Transcript

1

2

3

4

5

6

7 editorial ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ Πέρνα το σχοινί γύρω από το κορμό, να έτσι, και δέσε το σφι- κτά, μη βρεθούμε ξαφνικά φαρδιοί πλατιοί και οι δυο μας στο μωσαϊκό. Έλα μη γελάς, εδώ είναι η θέση της αιώρας, τη θέλω μεταξύ αυτών των δύο δέντρων, θα δεις, θα ναι τέλεια, για περίμε- νε τώρα που θα βραδιάσει και θα φορέσουμε τα μακριά μας μακό μπλουζάκια, θα πάρω δανεικό ένα από τα δικά σου, μ αρέσει να τα φοράω μεγάλα να χωράει ο αέρας από παντού και θα ανάψου- με και εκείνο το φιδάκι για τα κουνούπια και θα την αράξουμε εδώ πέρα στην αυλή, με τα πόδια μας να σμίγουν στην αιώρα και θα κουνιόμαστε πέρα δώθε και μένα θα με πιάσει η γνωστή μου πάρλα και θα σου διηγούμαι ιστορίες καλοκαιριάτικες και συ θα με κοιτάς με αγωνία για το παρακάτω, με κείνο το ύφος θα με κοιτάς και με τα μάτια ορθάνοιχτα και θα μου χαϊδεύεις απαλά τις πατούσες και γω θα σου λέω «σταμάτα γαργαλιέμαι» και συ θα συνεχίζεις και γω θα τσαντίζομαι που με διακόπτεις, αλλά θα τσαντίζομαι μόνο για ένα δευτερόλεπτο, τόσο θέλω να διαρκούν πια οι τσαντίλες μου, ένα δευτερόλεπτο, όσο για να σηκωθείς να πάρεις τα σπίρτα και να ανάψεις το τσιγάρο σου κι ύστερα να μου πεις «για συνέχισε» και γω θα παίρνω ξανά φόρα και θα σου λέω ιστορίες, όλες εκείνες τις ιστορίες που μάζευα χρόνια ταξι- δεύοντας τα καλοκαίρια μέσα στα πλοία και μέσα στα τρένα και μέσα στις θάλασσες και πέρα από τους ωκεανούς και κάτω από θυμωμένους και ήρεμους ουρανούς, εκείνες τις ιστορίες, που τις σημείωνα για μέρες και νύχτες μέσα στα τσαλακωμένα μου σημειωματάρια, που τα είχα συνήθως στην εξω-έξω τσέπη του σακ βουαγιάζ, «εσύ και τα σημειωματάρια σου», μου το πετάς πια σαν αστείο κάθε φορά που θες να με τσιγκλήσεις ή κάθε φορά που ανοίγεις την ντουλάπα και τα βρίσκεις εκεί όλα στοιβαγμένα και μου φωνάζεις, ενώ είμαι στο μπάνιο, «τι τα θες ρε μωρό μου ακόμα όλα αυτά;» κι ύστερα μου δίνεις ένα πεταχτό φιλί, καθώς τυλίγομαι την πετσέτα και γω σου λέω πως αν δεν ήταν αυτά τα σημειωματάρια, μπορεί και να μη σε συναντούσα, «τους χρωστάς που με βρήκες και σε βρήκα», έτσι σου λέω, εσύ χαμογελάς, δεν ξέρω αν καταλαβαίνεις, δεν με νοιάζει όμως, με νοιάζει μόνο που νοιάζεσαι και που αυτό το νοιάξιμο το χεις μέσα σου σαν χαρά, αυτό και τίποτα άλλο. Τράβα καλά το σχοινί να τεντώσει και φτιάξε ένα κόμπο από κεί- νους τους ναυτικούς, έτσι δεν τους λένε τους περίεργους τους κόμπους, δεν τα ξέρω καλά αυτά, αλλά τα ξέρεις εσύ και είναι ωραίο ό,τι δεν ξέρω να μου το μαθαίνεις, όπως είναι ωραίο που δεν θες απόψε να πάμε πουθενά, θες μόνο να ρίξουμε νερό στην αυλή μας, για κοίτα πόσο έχουν μεγαλώσει τα γιασεμιά, μ αρέσει που τα προσέχεις τα γιασεμιά, μ αρέσει και που θες να φάμε κάτι απ έξω, κάτι απλό, να τρώγεται στο χέρι, να ανοίξουμε και μπίρες παγωμένες, να τρέχει ο πάγος επάνω στην ετικέτα και να κάνει θόρυβο ο αφρός και γω, σου το υπόσχομαι, πως μόλις τα βρούμε με τη θέση της αιώρας και τη στερεώσουμε καλά, θα ανάψω τα κεριά εκείνα που μυρίζουν βανίλια και θα βάλω να παί- ζει η Μόνικα, να παίζει συνέχεια το «Yes I do», «yes I do», θα σου λέω και θα σε τσιμπάω στην κοιλιά και συ θα γελάς γιατί πια δεν φοβάσαι τα yes I do, γιατί ό,τι ήταν να φοβηθείς το ξόρκισες και συ κάτω από ουρανούς ήρεμους και θυμωμένους, μέσα σε θά- λασσες και ωκεανούς, μέσα σε χάρτες ξένους και δικούς σου και έτσι αφού ξεμπερδέψαμε και οι δύο με τους φόβους μας, μπορούμε πια να φτιάξουμε τον κήπο μας για να καθόμαστε τα βρά- δια του καλοκαιριού με τα φαρδιά μας πουκάμισα και το φεγγάρι να κάνει κύκλους πάνω από το κεφάλι μας και να διηγούμαστε ιστορίες, από κείνες που τις ζήσαμε σε πλοία και σε τρένα και τις κρατούσαμε χρόνια σαν φυλαχτό, μέχρι να έρθει η μέρα που θα βρίσκαμε ο ένας τον άλλο, ώστε να μοιραστούμε ό,τι μάθαμε τότε που ψάχναμε τον εαυτό μας, τότε που δεν ξέραμε πως τε- λικά εκείνο που ψάχναμε ήταν ο ένας τον άλλο Έλα λοιπόν και δέσε γερά το σχοινί, γιατί απόψε δεν θέλω να πάω πουθενά. 07 ΥΓ.

8 THE SUMMER ISSUE Η ομάδα του Υστερόγραφου κόβει μια φέτα καρπούζι, ανοίγει παγωμένες μπίρες, φοράει αμάνικα μπλουζάκια και έτσι στο αραχτό, φτιάχνει για σας ένα καλοκαιρινό χάρτη, με πρόσωπα, διαδρομές, μικρά αναμνηστικά ενσταντανέ, φωτογραφίες που μυρίζουν θάλασσα και events από κείνα που ταιριάζουν σε νύχτες με φεγγάρι. Εσείς διαλέξετε ό,τι σας ταιριάζει και κάντε τη δική σας βουτιά! ΦΩΤΟ-ΣΧΕ ΙΑ: ΠΟΛΥΣ ΠΕΣΛΙΚΑΣ ΥΓ. 08

9 09 ΥΓ.

