TO MANATZMENT TΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΜΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ

Transcript

1 ICBS/TBS MBA 2 TO MANATZMENT TΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΜΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΜ 1752/03 Για τις απαιτήσεις του διπλώματος ΜΒΑ Έτος KINGSTON UNIVERSITY ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΖΑΧΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2005

2 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον υψηλής ανταγωνιστικότητας και ταχύτατων αλλαγών, επιβάλλεται οι διοικήσεις των επιχειρήσεων να προσβλέπουν σε ένα μοντέλο διοικητικής πρακτικής που θα δημιουργεί ολοένα και μεγαλύτερη αξία στους πόρους της, ένα μοντέλο που θα μπορεί να καταστήσει την επιχείρηση ένα δυναμικό οργανισμό με μεγάλη προσαρμοστική ικανότητα. Το μοντέλο αυτό σύμφωνα με τη σύγχρονη διεθνή και εγχώρια βιβλιογραφία, δεν είναι άλλο από το Μάνατζμεντ της Μάθησης. Καθώς διαβιούμε στην Κοινωνία της Πληροφορίας και ο καθένας πλέον έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στην γνώση, η επιχείρηση προσδώσει αξία στον παράγοντα «μάθηση» για να καταφέρει να προΐσταται των αλλαγών, αποκτώντας συγκριτικό πλεονέκτημα απέναντι στους ανταγωνιστές της. Πρωταρχικός σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας, υπήρξε η ανάδειξη του Μάνατζμεντ της Μάθησης ως βάση για την επίτευξη διατηρήσιμου συγκριτικού πλεονεκτήματος και του παράγοντα «άνθρωπος» ως τον σημαντικότερο πόρο στην επιχείρηση. Για το λόγο αυτό επιλέχθηκε η εταιρεία Οικοανάπτυξη Α.Ε. ως αντικείμενο της έρευνάς μας. Η ερευνητική αυτή προσπάθεια περιέλαβε μία ενδελεχή δευτερογενή έρευνα των πηγών (για την περιγραφή του θεωρητικού πλαισίου του Μάνατζμεντ της Μάθησης, του κλάδου και της εταιρείας) και μία διαγνωστική δευτερογενή έρευνα στην εταιρεία (για τη διαπίστωση εφαρμογής του μοντέλου διαχείρισης της μάθησης των Nonaka & Takeouchi και τη διάγνωση των μαθησιακών της δυνατοτήτων). Τα συμπεράσματα που προέκυψαν της έρευνας μας, αναδεικνύουν την εταιρεία ως φορέα υψηλής τεχνογνωσίας, με ισχυρή αντίληψη για τη συμβολή της γνώσης στην επίτευξη των στόχων της και με σημαντικές πρωτοβουλίες και διαδικασίες για την ανάπτυξή της. Ωστόσο, ο επιλεκτικός της προσανατολισμός στην τεχνογνωσία και η συχνά μεροληπτική της στάση απέναντι στις μεθόδους της μάθησης, αφήνει σημαντικό όγκο γνώσης ανεκμετάλλευτο. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η στρατηγικής σημασίας μεταστροφή του προσανατολισμού της εταιρείας στη μάθηση, με την ευρεία της έννοια, και η συστηματική της διαχείριση, έτσι ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητά της και να επιτύχει την ανάπτυξη που επιθυμεί.

3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Καθώς αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες σε όλους όσους συνετέλεσαν άμεσα ή έμμεσα για την εκπόνηση αυτής της διπλωματικής που σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο FING BUSINESS SCHOOL, οφείλω να παραθέσω μία αναφορά σ αυτούς τους ανθρώπους: Καταρχήν στην οικογένειά μου για την συμπαράστασή της καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου. Την επιβλέπουσα καθηγήτρια κυρία Γεωργία Ζάχου, για την υπομονή της και την επιτυχή καθοδήγησή της για την υλοποίηση της παρούσης. Όλους τους καθηγητές του μεταπτυχιακού προγράμματος. Την αγαπημένη μου σύντροφο για την ενθάρρυνσή της και την υπομονή της. Τέλος, την εταιρεία Οικοανάπτυξη και τους ανθρώπους της, για τη συνεργασία τους και το χρόνο που αφιέρωσαν, συμβάλλοντας στην υλοποίηση αυτής της διπλωματικής εργασίας.

