστήμιο Κρήτης επικεντρώνει την παρουσίασή του σε προγράμματα στήριξης ομότιμων στο χώρο της υγείας. Οι κ.κ. Τζάκου Ευθαλία, Βούλγαρη Μαρία και Βασιλόπουλος Στέφανος του Πανεπιστημίου Πατρών, παρουσιάζουν τα πρώτα αποτελέσματα της εφαρμογής ενός ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού, το οποίο εστιάζει στον καθοριστικό ρόλο του παρατηρητή. Οι κ.κ. Γιούλα Ρουμπέα, Μαρία Σφέτκου, & Άκης Γιοβαζολιάς, παρουσιάζουν αντίστοιχα τα αποτελέσματα ενός προγράμματος διαμεσολάβησης για του ίδιους τους διαμεσολαβητές, το οποίο εφαρμόστηκε σε σχολεία Β θμιας εκπαίδευσης. Τέλος, η κ. Όλγα Θεμελή του Πανεπιστημίου Κρήτης, τονίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν διεθνώς παρόμοια προγράμματα στήριξης ομοτίμων στη μείωση αυτοχειρίας κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού. ΕΡΓΑΣΙΑ 1 Συμβουλευτική από ομότιμους σε θέματα υγείας Ευάγγελος Χ. Καραδήμας, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης Αν και η συμβουλευτική από ομότιμους έχει γνωρίσει ανάπτυξη κυρίως σε ζητήματα ψυχικής υγείας, ανάλογες σημαντικές προσπάθειες έχουν αναπτυχθεί, επίσης, για θέματα σωματικής υγείας. Από τη δεκαετία του 1930 με τη θεμελίωση των πρώτων προσπαθειών που κατέβαλαν οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί προσπάθεια που στηρίζεται στις αρχές της συμβουλευτικής ομότιμων ως τις μέρες μας, έχουν σχεδιαστεί και εφαρμοστεί αρκετά προγράμματα που αναφέρονται στη σωματική υγεία και την ποιότητα ζωής. Αυτά τα προγράμματα συνήθως αφορούν σε: (α) θέματα πρόληψης/προαγωγής της υγείας, όπως ο θηλασμός και διάφορες συμπεριφορές υγείας, (β) θέματα υγείας φοιτητών και νέων (π.χ., σεξουαλική υγεία, άσκηση, διατροφή, εξαρτήσεις), (γ) θέματα ποιότητας ζωής σε ηλικιωμένους (π.χ., κινητικότητα, κοινωνική υποστήριξη), (δ) προσαρμογή στη χρόνια ασθένεια (π.χ., ανεξάρτητη διαβίωση, αντιμετώπιση συμπτωμάτων, δυσκολίες προσαρμογής της οικογένειας και των φροντιστών, ζητήματα διάγνωσης και δύσκολων ιατρικών διαδικασιών), καθώς και σε (ε) ειδικές ομάδες (π.χ., μειονότητες με προβλήματα υγείας). Στα παραπάνω, προστίθενται ειδικές θεματικές ενότητες όπως, π.χ., οι ειδικές τηλεφωνικές γραμμές στήριξης για προβλήματα υγείας. Η παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής από ομότιμους δεν είναι, όμως, μια «ευθύγραμμη» ή εύκολη διαδικασία. Εγείρονται ζητήματα που αφορούν στην ταυτότητα του «ομότιμου συμβούλου» (ποιος, με ποια προσόντα, για πόσο), στο εύρος, τα όρια και τη δυναμικότητα της μορφής αυτής παρέμβασης, στην ύπαρξη αρνητικών πλευρών και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, καθώς και στις επιπτώσεις στην υγεία των ομότιμων-συμβούλων. Στην παρουσίαση θα συζητηθούν τα παραπάνω ζητήματα και θα γίνει ανασκόπηση των κυριότερων αντίστοιχων προγραμμάτων παρέμβασης. ΕΡΓΑΣΙΑ 2 Εφαρμογή σε μαθητές δημοτικού ενός ψυχοεκπαιδευτικού ομαδικού προγράμματος πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού με έμφαση στο ρόλο του παρατηρητή: Μια πρώτη αποτίμηση Τζάκου Ευθαλία, Βούλγαρη Μαρία, Βασιλόπουλος Στέφανος Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Πατρών Ένα διεθνές κοινωνικό φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, είναι η σχολική βία. Στις