10 ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ ΦΩΤΟ: ΠΟΛΥΣ ΠΕΣΛΙΚΑΣ ΧΑΜΠΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ σαν παραμύθι Ήτανε, που λες, ένα υπέροχο πρωινό, σε μια μαγική αυλή, κάπου στην Πλατανίσκια, όπου πίναμε ζιβανία και τρώγαμε γλυκό καρυδάκι και όλα όσα μου έλεγε έμοιαζαν με παραμύθι Γιατί δεν υπάρχει πιο υπέροχος αφηγητής από τον Χαμπή τον χαράκτη. Ειδικά όταν εκείνο που περιγράφει είναι στιγμές από τη ζωή του Τίποτα δεν γίνεται τυχαία. Μου το πε, έτσι ακριβώς, στο μέσο μιας αφήγησης και έτσι όπως το πε, με το ένα του χέρι στο μέτωπο και με το βλέμμα γεμάτο βεβαιότητα, ένιωσα πως ήταν κάτι περισσότερο από μια διαπίστωση. Ήτανε και μια συμβουλή. Να χω το νου μου, να χω, δηλα- δή, πειθαρχία και επιμονή, γιατί «εν υπάρχει τίποτα που να θέλει ο άνθρωπος και να μην μπορεί να το κάνει. Φτάνει μόνο να το θέλει». Και ύστερα έγειρε μια σταγόνα ζιβανίας στο ποτήρι του, χαμογέλασε με το πιο πλατύ χαμόγελο που έχω δει και άρχισε να μου διηγείται όλα εκείνα που του συνέβηκαν και έμοιαζαν τυχαία, αλλά δεν ήταν. Ήταν τελικά τα όνειρά του που γίνονταν, στην ώρα που έπρεπε, πραγματικότητα. Τον άκουγα χωρίς να διακόπτω. Γιατί πώς να διακόψεις κάποιον που ξέρει να σου πεί πώς να χαράσσεις τον δικό σου δρόμο Ήθελα να γίνω ζωγράφος.. εν διανοήθηκα να γίνω τίποτε άλλο. Μικρός έκανα πατατοτυπία. Έπιανα τις πατάτες και τις έκοβα με το μαχαί- ρι, έβαζα μελάνι και έβγαζα στάμπες. ύο πράγματα μου άρεσαν όταν ήμουν ημοτικό. Η πατατοτυπία και η καλλιγραφία. εν άφηνα πατάτα της μάνας μου. ιάλεγα τις πιο μεγάλες και κείνη με έτρεχε ξοπίσω. Μια φορά, χρόνια μετά, με είδε σε μια συνέντευξη στην τηλεόραση να διηγούμαι αυτό το περιστατικό και μετά μου είπε «γιε μου να μεν το ξανα- πείς», «γιατί εν ψέματα που λαλώ;», της απάντησα. «Όχι γιε μου έννεν ψέματα αλλά να μεν το ξαναπείς». Ελπίζω να με συγχωρέσει η μάνα μου, αλλά πάντα το λέω γιατί είναι τόσο ωραίο! Στο Γυμνάσιο ζωγράφιζα συνέχεια, και το δειλινό ζωγράφιζα μέσα στις στράτες του χωριού. Η πρώτη ενθάρρυνση που είχα, ότι δηλαδή ζωγραφίζω καλά, ήταν στην πρώ- τη γυμνασίου. Είχαμε έναν καθηγητή, τον Γιώργο Μπισκίνη, σπουδαίο ζωγράφο, ο οποίος μας είπε μια μέρα «παιδιά τα Χριστούγεννα θα σας δώσω ένα διήγημα να το εικονογραφήσετε». Ήταν νομίζω ένα διήγημα του Παπαδιαμάντη. Η ιστορία του είχε να κάνει με ένα καράβι που χτυ- πά πάνω σε βράχους, τσακίζεται, τα ξύλα του πλέουν πάνω στα κύματα, μαζί με μια εικόνα του Άη Νικόλα που και κείνη πλέει. Και έκανα μια ακουαρέλα με αυτήν την εικόνα και μάλιστα γέμισα και πέντε τετράδια ιχνογραφίας με μολύβι. Όταν του τα πήρα ενθουσιάστηκε και τα έδειχνε σε όλη την τάξη. Εμένα εκείνη τη στιγμή με εκτόξευσε. Μου έδωσε τόση αυτοπεποίθηση ότι μπορώ να γίνω ζωγράφος, ώστε από κείνη την ώρα τράβηξα το δρόμο μου. Επίσης είχα και μια άλλη καθηγήτρια τη ώρα Ορφανού, η οποία τα απογεύματα με έβαζε στο άσπρο Τriumph που είχε (CA347, θυμούμαι ακόμα τον αριθμό), και με έφερνε από το Βαρώσι Λευκωσία, για να δω εκθέσεις ή να πάω στο εργαστήρι των σπουδαίων τότε ζωγράφων. Όλα αυτά ήταν που με τροχιοδρόμησαν. Όταν τέλειωσα το Στρατό, και είπα, στον παπά μου, πως θέλω να σπουδάσω ζωγρά- φος, εκείνος απάντησε «εν καλά γιε μου αλλά εγώ εν έχω ριάλια να σου δώκω». Πραγματικά δεν είχε, αλλά ήταν και μια προσπάθειά του να γλι- τώσει το γιο του από τα βάσανα, γιατί τότε ήξεραν όλοι πως οι ζωγράφοι πεινούν. Όταν ύστερα από χρόνια, έκανα την πρώτη μου ατομική έκ- θεση ζωγραφικής, σαν αυτοδίδακτος ζωγράφος, στο Λύκειο Ελληνίδων Αμμοχώστου (θυμούμαι ακόμα τις τιμές που είχαν τα έργα μου, μία, δύο, πέντε λίρες, και τα πιο ακριβά δεκαπέντε) είχε επιτυχία και με τα λεφτά που πήρα αγόρασα έξι τόνενες καρέκλες για το σπίτι μας, παπού- τσια για τον παπά μου και ένα πουκάμισο για μένα και του είπα «Είδες παπά που φκάλλουν ριάλια;». Ύστερα από 2-3 βδομάδες τα ξόδεψα όλα. Και όταν πήγα να του ζητήσω κανένα πεντόλιρο, είπεν μου «Είδες που λείφκουν» (χαμόγελο). Ήταν ωραίος άνθρωπος ο πατέρας μου. Κα- λός, αστείος, εύστροφος, εργατικός. Αγαπούσε πολλά τη δουλειά του. Όργωνε το χωράφι με το ξυλάλετρο και έκανε τόσο ίσιες γραμμές στο χωράφι που όλοι στο χωριό έλεγαν πως «σαν τις αυλατσιές του Αντρικ- κή, εν έσσιει». Ναι, μπορείς να το πεις και έτσι. Πως εκείνος ήταν ένας χαράκτης της γης ημοσιογράφος έγινα καταλάθος. Μετά που τέλειωσα το στρατό δούλευα εργάτης στις οικοδομές. Κάποια στιγμή έκανε η ΕΚΑ μια εκδρο- μή στο Λονδίνο για τα αγροτόπαιδα. Σκέφτηκα, λοιπόν, να πάω και γω και να μην επιστρέψω πίσω, να μείνω εκεί και να σπουδάσω ζωγράφος. Πήγα στην Υπάτη Αρμοστεία να ζητήσω βίζα, μου είπαν «μα δεν είσαι αγροτόπαιδο», τους είπα ότι είμαι γραμματικός σε μια εταιρεία και ότι ο μάστρος μου, μου επιτρέπει να φύγω για 20 μέρες για να του φέρω και μια κουγκρομηχανή από την Αγγλία. εν ήταν αλήθεια, ήταν το πλάνο για να δεχτούν να μου δώσουν τη βίζα. Μου ζήτησαν επιστολή από το μάστρο μου, εκείνος μου την έδωσε, πήρα εγώ το γράμμα -που είχε τη φίρμα του μάστρου μου- το έβαλα σε ένα φάκελο που είχα πρόχειρο και ήταν της αεροπορίας (γέλια) και πήγα ξανά στην Υπάτη Αρμοστεία. Η τελευταία ερώτηση που μου έκαμε ο διερμηνέας ήταν γιατί ενώ είναι η φίρμα της εταιρίας πάνω στο γράμμα, ο φάκελος είναι ξένος και γω τους είπα ότι μας τέλειωσαν οι φακέλοι. Τότε ο διερμηνέας γύρισε και είπε «I suppose that he is all lies». Έτσι οι Εγγλέζοι δεν μου δώσαν βίζα και δεν σπούδασα στην Αγγλία. Ευτυχώς. Εγώ κυπριόπληκτος, μόνο κυ- πριακά κάμνω στην τέχνη μου, αν πήγαινα στην Αγγλία, θα έμπλεκα με ρεύματα και θα πάθαινα ρευματοπάθεια (γέλια). Όταν δεν μου δώσαν βίζα, είπα «τώρα τι θα κάμω; Εν να συνεχίσω να είμαι μια ζωή αρκάτης». Ήξερα ένα δημοσιογράφο, το Ιάκωβο Ρωσσίδη στη Χαραυγή, και σκέ- φτηκα, με την αφέλεια που είχα, πως οι δημοσιογράφοι, λογικά, πρέπει να ξέρουν και πού μπορώ να βρω δουλειά. Πήγα, και τον βρήκα. Μου είπε πως ζητούσαν διορθωτή. Εγώ τη λέξη διορθωτής πρώτη φορά την άκουγα στη ζωή μου, δεν ήξερα τι δουλειά ήταν και του λέω «αν κάμνω να με πιάσετε». Με οδήγησε στο γραφείο του διευθυντή. «Άκουσα πως θέλετε διορθωτή και ήρτα να δω αν κάμνω», του είπα. Είχα και αφέλεια και θράσος! «Κάτσε να σε εξετάσω». Έκατσα και μου υπαγόρευσε ένα κείμενο από την τελευταία σελίδα εκείνης της ημέρας -ήταν ένα κείμενο για τις φοιτητικές ταραχές στο Παρίσι- έγραψα 3 χειρόγραφα και έκαμα μόνο ένα λάθος. Τη λέξη χροιά, την έγραψα με έψιλον γιώτα. Μου είπε «είσαι καλός αλλά πρέπει να ρωτήσω και τους άλλους»... Ρώτησε τους άλλους κι έτσι το εκέμβρη με προσέλαβαν ως διορθωτή και άλλαξε σιγά-σιγά η ζωή μου. ούλευα στο τυπογραφείο, έμαθα πολλά για τη χει- ροστοιχεία, τη λινοτυπία Μετά άρχισα να γράφω μικρά κομματάκια, πορτρέτα νεαρών καλλιτεχνών. Τα μικρά κομματάκια, μεγάλωσαν και σε κάποια φάση από διορθωτής έγινα βοηθός συντάκτης. Περάσαν χρόνια. Κάνω μια έκθεση στην Αργώ που έχει μεγάλη επιτυχία. Όλοι μου είχαν γράψει επευφημητικά σχόλια και ήταν η καθοριστι- κή ενθάρρυνση για μένα. Μετά την έκθεση, λοιπόν, επαναστάτησα, πάω στον Καννάουρο -που ήταν ο αρχισυντάκτης μας τότε- και του είπα «εγώ φεύκω, παραιτούμαι, θα πάω να σπουδάσω ζωγράφος». «Να το πεις του διευθυντή», μου λέει. Πάω στον Ακη Φάντη που ήταν τότε ο διευθυντής και μου λέει «γιατί θέλεις να φύγεις;». Του λέω «κοίταξε, φαίνεται ότι ΥΓ. 10

11 11 ΥΓ.

