Class: AU75M. Course: AUD4400. Κωδικός υποβολής: CMN ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Αναστασία Καλογήρου. ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ : Παύλος Χριστοφοράκος (Student ID: )

Transcript

1 Class: AU75M Course: AUD4400 Κωδικός υποβολής: CMN ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Αναστασία Καλογήρου ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ : Παύλος Χριστοφοράκος (Student ID: ) Θέµα εργασίας: «Music Production: στάδια εξέλιξης και τελική έκβαση της εργασίας» Εαρινό εξάµηνο 2016/17 ΑΘΗΝΑ Αριθµός λέξεων κειµένου: 1498

2 Περιεχόµενα Περιεχόµενα... 1 Κατάλογος Εικόνων Κριτική ακουστική ανάλυση των τραγουδιών αναφοράς Pre-production Recording Editing Mixing... 8 Συµπεράσµατα Βιβλιογραφία Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 1: Ηχογράφηση µε D.I.Box... 4 Εικόνα 2: D Εικόνα 3: D Εικόνα 4: SE Εικόνα 5: Ηχογράφηση ταµπούρου... 6 Εικόνα 6: Τεχνική Glyn Johns... 7 Εικόνα 7: Ηχογράφηση φωνής

3 1. Κριτική ακουστική ανάλυση των τραγουδιών αναφοράς Το τραγούδι που επελέγη να ηχογραφηθεί ήταν το «Come Together» των Beatles. Επηρεάστηκα από τα cover των Aerosmith 1 και των Strypes 2, αφού προτιµούσα κάτι πιο ροκ από το ύφος των Beatles. Το cover των Aerosmith επηρέασε τον τρόπο που τοποθέτησα τις δυο κιθάρες στην στερεοφωνία και διαµόρφωσα τις χροιές τους, καθώς και τον τρόπο που µιξαρίστηκαν τα τύµπανα, τα οποία ήθελα να ακούγονται αντίστοιχα ήπια και να µην πρωταγωνιστούν όπως στο cover των Strypes. Στην ηχογράφησή µου οι φωνές µιξαρίστηκαν σύµφωνα µε το cover των Strypes, ενώ λείπει τελείως η ρυθµική κιθάρα που χρησιµοποιείται και στα δυο επίσηµα cover, τα οποία µοιράζονται επίσης το ίδιο time signature 4/4. Και στα δυο η ενορχήστρωση είναι τυπική για µια ροκ παραγωγή (µπάσο, τύµπανα, κιθάρες και φωνές), µόνο που η εκδοχή των Strypes εµπεριέχει και φυσαρµόνικα στην εισαγωγή. Και οι δυο εκδοχές µοιράζονται τις ίδιες συγχορδίες και ως κλίµακα ακολουθείται κατά το πλείστον η D blues. 2. Pre-production Η εύρεση µπάντας αποδείχτηκε αρκετά απλή υπόθεση. Έτσι µετά από δυο συναντήσεις µε τους «Τρισάθλιους», την επιλογή του «Come Together» και τη διευκρίνιση διαφόρων ζητηµάτων 3, ξεκίνησε ο σχεδιασµός και η δηµιουργία χρονοδιαγράµµατος Ζητήµατα όπως ποιο είναι το tempo του κοµµατιού, ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν στο ρυθµό (time signature), αν υπάρχει αναγκαιότητα να ηχογραφηθεί µόνη της η ντραµς, η ιδιαίτερη ενορχήστρωση, η διάρκεια του κοµµατιού και το κοινό στο οποίο απευθύνεται το συγκρότηµα 2

