ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Transcript

1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΠΡΑΣΙΝΙΖΩ ΤΗΝ ΑΥΛΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Α και Β τάξη του 5 ου Τριθέσιου Δημοτικού Σχολείου Κορδελιού Σχολικό έτος

2 1

3 Συντελεστές προγράμματος Διευθύντρια: Μαρία Αραμπατζίδου Εκπαιδευτικοί: Ιωάννης Παπάρας, Μαρία Μητόλη Εκπαιδευτικοί από το Πρόγραμμα Ρομά: Ειρήνη Αλεξοπούλου, Μαριάνθη Αναστασιάδου Οι μαθητές του σχολείου των Α' και Β' τάξεων Συντονιστής: Σ. Ελευθερίου Παιδαγωγικώς Υπεύθυνη: Κ.Ταμουτσέλη 2

4 Σκοπός του προγράμματος είναι να αναπτύξουν τα παιδιά ενδιαφέρον για το άμεσο περιβάλλον τους, να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στη φύση, να αναλάβουν φροντίδα για τον υπαίθριο σχολικό χώρο, να φυτέψουν την αυλή του σχολείου και να φτιάξουν λαχανόκηπο και βοτανόκηπο Στόχοι να αποκτήσουν συνεργατικές δεξιότητες να αναπτύξουν ενδιαφέρον και μέριμνα για το σχολικό περιβάλλον και το περιβάλλον γενικότερα να μάθουν νέες λέξεις και έννοιες που συνδέονται με το σχολικό κήπο να ενισχυθεί η αυτοεκτίμησή τους να γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο φυτά (δένδρα, θάμνους, αρωματικά, λαχανικά) της ελληνικής χλωρίδας να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες στην καλλιέργεια και φροντίδα των φυτών 3

5 να κατανοήσουν τον κύκλο ζωής των φυτών με βιωματικό τρόπο να αποκτήσουν δεξιότητες παρατήρησης, χαρτογράφησης και σχεδιασμού του χώρου Γνωστικές περιοχές με τις οποίες συνδέεται το πρόγραμμα: γλώσσα, μαθηματικά, εικαστικά, μελέτη περιβάλλοντος. Διδακτικές τεχνικές: καταιγισμός ιδεών, για ανάδειξη πρότερων γνώσεων συζήτηση (προβολή διαφανειών με παραδείγματα λαχανόκηπου) συζήτηση (προβολή διαφανειών με σχολικό λαχανόκηπο) παρατήρηση χώρου σχεδιαστική αναπαράσταση χώρου ανάληψη δράσης 4

6 Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Την πρώτη ώρα τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες και έγινε συζήτηση για τα δέντρα και τη σημασία τους στη συνέχεια τα παιδιά ζωγράφισαν ένα δένδρο που τους αρέσει, έγραψαν το όνομά τους στη ζωγραφιά τους και κόλλησαν τις ζωγραφιές στον πίνακα. Έπειτα, μέτρησαν το σύνολο των διαφορετικών δένδρων που γνώριζαν. Ακολούθησε παρουσίαση διαφανειών με φωτογραφίες και σύντομη περιγραφή των δένδρων της ελληνικής χλωρίδας. Τα παιδιά αναγνώρισαν τα δένδρα που γνωρίζουν με τα ονόματά τους, τα έγραψαν στον πίνακα και συζήτησαν για αυτά που θα ήθελαν να έχουν στην αυλή του σχολείου. Έγινε παρουσίαση με διαφάνειες του λαχανόκηπου και του τοίχου αναρρίχησης που δημιουργήθηκε στο 1 ο Δημοτικό Σχολείο Κυμίνων και τονίστηκε η συμμετοχή των παιδιών και η συνεργασία των γονέων και των παππούδων τους στη δημιουργία του κήπου. Ακολούθησε συζήτηση στην οποία τα παιδιά συμμετείχαν με 5

7 μεγάλο ενδιαφέρον και ανέπτυξαν σχετική επιχειρηματολογία για το πώς θα μπορούσαν να γίνουν οι επιθυμητές αλλαγές και στη δική τους αυλή. Τα παιδιά ζωγραφίζουν τα δικά τους δένδρα Έγινε παρουσίαση διαφανειών με πολλά παραδείγματα από αναβαθμισμένες οικολογικά και λειτουργικά αυλές σχολείων, με στόχο να δοθούν ερεθίσματα στα παιδιά σχετικά με τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσε να έχει μια αυλή σχολείου. 6

