ΣΠΥΡΟΣ Ι. ΠΟΡΤΙΝΟΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΠΥΡΟΣ Ι. ΠΟΡΤΙΝΟΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ"

Transcript

1 ΣΠΥΡΟΣ Ι. ΠΟΡΤΙΝΟΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΘΗΝΑ 2011

2

3 ΣΠΥΡΟΣ Ι. ΠΟΡΤΙΝΟΣ ΑΚΤΙΝΕΣ ΘΕΙΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ «Ουκ αφήκεν Εαυτόν αμάρτυρον» ΑΘΗΝΑ 2011

4

5 ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ Το βιβλίο αυτό είναι καρπός επίπονης και συστηματικής μελέτης ενός έγκριτου Διδασκάλου της Βιβλικής αλήθειας, ο οποίος όμως έχει συγχρόνως εντρυφήσει στην Αρχαία και Βυζαντινή Γραμματεία και επιπρόσθετα αφουγκράζεται και διαβάζει σωστά τα μηνύματα των καιρών. Απευθύνεται σε κάθε ειλικρινή - έστω και αν είναι δύσπιστος- μελετητή και αναζητητή της Αλήθειας, με σκοπό να τον βοηθήσει να έρθει σε επαφή με Αυτόν, που είναι η Οδός και η Αλήθεια και η Ζωή και συγχρόνως επιδιώκει να στερεώσει τους πιστούς και να τους οικοδομήσει «επί την αγιωτάτην πίστιν» στο πρόσωπο του Κυρίου Ιησού, που ασυνείδητα ή υποσυνείδητα αναζητούσε πάντοτε ο εθνικός κόσμος και γενικότερα ο άνθρωπος. Ιδιαίτερα σήμερα, όταν όλες οι καθιερωμένες αξίες καταρρέουν, όταν όλα γύρω είναι ρευστά και απογοητεύουν, ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να στηριχτεί σε έδαφος στερεό, που δεν είναι άλλο από τον Βράχο των αιώνων. Αποδεικνύεται ότι σε κάθε εποχή και σε κάθε χώρο και υπό οποιεσδήποτε συνθήκες μία και μοναδική υπήρξε η επιπόθηση και η αναζήτηση, μία ήταν και είναι η ανάγκη του ανθρώπου- με όσο φως και αν διέθετε- κι αυτή ήταν και είναι ο Ιησούς Χριστός και η Αλήθεια του Ευαγγελίου. Το βιβλίο δομείται σε τρεις ενότητες: Στην α ενότητα επιχειρείται μια προσέγγιση των Ομηρικών επών, με τον προβολέα της Βίβλου να φωτίζει σημεία, όπου διαφαίνεται αυτή η πάγια ανάγκη του ανθρώπου για επανασύνδεση με την Πηγή της Ζωής. Στην β ενότητα αποδεικνύεται πως κι αν ακόμα άλλαξαν οι καιροί, ο άνθρωπος εξακολουθεί να έχει τις ίδιες ανάγκες και να χρειάζεται ιδανικά με βάση τα οποία θα πορευτεί στη ζωή του, έστω κι αν χρειαστεί να πληρώσει γι αυτήν του την επιλογή βαρύ τίμημα. Η Αντιγόνη του Σοφοκλή, πιστή στο θείο νόμο, πορεύεται το δρόμο του χρέους και παρουσιάζεται σαν υποτύπωση της Εκκλησίας, που πορεύεται στις μέρες μας ανήφορες ώρες, πιστή στο «δει 5

