ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α ÏÅÖÅ. Να σηµειωθεί η ένδειξη Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος) στις παρακάτω προτάσεις.

Transcript

1 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Θέµα Α ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Να αποδοθεί το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: «εθνικά κινήµατα» «Χάτι Χουµαγιούν» «Ψυχρός Πόλεµος» «ψευδοκράτος» Θέµα Α Να σηµειωθεί η ένδειξη Σ (Σωστό) ή Λ (Λάθος) στις παρακάτω προτάσεις. Μονάδες α. Η µεταφορά της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους στην Αθήνα έγινε το 94. β. Με το σχέδιο «Μαρίτα» ο Χίτλερ εισέβαλε στην Ελλάδα στις 6 Απριλίου του 940. γ. Το ελληνικό εθνικό κίνηµα ήταν ένα πολιτικό κίνηµα. δ. Τον Απρίλιο-Ιούνιο 944 συγκλήθηκε στον Άγιο Φραγκίσκο των Η.Π.Α. η ιδρυτική διάσκεψη του νέου Οργανισµού των Ηνωµένων Εθνών (Ο.Η.Ε.). ε. Ο Μακάριος Γ ήταν ο ανώτατος πολιτικός ηγέτης της Ε.Ο.Κ.Α. στ. Η πολιτική του «New Deal» αποσκοπούσε στον περιορισµό του κρατικού παρεµβατισµού και στην αύξηση της αγοραστικής δύναµης των πολιτών. ζ. Το 879 µε τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου οι Βούλγαροι εξασφάλισαν προς στιγµήν τη «Μεγάλη Βουλγαρία». η. Η συµµετοχή της Ελλάδας στην Οικονοµική και Νοµισµατική Ένωση (Ο.Ν.Ε.) ολοκληρώθηκε το 000. Μονάδες 8 Θέµα Α Ποιες ήταν οι συνέπειες του Β Παγκοσµίου Πολέµου για την ανθρωπότητα; Μονάδες 5 Θέµα Α4 Η δίκη της Νυρεµβέργης Μονάδες 5

2 ΟΜΑ Α Β Θέµα Β Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες του παραθέµατος να συσχετίσετε τους αρχικούς στόχους του Νεοτουρκικού Κινήµατος µε την επίδραση που τελικά αυτό άσκησε στους χριστιανικούς πληθυσµούς της οθωµανικής αυτοκρατορίας. Μονάδες 5 Η επίδραση του Κινήµατος των Νεοτούρκων στην ελληνική πολιτική ζωή «Η εµφάνιση των Νεοτούρκων, µόλο που γέννησε ελπίδες για κάποιο φιλελευθερισµό στις χριστιανικές επαρχίες της Αυτοκρατορίας, ήταν µια πρόσθετη απειλή και ταπείνωση για την Ελλάδα. Ήταν απειλή, γιατί θα σταµατούσε ίσως την αποσύνθεση της Αυτοκρατορίας και τις παρεπόµενες συχνές επεµβάσεις των υνάµεων, που ήταν συχνά ευνοϊκές για την Ελλάδα. Κι ήταν ταπείνωση, γιατί προκαλούσε σχεδόν αυτόµατα τη σύγκριση µε την αποτελµάτωση και τη µικρότητα µέσα στην Ελλάδα. Οι µεταβολές στην Τουρκία είχαν άµεση επίδραση στους Έλληνες αξιωµατικούς. Ανάµεσα στον Οκτώβριο 908 και τον Ιανουάριο 909 η οµάδα των δέκα ανθυπολοχαγών δεν είχε κατορθώσει να µυήσει παρά µόνο δεκαπέντε µέλη. Ξαφνικά, µέσα σε λίγες εβδοµάδες, προσχώρησαν ογδόντα ακόµη αξιωµατικοί. Η αντίδραση αυτή λέγεται ότι ήταν αποτέλεσµα του σαρκαστικού σχολίου του Σεφκέτ πασά ότι θα έκανε µια βόλτα ως την Αθήνα, για να πιει τον καφέ του στην Ακρόπολη». Γ. ερτιλής, Κοινωνικός