8 Συζητήθηκαν οι λόγοι για τους οποίους η δική τους αυλή έχει αυτή την εικόνα και εξετάστηκε η δυνατότητα αναβάθμισης της αυλής τους με τη συμμετοχή τη δική τους, των γονέων τους και τοπικών οργανώσεων και δημοτικών φορέων.τα παιδιά συμφώνησαν ότι το πιο απλό που θα μπορούσαν να κάνουν ήταν να φυτέψουν φυτά και να φτιάξουν λαχανόκηπο, τα προϊόντα του οποίου θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για τη διατροφή τους. Προκειμένου να υλοποιηθεί η αλλαγή της αυλής του σχολείου, ενημερώθηκε η Διευθύντρια για τον τρόπο προμήθειας δένδρων και θάμνων από τη Διεύθυνση Αναδάσωσης Κεντρικής Μακεδονίας. Στη συνέχεια, ετοιμάστηκε σχετική αίτηση για τη δωρεάν προμήθεια φυτών. Τα παιδιά ζωγραφίζουν την αυλή τους όπως θα ήθελαν να είναι Σε επόμενο στάδιο, μοιράστηκαν στα παιδιά φωτοτυπίες με φωτογραφίες που έβγαλαν τα ίδια από την αυλή του σχολείου τους και τους δόθηκαν μαρκαδόροι για να ζωγραφίσουν πάνω στις 7

9 φωτοτυπίες τις αλλαγές που θα ήθελαν να κάνουν στην αυλή τους. Τα σχέδια με τις προτάσεις τους αναρτήθηκαν στον πίνακα και έγινε σχετική συζήτηση για το σύνολο των αλλαγών που προτάθηκαν. Από τη δραστηριότητα 8

10 Τα σχέδια των παιδιών για την επιθυμητή αυλή Ζωγραφιές των παιδιών με διάφορα λαχανικά και τα ονόματά τους 9

11 Σε τρίτη φάση έγινε παρουσίαση video από το YouTube με σκίτσα διαφόρων λαχανικών και με μελοποιημένους στίχους για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των παιδιών. Τα παιδιά ζωγράφισαν με μαρκαδόρους και έγραψαν τα ονόματα των λαχανικών που γνώριζαν και που θα ήθελαν να φυτέψουν στην αυλή τους, επανέλαβαν τους μελοποιημένους στίχους που έδιναν πληροφορίες για τα λαχανικά και αναρτήσαμε τις ζωγραφιές τους στον πίνακα. Συζητήσαμε για τις θερμοκρασίες που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των λαχανικών και πώς αυτό σχετίζεται με την εποχή σποράς, καθώς και οι ανάγκες σε έδαφος, ήλιο, θρεπτικά συστατικά και επιλέξαμε τη θέση για τη δημιουργία του λαχανόκηπου τους. Τέλος, συμφωνήσαμε την ημέρα που θα φυτεύαμε το λαχανόκηπο. Αφού ολοκληρώθηκε η διαδικασία παραγγελίας και προμήθειας των φυτών από το Φυτώριο Χαλκηδόνας, συζητήσαμε με τα παιδιά για τα φυτά που μας προμήθευσαν, τα ονόματά τους και τα χαρακτηριστικά τους. 10

12 Μιλήσαμε για τους εθελοντές και τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν με τις ειδικές τους γνώσεις και τη σημασία του εθελοντισμού. Συζητήσαμε στη συνέχεια με τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου την πρόταση της «Ενωσης Εκπαιδευτικών Μαθητών για το Περιβάλλον» και της Εταιρείας «Φίλοι του Βοτανικού Κήπου Σταυρούπολης» να έρθουν στο σχολείο και να βοηθήσουν εξασφαλίζοντας τα απαραίτητα εργαλεία και τη τεχνογνωσία για τη φύτευση των φυτών. Ορίσαμε την ημέρα φύτευσης. Τα μέλη των Caretakers of the Environment Greece προμήθευσαν το σχολείο με τα απαραίτητα εργαλεία κηπουρικής, με αρωματικά φυτά και σπόρους, και συντόνισαν τη δράση παρέχοντας στα παιδιά τις απαραίτητες οδηγίες για τη φύτευση των φυτών. Η προμήθεια έγινε σε συνεργασία με το πρόγραμμα Grundvig Forest for all, all for Forest. 11