14 περισσότερες περιπτώσεις (85-88%) εκδηλώνεται σε ένα κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο συνομήλικοι είναι παρόντες ως παρατηρητές. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει πολλούς ερευνητές στην αναζήτηση του τρόπου αντίδρασης των παρατηρητών κατά τη διάρκεια τέτοιων επεισοδίων αλλά και του πώς οι συγκεκριμένες ενέργειές τους μπορούν είτε να διαιωνίσουν το πρόβλημα, είτε να συμβάλουν στην επίλυσή του. Η παρούσα εργασία αφορά στην ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση ενός ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού διάρκειας έξι συναντήσεων το οποίο εστιάζει στον καθοριστικό ρόλο του παρατηρητή. Η υλοποίηση του προγράμματος πραγματοποιήθηκε σε τέσσερις ομάδες, δύο τάξεις της Ε (35 παιδιά) και δύο της Στ (29 παιδιά) του Δημοτικού σχολείου, με μέσο όρο ηλικίας τα 12 έτη. Επιπλέον, η αξιολόγηση του προγράμματος περιλάμβανε τόσο σταθμισμένες κλίμακες, όσο και αυτοσχέδια ερωτηματολόγια. Από την ανάλυση των αυτοσχέδιων ερωτηματολογίων προέκυψε μια σημαντική αύξηση του ποσοστού παρέμβασης των παρατηρητών σε περιστατικά σχολικής βίας μετά το πέρας της παρέμβασης. Θετικό στοιχείο αποτέλεσε επίσης και η αυξημένη αναφορά σε αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού από τους ίδιους τους παρατηρητές, ενώ η ενσυναίσθησή τους αναφορικά με τη θέση στην οποία βρίσκεται το θύμα φαίνεται να βελτιώνεται ως αποτέλεσμα της παρέμβασης. Παρά ταύτα, όσον αφορά τους δευτερεύοντες στόχους της έρευνας, η ανάλυση των σταθμισμένων κλιμάκων δεν εμφάνισε σημαντικές αλλαγές στα επίπεδα κοινωνικού άγχους, κατάθλιψης ή στον τρόπο που οι συμμετέχοντες αντιλαμβάνονται συνομήλικα άτομα. ΕΡΓΑΣΙΑ 3 Διαμεσολάβηση ομηλίκων στο σχολικό πλαίσιο: είναι χρήσιμη για τους ίδιους τους διαμεσολαβητές; Ρουμπέα 1, Γ. Σφέτκου 2, Μ., & Γιοβαζολιάς 3, Α. 1 Πρότυπο Πειραματικό Λύκειο της Βαρβακείου Σχολής 2 π. Συμβουλευτικός Σταθμός Νέων Ανατολικής Αττικής 3Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης Τα τελευταία χρόνια η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού εστιάζεται σε παρεμβάσεις που ενδυναμώνουν τον ρόλο των ομηλίκων στα περιστατικά αυτά. Παρόλα αυτά, λίγες είναι οι έρευνες που αξιολογούν την επίδραση αυτών παρεμβάσεων στους ίδιους τους εκπαιδευόμενους ομηλίκους. Η παρούσα εισήγηση αφορά στην μέτρηση της αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος διαμεσολάβησης το οποίο εφαρμόστηκε σε σχολεία Β θμιας εκπαίδευσης στην Αθήνα. Βασικό στόχο της έρευνας αποτελούσε η επίδραση της εκπαίδευσης στους ίδιους τους συμμετέχοντες. 200 μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων από 11 σχολεία (πειραματική ομάδα) εκπαιδεύτηκαν στις αρχές και τη μεθοδολογία διαμεσολάβησης σε περιστατικά σύγκρουσης μεταξύ των συμμαθητών τους. Η εκπαίδευση είχε διάρκεια 50 ώρες και πραγματοποιήθηκε σε ένα εύρος χρόνου 6 μηνών. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το Ερωτηματολόγιο Αντιλήψεων για την Επιθετικότητα, την Βασική Κλίμακα Ενσυναίσθησης (BES), την Κλίμακα Αυτοαποτελεσματικότητας των Παιδιών (MSPSE), το Ερωτηματολόγιο Συμπεριφοράς των Παρατηρητών του Σχολικού Εκφοβισμού και ένα Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της Παρέμβασης. Μια 2η ομάδα ελέγχου (n=200) συμπλήρωσε τις ίδιες κλίμακες εκτός από το Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της Παρέμβασης. Οι αναλύσεις των αποτελεσμάτων έδειξαν μια στατιστικά σημαντική βελτίωση στις υπο εξέταση μεταβλητές στην πειραματική ομάδα σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, η αξιολόγηση του προγράμματος ανέδειξε την χρησιμότητά του στους ίδιους τους ομήλικους, ιδιαίτερα όσον αφορά στην κατανόηση των συναισθημάτων και τον χειρισμό των αρνητικών καταστάσεων στο χώρο του σχολείου. Τα αποτελέσματα συζητιούνται στην βάση της ανάγκης για την εφαρμογή περαιτέρω προγραμμάτων που θα εμπλέκουν ένα μεγάλο εύρος μαθητών, καθώς φαίνεται ότι υπάρχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη από τις συγκεκριμένες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.