6 πειθαρχείν Θεώ μάλλον ή ανθρώποις». Στην γ ενότητα φωτίζεται μια άγνωστη στους πολλούς πλευρά της ακριτικής ποίησης και γνωστοποιείται πως σε περιόδους σκοταδισμού και σε εποχές Μεσαίωνα ο Θεός έχει πάντοτε τους δικούς Του, που εξαρτώνται από Αυτόν και ζουν με την χάρη Του παρόλες τις αντίξοες συνθήκες.έτσι επαληθεύεται ότι ο Θεός δεν αφήκεν Εαυτόν αμάρτυρον, αλλά με κάθε τρόπο επεμβαίνοντας στην Ιστορία ενδιαφέρθηκε για τον αμαρτωλό. Προς επίρρωση της σπουδαίας αυτής αλήθειας έρχονται πολύτιμοι πνευματικοί στοχασμοί, που ξεκινώντας με τον «από μηχανής θεό», που χρησιμοποιεί ο δραματικός ποιητής για να δοθεί λύση όταν η πλοκή οδηγείται σε αδιέξοδο, προχωρούν στην απόκοσμη φωνή «είθε να έσχιζες» και φτάνουν μέχρι το αγωνιώδες «έρχου» της Αποκάλυψης.Για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία πως η αχτίνα φωτός του «ουκ αφήκεν Εαυτόν αμάρτυρον» διαπερνά σ όλη τη διαδρομή της την ανθρώπινη Ιστορία. Βαρβάρα Παπαβασιλείου-Κρανιώτη 6

7 Δυο εισαγωγικά λόγια Πίστευα πάντα πως ο Θεός δεν αφήκεν αμάρτυρον Εαυτόν κατά τον Λόγον Του, σε κάθε εποχή, κάθε λαό. Έδωκε σημάδια για την αγάπη Του. Το Λυτρωτικό Του εν Χριστώ σχέδιο. Την πορεία της Εκκλησίας Του. Τον ουρανό της δόξας. Καίρια- νομίζω- πως τούτη η «κεκρυμμένη» μαρτυρία που επρόκειτο να αποκαλυφθεί στο Πρόσωπο του Λυτρωτή Ιησού, δόθηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Από τα Ησιοδικά και Ομηρικά έπη, μέχρι τις Τραγωδίες. Επιγράμματα, τις εκφράσεις στοχασμού και στη συνέχεια τη Δημώδη Μούσα. Επέλεξα τρία, στο πλήθος, κείμενα. Στο ξεκίνημα του Επικού στίχου, το Σκηνικό Ψυχογράφημα και τη λαϊκή προσέγγιση στην Χριστιανική θεώρηση του Βυζαντίου. Απλώνω σκέψεις. Συλλογιέμαι. Θαυμάζω και ευχαριστώ τον Θεό. Σε τούτη την προσπάθεια, να ευχαριστήσω τους : Μ. Μαλεφάκη, Κ. Βουητού, Αθ. Κομνηνού Αλεξανδρή, Β. Καλοκαιρινού και καίρια την Β. Παπαβασιλείου-Κρανιώτη, που πήρε όλο το βάρος να σκύψει με επιμέλεια και αγάπη, να αγκαλιάσει και να σχολιάσει το μικρό τούτο πόνημα. Αν βγει κάτι καλό, ας είναι για τη δόξα του Θεού. Μόνο. Σ. Ι. Πορτινός Νοέμβρης

8 8

9 I Τα Ομηρικά έπη είναι τα πρώτα δημιουργήματα της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, αντικείμενο μελέτης κορυφαίων επιστημόνων ανά τον κόσμο. Κι αυτό δεν είναι τυχαίο, καθώς οι ομηριστές προσπαθούν να διερευνήσουν την επέμβαση του θείου στα ανθρώπινα, τα σκληρά παιχνίδια της Μοίρας, το μερίδιο ευθύνης του ανθρώπου για τις εκβάσεις της ζωής του και τα περιθώρια της ελευθερίας του. Συγκεκριμένα η Οδύσσεια αποτελεί το έπος του νόστου. Ο νοσταλγός της χαμένης πατρίδας και ευτυχίας που την ποθεί με όλη την καρδιά του και είναι έτοιμος να πληρώσει οποιοδήποτε κόστος για να την κερδίσει. Είναι η εικόνα του διωγμένου λόγω της ανυπακοής του ανθρώπου, από την ευτυχία του Παραδείσου, που τη νοσταλγεί, όμως υπάρχει Κάποιος που έχει ήδη πληρώσει το κόστος για να την ξανακερδίσει. Εδώ υπάρχει ευτυχώς Ελπίδα. 9