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΜΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΓΝΩΣΗΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Η ΟΡΘΗ ΓΝΩΣΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ KNOWLEDGE MANAGEMENT TI ΕIΝΑΙ ΤΟ KNOWLEDGE MANAGEMENT TO KM ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ 12 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΚΜ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΝΌΣ M.I.S TA MONTEΛΑ ΤΩΝ Μ.I.S H OΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΜ ΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΒΟΙSOT TO MONTEΛΟ ΤΩΝ HAHN & SYBRAMANI TO MONTEΛΟ ΤΩΝ NONAKA & TAKEUCHI ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΚΛΑΔΟΣ - ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ Η ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ Α.Ε ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ΦΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 38 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. 80

5 ΠΕΜΠΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΚΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΌ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ.. 93 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ι. 1. Η γνώση πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος ΙΙ. 1. Η λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ΙΙΙ. 1. Οργανισμοί καταπολέμησης κουνουπιών 2. Ευρωπαϊκές ενώσεις καταπολέμησης κουνουπιών IV. 1. Tα έργα καταπολέμησης κουνουπιών 2. Αναπτυξιακές εταιρείες και νομαρχιακά κέντρα καταπολέμησης κουνουπιών V. 1. Tα κονδύλια που διατίθενται στην καταπολέμηση κουνουπιών VI. 1. Περιγραφή των έργων καταπολέμησης κουνουπιών VII. 1. Τα έργα της εταιρείας VIII. 1. O εξοπλισμός της εταιρείας IX. 1. Άρθρα - Ανακοινώσεις ( ) 2. Μελέτες - Έργα ( ) 3. Φωτογραφικό υλικό από διεθνή συνέδρια του κλάδου X. 1. Το οργανόγραμμα της εταιρείας XI. 1. Ενδεικτικά τεύχη του περιοδικού ΤΟ δηγμα ΧΙΙ. 1. Ενδεικτικά κλαδικά περιοδικά ΧΙΙΙ. 1. Ερωτηματολόγιο εργαζομένων XIV. 1. Οδηγός συνέντευξης XV. 1. Στατιστικά αποτελέσματα ποσοτικής έρευνας XVI. 1. H ερευνητική πρόταση ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΜΕΛΕΤΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

6 ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ2 ΠΙΝΑΚΑΣ 6: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 7: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ2 ΠΙΝΑΚΑΣ 8: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 9: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 10: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ2 ΠΙΝΑΚΑΣ 11: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ2 ΠΙΝΑΚΑΣ 12: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ3 ΠΙΝΑΚΑΣ 13: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΠΙΝΑΚΑΣ 14: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΠΙΝΑΚΑΣ 15: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΠΙΝΑΚΑΣ 16: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ5 ΠΙΝΑΚΑΣ 17: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ1 ΠΙΝΑΚΑΣ 18: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ2 ΠΙΝΑΚΑΣ 19: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ3 ΠΙΝΑΚΑΣ 20: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ4 ΠΙΝΑΚΑΣ 21: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΝΟΝΑΚΑ & TAKEOUCHI ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΑΠΤΥΞΗ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΟΥ C.K. PRAHALAD ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ

7 ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΧΗΜΑ 1: ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΧΗΜΑ 2: THE TECHNOLOGY PUSH MODEL ΣΧΗΜΑ 3: ΤΗΕ STRATEGY PULL MODEL ΣΧΗΜΑ 4: BOISTO S KNOWLEDGE CATEGORY MODEL ΣΧΗΜΑ 5: HAHN & SUBRAMANI S FRAMEWORK FOR KNOWLEDGE MANAGEMENT SUPORT ΣΧΗΜΑ 6: A MODEL TO ENCAPSULATE TRANSFER OF KNOWLEDGE SOCIALISATION EXTERNALIZATION COMBINATION INTERNALIZATIONS ΣΧΗΜΑ 7: ΣΠΕΙΡΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΧΗΜΑ 1: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΣΧΗΜΑ 2: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

8 ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΓΡΑΦΗΜΑ 1: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 2: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 3: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 4: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Κ2 ΓΡΑΦΗΜΑ 5: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 6: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ2 ΓΡΑΦΗΜΑ 7: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΞ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 8: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 9: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ2 ΓΡΑΦΗΜΑ 10: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ2 ΓΡΑΦΗΜΑ 11: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ3 ΓΡΑΦΗΜΑ 12: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΓΡΑΦΗΜΑ 13: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΓΡΑΦΗΜΑ 14: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ4 ΓΡΑΦΗΜΑ 15: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ Σ5 ΓΡΑΦΗΜΑ 16: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ1 ΓΡΑΦΗΜΑ 17: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ2 ΓΡΑΦΗΜΑ 18: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ3 ΓΡΑΦΗΜΑ 19: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥ ΕΣ4 ΓΡΑΦΗΜΑ 20: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΑΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