15 ΕΡΓΑΣΙΑ 4 Η συμβουλευτική υποστήριξη και τα προγράμματα εκπαίδευσης ομηλίκων ως μέτρο πρόληψης της αυτοχειρίας στη φυλακή Όλγα Θεμελή, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης Η φυλακή, το πιο αντιπροσωπευτικό ολοκληρωτικό ίδρυμα περικλειστικού χαρακτήρα, ο οποίος συμβολίζεται στο φραγμό που αποκλείει τις κοινωνικές επαφές με τον έξω κόσμο, επιδρά καταλυτικά στην προσωπικότητα των κρατουμένων και καταλύει πλήθος εννόμων αγαθών. Δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις η στέρηση της ελευθερίας συνδέεται ακόμα και με την απώλεια της ίδιας της ζωής. Η συμβουλευτική υποστήριξη και τα προγράμματα εκπαίδευσης ομηλίκων στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση των δεινών που συνεπάγεται η στέρηση της ελευθερίας, βοηθώντας παράλληλα τον κρατούμενο στην τόνωση της αυτοεκτίμησής του, στην απόκτηση δεξιοτήτων απαραίτητων για την ομαλή κοινωνική επανένταξη, στην κινητοποίηση και την ενδυνάμωση. Έχει δε σε διεθνές επίπεδο πολλές εφαρμογές κυρίως σε έγκλειστους φορείς ή ασθενείς ΑΙDS- HIV, τοξικοεξαρτημένους και κρατούμενους σε κίνδυνο υιοθέτησης αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.. Ο εγκλεισμός αποτελεί χώρο υψηλού κινδύνου διακύβευσης του υπέρτατου εννόμου αγαθού της ζωής. Είναι αξιοσημείωτο ότι ενώ στο γενικό πληθυσμό η αυτοκτονία κατέχει τη δέκατη θέση στις αιτίες θανάτου, μεταξύ των κρατουμένων κατέχει την πρώτη. Τα προγράμματα εκπαίδευσης κρατουμένων στην πρόληψη αυτοκτονίας συγκρατουμένων τους ("suicide companion programs", " buddy system programs", "inmate-aids programs" ή "buddy watchers programs") αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα της εφαρμογής των αρχών της συμβουλευτικής ομότιμων στη φυλακή. Στόχος των "βοηθών" είναι η αναγνώριση των εγκλείστων με αυτοκτονικό ιδεασμό, η συστηματική τους επίβλεψη και δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης που θα επιτρέπει την έκθεση των προσωπικών προβλημάτων και την αναζήτηση βοήθειας. Έρευνες αποδεικνύουν ότι η εκπαίδευση φυλακισμένων στην επίβλεψη συγκρατουμένων τους είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική καθώς μειώνει σημαντικά το δείκτη αυτοχειρίας κατά τη διάρκεια της στέρησης της ελευθερίας.ωστόσο στη χώρα μας η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού που θα μπορούσε -μεταξύ άλλων - να εκπαιδεύσει κρατούμενους στην πρόληψη της αυτοκτονίας, εξαίρει τον κατασταλτικό χαρακτήρα της ποινής και ακυρώνει κάθε προσπάθεια βελτίωσης των συνθηκών κράτησης και προστασίας του υπέρτατου εννόμου αγαθού της ζωής. Υπό αυτούς τους όρους το ιδεώδες της επανένταξης δεν μπορεί παρά να εκληφθεί ως μια ιδεολογική κατασκευή. 12:30-14:00 Θεμ. Συνεδρία 3 (Αίθουσα Ι12) Οικονομική κρίση, κατάθλιψη Πρόεδρος: Α. Σταλίκας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών Η σχέση ποιότητας ζωής, ψυχικής ανθεκτικότητας και αυτοεκτίμησης σε νέους ανέργους Πεζηρκιανίδης Χρήστος, Msc, Υποψήφιος Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου, Τζινιέρη-Κοκκώση Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Η παρούσα έρευνα αποτελεί μία πρωτότυπη μελέτη, η οποία φέρνει στο φως τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ διαφόρων ατομικών παραγόντων ψυχικής υγείας των νέων υπό την αρνητική επίδραση της ανεργίας. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της σχέσης ποιότητας ζωής, ψυχικής ανθεκτικότητας, αυτοεκτίμησης και δημογραφικών δεδομένων στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνικοοικονομικής κρίσης. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 469 νέοι, 16 έως 34 ετών, που συμπλήρωσαν μέσω του διαδικτύου ερωτηματολόγια σταθμισμένα στον ελληνικό πληθυσμό, τα οποία