4 Ως προς τον σχεδιασµό δόθηκε έµφαση στο σχέδιο τοποθέτησης των µουσικών στο live room και οι δυνατότητες χρήσης µικροφώνων για την ηχογράφηση των ηχητικών πηγών. Ένας λόγος παρέκκλισης από το αρχικό χρονοδιάγραµµα ήταν η επιθυµία των µουσικών να παίξουν όλοι µαζί και να µην γίνουν µεµονωµένες ηχογραφήσεις των οργάνων. Οι ελλιπείς οδηγίες της Σχολής οδήγησαν σε χρονική πίεση και απρόσµενες δυσάρεστες εκπλήξεις 4. Ένα ακόµη πρόβληµα προέκυψε από την έλλειψη εκ των προτέρων σχεδιασµού για το overdub και σχετικής κράτησης στούντιο. Από την µια η δικιά µου αµέλεια και από την άλλη ένα πρόβληµα στο σύστηµα κρατήσεων είχαν ως αποτέλεσµα να ηχογραφώ στο στούντιο Α, για το οποίο δεν είχαµε ακόµη λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση. Τα υπόλοιπα όµως σκέλη του session plan, όπως η επιλογή µικροφώνων, οι συνδέσεις των µικροφώνων µε τους προενισχυτές, το track sheet και η τοποθέτηση στο live room εφαρµόστηκαν πλήρως σύµφωνα µε τον αρχικό προγραµµατισµό. 4 Μέσα στο εξάωρο έπρεπε τελικά να ηχογραφηθούν και τα δυο κοµµάτια της οµάδας. Επίσης άλλη µια δυσάρεστη «έκπληξη» µας περίµενε µόλις φτάσαµε για την ηχογράφηση και µάθαµε ότι το εξάωρο της κράτησης περιελάµβανε και το χρόνο για το στήσιµο και το ξεστήσιµο των οργάνων και των µικροφώνων για την ηχογράφηση δυο τραγουδιών. 3

5 3. Recording Editing Η ηλεκτρική κιθάρα και το ηλεκτρικό µπάσο ηχογραφήθηκαν µε DI Boxes, κυρίως για να αποφευχθεί η διαρροή από τα τύµπανα και τη φωνή (Huber & Runstein, 2014:143, 151). Εικόνα 1: Ηχογράφηση µε D.I.Box ( (Huber & Runstein, 2014, Fig.4.48) Το αποτέλεσµα ήταν καθαρή ηχογράφηση για το µπάσο και ένα επίσης καλό αποτέλεσµα για την κιθάρα χάρη στη χρήση διαφόρων πεταλιών παραµόρφωσης και εφέ, σαν να είχε περάσει από ενισχυτή. Στα τύµπανα υπήρχε περιορισµός στον αριθµό µικροφώνων που µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν (έως τέσσερα), ενώ αρχική µου επιθυµία ήταν να ηχογραφήσω µε τουλάχιστον έξι. Έτσι για την ηχογράφηση της µπότας χρησιµοποιήθηκε το κλασικό δυναµικό µικρόφωνο D112 της AKG (Εικόνα 2), γιατί είναι διάσηµο για τα καλά αποτελέσµατά του. Όπως φαίνεται από την εικόνα 3 το µικρόφωνο τοποθετήθηκε έξω από την κάσα, εκτός άξονα από τον κόπανο, για να ηχογραφηθεί ένας πιο γεµάτος συνολικός ήχος, χωρίς να µπουκώνεται το µικρόφωνο από τις χαµηλές συχνότητες. 4

6 Εικόνα 2: D112 (Huber & Runstein, 2014 Fig. 4.65) Εικόνα 3: D112 (Huber & Runstein, 2014 Fig. 4.54) Για την ηχογράφηση του ταµπούρου µετά από σχετική διαδικυτακή σύσταση5 και αρκετούς πειραµατισµούς χρησιµοποιήθηκε το πυκνωτικό se3 της SE Electronics, το οποίο ανέδειξε µια ωραία χροιά. Έτσι δεν χρειάστηκε να χρησιµοποιηθεί το δηµοφιλές Shure SM57 (Huber & Runstein, 2014: ). Εικόνα 4: SE Εικόνα από 5

7 Όπως φαίνεται και από την εικόνα 5 το µικρόφωνο τοποθετήθηκε πάνω από την κορυφή του ταµπούρου (κοιτώντας το κέντρο) µε ύψος 3cm. Εικόνα 5: Ηχογράφηση ταµπούρου (Huber & Runstein, 2014, Fig. 4.55) Σύµφωνα µε την εκφώνηση η ηχογράφηση έπρεπε να περιλαµβάνει τουλάχιστον µία στέρεο τεχνική ηχογράφησης. Για να καλυφθεί το κριτήριο αυτό επιλέχτηκε η ηχογράφηση των overhead µε τη στέρεο τεχνική η Glyn Johns. Χρησιµοποιήθηκε το set πυκνωτικών µικροφώνων Perception 170 της AKG, τα οποία τοποθετήθηκαν, όπως φαίνεται στην εικόνα 6, µε ίδια ακριβώς απόσταση από το κέντρο του ταµπούρου. Ως απόσταση µεταξύ των µικροφώνων επελέγη το ένα µέτρο, µε το πρώτο µικρόφωνο να βρίσκεται σε κλίση 90 µοιρών πάνω από το κέντρο του ταµπούρου και το δεύτερο να κοιτά το κέντρο του ταµπούρου πάνω από το στεφάνι του χαµηλού τοµ. 6

