14 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΛΙΕΡΑΚΗΣ

Transcript

1 ΑΡΡΙΖΟΙ 13 ΚΡΥΜΜΕΝΟΣ από τα καθημερινά και τα γήινα, ονειροπολώντας, εναπόθεσα τον εαυτό μου στα αζήτητα. Ο μοναδικός μου συνομιλητής εσύ. Η μόνη συγκάτοικος μια σκονισμένη κιθάρα, που, όσο δεν την αγγίζω, με κοιτάζει θλιμμένα. Όσο σκληρό κι αν σου ακούγεται, η πραγματικότητά μου είναι αυτή. Ναι, η μόνη παρέα που έχω είναι το φάντασμα ενός αναγνώστη που επί του παρόντος με αγνοεί. Οι μόνες φωνές που ακούγονται είναι οι εσωτερικές δικές μου, που για τον Θεό, τις βαρέθηκα. Έξω ψιχαλίζει. Ο υγρός ήχος σπάει τη μονοτονία της σιωπής και τη φλυαρία των εσωτερικών μου μονόλογων. Απαλύνει το βογκητό του καταπονημένου πληκτρολόγιου. Παράξενος ήχος ετούτος των πλήκτρων. Άλλοτε σε ανακουφίζουν και άλλοτε σε χτυπούν σαν σφυριά αγχωμένα. Σαν τρελές τρέχουν οι λέξεις να ανταποκριθούν στην αφόρητη πίεση των συλλογισμών. Αιφνίδια σκάνε στο λευκό χαρτί σαν σταγόνες πάνω στο θαμπωμένο μου τζάμι. Η διαφορά με τη βροχή είναι ότι εδώ δεν πρέπει να κρατάς ομπρέλα. Ένα αντεστραμμένο χωνί σού χρειάζεται για να λουστείς ολόκληρο κόσμο από σκέψεις που γεννούν οι ανασυρόμενες αναμνήσεις. Όσο μαγικό ακούγεται, τόσο επώδυνο είναι. Σκέτο μαρτύριο. Άραγε θα τα καταφέρω ή θα πνιγώ μες στην μπόχα και στις αναθυμιάσεις του λάκκου που άνοιξα; Δεν υπάρχουν φίλτρα. Αναδεύοντας το πολτώδες υλικό στο δοχείο της μνήμης, εκτός από τις καθαρές απελευθερώνονται και εκείνες που από την αχρηστία σάπισαν. Θέλω να κρύψω τα κακά και τα δυσά

2 14 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΛΙΕΡΑΚΗΣ ρεστα που οι θύμησες φέρνουν. Δύσκολο. Με την άνωση των υγρών που ξερνούν αναδύονται τα περιττά και τα άχρηστα. Μη με παρεξηγείς για τον αναιδή τρόπο μου. Ζορίζομαι από την κακοσμία του ξεχειλισμένου μου οχετού. Υπομονή. Ο χρόνος της επώασης μπορεί να διήρκεσε πολύ, όμως εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της εμπνευσμένης δουλειάς μου. Είμαι έτοιμος. Η λέξη «εμπνευσμένη» ίσως να σου ακούγεται αλαζονική, όμως εσύ μη δίνεις σημασία. Το κάνω για να πάρω κουράγιο. Αναπλάθοντας το διαχειρίσιμο υλικό γεφυρώνω το διάκενο που χωρίζει το παρόν από το τότε. Μην ανησυχείς, θα τα καταφέρω. Η μνήμη διατήρησε ζεστό το αξιοποιήσιμο υλικό μου. Δεν ήταν χαμένο, ήταν θαμμένο. Ωριμασμένο ωάριο μες στη γονιμοποιήσιμη μήτρα. Ουφ, φοβάμαι μήπως και βγάλω κανένα τέρας, ρισκάροντας βουτιά μες στη θολούρα των μαύρων νερών. Ο δρόμος που έχω να διανύσω είναι μακρόσυρτος. Ολισθηρός. Ελλοχεύει ο κίνδυνος να γλιστρήσω πάνω στη ράχη της ματαιόδοξης υστεροφημίας μου και κάνοντας ύποπτες σκέψεις να πέσω σε αυτάρεσκα σφάλματα. Το παλεύω. Δεν έχω άλλη επιλογή. Πρέπει να μάθεις, διάβολε. Είναι ο ύστατος όρος μιας καταραμένης σύμβασης που, χωρίς να την έχω υπογράψει, από τη γέννα ισοβίως με δέσμευσε. Τα πάντα ξεκίνησαν από ένα αθώο παραμύθι. Έγινα αποδέκτης μιας ιστορίας που έμελλε να αλλάξει το ριζικό και τη σκέψη μου. Μυθοπλασία; Δεν ξέρω. Ψέματα. Ξέρω. Όμως σε αφήνω να διαμορφώσεις μόνος τη δική σου άποψη. Θα αναρωτιέσαι, προς τι όλα αυτά. Σου λέω λοιπόν ευθέως: εσύ είσαι η αιτία. Ναι! Από το πουθενά ξεπετάχτηκες μπρος μου, ανάθεμά σε, και με πιέζεις να κάνω πράγματα που δεν θα ήθελα. Με αναγκάζεις να ξαναδώ μαζί σου, από την αρχή, μια ταινία αυστηρώς ακατάλληλη για ενήλικες. Αναγκαίο κακό. Όρος. Μόνο εσύ θα με λυτρώσεις από την ισόβια τιμωρία μου. Συμβουλή: μακριά από ταινίες ονείρων. Πλάνη. Τα όνειρα