16 εξέταζαν τις υπό μελέτη μεταβλητές και εμφάνισαν υψηλή αξιοπιστία στο εν λόγω δείγμα. Κατά τη δειγματοληψία ακολουθήθηκε η μέθοδος της χιονοστιβάδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι νέοι που πλήττονται από την ανεργία παρουσιάζουν μείωση στην ποιότητα ζωής, την αυτοεκτίμηση και την ψυχική τους ανθεκτικότητα. Επιπλέον, φάνηκε ότι πλήττονται περισσότερο από την ανεργία οι φοιτητές και οι γυναίκες, οι οποίοι παρουσιάζουν αισθητά χαμηλότερη αυτοεκτίμηση. Μάλιστα, όσοι από τους τελευταίους εργάζονται, καταλαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό παράνομη θέση εργασίας μερικής απασχόλησης. Επίσης, βρέθηκε ότι η αυτοεκτίμηση, η ποιότητα ζωής και η ψυχική ανθεκτικότητα των νέων συσχετίζονται θετικά μεταξύ τους και προβλέπουν η μία την άλλη. Απλά και σύνθετα μοντέλα πρόβλεψης εντοπίστηκαν για να εξηγήσουν κάθε μία από τις τρεις αυτές μεταβλητές σε σημαντικό βαθμό. Συνολικά, τα παραπάνω δεδομένα έχουν σπουδαία σημασία για την εφαρμογή προγραμμάτων προαγωγής ψυχικής υγείας και για την άσκηση της συμβουλευτικής και επαγγελματικής συμβουλευτικής στα νέα άτομα που πλήττονται από την ανεργία και την εργασιακή ανασφάλεια υπό τις νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Λέξεις κλειδιά: ανεργία, ποιότητα ζωής, ψυχική ανθεκτικότητα, αυτοεκτίμηση, νέοι. Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους, στρες, θετικών συναισθημάτων και ελπίδας ενήλικων ατόμων Ευσταθίου Ευγενία, Φοιτήτρια Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Πεζηρκιανίδης Χρήστος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Σταλίκας Αναστάσιος, Καθηγητής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου Στην παρούσα έρευνα εστιάζουμε στην επίδραση της οικονομικής κρίσης στο αίσθημα ελπίδας των ατόμων, τη βίωση θετικών και αρνητικών συναισθημάτων και την εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζουμε την αλληλεπίδραση των υπό μελέτη μεταβλητών, τη σχέση τους με κάποια δημογραφικά δεδομένα και με τις επιδράσεις της οικονομικής κρίσης. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 9435 ενήλικα άτομα, τα οποία προήλθαν από μία δεξαμενή ατόμων, που ήταν το δείγμα μίας μεγάλης, διαχρονικής έρευνας, που είχε ως σκοπό τη μελέτη της επίδρασης της οικονομικής κρίσης σε διάφορους ατομικούς παράγοντες ψυχικής υγείας. Στους συμμετέχοντες χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια που μετρούσαν την κατάθλιψη, το άγχος, το στρες, τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα και την ελπίδα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συναισθηματικές και πρακτικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης, όπως τις βιώνουν τα ίδια τα άτομα, συσχετίζονται θετικά με αυξημένα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους, στρες και αρνητικών συναισθημάτων και αρνητικά με τη βίωση θετικών συναισθημάτων και ελπίδας από τους συμμετέχοντες. Επιπλέον, βρέθηκε ότι η βίωση θετικών συναισθημάτων και ελπίδας συσχετίζονται θετικά μεταξύ τους και αρνητικά με τα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και στρες. Τα παραπάνω ευρήματα παρουσιάζουν υψηλή σημαντικότητα για τη συμβουλευτική πράξη, κατά την οποία η ενίσχυση θετικών ατομικών παραγόντων υπό δυσχερείς συνθήκες θεωρείται βασική προτεραιότητα, καθώς και, ειδικότερα, για την Επαγγελματική Συμβουλευτική. Λέξεις κλειδιά: Ελπίδα, Κατάθλιψη, Άγχος, Στρες, Θετικά/Αρνητικά συναισθήματα, Οικονομική κρίση Θυματοποίηση και κατάθλιψη σε προέφηβους μαθητές: Ο ρόλος του φύλου, της προσωπικότητας και του δεσμού προσκόλλησης Κωνσταντίνος Μ. Κόκκινος, Ιωάννα Βουλγαρίδου, Νικόλαος Κουκούτσης & Άγγελος Μάρκος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