8 Εικόνα 6: Τεχνική Glyn Johns (από Ο λόγος επιλογής της συγκεκριµένης τεχνικής ήταν ότι προσφέρει ένα ικανοποιητικό κοµµάτι της έκτασης της ντραµς - όπως θα προσέφερε και η spaced a-b χωρίς όµως κάποιο πρόβληµα µε την φάση- και ένα πιο στενό ήχο, όπως αυτόν που προσφέρει η x-y 7. Για την ηχογράφηση της φωνής χρησιµοποιήθηκε το δηµοφιλές RODE NT2A σε συνδυασµό µε pop filter. Το µικρόφωνο τοποθετήθηκε ψηλότερα από το στόµα του τραγουδιστή και σε απόσταση 6cm, γιατί η φωνή του δεν έχει ιδιαίτερο µπάσο (Huber & Runstein, 2014: ). Κατά την ηχογράφηση πρόσεξα ιδιαίτερα οι στάθµες των καναλιών µου να κυµαίνονται κοντά στα -6 db

9 Εικόνα 7: Ηχογράφηση φωνής (από Κατά τη διάρκεια του editing φάνηκε ότι δεν υπήρχαν προβλήµατα συγχρονισµού µε τον µετρονόµο (90ΒΡΜ), αφού οι µουσικοί έχουν συνηθίσει να παίζουν συγχρονισµένα από live καταστάσεις. Αφού όλα τα κανάλια εκτός της φωνής ήταν αρκετά καθαρά και µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν στο στάδιο της µίξης, αφαιρέθηκαν όλοι οι θόρυβοι, clicks και pops. Επειδή το κανάλι της είχε ανεπιθύµητα µεγάλη διαρροή από τα τύµπανα ηχογράφηθηκε εκ νέου η φωνή και ένα ντουµπλάρισµα της κιθάρας. 4. Mixing Έχοντας ολοκληρώσει νωρίς το editing υπήρχε περιθώριο έρευνας και πειραµατισµών µε την µίξη του κοµµατιού. Ιδαίτερα πολύτιµες πληροφορίες αντλήθηκαν από 23 συνεντεύξεις ειδικών (Owsinski, 2014), οπότε και κατέληξα στο συµπέρασµα ότι ο αναλογικός εξοπλισµός ήταν ο πιο ενδεδειγµένος, αφού προσέφερε µια µουσικότητα που οι αλγόριθµοι δεν µπορούν να προσοµοιάσουν. Έτσι αποφάσισα να εκµεταλλευτώ το rack µε τα αναλογικά εφέ και δυναµικούς επεξεργαστές και κατέληξα να κάνω όλη την βασική µου µίξη µε αυτά. Το κοµµάτι δεν παρουσίαζε κάποιο µεγάλο πρόβληµα σε συχνοτικές περιοχές ή στην φάση µεταξύ όλων των ηχητικών πηγών, οπότε δεν υπήρχε λόγος να κάνω χειρουργικές επεµβάσεις µε ισοσταθµιστές και άλλους αλγόριθµους 8