12 ΥΓ. 12

13 έγινα δημοσιογράφος καταλάθος (ήταν η πρώτη φορά που το είχα πει), και δεν μπορώ, εγώ πρέπει να φύγω, να πάω να σπουδάσω ζωγράφος. εν σας ζητώ να με στείλετε με υποτροφία γιατί είμαι παντρεμένος, έχω και ένα μωρό, θα πάω στην Αγγλία και θα δουλεύω και θα σπουδάζω». έχτηκε και ζήτησε μόνο να του δώσω ένα μήνα προειδοποίηση. Τίποτα τυχαίο. Είναι τόσα πολλά που μου συνέβησαν στη ζωή μου, τυχαία σε εισαγωγικά, που λέω αποκλείεται να είναι τυχαία. εν γίνεται. Τόσα πολλά; Και το καθένα να με καθορίζει; Έτσι που λες λοιπόν Είμαι υπό παραί- τηση και εκείνο το μήνα, ο ανταποκριτής της εφημερίδας στη Μόσχα τους ειδοποιεί ότι θέλει να φύγει και ότι θα πρέπει να στείλουν κάποιον άλλο. Καθόμαστε στη συνεδρίαση της ευτέρας, ρωτά ο διευθυντής «ποιος θα πάει» και απάντησε ότι θα πήγαινε ο Γιώργος Σπανός. Την ερχόμενη ευ- τέρα, ο Σπανός είπε ότι τελικά δεν μπορεί και θυμάμαι καθόταν απέναντί μου ο μακαρίτης ο Χαρίλαος Γιαπανάς, ο οποίος με είδε στα μάτια και σήκωσε το δάχτυλο του γνέφοντάς μου να πω πως θα πήγαινα εγώ. Σηκώθη- κα πάνω, και από καθαρά θέμα αλληλεγγύης για το πώς να γλιτώσεις μια κατάσταση, ειλικρινά στο λέω, ξέχασα και τις σπουδές και όλα, τους είπα: «είμαι υπό παραίτηση, είμαι ο πιο μικρός, είμαι ο πιο ανώριμος πολιτικά δημοσιογράφος αλλά αν νομίζετε ότι σώζεται η κατάσταση τότε πάω εγώ». Και έτσι και έγινε και τελικά σπούδασα στη Μόσχα. Ήμουν ανταποκριτής και ταυτόχρονα φοιτητής για έξι χρόνια. Ήταν μια εξαιρετική εμπειρία και χαίρομαι που σπούδασα στη Μόσχα, γιατί ήταν εκείνο ακριβώς που χρει- αζόμουν. Οι καθηγητές μάς προέτρεπαν να δουλεύουμε και να κάνουμε έργα για τον τόπο μας. Αυτά δεν θα μου τα έλεγε κανένας στην Αγγλία. Και μένα τα θέματά μου ήταν και είναι πάντα Κύπρος. Η χαρακτική; (μικρή παύση) Ήταν το άλλο «τυχαίο» σημείο στην πο- ρεία μου. Το 71, το Μάη, είχε έκθεση χαρακτικής ο Τάσσος στο Χίλτον. Όταν πήγα να δω την έκθεση, βρήκα μπροστά μου τον Σοφιανό Χρυσοστο- μίδη, ένα λαμπρό δημοσιογράφο, ο οποίος δούλευε στη Χαραυγή και είχε ραντεβού με τον Τάσσο, πιάσαμε, λοιπόν, την κουβέντα με τον Σοφιανό, έρχεται και ο Τάσσος και του λέει ο Σοφιανός «να σου γνωρίσω έναν Κύ- πριο χαράκτη» (σημείωσε ότι εγώ είχα το πολύ δέκα χαρακτικά τα οποία έκανα ως αυτοδίδακτος). Και ο Τάσσος μου είπε: «θα χαρώ πολύ να δω τη δουλειά σου». Ήταν, θυμάμαι, Σάββατο. Εγώ εργαστήρι δεν είχα για να τον πάρω να δει τα σχέδια μου, έμενα τότε σε κάτι πισινά στην Παλουριώτισ- σα, χάρασσα πάνω σε κασόνια, του είπα πως θα του πάρω τη δουλειά μου να τη δει εκεί, τη ευτέρα. Από τη στιγμή που είδα την έκθεσή του, είχα μαγευτεί και το μόνο που σκεφτόμουν ήταν πώς να τον ρωτήσω αν έχει μαθητές να πάω και γω. Επειδή ήμουν σίγουρος πως θα μου έλεγε όχι, δεν είπα σε κανένα τίποτε, ούτε στη γυναίκα μου, για δύο μέρες βασανίζομουν μόνος μου. Και ήρθε η ευτέρα. Μάζεψα τα έργα μου, τα τύλιξα, έπιασα και τις ξύλινες πλάκες, τα έβαλα στη σκάλα του ποδηλάτου, κρατούσα και τα χαρακτικά τυλιγμένα παραμάσχαλα και πήγα στο Χίλτον. Ακούμπησα το ποδήλατό μου δίπλα από την κύρια είσοδο του Χίλτον (από τότε κάθε φορά που πάω στο Χίλτον μόλις πλησιάσω την είσοδο νομίζω ότι θωρώ το ποδήλατό μου), μπήκα μέσα στην γκαλερί, άπλωσα τα έργα μου, και η πρώτη του κουβέντα μόλις τα είδε ήταν η εξής: «Είσαι καλός. Χρειάζεται όμως να ρθεις κοντά μου λίγο καιρό». Φαντάζεσαι τι έπαθα Του είπα «Κ. Τάσσο, δύο μέρες τώρα σκεφτόμουν πώς να σας ρωτήσω αν έχετε μαθη- τές», και κείνος μου είπε «εν έχω μαθητές. Αλλά εσύ να έρθεις». Πήγα. Τον ερχόμενο Οκτώβριο. Με το Solomonides lines σε μια οκταθέσια καμπί- να και ήταν το παρθενικό μου ταξίδι στο εξωτερικό. Μέσα στην καμπίνα οι υπόλοιποι εφτά ήταν 15χρονοι μαθητές της ιερατικής σχολής Πάτμου, δεν ξέρω αν έχει αξιωματούχους της Εκκλησίας από εκείνους σήμερα, αλλά ειλικρινά στο λέω, τις μέρες που είμαστε μέσα στο πλοίο, άκουσα από το στόμα τους, τα πιο βαρετά ξημαρόγλωσσα της ζωής μου (γέλια). Φτάνω λοιπόν στην Αθήνα. Θυμάμαι την πρώτη μέρα πήγαμε με τον Τάσσο για να αγοράσουμε χαρτί και ξαφνικά βρίσκει στο δρόμο κάποιον Οδυσσέα, αγκα- λιάζονται και φιλιούνται και μου λέει «τον γνωρίζεις;». «Όχι» του απαντώ. Ήταν ο Ελύτης (χαμόγελο). Τα έχασα εγώ, όπως καταλαβαίνεις. Πάμε που λες, να αγοράσουμε χαρτί (γιαπωνέζικο χειροποίητο) και μελάνια, εγώ ση- μειωτέον είχα μαζί μου 20 λίρες για να περάσω 18 μέρες, και όταν ήρθε η ώρα να πληρώσουμε εγώ επέμενα να πληρώσω. Ο λογαριασμός ήταν τό- σος, ώστε τελικά μου έμειναν μόνο 2 δρχ για να περάσω τις υπόλοιπες μέρες. Φεύγοντας από κει μου λέει «τώρα πάμε να γοράσουμε ένα εργα- λείο για να τυπώνεις», και γω του λέω «δεν γίνεται να πάμε άλλη μέρα;». Εκείνος το κατάλαβε πως κάτι δεν πήγαινε καλά και μου είπε «άκουσε να δεις. Εμένα να μην με ντρέπεσαι. Ό,τι χρειάζεσαι να μου λες. Και λεφτά (και τόνισε το λεφτά) και ό,τι άλλο θέλεις». Ο Τάσσος με είχε σαν το γιο του. Ήμουν κάθε μέρα μέχρι τις έντεκα το βράδυ σπίτι του. Πάνω στον πάγκο του έμαθα πώς να χαράσσω σωστά, πώς να τυπώνω, πώς να στρώνω το μελάνι. Μου έλεγε χαρακτηριστικά πως πρέπει «να ακούσεις το μελάνι να τραγουδά». Εκείνο που μου εμφύτευσε ήταν υπευθυνότητα. Πριν ό,τι έκανα μου έβγαινε αυθόρμητα. Ο Τάσσος με έβαλε σε μια πειθαρχία. Όταν επέστρεψα πίσω τα πρώτα μου χαρακτικά ήταν τασσικά. Είχαν έντονη την επίδρασή του. Μετά όταν πήγα Μόσχα είχα σύγκρουση (με την καλή έννοια) με τον καθηγητή χαρακτικής, τον Ναβακούμ (με τον οποίο ακόμα εί- μαστε σαν αδέλφια). Εγώ του έλεγα άσπρο-μαύρο, έτσι με έμαθε ο Τάσσος, εκείνος μου έλεγε ασημί. Στο τέλος εγώ τον επηρέασα εκείνον και εκείνος εμένα. Και ακολούθησαν ο «Σπανός και οι σαράντα δράτζοι», που ήταν ασημί, η «Ανεράδα» που ήταν ασημί Έμαθα να παίζω με το μαύρο και το ασημί. Ο χαράκτης, να το ξέρεις, είναι σε κάθε στάδιο, σαν τον ακροβάτη που πρέπει να ισορροπεί πάνω σε ένα σχοινί. Η ιστορία της Πλατανίσκιας αρχίζει το 88. Ένα χρόνο πριν έφυγα από τη Χαραυγή και λίγο αργότερα διορίστηκα στην εκπαίδευση ως καθηγητής Γραφικών Τεχνών στη Λεμεσό. Αποφάσισα να έρθω εδώ γιατί ήθελα χρόνο και ησυχία για να μπορώ να δουλεύω. Αν σου δείξω φωτογραφίες πώς ήταν αυτό το σπίτι δεν θα πιστεύεις. Μέχρι και ταύρους είχε μέσα. Ερχόμαστε κάθε Κυριακή να καθαρίσουμε και θυμάμαι τη δεύτερη Κυριακή που ήρθα, μπαίνει κάποιος μέσα στην αυλή με τη στολή του κυνηγού (σαν τον καου- μπόι που μπαίνει μέσα στο μπαρ) και μου φωνάζει «Ποιου εν το σπίτι;». Εγώ κατάλαβα αμέσως ότι ήταν αυτός που είχε τους ταύρους. Του απαντώ «εν δικό μου», «ποιος σου το έδωκεν;», φωνάζει, «η Επιτροπή Προστα- σίας και ιαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών» του απαντώ. «Εν να σου βάλω πόμπα» μου λέει. Αυτή ήταν η υποδοχή μου στη Πλατανίσκια. Τον πλησιάζω εγώ στο ένα μέτρο και του λέω «βάρμου», εκείνος δεν το περίμενε (περίμενε να τσακωθώ, εγώ δεν ξέρω να τσακώνουμαι) μου λέει «εγώ εν φεύκω τους ταύρους μου», «μεν τους φύεις» του απαντώ, «μα εν να βρομούν» λαλεί μου, «ας βρομούν» απαντώ του. Με τον Χριστάκη, αυτό ήταν το όνομά του, είμαστε πια φίλοι κολλητοί. Αυτό που βλέπεις τώρα (ένα υπέροχο σπίτι με μια υπέροχη αυλή), ήταν γεμάτο ζώα, όπως και όλο το τετράγωνο. Το πρωί, θυμούμαι, έφευγα να πάω σχολείο στη Λεμεσό και τα μόνα πλάσματα γύρω μου ήταν τσούρες, γαδούρια, κατσέλλες, χήνες και όρνιθες. Άκουγα το μπέεε των τσούρων και ήταν το καλημέρα μου. Και καμιά φορά όταν δεν έκαναν μπέεε εκείνες, έκανα εγώ (γέλια). Ήταν δύσκολα τα πρώτα χρόνια. Είχα φίλους που πίστευαν πως θα αντέξω μόνο δύο-τρεις μήνες. Είμαι τώρα εδώ 22 χρόνια! Εδώ έκαμα την Ανεράδα, εδώ τους Καλλικάτζαρους Έκανα και το Μουσείο και τη Σχολή στη μνήμη του Τάσσου του δασκάλου μου. Κάθε Αύγουστο παραδίδω μαθήματα δωρεάν, όπως δωρεάν με έμαθε και κείνος. Το 2008 εγκαινιάσαμε το Μου- σείο Χαρακτικής. Θυμούμαι, ήμασταν εδώ με μια παρέα, ήταν μόλις μου είχαν δώσει το χώρο όπου σήμερα είναι το μουσείο, τότε βέβαια ήταν ένα χαλαμάντουρο, και γω τους λέω πάμε να σας δείξω το μουσείο, μουσείο δεν υπήρχε, ήταν μόνο στο μυαλό μου, κατεβήκαμε, λοιπόν, κάτω και μια κοπέλα μόλις είδε το χαλαμάντουρο έμεινε με το στόμα ανοιχτό. Για μένα αυτό ήταν η κινητήριος μου δύναμη να κάνω το μουσείο, εκείνη η αντίδρα- ση του «πώς είναι δυνατό αυτά τα χαλάσματα να γίνουν μουσείο». εν έχει πράγμα που θέλει να κάμει ο άνθρωπος και δεν μπορεί να το κάμει. Φτάνει να το θέλει! Αυτό να το θυμάσαι! Θα το θυμάμαι γιατί ήταν ένα υπέροχο πρωινό. Όπου πίναμε ζιβανία και τρώγαμε γλυκά του κουταλιού με τον Χαμπή τον χαράκτη, κάπου στην Πλατανίσκια, μιλώντας για το πώς χαράσσεις τη ζωή σου με τα όνειρα. Info: Στις 12 Ιουλίου εγκαινιάστηκε στο Λονδίνο η έκθεση 50 χρόνια Κυπριακής ημοκρατίας, χαραγμένα από τους Κύπριους χαράκτες. Συμμετέχουν 34 καλλιτέχνες και διοργανώνεται από το ΕΚΑΤΕ και το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή. Η έκθεση θα εγκαινιαστεί το Σεπτέμβρη στην Πάτρα, τον Οκτώβρη στην Αθήνα και το Νοέμβρη στη Λευκωσία. 13 ΥΓ.