3 ΑΡΡΙΖΟΙ 15 είναι φούσκες με αέρα. Το δικό μου είχε δηλητηριώδη αέρια, που απονέκρωσαν το μηχανισμό αυτοελέγχου μου. Έγινα άβουλο κρέας μπρος στη σαγήνη μιας απατηλής οπτασίας. Τα όνειρα σαν μπαλόνια σε ανεβάζουν στα ύψη της ματαιοδοξίας σου. Μόνο που φούσκες είναι και σκάνε. Τότε αρχίζει η κατακόρυφη πτώση. Σκοτάδια. Γίνεσαι η σκιά η δική σου. Ταλαντεύομαι... Αυτό που με εξιτάρει περισσότερο από όλα αυτά που συμβαίνουν μεταξύ μας είναι ότι το κείμενο που έχουμε μπρος μας έχει δύο παρόντες χρόνους: στο παρόν μου σου γράφω, στο παρόν σου με διαβάζεις. Το παρόν σε δυο χρόνους. Μα ο χρόνος δεν είναι ένας και ακίνητος; Νομίζω πως ναι. Αυτοί που κινούνται τρέχοντας είμαστε εμείς. Στόχος: να σμίξουμε στην κοινή μας ανάγκη. Απίθανο εύρημα! Αδιάλειπτη σχέση εξάρτησης μεταξύ γράφοντος και αναγνώστη. Μοναχική. Ενώνει δυο ανθρώπους, χωρίς κανείς να υποψιάζεται τη δυναμική της ετεροχρονικότητας. Τι θα συμβεί, άραγε, όταν; Δεν ξέρω. Ξέρω τι επιδιώκω. Τρέχω να σε προλάβω. Εσύ ανυποψίαστος. Μέχρι που συναντιόμαστε. Εδώ. Εάν λοιπόν σου μιλώ κι αν εσύ με ακούς, σημαίνει ότι τα καταφέραμε. Μόνο που εγώ κάνω σκέψεις που θα επιβεβαιωθούν στο δικό σου παρόν που για εμένα είναι μέλλον. Φοβούμαι πως εγώ ποτέ δεν θα μάθω. Υποψιάζομαι, όμως. Αισθάνομαι τη θερμότητα των δάχτυλών σου πάνω στις στεγνές μου σελίδες. Θυμήσου: το κείμενο που έχεις στα χέρια σου απευθύνεται απολύτως και μόνο σε σένα. Επαναλαμβάνω: θα σου χρειαστεί. Πίστεψέ με! Κι όταν με το καλό επιτελέσει το σκοπό για τον οποίο γράφτηκε, τότε κάνε το εσύ ό,τι νομίζεις. Σκίσε το. Κάψε το. Δημοσίευσέ το. Μου είναι παντελώς αδιάφορο. Εγώ θα λείπω.

4 16 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΛΙΕΡΑΚΗΣ

5 ΑΡΡΙΖΟΙ 17 1ο Αρχείο: Παραμύθι «Δεν είμαι ένα μετέωρο αρρίζωτο στον κόσμο. Είμαι χώμα από το χώμα του και πνοή από την πνοή του. Είμαι ένα πλάσμα εφήμερο, αδύναμο, καμωμένο από λάσπη κι ονείρατα». Ασκητική, Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

