Καλῶς βρεθήκαμε Γι ὰ τ ὴ ν ἀ ρ χ ὴ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Καλῶς βρεθήκαμε Γι ὰ τ ὴ ν ἀ ρ χ ὴ"

Transcript

1 διαδρομές Ν ο ητ ι κ έ ς δ ι α δ ρ ο μ έ ς σ τ ό ν χ ώ ρ ο τ ῆ ς π ί σ τ η ς Μηνιαίο φυλλάδιο τοῦ Ἱ.Ν. Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως Τεῦχος 1 ο - Ἀπρίλιος 2014 Σουλίου Τηλ.: ierosnaosagiastriadospetroupoleos.blogspot.gr - facebook: agiatriadapetroupolis Δρόμος δέν ὑπάρχει... τόν δρόμο τόν ἀνοίγουμε... προχωρώντας καί συγχωρώντας... Καλῶς βρεθήκαμε Γι ὰ τ ὴ ν ἀ ρ χ ὴ καὶ τὸ «καλῶς βρεθήκαμε» τί καλύτερο θέμα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία Τὴν Μία, ἀφοῦ μία εἶναι ἡ κεφαλή Της, ὁ Χριστός, τὴν Ἁγία, ἀφοῦ ὁ Θεὸς εἶναι Ἅγιος, τὴν Καθολική, ἀφοῦ ἡ ἀλήθεια τῆς πίστης εἶναι ἀδιαίρετη καὶ ἀφορᾶ ὁλόκληρη τὴν ἀνθρωπότητα καὶ τὴν Ἀποστολική, ἀφοῦ εἶναι θεμελιωμένη ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Ἀποστόλους, τοὺς μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Ἑνότητα, ἁγιότητα, καθολικότητα και αποστολικοτητα, οἱ τέσσερεις ἰδιότητες τῆς Ἐκκλησίας οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως, τὸ Σύμβολο Νικαίας - Κωνσταντινουπόλεως. Τὴν ὁμολογία δηλαδὴ τῆς πίστης ποὺ ὁ Χριστιανὸς μὲ χαρὰ κάνει δημόσια ἢ ἐντός του. Αὐτὸ ποὺ συνηθίζουμε ἁπλὰ νὰ ὀνομάζουμε: τὸ «Πιστεύω». Τὸ ὄφελος τῆς νυχτερινῆς προσευχῆς Μὲ π ρ α γ μ α τ ι κ ὴ χ α ρ ὰ συναντιόμαστε καὶ πάλι στὸ φιλόξενο χῶρο αὐτοῦ τοῦ ἐνοριακοῦ μας ἐντύπου, γιὰ νὰ δώσουμε τὴν παρουσία μας στὴν τοπική μας ἐκκλησία καὶ ἰδιαίτερα στὴ ζωντανὴ ἐνοριακή μας κοινότητα. Τὸ μεγάλο ζήτημα τῆς προσευχῆς καὶ ἰδιαίτερα τῆς βραδινῆς - νυχτερινῆς μας προσευχῆς καὶ ἀγρυπνίας καὶ ποιὰ τὰ ὀφέλη ποὺ ἀποκομίζουμε ἀπ' αὐτήν, εἶναι αὐτὸ ποὺ θὰ διατρέξουμε μαζί. Τὸ θέμα μας αὐτὸ σχετίζεται μὲ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, ἑπομένως εἶναι ἕνα ζήτημα ζωῆς καὶ θανάτου γιὰ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς. Ζωῆς ἐὰν Αὐτὸ τὸ «Πιστεύω», ποὺ πολλὲς φορὲς ξεχνᾶμε, ποὺ πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς δὲν γνωρίζουμε καὶ ἀρκετοὶ ἀπὸ ἐμᾶς δὲν κατανοοῦμε, καὶ εἶναι οἱ θεμελιώδεις δογματικὲς ἀρχές οἱ ἀλήθειες τῆς χριστιανικῆς πίστης, ἔτσι ὅπως διατυπώθηκαν ὁριστικὰ ἀπὸ τοὺς ἅγιους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στὶς δύο πρῶτες Οἰκουμενικὲς Συνόδους, τὸ 325 στὴν Νίκαια καὶ τὸ 381 στὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ ἀφοροῦν τὰ θεμελιώδη δόγματα, τὴν πίστη στὸν Τριαδικὸ Θεό, τὴν ἐνσάρκωση τοῦ Δευτέρου Προσώπου τῆς Ἁγίας Τριάδος, τὸ ὁμοούσιον, τὴν θεότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὴν Ἐκκλησία, τὸ βάπτισμα καὶ τὰ Ἔσχατα. Μάλιστα τὸ Σύμβολο ἔχει ἐπικυρωθεῖ ἀπὸ τὶς μετέπειτα Οἰκουμενικὲς Συνόδους, μὲ τὴν ἀπαγόρευση ὁποιαδήποτε προσθαφαίρεσης ἢ παραχάραξής του. ἀσχολούμαστε μὲ αὐτὸ σωστὰ καὶ ὅπως ὁρίζει ἡ Ἐκκλησία (ἐκκλησιολογικὰ) καὶ θανάτου ἐὰν δείχνουμε ἀδιαφορία γι' αὐτὸ ἢ ἀσχολούμαστε πολλὲς φορὲς λανθασμένα καὶ ἀπροϋπόθετα. Κανείς μας δὲν πρέπει νὰ ἀγνοεῖ ὅτι ἡ προσευχὴ εἶναι ὄντως πρωταρχικὴ ἀνάγκη κάθε ψυχῆς, εἶναι δένδρο ζωῆς, τὸ ὁποῖο τρέφει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ἀφθαρτοποιεῖ, διότι μέσῳ αὐτοῦ τὸν καθιστᾶ κοινωνὸ τοῦ Ἀφθάρτου καὶ Ἀϊδίου Θεοῦ. Μᾶς ἀναφέρει ὁ π. Αἰμιλιανὸς ὁ προηγούμενος τῆς Ἱ. Μ. Σίμωνος Πέτρας Ἁγίου Ὄρους: "ὅπως λοιπὸν δὲν ὑπάρχει ἄνθρωπος ζωντανὸς χωρὶς ψυχή, ἔτσι δὲν νοεῖται ζωντανὰ πνευματικὸς χριστιανὸς ἄνευ τῆς προσευχῆς". Ὁ Κύριός μας εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ προσεύχεται καὶ μὲ τὸ παράδειγμα ἀλλὰ καὶ τὴ διδασκαλία Του προτρέπει ὅλους ἐμᾶς πρὸς προσευχή. "Γρηγορεῖτε καὶ προσεύχεσθε" (Μάρκ. ιδ 38). Οἱ γεωργοί καί ἡ ἄμπελος. Μικρογραφία εἰκονογραφημένου χειρογράφου, 11ος αἰ. μ.χ., Ἐθνική Βιβλιοθήκη Παρισίων. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς γνωστόν, ἤδη ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες ἐπίγειας ζωῆς της, βρέθηκε στὴν ἀνάγκη νὰ διατυπώσει τὰ δόγματά της γιὰ νὰ προστατέψει τὰ μέλη της ἀπὸ τὶς αἱρετικὲς πλάνες, ποὺ ἐκείνη τὴν περίοδο ἀνθοῦσαν. Ἡ γνώση καὶ ἡ κατανόηση τῶν ἄρθρων τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως εἶναι ἀπὸ τὰ θέματα ποὺ θὰ μᾶς ἀπασχολήσουν στὰ ἑπόμενα σημειώματά μας, ὡς ἡ ἐλάχιστη ἀπαραίτητη ἐνίσχυση τῆς πνευματικῆς μας ταυτότητας καὶ ὡς τὸ ἐλάχιστο ἐφόδιο στὴν πορεία πρὸς τὴν γνώση τῆς ἀλήθειας ποὺ ἀποκάλυψε ὁ Θεὸς στὸν Κόσμο. Θὰ προσπαθήσουμε δηλαδὴ νὰ ποῦμε, μὲ πολὺ ἁπλὰ λόγια: «Σὲ ποιὸν Θεὸ πιστεύουμε». Ὡς τὴν ἑπόμενη «συνάντησή μας», Χαρὰ Χριστοῦ ἀπὸ καρδιᾶς σὲ ὅλους καὶ θερμὰ εὐχαριστῶ στοὺς σεβαστοὺς καὶ ἀγαπητοὺς ἱερεῖς τοῦ Ναοῦ γιὰ τὴν πρόσκληση καὶ τὴν φιλοξενία. Ἑλένη Λιντζαροπούλου Θεολόγος Καθὼς στὸ διάβα τῶν αἰώνων τὸ αὐτὸ ἔπραξαν ὅλοι οἱ ἅγιοι, μάρτυρες, ὅσιοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Δέχτηκαν τὰ δῶρα τῆς προσευχῆς ὅλοι τους, δοκίμασαν τὴν παρηγοριὰ, βρῆκαν ἀνακούφιση, ἔλαβαν δύναμη καὶ χαρὰ, δῶρα τόσο ἀναγκαῖα καὶ γιὰ τὴν ἐποχὴ ποὺ διανύουμε. Ἡ ἐποχή μας, ἐποχὴ ποὺ χαρακτηρίζεται ὡς τρελλὴ ἐποχή, μὲ τοὺς καθημερινοὺς ρυθμοὺς νὰ εἶναι ἐξουθενωτικοὶ καὶ τὶς πληροφορίες, οἱ ὁποῖες μᾶς βομβαρδίζουν, καταιγιστικές. Γι' αὐτὸ εἶναι ἀπαραίτητο νὰ ἐπιστρέψουμε καὶ νὰ ἐνεργοποιήσουμε τὴν παράδοσή μας. Αὐτὴν τὴν ὀρθόδοξη ἡσυχαστικὴ - προσευχητικὴ μας παράδοση, ἡ ὁποία μᾶς διαφύλαξε ὅλα τὰ δύσκολα χρόνια ποὺ διῆλθε τὸ γένος μας κατὰ τὸ πρόσφατο ἀλλὰ καὶ τὸ ἀπώτερο παρελθόν. (συνεχίζεται). Πρωτοπρ. π. Ἀντώνιος Μπαφαλοῦκος Πτυχίο Θεολογίας, Μεταπτυχ. Δίπλωμα Ἐκκλησ. Ἱστορίας μὲ κατ. Κανονικὸ Δίκαιο.

2 Ἡ Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία Ἡ Προηγιασμένη, στὴν ἀληθινὴ ἑσπερινὴ τέλεσή της, ὄχι μόνο ἐντάσσεται στὸ σύστημα τῶν ἀκολουθιῶν τῆς Τεσσαρακοστῆς, ἀλλὰ ἀποτελεῖ τὸν καρπὸ καὶ τὸν στέφανο καὶ τὸν ἄξονα γύρω ἀπὸ τὸν ὁποῖο αὐτὴ στρέφεται καὶ τὸ στόχο στὸν ὁποῖο μᾶς κατευθύνει. Ἰωάννου Μ. Φουντούλη, Τελετουργικὰ Θέματα, σ Εἰσαγωγὴ - Τί εἶναι καὶ πότε τελεῖται Ἡ Θεία Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων Δώρων εἶναι μιὰ ἰδιαίτερη λειτουργία, ποὺ γίνεται μόνο κατὰ τὴν πένθιμη περίοδο, δηλαδὴ τὶς καθημερινές τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ὁπότε δὲν τελεῖται ἡ λειτουργία τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἢ τοῦ Μ. Βασιλείου. Δὲν τελεῖται δηλαδὴ τὰ Σάββατα καὶ τὶς Κυριακές, οὔτε τὸν ὑπόλοιπο χρόνο. Παλαιότερα ἐτελεῖτο καὶ κατὰ τὴν Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ τῆς ἑβδομάδας τῆς Τυροφάγου καὶ κατὰ τὴ Μεγάλη Παρασκευή, ἀλλὰ ἡ τάξη αὐτὴ ἀπράκτησε. Ἔχουμε μαρτυρίες ἐπίσης ὅτι ἐτελεῖτο, ἔστω καὶ προαιρετικὰ («ἀπὸ τὸν θέλοντα») κατὰ τὴν τοπικὴ συνήθεια καὶ κατὰ τὶς Τετάρτες καὶ τὶς Παρασκευὲς τοῦ ὑπόλοιπου ἔτους καὶ κατὰ τὴν ἑορτὴ τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (14 Σεπτεμβρίου). Ἐνωρὶς ὅμως ἡ τέλεσή της περιορίσθηκε μόνο στὴν Τεσσαρακοστὴ καὶ μάλιστα ἀποτέλεσε τὸ κατ ἐξοχὴν γνώρισμα τῆς κατανυκτικῆς αὐτῆς περιόδου. Συνδέεται καὶ συνδυάζεται μὲ τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ καὶ δὲν περιλαμβάνει τίποτε ἄλλο παρὰ: 1) τὴν προπαρασκευὴ τῶν προαγιασμένων δώρων, δηλαδὴ τὴ μεταφορὰ τοῦ ἁγίου ἄρτου - Ἀμνοῦ ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα (ἀρτοφόριο) στὴν Πρόθεση, τὴν τοποθέτησή του στὸ δισκάριο καὶ τὴν ἕνωσή του στὸ ἅγιο ποτήριο καὶ 2) τὴν κοινωνία τῶν φρικτῶν τοῦ Χριστοῦ μυστηρίων. Περιβάλλεται μὲ λειτουργικὴ ἐπισημότητα καὶ πλαισιώνεται κατὰ τὸ πρότυπο τῆς θ. λειτουργίας μὲ προπαρασκευαστικὲς εὐχὲς πρὶν ἀπὸ τὴ μετάληψη καὶ εὐχαριστήριες μετὰ ἀπὸ αὐτὴν καὶ τὴ συνήθη ἀπόλυση τῆς θ. λειτουργίας. Ἔτσι δὲν εἶναι λειτουργία μὲ τὴν κυρία καὶ εἰδικὴ ἔννοια τοῦ ὅρου αὐτοῦ, δηλαδὴ προσφορὰ θυσίας, καθόσον δὲν περιέχει Ἀναφορὰ καὶ ἑπομένως δὲν πρόκειται γιὰ τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς θείας εὐχαριστίας. Εἶναι δηλαδὴ μόνο μιὰ ἑσπερινὴ σύναξη μὲ κύριο σκοπὸ τὴ Μετάληψη. Πιὸ συγκεκριμένα, κατὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ τάξη, γίνεται: α) κάθε Τετάρτη καὶ Παρασκευὴ τῶν ἕξι ἑβδομάδων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. β) τὴν Πέμπτη τῆς Ε ἑβδομάδας τοῦ Μεγάλου Κανόνα. γ) στὶς μνῆμες ἁγίων ποὺ ἑορτάζονται καὶ συμπίπτουν μέσα στὴ Σαρακοστὴ σὲ ἄλλη μέρα ἐκτὸς Σαββάτου καὶ Κυριακῆς, ὅπως π.χ. ἡ Α καὶ Β εὕρεση τῆς κεφαλῆς τοῦ τιμίου Προδρόμου (24 Φεβρουαρίου), τῶν ἁγίων Τεσσαράκοντα μαρτύρων (9 Μαρτίου) ἢ καὶ ἐκτάκτως τοπικῶν ἁγίων κλπ. δ) τὴ Μεγάλη Δευτέρα, Μεγάλη Τρίτη καὶ Μεγάλη Τετάρτη τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας. ε) Ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἀοίδιμος καθηγητὴς Ἰωάννης Φουντούλης, Προηγιασμένη γίνεται καὶ κατὰ τὴν παραμονὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὁποιαδήποτε ἡμέρα τῆς ἑβδομάδας ἐκτὸς Σαββάτου καὶ Κυριακῆς καὶ ἂν τύχει. (Τὰ νεώτερα Τυπικά τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας - Κωνσταντίνου καὶ Γ. Βιολάκη - ἀδικαιολόγητα δὲν προβλέπουν τὴν τέλεση Προηγιασμένης κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτή, ἔστω καὶ ἂν εἶναι Τετάρτη ἢ Παρασκευή). Βέβαια κατὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ποὺ εἶναι ἡμέρα χαρμόσυνη, ὅποια μέρα κι ἂν συμπέσει, τελεῖται ὡς γνωστὸν ἡ λειτουργία τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ἡ διάταξη τῶν Τυπικῶν περὶ τακτικῆς τελέσεως τῆς Προηγιασμένης κατὰ τὶς Τετάρτες καὶ Παρασκευὲς τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, δὲν ἔχει τὴν ἔννοια ὅτι κωλύει τὴν ἐκτάκτως τέλεσή της καὶ κατὰ τὶς ὑπόλοιπες μέρες. Ἄς σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι κατὰ τὴν τέλεσή της, οἱ ἱερεῖς ἐνδύονται ἄμφια μὲ χρῶμα πορφυροῦν (βαθὺ ἐρυθρὸ-ἰῶδες), ποὺ εἶναι καὶ τὸ ἐπίσημο χρῶμα τῶν ἀμφίων τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς. Ἡ διάταξή της προέρχεται ἀπὸ τὴν Ἱεροσολυμιτικὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Σάββα, ὅπως φαίνεται τόσο στὸ Τυπικό της ὅσο καὶ στὸ ἐν χρήσει Τριώδιο. 2. Γιατί τελεῖται καὶ ποιὸς εἶναι ὁ συγγραφέας της Σύμφωνα μὲ τὸ Τυπικό τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας δύο εἶναι κυρίως οἱ λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους γίνεται ἡ λειτουργία τῶν Προηγιασμένων σ αὐτὴν τὴν περίοδο. Ὁ πρῶτος εἶναι ὅτι ὁ Ἀναστάσιμος χαρακτήρας τῆς θείας λειτουργίας ἢ Εὐχαριστίας, δὲ συμβιβάζεται, δηλαδὴ δὲν ταιριάζει μὲ τὸν πένθιμο χαρακτήρα τῶν ἡμερῶν τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς, γι' αὐτὸ καὶ δὲν εἶναι δυνατὸ σὲ καμιὰ περίπτωση νὰ τελεσθεῖ τελεία λειτουργία, ὅπως ἤδη εἴπαμε. Ὁ δεύτερος, γιὰ νὰ μὴ μείνουν οἱ πιστοὶ κατὰ τὶς μέρες αὐτές, χωρὶς νὰ κοινωνήσουν τὸ πανάχραντο Σῶμα καὶ Αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τοὺς λόγους αὐτοὺς θ ἀναλύσουμε πρῶτα ἐν συντομίᾳ καὶ πιστεύω ὅτι θὰ βοηθήσουν γιὰ τὴν πληρέστερη κατανόηση τοῦ θέματος. Ὡς συγγραφεῖς τῆς Προηγιασμένης φέρονται ὁ Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος, ὁ Μ. Βασίλειος, ὁ Ἐπιφάνιος Κύπρου, ὁ Ἰωάννης Χρυσόστομος, συνηθέστερα δὲ ὁ Πάπας Ρώμης Γρηγόριος ὁ Διάλογος ἢ ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γερμανὸς ὁ Α. Σύμφωνα ὅμως μὲ τὴ νεώτερη καὶ σύγχρονη ἔρευνα κανεὶς ἀπ αὐτοὺς δὲν συγκεντρώνει πιθανότητες νὰ εἶναι ὁ συγγραφέας της. Ἔτσι φαίνεται ὅτι εἶναι κατὰ βάση μιὰ ἐνοριακὴ ἀκολουθία, ποὺ συνδέεται μὲ τὸν ἑσπερινό. 3. Ὁ Ἀναστάσιμος χαρακτήρας τῆς Θ. Λειτουργίας Εἶναι ἀπαραίτητο, πάνω ἀπ ὅλα νὰ διευκρινίσουμε ὅτι τὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας κατὰ τὸν Βυζαντινὸ λειτουργικὸ τύπο -ποὺ ἐκπροσωπεῖται ἀπὸ τις λειτουργίες τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καὶ τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, οἱ ὁποῖες καὶ τελοῦνται σήμερα στὴν Ὀρθόδοξη ἐκκλησία- ἔχει πάντοτε ἀναστάσιμο, δηλαδὴ πασχάλιο, πανηγυρικὸ καὶ χαρούμενο, ἑπομένως ἐπινίκιο καὶ ἐσχατολογικὸ χαρακτήρα, ὅποια μέρα τῆς ἑβδομάδας καὶ ἂν τελεῖται. Κατὰ τὸν ἀείμνηστο π. Ἀλέξανδρο Σμέμαν ( ), ἡ Θ. Εὐχαριστία εἶναι τὸ μυστήριο τῆς ἔλευσης τοῦ Χριστοῦ, τῆς παρουσίας Του ἐν μέσῳ τῶν μαθητῶν Του καὶ συνεπῶς ὁ ἑορτασμὸς τῆς Ἀναστάσεώς Του, ἀφοῦ ἡ παρουσία Του κατὰ τὶς ἐμφανίσεις Του μετὰ τὴν Ἀνάσταση, ἀποτελοῦν γιὰ τὴν Ἐκκλησία τὴν «ἀπόδειξη» τῆς ἐκ νεκρῶν Ἀναστάσεώς Του. Ἡ ἀτμόσφαιρα, ποὺ ἐπικρατεῖ κατὰ τὶς ἐμφανίσεις αὐτὲς εἶναι χαρμόσυνη, διότι ἡ Ἀνάσταση κατέδειξε τὴ νίκη τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τῶν ἐχθρῶν του, (τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου) δηλαδὴ τὴν ἀνατολὴ τῆς Βασιλείας τοῦ Χριστοῦ στὴν Ἱστορία. Ἔτσι ἡ πρώτη Ἐκκλησία τελοῦσε τὴν εὐχαριστία «ἐν ἀγαλλιάσει», δηλαδὴ σὲ ἀτμόσφαιρα χαρᾶς (Πράξ. 2,46). Γι' αὐτὸ ὁ Μητροπολίτης Ἰωάννης Ζηζιούλας χαρακτηρίζει τὴ θ. λειτουργία ὡς «εἰκόνα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, εἰκόνα τῶν ἐσχάτων», ἐπειδὴ μᾶς προσανατολίζει πρὸς τὰ ἔσχατα, στὸ Τέλος. Αὐτὸ φαίνεται σὲ πολλὰ σημεῖα της. Ἄς ἀναφέρουμε μερικά, τὰ πιὸ γνωστά: Ἡ ἔναρξη: «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγ. Πνεύματος». Ἡ ἐπίκληση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ προσδιορίζει εὐθὺς καὶ τὴν πορεία μας: Ἡ σύναξη τῶν πιστῶν, μόλις ἀντηχήσει ὁ πρῶτος κιόλας ὕμνος, ξεφεύγει ἀπὸ τὶς συνθῆκες τῆς πεπτωκυίας φύσεως καὶ περνάει στὴ Βασιλεία τῆς Ἁγ. Τριάδος. Γι' αὐτό, ὅπως σημειώνει ὁ Π. Εὐδοκίμωφ, στὴν ἀρχὴ τῆς λειτουργίας ὅταν ἀνοίγει ἡ ὡραία Πύλη, ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρίσκεται ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους. Τὰ Ἀντίφωνα καὶ ἡ «μικρὰ εἴσοδος». Τὰ ἀντίφωνα εἶναι τρία γιὰ τὸ ἱερό τοῦ ἀριθμοῦ. α ἀντίφωνο: Ψαλμὸς 91 «Ἀγαθόν τὸ ἐξομολογεῖσθαι». β ἀντίφωνο: Ψαλμὸς 92 «Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο». γ ἀντίφωνο: Ψαλμὸς 94 «Δεῦτε ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν αὐτῷ». Οἱ τρεῖς αὐτοὶ ψαλμοὶ ἔχουν, κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἀναστάσιμο χαρακτήρα. Στὴν εἴσοδο μετὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἀμέσως μετά, οἱ πιστοὶ θεωροῦν τὸν Σωτήρα νὰ εἰσέρχεται στὴ Βασιλεία του καὶ ν ἀνοίγει τὶς πύλες της στοὺς μαθητές του. «Ὁ γὰρ Βασιλεὺς τῶν βασιλευόντων καὶ Κύριος τῶν κυριευόντων προσέρχεται». Ἐπίσης φαίνεται ἀπὸ τὴν πολλαπλὴ ἐπανάληψη τῆς ψαλμωδίας τοῦ Ἀμὴν (ἔτσι ἄς εἶναι, μακάρι), ποὺ κατὰ τὸ βιβλίο τῆς Ἀποκάλυψης τοῦ Ἰωάννη δηλώνει τὸν ἴδιο τὸν Κύριο (Ἀποκ. 3,14) καὶ τοῦ Ἀλληλούια (αἰνεῖτε τὸν Κύριον), ποὺ θεωρεῖται ὁ ὕμνος τῆς αἰωνιότητας. Εἶναι ἱεροὶ ἦχοι ἐμπνευσμένοι ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸ Θεό. Στὸ Χερουβικὸ ὕμνο ψάλλουμε: «Οἵ τὰ χερουβὶμ μυστικῶς εἰκονίζοντες πάσαν νῦν βιοτικὴν ἀποθώμεθα μέριμναν, ὡς τὸν Βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόμενοι», δηλ. ἐμεῖς ποὺ ἤδη βρισκόμαστε στὸν οὐράνιο χῶρο καὶ συμβολίζουμε τοὺς ἀγγέλους, καλούμαστε νὰ διώξουμε τώρα κάθε βιοτικὴ φροντίδα, γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν Βασιλέα τῶν ὅλων. Φαίνεται ἀκόμη ἀπὸ τὴν προσφορὰ τῆς ἁγίας Ἀναφορᾶς καὶ τὴν ψαλμωδία τοῦ ἐπινίκιου τρισάγιου ὕμνου «Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος Κύριος Σαβαὼθ πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γή τῆς δόξης σου», ποὺ ψάλλεται κατὰ τὴ στιγμὴ ἐκείνη. Ἡ ψυχὴ πλημμυρισμένη ἀπὸ εὐγνωμοσύνη πρὸς τὸ Θεὸ γιὰ ὅλες Του τὶς εὐεργεσίες πρὸς τὸν ἄνθρωπο (τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Τάφου, τῆς Τριημέρου Ἀναστάσεως, τῆς εἰς οὐρανοὺς ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας, τῆς Δευτέρας καὶ ἐνδόξου Παρουσίας) τοῦ ἀναπέμπει τὴν ἀγγελικὴ δοξολογία. Σ αὐτὴν τὴν «εὐχὴ τῶν εὐχῶν» (Α. Σμέμαν) φαίνεται καθαρὰ ἡ συνεχὴς ἀνύψωση καὶ ἀναφορὰ τῆς Ἐκκλησίας στὸν οὐρανό, στὸ χῶρο τῆς δόξας καὶ στὴ χαρὰ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἡ Κυριακὴ προσευχή: «Πάτερ ἡμῶν». Ἡ ἀπαγγελία της ἀκριβῶς πρὶν ἀπὸ τὴν κοινωνία δείχνει ὅτι τὸ καθημερινό μας ψωμί, ὁ ἐπιούσιος ἄρτος εἶναι ὁ εὐχαριστιακὸς ἄρτος, «ὁ ἄρτος ὁ ἐρχόμενος», ὁ ἄρτος τῆς Βασιλείας δοσμένος σήμερα. Τέλος, ἀπὸ τὸν ὕμνο «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον», ποὺ εἶναι τροπάριο τῆς Πεντηκοστῆς καὶ ψάλλεται μετὰ τὴ θ. κοινωνία. Πρόκειται γιὰ τὸ ἐσχατολογικὸ finale τῆς λειτουργίας. Ἡ Βασιλεία καὶ τὸ Πνεῦμα εἶναι πραγματικὰ μέσα μας καὶ μᾶς προσκαλοῦν μ ὅλες τους τὶς δυνάμεις στὸ ἀποστολικό μας ἔργο νὰ γίνουμε αὐτόπτες μάρτυρες τῶν Μυστηρίων ποὺ βιώσαμε καὶ τῶν Ἀποκαλύψεων ποὺ δεχτήκαμε. Γι' αὐτό, ὅπως σημειώνει ὁ Σμέμαν ἡ λειτουργία εἶναι «τὸ μυστήριο τῆς ἀρχῆς καὶ τοῦ τέλους» (the sacrament of the beginning and the end), δηλαδὴ τῆς ἀνακεφαλαιώσεως τῶν πάντων ἐν Χριστῷ (Ἐφεσ. 1,10), τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἑνώσεως ὁλοκλήρου τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας. 2 3