10 10

11 Ο Όμηρος από πνευματική θεώρηση Εδέμ και μεταπτωτική πορεία «Ουκ αφήκεν εαυτόν αμάρτυρον» «και εδίωξεν» Εισαγωγικά 1. Εφ όσον η γλώσσα αποτελεί, μαζί με τη νόηση, το υψηλό αγαθό του Θεού στον άνθρωπο, τούτο πάει να πει πως είναι το καίριο μέσο έκφρασης του ανθρώπου: ο λόγος. Χωρίς κανείς να επιχειρεί συγκρίσεις και να βγάζει κρίσεις, όλες οι άλλες μορφές τέχνης απεικόνιση, γλυπτική, μουσική, κίνηση, διάλογος από τα χρόνια του Θέσπη και της σκηνής στη Λαυρεωτική Θορικό, κλπ κινούνται στις παραμέτρους. Η καίρια έκφραση του λόγου, η Ποίηση, αν δεν περικλείει τις άλλες τέχνες, τις εκφράζει. Ζωγραφίζει με φράσεις, οικοδομεί αριστουργήματα με λέξεις. Κι ακόμα, για παράδειγμα, η Ιστορία καταγράφει γεγονότα, ερμηνεύει αίτια, βλέπει μακριά στο χρόνο αποτελέσματα. Η ποίηση «δίνει» ιστορία, ερμηνεύει κοινωνικά φαινόμενα, φωτίζει ανθρώπινες καταστάσεις. Λένε πως ένα σκίτσο ξεπερνάει ένα πλήθος από φωτογραφίες, γιατί αυτές εικονίζουν, ενώ το σκίτσο μιλάει. Άλλωστε η αρχαία Ελληνική τραγωδία, στο διαχρονικό και πανανθρώπινο μύθο της, «διδάσκει» ακριβώς γιατί είναι ποιητικός λόγος. Όλες οι τέχνες είναι εκφράσεις ψυχής. Η ποίηση κλείνει ολόκληρη την ψυχή του ανθρώπου. Η λυρική διατύπωση των πρώτων γραμμένων λόγων του ανθρώπου στις σελίδες της Γένεσης, είναι όχι συμπτωματικά ποιητικός λόγος. Και πάλι όχι συμπτωματικά, η Αγία Γραφή κλείνει με το ποίημα της Ιωαννικής Αποκάλυψης. (βλ. μετάφραση Γ. Σεφέρη) 2. Τούτος ο λαός, τούτος ο τόπος πριν από τις Μυκήνες, οι Έλληνες δηλαδή, γαντζωμένοι πάνω στα βράχια της χώρας τους, ξέρουν να 11