14

15 ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ Η όψεις του κόσμου Ντοκιμαντέρ και κινούμενα σχέδια κάτω από τον καλοκαιρι- νό ουρανό θα πει πως βρίσκεσαι ήδη στην Πλατανίστεια για το γνωστό ιεθνές Φεστιβάλ. Κρυμμένο σε λόφο κοντά στη θάλασσα, κάπου ανάμεσα στην Αυδήμου και το Πισσούρι. Εκεί βρίσκεται. Ένα χωριό με 20 περίπου κατοίκους που επέλεξε εδώ και χρόνια ο Χαμπής ο χαράκτης για διεύθυνση της μόνιμης κατοικίας του. Εκεί λοιπόν, στην Πλατανίστεια της επαρχίας Λεμεσού πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και Κινουμένων Σχεδίων Υπαίθρου, που για ένατη χρονιά ανοίγει αυλαία με μια καλοδιαλεγμένη σειρά ταινιών για όλα τα γούστα, έχοντας για γνώμονα το πολυδιάστατο κοινό του. Ένα κοινό πολύ περισσότερο απ όσους χωράει το Αμφιθέα- τρο του Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή (εκεί δηλαδή που προβάλλονται ντοκιμαντέρ και animation) αλλά κι η ταβέρνα που άνοιξε τα τελευταία χρόνια για να φιλοξενήσει τους θαμώνες. Κοινό που φαίνεται να ψυχα- γωγείται όχι μόνο με ποιότητα, αλλά και για το γεγονός πως βρίσκεται σ ένα μη συμβατικό για τα δεδομένα χώρο προβολής ταινιών. Αλλά και κοινό πιστό απ την πρώτη κιόλας διοργάνωση του Φεστιβάλ που ναι οι κάτοικοι της υπαίθρου και των γύρω περιοχών. Κάποιοι απ αυτούς επιλέγουν να παρακολουθήσουν μόνο τα ντοκιμαντέρ ανηφορίζοντας νωρίς το βράδυ στο χωριό, ενώ κάποιοι άλλοι αξιοποιούν και τις μέρες τους δημιουργικά στις εγκαταστάσεις της Σχολής Χαρακτικής Χαμπή. Έτσι κυλούν τα τελευταία εννιά χρόνια τα καλοκαίρια στην Πλατανίστεια. Μ ένα φεστιβάλ φαινόμενο, του οποίου η φήμη ολοένα διευρύ- νεται, έχοντας για καλλιτεχνικό διευθυντή τον Γιώργο Τσαγγάρη. Με μια σημαντική όμως διαφορά. Πως από τότε μέχρι σήμερα, το χωριό αυτό όχι μόνο βρήκε τη θέση του στο χάρτη της Κύπρου, αλλά εδραιώθηκε και στο χάρτη του πολιτιστικού ενδιαφέροντος διεθνώς. Πάμε λοιπόν για το 9ο στη σειρά Φεστιβάλ, που ακολουθεί το πνεύμα που είχε ανέκαθεν. Συνεχίζεται όχι τόσο απλά όσο ξεκίνησε στην αυλή της σχολής δηλαδή, αλλά με την ίδια απλότητα που ξεφεύγει από αστι- κούς εντυπωσιασμούς. Οι προβολές γίνονται πια στο αμφιθέατρο του μουσείου, ενώ από αυτή τη χρονιά και μετά την ενθουσιώδη περσινή προσέλευση, το φεστιβάλ επεκτείνει την κινηματογραφική του επικρά- τεια με μια δεύτερη οθόνη που θα προβάλει πειραματικές ταινίες μικρού μήκους και κινουμένων σχεδίων. Προβάλλονται λοιπόν τρία εξαιρετικά ντοκιμαντέρ ελληνικής παραγω- γής: Το «T4Trouble» του ημήτρη Αθυρίδη στο οποίο παρουσιάζεται ένας ζωντανός θρύλος, ο Terry Παπαντίνα (που έκανε καριέρα μονάχα στη φαντασία του), το ντοκιμαντέρ «Εθνικός Κήπος» του Απόστολου Καρακάση που παρουσιάζει ένα κρυμμένο παράδεισο εκτός τόπου και χρόνου, αλλά και το ντοκιμαντέρ «Ζόρρο ο Γάτος», της Σελάνας Βροντή, με πρωταγωνιστή ένα αλανιάρη κεραμιδόγατο. Όσο για τα animation, προβάλλεται η νέα ταινία μικρού μήκους των θρυλικών δίδυμων αδερ- φών Quay, «The Mask», βασισμένη στην ομώνυμη σύντομη ιστορία του Πολωνού συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Στάνισλαβ Λεμ που εξε- ρευνά τις πτυχές ενός μηχανικού μυαλού. Ένα άλλο τεχνητό πλάσμα, ένας άστεγος κλόουν από πλαστελίνη, βρίσκεται στην καρδιά του ονειροπόλου animation της Άλισον Σούλνικ «Hobo Clown», ενώ ο Χαβιέ Ρέ- σιο Γκράσια - υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερης Μικρού Μήκους - κάνει μια αναπάντεχα χιουμοριστική ταινία για τα παιχνιδίσματα μιας ηλικιω- μένης με το θάνατο στο «The Lady and the Reaper» σε παραγωγή Αντόνιο Μπαντέρας. Στη δεύτερη οθόνη του Φεστιβάλ θα έχεις την ευκαιρία να δεις πειραμα- τικά ντοκιμαντέρ όπως το «Sea Change», μια ταινία που αποτελείται από την ίδια σκηνή γυρισμένη πέντε φορές σε πέντε μέρες σε παραθαλάσσια περιοχή της Μεγάλης Βρετανίας. Αντίθετα το «The Clown Children» ξε- χύνεται επιθετικά στους δρόμους, όπου δυο αδέρφια βγάζουν το ψωμί τους πετώντας πορτοκάλια στον αέρα ανάμεσα στις θανατηφόρες εξα- τμίσεις των αυτοκινήτων! Info: 9ο ιεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και Κινουμένων Σχεδίων Υπαίθρου Όψεις του κόσμου - Σχολή Χαρακτικής Χαμπή Πλατανίστεια 30 Ιουλίου 1 Αυγούστου ή 15 ΥΓ.

16 ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ Η «Φτάνουμε στο Ethnic Festival για να ερμηνεύσουμε τραγούδια από τη δυτική Αφρική και να τα συνδυάσουμε με τζαζ και ήχους του κόσμου». ΕΘΝΙΚ ΦΕΣΤΙΒΑΛ όταν ο Lucas συνάντησε τη Μanοu Η συνεργασία τους ξεκίνησε επίσημα τον περασμένο Μάρτιο, τότε δηλαδή που άρχισε η φετινή τους περιοδεία. Ο Lucas van Merwijk ντράμερ και leader των Music Machine είχε ακούσει για την πολυτάλαντη Manou Gallo που έφτασε στην Ευρώπη απ την Ακτή Ελεφαντοστού, βρήκε ενδιαφέρουσα τη μουσική αλλά και τη ζωή της και της ζήτησε να παίξει μαζί του. Η ίδια δέχτηκε και παρέα με σπου- δαίους μουσικούς τον Aly N'Diaye που παίζει sabar (σενεγαλέζικο τύμπανο) τον πολύ γνωστό Ολλανδό κιθαρίστα Ed Verhoeff και τον επίσης συμπατριώτη του πιανίστα Marc Bischoff- συμπλήρωσαν την μπάντα των περιοδειών. Ο Lucas van Merwijk ένα απ τα σπουδαιότερα ονόματα της latin μουσικής, πει- ραματίζεται εδώ και αρκετά χρόνια με νέους ήχους, ξεπερνώντας πολλές φορές τα όριά της. Αυτό ισχύει και για το πρόσφατο project του, τους «Music Machine» με το οποίο άρχισε να εξερευνά τη μουσική των Βαλκανίων. Η Manοu Gallo με την οποία συνεργάζεται για πρώτη φορά είναι μια ιδιαίτε- ρη περίπτωση στη μουσική σκηνή. Μεγάλωσε στην Ακτή Ελεφαντοστού, στους δρόμους του Divo και δεν πήγε ποτέ σχολείο. «Τη μόρφωσή μου την απέκτησα μέσα απ όλα τα στάδια της ζωής μου στο Divo, στο Abidjan και στη συνέχεια στην Ευρώπη», λέει όταν την ρωτώ τι θυμάται απ τα παιδικά της χρόνια. Βρέθη- κε στο Abidjan όταν ακολούθησε τον Marcellin Yace, έναν πολύ γνωστό μουσικό της χώρας της, ο οποίος της χάρισε το πρώτο της μπάσο. Ο δρόμος για διεθνή καριέρα άνοιξε όταν ο μάνατζερ της Zap Mama την άκουσε να παίζει μπάσο και την κάλεσε σε οντισιόν στις Βρυξέλλες. Από τότε και για τα επόμενα έξι χρόνια πριν αρχίσει δηλαδή τη σόλο καριέρα της - εμφανίζεται μαζί της. Με περισσό- τερες από 240 συναυλίες τα τελευταία 4 χρόνια, η Manοu Gallo δηλώνει πως η Info: Van Merwijks MUSIC MACHINE 2010 with MANOU GALLΟ, 30 Ιουλίου, Πλατεία Ηρώων Λεμεσός, ΥΓ. 16 μουσική είναι η ζωή της, ενώ οι συναυλίες της χαρίζουν αυτή την ιδιαίτερη αί- σθηση που νιώθεις μόνο όταν τραγουδάς μπροστά σε κοινό «ειδικά όταν μέσα από τη μουσική μου αισθάνονται ό,τι κι εγώ. Το κοινό μπορεί να σου μεταδώσει απίστευτη ενέργεια και έμπνευση. Ξέρεις, για την επιτυχία μιας συναυλίας ο βα- σικότερος κανόνας είναι ο αμοιβαίος σεβασμός και η επικοινωνία», λέει. Η Manu γράφει στίχους για την αγάπη, την ειρήνη, την αδικία, για απλές ή πολύπλοκες ιστορίες που μεταφέρουν με τη μουσική της το κοινό όπου αυτό θέλει να πάει. «Η μουσική μου σε ταξιδεύει, είναι αυτή που αφήνει περιθώρια στη φαντασία, έτσι ώστε ο καθένας να βρει τη δική του διαδρομή, να συναντήσει τα δικά του όνειρα». Τι θα ακούσουμε, λοιπόν στις φετινές συναυλίες; «Συνθέσεις της Manou, αλλά και άλλων καλλιτεχνών - μέλων των Music Machine, αλλά και πολλούς ρυθμι- κούς ήχους από τη υτική Αφρική σε συνδυασμό με τζαζ και κάποια παγκόσμια μουσικά στοιχεία», εξηγεί ο Lucas. «Στη ζωή μου υπάρχουν κύκλοι και η συνάντηση με τον Lucas είναι ένας από αυτούς», λέει η Manou στην ερώτησή μου για την εμπειρία των συναυλιών αυτού του καλοκαιριού. «Το να δουλεύεις με τους Music Machine έχει μεγάλο ενδιαφέ- ρον γιατί είναι μουσικοί επιπέδου. Μαζί τους αντάλλαξα ιδέες και ρεπερτόρια. Ο Lucas απ την άλλη, εκτός από πολύ καλός ντράμερ, είναι ένα ευαίσθητο άτομο, ένας πολύ γενναιόδωρος άνθρωπος». «Είναι μια μουσικός που σε εμπνέει η Manοu», λέει ο Lucas. «Μια πρωτότυπη αυθεντική δημιουργός, τραγουδίστρια και συνθέτρια. Ένας υπέροχος άνθρωπος με ιδιαίτερη αίσθηση χιούμορ».