10 µέσα στα Pro Tools, παρά επικεντρώθηκα στην διαµόρφωση χροιών της στερεοφωνικής εικόνας µε τον αναλογικό εξοπλισµό. Αρχικά βασίστηκα στα τύµπανα. Με την χρήση των insert point της κονσόλας ZED-R16 και του patchbay, επελέγη µια βασική δροµολόγηση 8 για όλα τα ξεχωριστά τύµπανα. Μετά τις επιθυµητές ρυθµίσεις 9 στις µεµονωµένες ηχητικές πηγές (Huber & Runstein, 2014:159) δροµολόγησα και τέλος ηχογράφησα το τελικό αποτέλεσµα µέσω της κονσόλας στα Pro Tools. Μετά από την επεξεργασία της µπότας 10, ταµπούρου και των overhead, προχώρησα στις φωνές και στο µπάσο. Πρώτα έψαξα µε έναν ισοσταθµιστή στα Pro Tools, αν κάποιες από τις ψηλές συχνότητες του µπάσου επηρεάζαν την φωνή, όµως δεν υπήρχαν κάποια συχνοτικά προβλήµατα, µόνο προβλήµατα έντασης. Αυτά τα προβλήµατα έπρεπε να τα είχα προσέξει ήδη κατά την ηχογράφηση, αφού ο µπασίστας παρέκκλινε από την γενική ένταση της µπάντας. Αναγκάστηκα να χρησιµοποιήσω έναν από τους αναλογικούς συµπιεστές που δρα ως περιοριστής ( :1 ratio). Αποµονωµένο το αποτέλεσµα αυτό δεν ακούγεται ωραίο, όµως επιδρά θετικά στην τελική µίξη χάρη στη σταθέρη ένταση, χωρίς άλογες αυξοµοιώσεις 11. Στα lead φωνητικά χρησιµοποίησα ένα stereo delay µε τοποθέτηση ελάχιστα προς τα αριστερά, για να είναι πιο ευρεία η στερεοφωνική εικόνα 12 (Owsinski, 2014:89 Ιzhaki, 2012:386). Τα φωνητικά του ρεφρέν αλλα και τα lead δροµολογήθηκαν µέσω των auxiliary sends ξεχωριστά στο ίδιο αναλογικό reverb της Yamaha, µε τις ίδιες ρυθµίσεις, για να ακουστούν λίγο πιο επαγγελµατικά (Owsinski, 2014:89) Στις κιθάρες καθάρισα το χαµηλό συχνοτικό φάσµα που καλύπτεται ήδη από το µπάσο και την µπότα και έδωσα έµφαση στις µεσαιουψηλές συχνότητες, για να διακρίνονται µέσα στη µίξη (Izhaki, 2012:485, 540). 8 Έξοδος καθαρού σήµατος από την κονσόλα µέσω insert point (x-y chord) > rack eq > dbx compressor/ gate > επιστροφή του επεξεργασµένου σήµατος µέσω insert point. 9 Π.χ έκοψα µετάξυ των Hz της µπότας για να µην ακούγεται µουντός ο ήχος και έδωσα µεταξύ των 2.5 και 5 khz για να είναι πιο έντονο το attack της. 10 Έγινε το αναγκαίο gate στην µπότα για την διαρροή από τα υπόλοιπα τύµπανα και το ταµπούρο ήρθε πιο µπροστά στην µίξη µε την χρήση ισοσταθµιστή 11 Αυτή την τεχνική την είδαµε σε ένα από τα µαθήµατας µίξης µε τον Γ.Μηλιώρη. 12 Τραγούδια που το έχουν χρησιµοποιήσει είναι το Happiness is a warm gun του John Lennon και το Elected του Alice Cooper. 9

11 Τέλος, αφότου είχα ηχογραφήσει όλα τα επεξεργασµένα stems, δροµολόγησα όλα τα κανάλια σε µία εξοδο που οδηγούσε ξανά στο Yamaha Reverb και έπειτα στον dbx συµπιεστή 13 (Owsinski, 2014:209, 219). Έτσι η αντήχηση δηµιουργεί ένα φυσικό αποτέλεσµα (Izhaki, 2012:). Συµπεράσµατα Η παρούσα απαιτητική διαδικασία ανέδειξε τη χρησιµότητα επιλογής κατάλληλων κοµµατιών αναφοράς για καλύτερη καθοδήγηση, τη µεγάλη βοήθεια που προσφέρει η έρευνα σε διαδίκτυο και βιβλιογραφία για την επιλογή µικροφώνων και τεχνικών µίξης, τη σηµασία του ορθού προγραµµατισµού, όπως session για overdub, την απαραίτητη παρουσία ενός συνεργάτη κατά την ηχογράφηση, την αξία των πειραµατισµών και την γενικότερη ανάγκη ευελιξίας και προσαρµοστικότητας. Βιβλιογραφία Huber, D. M., & Runstein, R. E. (2014). Modern Recording Techniques (8η εκδ.). Burlington, MA: Focal Press. Izhaki, R. (2012). Mixing Audio : Concepts, Practices and Tools (2η εκδ.). New York, London: Focal Press. Owsinski, B. (2014). The Mixing Engineer's Handbook (3η εκδ.). Boston: Course Technology. SonicScoop. (2017). Recording Drums, Part I: Overhead Mic Placements Compared. [Online Video]. 8 October Available from: [Accessed: 1 September 2017]. 13 2:1 ratio, slow attack, release 10