3 Ὁ δρόμος τῆς θυσίας Στὸ μέσον τῆς περιόδου τῆς Μ. Τεσσαρακοστῆς προβάλλει ἡ Ἐκκλησία μας κατὰ τὴν Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν οἱ πιστοὶ καὶ νὰ συνεχίσουν ἔτσι ἐνισχυμένοι τὸν πνευματικὸ ἀγώνα, ποὺ θὰ τοὺς φέρει στὴ Μ. Ἑβδομάδα καὶ τὸ Πάσχα, διαβάζεται δὲ κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ τὴν περικοπὴ μὲ τὰ ἀκόλουθα λόγια ποὺ ὁ Χριστός ἀπηύθυνε πρὸς τοὺς μαθητὲς Του μόλις προανήγγειλε πρὸς αὐτοὺς τὸν ἐπικείμενο σταυρικό του θάνατο: «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τὸ σταυρό του κι ἄς μὲ ἀκολουθεῖ. Γιατί ὅποιος θέλει νὰ σώσει τὴ ζωή του θὰ τὴ χάσει. ὅποιος ὅμως χάσει τὴ ζωὴ του ἐξαιτίας μου καὶ ἐξαιτίας τοῦ Εὐαγγελίου, αὐτὸς θὰ τὴ σώσει. Τί θὰ ὠφεληθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἂν κερδίσει ὁλόκληρο τὸν κόσμο ἀλλὰ χάσει τὴ ζωή του; Τί μπορεῖ νὰ δώσει ὁ ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα γιὰ τὴ ζωή του; Ὅποιος, ζώντας μέσα σ' αὐτὴ τὴ γενιὰ τὴν ἄπιστη κι ἁμαρτωλή, ντραπεῖ γιὰ μένα καὶ γιὰ τὴ διδασκαλία μου, θὰ ντραπεῖ γι' αὐτὸν καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου, ὅταν ἔρθει μὲ ὅλη τὴ λαμπρότητα τοῦ Πατέρα του, μαζὶ μὲ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους». Καὶ τοὺς ἔλεγε ἀκόμη: «Σᾶς βεβαιώνω πὼς ὑπάρχουν μερικοὶ ἀνάμεσα σ' αὐτοὺς ποὺ βρίσκονται ἐδῶ, οἱ ὁποῖοι δὲ θὰ γευτοῦν τὸ θάνατο, πρὶν δοῦν νὰ ἔρχεται δυναμικὰ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Μάρκ. 8,34-9,1). Ἡ ἔ γ ε ρ σ η τ ο ῦ Λαζάρου ἦταν ἕνα γεγονὸς ποὺ ὁπωσδήποτε δὲν μποροῦσε νὰ περάσει ἀπαρατήρητο. Ἡ ἀνάσταση ἑνὸς νεκροῦ τέσσερις ὁλόκληρες μέρες μετὰ τὸν θάνατό του προκάλεσε μεγάλη ἐντύπωση στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ στὰ περίχωρά της καὶ πολλοὶ ἦταν ἐκεῖνοι ποὺ πίστεψαν στὸν Ἰησοῦ καὶ θέλησαν νὰ τὸν δοῦν ἀπὸ κοντά. Γι αὐτὸ καὶ μόλις πληροφορήθηκαν ὅτι εἰσέρχεται στὴν πόλη ἔσπευσαν νὰ τὸν ὑποδεχτοῦν μὲ ἐνθουσιασμὸ μέγιστο. Ὁ λαός, λοιπόν, παραληρεῖ στὸ πέρασμά Του καὶ τὸν ἀναγνωρίζει ὡς Βασιλιά του. Τὸν ἐπευφημεῖ ὅπως ἐπευφημοῦσαν τότε τοὺς νικητὲς. καί, πράγματι, μπορεῖ νὰ μὴν τὸ συνειδητοποιοῦσε, ἀλλὰ εἶχε μπροστά του Αὐτὸν ποὺ σὲ λίγο θὰ νικήσει τὸν θάνατο. Αὐτὴ ἡ θριαμβευτικὴ εἴσοδος, αὐτὴ ἡ ἀναγνώριση τοῦ πραγματικοῦ βασιλιᾶ τοῦ Ἰσραήλ, ἦταν τόσο σπουδαῖο γεγονός, ποὺ εἶχε προρρηθεῖ ἀκόμη καὶ ἀπὸ τοὺς προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Τὰ λόγια αὐτὰ εἶναι πολὺ σημαντικὰ καὶ βαριὰ γι αὐτοὺς ποὺ θέλουν νὰ εἶναι μαθητὲς τοῦ Ἰησοῦ. Ἐφόσον ὁ Ἰησοῦς ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει ὄχι τὴ δόξα ἀλλὰ τὸ σταυρὸ καὶ τὸ πάθος, δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετικὴ καὶ ἡ τύχη τῶν μαθητῶν του, ἐὰν θέλουν βέβαια νὰ εἶναι στὴν οὐσία, ὄχι μόνο στὸ ὄνομα, μαθητές του, μαθητὲς βέβαια μὲ τὴν εὐρύτερη ἔννοια τοῦ ὅρου, δηλ. τοῦ χριστιανοῦ ποὺ ἄκολουθει πιστὰ καὶ συνειδητὰ τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Καταναγκασμὸς δὲν ὑπάρχει στὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Μπορεῖ κανεὶς ἐλεύθερα νὰ ἀποφασίσει τὸ δρόμο τοῦ σταυροῦ, ἀφοῦ ἀναλογισθεῖ πρῶτα τὶς δυσκολίες καὶ ἀναλάβει ἀποφασιστικὰ τὶς εὐθύνες του: «Ὅποιος θέλει νὰ μὲ ἀκολουθήσει, ἄς ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό του, ἄς σηκώσει τὸ σταυρό του κι ἄς μὲ ἀκολουθεῖ». Ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἐαυτοῦ μας καὶ ἡ ἄρση τοῦ σταυροῦ ἐπὶ τῶν ὤμων εἶναι οἱ βασικὲς προϋποθέσεις γιὰ νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Χριστό. Ἀρνοῦμαι τὸν ἑαυτόν μου, σημαίνει: ἐγκαταλείπω τὶς νόμιμες καὶ δίκαιες ἀπαιτήσεις, τὶς φυσιολογικὲς καὶ δικαιολογημένες ἐπιθυμίες ποὺ ἔχει τὸ ἐγώ μου μέσα στὴ ζωή, ἀρνοῦμαι τὴν ἀσφάλεια μιᾶς καλοβολεμένης ζωῆς, γιὰ νὰ ἀποδυθῶ στὴν κατὰ τὰ κριτήρια τοῦ κόσμου ἀβεβαιότητα καὶ ἀνασφάλεια ποὺ συνεπάγεται τὸ νὰ ἀκολουθῶ τὸν Χριστὸ στὸ δρόμο τοῦ πάθους. Ὁ ἐμπειρικὸς ἄνθρωπος, ὅπως τὸν γνωρίζουμε ὅλοι μας, ζητεῖ τὴν τακτοποίηση καὶ τὴν ἀσφάλεια, τὴν ἀποφυγὴ τῆς σκέψης τοῦ θανάτου, τὴν παράταση τῆς ζωῆς του μὲ κάθε τρόπο. Μὲ μιὰ παράξενη ὅμως ἐπιχειρηματολογία γιὰ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ ὁ Χριστὸς διδάσκει ὅτι ἡ ζωὴ κερδίζεται μόνον ὅταν χαθεῖ. Ἡ θυσία τῆς ζωῆς ὁδηγεῖ στὴν κατ ἐξοχὴν ζωή. Ὁ Χριστὸς χρησιμοποιεῖ στὶς φράσεις του αὐτὲς τὴ λέξη «ψυχὴ» μὲ τὴν διπλὴ ἔννοια τῆς ζωῆς, τῆς βιολογικῆς ζωῆς καὶ τῆς αἰώνιας ζωῆς ποὺ εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Ὅποιος θέλει τὴν πραγματικὴ ζωή, πρέπει νὰ θυσιάσει τὴν εὔκολη ζωὴ τοῦ κόσμου. Τὰ λόγια αὐτὰ προϋποθέτουν ἢ προβλέπουν Ἡ ἔγερσις τοῦ Λαζάρου Διαθήκης. Ὁ Κύριος τοῦ Ἰσραήλ, ὁ Κύριος τῆς Οἰκουμένης, ἔμπαινε στὴν πόλη Του γιὰ νὰ βασιλέψει. Μόνο ποὺ ὁ θρόνος καὶ ἡ δόξα Του εἶχαν ἐντελῶς διαφορετικὸ χαρακτήρα ἀπὸ αὐτὸν ποὺ περίμεναν οἱ ἄνθρωποι: Δὲν ἦταν θρόνος κατεξουσιασμοῦ καὶ δεσποτείας, ἀλλὰ ἦταν μαρτύριο, πάθος καὶ θανάτωση μὲ τὸν πιὸ ἀτιμωτικὸ τρόπο τῆς ἐποχῆς: τὸν Σταυρό. Ξαναγυρνώντας ὅμως στὴν εἰκόνα τῆς πανηγυρικῆς εἰσόδου στὴν Ἱερουσαλήμ, βλέπουμε ὅτι ὁ ἀπόηχός της εἶναι τόσο ἰσχυρός, ποὺ κάνει ἀκόμα καὶ τοὺς κρατοῦντες τῆς ἐποχῆς νὰ θορυβηθοῦν. Ἀρχιερεῖς, Γραμματεῖς, Φαρισαῖοι καὶ ὅλοι ὅσοι ἔνιωσαν πὼς ἡ παρουσία τοῦ Ἰησοῦ ἀπειλοῦσε τὴ θέση καὶ τὸ κύρος τους συνειδητοποιοῦν πὼς ἡ ἀναμέτρηση μαζί του εἰσέρχεται στὸ τελικό της στάδιο. Καὶ γι αὐτὸ δὲν χάνουν χρόνο. Ἀρχίζουν ἀμέσως νὰ ἀπεργάζονται τὰ ἄνομα σχέδιά τους. Κι ἀπ ὅ,τι φαίνεται κάνουν τὴ δουλειὰ τους καλά: τὰ «ὡσαννὰ» τῆς Κυριακῆς σὲ λίγες ἡμέρες θὰ μετατραποῦν σὲ «ἄρον ἄρον σταύρωσον αὐτόν» Καὶ Ἐκεῖνος; Πῶς τὰ δέχεται ὅλα αὐτά; Πρῶτα πρῶτα ὁ ἴδιος ὁ τρόπος τῆς εἰσόδου Του συνθῆκες διωγμοῦ μπροστὰ στὸν ὁποῖο εἶναι δυνατὸ νὰ φοβηθεῖ κανεὶς καὶ νὰ ἀρνηθεῖ τὴν πίστη του μὲ ἀποτέλεσμα νὰ χάσει τὴν πραγματικὴ ζωή. Δὲν χάνουν τὴ βαρύτητά τους ὅμως τὰ λόγια αὐτὰ ἀκόμη κι ὅταν δὲν ὑπάρχει διωγμός. Εἶναι βέβαια αὐτονόητο ὅτι, ὅταν κανεὶς συμβιβασθεῖ μὲ τὶς δυνάμεις τῆς ζωῆς μέσα στὸν κόσμο καὶ βολευτεῖ μέσα στὴν ἄσφαλειά της ὀργανωμένης κοινωνίας, δὲν ἀντιμετωπίζει θέμα διωγμοῦ ἢ πάθους ἢ θυσίας τῆς ζωῆς του. Σὲ ποιὲς ὅμως περιπτώσεις μπορεῖ κανεὶς σήμερα νὰ μιλᾶ γιὰ σταυρὸ καὶ γιὰ μαρτύριο; Μήπως αὐτὰ εἶναι ἡρωϊκὲς πραγματικότητες τοῦ παρελθόντος τῆς Ἐκκλησίας; Ὁ συνεπὴς Χριστιανισμὸς δὲν εἶναι μόνο ἱστορικὸ παρελθόν, ἀλλὰ μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ζωντανὸ παρόν. Ὅταν μέσα σ ἕνα κόσμο πεσμένων ἀξιῶν μπορεῖς νὰ πιστεύεις στὶς ἀξίες τῆς πίστης, ὅταν μέσα στὸ συνηθισμένο ψέμα ἐσὺ συντάσσεσαι μὲ τὸ μέρος τῆς ἀλήθειας, ὅταν ὅλοι κάνουν τὰ πάντα γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὸν ἑαυτό τους καὶ σὺ τὸν ἀρνεῖσαι, ὅταν ὅλοι συμβιβάζονται γιὰ νὰ ἐξασφαλισθοῦν κι ἐσὺ δὲν προδίδεις τὶς ἀρχές σου μὲ κίνδυνο νὰ ζημιωθεῖς καὶ νὰ χάσεις τὴ θέση σου, ὅταν οἱ ἄλλοι ὀρθολογιστικὰ ἐξηγοῦν τὰ πάντα μὲ ἐνδοκοσμικὸ πρίσμα, ἐνῶ τὴ δική σου καρδιὰ τὴν ζεσταίνει ἡ ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως, τότε εἶσαι πραγματικὸς μαθητὴς τοῦ Ἰησοῦ, ποὺ τὸν ἀκολουθεῖς στὸ δύσκολο δρόμο τῆς θυσίας. Ὅλα αὐτὰ ὅμως ποὺ φαίνονται ἀδύνατα γιὰ τὸν φυσιολογικὸ ἄνθρωπο, γίνονται πραγματικότητες μέσα στὴν περιοχὴ τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ ποὺ ἀναγεννᾶ καὶ μεταβάλλει τὸν ἄνθρωπο σὲ νέο δημιούργημα, σὲ «καινὴ κτίση». Ἕ ν α μ ήν υ μ α, λ ο ι π ό ν, ἑ κ ο ύ σ ι α ς αὐταπαρνήσεως μᾶς ἀπευθύνει τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, αὐταπαρνήσεως ὄχι γιὰ ὁποιοδήποτε ἄλλο λόγο ἀλλὰ γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο. Οἱ ἥρωες τῆς πίστης καὶ οἱ ἅγιοί της Ἐκκλησίας μας δὲν εἶναι μόνον μορφὲς τοῦ μακρινοῦ παρελθόντος. μποροῦν νὰ γίνουν καὶ ζωντανὲς πραγματικότητες στὴν ἐποχή μας. φανερώνει γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ τὴν ταπείνωσή Του καὶ μὲ τὴ στάση Του αὐτὴν διδάσκει καὶ πάλι τοὺς πιστοὺς ὅλων τῶν ἐποχῶν. Αὐτὸς ποὺ ἔχει γιὰ θρόνο Του τὸν οὐρανὸ ὁλόκληρο ἐπιβαίνει σὲ ἕνα ταπεινὸ γαϊδουράκι καὶ ἔρχεται νὰ παραδοθεῖ αὐτοβούλως στοὺς διῶκτες Του. Ἀκόμη, γνώριζε ὅτι τὸ μήνυμά Του δὲν ἐπρόκειτο νὰ ἱκανοποιήσει τὶς προσδοκίες τοῦ λαοῦ, ποὺ περίμενε ἕναν ἐγκόσμιο Μεσσία, ὁ ὁποῖος θὰ κυριαρχοῦσε πολιτικὰ καὶ ἐθνικά. Ὡς Θεὸς παντογνώστης προγνώριζε ὅτι θὰ ἀπογοήτευε τὸ πλῆθος ποὺ τώρα Τὸν ἀποθέωνε. Καὶ ὅμως, σιωπηλὸς προχωροῦσε Βλέποντας τὸ ἄστατο τοῦ λαϊκοῦ φρονήματος, τὴν εὐκολία μὲ τὴν ὁποία ἀλλάζει τὴ γνώμη καὶ τὶς ἀποφάσεις του, ἄς παραδειγματιστοῦμε, ἀδελφοί μου. Ἄς παραμείνουμε πιστοὶ στὴν ἀναγνώρισή Του ὡς βασιλιὰ τῆς καρδιᾶς μας, ἄς ἀφουγκραστοῦμε τὸ μήνυμά Του καὶ νὰ μὴν παρασυρθοῦμε ἀπὸ τὶς εὔκολες καὶ καθημερινὲς παρορμήσεις μας. Ἄς ἀναγνωρίσουμε ὅτι ὁ δρόμος γιὰ τὴν Ἀνάσταση καὶ τὴν αἰωνιότητα περνάει μέσα ἀπὸ τὸ Πάθος, τὸν Γολγοθᾶ καὶ τὴ Σταύρωση, καὶ πὼς αὐτὸ ποὺ ζητᾶ ἀπὸ μᾶς δὲν εἶναι τὸ ἐφήμερο «ὡσαννά», ἀλλὰ τὸ διαρκὲς «ἐλθέτω ἡ Βασιλεία Σου». 3