17 Αρκετές έρευνες έχουν δείξει ότι οι εμπειρίες θυματοποίησης προεφήβων μαθητών συνδέονται με συμπτώματα κατάθλιψης. Ωστόσο, οι μηχανισμοί που εξηγούν τη σχέση ανάμεσα στη θυματοποίηση και την κατάθλιψη δεν έχουν ακόμη επαρκώς προσδιοριστεί. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στη θυματοποίηση και την κατάθλιψη σε ένα δείγμα 282 προεφήβων μαθητών. Επιπλέον, εξετάστηκε ο ρόλος του φύλου, των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας (Μεγάλοι Πέντε Παράγοντες) και του δεσμού προσκόλλησης ως πιθανών ρυθμιστών της επίδρασης της θυματοποίησης (φυσικής και σχέσεων) στην κατάθλιψη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η εξωστρέφεια λειτουργεί ως προστατευτικός παράγοντας απέναντι στην κατάθλιψη, όταν το άτομο θυματοποιείται. Επιπλέον, βρέθηκε ότι η επίδραση της θυματοποίησης στην κατάθλιψη είναι πιο έντονη για τους μαθητές με ανασφαλές στυλ δεσμού, ενώ είναι λιγότερο έντονη για αυτούς που δηλώνουν ασφαλή δεσμό προσκόλλησης. Τέλος, βρέθηκε ότι το φύλο δεν είναι ρυθμιστικός παράγοντας της επίδρασης της θυματοποίησης στην κατάθλιψη. Τα ευρήματα της έρευνας συζητούνται στη βάση της προοπτικής αξιοποίησής τους στην εφαρμογή παρεμβατικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης και της διεκδικητικής συμπεριφοράς των θυμάτων, την εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες και την εκμάθηση δεξιοτήτων διαχείρισης συναισθηματικών αντιδράσεων που μπορεί να περιορίσουν τα αισθήματα ανεπάρκειας και χαμηλής αυτοαντίληψης των θυμάτων. Επιπλέον, μπορεί να συμβάλλουν στη βελτίωση του σχολικού κλίματος, την ενίσχυση της συνεργασίας και της ουσιαστικότερης επικοινωνίας μεταξύ συμμαθητών. Λέξεις κλειδιά: θυματοποίηση, κατάθλιψη, μεγάλοι πέντε παράγοντες Η επίδραση της οικονομικής κρίσης στα επίπεδα νοήματος, ικανοποίησης από τη ζωή και συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας Δεικτάκης Μιχαήλ, Φοιτητής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Πεζηρκιανίδης Χρήστος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Σταλίκας Αναστάσιος, Καθηγητής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου Στην παρούσα έρευνα εστιάζουμε στην επίδραση της οικονομικής κρίσης στην ικανοποίηση των ατόμων από τη ζωή, την ύπαρξη νοήματος στη ζωή τους, την αναζήτηση νοήματος και την εμφάνιση συμπτωμάτων ψυχοπαθολογίας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζουμε την αλληλεπίδραση των υπό μελέτη μεταβλητών, τη σχέση τους με δημογραφικά δεδομένα και με τις επιδράσεις της οικονομικής κρίσης. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 6144 ενήλικα άτομα, τα οποία προήλθαν από μία δεξαμενή ατόμων, που ήταν το δείγμα μίας μεγάλης, διαχρονικής έρευνας, που είχε ως σκοπό τη μελέτη της επίδρασης της οικονομικής κρίσης σε διάφορους ατομικούς παράγοντες ψυχικής υγείας. Στους συμμετέχοντες χορηγήθηκαν ερωτηματολόγια που μετρούσαν την κατάθλιψη, το άγχος, το στρες, την ικανοποίηση από τη ζωή, την ύπαρξη νοήματος στη ζωή και την αναζήτηση νοήματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν θετική συσχέτιση της ικανοποίησης των συμμετεχόντων από τη ζωή τους με την ύπαρξη νοήματος και την αναζήτηση νοήματος στη ζωή. Επίσης, παρατηρήθηκε θετική συσχέτιση των επιπέδων κατάθλιψης, άγχους και στρες με την αναζήτηση νοήματος στη ζωή τους και αρνητική συσχέτιση με την ύπαρξη νοήματος και την ικανοποίησή τους από τη ζωή. Επιπλέον, βρέθηκε ότι οι πρακτικές και συναισθηματικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης στα άτομα συσχετίζονται αρνητικά με την ύπαρξη νοήματος και την ικανοποίηση από τη ζωή και θετικά με τα επίπεδα κατάθλιψης, άγχους και στρες. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας παρουσιάζουν υψηλή θεωρητική και πρακτική σημαντικότητα για τη συμβουλευτική πράξη. Λέξεις κλειδιά: Ικανοποίηση από τη ζωή, Κατάθλιψη, Άγχος, Στρες, Νόημα ζωής, Οικονομική κρίση