9 KEΦΑΛΑΙΟ 1

10 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σήμερα, στην αυγή του 21 ου αιώνα εισερχόμαστε σε μια εποχή όπου οι παραδοσιακοί πυλώνες οικονομικής δύναμης το κεφάλαιο, η γη, οι πρώτες ύλες, η τεχνολογία- δεν αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες επιτυχίας μιας επιχείρησης. Το μέλλον και η επιτυχία της επιχείρησης καθορίζονται πλέον από την ικανότητά της να αξιοποιεί τον πιο πολύτιμο πόρο της: την επιχειρηματική γνώση 1. Σ αυτό το ταχύτατα μεταβαλλόμενο και έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι επιχειρήσεις καλούνται να αντεπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις που παρουσιάζονται. Οι θεωρητικοί άξονες πάνω στους οποίους θα πρέπει να στηριχθούν για να το πετύχουν, είναι η οργανωσιακή γνώση και μάθηση, που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις συνεχούς καινοτομίας και δημιουργίας συγκριτικού πλεονεκτήματος. Και ο ικανότερος οδηγός για να επιτύχουν αυτό το σκοπό, είναι το Μάνατζμεντ της Γνώσης και της Μάθησης (Knowledge Management) ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Για μία μικρομεσαία επιχείρηση όπως η Οικοανάπτυξη, σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλέον επιχειρησιακό περιβάλλον υψηλού ανταγωνισμού, η ανάπτυξη ενός μηχανισμού οργανωσιακής μάθησης καθίσταται αναγκαία τόσο για την μακρόχρονη επιβίωσή της, όσο και για τη δημιουργία και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. 2 Και αυτό είναι μία διαδικασία, η οποία θα πρέπει να γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να αναπτυχθεί σε όλα της τα επίπεδα η μαθησιακή ικανότητα, ξεκινώντας από την ηγεσία και την διαπίστωσή της για την ανάγκη αυτή, και διαπνέοντας στη συνέχεια όλο το ανθρώπινο δυναμικό της επιχείρησης, να καταστεί τελικά η ατραπός της επιτυχίας. 1 Ικουιζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (2003), «Η Επιχείρηση της Γνώσης», Σελ Ian Chaston Beryl Badger Eugene Sadler-Smith, (2001), Organizational learning: an empirical assessment of process in small U.K. manufacturing firms, Journal of small business Management, 2001, 39(2), Pg. 139.

11 Όπως ο μεγαλύτερος φιλόσοφος της ιστορίας, ο Σωκράτης παραδεχότανε την άγνοιά του ως εφαλτήριο της μαθησιακής του διαδικασίας, έτσι και η ηγεσία θα πρέπει να υιοθετήσει τη νοοτροπία του ότι «οι πραγματικοί ηγέτες λένε ότι δεν έχουν την απάντηση», ως εφαλτήριο για την ανταγωνιστική ικανότητα και επιτυχή πορεία της επιχείρησης ΤΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΙΜΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΜΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΑΝΑΠΤΥΞΗ Στο σύγχρονο κόσμο τα δεδομένα της επιχειρηματικής δράσης είναι αν μη τι άλλο ευμετάβλητα και ελάχιστα δεδομένα. Κάθε επιχείρηση και οργανισμός καλείται να διευρύνει τα αισθητήριά του και τις εσωτερικές διαδικασίες, που αξιοποιούν κάθε ανεκμετάλλευτο πόρο. 4 Το Μάνατζμεντ της Μάθησης καθιστώντας τη γνώση κομμάτι της εργασίας όλων των μελών της επιχείρησης, οδηγεί την επιχείρηση σε ένα νέο επίπεδο ποιότητας, δημιουργικότητας και αποτελεσματικότητας, όπου η επιτυχία διατηρήσιμου συγκριτικού πλεονεκτήματος είναι πλέον εφικτή. 5 Σ αυτό το πλαίσιο, η εφαρμογή του στην εταιρεία Οικοανάπτυξη, μπορεί να την οδηγήσει σε μία διατηρήσιμη ανταγωνιστικότητα, ανταποκρινόμενη πλέον στις ανάγκες του σύγχρονου ανταγωνιστικού επιχειρησιακού περιβάλλοντος. 3 Laurie Donald Heifetz Ronald, (2003), I don t have the answer, Ivey Business Journal, Jan./Feb. 2003, Vol. 67, Iss. 2, Pg. n/a. 4 Μυλτιάδης Λύτρας, (2003), «Διαχείριση Γνώσης και Μάθησης», Σελ Thomas H. Davenport Laurence Prusak, (1998), Working Knowledge, Pg. 107&17.

12 1. 3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Πρωταρχικός σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η ανάδειξη του Μάνατζμεντ της Μάθησης ως άξονα ανάπτυξης διατηρήσιμου συγκριτικού πλεονεκτήματος στην Οικοανάπτυξη. Ο προσανατολισμός της εταιρείας σε μία διοικητική πρακτική βασισμένη στη μάθηση και στην καινοτομία, θα προσδώσει μία δυναμική προσαρμογή στο ευρύτερο μεταβαλλόμενο επιχειρησιακό περιβάλλον και θα καταστήσει τον παράγοντα άνθρωπο ως το βασικότερο πόρο στην επιχείρηση και την ανάπτυξη των ικανοτήτων του ως τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης της εταιρείας. Σ αυτό το πλαίσιο σκοπός της διπλωματικής είναι να μεταφέρει στη διοίκηση κατά τρόπο σαφή, κατανοητό και τεκμηριωμένο, τους λόγους για τους οποίους η μάθηση πρέπει να είναι η βασική συνιστώσα που θα διέπει όλους τους ανθρώπους και λειτουργίες της, έτσι ώστε να μπορεί να προβλέπει όλες τις διαφαινόμενες ή μη αλλαγές του κλάδου και του ευρύτερου περιβάλλοντος, επιτυγχάνοντας έτσι ένα διατηρήσιμο συγκριτικό πλεονέκτημα ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Στόχοι της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι: 1. Η σαφής και ενδελεχής παρουσίαση της διοικητικής πρακτικής του Μάνατζμεντ της Μάθησης. 2. Η διαπίστωση των μαθησιακών ικανοτήτων και η διάγνωση των δυνατοτήτων της Οικοανάπτυξης. 3. Η κριτική διαπίστωση της δυνατότητας πρακτικής εφαρμογής του Μάνατζμεντ της Μάθησης στην εν λόγω εταιρεία. Στο πλαίσιο αυτό, η διεξαγωγή της πρωτογενούς έρευνας που πραγματοποιήθηκε στην Οικοανάπτυξη αναφέρεται στην επίτευξη 2 βασικών στόχων: 1) Στη διαπίστωση της εφαρμογής των βασικών χαρακτηριστικών και παραγόντων του μοντέλου των Nonaka & Takeouchi στην εταιρεία, έτσι ώστε να αναδειχθούν οι μαθησιακές ικανότητες της και αδυναμίες της.