4 Κυριακή τῶν Βαΐων Δυὸ γεγονότα ἀφηγεῖται τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς των Βαΐων ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο (Ἰωάν. 12, 1-18): τὴν ἄλειψη τοῦ Ἰησοῦ μὲ πολύτιμο μύρο ἀπὸ τὴ Μαρία τὴν ἀδελφή τοῦ Λαζάρου καὶ τὴ θριαμβευτικὴ εἴσοδο τοῦ Μεσσία στὰ Ἱεροσόλυμα, ποὺ ἔγινε ἕξι μέρες πρὶν ἀπὸ τὸ ἑβραϊκὸ Πάσχα. Στὸ ἐπεισόδιο τῆς ἀλείψεως μὲ μύρο - ποὺ εἶναι διαφορετικὸ ἀπὸ ἕνα παράλληλο ποὺ μᾶς διασώζει ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς (7, 36-50), στὸ ὁποῖο γίνεται λόγος γιὰ μιὰ μετανοοῦσα ἁμαρτωλὴ γυναίκα - βλέπει ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς ἕνα προανάκρουσμα τοῦ πάθους καὶ τοῦ ἐνταφιασμοῦ του: «Ἄφησὲ την», λέγει στὸν Ἰούδα, ποὺ δυσανασχετεῖ γιὰ τὴ σπατάλη καὶ ποὺ ἐνδιαφέρεται δῆθεν γιὰ τοὺς πτωχούς, «αὐτὸ ποὺ κάνει εἶναι γιὰ τὴν ἡμέρα τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου. Οἱ φτωχοὶ πάντοτε θὰ ὑπάρχουν κοντά σας, ἐμένα ὅμως δὲν θὰ μὲ ἔχετε πάντοτε». Βέβαια τὰ λόγια αὐτὰ δὲν στρέφονται κατὰ τῆς ἀγαθοεργίας καὶ τῆς φιλοπτωχίας ἀλλ ὑπάρχουν στιγμὲς σημαντικὲς ποὺ ἡ ἀγαθοποιὸς δράση πρέπει νὰ δώσει τὴ θέση της σὲ μιὰ προσωπικὴ Διαβάσαμε λάθος... Οἱ μέρες τέλειωσαν, λίγες ἔμειναν γιὰ τὸ Πάσχα τοῦ Κυρίου καὶ τὸ δικό μας. Τέλος καλό, ὅλα καλά, λέει ὁ λαός. Θὰ εἶναι ἔτσι ὅμως; Ἡ εἴσοδος στὴν ἱερὴ πόλη θριαμβευτική. Συμμέτοχοι ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ζῶα, φυτὰ καὶ ροῦχα.ἔρχεται ὁ Ἐλευθερωτής, ἀπὸ δεσμὰ πνευματικὰ κατ Ἐκεῖνον, ἀπὸ δεσμὰ ἀνθρώπινα κατ αὐτούς. Αὐτὴ ἦταν ἡ διαφορά, γι αὐτὸ καὶ θὰ δοῦμε συντομα ἀλλαγὴ καὶ τοῦ σκηνικοῦ. συνάντηση μὲ τὸν Κύριο, σὲ μιὰ ἐκδήλωση εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Σταυρωμένο καὶ Ἀναστημένο Χριστό. Μέσα στὴν πλούσια ἀγαθοεργὸ δράση κινδυνεύει κανεὶς νὰ ξεχάσει τὸν δοτήρα τῶν ἀγαθῶν, τὴν πηγὴ παντὸς ἀγαθοῦ. Γι αὐτὸ καὶ ὁ πιὸ δραστήριος ἀκόμη χριστιανὸς ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ καιρὸ σὲ καιρὸ ν ἀνανεώνει τὰ κίνητρα τῆς δραστηριότητάς του μὲ μιὰ προσωπικὴ συνάντηση μὲ τὸν Χριστό. Μετὰ τὸ ἐπεισόδιο αὐτὸ ποὺ ἔγινε στὸ σπίτι τοῦ ἀναστημένου Λαζάρου, ὁ λαὸς γεμάτος ἐνθουσιασμὸ ὑποδέχεται τὸν Χριστὸ ποὺ εἰσέρχεται στὰ Ἱεροσόλυμα. Ἡ κραυγὴ τοῦ λαοῦ «ὡσαννὰ» - ποὺ σημαίνει ἀρχικὰ "σῶσε μᾶς" ἀλλὰ στὴ συνέχεια γίνεται ἐπευφημία "Δόξα στὸν Θεὸ"- «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραὴλ» δείχνει ὅτι ὁ λαὸς βλέπει τὸν Ἰησοῦ σὰν τὸν ἐλευθερωτὴ βασιλιὰ ποὺ θὰ δώσει τὴ λύση στὰ ἐθνικοπολιτικὰ του προβλήματα. Καὶ εἶναι πραγματικὰ βασιλιὰς ὁ Ἰησοῦς ποὺ ἡ δόξα Του ὅμως συνίσταται στὸν σταυρό, ἡ δύναμή του στὴν ἀγάπη καὶ τὴ συγχωρητικότητα, κι ἡ ἐπικράτειά του βρίσκεται στὶς καρδιὲς τῶν ἀνθρώπων. Ἡ βασιλεία ποὺ διακηρύσσει σ ὅλη του τὴ ζωὴ καὶ μὲ τὸ θάνατό του θεμελιώνει «δὲν προέρχεται ἀπ' αὐτὸν τὸν κόσμο» (Ἰω. 18,36). Ὁ ἄνθρωπος τοῦ κόσμου τούτου θέλει τὴ σιγουριὰ καὶ τὴ δύναμη, θέλει νὰ ἐξασφαλισθεῖ μὲ τὴν ἐξουσία. κάνει ὅ,τι μπορεῖ γιὰ νὰ σταθεῖ γερὰ στὰ πόδια του. Πολλὲς φορὲς μισεῖ θανάσιμα, γιατί ἔτσι μόνο πετυχαίνει τὸ σκοπό του. Ἡ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ δὲν ἔχει σχέση μὲ τὰ ἐξωτερικὰ κοσμικὰ σχήματα, μὲ τὴν ὀργάνωση, μὲ τὴ δύναμη. εἶναι βασιλεία ἀγάπης καὶ εἰρήνης. Γι αὐτὸ καὶ ὁ βασιλιὰς Χριστὸς μπαίνει στὰ Ἱεροσόλυμα καθισμένος πάνω Ὁ ἀνθρωπος εὔκολα παρασύρεται. Οἱ ἀνάγκες του, οἱ ἐπιθυμίες του, τὰ προβλήματά του εἶναι αὐτὰ ποὺ τὸν κάνουν νὰ περιμένει καὶ νὰ ἐμπιστεύεται, ἀκόμα καὶ νὰ χαίρεται ἐκδηλωτικά, ὅταν νομίζει ὅτι βρῆκε αὐτὸ ποὺ ἤθελε καὶ ἀνέμενε. Ἄλλες στιγμές βρίσκονται οἱ ἐπιτήδειοι εἴτε νὰ τὸν παραπλανήσουν, εἴτε νὰ τὸν πείσουν. Ὁ τραγέλαφος τῆς ζωῆς μας βρίσκει ἀπολυτα ἀντικρισμα στὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Ἀπὸ τὸν ἔπαινο στὴν ἀπαίτηση. Θὰ ἦταν μεγαλύτερη ἡ χαρὰ τῶν Ἰσραηλιτῶν, ἂν ἤξεραν ὅτι ἀμέτρητες στοὺς αἰώνες ὑποδοχὲς θὰ ὑπήρχαν καὶ ἐπισης ἀμέτρητοι οἱ Γογλοθάδες. Μιμητές τους θὰ ὑπάρχουν, ὅσο θὰ ὑπάρχουν συμφέροντα. Θὰ ἐπαναλαμβάνονται τὰ «ὡσαννά», καὶ θὰ συναντώνται μὲ τὰ «σταύρωσον». Ἡ ἐπιπολαιότητα εἶναι αὐτὴ ποὺ μᾶς χαρακτηρίζει σὰν ἄτομα καὶ σύνολα. Εὔκολα στρώνουμε τὰ ροῦχα τῶν παρακλήσεων, ἄνετα φωνάζουμε στὶς προσευχές μας. Οἱ ἰαχές τοῦ σήμερα, γίνονται κραυγὲς τοῦ αὔριο. Ὅταν ἀντιληφθοῦμε ὅτι κακῶς λερώθηκαν σ ἕνα ὀνάριο, ἐκπληρώνοντας ἔτσι σχετικὴ προφητεία τῆς Π. Διαθήκης. Κι ὁ θρόνος πρὸς τὸν ὁποῖο σπεύδει νὰ ἐγκατασταθεῖ εἶναι ὁ σταυρός. Εἶναι πολὺ χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης συνδέει τὴ δόξα μὲ τὸ σταυρὸ. κι ὅταν λέγει ὅτι «ἐδοξάσθη» ὁ Ἰησοῦς, ἐννοεῖ ὅτι σταυρώθηκε καὶ διὰ τοῦ σταυροῦ ὁδηγήθηκε στὸ θρίαμβο τῆς Ἀναστάσεως. Ὁ σταυρὸς ὅμως τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα σημαντικὸ γεγονὸς τοῦ παρελθόντος ποὺ τέμνει σὰν ὁρόσημο τὴν Ἱστορία. Εἶναι ἕνα γεγονὸς συνεχῶς παρὸν μέσα στὸν κόσμο ποὺ φανερώνει τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. εἶναι ἡ μεγαλειώδης ἀποκάλυψη τῆς θείας στοργῆς καὶ τὸ ἀποκορύφωμα τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ λύτρωση τῆς ἀνθρωπότητας. Μπροστὰ στὸ σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ προσκαλεῖται ὁ κάθε ἄνθρωπος νὰ πάρει θέση. διότι ἀδιάφορος δὲν μπορεῖ νὰ μείνει κανείς. Ἡ ἄρνηση τῆς λυτρωτικῆς προσφορᾶς τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἀπόρριψη τοῦ «λύτρου» ποὺ προσφέρει γιὰ τὴν ἐξαγορὰ τῆς αἰχμάλωτης ἀνθρωπότητας, θὰ σήμαινε ἀσύγγνωστη ἄγνοια γιὰ τὴν τραγικὴ κατάσταση φθορᾶς καὶ θανάτου στὴν ὁποία βρίσκεται ὁ ἄνθρωπος, θὰ σήμαινε φαρισαϊκὴ ἔπαρση γιὰ τὴν ἀξία τῶν ἔργων καὶ τῆς ζωῆς μας, θὰ σήμαινε τέλος ἀχάριστη διάθεση ἔναντι τῆς θυσιαζόμενης ἀγάπης. Ἡ εὐαγγελικὴ αὐτὴ περικοπή, ποὺ ἀποτελεῖ ἕνα προανάκρουσμα τῆς ἱστορίας τοῦ πάθους ἀλλὰ καὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, μᾶς καλεῖ νὰ πάρουμε θέση μὲ ὅλη τὴν ὕπαρξή μας ἔναντί του ζωηφόρου σταυροῦ. Ἀπὸ τὸ ἂν τοποθετηθεῖ κανεὶς ὅπως ὁ Ἰούδας ἢ ὅπως ἡ Μαρία, ὅπως οἱ φαρισαῖοι ἢ ὅπως οἱ μαθητές, θὰ ἐξαρτηθεῖ ὁ θάνατος ἢ ἡ ζωή του. τὰ ροῦχα ποὺ Τοῦ στρώσαμε, ὅτι δὲν ἐπρεπε νὰ χάσουμε τὸν χρόνο μας ἀναμένοντάς Τον στὰ κράσπεδα τῆς ζωῆς μας, τότε ὅλα τ ἀποσύρουμε καὶ γιὰ ὅλα μετανιώνουμε. Ὁ Χριστός δὲν κάνει τὴν ἐπιθυμίες μας κάποιες φορές, γι αὐτὸ καὶ παίρνουμε τὸν χρόνο πίσω καὶ τὸν κάνουμε ἀποδοκιμασία, ἀπόρριψη, ἀμφισβήτηση. Δὲν καταλαβαίνουμε ὅτι τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας ἤθελε νὰ σπάσει ὁ Ἰησοῦς. Ὅταν τὰ καταφέρουμε, μὲ τὴν ἀλλαγὴ καὶ μετάνοια, τότε ὑγεία θὰ ἔχουμε καὶ ἐπιτυχίες στὴν ζωή μας. Ἐλεύθεροι θὰ λύνουμε μὲ εὐκολία τὰ ἀναπόφευκτα προβλήματα. Διαβάσαμε λάθος τὸν ἐρχομὸ Του καὶ τὸν σκοπό Του, γι αὐτὸ καὶ στὶς ἐξετάσεις μας μείναμε πίσω. Ἐπαναλαμβάνονται τὰ ἱστορικὰ (κατὰ τ ἄλλα) γεγονότα μέσα στὴν λειτουργικὴ συνήθεια τῆς Ἐκκλησία ὄχι ὠς ἀναμνηστικά, ἀλλ ὡς διδακτικά. Νὰ εἴμαστε ὑπεύθυνοι γιὰ τὶς πράξεις μας καὶ λογικοὶ γιὰ τὶς ἀντιδράσεις μας. Ὅταν ζοῦμε μὲ σοβαρότητα καὶ ὑπευθυνότητα δὲν θὰ μᾶς ἐκθέτουν τὰ πεπραγμένα μας, ἀντιθετα θὰ μᾶς ἐπιβραβεύουν. 4 5