12 τραγουδούν τα πάθια τους, να γελούν με τις αδυναμίες τους. Πρώτοι να νοσταλγούν το Χαμένο Παράδεισο πριν από τον - γιατί τάχα και τούτον; τυφλό Μίλτωνα. Ένας λαός που δημιουργεί την τέχνη και τη μετουσιώνει σε λόγο και το λόγο τον κάνει «τύπο» ποίησης, στίχο. Ειπώθηκε πως ο Ελληνικός λαός ποτέ δεν έπαψε να είναι έφηβος. Οι Έλληνες ποιητές περνάνε από το σήμερα στο δίχως όρια αύριο, χωρίς ποτέ να ξεφύγουν από το χθες. Η Εδέμ είναι μία χώρα που με το ένα μάτι δε θα τη χάσει ποτέ. Με το άλλο βλέπει το άρμα του ήλιου να διαβαίνει. «Εγώ που με ξεβράσανε τα κύματα στο βράχο Μήτε νεκρός τ ακρόγιαλα τα βουερά ξεχνώ.» Αρχίας Βυζάντιος (Μτφρ. Π. Λεκατσά) Η πλαστική παράσταση της Ελληνικής ποίησης, χαρίζει συνεχώς νέες μορφές, αλλά δε φεύγει από την επιπόθηση «επιστροφής». Απλά ανακυκλώνει και ανακυκλούται. Ο Καρφυλλίδης εννοεί «να κοιμηθώ στων ασεβών τη γη με προβοδήσαν» («Επιτάφιο» Μτφρ. Π. Λεκατσά). Ο Αριστοφάνης διακωμωδεί τις προσπάθειες και τους τρόπους για να βρουν την Ειρήνη οι άνθρωποι, τρόπους και δρόμους. Βαθύτερα, θρηνεί τη χαμένη Ειρήνη. Οι Έλληνες τεχνίτες του λόγου σμιλεύουν λυρικά και επικά την ίδια τη Ζωή. Η σμίλη των Ελλήνων έχει αδαμικά πρότυπα και μαρτυρούν θητεία στα εργαστήρια της νοσταλγίας. Ο θρησκευτικός φανατισμός κατέστρεψε. Αλλά δεν «έσβησε» την παραμένουσα στον άνθρωπο γεύση των μενεξεδένιων δειλινών, όταν ο Θεός περπατούσε με τον άνθρωπο στις ιδεατές διαστάσεις του στα εδεμικά στρατοκόπια. 3. Η Ελληνική ποίηση, εξάλλου, παρουσιάζει μια παγκόσμια «ενότητα» στην έννοια ότι οι στίχοι της και επηρεάζουν, αλλά κυρίως αποτυπώνουν μια πανανθρώπινη «συναισθηματική λογική» Πριν από τον Ησαΐα (κεφ. 25 ο ), ο Καλλίμαχος ( π.χ.): «η γη ας πιει την ακάθαρτη σπονδή της». Και θρηνεί. Και ο διθυραμβικός χαρακτήρας της Ελληνικής ποίησης θα δώσει στοιχεία της 12

13 ψαλμικής πέννας του Δαυίδ. Άλλωστε στα «πάθη» των «θεών» υποτυπώνονται οι δρόμοι της ανθρώπινης περιπέτειας. Η κίνηση και τα τύμπανα της Μαριάμ της αδελφής του Μωϋσή, συμπλέουν. Όταν η κίνηση γίνεται ωδή. Στην Ελληνική ποίηση αρχικά συνυπάρχει η μουσική και ο ρυθμός. Η μουσική δεν θα αργήσει να απομονωθεί και ο ρυθμός να γίνει δευτερεύον στοιχείο. Ο λόγος τα επικαλύπτει και, αργά, τα απορροφά. Ο λόγος γίνεται δραματική παράσταση. Η Οδύσσεια είναι πολυπρόσωπη υποκριτική! Διάλογος και ζωή. Και εδώ μπορούμε να εντοπίσουμε ακόμα ένα δραματικό στοιχείο, όταν ο κορυφαίος είναι σχεδόν πάντοτε ο «θεός». Σαφείς οι υπαινιγμοί βασικά στους Θρήνους του Ιερεμία. Ο μύθος χάνει το κυρίαρχο στοιχείο του όταν γίνεται εξιστόρηση μιας περιπέτειας. Και υποκαθίσταται από τον «ήρωα». Και στον Όμηρο, αυτός ο «πολύπαθος» ήρωας είναι ο μετεδεμικός «εν πορεία» άνθρωπος σε παγκόσμια λειτουργική έκφραση, όσο και διαχρονική. Μία κάποια άμεση επιρροή πάνω στην εβραϊκή ποίηση στο- μικρό ποσοστιαία- λυρικό κομμάτι της, όπως στο «Άσμα Ασμάτων» είναι η παρουσία κορυφαίου και χορού («θυγατέρες», ποιμένες, φύλακες κλπ).και ας σημειωθεί πως βασικά στον Όμηρο και στους τραγικούς (Μένανδρος) ο «εξάρχων» είναι ο βασιλιάς που πάντοτε υποκρύπτει τον θεό-άγγελο. Την απομένουσα ελπίδα. Και βέβαια θα υπάρχουν ταυτογενή στοιχεία ανάμεσα στον κορμό ο πανάρχαιος θρήνος στη λαϊκή παγκόσμια παράδοση-και στα θρηνητικά της Ιλιάδας. Που θα μπουν αργότερα στους «Πέρσες» της αθηναϊκής σκηνικής «παρουσίας» σαν παγκόσμια δρώμενα. Τούτοι οι θρήνοι των κορυφαίων θα οδεύσουν μαζί με τον άνθρωπο στην έρημο μιας πορείας που πάντα θα σταματάει στην Κάδης Βαρνή. Η Εκάβη, η Σαπφώ, ο Ησαΐας, ο Δανιήλ, πίσω από τα καφασωτά της Βαβυλώνας, οι μοιρολογίστρες της Μάνης, οι αποστροφές του Έλιοτ, ο Παλαμάς θρηνώντας το γιο του θα μεταφέρουν για να κάμουν τραγικό νανούρισμα τον ειλικρινή θρήνο: «Ηνομήσαμεν, ησεβήσαμεν». 4. Στο θρήνο του τυφλού Κύκλωπα, ο χορός δεν διακωμωδεί. Συνθρηνεί. Ο Αριστοφάνης δε θέλει να προκαλέσει γέλωτα, θέλει να κάμει τους θεατές του να γελάσουν με την τραγική αποτυχία 13