18 12:30-14:00 Θεμ. Συνεδρία 4 (Αίθουσα Ι13) Δεοντολογία, αποτελεσματικότητα στη συμβουλευτική πράξη Πρόεδρος: Α. Παπαστυλιανού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τα ηθικά διλήμματα του κώδικα δεοντολογίας που προκύπτουν με αυτο-τραυματιζόμενους εφήβους Μέλης, Α. Κοτσοπούλου, Α. City Unity College Ο αυτοτραυματισμός είναι η πράξη της εκ προθέσεως καταστροφή των ιστών του σώματος, μερικές φορές για να αλλάξουν τον τρόπο που νοιώθουν, όσοι προβαίνουν σε αυτή την πράξη. Ο αυτοτραυματισμος αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τις ομάδες και τους πολιτισμούς μέσα στην κοινωνία (Hawton, Saunders & O'Connor, 2012). Δουλεύοντας με τους εφήβους που βλάπτουν τον εαυτό τους σκόπιμα προκύπτουν ηθικά διλήμματα περί εμπιστευτικότητας, ιδίως για τη συμμετοχή των γονέων στην διαδικασία, όσο και για το πώς να χειριστούμε διαφορετικές καταστάσεις. Πολλές ηθικές θεωρίες θα μπορούσαν να συσχετιστούν με αυτό το δίλημμα, (καντιανή ηθική καθήκοντος, Utilitarianism), αλλά αυτή η μελέτη εστιάζει στα ηθικά διλήμματα των ψυχολόγων που εργάζονται σε ιδιωτικά ιατρεία με εφήβους και διερευνά τα ζητήματα που αναδεικνύονται και διερευνούνται. Λέξεις κλειδιά: κώδικας δεοντολογίας, αυτοτραυματισμός, έφηβος Υποκειμενικές αντιλήψεις εκπαιδευόμενων θεραπευτών και συμβούλων σχετικά με την εξέλιξη του ρόλου τους Μουλάκη, Έρα -Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρώπινων Σχέσεων Πυρουνάκη -Λιωνή, Μαρία - Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρώπινων Σχέσεων Ζιούβας, Χρήστος- Εργαστήριο Διερεύνησης Ανθρώπινων Σχέσεων Μέσα από την εμπειρία μας ως εκπαιδευτές και θεραπευτές σύμβουλοι, είχαμε από χρόνια το ενδιαφέρον να χαρτογραφήσουμε τους τρόπους με τους οποίους διαμορφώνονται και εξελίσσονται οι εκπαιδευόμενοι αλλά και εμείς οι ίδιοι στους ρόλους αυτούς. Μετά από βιβλιογραφική ανασκόπηση, αποφασίσαμε να διεξάγουμε μια πιλοτική έρευνα στους εκπαιδευόμενούς μας, σχετικά με την υποκειμενική αντίληψη των ρόλων «θεραπευτής και σύμβουλος», της εξέλιξης αυτών των ρόλων και ειδικότερα, πώς οι ίδιοι αντιλαμβάνονται την εξέλιξή τους τόσο προσωπικά όσο και επαγγελματικά. Στόχος μας ήταν η βελτίωση των ερωτήσεων ενός μεγάλου ερωτηματολογίου που θα χρησιμοποιηθεί για τη διεξαγωγή μιας ευρύτερης ποιοτικής και ποσοτικής έρευνας σε Πανελλήνιο επίπεδο. Στην ανακοίνωση, θα παρουσιάσουμε τα αποτελέσματα από ένα σύντομο ερωτηματολόγιο που δημιουργήσαμε και δώσαμε σε εξήντα δύο (62) εκπαιδευόμενους του Εργαστηρίου Διερεύνησης Ανθρώπινων Σχέσεων. Τα ευρήματα της πιλοτικής αυτής έρευνας δείχνουν να είναι σύμφωνα με συμπεράσματα μεγαλύτερων σχετικών ερευνών. Εντούτοις σε κάποια σημεία συναντήσαμε διαφοροποιήσεις. Όπως το εύρημα ότι όσο οι εκπαιδευόμενοι προχωρούν στη προσωπική τους θεραπεία και εποπτεία, τόσο συνειδητή γίνεται η ανάγκη τους να προστατεύσουν τον εαυτό τους μέσα στο ρόλο. Τέλος, ένα θέμα που μας απασχολεί είναι ότι ενώ οι εταιρείες ορίζουν τις ικανότητες του θεραπευτή και συμβούλου σε σχέση με θεωρητικές γνώσεις και συγκεκριμένες δεξιότητες και τεχνικές, οι εκπαιδευόμενοί μας εστιάζουν περισσότερο στις συγκινησιακές και σχεσιακές παραμέτρους της θεραπευτικής διαδικασίας.