µετασχηµατισµός και στρατιωτική επέµβαση, , Εξάντας, Αθήνα 977, σελ. 87. Θέµα Β Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τις πληροφορίες του παραθέµατος να αναπτύξετε τους λόγους που κατέστησαν την ελληνική Εθνική Αντίσταση µαζική και να αξιολογήσετε τη σηµασία της. Μονάδες 5 [ ] Σαν επιδιωκόµενοι σκοποί, πέραν του κυρίου αντικειµενικού στόχου: της εθνικής απελευθερώσεως, προβάλλονταν από τις κύριες αντιστασιακές οργανώσεις µια γνήσια εκδηµοκρατικοποίηση και σοσιαλιστικοποίηση της µεταπολεµικής ελληνικής κοινωνίας. Στις εξωτερικές αυτές προϋποθέσεις θα πρέπει να προστεθεί και ένας ιδιαίτερος ψυχολογικός λόγος: ο νεοέλληνας δεν ανέχεται ό,τι του επιβάλλεται µε τη βία «εκ των άνω» και παράλληλα κατέχεται από το πάθος για την πολιτική ελευθερία και τα φιλελεύθερα ιδεώδη. Και τα πιο συντηρητικά [ ] στοιχεία της [ ] ελληνικής κοινωνίας κάτω από την πίεση της πείνας, του πληθωρισµού, της γενικής αποκαρδιώσεως, και των αχαρακτήριστων µέτρων, που έπαιρναν οι κατακτητές σε βάρος των πατριωτών, άρχισαν να [ ] µπαίνουν στις οργανώσεις της αντιστάσεως µε βασική επιδίωξη την απελευθέρωση της χώρας, από την οποία ήλπιζαν και βελτίωση της προσωπικής τους καταστάσεως. Υπό το πρίσµα αυτό, γίνεται νοητή η

3 καθολικότητα του ρεύµατος της Εθνικής Αντιστάσεως, στη διάρκεια της τριπλής κατοχής. Άλλος παράγοντας που ευνόησε την κίνηση των νέων ήταν η απουσία των παλαιών κοµµάτων, τα οποία ακριβώς δεν µπόρεσαν στην κατοχή να εµπνεύσουν τη γενιά ιδίως, που γνώρισε τη δικτατορία και ζήτησε την πολιτική της απελευθέρωση µέσα από το κίνηµα της αντιστάσεως» Τάσος Βουρνάς, Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας, ( ), Εκδόσεις Αφών Τολίδη Ο.Ε., Αθήνα 980, σελ

4 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Θέµα Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑ Α Α Εθνικά κινήµατα θεωρούµε τις κινήσεις µεταξύ ανθρώπινων κοινοτήτων µε κοινή γλώσσα ή και θρήσκευµα, µε διακριτές παραδόσεις και ιστορία µε αντίληψη κοινής ταυτότητας µεταξύ των µελών τους, οι οποίες κοινότητες επιδίωκαν την ανεξαρτησία τους από την εξουσία άλλης διακριτής ενότητας. «Χάτι Χαµψούν» : Αυτοκρατορικό διάταγµα που εκδόθηκε από το Σουλτάνο στις 8 Φεβρουαρίου 856 και µε το οποίο υπόσχοταν πλήρη ισότητα των υπηκόων του ανεξάρτητου θρησκεύµατος ή καταγωγής. Με το διάταγµα αυτό εγκαινιάστηκε στην Οθωµανική Αυτοκρατορία η περίοδος του Τανζιµάτ (µεταρρυθµίσεων). Ψυχρός πόλεµος: Μετά το 945 το νέο διεθνές σύστηµα ονοµάστηκε διπολικό, επειδή κυριαρχούνταν από αντίπαλα κέντρα ισχύος. Αναφέρονταν παράλληλακαι στην ιδεολογική αντιπαράθεση του ανατολικού και δυτικού κόσµου σχετικά µε την αποτελεσµατικότερη οργάνωση της κοινωνίας. Ο ανταγωνισµός των µεγάλων συνασπισµών υπήρξε έντονος σε όλη τη διάρκεια της µεταπολεµικής εποχής. Επειδή όµως δεν εξελίχθηκε ποτέ σε γενικευµένη ένοπλη σύγκρουση µεταξύ τους, ο ανταγωνισµός αυτός έγινε γνωστός ως Ψυχρός πόλεµος. Ψευδοκράτος :Το 98 ο κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς, µε την αρωγή της Άγκυραςανακύρηξε παράνοµα την «ανεξαρτησία» της Κατεχόµενης Κύπρου.