6 18 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΛΙΕΡΑΚΗΣ

7 ΑΡΡΙΖΟΙ 19 ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ... Σε μια μακρινή χώρα μια κλειστή κοινότητα ανθρώπων ζει απολύτως αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Μια πανύψηλη οροσειρά σε σχήμα κυκλικού τόξου είναι τα φυσικά σύνορα του αόρατου χωριού. Σαν γιγάντιο τείχος κουμπώνει μες στο ουράνιο σκέπαστρο. Έχει ένα άνοιγμα, μα κι αυτό απροσπέλαστο. Τα δυο πλευρικά ενός στενού φαραγγιού είναι οι παραστάτες της αδιάβατης πόρτας. Ποτέ κανείς ζωντανός δεν τη διάβηκε. Η Πύλη στην όχθη της απέραντης θάλασσας οδηγεί κατευ θείαν στον Άδη. Τις ψυχές τις παίρνει ο μαύρος βαρκάρης. Μοναχική νησίδα ζωής μες στην απεραντοσύνη της μακάριας άγνοιας. Ανύπαρκτος ο έξω κόσμος. Για τους έξω σβησμένη κουκκίδα. Κενό χώρου. Δεν ενοχλεί και δεν ενοχλείται από πουθενά και από τίποτα. Η κοινότητα επιβιώνει σε συνθήκες πλήρους αυτάρκειας. Χωρίς εξωτερικούς εχθρούς και φίλους, ομαλά, έρχεται από το μακρινό παρελθόν. Πορεύεται χωρίς καμία απολύτως μεταβολή. Όμως κάποιοι διατηρούν ένα μύθο που τρομάζει. Πρωτόγονη μορφή κοινοτισμού με τους δικούς της άγραφους νόμους. Τα αυτονόητα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις διαπερνούν οριζόντια όλα τα ισότιμα μέλη. Η αρχέγονη δομή αυτής της ιδιόρρυθμης κλειστής κοινωνίας δεν προκαλεί διακρίσεις. Αυτοδιαχειριζόμενο το χωριό. Δίχως κοινωνικά στρώματα και τάξεις. Δίχως εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους. Το συμπαγές και αδιάρρηκτο σύνολο αναπαράγει την αδιασάλευτη εσωτερική συνοχή του. Ιδιαίτερο μόρφωμα κοινοτισμού. Δομή ανύπαρκτης πυραμίδας: βάση της το σύνολο των μελών της και κορυφή η έδρα των Σοφών. Η πρωτόγονη εξουσία που ασκεί το φημισμένο Συμβούλιο συνιστά αρμοδιότητες ενός υψηλού ιερατείου. Αποκλειστική του ευθύνη να

8 20 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΛΙΕΡΑΚΗΣ εγγυάται τη συνοχή της κοινότητας. Επιβλέπει το μηχανισμό αυτοέλεγχου και αναπαραγωγής του κοινωνικού οικοδομήματος. Τα μέλη του ιεραρχικά υπερέχουν, χωρίς να διαθέτουν απολύτως κανένα προνόμιο έναντι των υπολοίπων. Οι Πρεσβύτεροι, όπως τους αποκαλούν, αποτελούν τη φωτισμένη Διοίκηση. Τους όρισε η αόρατη Αρχή. Έργο του Συμβουλίου των Σοφών είναι να ελέγχει την εφαρμογή των άγραφων κανόνων. Ο καταστατικός χάρτης της μικροσκοπικής κοινότητας είναι η συλλογική μνήμη της. Όποιος από τους κοινοτικούς παρεκκλίνει, η Γερουσία τον καλεί σε απολογία και του επιβάλλει τιμωρία ανάλογη της πράξης του. Η ύστατη αμαρτία, η μεγαλύτερη βλασφημία για την κοινότητα, είναι η αμφισβήτηση της φυσικής αρμονίας και της τάξης. Πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο τη γραμμική και προβλέψιμη συνέχεια αυτού του ιδιότυπου κοινοτισμού είναι απολύτως απαγορευμένες. «Όχι σε απρόβλεπτες παρεκκλίσεις και σε ανεπιθύμητα απρόοπτα. Θέτουν σε κίνδυνο την ισορροπία, τη συνοχή και την αρμονία της κοινότητας», είναι η ρητή εντολή της Αρχής προς άπαντες. «Όποιος παραβιάζει τους κανόνες τιμωρείται με εξοστρακισμό». Κοινοκτημοσύνη. Όλα τα μέλη ζουν σε συνθήκες αυτονόητης ισότητας, ισονομίας και ισοπολιτείας. Ο παραγόμενος πλούτος είναι αποτέλεσμα συλλογικής εργασίας. Μοιράζεται σύμφωνα με τις ανάγκες των πολιτών. Συσσώρευση και έννοιες όπως «εμπόρευμα», «χρήμα» κλπ. είναι απολύτως άγνωστες. Οι μετρήσιμες ανάγκες τους ικανοποιούνται πλήρως από τους αξιοποιήσιμους πόρους. Ευλογημένος τόπος. Η ισορροπημένη και αρμονική συμβίωση των κατοίκων με το οικοσύστημα που τους φιλοξενεί είναι σύμπτωμα της ρυθμισμένης πληρότητας και επάρκειας της κοινότητας. Φυσική τάξη. Οι φιλήσυχοι κάτοικοι ισχυρίζονται ότι είναι απόλυτα ευτυχισμένοι. Πώς, τι και γιατί είναι άκυρες ερωτήσεις. Σκέψεις εχθρικές. Μολύνουν την ευλογημένη ευεξία τους. Αμφισβητούμενες σκέψεις θέτουν σε κίνδυνο τη συνοχή και την αρμονία του κοινοτικού κεκτημένου. Αυτονομημένες συμπεριφορές θεωρούνται απόπειρες ανατροπής της τάξης. Απαγορευμένη περιοχή υψηλού κινδύνου είναι να σκέφτεσαι, να ονειρεύεσαι