19 Η επαγγελματική δεοντολογία στη συμβουλευτική πράξη: Ηθικά διλήμματα και εσωτερικές συγκρούσεις του συμβούλου Δρ.Κυριακή Σωτηροπούλου, Ψυχολόγος Κέντρο Έρευνας & Αξιολόγησης στην Επαγγελματική Συμβουλευτική Πανεπιστήμιο Αθηνών Η συμβουλευτική πράξη φέρνει αντιμέτωπο τον επαγγελματία με πλήθος από διλήμματα και προκλήσεις διαφόρων αποχρώσεων. Ο πελάτης, ως εξυπηρετούμενος και αποδέκτης των υπηρεσιών έρχεται στη συμβουλευτική αναζητώντας απαντήσεις, ανακούφιση και αποδοχή, θέτοντας συχνά, πέρα από το αίτημά του καθαυτό, πληθώρα άλλων ζητημάτων προς διαπραγμάτευση με τον ειδικό. Οι κώδικες δεοντολογίας ως πλαίσιο δουλειάς παρέχουν μεν κάποιες νόρμες σε κρίσιμα θέματα όπως το απόρρητο, η συνεργασία με άλλους επαγγελματίες, η τήρηση ορίων κτλ όμως δεν παρέχουν πάντα σαφείς απαντήσεις, καθώς κάθε ζήτημα λαμβάνει την εξατομικευμένη μορφή που έχει άλλωστε κάθε αίτημα. Η ίδια δε η σύγχρονη κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα φέρνει τον επαγγελματία απέναντι σε ηθικές εσωτερικές συγκρούσεις καθώς και πολλά πρακτικά ζητήματα για τα οποία θα πρέπει μόνος μέσα από εσωτερικό διάλογο να καταλήξει σε μια ηθική απόφαση όπως πχ. πώς θα διαχειριστεί αιτήματα του πελάτη για ειδική μεταχείριση λόγω οικονομικής δυσχέρειας, πώς θα επαναπροσδιορίσει όρια που καταστρατηγούνται, πώς πρέπει να αντιδράσει στην προσφορά ενός δώρου ή σε μια κοινωνική πρόσκληση εκ μέρους του πελάτη ή του κοινωνικού του περίγυρου. Σκοπός της παρουσίασης αυτής είναι να τεθούν ζητήματα καίριας σημασίας για την εφαρμογή της δεοντολογίας στη συμβουλευτική πράξη και να δοθεί σε νέους ή εν δυνάμει επαγγελματίες του χώρου η σπίθα να προβληματιστούν αναστοχαστικά πάνω σε κρίσιμα διλήμματα σχετικά με το απόρρητο, τα όρια στη συμβουλευτική σχέση, τη σύγκρουση ρόλων, τις διπλές σχέσεις, τις λεκτικές και μη λεκτικές προκλήσεις του πελάτη κα. Τέλος, θα δοθεί έμφαση στην έννοια της επαγγελματικής επάρκειας και ανεπάρκειας καθώς και στη διαδικασία της παραπομπής και της εποπτείας. Λέξεις κλειδιά: Δεοντολογία, Ηθική απόφαση, Όρια, Παραπομπή, Εποπτεία. Η αποτελεσματικότητα Προγράμματος Εκπαίδευσης Δεξιοτήτων σε Εκπαιδευτικούς, σε θέματα εκφοβισμού-κακοποίησης Γιοβαζολιάς¹, Α., Καρβέλη², Β., Νικολαϊδης², Γ., Ντιναπόγιας², Θ., Παπαστυλιανού³, Α., Ρηγούτσου4, Ε., Συγγελάκη5, Ε., Τσούβελας², Γ., Ψαρράκου², Μ. 1.Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης, 2. Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 3. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 4. ΜSc. Ψυχολογίας, Ιδιώτης 5. Ph.D Ψυχολογίας, Ιδιώτης. Τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για ενδυνάμωση του ρόλου των εκπαιδευτικών έχει καταστεί κυρίαρχη τόσο στην ελληνική όσο και στη διεθνή βιβλιογραφία. Στο πλαίσιο αυτό, εφαρμόζονται αρκετά παρεμβατικά προγράμματα που στοχεύουν στην αύξηση των δεξιοτήτων σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων (Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο). Παρόλα αυτά, λίγες είναι οι έρευνες που αξιολογούν την επίδραση αυτών των παρεμβάσεων στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Η παρούσα εισήγηση αφορά στην μέτρηση της αποτελεσματικότητας ενός προγράμματος εκπαίδευσης που είχε σαν στόχο την εκπαίδευση δασκάλων και καθηγητών σε ζητήματα χειρισμού συγκρουσιακών καταστάσεων στο σχολικό πλαίσιο, ενδοσχολικής βίας και ενδο-οικογενειακής κακοποίησης. Το δείγμα αποτελούνταν από Ν=300 εκπαιδευτικούς 16 σχολείων (δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια) της Αθήνας και της περιφέρειας και η διάρκεια της εκπαίδευσης ήταν 35 ώρες. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν πριν και μετά την παρέμβαση: α) το Ερωτηματολόγιο για την Εργασία και την Ευημερία, β) την Κλίμακα Κεντρικού Μηχανισμού Αυτο-αξιολόγησης, γ) το Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της σχέσης Εκπαιδευτικού-Μαθητή και δ) ένα Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της Παρέμβασης. Μια 2 η ομάδα ελέγχου (n=65) συμπλήρωσε τις ίδιες κλίμακες εκτός από το Ερωτηματολόγιο