17

18 ΥΓ. 18

19 ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΣΚΟΡ Η ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΛΛΑ ΑΣ λυσιστράτη Μια ακραία παράσταση που αναζητά τη θηλυκή πλευρά των αντρών με σκηνοθέτη τον Γιάννη Κακλέα και πρωτα- γωνιστή τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο. «Λυσιστράτη» με άποψη, με ανατρεπτική σίγουρα διάθεση, με καινοτόμα σκηνοθετικά στοιχεία και πρωτότυπη προσέγγιση. Μια αν- δροκρατούμενη παράσταση που δεν έχει σκοπό ούτε τη σάτιρα των γυναικών, ούτε την παρωδία της θηλυκότητας. Αυτό που επιδίωξαν οι ηθοποιοί βασισμένοι στις οδηγίες του σκηνοθέτη μέσα από τους γυναικείους ρόλους που υποδύονται, είναι να συμμαχήσουν με τη θηλυκή πλευρά τους. Γιατί όπως δηλώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης, «οι άντρες πρέπει να λατρέψουν την έννοια της θηλυ- κότητας και εκτός και εντός τους», για να καταλάβουν ίσως πως η συμπεριφορά τους απέναντι στη γυναίκα τού σήμερα είναι αδικαι- ολόγητη. Η καλοκαιρινή παράσταση του Εθνικού Θέατρου λοιπόν, έχει για πρωταγωνιστή έναν απ τους καλύτερους και πιο αγαπητούς κωμικούς της νέας γενιάς και σκηνοθέτη έναν απ τους πλέον πρωτο- ποριακούς. Ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος με τις σκηνοθετικές οδηγίες του Γιάννη Κακλέα ντύνεται τσαχπίνα Λυσιστράτη και πείθει τις γυναί- κες της Αθήνας να απέχουν από τα «συζυγικά καθήκοντά» τους για να αναγκάσουν τους άντρες να τερματίσουν τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Παρεξηγήσεις που βγάζουν γέλιο και ερωτικά τερτίπια συνθέτουν μια απολαυστική κωμωδία για τον έρωτα και τις σχέσεις των δυο φύλων, όπου η γυναικεία εξυπνάδα αναδεικνύεται η κινη- τήρια δύναμη που θα οδηγήσει στη συμφιλίωση. Ο Γιάννης Κακλέας ο οποίος μ αυτή τη δουλειά σκηνοθετεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, δεν παρεμβαίνει καθόλου στο αρχαίο κείμενο και κρατά για βασικό του θέμα τη σύγκρουση άντρα γυ- ναίκα. Για την επιλογή του να ερμηνεύσουν άντρες ηθοποιοί τους γυναικείους ρόλους σημειώνει: «Στην παράσταση που σκηνοθετώ οι γυναίκες ηθοποιοί συμμετέχουν κυρίως στα χορικά, ως φαντασί- ωση και επιθυμία, είναι η μάνα, η ερωμένη, η φίλη, ενώ οι γυναικείοι ρόλοι ερμηνεύονται από άνδρες ηθοποιούς. Όχι σαν παρωδία της θηλυκότητας και ειρωνική μίμηση των γυναικείων μηχανισμών έτσι όπως οι άνδρες τούς φαντάζονται, αλλά ως επίκληση του θηλυκού στοιχείου που έχει τη δύναμη να αλλάξει τους όρους του παιχνιδιού. Το γυναικείο φύλο, δεν είναι μόνο το «άλλο» φύλο, δεν είναι απλά ο αντίθετος πόλος του αρσενικού. Είναι η ίδια η ενέργεια του έρωτα που δημιουργεί, χωρίς να καταργεί τις αντιθέσεις. Η «συνωμοσία» των γυναικών για να σταματήσει ο πόλεμος, είναι μια επανάσταση της ίδιας της ζωής ενάντια στον παραλογισμό και το θάνατο». Τη μετάφραση της «Λυσιστράτης» υπογράφει ο Κ.Χ. Μύρης, τα σκη- νικά ο Μανώλης Παντελιδάκης, τη μουσική ο Σταύρος Γασπαράτος και τη χορογραφία ο Κυριάκος Κοσμίδης. Στο ρόλο της Λυσιστράτης ο Βασίλης Χαραλαμπόπουλος και στο ρόλο του Πρόβουλου ο Χρήστος Χατζηπαναγιώτης. Ιnfo: Το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας παρουσιάζει τη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη στο Αρχαίο Θέατρο Κουρείου στις 26 και 27 Ιουλίου (στο πλαίσιο του ιεθνούς Φεστιβάλ Αρχαίου ράματος). 19 ΥΓ.