5 Τό αἰσιόδοξο μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ἰωάννη Καραβιδόπουλου, Ὁμότ. Καθηγητὴ Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. «Τ ὴν ἴδια ἐκείνη μέρα, δηλαδὴ τὴν πρώτη μέρα μετὰ τὸ Σάββατο, ὅταν βράδιασε κι ἐνῶ οἱ μαθητὲς ἦταν συγκεντρωμένοι κάπου μὲ κλειστὲς τὶς πόρτες, ἐπειδὴ φοβοῦνταν τὶς ἰουδαϊκὲς ἀρχές, ἦρθε ὁ Ἰησοῦς, στάθηκε στὴ μέση καὶ τοὺς λέει: «Εἰρήνη σ' ἐσάς». Κι ὅταν τὸ εἶπε αὐτό, τοὺς ἔδειξε τὰ χέρια καὶ τὴν πλευρά του. Οἱ μαθητὲς χάρηκαν ποὺ εἶδαν τὸν Κύριο. Ὁ Ἰησοῦς τοὺς εἶπε πάλι: «Εἰρήνη σ' ἐσάς! Ὅπως ὁ Πατέρας ἔστειλε ἐμένα, ἔτσι στέλνω κι ἐγὼ ἐσάς».ἔπειτα ἀπὸ τὰ λόγια αὐτά, φύσηξε στὰ πρόσωπά τους καὶ τοὺς λέει: «Λάβετε Πνεῦμα Ἅγιο. Σὲ ὅποιους συγχωρήσετε τὶς ἁμαρτίες, θὰ τοὺς εἶναι συγχωρημένες σὲ ὅποιους τὶς κρατήσετε ἀσυγχώρητες, θὰ κρατηθοῦν ἔτσι». Ο Θωμὰς ὅμως, ἕνας ἀπὸ τοὺς δώδεκα μαθητές, ποὺ λεγόταν Δίδυμος, δὲν ἦταν μαζί τους ὅταν ἦρθε ὁ Ἰησοῦς. Τοῦ ἔλεγαν λοιπὸν οἱ ἄλλοι μαθητές: «Εἴδαμε τὸν Κύριο μὲ τὰ μάτια μας». Αὐτὸς ὅμως τοὺς εἶπε: «Ἐγὼ ἂν δὲν δῶ στὰ χέρια τοῦ τὰ σημάδια ἀπὸ τὰ καρφιά, κι ἂν δὲ βάλω τὸ δάχτυλό μου στὰ σημάδια ἀπὸ τὰ καρφιά, καὶ δὲ βάλω τὸ χέρι μου στὴ λογχισμένη πλευρά του, δὲ θὰ πιστέψω». Ὀχτὼ μέρες ἀργότερα οἱ μαθητὲς ἦταν πάλι μέσα στὸ σπίτι, μαζί τους κι ὁ Θωμάς. 'Ἔρχεται λοιπὸν ὁ Ἰησοῦς, ἐνῶ οἱ πόρτες ἦταν κλειστές, στάθηκε στὴ μέση καὶ εἶπε: «Εἰρήνη σ' ἐσάς». Ἔπειτα λέει στὸ Θωμά: «Φέρε ἐσὺ τὸ δάχτυλό σου ἐδῶ καὶ δὲς τὰ χέρια μου, φέρε καὶ τὸ χέρι σου καὶ βάλ' το στὴν πλευρά μου. Μὴν ἀμφιβάλλεις καὶ πίστεψε». Ο Θωμὰς τότε τοῦ ἀποκρίθηκε: «Εἶσαι ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Τοῦ λέει τότε ὁ Ἰησοῦς: «Πείστηκες ἐπειδὴ μὲ εἶδες μὲ τὰ μάτια σου μακάριοι ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν χωρὶς νὰ μ' ἔχουν δεῖ!» Ο Ἰησοῦς ἔκανε βέβαια καὶ πολλὰ ἄλλα θαύματα μπροστὰ στοὺς μαθητές του, ποὺ δὲν εἶναι γραμμένα σ' αὐτὸ ἐδῶ το βιβλίο. Αὐτὰ ὅμως γράφτηκαν γιὰ νὰ πιστέψετε πὼς ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ πιστεύοντας νὰ ἔχετε δὶ' αὐτοῦ τὴ ζωὴ» (Ἴωαν. 20, 19-31). Ἡ διήγηση αὐτὴ ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιο ἀναφέρει μιὰ ἀπὸ τὶς ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ στοὺς μαθητές του. Τὸ γεγονὸς τῆς ἀναστάσεως καθ ἑαυτό, ἐπειδὴ ὑπερβαίνει τὰ ὅρια τοῦ ἱστορικοϋ γεγονότος, δὲν περιγράφεται ἀπὸ κανένα εὐαγγελιστή. Ὅλες οἱ σχετικὲς εὐαγγελικὲς διηγήσεις ἀναφέρουν τοὺς μάρτυρες ποὺ εἶδαν τὸν Ἀναστημένο Χριστὸ ἢ ποὺ ἐπισκέφθηκαν τὸν κενὸ τάφο. Κι αὐτὸ γιατί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ - ἂν καὶ τεράστιας σπουδαιότητας γεγονὸς - δὲν ἐμπίπτει στὰ στενὰ πλαίσια τῶν ἱστορικὰ διαπιστουμένων γεγονότων, ἀλλὰ στηρίζεται στὴν ἐμπειρία καὶ τὸ βίωμα τοῦ πιστοῦ. Προϋποθέτει ὄχι τὴν ἀπόδειξη ἢ τὴν ἱστορικὴ ἔρευνα ἀλλὰ τὴν πίστη στὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ποὺ κατανικᾶ τὸ θάνατο καὶ στὴν ἀγάπη του μὲ τὴν ὁποία ὑπόσχεται τὴν ἴδια τύχη στοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐλπίζουν καὶ «προσδοκοῦν ἀνάστασιν νεκρῶν». 'Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, γιὰ τὴν ὁποία μαρτυροῦν ὄχι μόνον οἱ διηγήσεις τῶν εὐαγγελίων ποὺ ἀναφέραμε προηγουμένως ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρό το πρωτοχριστιανικὸ κήρυγμα, εἶναι τὸ πλήρωμα τῆς δυναμικῆς ἐπεμβάσεως τοῦ Θεοῦ μέσα στὸν κόσμο ποὺ ἀρχίζει μὲ τὴν ἐκ Παρθένου γέννηση τοῦ Χριστοῦ καὶ τελειώνει μὲ τὸν σταυρό, γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ στὸ θρίαμβο τῆς νίκης κατὰ τοῦ θανάτου. Ἡ δυναμικὴ αὐτὴ ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ σημαίνει τὴ νίκη ἐπὶ τῆς φθορᾶς, ὥστε νὰ δοθεῖ στοὺς ἀνθρώπους ἡ ἀφθαρσία. τὴν κατάργηση τοῦ θανάτου, ὥστε νὰ δωρηθεῖ στοὺς ἀνθρώπους ἡ ζωὴ. τὴν κατάλυση τοῦ φόβου καὶ τῆς ἀπογνώσεως μπροστὰ στὸ μηδὲν καὶ στὸ κενό, ὥστε νὰ ἀνθίσει στὶς ψυχὲς ὅλων ἡ ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Ἢ ἐμφάνιση τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ κατὰ τὴν ἡμέρα ἐκείνη τοῦ συνταρακτικοῦ γεγονότος, κατὰ τὴν πρώτη δηλ. χριστιανικὴ Κυριακή, σκόρπισε τὴ χαρὰ στοὺς ἀπογοητευμένους καὶ φοβισμένους μαθητές. «Οἱ μαθητὲς χάρηκαν ποὺ εἶδαν τὸν Κύριο», σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής. Ἀπὸ τὴν ὁμάδα ὅμως τῶν μαθητῶν λείπει ὁ Θωμάς, ὁ γνωστὸς καὶ μὲ τὴν ἑλληνικὴ ὀνομασία Δίδυμος. Στὸν ἐνθουσιασμὸ τῶν ὑπολοίπων μαθητῶν ὅτι εἶδαν τὸν Κύριον, ἐκεῖνος προβάλλει ἀμφιβολία καὶ σκεπτικι σμό: «Ἐγὼ ἂν δὲν δῶ στὰ χέρια τοῦ τὰ σημάδια ἀπὸ τὰ καρφιά, κι ἂν δὲ βάλω τὸ δάχτυλό μου στὰ σημάδια ἀπὸ τὰ καρφιά, καὶ δὲν βάλω τὸ χέρι μου στὴ λογχισμένη πλευρά του, δὲ θὰ πιστέψω». Εἶναι ἄξιο ὑπογραμμίσεως τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Χριστὸς δέχεται τὶς ἀμφιβολίες τοῦ Θωμά. Δὲν τὸν ἐπικρίνει ἂλλ ἀπεναντίας τοῦ δίνει τὴ δυνατότητα νὰ διαπιστώσει ὁ ἴδιος ὅτι ἔχει ἐνώπιόν του τὸν Ἀναστημένο Χριστό. Σ ὅποιον ἔχει καλοπροάιρετες ἀμφιβολίες δίνεται ἡ δυνατότητα προσωπικῆς ἐμπειρίας.. Ὁ Θωμὰς ἐκπροσωπεῖ μὲ τὴ στάση του τοὺς ἀνθρώπους ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ στηρίξουν τὴν πίστη τους στὴν βεβαιότητα τῶν ἁπτῶν ἀποδείξεων, στὴν ἰστορικὴ ἐξακρίβωση, στὸ πείραμα, στὴν αὐτοψία. Πρόκειται γιὰ μιὰ πολὺ ἀνθρώπινη στάση καὶ δικαιολογημένη ἀπαίτηση, ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος παρέχει εὐκαιρίες προσωπικῆς βιωματικῆς ἐμπειρίας, ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ εἶναι ἀνοικτὸς στὸ θαῦμα. Ὃ Ἀναστημένος Χριστὸς ποὺ σὲ ὀκτὼ μέρες, τὴν ἑπομένη δηλ. Κυριακή, ξαναεμφανίζεται στοὺς μαθητές, μεταξύ των ὁποίων βρίσκεται καὶ ὁ Θωμάς, τὸν καλεῖ μὲν νὰ διαπιστώσει ἰδιοχείρως καὶ αὐτοπροσώπως τὴν ταυτότητα τοῦ ἀναστημένου σώματός του, μακαρίζει ὅμως τὶς ἐπερχόμενες γενεὲς ποὺ θὰ πιστεύσουν χωρὶς νὰ ἰδοῦν: «Πείστηκες ἐπειδὴ μὲ εἶδες μὲ τὰ μάτια σου. μακάριοι ἐκεῖνοι ποὺ πιστεύουν χωρὶς νὰ μ' ἔχουν δεῖ!» Ὃ Θωμάς, πρὶν ἀκόμη ψηλαφήσει τὸν Χριστὸ ξεσπᾶ στὴν ἑξῆς ὁμολογία πίστεως: «ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Κενὸ Μνημεῖο, καινὸ μήνυμα Σαν θεία ἐαρινὴ πνοὴ ἀναδύεται λυτρωτικὰ μέσα ἀπὸ τὸ κενὸ Μνημεῖο τοῦ Ἰησοῦ τὸ πανανθρώπινο μήνυμα της ἀγάπης. Ἔρχεται νὰ θυμίσει στὸν σημερινὸ ἀνθρωπο τὴν πραγματικὴ ἔννοια τῆς θυσίας τοῦ Θεανθρώπου, Ἐκείνου ποὺ βάδισε ἤρεμος, ἀναμάρτητος καὶ ἀνυπέρβλητος στὸ ἑκούσιο Πάθος Του. Ἐκείνου ποὺ δέχθηκε τὸν χλευασμὸ τοῦ ὄχλου καὶ τὴν λόγχη τοῦ στρατιώτη, ὅλα ἀποδείξεις τῆς ἀνθρώπινης ἀχαριστίας. Ὅλα γιὰ χάρη της ἀπολύτρωσης τοῦ Γένους των ἀνθρώπων. «Δεῦτε λάβετε Φῶς» θὰ ἀκούσουμε τὸν ἱερὸ ὑμνωδὸ καὶ οἱ ἀναμμένες λαμπάδες θὰ εἶναι ἔτοιμες νὰ μεταλαμπαδεύσουν τὸ φῶς τῆς ἀληθινῆς ἀγάπης σ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Θὰ καλέσουν γιὰ νὰ τὸ χαρίσουν καὶ σ ἐκείνους ποὺ παραπαίουν ἀναμεσα στὴν πίστη καὶ τὴν ἀμφιβολία, μεταξὺ της ἀβύσσου τῆς ἄγνοιας καὶ τῆς φανταχτερῆς πλάνης. Ἡ τοῦ Χριστοῦ Ἀνάσταση εἶναι τὸ ἀνθρωποσωτήριο γεγονὸς ποὺ γεμίζει τὰ μάτια δάκρυα καὶ τὴν ψυχὴ αἰσθήματα εὐφροσύνης. Δύο σημεῖα κάνουν ἐντύπωση σ αὐτὴν τὴν ὁμολογία: α) Δὲν ἐπισημαίνει ἁπλῶς ὁ Θωμὰς τὴν ταυτότητα τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ μὲ τὸν προαναστάσιμο Ἰησοῦ, ἀλλὰ καὶ ἀναγνωρίζει τὴ θεότητά του. Καὶ β) ἡ ἀναγνώριση αὐτὴ δὲν εἶναι γενικῆς φύσεως, ἀλλ ἔχει τὸν χαρακτήρα τῆς προσωπικῆς σχέσεως καὶ τῆς ὑπαρξιακῆς τοποθετήσεως: «Ὃ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου». Ἡ Ἀνασταση τοῦ Χριστοῦ ἔχει σημασία ὄχι σὰν ἀνεξάρτητο ἀπὸ ἐμᾶς γεγονὸς τῆς νίκης τοῦ Θεοῦ κατὰ τῶν δυνάμεων τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου, ἀλλὰ σὰν γεγονὸς ποὺ σχετίζεται ἄμεσα μὲ τὴν ὕπαρξη τοῦ κάθε ἀνθρώπου, μὲ τὴν ἀλλαγὴ τῆς ζωῆς του, μὲ τὴν κατανίκηση τῶν φόβων τοῦ μπροστὰ στὸ τρομακτικὸ φάσμα τοῦ θανάτου, μὲ τὸ ἄνθισμα τῆς ἐλπίδας γιὰ μιὰ καινούργια καὶ ἀτελείωτη ζωή. Ἡ περικοπὴ τελειώνει μὲ τὰ ἀκόλουθα λόγια τοῦ εὐαγγελιστῆ: «Ὁ Ἰησοῦς ἔκανε βέβαια καὶ πολλὰ ἄλλα θαύματα μπροστὰ στοὺς μαθητές του, ποὺ δὲν εἶναι γραμμένα σ' αὐτὸ ἐδῶ το βιβλίο. Αὐτὰ ὅμως γράφτηκαν γιὰ νὰ πιστέψετε πὼς ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ πιστεύοντας νὰ ἔχετε δὶ' αὐτοῦ τὴ ζωή». Τὰ λόγια αὐτὰ θέλουν νὰ ποῦν ὅτι δὲν ὑστεροῦν οἱ κατοπινὲς γενεὲς σὲ σχέση μὲ τὴ γενεὰ τῶν μαθητῶν ποὺ εἶδαν τὸν Κύριον, γιατί ἔχουν τὸν γραπτὸ λόγο τοῦ Κυρίου, καὶ τὰ «σημεῖα» (θαύματά) του, ποὺ ἱστοροῦν τὰ εὐαγγέλια. Ἡ πίστη στὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος διὰ τοῦ εὐαγγελίου καὶ τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πάντα παρὼν στὸν κόσμο, στὸν σταυρωμένο ἀλλὰ καὶ ἀναστημένο Χριστό, εἶναι ὁ μόνος σωστὸς δρόμος πρὸς τὴ ζωὴ τὴν ἀληθινή, πρὸς τὴ μεταμόρφωση τοῦ φόβου τοῦ θανάτου σὲ ἐλπίδα ἀναστάσεως. Τὸ μήνυμα τῆς σημερινῆς διηγήσεως εἶναι ἀσφαλῶς ἕνα μήνυμα ζωῆς, χαρᾶς καὶ αἰσιοδοξίας. ζωῆς, γιατί ὁ Χριστὸς «θανάτω θάνατον πατήσας» ἀνέστη ἐκ νεκρῶν καὶ χάρισε στοὺς ἀνθρώπους τὴ ζωὴ. χαρᾶς, γιατί μετέβαλε τὴν κατήφεια καὶ τὴν ἀγωνία τοῦ θανάτου σὲ παγκόσμια ἐλπίδα ἀναστάσεως. κι αἰσιοδοξίας, γιατί διετράνωσε τὴ δύναμη τοῦ Θεοῦ ἐπάνω στὶς καταστροφικὲς δυνάμεις τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Ὁ κουρασμένος, ἄνθρωπος κάθε φορὰ ποὺ παρακολουθεῖ τὸ θεῖο δράμα, προσβλέπει στὸν καταλύτη τοῦ θανάτου μὲ ἀνανεωμένη τὴν ἐλπίδα. Τὰ σεπτὰ πάθη τοῦ γλυκύτατου Ναζωραίου εἶναι ἐκούσια θυσιαστικὴ θεϊκὴ προσφορὰ καὶ ταυτόχρονο λυτρωτικὴ ἐξιλέωση τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ συμβολικὴ αὐτὴ ἱερουργία γίνεται στὴν πιὸ ὄμορφη ὥρα τῆς φύσης, τότε ποὺ τὸ μυρίπνοο ἄρωμα τῶν λουλουδιῶν της ἀναμειγνύεται μὲ τὸ ἀληθινό, πάναγνο αἴσθημα τῆς ἀγάπης. Ποιητής, προσφέρων καὶ προσφερόμενος, ὁ Ἰησοῦς. Ἂν καὶ τὸ κενὸ μνημεῖο χαρίζει τὸ καινὸ μήνυμα τῆς δικαίωσης καὶ τῆς ἀπελευθέρωσης ἀπὸ δεσμὰ θανάτου, οἱ περισσότεροι μένουν σταθεροὶ καὶ περιχαρακωμένοι στὰ πλαίσια ἑνὸς παράφορου ἐγωϊσμοῦ καὶ τῆς ἀπροσχημάτιστης ἀπληστίας τους, ἐθελούσια δοῦλοι μιᾶς ρευστῆς -καὶ προκλητικὰ συμβιβασμένης μὲ τὴν κάθε λογῆς νέκρωση- κοινωνίας. Τὸ παραδειγμα τοῦ Κυρίου μας εἶναι μοναδικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο καὶ ἡ Ἔγερσή Του μέχρι σήμερα, δὲν εἶναι ἁπλὰ ἱστορικὸ γεγονός, οὔτε ἐπετειακὴ εὐκαιρία νὰ ἀνανεώσουμε τὴν χριστιανορθόδοξη ταυτότητά μας, ἀλλὰ ἔναυσμα νὰ ἀπασφαλίσουμε τὴν διπλοκλειδωμένη μὲ τὸ κλειδὶ τοῦ ἐγωϊσμοῦ καρδιὰ μας καὶ νὰ ἀντικρύσουμε τὴν Ἱερουσαλήμ, ἐκεῖ ποὺ ἐκπορεύεται τὸ ἀνέσπερο φῶς τῆς ζωῆς, ὡς παράκληση νὰ φωτίζει τὰ σκοτάδια μας. Ἔτσι ὁ ἀνθρωπος θὰ ἀναστηθεῖ, ὅταν ἔχει πεθάνει. Ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος θὰ ζήσει πλέον εἰρηνικὰ σ ὅλη τὴν κτίση ποὺ εἶναι τὸ χάρισμά του καὶ τὸ κέρδος του. 5

6 ἀπόψεις Μιὰ συνάντηση ποὺ ἄργησε 525 χρόνια Π ρὶν λίγες ἡμέρες συμπληρώθηκε μισὸς αἰώνας ἀπὸ τὴ Πρώτη Συνάντηση Πάπα καὶ Πατριάρχη στὰ Ἱεροσόλυμα στὶς 5 καὶ 6 Ἰανουαρίου Ἡ τελευταία συνάντηση τῶν Πρωθιεραρχῶν τῆς λατινικῆς Δύσης καὶ τῆς ἑλληνικῆς Ἀνατολῆς, συνέβη πρὶν 525 χρόνια στὴ Φλωρεντία, μεταξύ τοῦ Πάπα τῆς Ρώμης Εὐγενίου Δ καὶ τοῦ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ἰωσὴφ Β. Τότε δυστυχῶς οἱ ἄστοχοι χειρισμοὶ τῶν θεμάτων ποὺ χώριζαν τὰ δύο ἱστορικὰ κέντρα τῆς Χριστιανοσύνης, στερέωσαν τὴν μεταξύ τους «ἀκοινωνησία». Στον 20ο αἰώνα συμβαίνουν δύο τραγικότατες παγκόσμιες ἀναμετρήσεις (1914, 1939) ποὺ τελικὰ ἀνάγκασαν τοὺς συμπλεκόμενους νὰ ἀναζητήσουν σὲ θεσμοὺς τὴν εἰρηνικὴ διευθέτηση τῶν διαφορῶν τους. Αὐτὸ εἶχε ἐπιπτώσεις καὶ στὸν χριστιανικὸ κόσμο ποὺ ἄρχισε νὰ ἀντιλαμβάνεται πόσο ἀλληλέγγυος εἴναι ὅταν προσεύχεται μὲ τὸ ἴδιο «Πάτερ ἡμῶν», λατρεύει τὸν ἴδιο Χριστό, διαβάζει τὶς ἴδιες Γραφές, ἀποδέχεται τὶς ἴδιες ἀποστολικὲς διδαχὲς καὶ παραδόσεις, ἔχουν κοινοὺς Πατέρες ὡς διδασκάλους καὶ μία χιλιόχρονη Ἱστορία κοινή. Ἔτσι, ξεκίνησε μέσα ἀπὸ τὰ σπλάχνα τῆς Χριστιανοσύνης ἡ ὁμόθυμη ἐπιθυμία ἐπανασυναντήσεως τῶν χριστιανῶν ποὺ κλήθηκε Οἰκουμενικὴ Κίνηση ποὺ συκοφαντεῖται ἀπὸ φανατικούς ὡς «Παναίρεση»! Κατὰ τὴν περίοδο τῆς β χιλιετίας τῆς Ἐκκλησίας οἱ σχέσεις μεταξύ των Ἐκκλησιῶν τῆς Ρώμης καὶ τῆς Κωνσταντινουπόλεως ποὺ ἐκπροσωποῦσαν τὴν ἀρχαία Ἐκκλησία εἶχαν φορτιστεῖ ἀρνητικὰ ἀπὸ γεγονότα καὶ καὶ ὀξύτατους ἀντιρρητικούς ἀντιλόγους. Γιὰ νὰ ἐπανέλθει τὸ κλίμα συμφιλιώσεως Κ άποιος σοφὸς εἶπε «ἂν κλείσεις τὴν πόρτα σου σὲ κάθε πλάνη, στὸ τέλος θὰ μείνει ἀπέξω καὶ ἡ ἀλήθεια». Πράγματι, ἦταν ἕνα δύσκολο συνέδριο, ἦταν ἕνα μετέωρο βῆμα. Γνωρίζαμε ἀπὸ πρὶν ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶχε νὰ ὠφεληθεῖ τίποτε. Ἡ Ἀριστερὰ θὰ ἔφτιαχνε τὸ προφίλ της. Κάποιοι μᾶς εἶπαν «θὰ ρίξετε νερὸ στὸν μύλο τους». Σεβαστὸς ἀδελφός, δημόσια, μᾶς... συλλυπήθηκε! Ὅμως ἡ ἀκαδημαϊκὴ θεολογικὴ κοινότητα τοῦ ΑΠΘ καὶ ὁ πρόεδρος τοῦ Τμήματος Θεολογίας καθηγητὴς Σταμούλης ἀποτελοῦσαν ἐγγύηση σοβαρότητος τοῦ ἐγχειρήματος. καὶ τὸ συνέδριο ἄρχισε. Τὸ ἀρχικὸ μούδιασμα ἔδωσε τὴ θέση του σὲ εἰλικρινεῖς διαλόγους, ἐπιτηδευμένους στὴν αἴθουσα, πιὸ χαλαροὺς στὰ διαλείμματα καὶ «ἐξομολογητικοὺς» στὰ κοινὰ γεύματα. Οἱ ἐκπρόσωποι τῶν δύο ἀριστερῶν κομμάτων μᾶλλον δὲν περίμεναν αὐτὴ τὴν ἀμεσότητα καὶ τὴν ἄνετη παραδοχὴ τῶν δεδομένων. Ἕνας ἡλικιωμένος ἀκροατὴς ἀπηύθηνε τὴ σκληρότερη ἐρώτηση, «ποιὰ εἶναι τὰ παράπονα τῆς Ἀριστερᾶς ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία;». Κι ὁ διάλογος ἄνοιξε. Ποιὲς ἦταν διαχρονικὰ οἱ σχέσεις τῶν δύο χώρων; Τί σημαίνει δημόσιος χῶρος καὶ πῶς πρέπει νὰ γίνεται ἡ διαχείριση τῶν συμβόλων; Ποιὰ εἶναι ἡ ἀλήθεια γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ περιουσία; ἐπιβάλλονταν ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες ἀπὸ φωτισμένους καὶ τολμηροὺς ταγοὺς ποὺ ἔχουν συνειδητοποιήσει τὴ κοινὴ κληρονομιὰ καὶ τὸ κοινὸ χρέος τους νὰ στηρίξουν τὴν ἐπανάκτηση τῆς ἀδελφότητας μέσα στὴ μία Ἐκκλησία. Αὐτὸ θὰ ἀσκήσει καὶ ἀγαθοποιὸ ἐπίδραση ἀπὸ τὴ Χριστιανοσύνη σὲ ὅλη τὴν Οἰκουμένη. Τὰ πρόσωπα ποὺ συνυπῆρξαν τὴν κατάλληλη στιγμὴ καὶ ἦταν ὁ Ἄγγελος Ρονκάλλι, (Ἰωάννης ΚΓ ), ποὺ θήτευσε πολλὰ χρόνια στὸ χῶρο τῆς Ὀρθοδοξίας,ὁ Ἀθηναγόρας Σπύρου, ποὺ συμπύκνωσε ἐκκλησιαστικὲς ἐμπειρίες ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα, τὶς Η.Π.Α. καὶ τὸ Φανάρι. Τέλος ἐκλέγεται καὶ ὁ Ἰωάννης Μοντίνι (Παῦλος Στ ), ποὺ ἔζησε τοὺς ἐπικίνδυνους κλονισμοὺς ἐκ τῆς «διαγνώμης» τῶν Συνοδικῶν τῆς Β Βατικανῆς Συνόδου καὶ θέλησε νὰ ἀναβαπτίσει τὸ ἀποστολικὸ διακόνημά του ὡς «Πρώτου» στὸ πνεῦμα τῆς Πεντηκοστῆς. Στίς 21 Σεπτεμβρίου 1963 γνωστοποίησε τὴν ἀπόφαση γιὰ προσκύνημα στοὺς Ἁγίους Τόπους καὶ ἡ εἴδηση ἔκανε τὸν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα νὰ δηλώσει πώς: «Ἂν ὁ Πάπας μᾶς ἀναγγείλει ἐπίσημα τὴν ἀπόφασή του, θὰ προκληθεῖ ζωηρό το ἐνδιαφέρον μας γιά αὐτήν». Στὶς 6 Δεκεμβρίου ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Νικολάου στὸ Τζιμπαλὶ συμπληρώνει τὴν ἀρχικὴ δήλωσή του: «Πὼς ἔργο τῆς Θείας Προνοίας θὰ ἦταν ἂν προσκαλοῦντο νὰ συμμετέχουν καὶ ὅλοι οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ἐκκλησιῶν καὶ μὲ πνεῦμα συντριβῆς γονυπετοῦντες ἀπὸ κοινοῦ νὰ ἀνοίξουν τὸν δρόμο πρὸς τὴν συμφιλίωση». Στήν καρδιὰ τοῦ Ἀθηναγόρα ἡ μεγάλη ποιμαντικὴ ἐμπειρία ἔχει ἀποστάξει ἕνα «βίωμα ἑνότητας» ποὺ προοδευτικὰ ἔγινε καὶ ὁμόφωνα ἀποδεκτὸ ἀπὸ την Β Πανορθόδοξη Διάσκεψη (26-30/9/1963)γιὰ ἕνα Διάλογο «ἐπὶ ἴσοις ὅροις», ποὺ θὰ ἄνοιγε τὴν προοπτικὴ ἐπανασυναντήσεως τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Νέας Ρώμης. Αὐτὸ μεταφέρθηκε στὸ Βατικανὸ καὶ ὁ καρδινάλιος Μπέα ζήτησε τὴν γνώμη τοῦ Πάπα. Ἔτσι στὶς 9 Δεκεμβρίου ὁ Μπέα γράφει γράμμα στὸν Πατριάρχη καὶ τὸ στέλνει στὸ Φανάρι μὲ τὸν μακαριστὸ π. Πέτρο Ντυπρὲ ὁ ὁποῖος διευκρίνησε πὼς λόγῳ τῆς συντομίας τοῦ προσκυνήματος ὁ Πάπας θὰ συναντηθεῖ μόνον κατὰ τὴν τάξη μὲ τὸν Ἱεροσολύμων Βενέδικτο καὶ μὲ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη ὡς Προκαθήμενον τῶν Ὀρθοδόξων. Τὸ Φανάρι γνωστοποιεῖ τὴν πρόταση τῆς Ρώμης στὰ λοιπὰ Πατριαρχεῖα καὶ στὶς Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες καὶ ἡ πλειονότητά τους συμφωνεῖ μὲ δημόσιες δηλώσεις. Μόνον δύο τοπικὲς Ἐκκλησίες ἀντιστέκονται. Ἡ Ρωσικὴ καὶ ἡ Ἑλλαδικὴ γιὰ διαφορετικοὺς ἡ κάθε μία λόγους. Ἡ Ρωσικὴ βρίσκεται ὑπὸ σοβιετικὸ ἔλεγχο καὶ ἀπὸ τὸ 1948 διεκδικεῖ «πληθυσμιακὸ» πρωτεῖο γιὰ νὰ ἡγηθεῖ τῆς Ὀρθοδοξίας συνιστώντας μιὰ «Ὀρθόδοξη Κόμιντερ» καὶ ἡ Ἑλλαδικὴ, γιατί ἔχει βραχυκυκλωθεῖ ἀπὸ φανατικοὺς «Ἡρακλεῖδες τῆς Ὀρθοδοξίας»! Τὰ Χριστούγεννα τοῦ 1963 μετὰ ἀπὸ αἰῶνες ἀνταλλάσονται οἱ πρῶτες ἐγκάρδιες εὐχὲς μεταξὺ Πάπα καὶ Πατριάρχη καὶ στὶς 27 Δεκεμβρίου τὸ Φανάρι ἀποστέλλει στὸ Βατικανὸ ἐκπροσώπους γιὰ τὴν ἀπὸ κοινοῦ ὀργάνωση τῆς «Συναντήσεως». Ἡ Ἄγκυρα ὅμως δὲν ἔδωσε διαβατήριο στὸν Ἡλιουπόλεως Μελίτωνα γιατί βλέπει μὲ προκατάληψη κάθε κίνηση ἑνότητας τῆς Χριστιανοσύνης. Μετέβη μόνος ὁ Θυατείρων Ἀθηναγόρας καὶ διαβεβαίωσε τὸν Πάπα γιὰ τὴν κοινὴ ἐπιθυμία τῆς συναντήσεως, κάτι ποὺ ὁ Πάπας ἐξετίμησε καὶ εὐχαρίστησε τὸν Πατριάρχη τηλεγραφικὰ καὶ τὸν ἀποκαλεῖ γιὰ πρώτη φορά: «Λίαν ἀγαπητὲ ἐν Χριστῷ ἀδελφέ»! Καὶ ἀκολουθεῖ ἀπὸ τὸ Βατικανὸ καὶ τὸ Φανάρι ἡ ἐπίσημη ἀνακοίνωση γιὰ τὴν μέλλουσα Συνάντηση. Στὶς 4 Ἰανουαρίου 1964 ὁ πάπας Παῦλος Στ φθάνει στὶς 5 μ.μ. στὰ Ἱεροσόλυμα μέσῳ Ἀμμάν τῆς Ἰορδανίας. Προσκυνᾶ τὸν πανάγιο Τάφο καὶ λειτουργεῖ πρὸ τοῦ Ἱεροῦ Κουβουκλίου. Μετὰ ἀνέρχεται στὸν Γολγοθᾶ καὶ ὁ Ἁγιοταφίτης φύλακάς του π. Δανιὴλ τοῦ προσφέρει λαμπάδα ποὺ ἀνάβει καὶ συγκλονισμένος πίπτει πρηνὴς στὸ σημεῖο πήξεως τοῦ Σταυροῦ καὶ προσεύχεται. Ὅταν ἐγείρεται πλησιάζει τὸν π. Δανιήλ, τὸν ἀγκαλιάζει καὶ τοῦ λέγει γαλλικά: «Εὐχαριστῶ, Ἕλληνες,ποὺ φυλάξατε διὰ μέσου τόσων αἰώνων αὐτὸν τὸν γλυκύτερο τόπο τοῦ κόσμου»! Τὴν Κυριακὴ πρὸ τῶν Φώτων, 5 Ἰανουαρίου 1964 φθάνει στὰ Ἱεροσόλυμα μὲ τὴ συνοδεία του μέσῳ Ρόδου καὶ Ἀμμάν καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας. Προσκυνᾶ στὸν Πανάγιο Τάφο καὶ ἀνέρχεται στὸ Πατριαρχεῖο ποὺ τὸν προσφωνεῖ ἐγκάρδια ὁ Πατριάρχης Βενέδικτος. Στὶς 9 μ.μ. μεταβαίνει ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας στὸ κτίριο τῆς παπικῆς ἀντιπροσωπείας, ποὺ βρίσκεται ἐπίσης στὶς πλαγιὲς τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν. Ἐκεῖ τὸν ὑποδέχθηκε μὲ δάκρυα στὰ μάτια ὁ Πάπας Παῦλος Στ! Καὶ οἱ δύο ἀνοίγουν αὐθόρμητα τὶς ἀγκαλιὲς τους καὶ δίνουν τὸν ἐν Χριστῷ ἀσπασμό! Περνοῦν μερικὰ δευτερόλεπτα βαθύτατης συγκινήσεως καὶ κατανύξεως καὶ οἱ παριστάμενοι κλαῖνε καὶ ριγοῦν. Σὲ λίγο οἱ δύο Προκαθήμενοι προχωροῦν πρὸς τὴν ἐπίσημη αἴθουσα ὑποδοχῆς, ὅπου εἶναι τοποθετημένοι δύο ὁμοιόμορφοι καὶ ἰσουψεῖς θρόνοι. Στὴν ἀριστερὴ πλευρὰ κάθισε ὁ Πάπας καὶ πρόσφερε τὴν δεξιὰ τιμητικὴ θέση στον Πατριάρχη. Παρέμειναν ἐκεῖ ἀρχικὰ κεκλεισμένων τῶν θυρῶν μόνοι ἐπὶ 14 λεπτά. Ὅπως μοῦ διηγήθηκε ἀργότερα ὁ Πατριάρχης ὁ Πάπας μὲ ἀγάπη καὶ ταπείνωση ἐξέφρασε τὴν ἀγαλλίασή του γιὰ ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ πρόσθεσε πὼς δὲν πρέπει τὰ θλιβερὰ περιστατικὰ τοῦ Τί ἀποκόμισα ἀπὸ τὸ Συνέδριο τῆς Θεσσαλονίκης «Ἐκκλησία καὶ Ἀριστερὰ» Τοῦ Μητροπολίτη Ἀλεξανδρουπόλεως κ. Ἀνθίμου, ἀπὸ τὸ ἔνθετο τῆς ἐφημερίδας «Δημοκρατία» γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία (2/2/2013, 08:58) Εἰπώθηκαν πολλὰ γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ποὺ ἡ Ἀριστερὰ φάνηκε ὅτι κακῶς τὰ ἀγνοοῦσε. Εἰπώθηκαν πολλὰ γιὰ τὴν Ἀριστερά, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶλλον εἶχε δαιμονοποιήσει. Εἰδικότερα οἱ σύνεδροι ἱεράρχες ἐμφανιστήκαμε ὄχι σὰν μιὰ συμπαγὴς ἀδιαπραγμάτευτη ὁμάδα, ἀλλὰ ὡς ἕνας δημοκρατικὸς χῶρος, ὅπου ἐπιτρέπονται οἱ διαφωνίες, συμπληρώνονται οἱ ἀπόψεις καὶ περιχωροῦνται οἱ ἀντιθέσεις. Τοὺς ξαφνιάσαμε! Εἴχαμε συγκροτημένο λόγο, τεκμηριωμένο, εὐέλικτο, αὐτοκριτικό, ἐλεύθερο καὶ συγκαταβατικό. Δὲν ἐπιτρέψαμε λαϊκισμούς, δὲν χαριστήκαμε στὴ φιλοφρόνηση, δὲν ὑποστείλαμε τὴν ἀλήθειά μας. Ὅμως ἀνοίξαμε ἕναν δρόμο. Ὄχι γιὰ νὰ περπατήσει ἡ Ἀριστερά, τάχα ἀνεβαίνοντας στὴν ἐξουσία, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐπανέλθουν τὰ πράγματα στὴ σωστή τους βάση. Τίποτε δὲν θέλουμε νὰ ξεχάσουμε ἀλλὰ καὶ καμιὰ ἀπὸ τὶς θύμησες δὲν ἀφήνουμε νὰ στοιχειώσει. Ὑπῆρξαν ἀριστεροὶ στὴν αἴθουσα ποὺ ἐξέφρασαν μὲ παρρησία τὴν πίστη τους στὸν Χριστὸ καὶ τὴν ἀγάπη τους στὴν Ἐκκλησία. Ὑπῆρξαν δεσμεύσεις ἐπίσημες. Ὑπῆρξαν θεωρητικὲς κομματικὲς «γραμμὲς» ποὺ ἀνέτρεπαν ὅσα μέχρι τώρα γνωρίζαμε. Μιὰ καθηγήτρια ρώτησε: «Αὐτὰ ποὺ μόλις εἴπατε εἶναι ἄποψη τοῦ κόμματός σας ἢ τὰ λέτε ἀνώδυνα ἐδῶ μέσα, στὸ πλαίσιο ἑνὸς ἀκαδημαϊκοῦ συνεδρίου;» Χρειάζεται νὰ μάθουμε νὰ συζητοῦμε στὴν πατρίδα μας. Φτάνουν οἱ παράλληλοι μονόλογοι. Φτάνουν οἱ αὐθαίρετες ἑρμηνεῖες καὶ οἱ ἐξυπηρετοῦσες μεμονωμένες ἀτάκες. Ὄντως ὁ κ. Κουράκης ἐξέφρασε τὴν ἀβασάνιστη ἄποψη γιὰ τὴ μέσω φορολογίας μισθοδότηση τοῦ Κλήρου. Ἀλλὰ ὅταν ἐπισημάνθηκε ὅτι ἡ πρόθεσή του αὐτὴ ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μὲ τὰ λεγόμενα προσωπικὰ δεδομένα, τότε πολὺ εἰλικρινὰ τὸ παραδέχτηκε καὶ τὸ ἀνέπεμψε σὲ κοινὴ συζήτηση. Αὐτὴ εἶναι ἡ δυναμικὴ καὶ ἡ ἀλήθεια τοῦ διαλόγου, ποὺ γιὰ ἐμᾶς τουλάχιστον εἶναι καὶ πρέπει νὰ παραμείνει ἱερὴ τακτική. Ὅταν ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἔφτασε στὸ Τὲλ Ἀβὶβ γιὰ νὰ συναντηθεῖ τὸ 1962 μὲ τὸν Πάπα Παῦλο ΣΤ, οἱ δημοσιογράφοι τὸν ρώτησαν: «Τί περιμένετε ἀπὸ αὐτὴν τὴ συνάντηση;» Κι ἐκεῖνος ἀπάντησε: «Ἦρθα ἁπλῶς νὰ πῶ μιὰ καλημέρα στὸν ἀδελφό μου τὸν Πάπα». Ὅταν ἐκεῖνοι ἐπέμειναν, «τί λένε οἱ θεολόγοι γι αὐτό;», τότε ὁ μεγάλος Ἀθηναγόρας εἶπε «δὲν ξέρω τί λένε αὐτοὶ ποὺ εἶναι τόσο πολλοί, ξέρω τί λέει ὁ Χριστὸς, ποὺ εἶναι ὁ Ἕνας». 6 7