20 Αξιολόγησης της Παρέμβασης. Οι αναλύσεις των δεδομένων κατέδειξε μια σημαντική βελτίωση στις υπο εξέταση μεταβλητές στην πειραματική ομάδα σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Τα αποτελέσματα συζητιούνται στην βάση της ανάγκης για την εφαρμογή στοχευμένων προγραμμάτων παρέμβασης που θα εστιάζουν σε χρήσιμες για τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς μαθησιακές παραμέτρους. Λέξεις κλειδιά: πρόγραμμα παρέμβασης, σχέσεις εκπαιδευτικού μαθητή, μέτρηση αποτελεσματικότητας. Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της συστηματικής απευαισθητοποίησης και της διεκδικητικής εκπαίδευσης στην εξέλιξη της συμβουλευτικής διαδικασίας Βενέτη Βασιλική Γ. Διεπιστημονικό Δίκτυο Εξειδίκευσης Επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας Η αποτελεσματική εφαρμογή της συστηματικής απευαισθητοποίησης και της διεκδικητικής εκπαίδευσης στην διαδικασία της συμβουλευτικής υποστήριξης ατόμων που υποφέρουν από ειδικές φοβίες, αγχώδεις διαταραχές, καταθλιπτικές διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Έλαβαν μέρος 50 συμβουλευόμενοι, άντρες και γυναίκες, ηλικίας 22 ως 54 ετών. Οι συμβουλευόμενοι υπέφεραν από ειδικές φοβίες, αγχώδεις διαταραχές, καταθλιπτικές διαταραχές και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Δέχτηκαν να προχωρήσουν σε συμβουλευτική υποστήριξη και να συμμετάσχουν στην έρευνα. Ερευνήθηκε το είδος της ψυχικής διαταραχής, η ένταση των συμπτωμάτων και η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής της συστηματικής απευαισθητοποίησης ή/και της διεκδικητικής εκπαίδευσης στην διαχείριση των συμπτωμάτων των αναφερθέντων ψυχικών διαταραχών. Παρατηρήσαμε ότι οι συμβουλευόμενοι που υπέφεραν από ειδικές φοβίες, αγχώδεις διαταραχές και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή κατάφεραν να διαχειριστούν τα συμπτώματα των ψυχικών διαταραχών με την επιτυχημένη εφαρμογή της συστηματικής απευαισθητοποίησης. Ενώ, οι συμβουλευόμενοι που υπέφεραν από καταθλιπτικές διαταραχές μείωσαν την ένταση των συμπτωμάτων των διαταραχών μετά την εφαρμογή της διεκδικητικής εκπαίδευσης. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η εφαρμογή της συστηματικής απευαισθητοποίησης εφαρμόζεται επιτυχημένα στις περιπτώσεις ατόμων που υποφέρουν από ειδικές φοβίες, αγχώδεις διαταραχές, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και, η διεκδικητική εκπαίδευση φέρει καλά αποτελέσματα στην βελτίωση της ψυχικής κατάστασης των συμβουλευόμενων που υποφέρουν από καταθλιπτικές διαταραχές. Η κατάλληλη εφαρμογή της συστηματικής απευαισθητοποίησης στις ειδικές φοβίες, στις αγχώδεις διαταραχές, στην ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και η εφαρμογή της διεκδικητικής εκπαίδευσης στις καταθλιπτικές διαταραχές συμβάλλουν θετικά στην διαχείριση των συμπτωμάτων των συμβουλευόμενων. 12:30-14:00 Εργαστήριο 2 (Αίθουσα ΙΙ8) Ψυχοεκπαίδευση ασθενών με χρόνιες παθήσεις Αντωνία Πασχάλη Ph.D., Λέκτορας Ψυχολογίας της Υγείας, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ. Συν-συντονίστρια κλάδου Κλινικής και Ψυχολογίας της Υγείας, ΕΛΨΕ. Το εργαστήριο αυτό είναι κυρίως θεωρητικό με βιωματικές ασκήσεις και απευθύνεται σε φοιτητές και επαγγελματίες του χώρου ψυχικής υγείας, ψυχολόγους κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές, οι οποίοι επιθυμούν να μάθουν περισσότερα για τις βασικές αρχές της Ψυχοεκπαιδευσης, καθώς και κάποιες από τις τεχνικές διαχείρισης που εφαρμόζονται διεθνώς σε χρόνια πάσχοντες. Στόχος είναι να εστιάσει στην αποτελεσματική παρέμβαση που πρέπει να έχει ο επαγγελματίας υγείας, ώστε με γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο να βοηθήσει την υποστήριξη του πάσχοντα. Οι τεχνικές αυτές περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: την αυτοπαρατήρηση, την επίλυση προβλημάτων, την γνωσιακή αναδόμηση και την διαχείριση του άγχους με στόχο την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων αυτορρύθμισης και την επίτευξη μιας καλύτερης ποιότητας ζωής του πάσχοντα.