20 Lexotanil χαμένη λεωφόρος ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΡΙΛΛΙ Η ήρωας: Πέτρος Πετρίδης. [τίτλος βιβλίου: Πινακοθήκη τεράτων. συγγραφέας: Μιχάλης Μιχαηλίδης. αριθμός σελίδων: 413. είδος έργου: Μυθιστόρημα. κατηγορία έργου: Roman a clef που παριστάνει πως δεν είναι. χαρακτηρισμός έργου: Αμετροεπές, ανέντιμο, άνισο, αστείο, ατίθασο, αυτάρεσκο, αυτιστικό, αφιλοσόφητο. γραφή: Νευρώδης και φροντισμένη αλλά, ενί- οτε, μακρηγορούσα και ναρκισσευόμενη. Ύφος μπλαζέ και cool as fuck. Κατά τον Κώστα Κα- 1 τσουλάρη, χαρακτηρίζεται από «ακρίβεια, υφο- λογικό πλούτο, νοηματική σαφήνεια». Αληθές, όπως αληθής είναι και η μία όψη του νομίσματος. Τριτοπρόσωπη αφήγηση ως επί το πλεί- στον - διεμβολίζεται από κεφάλαια, στρατηγικά τοποθετημένα, όπου ο συγγραφέας παίζει με το register κατά την εξής συνθήκη: τριτοπρό- σωπη αφήγηση ντοκουμέντο τριτοπρό- σωπη αφήγηση κ.ο.κ. Το ντοκουμέντο συνίστα- ται σε γραπτό κείμενο του ίδιου του Πετρίδη και ανακυκλώνεται ως εξής: κριτική βιβλίου διήγημα σημειώσεις επιστολές κριτι- κή βιβλίου κ.ο.κ. Αν ακούγεται δαιδαλώδες, δεν είναι. Αν ακούγεται βαρετό, επίσης, δεν είναι. Ούτε ιδιαίτερα πρωτότυπο είναι. θέμα: Οιονεί αυτοβιογραφία που τραμπαλίζε- ται ανάμεσα σε καταγγελτική και περιπαιχτική 2 διάθεση. Κατά τον ημοσθένη Κούρτοβικ, «το πραγματικό θέμα αυτού του βιβλίου δεν είναι ο συγγραφέας, ως κοινωνικό υποκείμενο, αλλά η πολιτισμική καχεξία και η ηθική παράλυση μιας χώρας που φαντάζει σαν εξαμβλωματι- κό υβρίδιο επαρχιωτισμού και μεταμοντέρνου λιγαπολισμού». Αν ισχύει η προσέγγιση του Κούρτοβικ και υπάρχουν βάσιμοι λόγοι για να υποστηρίξει κάποιος πως ισχύει, τότε ο συγ- γραφέας αποτυγχάνει διπλά στη διαχείριση του θέματός του. σύντομη περίληψη: παραπλανητικό πράγμα να δίνεις την περίληψη του οτιδήποτε. Αντιγράφω απ το οπισθόφυλλο: «Ένα μυθιστόρη- μα για τον Πέτρο Πετρίδη. Είναι συγγραφέας και βρίσκεται στο έλεος οχληρών ανθρώπων. ημοσιογράφων που επιμένουν να τον χρησι- μοποιούν δίχως να έχουν κατανοήσει γραμμή από τα γραπτά του. Εκδοτών που υποστηρί- ζουν ότι φροντίζουν για το καλό του. Κριτικών που ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν τι ακριβώς έχει στο μυαλό του. ιορθωτών που πιστεύουν ότι με τις επεμβάσεις ανασταίνουν την πεθαμένη λογοτεχνία. Μεσαζόντων που του ζητούν να δώσει νόημα στη ζωή τους. Γραμματέων που τον βομβαρδίζουν με προσκλήσεις για ανόη- τες εκδηλώσεις. Γυναικών που επιδιώκουν να τον παντρευτούν ή θέλουν να τον χωρίσουν. Επίδοξων καλλιτεχνών που επιζητούν με πά- θος την παρέα του. Βρίσκεται βέβαια στο έλεος της ίδιας του της συνείδησης. Έχει ωστόσο ένα πλεονέκτημα: μπορεί να καταγράφει οτιδήποτε τον βασανίζει και να το μετατρέπει σε μυ- θιστορηματικό υλικό. ιότι, πάνω απ όλα, δεν υπολογίζει κανένα ψυχικό κόστος. ιότι είναι συγγραφέας». Αν, διαβάζοντας τα πιο πάνω, σας φαίνεται πως η ιστορία του Πέτρου Πετρί- δη είναι αυτή του αθώου και στωικού θύματος που εν τέλει εκδικείται ή δικαιώνεται, πέφτετε έξω. Παραπλανητικό πράγμα να δίνεις την πε- ρίληψη του οτιδήποτε. πλεονεκτήματα: Αφηγηματική άνεση. Έλεγχος του ρυθμού ξετυλίγματος της πλοκής. Αξιοση- μείωτη γκάμα εκφραστικών μέσων. Ειλικρινές και αποκαλυπτικό μες την ωραιοπάθειά του. Ο χαρακτήρας του ήρωα αναδεικνύεται εναρ- γώς και ο μικρόκοσμος που τον περιβάλλει με πειστικότητα. Ο συγγραφέας έχει τόλμη, όντως «δεν υπολογίζει κανένα ψυχικό κόστος» και ανοίγει μέτωπα με πολλούς ομότε- χνους εκτός απ τον Χρήστο Χρυσόπουλο. Ευρηματικό τέλος. Η περιγραφή της Κύπρου ως, «μια Σουηδία με ασχημομούρηδες»; Χμ, close but no cigar. μειονεκτήματα: οι, δοκιμιακής υφής, απο- τιμήσεις του αφηγητή για κορυφαίες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας, στο εναρκτήριο κεφάλαιο, είναι μάλλον ρηχές και τετριμμένες. Επιπλέον, ο συγγραφέας, όπως σωστά παρα- 3 τήρησε η Μάρη Θεοδοσοπούλου, «δεν [έχει] το ταλέντο ενός σατιρογράφου». Η στάση του Μιχαηλίδη ρέπει προς μια επιθεωρησιακού τύπου διακωμώδηση προσώπων και καταστά- σεων (μερικά σκετς, πάντως, ομολογουμένως απολαυστικά και αποκαλυπτικά) παρά προς την άγρια, απροσωπόληπτη σάτιρα. Η άποψη τούτη ενισχύεται και από την επιλογή του συγγραφέα να αναφερθεί σε πραγματικά περιστα- τικά και να παραφθείρει (και να εκθέσει και να διασύρει) ονόματα γνωστών προσωπικοτήτων, κατά τρόπο που αμφότερα να παραμένουν αναγνωρίσιμα όχι μόνο για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ αλλά και το Τελ Αβίβ. Κρίμα. Για σκεφτείτε μια τέτοια εξαιρετική πρώτη ύλη να έπεφτε στα χέρια ενός George Saunders ή ενός Will Self, για να αναφερθούμε μόνο σε περιπτώσεις της αγγλοσαξονικής γραμματεί- ας - περί της οποίας ο Μιχαηλίδης επιδεικνύει αξιοσημείωτη εποπτεία. Το μεγαλύτερο αμάρ- τημα, όμως, του βιβλίου είναι, κατά τη γνώμη μας, άλλο: ενώ ο συγγραφέας επιχειρεί να στηλιτεύσει τον επαρχιωτισμό (ή, τον αρχοντοχω- ριατισμό) του ελληνικού εκδοτικού χώρου, μας δημιουργεί την υποψία πως, κατ ουσία, τον πρεσβεύει και τον αναπαράγει. Αντί να εστιάσει στο υπαρξιακό, συλλογικό, οικουμενικό δράμα του συγγραφέα που έρχεται αντιμέτωπος με το εκδοτικό σινάφι (οι γλοιώδεις ατζέντηδες, οι παραδόπιστοι εκδότες, οι προπετείς editors, οι σπουδαιοφανείς κριτικοί, οι σαχλοί δημοσι- οσχεσίτες, οι μωροφιλόδοξοι, fake συγγραφείς, δεν είναι ασφαλώς, ενδημικό, εν Ελλάδι, είδος, - τουναντίον, στην αλλοδαπή, στην Αγγλία και στις ΗΠΑ, ίσως, πάντως, όχι στη Σουηδία, αυτό το λεφούσι δίνει ρέστα), αναλώνεται σ ένα μικροπρεπές, ομφαλοσκοπικό γάβγισμα (πότε ως υστερική σκύλα, πότε ως παραπονε- μένο κουτάβι) και, εν τέλει, γλύφει εκεί που έφτυσε: συμπεριφέρεται ως επαρχιώτης που κουτσομπολεύει, βγάζει απωθημένα και λέει τον πόνο του. γνώμη αναγνώστη: ο υποφαινόμενος προσυπογράφει την κατακλείδα της κριτικής της Ελι- 4 σάβετ Κοτζιά, «από το κείμενο λείπει η αναζή- τηση, η εμβάθυνση, η επεξεργασία των μέσων για την ανάδειξη του ουσιώδους». Εντούτοις, θα εισηγούμουν να εκδοθεί οπωσδήποτε. Θα προκληθεί ένα μίνι σκάνδαλο στο λογοτεχνικό κύκλωμα. Συγγραφείς, δημοσιογράφοι, εκδότες, παρατρεχάμενοι και περίεργοι θα σπεύ- σουν να το προμηθευτούν, να το σχολιάσουν, να το διαδώσουν. υστυχώς, το λογοτεχνικό κύκλωμα δεν συχνάζει στα μεσημεριανά τηλε- οπτικά παράθυρα αλλά, όπως και να χει, δέκα με δεκαπέντε χιλιάδες αντίτυπα, σε 12 με 18 μήνες, τα έχουμε στο τσεπάκι.] (συνεχίζεται) 1. Εφ. Bookpress, Εφ. Τα Νέα, Εφ. Ελευθεροτυπία, Εφ. Καθημερινή,

21

22 ΥΓ. 22 LEE WESTWOOD

23 ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΜΟΥΜΤΖΗ μουσικό καλοκαίρι,υπάρχει πραγματικά; Παίζει τίποτα; ρωτάει κάποιος. Κανένα φεστιβάλ; Πετάγεται ο άλλος, ο «ενημερωμένος» και λέει «έχει πολύ πράμα». Μεγάλες συναυλίες. Και το λέει με ύφος που υποδεικνύει ότι πλέον μας κα- ταδέχονται και μας τους «μικρούς» και μας κάνουν τη χάρη οι «μεγάλοι» και έρχονται και σε μας. εν βλέπουν πως μάλλον πρόκειται για αρπαχτές των «μεγάλων», ειδικά αν αναλογιστείς τις τιμές των εισιτηρίων, οι οποίες είναι διπλάσιες και τριπλάσιες από τις ανάλογες που χρεώνουν στις πατρί- δες τους. Εξελιχτήκαμε, σκέφτεται ο άλλος και δηλώνει παρών για να πει ότι πήγε και αυτός στο «μεγάλο» event, μην το χάσει και του πουν μετά «πω πω τι έχασες φίλε». Τι εννοεί όμως ο άλλος λέγοντας πως έχει «πολύ πράμα αυτό το καλο- καίρι;»; Εννοεί: Χατζηγιάννης (ξανά), Νταλάρας, Σφακιανάκης, Κότσιρας (ξανά), Ρουβάς (ξανά), Βανδή και ο Μπρέκοβιτς επίσης που έχει γίνει πιο τακτικός και από τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Μόνο εμένα δεν μου πάει αυτός ο συνδυασμός ονομάτων ή είμαστε κι άλλοι; Ένα πανηγύρι με ντόπιους μουσικούς ρε παιδιά, θα δούμε καμιά φορά; Κάτι απλό και ανθρώπινο. Χωρίς ηχητικά χιλιάδων ευρώ και υπερπαραγωγές. Γιατί πλέον φλομώσαμε στις υπερπαραγωγές. Μια λαϊκή συ- ναυλία στην πλατεία είναι πλέον υπερπαραγωγή. Τα mainstream έντυπα στο μεταξύ δεν προλαβαί- νουν να γράφουν για τις «μεγάλες συναυλίες» με ενθουσιασμό! Καμιά κριτική όμως για αυτά τα δο- ξαστά δρώμενα μετά δεν είδαμε. Γιατί δεν υπάρχει και λόγος! Θα τα πει ποτέ κανείς ή θα μείνουμε για πάντα στο «κρύψε να περάσουμε»; Οι καημένοι οι δήμοι από την άλλη, που θέλουν να προσφέ- ρουν το καλύτερο στους δημότες τους, υπακούουν στους «παραγωγούς» συναυλιών και σε ό,τι αυτοί τους πλασάρουν. Κλείνουν αυτά που τους λένε πως θα προσελκύσουν περισσότερο κόσμο στο δήμο τους, τα πληρώνει ο κόσμος και τα κονδύλια του υπουργείου, που κατά τα άλλα θα έπρεπε να πηγαίνουν στον πολιτισμό, και το κακό διαιωνί- ζεται. Έχουμε δεχτεί τα έσχατα από τους σούπερ «αστέρες» της εποχής μας εξ Ελλάδος (μαζί και οι δικές μας εξαγωγές) και από την προσωπική τους ζωή αλλά και από τη μουσική τους, η οποία κάνει μονοπώλιο σε ραδιόφωνα, περιοδικά, τηλεοράσεις χρόνο με το χρόνο. Παρόλα αυτά τούς τα συγ- χωρούμε. Είναι καθήκον μας να τους καλύπτουμε λέει ο άλλος διότι πουλάνε. Τι ακριβώς πουλάνε; ίσκους; Downloads; Ringtones; Ούρλιαζε και το φώναζε ο αείμνηστος Bill Hicks προ εικοσαετίας: «Ι remember a time when music had soul, l and music had conscience, and music had balls! Do you recall that at all or am Ι romanticizing the past?» Αλλά όπως λέει και ο Γιάννης Αγγελάκας, «Ο κό- σμος είναι ανήμερο θεριό και όταν δαγκώνει, εγώ καλά είναι να σωπαίνω». Εννοείται ότι η ηρεμία μου για σήμερα δεν έχει ελπίδα. Αύριο θα ξανα- προσπαθήσω. Περιδιάβαση σε ένα μουσικό καλοκαίρι Η επιλογή είναι δική σου. Τι θα διαλέξεις φέτος; Με τα δεδομένα που προανέφερα και πριν παρεκκλίνω ξανά προτείνω τα εξής: Το Σαββατοκύριακο 30 Ιουλίου με 1η Αυγούστου θα γίνουν δύο φεστιβάλ σε δύο ειδυλλιακούς χώρους στο νησί. ύο low budget παραγωγές που πετυχαί- νουν κάθε χρόνο να παρουσιάζουν πρόγραμμα με ψηλή ποιότητα. Το ένα είναι το 11ο Paradise Jazz Festival στον Πωμό της Πάφου, όπου θα δείτε και θα ακούσετε ανάμεσα σε άλλους τον εξαιρετικό νε- αρό Άγγλο ακουστικό κιθαρίστα Lee Westwood, το Trio Errant επίσης από την Αγγλία, τους ντόπιους Χάρη Ιωάννου, Αλέξανδρο Γαγάτση, Αντρέα Παντε- λή με τις μπάντες τους, το Καφενέυ Quartet μαζί με την κορυφαία φωνή Παυλίνα Κωνσταντοπούλου και το Branco Trio με την σπουδαία φλαουτίστρια Ελεονώρα Ρούσου. To δεύτερο είναι το 9ο Φεστιβάλ Όψεις του Κό- σμου στα Πλατανίσκια, το οποίο είναι μεν φεστιβάλ ντοκιμαντέρ και κινουμένων σχεδίων, μαζί όμως με αυτά θα ακούσετε πριν ή μετά από τις προβολές ζωντανές μουσικές, στην καινούρια πλακόστρωτη πλατεία του χωριού, οι οποίες θα συντείνουν στον ήδη μαγικό χαρακτήρα του φεστιβάλ. Το Trio Errant από την Αγγλία εκτός από την εμφά- νισή τους στον Πωμό θα σταματήσουν επίσης στο Brew Lounge (29 Ιουλίου) στη Λευκωσία, στο Jazzy B (30 Ιουλίου) στη Λεμεσό και στο Εξ Ελλάδος (2 Αυγούστου) στη Λάρνακα. Είναι ένα καθαρόαιμο, νεανικό guitar trio το οποίο εκτελεί jazz standards με το δικό του μοναδικό τρόπο. Από αρχές Αυγούστου και μετά αγαπητοί φίλοι ακολουθεί η μουσική ξηρασία. Αν φανείτε τυχεροί, και δεν είναι δύσκολο, θα σκοντάψετε σε D.I.Y. gigs σε μπαράκια και παραλίες που ενώ γράφονται αυ- τές οι γραμμές δεν έχουν καν συλληφθεί σαν ιδέα, ωστόσο η πραγματοποίησή τους δεν είναι καθόλου απίθανη. Άσπρο και Μαύρο Όσο πιο σύντομα το συνειδητοποιήσουμε ότι μιλά- με πλέον για άσπρο και μαύρο και τίποτε (σχεδόν) ενδιάμεσο, τόσο πιο σύντομα θα μπορέσουμε να ξεχωρίσουμε και να απολαύσουμε πραγματικά τη μουσική που φτιάχνουν καλλιτέχνες με την ψυχή τους και ποιοι είναι αυτοί. Και όταν λέω άσπρο και μαύρο εννοώ τη μουσική με ψυχή και τη μουσική χωρίς. Τόσο απλά. Info: ΥΓ.