7 παρελθόντος νὰ δεσμεύουν τὴν πορεία πρὸς τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἀκόμη ἐκδήλωσε τὴ θέλησή του νὰ μὴ συμβαίνουν πλέον παρεξηγήσεις στὶς σχέσεις τῶν δύο ἱστορικῶν θρόνων. Ὁ Πατριάρχης εὐχαρίστησε τὸν Πάπα γιὰ τὶς σκέψεις του καὶ τόνισε τὴν ἀπόλυτη συμφωνία του γιὰ τὴν ἐφαρμογὴ ἑνὸς κοινοῦ προγράμματος πρὸς ἀναθέρμανση τῆς τρωθείσας ἀγάπης ἀπὸ τις ἑκατέρωθεν πολεμικὲς καὶ τὶς παρερμηνεῖες διδασκαλιῶν καὶ θέσεων. Ἀκολούθως κλήθηκαν τὰ μέλη τῶν δύο ἀντιπροσωπιῶν γιὰ τὶς συστάσεις καὶ στὴ συνέχεια ἔγινε ἡ ἐπίσημη προσφώνηση τοῦ Πατριάρχη ἑλληνικὰ ποὺ μεταγλώττιζε στά γαλλικὰ ὁ τότε ἀρχιγραμματέας Συμεών. Ὁ Πατριάρχης ἐπισήμανε πώς ἡ Συνάντηση αὐτὴ γίνεται στὸν τόπο ποὺ ὁ Χριστὸς προσευχήθηκε γιὰ τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας Του καὶ πώς πρέπει ἡ νύκτα τῆς διαιρέσεως νὰ παρέλθει καὶ νὰ ἀνατείλει τὸ λυκαυγές τῆς Ἁγίας Ἡμέρας Ἀναστάσεως τῆς ἀρχαίας ἑνότητας πίστεως καὶ ἀγάπης τῶν χιλίων πρώτων ἐτῶν μὲ ἀναζήτηση νέων τρόπων γεφυρώσεως τοῦ χάσματος τῆς διαιρέσεως, ὅπως συνέβη παλαιὰ μὲ τὸ θέμα τοῦ κοινοῦ ἑορτασμοῦ τοῦ Ἁγίου Πάσχα. Μετὰ ἄρχισε ἡ ἀνάγνωση τῆς «ἀρχιερατικῆς προσευχῆς» τοῦ Ἰησοῦ. (Ἰωάννη κεφ.17) ἑλληνικὰ καὶ λατινικὰ ἡ ἀπὸ κοινοῦ ἀπαγγελία τῆς «Κυριακῆς προσευχῆς, δηλαδὴ τοῦ Πάτερ ἡμῶν». Τέλος ὁ Πάπας πρόσφερε στὸν Πατριάρχη πολυτελῆ ἱερὰ σκεύη γιὰ τὴ Θεία Εὐχαριστία καὶ ἔληξε ἡ πρώτη Συνάντηση Πάπα καὶ Πατριάρχη μέσα σὲ θερμὲς ἐκδηλώσεις ἱεραρχῶν, πρεσβευτῶν καὶ δημοσιογράφων ποὺ παρέστησαν. Στὶς 9.50 π.μ. τῆς ἡμέρας τῶν Θεοφανείων ὁ Παῦλος Στ ἀνταπέδωσε τὴν ἐπίσκεψη τοῦ Πατριάρχη στὸ κατάλυμά του τῆς «Μικρῆς Γαλιλαίας» τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν. Σὰν παλαιοὶ γνώριμοι ἀντήλλαξαν καὶ πάλι ἔνθερμα τὸν ἐν Χριστῷ ἀσπασμὸ καὶ συνομίλησαν καὶ πάλι μόνοι. Ἀναλογίστηκαν κατὰ τὸν Πατριάρχη Ἀθηναγόρα τὶς δυσκολίες γιὰ τὴν ἄρση τῶν παρεξηγήσεων στὴ διδασκαλία, στὴ λατρεία καὶ στὴν ἐκκλησιαστικὴ τάξη καὶ συμφώνησαν νὰ βρεθεῖ ἡ «συγκλήνουσα ὁδὸς» ποὺ θὰ ἀποκαταστήσει προοδευτικὰ τὴν ἑνότητα ΡΚαθολικών καὶ Ὀρθοδόξων. Μετὰ ὁ Πάπας προσφώνησε τὸν Πατριάρχη ἐξαίροντας τὴν σημασία τῆς ἀπαρχῆς τῆς εὐλογημένης συμπορείας καὶ συνεχίστηκε ἡ ἀνάγνωση τῆς «ἀρχιερατικῆς προσευχῆς» καὶ ἡ ἀπὸ κοινοῦ ἀπαγγελία «τοῦ Πάτερ ἡμῶν» ἑλληνικὰ καὶ λατινικά. Ὁ Πάπας ἐρώτησε εὐγενικὰ τὸν Πατριάρχη: «Ἁγιώτατε, θὰ θέλατε νὰ εὐλογήσουμε μαζὶ τὸν κόσμο;» Ὁ Πατριάρχης ἀπήντησε: «Εὐχαρίστως»! Καὶ εὐλόγησαν τοὺς παριστάμενους καὶ την Οἰκουμένη γιὰ πρώτη Εὐγένιος Ροντιόνωφ Ὁ 19-χρόνος νεομάρτυρας τῶν ἡμερῶν μας ποὺ ἀρνήθηκε νὰ βγάλει τὸ σταυρό του. O νεομάρτυς Εὐγένιος Ρο ν τ ι ό ν ω φ ἦ τ α ν σ τ ρ α τ ι ώ τ η ς στὸν πρῶτο πόλεμο τῆς Τσετσενίας ἐπὶ ἐπαράτου Γέλτσιν. Συνελήφθη ἀπὸ τ σ ε τ σ έ ν ο υ ς ἀ ν τ ά ρ τ ε ς, βασανίστηκε, σφάχτηκε σὰν ἀρνὶ καὶ ἀποκεφαλίστηκε ὅταν ἀρνήθηκε νὰ γίνει μ ο υ σ ο υ λ μ άνο ς κ α ὶ ν ὰ πολεμήσει ἐναντίον τῆς Ρωσίας, ὅπως εἶπε ὁ ἴδιος ὁ δήμιος στὴ μητέρα του. Ἀποκεφαλίστηκε τὸ 1996 τὴ μέρα ποὺ γινόταν 19 ἐτῶν. Παρόλο ὅτι δὲν μεγάλωσε σὲ ἕνα εὐσεβὲς περιβάλλον δὲν ἀποχωριζόταν ποτὲ τὸν μικρὸ σταυρὸ ποὺ τοῦ εἶχε χαρίσει ἡ γιαγιά του στὰ 11α γενέθλια του. Ἀπὸ αὐτὸ τὸν μικρὸ σταυρὸ ἀναγνώρισε ἡ μητέρα τοῦ τὸ σῶμα του ποὺ κειτόταν σὲ ἕναν ὁμαδικὸ τάφο μαζὶ μὲ τρεῖς ἄλλους συστρατιῶτες του. Γιὰ τὴν γενναία ἄρνησή του νὰ ἀποχωριστεῖ αὐτὸ τὸ σταυρὸ καὶ νὰ ἀπαρνηθεῖ τὴν πίστη στὸν Ἐσταυρωμένο ἐσφάγη ὡς ἀμνός στὶς 10/23 Μαΐου Ἡ κομμένη κεφαλὴ τοῦ εἶχε ταφεῖ ἀπὸ τοὺς ἰσλαμιστὲς ἀντάρτες σὲ ἄλλο σημεῖο. φορὰ ἀπὸ αἰῶνες. Μετὰ ὁπατριάρχης Ἀθηγαγόρας πρόσφερε στὸν Πάπα πολύτιμο ἀρχιερατικὸ ἐγκόλπιο μὲ τὸν εὐλογοῦντα Ἰησοῦ Χριστό, διάσημο τῆς ἀναγνωριζόμενης μὲ διαχρονικὲς πράξεις ἀρχιερωσύνης τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ρώμης, δεδομένου ὄτι στὰ 1000 χρόνια χωρισμοῦ οὐδέποτε καταστάθηκε συνοδικὰ ἔκπτωτος ὡς αἱρετικός γιὰ νὰ ἐκλεγεῖ στὴ Ρώμη ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος! Τότε Παῦλος Στ ἔβγαλε μόνος το πετραχήλι του, τὴ γνωστὴ ὠς «στόλα», καὶ ὁ Πατριάρχης τοῦ φόρεσε τὸ ἐγκόλπιο, ἐνῶ οἱ παριστάμενοι. μὲ ἔκδηλη συγκίνηση ἀναφωνοῦσαν μὲ χειροκροτήματα τὸ «Ἄξιος»! «Ἄξιος»! Ἔκτοτε οἱ δύο πρῶτες Συναντήσεις λογίζονται ὡς Χριστοθέλητες πράξεις ὡς Ἱερές γιατὶ ἐγκαινίασαν στὰ νεότερα χρόνια την πορεία τοῦ Διαλόγου τῆς Ἀγάπης ποὺ ἐπὶ 50 χρόνια σημείωσε σωρεία ἱστορικῶν γεγονότων. Πραγματοποιήθηκαν ἄλλες ἕξη (6) ἐπανασυναντήσεις Πάπα καὶ Πατριάρχη, ἐγκαινιάστηκαν οἱ συνεορτασμοὶ τῶν ἑκατέρωθεν θρονικῶν ἑορτῶν ποὺ ἀντηλλάγησαν σπουδαῖα κείμενα, ἔγινε ἡ Ἄρση τῶν Ἀναθεμάτων καὶ ἡ Ἐπανακομιδὴ πολλῶν ἱερῶν λειψάνων, ἐκδηλώθηκε δημόσια ταυτότητα θέσεων γιὰ τὴν παγίωση τῆς εἰρήνης, προστασίας τῆς φύσεως, καταδίκης της βίας καὶ τῆς πείνας καὶ πολλὲς ἄλλες κοινὲς διεθνεῖς θετικὲς παρεμβάσεις, ποὺ πλούτισαν τὴ σύγχρονη γραμματεία τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας. Μετὰ ἀπὸ μιὰ δεκαπενταετία ἀπὸ τὸ 1964, στὶς 29 Μαΐου 1980 μὲ Πανορθόδοξη ἀπόφαση ξεκίνησε ἀπὸ τὴν ἀποκαλυπτικὴ νῆσο Πάτμο καὶ ὁ Θεολογικὸς Διάλογος, ἀφοῦ βέβαια πέρασε ἀπὸ τὶς Συμπληγάδες πέτρες «ἱερῶν ἐξετάσεων» ἐκ τῶν ἀντιφρονούντων. Ἡ Διμερὴς θεολογικὴ Ἐπιτροπὴ μὲ μέλη μελῶν ἀπὸ τὶς δύο Ἐκκλησίες ἤδη ἔχει καταθέσει κείμενα συγκλίσεων ἐπὶ ζητημάτων ποὺ κλονίζουν τὴν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας τὰ ὁποία κλήθηκαν μὲ τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ποὺ συντάχθηκαν καὶ ἀποτελοῦν πλέον σταθερὲς βάσεις γιὰ νὰ προχωρήσει ὁ Θεολογικὸς Διάλογος. Ὅμως δέν εἶναι ἀκόμη εὔκολο νὰ τὰ κατανοήσουν ὅσοι εἶναι δεμένοι μὲ τὴ μεθοδολογία τῆς ἀντιρρητικῆς τακτικῆς καὶ διαβάλλουν ὡς σοφιστεῖες κάθε κείμενο ποὺ κατατίθεται παρερμηνεύοντάς το κακόπιστα. Ὅμως στὴν Ἱστορία τῆς Ἐκκλησία δὲν καταγράφονται οἱ «θνητὲς φλυαρίες» ὅσων μονολογοῦν μεσαιωνικὰ, μὲ διάφορα προσωπεῖα. Γράφονται μόνον οἱ ἐκκλησιαστικὲς πράξεις καὶ οἱ συνοδικὲς ἀποφάσεις ποὺ συντελοῦν στὴν εἰρήνευση τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ συμπορεία μισοῦ αἰώνα δείχνει πῶς παρὰ τὶς δυσκολίες εἶναι δυνατὴ ἡ ἀναπνοὴ καὶ ἀπὸ τοὺς δύο πνεύμονες τῆς αὐτῆς Ἐκκλησίας, «ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσει» ( Ἰω. ιζ 23). Ἡ τραγικὴ μητέρα ἄρχισε νὰ ψάχνει μόνη της γιὰ νὰ βρεῖ τὸ γιὸ τῆς ἀμέσως μόλις ἔμαθε ὅτι ἦταν αἰχμάλωτος στὰ μέσα Φεβρουαρίου τοῦ 1996 καὶ ἐπὶ 9 συνεχεῖς μῆνες. Πληροφορήθηκε ὅτι ἦταν νεκρὸς τὸν Σεπτέμβριο τοῦ Τότε ἔβαλε ὑποθήκη τὸ σπίτι της στὴ Μοσχα γιὰ νὰ ἐξασφαλίσει χρήματα, ἀπαραίτητα γιὰ τὶς συναλλαγὲς μὲ τοὺς ἀντάρτες καὶ ἄρχισε νὰ ψάχνει τὸν τόπο ποὺ ἐτάφη ὁ γιός της. Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ἀναζήτησης τῆς ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τοὺς ἰσλαμιστὲς αὐτονομιστές, ταλαιπωρήθηκε πολὺ καὶ ἀπειλήθηκε ἡ ζωή της ἀπὸ μύριους κινδύνους ἀλλὰ τελικὰ κατάφερε νὰ μιλήσει μὲ τὸν ἴδιο τὸν φονιὰ τοῦ γιοῦ της, Ruslan Khaikhoroyev. Αὐτὸς τῆς εἶπε ὅτι ὁ Εὐγένιος εἶχε εὐκαιρία νὰ σώσει τὴ ζωὴ τοῦ ἀλλὰ ἀρνήθηκε νὰ βγάλει τὸν σταυρό του καὶ νὰ γίνει μουσουλμάνος καὶ ὄτι προσπάθησε μάλιστα νὰ δραπετεύσει μιὰ φορά. Ἡ μητέρα ἀρνεῖτο νὰ πιστέψει ὅτι ὁ γιὸς της δὲν ζεῖ, ἀκόμα καὶ ὅταν ἀναγνώρισε τὶς μπότες τοῦ κατὰ τὴν ἐκταφή. Ὅταν εἶδε ὅμως τὸν μικρὸ σταυρό του στὸ ἀκέφαλο σῶμα του δὲν ἄντεξε καὶ λιποθύμησε. Τελικὰ κατάφερε καταβάλλοντας «λύτρα» νὰ τῆς ἐπιτρέψουν νὰ πάρει καὶ νὰ μεταφέρει τὰ νεκρά του Εὐγένιου καὶ τῶν συντρόφων του στὴ Μόσχα ὅπου καὶ ἔγινε ἡ κηδεία. Ὁ πατέρας τοῦ Εὐγένιου πέθανε πέντε μέρες μετὰ τὴν ταφὴ τοῦ γιοῦ του. Ἡ ἀπόδοση τιμῆς στὸ προσωπο τοῦ αὐξάνεται χρόνο μὲ τὸν χρόνο στὴν Ρωσία. Ἤδη ἔχουν δημοσιευθεῖ βιβλία γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ μαρτύριό του μὲ τὴν εὐλογία τοῦ μακαριστοὺ πατριάρχου Ἀλεξίου τοῦ Β, ὑπάρχει μιὰ ἐκκλησία ἒπ ὀνόματί του, ἔχει γραφεῖ ἀκολουθία καὶ ἔχουν ἱστορηθεῖ πολλὲς εἰκόνες του, κάποιες ἀπὸ τὶς ὁποῖες μυροβλύζουν. Τ νεότητα Τὸ μυστήριο τῆς μετανοίας στὴν παιδικὴ ἡλικία ὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως-μετανοίας εἶναι ἕνα μυστήριο ποὺ εἶναι καλὸ ἀπὸ μικρὴ ἡλικία, νὰ μπαίνει στὴ ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ. Εἶναι γεγονὸς πὼς ἡ κληρονομιὰ τῆς φθορᾶς μας καὶ τῆς ροπῆς πρὸς τὴν ἁμαρτία, ἀκολουθεῖ κληρονομικὰ καὶ τὰ παιδιά μας. Οἱ πατέρες στὴν παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μᾶς ἀναφέρουν ὅτι κάπου μετὰ τὴν προσχολικὴ ἡλικία, δηλαδὴ στὴ σχολική, ἔχουμε αὐτὸ ποὺ λέμε ἐνσυνείδητη ἁμαρτία καὶ συγκεκριμένα ἀπὸ τὰ 5 χρόνια καὶ μετά. Σαφέστατα δὲν ἔχουν τὴ ἴδια βαρύτητα οἱ ἁμαρτίες τῶν παιδιῶν, ὅμως δὲν παύουν νὰ ἀποτελοῦν ἐμπόδιο στὴν προσωπικὴ σχέση, ποὺ μᾶς καλεῖ ὁ Χριστὸς νὰ ἔχουμε μαζί του, τὴν ὁποία αὐτὸς ἐγκαινιάζει πρῶτος ἀπὸ τὴν ἡμέρα τοῦ Βαπτίσματος καὶ τοῦ χρίσματος καὶ περιμένει μὲ ἀγάπη τὸ δικό μας μεγάλο ναί. Συνεπῶς κάποιες ἀναφορές, συνήθως συγγενικῶν προσώπων ὅτι τὰ παιδιὰ δὲν χρειάζεται νὰ ἐξομολογοῦνται, ἀσφαλῶς δὲν εὐσταθοῦν. Ἡ σχέση τοῦ παιδιοῦ μὲ τὸν πνευματικὸ εἶναι πρόδρομος γιὰ τὴν προσωπικὴ σχέση μὲ τὸν Χριστό. Ἄρα μὴν περιμένουμε τὴν προεφηβικὴ ἢ τὴν ἐφηβικὴ ἡλικία γιὰ νὰ κατευθύνουμε τὸ παιδί μας. Σιγὰ-σιγὰ μὲ τὸν τρόπο μας, μὲ ἀγάπη καὶ ἐλευθερία ποὺ δὲν ἔχουμε δικαίωμα νὰ παραβιάσουμε τὸ ὁδηγοῦμε στὸν πνευματικό. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ἀναφέρουν ὅτι ἡ πνευματικὴ διαπαιδαγώγηση τοῦ ἀνθρώπου ξεκινάει ἀπὸ τὴν στιγμὴ τῆς συλλήψεως γιὰ αὐτὸ καὶ μιλοῦν γιὰ ἐνδομήτρια διαπαιδαγώγηση. Σὲ κάθε περίπτωση πρέπει νὰ ἀποφεύγονται αὐτοὶ οἱ «ἐγκληματικοὶ» ὁδηγοὶ ἐξομολόγησης (κατάλογοι ἁμαρτιῶν) ποὺ μόνο κακὸ κάνουν στὸ χριστιανὸ καὶ δὲν ὑπάρχουν πουθενὰ στὴν πατερικὴ ποιμαντικὴ καὶ στὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ δημιουργοῦν μιὰ κατάσταση «νομικισμοῦ». Θὰ πρέπει νὰ ἐξηγοῦμε στὰ παιδιὰ πὼς τὸ μυστήριο αὐτὸ δὲν εἶναι ἁπλὰ μία ἐξαγόρευση ἁμαρτιῶν ἢ αὐτὸ ποὺ λέμε ἁπλά: σβήνω κλήσεις, ἀλλὰ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς μετανοίας ποὺ ἔχει προηγηθεῖ. Ὅλα αὐτὰ «μπολιάζουν» σιγὰ-σιγὰ βέβαια στὴν καρδιὰ καὶ τὸ μυαλὸ τοῦ παιδιοῦ μας μὲ τὴν συνεχῆ κατήχηση καὶ τὴ μυστηριακὴ ζωὴ ποὺ θὰ βιώνει μέσα στὸ σπίτι, ἐκεῖ ποὺ στὰ θεμέλια οἰκοδομεῖται ὁ ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος. Ἐπιλογὴ πνευματικοῦ Θὰ πρέπει νὰ θεωροῦμε αὐτονόητο ὅτι σὲ μία οἰκογένεια ποὺ τὰ μέλη τῆς εἶναι ἐνεργὰ μέσα στὴν ἐκκλησία, ὑπάρχει παρουσία πνευματικοῦ. Ἑπομένως μέσα ἀπὸ τὴν οἰκογένεια εἶναι φρονιμότερο νὰ γίνεται καὶ ἡ ἐπιλογὴ τοῦ πνευματικοῦ, λαμβάνοντας πάντοτε ὑπόψη καὶ τὴν ἐπιθυμία τοῦ παιδιοῦ, τὸ ὁποῖο δὲν παύει νὰ εἶναι ἕνας ἐλεύθερος ἄνθρωπος. Ἔχουμε χρέος καὶ εὐθύνη νὰ ἐπιλέγουμε ὡς πνευματικοὺς καθοδηγητές, ἀνθρώπους κατάλληλους μὲ ἐμπειρία καὶ πνευματικότητα καὶ ὄχι μὲ «κοσμικὸ» φρόνημα. Ἐξάλλου ἔχουμε εὐθύνη γιὰ τὴν ἐπιλογὴ αὐτὴ ὡς βαπτισμένοι Ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Ἂν κοιτάξουμε ἀναφορὲς ἀπὸ τοὺς Πατέρες (Ἄγ. Νικόδημο Ἁγιορείτη, Ἅγιο Πορφύριο, Γέροντα Παΐσιο κ.λ.π.), μᾶς ἀναφέρουν ὅτι ὀφείλουμε νὰ βροῦμε ἕναν κατάλληλο καὶ ὄχι ὁποιοδήποτε πνευματικό. Τὸ πετραχήλι δὲν εἶναι ἐργαλεῖο μαγικῆς πράξης. Πέραν τοῦ μυστηρίου τῆς ἄφεσης τῶν ἁμαρτιῶν, χρειάζεται καὶ πνευματικὴ καθοδήγηση. Ἀπαραίτητη εἶναι καὶ ἡ Σχολὴ Γονέων στὶς Ἐνορίες γιὰ τὴν καλύτερη κατάρτιση τῶν γονέων. Μὴν ξεχνᾶμε πὼς ὅλα ξεκινοῦν μέσα ἀπὸ τὴν οἰκογένεια. Ἂν ὑπάρχει κλίμα πνευματικότητας, τότε γίνεται εὐκολότερο νὰ λειτουργήσουν ὅλα τα προαναφερόμενα. Γιὰ τὴν Ἐνορία τῆς Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως Γεώργιος Ἀραμπατζόγλου 7