13 Οι οδηγίες στο πεδίο Η συμμετοχή και η προθυμία των παιδιών για συμμετοχή στη δράση αναβάθμισης του δικού τους περιβάλλοντος ήταν εντυπωσιακή. Έδειξαν ιδιαίτερη πειθαρχία και εργατικότητα, ακολούθησαν τις οδηγίες των δυο γεωπόνων που συμμετείχαν στη δράση. Συνεργάστηκαν αρμονικά για τη φύτευση, άνοιξαν τους λάκκους 12

14 στις προεπιλεγμένες θέσεις και χρησιμοποίησαν με προσοχή τα απαραίτητα εργαλεία. Συνεργασία και συμμετοχή 13

15 Η δράση ενεργοποίησε το ενδιαφέρον για συμμετοχή όλων των παιδιών και των τριων τάξεων και έτσι ενώθηκαν και συνεργάστηκαν όλα τα παιδιά του σχολείου σε κοινή δράση. Αρμονική συνεργασία 14

16 Ξεβοτάνισμα Παράλληλα με τη φροντίδα για τη φύτευση του κήπου τα παιδιά ετοίμασαν και ατομικά σπορεία σε γλαστράκια. 15

17 Για τη δράση αυτή είχε προηγηθεί ενημέρωση και συζήτηση με την παρουσίαση σχετικών εικόνων. 16

18 Οδηγίες κατασκευής σπορείου και μεταφύτευσης Τα φυτά που φυτέψαμε στα παρτέρια του σχολείου σύμφωνα με τα σχέδια των παιδιών ήταν: αγγελικές, κυδωνίαστρα, λιγούστρα, βιβούρνα. Στο βοτανόκηπο βάλαμε δενδρολίβανο, σάλβια, λεβάντα, μελισσόχορτο, μαντζουράνα και στο λαχανόκηπο ξεκινήσαμε με μαρούλια και σπορείο με μαϊντανό. 17

19 Ανταγωνισμός για την παραλαβή σπόρων για τα ατομικά σπορεία Προετοιμάζοντας τα ατομικά σπορεία 18

20 Ποζάροντας μπροστά από το μαρουλόκηπο Τελική φροντίδα του βοτανόκηπου-λουλουδόκηπου 19

21 Ολοκλήρωση της φύτευσης με το πότισμα των φυτών Φροντίδα για την καθαριότητα του χώρου 20

22 Την επόμενη εβδομάδα συζητήσαμε για τις φροντίδες που θα χρειάζονταν τα φυτά που φυτέψαμε στην αυλή. Συζητήσαμε για τη συχνότητα που πρέπει να ποτίζονται τα φυτά και για το ξεβοτάνισμα των αγριόχορτων. Τα παιδιά έγραψαν σε χαρτί το όνομά τους και τα ονόματα των φυτών που θα ήθελαν να υιοθετήσουν για να τα φροντίζουν. Προσπάθειες γραπτής έκφρασης της προτίμησης για τη φροντίδα φυτού Στη συνέχεια κρεμάσαμε τα χαρτιά στον πίνακα. Επειδή συνέπιπταν οι επιθυμίες ως προς τα φυτά αλλά κυρίως 21

23 διαπιστώθηκε μεγάλος ανταγωνισμός ως προς το πότισμα (τα ποτιστηράκια που δώσαμε αλλά κυρίως η θετική σχέση των παιδιών με το νερό συνέβαλαν ώστε να θέλουν όλα να ποτίζουν), αποφασίσαμε να κάνουμε μικρές ομάδες με τα παιδιά που είχαν κοινή προτίμηση και να εναλλάσσονται τα μέλη της ομάδας στο πότισμα. Ετοιμάσαμε ένα πρόγραμμα εβδομαδιαίο, 2 φορές πότισμα και 1 ξεβοτάνισμα. Οι προτιμήσεις για τα φυτά που θέλουν να φροντίζουν 22

24 Σε επόμενο στάδιο συζητήσαμε για τα έντομα που θα επισκέπτονται τον κήπο του σχολείου. Τα διακρίναμε σε ωφέλιμα και βλαβερά. Στα ωφέλιμα βρήκαμε την πασχαλίτσα και τη μέλισσα. Συζητήσαμε για τη μέλισσα και τα παιδιά συμπλήρωσαν φύλλο εργασίας που παρίστανε μια μέλισσα που επισκέπτεται ένα λουλούδι για να πάρει το νέκταρ και να μεταφέρει τη γύρη για γονιμοποίηση. Ζωγραφίζοντας τη μέλισσα 23