24

25 ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΠΑΡΠΑ BARTEK KONOPKA rabbit à la berlin Ούτε που του είχε περάσει απ το μυαλό, αλλά τα κατάφερε. Το ντοκιμαντέρ του ήταν φέτος υποψήφιο για Όσκαρ. Ο Bartek Konopka, ο Πολωνός σκηνοθέτης που συμμετέχει στο ιεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμα- ντέρ Λεμεσού, εξηγεί το λόγο που το θέμα της ταινίας του η περίεργη ιστορία των άγριων κουνελιών του Τείχους του Βερολίνου - κατέληξε να συγκινήσει και να γίνει η ιστορία των ανθρώπων που έζησαν την απολυταρχία του ανατολικού μπλοκ. Είχε μόλις ένα εικοσάλεπτο. Μετά θα έμπαινε στο τρένο και πιθανότατα το τηλέφωνο να μην είχε λήψη. Ευτυχώς είχα προλάβει να δω λίγες σκηνές απ το ντοκιμαντέρ του online και δεν χρειάστηκε να χάσουμε χρόνο με την περίληψη. Στην ουσία, ο Konopka στο «Rabbit à la Berlin» ακολου- θεί μια ιστορία που σε μια εφημερίδα θα γράφονταν με ψιλά γράμματα και που οι υπόλοιποι στην καθημερινότητά μας θα προσπερνούσαμε χωρίς δεύτερη σκέψη. Εστιάζει το φακό του στα άγρια κουνέλια που στα χρόνια του διαχωρισμού της Γερμανίας είχαν βρει καταφύγιο στη νεκρή ζώνη κατά μήκος του Τείχους του Βερολίνου. Ασφαλή κι ευτυχισμένα στο περίκλειστο σύστημά τους, είχαν μετατρέψει την καταπράσι- νη έκταση που χώριζε την πόλη σε σπίτι τους. Όταν πια το 1989 το Τείχος πέφτει και η πράσινη γραμμή ενσωματώνεται σταδιακά στον αστικό ιστό, τα κουνέλια αναγκάζονται να συ- γκατοικήσουν με τον άνθρωπο και ν ανταπεξέλθουν σε νέες συνθήκες, οι οποίες τους δίνουν ελευθερία κινήσεων, αλλά κάνουν την επιβίωσή τους δυσκολότερη. Η γραμμή είναι κακή κι ελάχιστα τον ακούω, αλλά του ζητώ να μου εξηγήσει τους λόγους που πίστεψε πως η ζωή αυτών των φιλήσυχων ζώων, που για πολλούς μόνο υποσημείωση θα μπορούσε να είναι στη γενικότερη ιστορία της μοιρασμέ- νης Γερμανίας, θα μπορούσε να ενδιαφέρει τον κόσμο. Έχει έτοιμη την απάντηση. Το ντοκιμαντέρ, το οποίο δούλεψε μαζί με τον Piotr Rosoeowski, λειτουργεί αλληγορικά. εν έχει να κάνει τόσο με την ιστορία μιας χώρας, όσο με τον τρόπο που το κομμουνιστικό και σοσιαλιστικό σύστημα σε χώρες όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Τσεχία επηρέασε τις ζωές των ανθρώπων, διαμορφώνοντας τη σκέψη τους, τη συμπεριφορά και τα όνειρά τους. «Πρόκειται για μια ιστορία ψυχολογι- κού περιεχομένου», μου εξηγεί. «Το καλύτερο παράδειγμα παρόμοιας προσέγγισης είναι Η Φάρμα των Ζώων του Όρ- γουελ. Γνωρίζαμε μάλιστα απ την αρχή ότι εστιάζοντας στη ζωή των κουνελιών θα μπορούσαμε να πούμε πολλά για τον άνθρωπο. Ως ζώα, τα κουνέλια επιδιώκουν την ομαδική συμβίωση διότι χρειάζονται να νιώθουν ασφάλεια. Και η ιεραρ- χία που προϋποθέτει μια ομάδα είναι γι αυτά το ζητούμενο δίκτυ ασφαλείας. Γι αυτό και τους άρεσε που ζούσαν στο ελεγχόμενο περιβάλλον της δικής τους φυλακής. Όταν όμως το Τείχος έπεσε, τότε για πρώτη φορά στην ιστορία του είδους τους, έπρεπε να χειριστούν την ελευθερία τους. Την ίδια πρόκληση με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης χρειάστηκε ν αντιμετωπίσει πολύς κόσμος και στο ντοκιμα- ντέρ μας επιδιώκουμε τον παραλληλισμό». Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη πρόκληση για το σκηνοθέτη. Να εφεύρει την κατάλληλη γλώσσα με την οποία ν αποδώσει όσον το δυνα- τό αποτελεσματικότερα τη συγκεκριμένη αλληγορία. Από παιδί, ο Konopka ήθελε να σπουδάσει κινηματογράφο. Μεγαλώνοντας είχε προσπαθήσει επανειλημμένα να μπει σε μια απ τις καλύτερες σχολές της Πολωνίας, αλλά απέτυχε. Απογοητευμένος δούλεψε για λίγα χρόνια στη δημοσιογρα- φία σε μια τοπική εφημερίδα. Αυτό στις αρχές του 90. Όταν με τον καιρό έπιασε δουλειά στην τηλεόραση κι άρχισε να κάνει ρεπορτάζ και να δουλεύει σε ντοκιμαντέρ ανακάλυψε, όπως λέει, την ομορφιά της πραγματικότητας. Ήταν τότε που πήρε την απόφαση να επιστρέψει στον κινηματογράφο, αλλά από διαφορετικό δρόμο, κάνοντας ντοκιμαντέρ. Αυτή τη φορά πέρασε στη σχολή, γύρισε την πρώτη του ταινία κι άρχισε να βρίσκει τη γλώσσα του, η οποία φέρνει μαζί τα δυο κινηματογραφικά είδη της μυθοπλασίας και του ντοκιμα- ντέρ. Στο «Rabbit à la Berlin» αυτό το πάντρεμα είναι και το βασικότερο του εργαλείο με το οποίο μπλέκει αριστοτεχνικά την πλοκή του. «Το 70% της ταινίας είναι δικής μας επινόησης», ψυθιρίζει στη συσκευή του, λες και δεν ήθελε να μοι- ραστεί αυτή την πληροφορία με τους συνεπιβάτες του στην πλατφόρμα αναμονής. «Ελάχιστα στοιχεία είχαμε απ τη ζωή των κουνελιών. Τα περισσότερα βασίζονταν σε υποθέσεις βασισμένες στη θεωρία αυτού του καθηγητή που εμφανίζεται στην ταινία ως ειδικός στη συμπεριφορά των κουνε- λιών. Καταβάλαμε όμως μεγάλη προσπάθεια να περάσουμε αυτές τις πληροφορίες με τέτοιο τρόπο που να πείθουν το θεατή ότι εμπεριέχουν την αλήθεια για το τι ακριβώς συνέ- βη. Οπότε θα έλεγα ότι στα ντοκιμαντέρ μου μ ενδιαφέρει να ενσωματώνω στοιχεία μυθοπλασίας και στις ταινίες μου στοιχεία απ το ύφος ενός ντοκιμαντέρ». Αυτό το στοιχείο ήταν και το εισιτήριο του Konopka για τα φετινά Όσκαρ. εν περίμενε, λέει, την υποψηφιότητα κι ούτε θα συμμετείχε στο διαγωνισμό εάν δεν τον έπειθε η παραγωγός του. «Αυτή με έσπρωξε, αλλιώτικα δεν θα το έκανα ποτέ. Στο Λος Άντζελες δεν έχουν πέραση ταινίες όπως οι δικές μας. Ψάχνουν για πιο συναισθηματικές ιστορίες με μεγαλύτερη απήχηση. Να όμως που καταφέραμε να ξεχωρίσουμε», μου λέει και γελάει. Στο φόντο κάποιος ακούγεται να κάνει μια ανακοίνωση. Σε λίγο το τρένο θα αναχωρήσει. Προλαβαίνει να μου πει ακό- μα κάτι, το οποίο όταν ξανάκουσα στο replay, κατάλαβα πως συνοψίζει τους λόγους που αυτός ο άνθρωπος κατάφερε να ξεχωρίσει σαν σκηνοθέτης. «Ποτέ δεν μου άρεσε ν ακολουθώ κανόνες. Απ το σχολείο, πάντα ήθελα να σκέφτομαι δια- φορετικά, να βρίσκω το δικό μου τρόπο να σκέφτομαι. Όλα τα παιδιά σήμερα που τελειώνουν σχολές κινηματογράφου, θέλουν να κάνουν φιλόδοξες παραγωγές αλά Χόλιγουντ στο στιλ του Tarantino ή του Guy Ritchie. εν συμφωνώ. Προσω- πικά θέλω κα ψάχνω τη δική μου φωνή και στη ζωή και στον κινηματογράφο». Info: Το ιεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού θα διαρκέσει από τις 4 μέχρι τις 8 Αυγούστου στη Β ημοτική Αγορά Λεμεσού «Θέατρο Ένα». Για το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών: 25 ΥΓ.