8 ἐνοριακά Πῶς πρέπει νὰ παίρνουμε τὸ ἀντίδωρο καὶ τί πρέπει νὰ ξέρουμε γιὰ αὐτό; Ὁ Ἱερὸς Καβάσιλας μᾶς λέει: «Ὁ ἄρτος ποὺ διανέμεται ὡς ἀντίδωρο, ἔχει ἀπὸ πρὶν ἁγιασθεῖ, ἐπειδὴ προσφέρθηκε στὸν Θεό. Ὅλοι οἱ ἐκκλησιαζόμενοι χριστιανοὶ τὸν δέχονται μὲ εὐλάβεια μέσα στὴν δεξιὰ κυρτή τους παλάμη καὶ ἀσπάζονται τὸ δεξὶ χέρι τοῦ Ἱερέως ποὺ πρὶν ἀπὸ λίγο ἀκούμπησε καὶ κομμάτιασε τὸ πανάγιο Σῶμα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ἐπειδὴ ἁγιάσθηκε ὁλόκληρο, γιαυτὸ πιστεύεται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία μας ὅτι τὸ χέρι τοῦ λειτουργοῦ μεταδίδει αὐτὸν τὸν ἁγιασμὸ σὲ ὅσους τὸ ἀγγίζουν καὶ τὸ ἀσπάζονται» Βασικὰ πράγματα ποὺ πρέπει νὰ γνωρίζουμε γιὰ τὸ ἀντίδωρο: Πρέπει νὰ μοιράζεται μέσα σὲ ἡσυχία καὶ τάξη. Τὸ παίρνουμε ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ Ἱερέα καὶ ὄχι ἀπὸ τὸ παγκάρι. Τοποθετοῦμε τὸ δεξί μας χέρι πάνω στὸ ἀριστερὸ καὶ μὲ ἀνοιχτή τὴν παλάμη. Οἱ ἱεροψάλτες ψάλλουν ὕμνους κατὰ τὴν διάρκεια τῆς διανομῆς. Πρέπει νὰ εἴμαστε νηστικοὶ γιὰ νὰ τὸ φᾶμε. Τὸ καταναλώνουμε ὅλο καὶ δὲν τὸ πετᾶμε πουθενά. Μὴν ξεχνᾶμε ὅτι δίνεται ἀντὶ-δώρου δηλαδὴ ἀντὶ γιὰ τὸ μεγάλο δῶρο ποὺ εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, ἀλλὰ καὶ ὡς ἐπιπλέον δῶρο γιὰ αὐτοὺς ποὺ κοινώνησαν. Ἐδῶ πρέπει νὰ διευκρινιστεῖ ὅτι οὐδεμία σύγκριση πρέπει νὰ γίνεται μεταξύ του ἀντιδώρου καὶ τῆς Θ. Κοινωνίας ἢ νὰ θεωρηθεῖ τὸ ἀντίδωρο ὡς ἰσάξιο τῆς Θ.Κοινωνίας. Πιὸ ἀναλυτικά (τοῦ π. Θεολόγου): α. Τὸ ἀντίδωρο βγαίνει ἀπὸ τὰ πρόσφορα, ποὺ προσεκόμισαν καὶ προσέφεραν οἱ πιστοί, προκειμένου νὰ τελεσθεῖ ἡ Θ.Λειτουργία. (γι αὐτὸ καὶ ἡ ὀνομασία προσφορο, ἀπὸ τὸ ρῆμα προσφέρω). Τὸ πρόσφορο ζυμώνεται μὲ προσευχὲς καὶ θυμιάματα καὶ σφραγίζεται μὲ τὰ σύμβολα τοῦ Χριστοῦ μας ΙC XC ΝΙΚΑ. Γι αὐτὸ ἤδη ἀπὸ τὴν παρασκευὴ του ἐνέχει εὐλογία, δὲν εἶναι κοινὸς ἄρτος. Μὲ τὸ ποὺ προσφέρεται στὸ Ἅγιο Βῆμα, ἀποκτᾶ ἀκόμη μεγαλύτερο ἁγιασμό. Τελικά, ἀμέσως μετὰ τὸν Καθαγιασμὸ τῶν Τιμίων Δώρων, ὅπου το τμῆμα τοῦ προσφόρου, ποὺ προσκομίσθηκε στὸ Ἅγιο Δισκάριο καὶ τὴν Ἁγία Τράπεζα, ἔγινε Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ, παίρνει ὁ Λειτουργός τά κάνιστρα μὲ τὸ Ἀντίδωρο ἕνα-ἕνα καὶ τὰ ὑψώνει ἐμπρὸς ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα λέγοντας Μέγα το Ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Αὐτὸ εἶναι μιὰ προσομοίωση τῆς πράξεως ποὺ προηγήθηκε στό τα σὰ ἐκ τῶν σων, ὅπου ὁ Λειτουργὸς ὕψωσε καὶ σχημάτισε στὸν αἰθέρα τὸ σχῆμα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, δοξολογώντας εὐγνωμονικὰ τὸν Πλαστουργό μας. Ἔτσι τὸ Ἀντίδωρο ἀποκτᾶ καὶ μιὰ ἀκόμη εὐλογία. Ἐπίσης ὠρισμένοι Ἱερεῖς λέγουν καὶ μιὰ ἄλλη σύντομη εὐχὴ (ὄχι ἀπαραίτητη, ἡ εὐλογία κατέρχεται μὲ τὴ Δοξολόγηση τοῦ ἐν Τριάδι Προσκυνητοῦ καὶ Λατρευτοῦ Θεοῦ μας): εὐλόγησον, Κύριε, τοὺς ἄρτους τούτους καὶ τοὺς ἐξ αὐτῶν μεταλαμβάνοντας ἁγίασον. Ὁμοίως, ἄλλοι Λειτουργοὶ προσθέτουν ἕναν Θεομητορικὸ Ὕμνο: ἡ τὸ Χαῖρε δι' Ἀγγέλου δεξαμένη καὶ τεκοῦσα τὸν Κτίστην τὸν ἴδιον, Παρθένε σῶζε τοὺς Σὲ μεγαλύνοντας. Καὶ κάπου συνάντησα ἕναν εὐσεβέστατο Ἐφημέριο (σὲ χωριὸ τῶν Καλαβρύτων) ποὺ λειτουργεῖ καθημερινῶς! νὰ λέει ἡ τὸ Χαῖρε δι' Ἀγγέλου δεξαμένη καὶ τεκοῦσα τὸν Κτίστην τὸν ἴδιον, Παρθένε Ὑπερένδοξε, Ἀπειρόγαμε, Ὑπερευλογημένη, σῶζε τοὺς Σὲ μεγαλύνοντας. Τοῦτο, πραγματικά, ἔχει τὴ θέση του, διότι τὸ Ἀντίδωρο συμβολίζει τὸ σῶμα τῆς Ἀειπαρθένου. Εἶναι τμῆμα τοῦ προσφόρου, ἀπ ὅπου προῆλθε ὁ Ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἄκουσα κάποτε ἕνα παιδάκι ποὺ κοινώνησε νὰ προσέρχεται στὸ Ἀντίδωρο καὶ νὰ λέει, μαμά, νὰ πάρουμε τώρα καὶ τὴν Παναγία μας. β. Καλὸ εἶναι τὸ Ἀντίδωρο νὰ ὑπάρχει σὲ ἕνα κάνιστρο κοντὰ σὲ ὅσους κοινωνοῦν, ὥστε ἀμέσως μετὰ τὴ Θ.Μετάληψη νὰ λαμβάνουν ἕνα κομμάτι καὶ νὰ σπογγίζουν τὰ χείλη καὶ τὸ στόμα τους. γ. Μερικοὶ ἀποζητοῦν τὸ λεγόμενο Ὕψωμα. Αὐτὸ εἶναι Ἀντίδωρο, ἀλλὰ τέτοιο κομμάτι ποὺ νὰ διατηρεῖ τὴ σφραγίδα τοῦ Κυρίου (IC XC ΝΙΚΑ) πάνω του. Καὶ τὸ θεωροῦμε πιὸ τιμητικό. Τὸ προσφέρει ὁ Ἱερεὺς σὲ ὅσους ἤδη εἶχαν προσκομίσει πρόσφορο γιὰ τὴν τέλεση τῆς Θ.Λειτουργίας, ἢ σὲ ὅσους τιμῶνται (πχ Δήμαρχος τοῦ τόπου) ἢ σὲ συγγενεῖς ἀνθρώπου, τοῦ ὁποίου τελοῦμε Μνημόσυνο, πρὸς παρηγορίαν τοὺς μεγαλυτέρα. Τοῦτο ὅμως δὲν πρέπει νὰ καταλήγει νὰ γίνεται ἀφορμὴ ξεσυνέργιας ἢ παρεξηγήσεων. Ἴδια εἶναι ἡ εὐλογία ποὺ παίρνουμε. Ἀκόμη καὶ μὲ τὰ ψίχουλα ποὺ ἀπέμειναν στὸ κάνιστρο!! Κι ὅσο πιὸ εὐλαβικὴ καὶ κατανυκτικὴ καὶ ἀνώτερη καὶ εὔτακτη εἶναι ἡ ψυχή μας, τόσο πιὸ πολὺ ὠφελούμεθα.. Ἂν φύγεις πρὶν ἀπὸ τὴν ἀπόλυση, εἶσαι ἔνοχος ὅσο κι ἕνας δραπέτης. Πηγαίνεις στὸ θέατρο καί, ἂν δὲν τελειώσει ἡ παράσταση, δὲν φεύγεις. Μπαίνεις στὴν ἐκκλησία, στὸν οἶκο τοῦ Κυρίου, καὶ γυρίζεις τὴν πλάτη στὰ ἄχραντα Μυστήρια; Φοβήσου τουλάχιστον ἐκεῖνον ποὺ εἶπε: «Ὅποιος καταφρονεῖ τὸ Θεό, θὰ καταφρονηθεῖ ἀπ Αὐτὸν» (πρβλ. Παροιμ. 13:13). Τί κάνεις, ἄνθρωπε; Ἐνῶ ὁ Χριστὸς εἶναι παρών, οἱ ἄγγελοι Τοῦ παραστέκονται, οἱ ἀδελφοί σου κοινωνοῦν ἀκόμα, ἐσὺ τοὺς ἐγκαταλείπεις καὶ φεύγεις; Ὁ Χριστός σου προσφέρει τὴν ἁγία σάρκα Του, κι ἐσὺ δὲν περιμένεις λίγο, γιὰ νὰ Τὸν εὐχαριστήσεις ἔστω μὲ τὰ λόγια; Ὅταν παρακάθεσαι σὲ δεῖπνο, δὲν τολμᾶς νὰ φύγεις, ἔστω κι ἂν ἔχεις χορτάσει, τὴ στιγμὴ ποὺ οἱ φίλοι σου κάθονται ἀκόμα στὸ τραπέζι. Καὶ τώρα ποὺ τελοῦνται τὰ φρικτὰ Μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, τ ἀφήνεις ὅλα στὴ μέση καὶ φεύγεις; Θέλετε νὰ σᾶς πῶ τίνος τὸ ἔργο κάνουν ὅσοι φεύγουν πρὶν τελειώσει ἡ θεία Λειτουργία καὶ δὲν συμμετέχουν ἔτσι στὶς τελευταῖες εὐχαριστήριες εὐχές; δ. Παίρνοντας τὸ ἀντίδωρο ἀπὸ τὸ χέρι τοῦ Ἱερέα, συγχρόνως καὶ ἐπικοινωνοῦμε μαζί του. Τὸν προσεγγίζουμε. Ἐκεῖνος λουσμένος στὴν ἱερότητα καὶ τὴ θεϊκὴ Χάρη (καὶ στὸν ἱδρώτα συχνά, ἕναν ξεχωριστὸ ἱδρώτα κατανύξεως) κι οἱ ἐκκλησιαζόμενοι, ποὺ μέχρι τώρα ἦταν ἀπέναντι, κάπως ἀπόμακροι, ἔρχονται καὶ τὸν ἐγγίζουν, σὰ νὰ ἐγγίζουν τὸν ἴδιο το Χριστό μας. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ καὶ ὁ Ἱερέας θὰ δείξει μιὰ διακριτικὴ οἰκειότητα πρὸς κάθε ψυχὴ τῆς Ἐνορίας του, θὰ τοὺς χαιρετήσει μὲ τὸ ὄνομά τους, θὰ τοὺς εὐχηθεῖ, θὰ στείλει χαιρετίσματα σὲ κάποιον κατάκοιτο τῆς οἰκογενείας κ.ο.κ. Λιτὰ ὅμως. Καὶ χωρὶς διαχύσεις ἢ πληθωρικὰ χαμόγελα ἢ ἄσχετα θέματα καὶ καθυστερήσεις. Μέσα στὸ κλίμα τῆς Λειτουργίας!. ε. Ἀρκετὲς φορὲς ἀπὸ τὰ πρόσφορα ποὺ ἔφεραν οἱ πιστοὶ περίσσεψαν πολλά. Εἶναι εὐλογία αὐτό. Δείχνει πόσο οἱ πιστοὶ συμμετέχουν στὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Θ.Λειτουργίας. Οἱ Ἱερεῖς κρατοῦν ὡρισμένα, γιὰ νὰ λειτουργήσουν ἐνδιαμέσως τῆς ἑβδομάδος, καὶ τὰ ὑπόλοιπα εἶναι ἐπιτρεπτὸ νὰ τὰ διοχετεύσουν σὲ σπίτια εὐσεβῶν χριστιανῶν. Σκεφθεῖτε μάλιστα ὅταν ὑπάρχει πανηγύρι, πόσα περισσεύουν!.. Δὲν εἶναι ἄτοπο νὰ τὰ παραλάβουν οἱ πιστοί, ἀλλὰ πρέπει νὰ παρατεθοῦν στὸ τραπέζι, ὅπου καθόμαστε κανονικὰ καὶ κάνουμε προσευχή, τραπέζι οἰκογενείας, ὅπου ὅλα εἶναι εὐλογημένα καὶ ἱερά, καὶ ἔτσι τὸ πρόσφορο, ποὺ τὸ λαμβάνουμε ὡς ψωμί, προσθέτει στὴν ἱερότητα τοῦ τραπεζιοῦ μας. Ὑπάρχει καὶ ἡ περίπτωση νὰ τὸ φρυγανίσουμε λίγο, ὥστε νὰ διατηρηθεῖ καὶ νὰ τὸ λαμβάνουμε μὲ τὸ τσάϊ μας. Ὁμοίως καὶ εὐλογημένο τμῆμα Ἀντιδώρου μποροῦμε νὰ φρυγανίζουμε (γιὰ νὰ διατηρηθεῖ πολλὲς μέρες), ὥστε νὰ λαμβάνουμε τὸ πρωϊ κατὰ τὴν προσευχή μας.. ΟΣΟΙ ΦΕΥΓΟΥΝ ΠΡΙΝ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ἴσως εἶναι βαρὺ αὐτὸ ποὺ πρόκειται νὰ πῶ, μὰ πρέπει νὰ τὸ πῶ. Ὅταν ὁ Ἰούδας πῆρε μέρος στὸν Μυστικὸ Δεῖπνο τοῦ Χριστοῦ, ἐνῶ ὅλοι ἦταν καθισμένοι στὸ τραπέζι, αὐτὸς σηκώθηκε πρὶν ἀπὸ τοὺς ἄλλους κι ἔφυγε. Ἐκεῖνον, λοιπόν, τὸν Ἰούδα μιμοῦνται Ἂν δὲν ἔφευγε τότε ἐκεῖνος, δὲν θὰ γινόταν προδότης, δὲν θὰ χανόταν. Αν δὲν ξεχώριζε τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὸ ποίμνιο, δὲν θὰ τὸν ἔβρισκε μόνο του ὁ λύκος, γιὰ νὰ τὸν φάει. Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος 8 9