13 2) Στη διάγνωση των μαθησιακών δυνατοτήτων της εταιρείας, με επιμέρους στόχους: 1. Τη διάγνωση για το εάν η στρατηγική της εταιρείας παρέχει δυνατότητες μάθησης και καινοτομίας 2. Τη διάγνωση για τη συμμετοχή των στελεχών της εταιρείας στην ανάπτυξη καινοτομιών 3. Τη διάγνωση για την βαρύτητα που έχει για την επιχείρηση η ανάπτυξη ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μέσω γνώσης και 4. Τη διάγνωση για το κατά πόσο η Οικοανάπτυξη χρησιμοποιεί και επενδύει στην τεχνολογία για τη γνώση και την ανάπτυξη ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ερευνητική διαδικασία που πραγματοποιήθηκε για τις ανάγκες της παρούσας διπλωματικής, είχε ως σκοπό την διερεύνηση για την εφαρμογή βασικών αρχών του Μάνατζμεντ της Μάθησης. Για την επίτευξη των στόχων της διπλωματικής εργασίας, διαμορφώθηκαν και οι επιμέρους στόχοι της έρευνας, η οποία διακρίνεται σε δευτερογενή και πρωτογενή: 1. Η δευτερογενής έρευνα είχε ως στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών της δημιουργίας του θεωρητικού υποβάθρου και της παρουσίασης των στοιχείων του κλάδου και της εταιρείας, έτσι ώστε να επιτευχθεί ο πρώτος στόχος της διπλωματικής. Δευτερογενείς πηγές αποτέλεσαν βιβλία, άρθρα, κλαδικές μελέτες, κλαδικά περιοδικά και ιστοσελίδες. 2. Η πρωτογενής έρευνα είχε ως στόχο τη διαπίστωση των μαθησιακών ικανοτήτων ( στο πλαίσιο του μοντέλου των Νonaka & Takeouchi) και τη διάγνωση των μαθησιακών δυνατοτήτων της εταιρείας. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα με ερωτηματολόγια απευθυνόμενα στους εργαζομένους και ποιοτική έρευνα με συνεντεύξεις προς τη διοίκηση.

14 1. 6. Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η δομή της παρούσας περιλαμβάνει 6 επιμέρους ενότητες, οι οποίες εκτός από την Εισαγωγή στο Κεφάλαιο 1, περιλαμβάνουν στο 2 ο Κεφάλαιο την ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου του Μάνατζμεντ της Μάθησης, που ακολουθείται στη συνέχεια από μία περιγραφή του κλάδου και της εταιρείας Οικοανάπτυξη (Κεφάλαιο 3). Η μεθοδολογία της έρευνας παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 4, ενώ η ανάλυση των στοιχείων που προκύπτουν παρατίθενται στο Κεφάλαιο 5. Τέλος, στο κεφάλαιο 6 αναπτύσσονται τα συμπεράσματα που προκύπτουν και υποβάλλονται οι αντίστοιχες προτάσεις.