Το ψευδοκράτος δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα µέλος της διεθνούς κοινότητας πλην της Τουρκίας. Θέµα Α α. Λ στ. Λ β. Λ ζ. Λ γ. Σ η. Λ δ. Λ ε. Λ

5 Θέµα Α Σελ. : «Γενικότερα, ο Β Παγκόσµιος πόλεµος προκάλεσε τεράστιες ανθρώπινες και υλικές απώλειες σε κλίµακα παγκόσµια κυρίως όµως στην Ευρώπη. Σε ανέρχονται οι νεκροί στη γηραιά ήπειρο πολλοί από τους οποίους προέρχονταν, για πρώτη φορά, από τους αµάχους. Πόλεις και οικισµοί, λιµάνια, επικοινωνιακοί κόµβοι και πλουτοπαραγωγικές πηγές καταστράφηκαν. Η σκληρή δοκιµασία και αυτών των νικητών µετέβαλε τη διεθνή οικονοµική ισορροπία προς όφελος των χωρών που βρίσκονταν µακριά από το πεδίο των επιχειρήσεων - κατ εξοχήν των ΗΠΑ. Και οι λαοί της Άπω Ανατολής όµως πλήρωσαν βαρύ φόρο αίµατος και υλικών καταστροφών : 6 έως 8 εκ. Κινέζοι και έως εκ. Ιάπωνες συγκαταλέγονται µεταξύ των νεκρών. Ανεξίτηλη στη συλλογική µνήµη της ανθρωπότητας έµεινε η εικόνα της καταστροφής στη Χιροσίµα και στο Ναγκασάκι µετά τη ρίψη της ατοµικής βόµβας». Θέµα Α4 Σελ. 9 : «Η πρόκληση και η διεξαγωγή του β Παγκοσµίου πολέµου υπήρξε πρόξενος ακραίων εκδηλώσεων βίας. Μετά τη λήξη των εχθροπραξιών µεικτή διεθνής επιτροπή υπό την αιγίδα του ΟΗΕ επιφορτίστηκε µε τον εντοπισµό και την υποδειγµατική τιµωρία των ενόχων. Ειδικότερα κλήθηκαν να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι: ο για την προπαρασκευή και την πρόκληση πολέµου, ο για τη διάπραξη εγκληµάτων πολέµου κατά παράβαση των κανόνων που οφείλουν να διέπουν τη συµπεριφορά των εµπόλεµων, ο για τη διάπραξη εγκληµάτων κατά της ανθρωπότητας. Η ευθύνη για τις παραβάσεις αυτές βάρυνε κυρίως τη γερµανική πλευρά. Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκε η διεξαγωγή της δίκης της Νυρεµβέργης, µεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 946, και της καταδίκης σε θάνατο των ηγετικών στελεχών, πολιτικών και στρατιωτικών, της χιτλερικής Γερµανίας. Παράλληλα, όργανα διεθνή, αλλά και εθνικά, επέβαλαν κυρώσεις σε βάρος εκατοντάδων υπευθύνων για καταστροφές και βιαιότητες που είχαν διαπραχθεί στη διάρκεια του πολέµου». Θέµα Β ΟΜΑ Α Β Με βάση [ ] να συσχετίσετε τους αρχικούς στόχους του Νεοτουρκικού Κινήµατος µε την επίδραση που τελικά αυτό άσκησε στους χριστιανικούς πληθυσµούς της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. Στις αρχές του 0 ου αιώνα οι Οθωµανοί Τούρκοι ανέπτυξαν