26 ΥΓ. 26

27 ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΞΕΝΟΥ ΦΩΤΟ: ΝΙΚΟΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ EYH ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ όλα τα μήλα Εκείνη στη Μυτιλίνη, εγώ εδώ, στο γραφείο. Της στέλνω . «Περί τίνος πρόκειται το καινούργιο σου βιβλίο;» την ρωτώ. «Είναι ένα βιβλίο όπου οι ήρωες πετάνε τις ανασφάλειές τους ο ένας στο κεφάλι του άλλου σαν κατσαρόλες», μου απαντά. Και έτσι αρχίζει ο ηλεκτρονικός μας διάλογος Το «Όλα τα μήλα», όπως είχες πει, ασχολείται με την αγω- νία των επιθυμιών και τους περιορισμούς του ανθρώπινου χαρακτήρα. Γιατί περιορίζουμε, λες, τον χαρακτήρα μας; Έτσι μάθαμε, έτσι το συνεχίζουμε. «Οι περισσότεροι άνθρω- ποι είναι αντίγραφα των γονιών τους. Λίγοι θέλουν να γίνουν οι εαυτοί τους - και κάνουν ψυχοθεραπεία»: από το «Σχεδόν Σούπερ«. Ακόμα κι αν βάψω το μαλλί ξανθό για να διαφορο- ποιηθώ από τη μάνα μου, θα ξυπνάει μέσα μου σε ανύποπτες στιγμές και θα με βάζει να πλένω τα πιάτα με συγκεκριμένο τρόπο. Πρέπει να την πετάξω από πάνω μου συνειδητά. Στο «Όλα τα μήλα» η ηρωίδα εγκλωβίζεται και στον φόβο της για το άγνωστο. Πού θα τη βγάλει; Μήπως χωρίς καναπέ; Γιατί δεν είμαστε τολμηροί και εκείνο που μένει σαν απο- λογισμός είναι μια σωρεία από απραγματοποίητα όνειρα; Πολλά όνειρα δεν είναι αληθινά όνειρα. Είναι κάτι που βρί- σκουμε για να κλαφτούμε. Φταίνε και οι εξωπραγματικές χολιγουντιανές μηντιακές ζωές - αλλά τα ναρκωτικά και οι παρτούζες είναι επικίνδυνα. Η γιαγιά μου δεν είχε απραγματοποίητα όνειρα. Εγώ που είχα πάθος με τη λογοτεχνία πραγ- ματοποίησα το όνειρο, η γιαγιά μου όμως έζησε ευτυχισμένη μετρημένη ζωή συζύγου-μαμάς. Ποιος μπορεί να πει ότι εγώ πραγματώθηκα περισσότερο; Γιατί φοβόμαστε λες να αλλάξουμε; Γιατί αν αλλάξω εγώ θα αλλάξω τα πάντα: θα παραιτηθώ, θα κόψω το μαλλί. Οι αλλαγές κοστίζουν αίμα. Οι άνθρωποι αλλάζουν δύσκολα και μόνο όταν το θέλουν οι ίδιοι. Η ηρωί- δα του «Όλα τα μήλα» είναι κατατρομαγμένη μπροστά στην απειλή του έρωτα, που αναγκαστικά θα την αλλάξει. εν είναι μια μεγάλη ψευδαίσθηση η ασφάλεια; Όλα ψευδαίσθηση είναι. Και η εντύπωση ότι κάτι έχουμε καβατζώσει. Αναρωτιέμαι αν οι φίλοι που έχουν παιδί και τραπέζι πινγκ πονγκ έχουν κάτι παραπάνω. Νιώθουν πιο περιφρουρημένοι από αντικείμενα και ανθρώπους, αλλά για πόσο; Θα θελα κι εγώ πινγκ πονγκ, αλλά δεν ξέρω πόσο θα μου άλλαζε τη ζωή. Τελικά, ποια είναι η περιουσία μας; Τα παιδιά; Η οικογένεια; Όσοι φτιάχνουν δική τους απορρο- φιούνται σ αυτό το ζεστό κουκούλι. Οι φίλοι; (Ναι, οι φίλοι!) Ίσως κάποιου είδους εσωτερική ασφάλεια που κατακτάμε με δυσκολία σε βάθος χρόνου και μας ακολουθεί παντού. Αφού όλα είναι άγνωστα γιατί δεν μαθαίνουμε να φλερτά- ρουμε με το άγνωστο; Φλερτάρουμε με τον άγνωστο (γέλια). Το ίδιο είναι. Τι είναι ο έρωτας; Το να ζητάς αυτό που λείπει, λέει ο Μπροχ. Ό,τι είναι δεδο- μένο τελικά το ξε-ερωτευόμαστε. Ο έρωτας είναι αρρώστια: το «μπορώ να περάσω καλά μόνον με αυτόν», είναι ψύχωση. Βίαιο συναίσθημα, ίσως κακώς επιδιώκουμε να είμαστε στο έλεός του. Γιατί γράφεις; Είναι αυτό που κάνω καλύτερα στη ζωή, μαζί με τις κρέπες ροκφόρ-πορτοκάλι - με φτιάχνει μια φρεσκογραμμένη σελί- δα που μου αρέσει στο τέλος. Γράφω ψυχαναγκαστικά, έχει συμβεί να σηκωθώ από το κρεβάτι και να γράφω με τον ερα- στή σύξυλο. Να βγω από τη θάλασσα λαχανιασμένη για να σημειώσω στο κινητό μου. Μετά το Χάπι-Λου πολλοί σε χαρακτήρισαν την εκπρό- σωπο της γενιας Χ στην Ελλάδα. Πώς σου φαίνεται αυτό; Υπέροχο. Ευχαρίστως το φοράω. Ποιος δεν θέλει να τον συ- γκρίνουν με τον Ντάγκλας Κάπλαντ; Και τον Ίρβιν Γουέλς; Τι ονειρεύεσαι τα βράδια; Τον ύπνο. Τον προσκαλώ να έρθει να με πάρει, τον φαντά- ζομαι, αλλά είναι όπως το κατούρημα: όταν το προσπαθείς δεν συμβαίνει. Τι ονειρεύεσαι τη μέρα; Έναν αποστασιοποιημένο, κατά την ινδουιστική έννοια, εαυτό μου. Και είναι συνήθως ξυπόλητος στα βράχια. Πώς θα περιέγραφες τον εαυτό σου; ιάφανη ό,τι σκέφτομαι φαίνεται στη φάτσα μου. Συναισθηματική, λίγο λογική, καθυστερημένη στα ραντεβού, ανα- ποφάσιστη. Άυπνη και γοητευμένη συχνά, αδιάφορη προς ναρκωτικά και αλκοόλ, το φαγητό είναι το ναρκωτικό της επιλογής μου. Παρασυρτική, παράφορη συχνά. Αυτό το χιούμορ που διαθέτεις τι το τροφοδοτεί; Η ζωή. Όσοι γελάνε μ αυτό: οι διάφοροι αποδέκτες του. Τι σου αρέσει στην πραγματικότητα και τι σε κάνει να δραπετεύεις από αυτή; Μου αρέσουν οι συγκινήσεις κάθε θετικής μορφής. Χθες είδα τη θάλασσα στο αεροδρόμιο Μυτιλήνης και ήθελα να βουτήξω κατευθείαν. (Βούτηξα). Η αδιαφορία των άλλων με κάνει να θέλω να βυθιστώ σε ένα βιβλίο ή σε μια τούρτα για ώρες. Κάτι που έκανα συστηματικά μικρή: έβγαλα το λύκειο βυθισμένη στο ψυγείο και στα βιβλία της γιαγιάς. Η φοβερή αυτή γιαγιά αυτή παίζει στο «Όλα τα μήλα». Με ποιον μοιράζεσαι τα μυστικά σου; Με φίλους. Τη μαμά μου. Μιλάω πολύ και τελικά τα ξεφουρ- νίζω όλα κι εκεί που δεν πρέπει. Χρειάζομαι να μοιραστώ λεπτομέρειες, να αναλύσω. εν έχω τελικά μυστικά. Τι θέλει τελικά ο άνθρωπος για να περνάει καλά; Παθιασμένα φιλιά διαρκείας. Ζεστασιά, κλιματική και εσωτερική. Την ψευδαίσθηση ενός στόχου προς τον οποίο κι- νείται με οποιαδήποτε ταχύτητα. Αντίδραση στις δράσεις του. Μαγευτική μουσική. Να τον θέλουν. Υγεία των πολύ προσφιλών. Την αίσθηση ότι υπάρχει στη ζωή κάποια δικαι- οσύνη. Τι άλλο θες να πούμε για το «Όλα τα μήλα» Είναι το πιο «στενό» βιβλίο μου, με την έννοια του εστια- σμένου. Μια αντεστραμμένη ιστορία καταραμένου πάθους, όπου «αποδομούνται οι αρχές της σαρκικής έλξης με σάτι- ρα και αντικομφορμισμό». Οι ήρωες πετάνε τις ανασφάλειές τους ο ένας στο κεφάλι του άλλου σαν κατσαρόλες. Info: Το βιβλίο «Όλα τα μήλα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος 27 ΥΓ.