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

16 2. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΓΝΩΣΗΣ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Στην εννοιολογική προσέγγιση του Λεξικού της Ελληνικής Γλώσσας του Δ. Δημητράκου, γνώση είναι «το σύνολο της διά της παρατηρήσεως και μελέτης κτηθείσης μαθήσεως εν κλάδω τινί του επιστητού». Η Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα την ορίζει ως 1) «τη γνωριμία πραγμάτων που τα είδαμε, τα ακούσαμε, τα αντιληφθήκαμε και που η αλήθεια της επιβεβαιώνεται, ή αμφισβητείται με αναφορά στην ίδια την εμπειρία» και 2) «τη σύλληψη της συνάφειας, της ουσίας και των αιτιών ενός συμβάντος». Εξάλλου, ο Χ. Θεοδωρίδης στην «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία», αναφέρεται στη γνώση ως το φαινόμενο του προσδιορισμού ενός αντικειμένου από ένα υποκείμενο δια μέσου της εικόνας του. Υπογραμμίζει την συνάφεια της έννοιας της γνώσης με την έννοια της αλήθειας και επισημαίνει την σημασία της προσέγγισης των κριτηρίων της αλήθειας Η ΟΡΘΗ ΓΝΩΣΗ Ξεκινώντας από τη γνωστή θέση του Σωκράτη, οποίος είχε απολήξει στο ότι ένα πράγμα ήξερε καλά, ότι δεν ήξερε τίποτα, (Πλάτων, Απολογία, 21d), περνώντας στη συνέχεια από την υποκειμενικότητα της γνώμης των Σκεπτικών, την ανάλογη κατάσταση του Descartes κατά την περίοδο της καθολικής αμφιβολίας του (doute methodique), διαπιστώνουμε την ανάγκη για μία συνεχή επανεξέταση της ορθότητας, της αλήθειας του περιεχομένου της γνώσης, άρα την ανάγκη διαπίστωσης των κριτηρίων που καθιστούν μία γνώση ως ορθή Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, (1997), «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία», Σελ Β. Ν. Τατάκης, (1993), «Ο Σωκράτης», Σελ Τσέλλερ Νεστλέ, (1997), «Η Ιστορία της Ελληνικής Φιλοσοφίας», Σελ Β. Ν. Τατάκης, (1993), «Ο Σωκράτης», Σελ. 96.

17 H διαλεκτική αντίληψη της αλήθειας κατά τον Θεοδωρίδη, αναφέρεται στο ότι η αλήθεια δεν είναι κατ ανάγκη κάτι το υπερβατικό, μια συμφωνία με την πραγματικότητα ή με τη νόηση, παρά μια υποκειμενική κατάσταση, μια ψυχική διάθεση, χωρίς όμως να οδηγούμαστε στην απεριόριστη σχετικότητα ή στο γνωσιοθεωρητικό νιχιλισμό. Οι αφορμές που δίνουν το αίσθημα της ασφάλειας και του ησυχασμού είναι αντικειμενικές, βρίσκονται στη μία και αδιαίρετη πραγματικότητα, τη νοητική και υλική. Η γνώση είναι μια λειτουργία και σ αυτήν έχουνε αχώριστα τη θέση τους η πραγματικότητα και η νόηση, και τραβάει το δρόμο της εξελικτικά και προοδευτικά, ενώ το σημαντικότερο κριτήριό της είναι η πράξη, στην οποία πρέπει ο άνθρωπος να δείξει την γνώση, τη πραγματικότητα, τη δύναμη, πέρα από τη νόησή του. 10 Και καθώς το πιο ουσιαστικό χαρακτηριστικό της γνώσης είναι ο δυναμικός χαρακτήρας της, με την αλλαγή, τη ρευστότητα και την παροδικότητά της, καθίσταται αναγκαία η συνεχής αναπροσαρμογή της, η ανάπτυξη δηλαδή της διαδικασίας της μάθησης Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Από την αρχαιότητα η γνώση αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα δύναμης και εξουσίας και σ όλες τις κοινωνίες ήταν προνόμιο των κρατικών και θρησκευτικών ηγεσιών. 12 Σήμερα, 2,5 χιλιάδες χρόνια μετά την πρώτη θεωρητική προσέγγιση στην έννοια της γνώσης από τον Πλάτωνα, σε μία συνεχώς μεταβαλλόμενη και εξελισσόμενη κοινωνία, προκύπτει η ανάγκη για μία αδιάκοπη επικαιροποίηση των γνώσεων των ενηλίκων Σύμφωνα με τον Πήτερ Ντράκερ ( Post Capitalist Society, 1993), εισερχόμαστε στην «κοινωνία της γνώσης», στην οποία βασικός οικονομικός πόρος «είναι και θα είναι η γνώση» και οι «εργάτες γνώσης» Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, (1997), «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία», Σελ Θεόφιλος Βέικος, (1989), «Εισαγωγή στη Φιλοσοφία», Σελ Μ. Χ. Κελπανίδης Κ. Π. Βρυνιώτη, (2004), «Δια Βίου Μάθηση», Σελ Ικουζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (2003), «Η επιχείρηση της γνώσης», Σελ Ικουζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (2003), «Η επιχείρηση της γνώσης», Σελ Μ. Χ. Κελπανίδης Κ. Π. Βρυνιώτη, (2004), «Δια Βίου Μάθηση», Σελ Ικουζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (2003), «Η επιχείρηση της γνώσης», Σελ. 79.