εθνικό κίνηµα. Το Κίνηµα των Νεοτούρκων, µε µεγάλη καθυστέρηση και µε στόχο να προληφθεί ο περαιτέρω ακρωτηριασµός της αυτοκρατορίας. Το τουρκικό εθνικό κίνηµα εκδηλώθηκε ως αντίδραση στις επεµβάσεις των µεγάλων ευρωπαϊκών δυνάµεων και στην προσπάθεια των λαών της περιοχής να τερµατίσουν την τουρκική κυριαρχία στην Ευρώπη, καθώς και ως ρήξη µε το καθεστώς του σουλτάνου, που είχε αποδειχτεί ανίκανο να αντιδράσει αποτελεσµατικά εναντίον των εχθρών της αυτοκρατορίας. (σχολ. Βιβλίο σελ.66-67)

6 Το Νεοτουρκικό Κίνηµα του 908, αρχικά έδωσε υποσχέσεις στους λαούς της αυτοκρατορίας για ισονοµία, ισοπολιτεία, ευρύτατο µεταρρυθµιστικό πρόγραµµα και γέννησε ελπίδες για κάποιο φιλελεύθερο σχεδιασµό στις χριστιανικές επαρχίες. Στην πραγµατικότητα, όµως απώτερος στόχος ήταν ο εκτουρκισµός της αυτοκρατορίας. Οι Νεότουρκοι αποτέλεσαν απειλή και ταπείνωση µαζί για την Ελλάδα. Θεωρήθηκαν απειλή γιατί µε την εµφάνισή τους, θα έθεταν τέρµα στις ευνοϊκές υπέρ των Ελλήνων επεµβάσεις των υνάµεων για τον περιορισµό της Αυτοκρατορίας. Το κίνηµα,επίσης, είχε άµεση επίδραση και στην εσωτερική οργάνωση της Ελλάδας κι ιδιαίτερα στα σώµατα των ελλήνων αξιωµατικών. Μεταξύ Οκτωβρίου 908 και Ιανουαρίου 909 η οµάδα του Στρατιωτικού Συνδέσµου (δέκα ανθυπολοχαγοί) δεν είχε καταφέρει να µυήσει πάνω από δεκαπέντε µέλη. Όταν, όµως, ο Σεφκέτ πασάς έκανε ένα σαρκαστικό σχόλιο, λέγοντας ότι θα περάσει από την Αθήνα για να πιει τον καφέ του στην Ακρόπολη, τότε αντιλαµβανόµενοι οι Έλληνες τον άµεσο κίνδυνο από το κίνηµα των Νεοτούρκων- µέσα σε διάστηµα λίγων εβδοµάδων στο Στρατιωτικό Σύνδεσµο προσχώρησαν ακόµα ογδόντα αξιωµατικοί. Ο στόχος του Νεοτουρκικού Κινήµατος εκδηλώθηκε κυρίως κατά τους Βαλκανικούς πολέµους (9-9) και κατά το Α Παγκόσµιο Πόλεµο (94-98) και πήρε τη µορφή της εθνοκαθαρσης της αυτοκρατορίας µε την εκδίωξη των χριστιανών της χώρας. (σχολ. Βιβλίο, σελ. 67) Θέµα Β Η ανάπτυξη ενός ισχυρού κινήµατος Εθνικής Αντίστασης στην κατεχόµενη Ελλάδα υπήρξε αποτέλεσµα της άρνησης του ελληνικού λαού να συµβιβαστεί µε το καθεστώς της τριπλής εχθρικής κατοχής-γερµανών, Ιταλών και Βουλγάρωνσε βάρος των θεµελιωδών δικαιωµάτων και των ελευθεριών του. Τις αρχικές µειωµένες πράξεις αντίστασης κατά του κατακτητή διαδέχτηκαν η σύσταση και η δράση ισχυρών µαζικών οργανώσεων, όπως ήταν το Ε.Α.Μ., ο Ε..Ε.Σ. και η Ε.Κ.Κ.