9 «Δανείζει Θεῷ ὁ ἐλεῶν πτωχόν» Ἡ ἐλεημοσύνη ἀποτελεῖ ἔμπρακτη φανέρωση συμπαθείας καὶ «ἀγαπώσης καρδίας». «Δανείζει Θεῶ ὁ ἐλεῶν πτωχόν», διαβάζουμε στὸ Βιβλίο τῶν Παροιμιῶν Σολομῶντος (19, 17). Ἀναπαύεται ὁ Θεὸς στὴν διακριτικὴ καὶ ἀφειδώλευτη προσφορὰ τῶν ἀναγκαίων στοὺς ἐνδεεῖς, στὴν παροχὴ λόγου συμβουλευτικοῦ καὶ ἐνθαρρυντικοῦ σὲ ὅσους διψοῦν τὴν σωτηρία. Ἡ ἐλεημοσύνη, ὑλικὴ καὶ πνευματική, διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους «εὐμεταδότους εἶναι» καὶ τοὺς καθιστὰ μιμητὲς τοῦ ἐλεήμονος Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος συγκαταβαίνει καὶ ἀναλαμβάνει τὴν ὑποχρέωση νὰ μᾶς ἀνταποδώσει ἀφθονοπαρόχως τὶς εὐεργεσίες μας πρὸς τὴν εἰκόνα Του, τὸν συνάνθρωπο. «ἒφ ὅσον ἐποιήσατε ἐνὶ τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων, ἐμοὶ ἐποιήσατε» (Ματθ. 25, 40). Ὁ χριστιανὸς διαθέτει σὲ ἀγαθοεργίες ποσὸ μεγαλύτερο ἀπὸ τὸ δέκατό των εἰσοδημάτων του. Ὁ λόγος τοῦ Κυρίου εἶναι σαφής: «Ἐὰν μὴ περισσεύση ἡ δικαιοσύνη ὑμῶν πλεῖον τῶν γραμματέων καὶ Φαρισαίων, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 5, 20). Καὶ πρέπει νὰ ἀναφέρουμε ὅτι οἱ Φαρισαῖοι διέθεταν τὸ δέκατό των εἰσοδημάτων τους στὴν ἐλεημοσύνη! Ὅταν μέρος τῶν εἰσοδημάτων μᾶς διατίθεται σὲ ἀγαθοεργίες, εὐλογοῦνται τὰ ὑπόλοιπα χρήματά μας. Ἡ ἐλεημοσύνη ὠφελεῖ ὅσους τὴν λαμβάνουν, ἀλλὰ καὶ ἀμείβει ὅσους τὴν προσφέρουν. Ὅσοι ἀκολούθησαν τὴν παραγγελία «Δότε», ἔγιναν μάρτυρες τῆς ἐπαγγελίας «Δοθήσεται»! «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἡ λαμβάνειν» (Πράξ. 20, 35). Ἡ χαρὰ τοῦ δοσίματος εἶναι μεγάλη. Ὅταν προσφέρουμε χρήματα, τρόφιμα καὶ ἐνδύματα σὲ κάποιον «χρείαν ἔχοντα», ἐκεῖνος λαμβάνει βοήθεια ὑλική. Ἐμεῖς, ὅμως, ἀντὶ τῶν ὑλικῶν πραγμάτων λαμβάνουμε Παράδεισο! Ἡ καρδιὰ μᾶς πληροφορεῖται ἀπὸ τὴν ἀγαθὴ πράξη μας καὶ ἀναπαύεται. Αὐτὴ ἡ ἀνάπαυση δὲν εἶναι «ἐκ τοῦ κόσμου τούτου», δὲν ἰσοφαρίζεται ἀπὸ πλούτη, δόξα καὶ αἴγλη κοσμική. Ἂν κάποιος ἀδυνατεῖ νὰ προσφέρει ὑλικὴ βοήθεια στὸν ἀδελφό, ἄς γνωρίζει τὸν ἀκόλουθο λόγο τοῦ μακαριστοῦ π. Παϊσίου: «Ὅσοι ἔχουν μὲν τὴν ἀγαθὴ προαίρεση γιὰ νὰ ἐλεήσουν, ἀλλὰ δὲν ἔχουν τίποτα καὶ πονᾶνε γὶ αὐτό, ἐλεοῦν μὲ τὸ αἷμα τῆς καρδιᾶς τους». Εἶναι σημαντικὸ ἡ ἐλεημοσύνη νὰ ἀσκεῖται μὲ χαρούμενη διάθεση. «ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾶ ὁ Θεὸς» (Β Κορ. 9, 7). Δὲν εἶναι καλὸ νὰ ὑποτιμᾶται καὶ νὰ περιφρονεῖται ὁ ἐνδεὴς ἀδελφός μας. Ἂν ὁ Θεὸς ἐπέτρεψε νὰ διαθέτουμε περιουσία καὶ εἰσοδήματα, ἃς Τὸν δοξάζουμε καὶ ἃς προσπαθοῦμε μὲ ταπείνωση καὶ ἀγαθὴ διάθεση νὰ ἐλεοῦμε τὸν πλησίον. «Πλούσιοι ἐπτώχευσαν καὶ ἐπείνασαν», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας! Δὲν πρέπει νὰ ἀγνοοῦμε ὅτι τὰ οἰκονομικὰ δεδομένα εἶναι τρεπτὰ καὶ ὑποκείμενα σὲ ἀλλαγές, συχνὰ ἀπρόσμενες καὶ μεγάλες. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ δὲν στηρίζει τὴν ἐλπίδα του σὲ δεῖκτες οἰκονομικούς. τοῦ ἐνοριακοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἀγίας Τριάδος Τοῦ Ἀρχιμ. Δαμασκηνοῦ Λιονάκη, Πρωτοσυγκέλου τῆς Ι.Μ. Κυδωνίας «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται» (Ματθ. 5, 7), ἀπαγγέλλει μεταξὺ ἄλλων ὁ Κύριος. Εἴθε νὰ ἐγκολπωθοῦμε αὐτοὺς τοὺς λόγους καὶ μὲ διάκριση νὰ τοὺς ἐφαρμόσουμε στὴν καθημερινότητά μας, ὥστε νὰ γίνουμε ἄξιοί του ἀμετρήτου θείου ἐλέους. Ἀμήν. Κύκλος νέων μητέρων στήν Ἁγ. Τριάδα Πετρουπόλεως Ἀγαπητή μας μητέρα, Σήμερα, πού οἱ ἄνθρωποι παλεύουν γιά ἕναν κώδικα ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ἀλλά καί κώδικα ἠθικῶν ἀξιῶν, πού ἡ παγκόσμια συνείδηση αναμφισβήτητα ἀναγνωρίζει τήν ΑΓΑΠΗ, ὡς ὕψιστη ἀξία. κοινωνία πού δέν καλλιεργεῖ τήν ἀγάπη, εἶναι ἀντίθετη μέ τήν ἴδια της τήν δομή καί αὐτοκαταστρέφεται. Ποιός θά σπείρει καί θά καλλιεργήσει τήν ἀγάπη στήν οὐλή τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου; στόν τόσο ἀκανθώδη καί πετρώδη ἀγρό; Ὁ Θησαυρός τῆς ἀγάπης εἶναι δώρο Θεοῦ καί βρίσκεται στήν καρδιά τῆς Μάνας. Ἐκεῖ εἶναι ἡ ἀγάπη στήν πιό αὐθεντική, στήν πιό φυσική καί φωτεινή της μορφή. "Ἡ Μάνα κινεῖ τό λίκνο τῆς ἀνθρωπότητος". ΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΝΕΩΝ ΜΗΤΕΡΩΝ, ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΕΩΣ Συμβάλουν μέ τά θέματά τους ἀπό τήν Ψυχολογία καί τήν Παιδαγωγική ἐπιστήμη, στήν ἐνίσχυση τῆς Μανούλας καί τό μεγαλεῖο τῆς ἀποστολῆς της νά ἀνταποκριθεῖ ἐπάξια ὡς σύζυγος καί ὡς μητέρα, θεμελιώνοντας πρώτα τό οἰκοδόμημα τῆς ζωῆς της, ἐπί τόν μόνον θεμέλιον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οἱ Κ.Ν.Μ. λειτουργοῦν κάθε Δευτέρα 6 μ.μ. Ἐνισχύσατε τό συσσίτιο, από το υστέρημά σας 103 συνάνθρωποι συτίζονται καθημερινά στό ναό μας εἴτε οἰκονομικά εἴτε κάνοντας γεύματα... εἴτε μέ τρόφιμα ἀκόμα καί μέ τή προσευχή σας!!! προμηθεύουμε 40 τσάντες μέ τρόφιμα στίς ἄπορες οἰκογένειες τῆς ἐνορίας μας προσφέρουμε καθημερινά τυρόπιτα σέ 20 ὑποσυτισμένα παιδιά στά σχολεία τῆς ἐνορίας μας 9

10 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΡΙΛΙΟΥ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΒΑΪΩΝ 07:00-10:00 Ὄρθρος - Θεία Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου 19:00-21:00 Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου 14 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΔΕΥΤΕΡΑ 07:00-09:00 Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία τῶν Τιμίων Δώρων 19:00-21:00 Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΤΡΙΤΗ 07:00-09:00 Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία τῶν Τιμίων Δώρων 19:00-21:00 Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου 16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ 07:00-09:00 Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία τῶν Τιμίων Δώρων 17:00-18:00 Ἀκολουθία Ἱεροῦ Εὐχελαίου 19:00-21:00 Ἀκολουθία τοῦ Νιπτῆρος 17 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΠΕΜΠΤΗ 06:30-07:30 Θεία Κοινωνία 07:30-09:00 Ἑσπερινός - Θεία Λειτουργία Μ. Βασιλείου 18:30-21:30 Ἀκολουθία τῶν Παθῶν 18 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 08:30-11:00 Μεγάλες ὧρες- Ἑσπερινός-Ἀποκαθήλωσις χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἰλίου, Ἀχαρνῶν καί Πετρουπόλεως κ.κ. ΑΘΗΝΑΓΟΡΑ 19:00-21:00 Ἀκολουθία τοῦ Ἐπιταφίου 21:00 Ἔξοδος τοῦ Ἐπιταφίου 19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μ. ΣΑΒΒΑΤΟ 06:30-07:30 Θεία Κοινωνία 07:30-09:00 Ἑσπερινός Ἀναστάσεως Θ.Λειτουργία Μ. Βασιλείου 23:00-24:00 Ὄρθρος - Τελετή τῆς Ἀναστάσεως 20 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΑΣΧΑ 00:15-01:30 Ὄρθρος - Ἀναστάσιμη Θεία Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου 18:00-18:30 Ἑσπερινός τῆς Ἀγάπης 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΡΙΤΗ ΔΙΑΚΑΙΝΙΣΗΜΟΥ 07:00-09:30 Ὄρθρος καί Θεία Λειτουργία Ἁγίων Ραφαήλ, Νικολάου καί Εἰρήνης τῶν ἐν Λέσβῳ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΚΑΙΝΙΣΗΜΟΥ 07:00-09:30 Ὄρθρος καί Θεία Λειτουργία Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου 25 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΚΑΙΝΙΣΗΜΟΥ 07:00-09:30 Ὄρθρος - Θ. Λειτουργία Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου Ἐγκαίνεια Ναοῦ Ζωοδόχου Πηγῆς Κ ά θ ε Τ ε τ ά ρ τ η ( μ ε τ ά τ ή ν Κ υ ρ ι α κ ή τ ο ῦ Θ ω μ ᾶ ) θ ά τ ε λ ε ῖ τ α ι Π α ρ ά κ λ η σ η σ τ ό Π α ρ ε κ κ λ ή σ ι ο τ ο ῦ Ἁ γ ί ο υ Φ α ν ο υ ρ ί ο υ, ὅ π ο υ θ ά δ ι α β ά ζ ο ν τ α ι φ α ν ο υ ρ ό π ι τ ε ς. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΟΡΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΕΩΣ ΕΚΚΛ. ΕΤΟΥΣ Συσσίτιο Απόρων Δευτέρα Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη Παρασκευή Σάββατο Σχολή Θεάτρου π.μ π.μ π.μ π.μ π.μ π.μ. Κατηχητικά Σχολεία Τμήματα: Νηπιακό, Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου, Φοιτητών Κυριακή π.μ. Αθλοπαιδίες (ποδόσφαιρο) (13/10) (Γήπεδο Γρηγορίου 5Χ5) Κυριακή (θεατρικά δρώμενα-τραγούδι) Σάββατο Σχολή Μουσικής - αρμόνιο (Παιδική χορωδία) (12/10) Σάββατο Σχολή Ζωγραφικής Δευτέρα Τρίτη Σάββατο π.μ. Σχολή Αγιογραφίας Τετάρτη Α Β Ενισχυτική διδασκαλία Δημοτικού - Γυμνασίου Τετάρτη Γυμναστική για όλες τις ηλικίες Δευτέρα Τετάρτη Παρασκευή Σχολή Παραδοσιακών χορών (Μετά την Κυριακή του Θωμά) Παρασκευή Μαθητών Ενηλίκων Λειτουργία Εντευκτηρίου (Μετά την Κυριακή του Θωμά) Τρίτη Σάβατο Κυριακή Πνευματικές ομιλίες Κύκλος μελέτης Αγίας Γραφής (Χρυσούλα Χατζή) (14/10) Δευτέρα Σχολή νέων μητέρων (κ. Καμαριανάκη) Δευτέρα Ν έ ο! Αρχονταρίκι (ανά 15θήμερο) (17/10) Πέμπτη

11 Ε Ν Ο Ρ Ι Α Κ Ε Σ Π Ρ Ο Σ Κ Υ Ν Η Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ε Κ Δ Ρ Ο Μ Ε Σ Α) Ἀπογευματινή ἐκδρομή στίς 4 Μαΐου, ὥρα 2:00 μ.μ. στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Σαλαμίνας. Β) Ὁλοήμερη ἐκδρομή στήν Ἱερά Μονή Ἁγίας Μαρίνας Μαρίτσας Ἀχαΐας καί στόν Ἅγιο Νικόλαο Σπάτων Ἠλείας. Ὧρα ἀναχώρησης 7:00 π.μ. 11

12 Η σύγχρονη άποψη για την υγεία στρέφεται όλο και περισσότερο στην πρόληψη και την πρώιμη διάγνωση. Οι περισσότεροι από εμάς βλέπουμε το γιατρό μας αφού παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα υγείας. Άλλοι πάλι, παρακολουθούνται τακτικά αλλά μόνο για το χειρισμό ήδη γνωστών τους παθήσεων. Πόσοι όμως πραγματικά επισκέπτονται ένα γιατρό και διενεργούν τη δέουσα σειρά κλινικών και παρακλινικών εξετάσεων με στόχο να διατηρήσουν την υγεία τους στο καλύτερο δυνατό επίπεδο; Αρκεί να αναλογιστούμε ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, που ευθύνονται για το 50% των θανάτων στην χώρα μας και οι καρκίνοι που ευθύνονται περίπου για το 23%, μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό προβαίνοντας στην έγκαιρη διάγνωσή τους με τη διενέργεια των ενδεδειγμένων διαγνωστικών εξετάσεων τη σωστή στιγμή. Σε ό,τι αφορά τη Πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση πριν εμφανιστούν κλινικά συμπτώματα, παρέχει τη δυνατότητα για άμεση και αποτελεσματική θεραπεία ορισμένων συχνών μορφών καρκίνου, όπως του τραχήλου της μήτρας και του μαστού στις γυναίκες, του προστάτη στους άνδρες, του παχέος εντέρου και στα δύο φύλα. Επίσης, επιτυγχάνεται η καλύτερη αντιμετώπιση χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι η υπέρταση, η υπερχοληστεροναιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης, που αποτελούν ταυτόχρονα και σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η Ιατρική Μέριμνα Α.Ε. σας προτείνει να μπείτε στη διαδικασία της πρόληψης και θα συνειδητοποιήσετε γρήγορα ότι, αφιερώνοντας λίγα λεπτά για τις βασικές προληπτικές εξετάσεις, θα είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε εγκαίρως οποιαδήποτε πάθηση και θα έχετε φυσικά λιγότερο άγχος για την κατάσταση της υγείας σας, αφού θα την παρακολουθείτε τακτικά. Διαβάστε, λοιπόν, τον οδηγό για ένα πλήρες check-up που φτιάξαμε για σας. Μπορεί να σας φανεί ιδιαίτερα χρήσιμος! Αιματολογικός έλεγχος Γεν.αιματος, ΤΚΕ, Χολερυθρίνη, Τρανσαμινάσες, αλκαλική φωσφατάση, γ-gt, LDH, CPK, χοληστερίνη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια, ολικά λιπίδια, σάκχαρο, Κ, Να, ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ, CEA, Ca 19-9 Καρδιολογικός έλεγχος Triplex καρδιας Test κοπώσεως καρδιολογική εκτίμηση Πνευμονολογικός και ΩΡΛ έλεγχος Σπιρομέτρηση, ακτινογραφία θώρακος, κλινική εξέταση πνευμονολόγου, ακτινογραφία πλάγια ρινοφάρυγγος, εξέταση ώτων, κλινική εξέταση ΩΡΛ Νευρολογικός έλεγχος Ηλεκτρομυογράφημα, κλινική εξέταση νευρολόγου Γυναικολογικός έλεγχος Τεστ παπ, Ψηφιακή Μαστογραφία, Γυναικολογική εξέταση, Κλινική εξέταση μαστού Ενδοκρινολογικός έλεγχος Πλήρης έλεγχος θυρεοειδούς αδένα Τ3, Τ4, TSH, υπερηχογράφημα θυρεοειδούς και κλινική εξέταση το κόστος για κάθε έλεγχο είναι στα 50

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Μήνας Ἀπρίλιος 15 Ἀπριλίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Ἰωάν. 20, 19 31. Κυριακή τοῦ Ἀντίπασχα σήμερα καί ἐδῶ καί μία ἑβδομάδα εἰσήλθαμε στήν πιό χαρούμενη περίοδο τοῦ ἔτους, στήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 5 Μαΐου 2019.