18 Άλλωστε, κατά την ανατολή της «κοινωνίας της γνώσης», επισημαίνεται ότι αυτή δεν αφορά μόνο ό,τι συμβαίνει στο οικονομικό και επαγγελματικό περιβάλλον, αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό. Ο τρόπος με τον οποίο οι πολίτες προσεγγίζουν τα επιστημονικά και τεχνολογικά θέματα αλλάζει ραγδαίως. 17 Έτσι, σε μία θεώρηση των ατόμων ως επιχειρηματικούς οργανισμούς, η ατομική και ομαδική ανάπτυξη είναι θεμελιώδη στοιχεία για τη δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Η θεωρητική και πρακτική μάθηση, αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο για την επιτυχία 18. Είναι γεγονός λοιπόν, ότι σ ολόκληρο τον κόσμο στην εδραιωμένη πια «κοινωνία της γνώσης», τόσο οι φοιτητές όσο και οι «εργάτες της γνώσης» προσανατολίζονται στη μάθηση Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ Η ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΓΝΩΣΗ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Στο σύγχρονο μεταβαλλόμενο επιχειρησιακό περιβάλλον απαιτείται ένας διεθνής προσανατολισμός και μία στρατηγική που να ανταποκρίνεται στον πελάτη, ανταγωνιστική όσον αφορά το κόστος και την ποιότητα, που να παρέχει τη δυνατότητα μάθησης 20. Οι επιχειρήσεις πρέπει να αναπτύξουν συγκεκριμένες ικανότητες για να παραμείνουν βιώσιμες. Οι μακροβιότερες επιχειρήσεις είχαν ως κοινό χαρακτηριστικό τους την μεγαλύτερη ανοχή στον περιθωριακό πειραματισμό, συμβάδιζαν με τις πολιτισμικές αλλαγές και αμφισβητούσαν την «πεπατημένη». Η δυνατότητά τους αυτή βασίστηκε στη δυνατότητα μεμονωμένων ατόμων ή ομάδων, που μάθανε να αντιμετωπίζουν κριτικά τις ίδιες τις παραδοχές τους και να τις αμφισβητούν χωρίς να προκαλούν κριτικές αντιδράσεις Michael Demazure, (2001), New governance for a new society, Organization for Economic Cooperation and Development, Sum. 2001, Iss. 226/227, Pg Charles S. Englehardt Peter R. Simmons, (2002), Creating an organizational learning, The Learning Organization, 2002,Vol. 9, Iss.1, Pg Bruce La Duke, (2004), Knowledge creation: the quest for questions, The Futurist, Jan/Feb 2004, Vol. 38, Iss.1, Pg Strategic Management I, (2003), Kingston University, Pg Rowan Gibson, (2003), «Η Επιχείρηση του Μέλλοντος», Σελ

19 Είναι σαφές λοιπόν, ότι για όλες τις επιχειρήσεις η έννοια της ανταγωνιστικότητάς τους καθίσταται και η ηγέτιδα των δυνατοτήτων τους 22. Στο σύγχρονο περιβάλλον πολλά προγράμματα συνεχούς βελτίωσης υιοθετούνται από τους οργανισμούς, συχνά όμως τα περισσότερα απ αυτά αποτυγχάνουν. Και ο λόγος είναι ότι η συνεχιζόμενη βελτίωση απαιτεί μία δέσμευση στη μάθηση 23. Όταν μιλάμε για οργανωσιακή γνώση και μάθηση, εννοούμε τη ρέουσα μίξη δομημένης εμπειρίας, αξίας, συνδυασμένης πληροφορίας και ειδικής γνώσης, που διαμορφώνει τη δομή της επιχείρησης, έτσι ώστε να αξιολογεί και να συγχωνεύει νέες εμπειρίες και πληροφορίες. Η γνώση αυτή γεννιέται και χρησιμοποιείται από τους κατόχους της γνώσης. Εμπεδώνεται όχι μόνο όταν αποθηκεύεται ως ντοκουμέντο, αλλά και όταν είθισται ως διαδικασία, πρακτική και κανόνας 24. Η οργανωσιακή γνώση χαρακτηρίζεται από την ικανότητά της να κρίνει και να βελτιώνει μόνη της, νέες καταστάσεις, να αναπτύσσεται και να αλλάζει παράλληλα με το περιβάλλον 25. Επίσης σημαντική έννοια είναι και η απομάθηση, η οποία επίσης είναι σύνθετη διαδικασία: μπορεί να είναι ατυχής και επιβλαβής, ή σημαντική και ευεργετική, αλλά σε όλες τις περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης 26. Η οργάνωση που θέλει να αντιμετωπίσει δυναμικά το εξελισσόμενο περιβάλλον πρέπει να μπορεί να δημιουργεί πληροφορίες και γνώση. Τα μέλη της πρέπει να είναι ενεργοί συντελεστές καινοτομίας. Άρα η οργάνωση θα πρέπει να αναδημιουργεί τον εαυτό της, καταστρέφοντας το υπάρχον σύστημα γνώσης, και στη συνέχεια καινοτομώντας και δημιουργώντας νέους τρόπους δράσης Strategic Management I, (2003), Kingston University, Pg David A. Garvin, (1998), Building a learning organization, Harvard Business Review on Knowledge Management, Pg Thomas H. Davenport Laurence Prusak, (2000), Working Knowledge, Pg Thomas H. Davenport Laurence Prusak, (2000), Working Knowledge, Pg Pablo Martin De Holan Nelson Phillips Thomas B. Laurence, (2004), Managing organizational forgetting, MIT Sloan Management, Win. 2004, Vol. 45, Iss. 2, Pg Ικουζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (1993), «Η Επιχείρηση της Γνώσης», Σελ. 87.