Α. Αριθµητικά ασθενέστερες υπήρξαν οι οργανώσεις των πόλεων, «αόρατες στρατιές», οι οποίες είχαν κυρίως επωµιστεί την ευθύνη για τη διενέργεια δολιοφθοριών και κατασκοπείας. Σύµφωνα µε τα δεδοµένα της πηγής, ύψιστος στόχος των Ελλήνων ήταν η εθνική απελευθέρωσή τους από τους κατακτητές, κι αυτή ήταν ταυτόχρονα και η βασική αιτία µαζικής αντίδρασης-αντίστασης. Η καθολική σχεδόν συµµετοχή των Ελλήνων στις αντιστασιακές οργανώσεις είχε καταστήσει σαφές ότι µετά την απελευθέρωση, θα οργανωνόταν εξαρχής ένα δηµοκρατικό κράτος µε χαρακτήρα σοσιαλιστικό, όπως ακριβώς ήταν δοµηµένη και η Εθνική Αντίσταση στα κατοχικά χρόνια. Όραµα, λοιπόν, των αντιστασιακών ήταν η εδραίωση ενός υγιούς δηµοκρατικού-σοσιαλιστικού καθεστώτος στην Ελλάδα. Είναι γνωστό, βέβαια, το πάθος του Έλληνα για την πολιτική ελευθερία καθώς και η αγάπη του για τον φιλελεύθερισµό. Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, αυτό το πάθος ήταν ένας από τους βασικούς «ψυχολογικούς λόγους» που έδωσαν µαζικό χαρακτήρα στην Εθνική Αντίσταση. Ένας δεύτερος ήταν η εσωτερική ανάγκη του Έλληνα-πατριώτη να αποτινάξει από πάνω του οτιδήποτε του επιβάλλεται. Πληµµυρισµένοι από την ανάγκη αυτή, οι Έλληνες, κάθε κοινωνικής ή πολιτικής θέσης, θεώρησαν φυσική την ένταξή τους στο αντιστασιακό κίνηµα. Γνώριζαν, άλλωστε, ότι η πολιτική ελευθερία θα τους επέτρεπε και προσωπική ανέλιξη: δεν ανέχονταν την ανέχεια και την πείνα, την «ξενική» εκµετάλλευση των ελληνικών φυσικών και οικονοµικών πόρων, τη

7 4 µαύρη αγορά και όλα τα συναφή φασιστικά µέτρα των κατοχικών δυνάµεων. Εποµένως, η εθνική απελευθέρωση θα τους εξασφάλιζε και µια προσωπική ελευθερία, θα εδραίωνε την ειρήνη στη χώρα και οι Έλληνες θα απολάµβαναν όλα τα ωφέλη µιας υγιούς πολιτικής και οικονοµικής ζωής. Ο µαζικός χαρακτήρας που έλαβε η Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα εξηγείται και από το πολιτικό κενό -επιβολή δικτατορίας- που επικράτησε στη χώρα πριν από τον πόλεµο: κανένα πολιτικό σχήµα της προκατοχικής περιόδου δεν ήταν δυνατόν να οργανώσει παρόµοιο κίνηµα µε τόση ανταπόκριση. Οι έννοιες «δηµοκρατία», «φιλελευθερισµός», «πολιτική ελευθερία» είχαν καταπατηθεί από τη δικτατορία του Μεταξά. Οι Έλληνες ήξεραν ότι µόνοι τους έπρεπε να αντιδράσουν και να οργανωθούν χωρίς καµία πολιτική επιρροή από το παρελθόν, η πρακτική της οποίας είχε παταγωδώς αποτύχει. Το γεγονός, εποµένως, ότι µόνοι τους χάραζαν την πορεία της Αντίστασης του έθνους, τους έδινε µεγαλύτερη ώθηση και ισχυρότερη αυτοπεποίθηση ότι θα επικρατήσουν και θα βγάλουν την Ελλάδα από το πολιτικό, οικονοµικό, πολιτιστικό και εθνικό τέλµα που είχε επιβάλλει το καθεστώς της τριπλής κατοχής. Πουθενά στην Ευρώπη η αντιστασιακή κίνηση δεν υπήρξε, αναλογικά µε τον πληθυσµό της χώρας, τόσο καθολική και ο αριθµός των συνεργατών του κατακτητή τόσο περιορισµένος! Μόνοι οι Έλληνες, εξάλλου, µεταξύ των κατακτηµένων λαών κατόρθωσαν, αντιδρώντας µαζικά, να µην συµµετάσχουν στην εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Το τίµηµα, όµως, της αντίστασης αυτής υπήρξε βαρύ: εκτελέσεις, βασανισµοί, φυλακίσεις έπληξαν χιλιάδες αγωνιστές. 4