Κυριακή 5 Μαΐου 2019. 1 Μέρος Γ, Μάιος Αὔγουστος 2019 Μήνας Μάιος Κυριακή 5 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ Θωμᾶ Ἰω. 20, 19 31. Χριστός Ἀνέστη! Εἶναι τό μήνυμα καί τό τραγούδι τῆς ἐλπίδας καί τῆς χαρᾶς, πού παιανίζει ἀπό τό λαμπροφόρο

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος: 1/3/2018 Παράκληση 18:00 2/3,9/3,16/3 Χαιρετισμοί 19:15 /3/2018 Ἀκάθ. Ὕμνος 19:15 Ἀπρίλιος: 12/4/2018 Παράκληση 18:00 21/4/2018

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος 2/3/2017 Παράκληση, 18:00 3/3,10/3,17/3,24/3 Χαιρετισμοί, 19:15 31/3/2017 Ἀκάθιστος 19:15 Ὕμνος Ἀπρίλιος: 6/4/2017 Παράκληση,

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 10 Ο ΠΡΟΣΚΥΝΟΥΜΕΝ ΣΟΥ ΤΑ ΠΑΘΗ,ΧΡΙΣΤΕ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί μια λέξη. «Η Μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μήνας Μάρτιος 4 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 2, 1-12 «...ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό

Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό 17 Μαρτίου 2019 Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό Θρησκεία / Ιερός Άμβων Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης, Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 25 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Ἰωάν. 1, στίχ. 44 52. «Ἔρχου καί ἴδε» (Ἰωάν. 1, 47). Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀγωνίες τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά θέλει νά μιλήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και τελεσιουργία της Λειτουργίας των

Ιστορία και τελεσιουργία της Λειτουργίας των 15 Μαρτίου 2019 Ιστορία και τελεσιουργία της Λειργίας Προηγιασμένων Δώρων Θρησκεία / Θεία Λατρεία Γεώργιος Ζαραβέλας, Θεολόγος Σημείο αναφοράς τυπικού της Μεγάλης Τεσσαρακοστής αποτελεί η μετάδοση Προηγιασμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας):

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας): ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 99. Παρ ότι η δεύτερη ευχή είναι συγκροτημένη με το προοίμιό της, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλα προοίμια, ιδιαίτερα με εκείνα που σε περίληψη περιγράφουν το Μυστήριο της Σωτηρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία προς την Ανάσταση...

Η πορεία προς την Ανάσταση... Η νύχτα της Ανάστασης Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν χαρούμενα οι καμπάνες. Οι χριστιανοί φορούν τα γιορτινά τους και πηγαίνουν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Χριστού. Στα

Διαβάστε περισσότερα

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά 13η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 18, 18 27) 26 Νοεμβρίου 2017 «...πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς,...καί δεῦρο ἀκολούθει μοι» Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά μάθει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 12 Μαΐου 2019.

Κυριακή 12 Μαΐου 2019. 8 Κυριακή 12 Μαΐου 2019. Κυριακή τῶν μυροφόρων Μρκ. 15, 43 16, 8. Οἱ μεγάλες ἀποφάσεις, τά μεγάλα ἐμπόδια, οἱ μεγάλες νίκες. Αὐτός θά μποροῦσε νά εἶναι ἕνας καλός τίτλος γιά τή σημερινή Κυριακή. Ἡ Ἐκκλησία

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία Ευαγγελισμός Ευαγγελισμός είναι η ανακοίνωση στην Παναγία της καλής είδησης ότι θα γεννήσει τον Μεσσία, αυτόν που υποσχέθηκε ο Θεός και περίμενε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. 39 Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων Μτθ. 10, 32 33, 37 38, καί 19, 27 30. «ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;» (Μτθ. 19,

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet Ἡ Κυριακή του Πάσχα Fr.Lev Gillet «Αὔτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων!»ψάλλουμε στὴν ὀγδόη ὠδὴ τοῦ πασχαλιάτικου Ὄρθρου. Ἡ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο Λάζαρος ήταν στενός φίλος του Χριστού. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία φιλοξένησαν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38)

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ (Διασκευή ομιλίας στον Γυμνότοπο την 1/6/2003) 1. Το δράμα του σκοταδιού Σήμερα το Ευαγγέλιο μας μίλησε για έναν «τυφλό εκ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. 24 Μήνας Ἰούνιος Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τοῦ τυφλοῦ Ἰω. 9, 1 38. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία θέλει νά μᾶς δώσει νά καταλάβουμε ὅτι ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, εἶναι ὁ Μέγας Δημιουργός τοῦ σύμπαντος. Ἡ δημιουργική

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. 56 Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. Κυριακή Δ Ματθαίου, τῶν ἁγίων καί θεοφόρων πατέρων τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ Οἰκουμενικῆς Συνόδου Μτθ. 5, 14 19. «ὅς δ ἄν ποιήσῃ καί διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019

Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019 14 Κυριακή 27 Ἰανουαρίου 2019 15η Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. Λουκᾶ 19, 1 10 «...καί σπεύσας κατέβη» (Λκ. 19, 6) Ὁ μικρόσωμος Ζακχαῖος σήμερα παρουσιάζεται μέσ ἀπό τήν εὐαγγελική περικοπή πού ἀκούσαμε ὡς ἕνας γίγαντας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα.

Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα. 14 Ἰανουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν μετά τά Φῶτα. Ματθ. 4, 12 17 «ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς» (Ματθ. 4, 16). Ὁ Λυτρωτής,

Διαβάστε περισσότερα

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη ΜΑΘΗΜΑ 3 Ο Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ).

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). 21 Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). Λκ. 6, 31 36. «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν» Λκ. 6, 35. Ἀπ ὅλα τά λόγια καί τίς διδασκαλίες τοῦ Ἰησοῦ αὐτός ὁ λόγος Του φαντάζει ὡς ὁ πιό δύσκολος. Ἡ ἀγάπη

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ!

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! (There is only one God) Πού μπορείς να πάς ώστε να απομακρυνθείς από το Θεό; Ο Θεός γεμίζει κάθετόπο και χρόνο. Δεν υπάρχει τόπος χωρίς να είναι εκεί ο Θεός. Ο Θεός μίλησε μέσα

Διαβάστε περισσότερα

«Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα. Διδ. Εν. 10

«Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα. Διδ. Εν. 10 «Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα Διδ. Εν. 10 α) Οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας Μεγάλη Εβδομάδα: επειδή γιορτάζουμε μεγάλα (σπουδαία) γεγονότα Από την Κυριακή των Βαΐων

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο)

Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο) 21/04/2019 Αποστολή Ιερουσαλήμ: Από εδώ ο Ιησούς ξεκίνησε την πορεία του για την είσοδό του στην Ιερουσαλήμ. (δείτε το βίντεο) / Επιρότητα Από την Βηθφαγή ένα χωριό κοντά στο Όρος των Ελαιών ο Χριστός

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. 69 Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. Κυριακή ΣΤ Ματθαίου Μτθ. 9, 1 8. «...ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας...» (Μτθ. 9, 6) Πάντοτε ὁ λόγος περί ἐξουσίας εἶναι ἐπίκαιρος, διότι οἱ ἄνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΣ

ΤΟ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΣ Dies Domini ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΔΕΛΤΙΟ της Ποιμαντικής Ενότητας της Καθολικής Μητροπόλεως Νάξου Αρ. 30 5-19 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ & ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑΛΙΝΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΣ Προσφιλείς

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ 2014 Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή «Αυτός σήκωσε τις αμαρτίες μας με το ίδιο Του το σώμα στο σταυρό, για να πεθάνουμε κι εμείς ως προς την αμαρτία και να

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΜΑΡΤΙΟΥ

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 2 4 9 10 11 ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΓ. ΣΟΦΙΑ ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ (ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ) Πάντων τῶν ἀπ αἰῶνος κεκοιμημένων ὀρθοδόξων χριστιανῶν Νικολάου Ἱερέως τοῦ Πλανᾶ Θεοδότου Ἐπισκόπου Κυρηνείας 06:0-08:45 06:0-08:0 ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. 45 Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. Κυριακή Β Ματθαίου Σύναξις τῶν ἁγίων ἐνδόξων 12 ἀποστόλων Μτθ. 9, 36 καί 10, 1 8. Εἶναι ἄδικο οἱ κατώτεροι καί οἱ μέτριοι νά ὁμιλοῦν γιά τούς ἀρίστους καί τούς τελείους. Ἐντούτοις

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. 50 Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Τυρινῆς. «...Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται...» (Ἰδιόμελον τῶν Αἴνων, πλ. α ). Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει καί πάλι φέτος ἡ μεγάλη καί εὐλογημένη περίοδος τῆς Ἁγίας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 11 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκου 8, 34 9, 1. Ἡμέρα πανεπίσημη σήμερα ἄγει ἡ Ἐκκλησία μας. Ἡμέρα πού ὑψώνεται μπροστά στά ἑκατομμύρια τῶν ὀρθοδόξων

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική

Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική 28/12/2018 Μητρ. Δημητριάδος: Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Δημητριάδος και Αλμυρού Σκέψεις στην ανατολή του νέου χρόνου Σκέψεις καρδιάς κατέθεσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Δημητριάδος

Διαβάστε περισσότερα

Θεία Λειτουργία. Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία. Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού

Θεία Λειτουργία. Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία. Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού Θεία Λειτουργία Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία Σήμερα είναι σχεδόν παθητικός θεατής Όρθρος : ακολουθία προετοιμασίας Δοξολογία

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του,

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του, ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Την Παρασκευή, 20 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Θρησκευτικών Μελετών του Μίνσκ συνάντηση ανάμεσα στο Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Καρπασίας κ. Χριστοφόρο και 10 εκπροσώπων Ορθοδόξων Κέντρων

Διαβάστε περισσότερα

Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει

Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει Μια μεγάλη γιορτή πλησιάζει Πλησιάζει το Πάσχα. Η μητέρα άρχισε να καθαρίζει το σπίτι. Πλένει τις κουρτίνες και τα τζάμια. Καθαρίζει τα χαλιά. Συγυρίζει τα ερμάρια και τους πάγκους. Ο πατέρας βοηθά τη

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το Άγιο Πνεύμα. Διδ. Εν. 8

Τι είναι το Άγιο Πνεύμα. Διδ. Εν. 8 Τι είναι το Άγιο Πνεύμα Διδ. Εν. 8 Κεντρικό γεγονός στη ζωή της Εκκλησίας Το Άγιο Πνεύμα επιφοίτησε στους αποστόλους και παραμένει στην Εκκλησία ως Παράκλητος, για να καθοδηγεί τους πιστούς «Εἰς πᾶσαν

Διαβάστε περισσότερα

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης 26/02/2019 Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τοῦ περιβαλλοντικὰ εὐαισθητοποιημένου καὶ πρωτοπόρου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αδέλφια στο σχολείο Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου Οι μαθήτριες του Χριστού Κάποτε, μια γυναίκα, που ονομαζόταν Μάρθα, υποδέχτηκε στο σπίτι της τον Ιησού. Η Μάρθα, ήταν αδελφή του

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων 1. Ποια είναι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης 1. Ιστορικά Ευαγγέλια 1. κατά Ματθαίον 2. κατά Μάρκον 3. κατά Λουκάν 4. κατά Ιωάννην 5.Πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό μασ κατα τη διαρκεια των ακόλόυθιων

Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό μασ κατα τη διαρκεια των ακόλόυθιων ÄÉÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÅÍÇÌÅÑÙÓÇÓ ÊÁÉ ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇÓ ÏÉÊÏÄÏÌÇÓ ÉÅÑÁ ÌÇÔÑÏÐÏËÉÓ ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇÓ ÉÅÑÏÓ ÍÁÏÓ ÌÅÔÁÌÏÑÖÙÓÅÙÓ ÔÏÕ ÓÙÔÇÑÏÓ ÄÅËÖÙÍ - ÌÉÁÏÕËÇ ÔÇË. 2310-828989 Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 75 Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 5η Κυριακή τῶν Νηστειῶν (Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας). Μρκ. 10, 32 45. Σήμερα, λίγες ἡμέρες πρίν ἀπό τά φρικτά Πάθη τοῦ Κυρίου, ἡ κοινή μητέρα, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει μία μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Παρόμοια νὰ σκεφθῇς ὅτι καὶ ἕνας ποὺ στέκεται κοντὰ σὲ μία μεγάλη πυρκαϊά, διατηρεῖ τὴν θερμότητα γιὰ πολὺ καιρὸ καὶ μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσί του ἀπὸ τὴν φωτιά. Άραγε ἀπὸ ποιὰ ἄρρητη εὐωδία φιλανθρωπίας, ἀπὸ

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019.

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. 84 Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. Κυριακή μετά τήν ἐορτήν, Θ Ματθαίου Μτθ. 14, 22 34. 27). «θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι μὴ φοβεῖσθε» (Μτθ. 14, Ἐντυπωσιακό τό θαῦμα πού παρακολουθοῦμε σήμερα. Γιά μία φορά ἀκόμη φαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ & ΟΜΙΛΙΩΝ ΜΗΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ & ΟΜΙΛΙΩΝ ΜΗΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019 ΙΕΡΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΘΗΝΩΝ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΟΔΟΥ ΑΧΑΡΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ & ΟΜΙΛΙΩΝ ΜΗΝ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019 ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 7 ΚΥΡΙΑΚΗ 31-3-2019 Γ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ, ΥΠΑΤΙΟΥ ΓΑΓΓΡΩΝ 07:00-10:00:

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 19 Μαΐου 2019.

Κυριακή 19 Μαΐου 2019. 14 Κυριακή 19 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ παραλύτου Ἰω. 5, 1 15. «... μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ ἴδε ὑγιὴς γέγονας μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ἰω. 5, 14).

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 17 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 17 Μαρτίου 2019. 55 Κυριακή 17 Μαρτίου 2019. Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἰω. 11, 42 55. Δέν ἑορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας γιά κάποιο πρόσωπο. Σήμερα τό πανηγύρι στήθηκε γι αὐτή τήν ἴδια τήν πίστη μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Ο Άγιος Πέτρος μετανοών (1600) «Αυτός σήκωσε τις αμαρτίες μας με το ίδιο Του το σώμα στο σταυρό, για

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Λατρεία της Εκκλησίας 23 Βραχυγραφίες 29 ΚΑΘΙΣΜΑ A' [Ψαλμοί

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΩΡΩΠΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ 2018

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΩΡΩΠΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ 2018 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ, ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ & ΩΡΩΠΟΥ ιεροσ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ναοσ μεταμορφωσεωσ του σωτηροσ δημου μεταμορφωσησ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΑΙΝΗΣΙΜΟΥ 2018 Πρὸς τοὺς εὐσεβεῖς

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019.

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019. 38 Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019. Κυριακή τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15: 11 32. Σήμερα δέν ἀκούσαμε ἁπλῶς μία Εὐαγγελική περικοπή. Σήμερα ἀκούσαμε αὐτό τοῦτο τό ἴδιο τό Εὐαγγέλιο. Χωρίς ὑπερβολή μποροῦμε νά ποῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου - Ἡ θριαμβευτική εἴσοδος στά Ἰεροσόλυμα

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου - Ἡ θριαμβευτική εἴσοδος στά Ἰεροσόλυμα ΜΑΘΗΜΑ 26ο Ἐπίκαιρο Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου - Ἡ θριαμβευτική εἴσοδος στά Ἰεροσόλυμα Πλησιάζει ἡ μεγαλύτερη γιορτή τῆς πίστης μας, τό Πάσχα. Ξέρετε, παιδιά, τί σημαίνει «Πάσχα»; Εἶναι ἑβραϊκή λέξη καί σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9 Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία Διδ. Εν. 9 Γιορτάζοντας τα γεγονότα της ζωής του Τα σπουδαιότερα γεγονότα της ζωής του Κυρίου μας είναι αποτυπωμένα στις ακίνητες Δεσποτικές γιορτές

Διαβάστε περισσότερα

Σε παρακαλούμε, λοιπόν, Κύριε: το ίδιο Πανάγιο Πνεύμα ας ευδοκήσει να αγιάσει τα δώρα αυτά, 118. Ενώνει τα χέρια, τα επιθέτει στα Δώρα και λέει:

Σε παρακαλούμε, λοιπόν, Κύριε: το ίδιο Πανάγιο Πνεύμα ας ευδοκήσει να αγιάσει τα δώρα αυτά, 118. Ενώνει τα χέρια, τα επιθέτει στα Δώρα και λέει: ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 116. Το προοίμιο της παρακάτω Ευχαριστιακής ευχής δεν επιτρέπεται να αντικατασταθεί με άλλο, διότι συνολικά παρουσιάζει σε περίληψη την ιστορία της σωτηρίας μας. Ο Κύριος να είναι μαζί

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Ἀρχὴ τῆς Ἰνδίκτου, ἤτοι τοῦ Νέου Ἔτους, Συμεὼν ὁσίου τοῦ Στυλίτου, τῶν Ἁγίων 40 Γυναικῶν, Ἀμμοῦν Διακόνου Ἑσπερινός-Παράκληση 18:00-19:00 06:30-08:30 2 4 6 8 Μάμαντος Μεγαλομάρτυρος,

Διαβάστε περισσότερα

Μικρό Νηστειοδρόμιο - Οι νηστείες της Εκκλησίας μας

Μικρό Νηστειοδρόμιο - Οι νηστείες της Εκκλησίας μας Μικρό Νηστειοδρόμιο - Οι νηστείες της Εκκλησίας μας 1. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή: Αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή της Αναστάσεως. Είναι η πιο αυστηρή νηστεία όλου του χρόνου (λάδι καταλύουμε

Διαβάστε περισσότερα

(Σταυροπροσκυνήσεως, Απόκρεω, Αγίου Ιωάννη Κλίμακος, Τελώνη & Φαρισαίου, Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Τυρινής, Ασώτου, Οσίας Μαρίας Αιγυπτίας, Ορθοδοξίας)

(Σταυροπροσκυνήσεως, Απόκρεω, Αγίου Ιωάννη Κλίμακος, Τελώνη & Φαρισαίου, Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Τυρινής, Ασώτου, Οσίας Μαρίας Αιγυπτίας, Ορθοδοξίας) (Σταυροπροσκυνήσεως, Απόκρεω, Αγίου Ιωάννη Κλίμακος, Τελώνη & Φαρισαίου, Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Τυρινής, Ασώτου, Οσίας Μαρίας Αιγυπτίας, Ορθοδοξίας) Τ ρ ι ώ δ ι ο Η περίοδος αυτή πήρε το όνομα της από

Διαβάστε περισσότερα

Επιμένει για να πεισθεί (Κυριακή του Θωμά)

Επιμένει για να πεισθεί (Κυριακή του Θωμά) 5 Μαΐου 2019 Επιμένει για να πεισθεί (Κυριακή του Θωμά) Θρησκεία / Ιερός Άμβων Γεώργιος Πατρώνος, Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Η εκκλησιολογική ερμηνεία των εμφανίσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα 6η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 8, 27 39) 22 Ὀκτωβρίου 2017 «Τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή μέ βασανίσῃς» Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα στήν εὐαγγελική περικοπή.

Διαβάστε περισσότερα

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1 Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Σεπτέμβριος 2017 Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 2 Ἀφιέρωμα

Διαβάστε περισσότερα

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί 18/02/2019 Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Ανακοίνωση σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο 31 Ιανουαρίου 2019 Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο / Επικαιρότητα Όταν ο άνθρωπος έχει ειρήνη μέσα του και βεβαιωθεί η ψυχή του ότι όντως

Διαβάστε περισσότερα

Η ευλογημένη συνάντηση.

Η ευλογημένη συνάντηση. Η ευλογημένη συνάντηση. Μετά το τέλος μιας δύσκολης εξεταστικής περιόδου, η παρέα των παιδιών του λυκείου του Ναού μας συναντήθηκε για μια ακόμα φορά, πριν τις καλοκαιρινές διακοπές. Η χαρά των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Η εκ νεκρών έγερσις του Αγίου Λαζάρου του τετραημέρου σύμβολο της κοινής Αναστάσεως

Η εκ νεκρών έγερσις του Αγίου Λαζάρου του τετραημέρου σύμβολο της κοινής Αναστάσεως 20 Απριλίου 2019 Η εκ νεκρών έγερσις υ Αγίου Λαζάρου υ τετραημέρου σύμβολο της κοινής Αναστάσεως Θρησκεία / Θεολογία Ιεροδιάκονος Ραφαήλ Χ. Μισιαούλης, θεολόγος Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ολοκληρώνεται και

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως».

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». 23/12/2018 Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Στον Ιερό Ναό Αγίου Χριστοφόρου, πολιούχου Αγρινίου, τελέσθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

Η Ανάσταση και οι αληθινά Αναστάσιμοι άνθρωποι

Η Ανάσταση και οι αληθινά Αναστάσιμοι άνθρωποι 10 Απριλίου 2018 Η Ανάσταση και οι αληθινά Αναστάσιμοι άνθρωποι Θρησκεία / Ιερός Άμβων Πρεσβύτερος Νικόλαος Πάτσαλος Η Ανάσταση του Χριστού αποτελεί τη δόξα και την πεμπτουσία της Ορθοδόξου Πίστεως. Γι

Διαβάστε περισσότερα

Η Παύλεια Θεολογία. Χριστολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία

Η Παύλεια Θεολογία. Χριστολογία. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η Χριστολογία Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο)

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) 18 Ιουνίου 2019 Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) Θεοτόκος / Θαύματα της Θεοτόκου 12. Παντελώς αδύνατο γιατί ήταν????????????????? Λευκωσία «Παντρεύτηκα το 1981 και μετά παρέλευση τεσσάρων χρόνων διεπίστωσα

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 18 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 9, 17-31 «Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ»

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού)

Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού) 1 Ιουνίου 2019 Ποιος φταίει; (Κυριακή του Τυφλού) Θρησκεία / Ιερός Άμβων Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς «Και τον ρώτησαν οι μαθητές του: Διδάσκαλε, ποιος αμάρτησε, αυτός ή οι γονείς του, για να γεννηθεί τυφλός;»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΧΕΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ. Α. Στις Ακολουθίες Περιόδου

ΕΥΧΕΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ. Α. Στις Ακολουθίες Περιόδου ΕΥΧΕΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΕΥΧΕΣ ΑΠΟΛΥΣΗΣ Τις παρακάτω ευχές ο λειτουργός δύναται, ελεύθερα, να τις χρησιμοποιήσει στο τέλος της θείας Λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Μήνας Φεβρουάριος 4 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15, 11 32. «...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς» (Λουκᾶ 15, 11). Μεγάλη ἀμηχανία αἰσθάνεται κάποιος, ὅταν πρέπει νά ἀγγίξει τή σημερινή

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ:

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ: Η Αικατερίνη είχε κάλλος και ομορφιά ασύγκριτη. Η μητέρα της και οι συγγενείς της την πίεζαν συνεχώς να παντρευτεί, για να μην φύγουν από τα χέρια τους

Διαβάστε περισσότερα