20 Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ Βασικός άξονας δημιουργίας της οργανωσιακής γνώσης είναι η σωστή αναλογία της πληροφορίας και του management, διαμέσου του κατάλληλου συνδυασμού της ανάλυσης και σύνθεσης της πληροφορίας και της προσωπικής εμπειρίας 28. Για την κατανόηση και εμπέδωση της γνώσης προτείνεται μία συστηματική ταξινόμηση οκτώ σταδίων. Τα επίπεδα της γνώσης ταξινομούνται με αύξουσα τάξη ανάλογα με το μέγεθος της γνώσης που τα χαρακτηρίζει: 1. Αναγνώριση πρωτοτύπων. 2. Αναγνώριση χαρακτηριστικών γνωρισμάτων. 3. Διάκριση ανάμεσα στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα. 4. Μέτρηση των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων. 5. Τοπικά ελεγχόμενα χαρακτηριστικά. 6. Αναγνώριση και διάκριση διαμέσου πιθανών απροόπτων. 7. Έλεγχος πιθανών απροόπτων. 8. Κατανόηση διαδικασιών και έλεγχος πιθανών απροόπτων Martin White, (2004), Knowledge Management involves neither knowledge nor management, E- Content, Oct. 2004, Vol. 27, Iss. 10, Pg David A. Garvin, (1998), Building a learning organization, Harvard Business Review, Pg

21 2. 3. KNOWLEDGE MANAGEMENT ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ KNOWLEDGE MANAGEMENT Η ίδια ανησυχία και αμφιβολία που επικρατούσε στο Σωκράτη για την ορθότητα των απόψεών του και τη φιλοσοφία του 2,5 χιλιάδες χρόνια πριν, προτείνεται και σήμερα για την προσωπική ανάπτυξη των στελεχών του Management, ως κριτική στάση των πράξεων τους και των αποφάσεών τους. 30 Και εφόσον οι οργανισμοί δεν είναι τίποτε άλλο, παρά άτομα και ομάδες ατόμων, συνεργαζόμενοι προς κοινό σκοπό (συνέργια), η προσωπική και σε όλα τα επίπεδα ανάπτυξη των ατόμων ως συστατικά στοιχεία των οργανισμών, θα συμβάλλει ουσιωδώς στην επίτευξη των στόχων τους 31, 32. Στο ίδιο επίπεδο κινούνται και οι απόψεις για το KM, καθώς η επιτυχία στην εφαρμογή του στις επιχειρήσεις είναι δυνατόν να επέλθει όταν αυτές είναι ικανές ακόμη και να ξεχνούν ότι το εφαρμόζουν. Ότι δηλαδή, είναι απαραίτητο να τηρούν την ίδια κριτική στάση στο γνωστικό τους επίπεδο, υιοθετώντας την ίδια διαδικασία ως εξελικτική - ή αλλιώς μαθησιακή - τόσο στις εργασίες των ατόμων, όσο και ολόκληρου του οργανισμού 33. Τι είναι όμως το Knowledge Management; Δεδομένου, ότι δεν υπάρχει κανένας ορισμός του ΚΜ, που να χαίρει καθολικής αποδοχής παγκοσμίως και αφού καμία συμφωνία δεν υπάρχει για το τι περιλαμβάνει ως έννοια ο όρος, είναι απαραίτητο να γίνει μία προσέγγιση σε ένα ευρύτερο πλαίσιο: ΚΜ είναι η διαδικασία διαμέσου της οποίας οι επιχειρήσεις δημιουργούν αξία από τους πνευματικούς και βασισμένους στη μάθηση πόρους Personal & Professional Development, (2002), Kingston University, Pg Μύρων Μ. Ζαβλανός, (2002), «Οργανωτική Συμπεριφορά», Σελ Peter Senge, (1999), The Fifth Discipline, Pg T. H. Davenport L Prusak, (2000), Working Knowledge, Pg. xv. 34 Megan Santosus Jon Surmacz, The ABCs of Knowledge Management,