25 Τα παιδιά έβαψαν τη μέλισσα και το λουλούδι, δραστηριότητα που κράτησε το ενδιαφέρον τους. Συμπλήρωσαν επίσης και δεύτερο φύλλο εργασίας στο οποίο απεικονίζονταν ένας λαβύρινθος, μια μέλισσα και λουλούδια. Τα παιδιά έπρεπε να βρούνε το δρόμο που θα οδηγήσει τη μέλισσα μέσα από το λαβύρινθο στα λουλούδια και να βάψουν τη μέλισσα και τα λουλούδια. Συζητήσαμε για τις καινούργιες λέξεις που έμαθαν, κάτι που γινόταν στο τέλος κάθε παρέμβασης και γράψαμε τις καινούργιες λέξεις στον πίνακα. 24

26 Βοηθώντας τη μέλισσα στη δύσκολη διαδρομή-λαβύρινθο για αναζήτηση της γύρης του λουλουδιού Η δημιουργία του κήπου ενεργοποίησε το ενδιαφέρον των γονέων που έφεραν στο σχολείο καλάμια για τη στήριξη των φυτών. Την τοποθέτησή τους προσφέρθηκε να κάνει ένας γονέας. 25

27 Συμμετοχή, αρμονική συνεργασία και υπευθυνότητα 26

28 Aξιολόγηση Για την αξιολόγηση της παρέμβασης από τους/τις εκπαιδευτικούς της τάξης και του σχολείου χρησιμοποιήθηκε το παρακάτω ερωτηματολόγιο. Το σύνολο των εκπαιδευτικών του σχολείου αξιολόγησαν την παρέμβαση από πολύ καλή ως πάρα πολύ καλή. Η αξιολόγηση αφορούσε τις γνώσεις των παιδιών σχετικά με τα φυτά, τη συνεργασία, την ανάπτυξη δεξιοτήτων στη γλώσσα, την ανάπτυξη ενδιαφέροντος για την αυλή του σχολείου, τη συμμετοχή, την αυτοεκτίμηση των μαθητών, τη συμμετοχή των ίδιων των εκπαιδευτικών στο πρόγραμμα αλλά και το αν το πρόγραμμα τους έδωσε ιδέες και προκάλεσε το ενδιαφέρον τους για να ασχοληθούν και μελλοντικά με το θέμα. Αυτό που αξιολογήθηκε ως πολύ ενδιαφέρον με ιδιαίτερη έμφαση από το σύνολο των εκπαιδευτικών ήταν η δράση στο πεδίο, η συμμετοχή, η προθυμία, το ενδιαφέρον, η αρμονική συνεργασία και η υπεύθυνη συμπεριφορά που έδειξαν τα παιδιά. 27

29 Στα παιδιά δεν μοιράστηκαν ερωτηματολόγια αλλά η αξιολόγηση ήταν διαμορφωτική και έγινε με συζητήσεις και ερωτήσεις μετά το πέρας κάθε δραστηριότητας. 28

30 29

31 30

32 ΗΜΕΡΑ ΦΥΤΕΥΣΗΣ Στην φύτευση της αυλής του σχολείου συμμετείχαν και τα παιδιά των άλλων τάξεων: Κωνσταντίνος Κοβάτσι, Μιχάλης Μαυρομάτης, Μορφούλα Μιχαηλίδου, Νίκος Μαστρολάμπρος, Χρήστος Κεφαλάς, Ίρις Μυρτολάρρι, Σουλμίνα Λαερτ, Άννα Βασιλειάδου, Κωνσταντίνα Σπανού, Γιώργος Σιώκης, Γιώργος Δοστογλου, Γιάννης Παπαδόπουλος, Λάζαρος Σπυριδης, Λάζαρος Κακουλίδης, Σοφία Σεμπελίδου, Νικολέτα Σεμπελίδου, Τζοάνα Σουλμίνα, Χρήστος Παπαδόπουλος, Αλέξης Παπαδόπουλος, Γιώργος Σεμπελίδης 31

33 Μερικές φωτογραφίες από την ημέρα φύτευσης 32

34 33

35 34

36 35