9 ΑΡΡΙΖΟΙ 21 και να συμπεριφέρεσαι διαφορετικά από τα υπόλοιπα μέλη. Ελλοχεύει ο κίνδυνος μήπως και η αυθύπαρκτη ιδιαιτερότητα της μονάδας συγκρουστεί με την αδιασάλευτη συλλογικότητα της κοινότητας. Η διαφορετικότητα των συναισθημάτων, των αναγκών και του ονείρου εξαντλείται στην άκριτη αποδοχή: όλα είναι καλά, όλοι είμαστε ευτυχισμένοι. Η μεγαλύτερη και πιο ατιμωτική τιμωρία του φορέα αμφισβήτησης είναι η ισόβια εξορία. Με εντολή του Συμβουλίου ξεριζώνουν το σπόρο του κακού. Στην πυρά. Το άτακτο μέλος αποπέμπεται διά παντός από την κοινότητα. Εκτός κι αν ο παραβάτης μετανοήσει εγκαίρως. Τότε συγκαλείται ολομέλεια του χωριού. Ταπεινωμένος ομολογεί το αποτρόπαιο έγκλημα και ζητά τη συγγνώμη των συμπολιτών και τον οίκτο του Συμβουλίου. Σκληρή δοκιμασία, μακροχρόνια η διαδικασία επανένταξης. Πρέπει όμως να πειστεί απολύτως η κοινότητα. Εκεί στην εσχατιά όλοι σε όλα είναι ίδιοι. Ίδιες ανάγκες. Ζωή δίχως απρόοπτα και ανεπιθύμητες εκπλήξεις. Η ατομική συμπεριφορά ευθυγραμμίζεται εντός της συλλογικής γραμμικότητας. Ελεγχόμενη διαδικασία που η Αρχή όρισε. Αδιαπραγμάτευτο. Το χωριό πορεύεται στο διηνεκές της μονοσήμαντης πορείας του. Ουδείς και για πολλά χρόνια δεν διαφώνησε σε τίποτα. Κανείς δεν βρέθηκε εκτός των συντεταγμένων κανόνων. Κανείς ξένος δεν πέρασε ποτέ την κορυφογραμμή. Στεγανό. Η Γερουσία, για περισσότερο από τρεις γενιές, λένε, είχε να τιμωρήσει άνθρωπο του χωριού. Αρκείται να ασκεί τα καθήκοντά της, υμνώντας τις θεότητες της Αρμονίας και της Τάξης και ξορκίζοντας τους δαίμονες της Αταξίας και του Χάους. Αν παρ ελπίδα ο Κάρολος Μαρξ γνώριζε την ύπαρξη αυτής της κοινότητας, θα πέθαινε από μελαγχολία. Εάν όλα αυτά για την κοινότητα είναι αλήθεια, τότε η ουτοπική κοσμοθεωρία του στοχαστή δεν θα ήταν τίποτα μπροστά σε τούτο το επίγειο αταξικό θαύμα. Και τούτο γιατί αυτό το χωριό ζει αδιατάραχτο το ιστορικό προτσές του ανθρώπινου είδους. Η ταξική πάλη, εδώ, δεν είναι η κινητήρια δύναμη της Ιστορίας. Οι συγκρούσεις που συγκλονίζουν τον υπόλοιπο κόσμο είναι άγνωστες σε αυτή τη μικρή, απομονωμένη νησίδα ειρήνης.