22 Σχετικός είναι και ο ορισμός που έχει διατυπωθεί από το παν-ευρωπαϊκό consortium εταιριών Know-Net: «Το ΚΜ είναι μία νέα διοικητική πρακτική που αφορά τη συστηματική και συλλογική δημιουργία, διάχυση και χρήση της επιχειρηματικής γνώσης, με σκοπό τη ριζική βελτίωση της οργανωτικής αποδοτικότητας, τη βελτίωση της επιχειρηματικής ανταγωνιστικότητας και την ανάπτυξη της καινοτομίας». 35 Μία άλλη προσέγγιση στην έννοια του ΚΜ, διασαφηνίζει ότι το ΚΜ δεν είναι μία απλή μοιρασιά όλων των δυνατών πληροφοριών. Και καθορίζει την έννοια ως την πρακτική της δημιουργίας, δέσμευσης, μεταβίβασης και πρόσβασης της σωστής γνώσης και πληροφορίας, για τη δυνατότητα καλύτερων αποφάσεων, δράσεων και αποτελεσμάτων, για την υποστήριξη της θεμελιώδους επιχειρηματικής στρατηγικής. 36 Επίσης το ΚΜ ορίζεται από τους Rothberg και Erickson, ως η διαδικασία κωδικοποίησης, συλλογής και διάχυσης του κεφαλαίου της γνώσης της επιχείρησης, διευκρινίζοντας ότι η κατοχή της γνώσης είναι ενδιαφέρουσα, όμως για να είναι πραγματικά χρήσιμη πρέπει να χρησιμοποιείται, να μετατρέπεται δηλαδή σε ευφυΐα ΤΟ ΚΜ ΣΑΝ ΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΉΜΑΤΟΣ Εφόσον το διακριτικό γνώρισμα των επιτυχημένων επιχειρήσεων είναι η δυνατότητά τους να επιτυγχάνουν συγκριτικό πλεονέκτημα, η επιλογή για την υιοθέτηση του ΚΜ θα πρέπει να βασίζεται στην δυναμική του μοντέλου να συμβάλλει στην επίτευξη και διατήρηση του εν λόγω πλεονεκτήματος Γρηγόρης Μέντζας, (2000), «Διαχείριση Γνώσης: η επιχειρηματική πρόκληση του 21 ου αιώνα», Περιοδικό Μάνατζερ της ΕΕΔΕ, Ιουν. 2000, Σελ Mark Horwitch Robert Armacost, (2002), Helping Knowledge Management be all it can be, Journal of Business Strategy, May/Jun. 2002, Vol. 23, Num. 3, Pg Helen N. Rothberg G. Scott Erickson, (2005), From Knowledge to Intelligence, Pg Βασίλης Παπαδάκης, (2002), «Στρατηγική των Επιχειρήσεων», Σελ Gary Hammel, (1998), Opinion strategy innovation and the quest for value, Sloan Management Review, Winter 1998, Pg. 7.

23 Το ΚΜ αποτελεί το δημοφιλέστερο μοντέλο και εφαρμόζεται συστηματικά πλέον από πολλές επιχειρήσεις, αφού και στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής για το KM (ASIST conference) σημειώθηκε ότι το KM λαμβάνει χώρα σε μία ώριμη πλέον πραγματικότητα και έχει υιοθετηθεί τόσο από την πολιτική και τη στρατηγική, όσο και από τις εφαρμοσμένες διαδικασίες των παγκόσμιων οργανισμών, τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις. 40 Σ αυτό το πλαίσιο η πληροφορία σε συνδυασμό με την ικανότητα των επιχειρήσεων να την ερμηνεύουν και να την αξιοποιούν, καινοτομώντας συνεχώς, μπορεί να αποτελέσει πηγή συγκριτικού πλεονεκτήματος (βλ. Παράρτημα I). Εξάλλου, η γνώση αποτελεί τη βάση και το αρχικό συστατικό για την επίτευξη όχι απλώς διατηρήσιμου, αλλά και διαρκώς αυξανόμενου συγκριτικού πλεονεκτήματος Η επιτυχία του ΚΜ συνίσταται στη δυνατότητά του να αιχμαλωτίζει τη γνώση, να την κάνει μέρος του πνευματικού κεφαλαίου της επιχείρησης και να τη χρησιμοποιεί με το σωστό τρόπο, δημιουργώντας έτσι συγκριτικό πλεονέκτημα. Βασικός άξονας επιτυχούς διαχείρισης της γνώσης είναι η ανταγωνιστική ευφυΐα, η οποία μπορεί να εξερευνά, να ανακαλύπτει, να προστατεύει, να δημιουργεί, να κερδίζει, να σώζει, να δρα και τελικά να αναγνωρίζει, να συλλέγει και να δημιουργεί νέα γνώση Yogesh Malhotra, (2004), Integrating KM technologies in organizational business processes: getting real time enterprises to deliver real business performance, Journal of Knowledge Management, Spesial Iss. Q4 2004, 41 Patricia M. Buhler, (2004), Managing the new millennium; business intelligence: an opportunity for competitive advantage, Super Vision 2004, Vol. 64, Iss. 8. Pg Ικουζίρο Νονάκα Χιροτάκα Τακεούτσι, (1993), «Η Επιχείρηση της Γνώσης», Σελ Alan Clardy, (2004), Managing knowledge for sustained competitive advantage: designing strategies for effective Human Resource Management, Personal Psychology, 2004, Vol. 57, Iss. 1, Pg Helen N. Rothberg G. Scott Erickson, (2005), From Knowledge to Intelligence, Pg Gottschalk P., (1999), Use of IT for Knowledge Management in law firms, The Journal of Technology, Law and Technology, Oct. 29, Helen N. Rothberg G. Scott Erickson, (2005), From Knowledge to Intelligence, Pg