14 των όποιων και όσων σχεδίων των σοφών Αθηναίων-των όπου Αθηναίων- να βρουν επιτέλους!- λύση και σ ένα ακόμα όποιομεγάλο τους πρόβλημα. Όπως η Ειρήνη στις «Εκκλησιάζουσες». Είναι ο Μολιέρος που πίσω από το γέλιο που προκαλεί ο «Φιλάργυρος» κρύβεται ο τραγικός κόσμος η ψυχή που αγωνιάενός δυστυχισμένου. Έτσι, ή κάπως έτσι, ας ερμηνευθεί η απουσία «κωμωδίας», όπως οι νεότεροι τη διακρίνουν από τα κείμενα της ανθρώπινης περιπέτειας στην Παλαιά Διαθήκη. O ερωτισμός στον Όμηρο είναι η ανάπαυλα στις αφηγήσεις για μάχες, θρήνους, τα δεινά στο γύρισμα των Αχαιών από τον Πρωτέα (Οδ.δ, ).Ποτέ δεν είναι το «ερωτικό» το κυρίαρχο στοιχείο, το βέλος που εκεί στοχεύει ο ποιητικός του λόγος. Η ελληνική ποίηση, σαν ποιητικός λόγος, τραγωδία, κωμωδία και γενικότερα τέχνη, δεν κάνουν απόπειρα να διαμορφώσουν «πιστεύω», θρησκευτικά πλαίσια θεωρήσεων. Είναι τούτη η ποίηση θεοκεντρική. Και σε τούτο τον αγώνα τού «έλθετε προς Με» θα δούμε και θα βρούμε τις Ομηρικές, ιστορικές, σπουδές. Καθώς και στα θρηνητικά της Ήριννας (350 π.χ),της Μυρώ (250 π.χ). Ο Μάρκος Αυγέρης σε μια του κριτική θα θυμίσει το παλιό : «Τίποτα από τα ανθρώπινα δεν μας είναι ξένο». Δεν είναι ο Αχιλλέας «π όλους πότισε τους Αχαιούς φαρμάκια». Ούτε βέβαια «τ Ατρέα ο πρωταφέντης γιος». Ο Όμηρος διερωτάται: «Ποιος τάχα λες τους έσπρωξε θεός να λογοφέρουν;»(ιλιάδα Α,1-8.Μτφρ Α.Πάλλης) Ο Όμηρος δεν θα δώσει απάντηση. Δεν την ξέρει. Αν και την πλησιάζει. «Ο λόγος είναι πλησίον σου». Εμείς δεν την μαντεύουμε. Την ξέρουμε: «Αδάμ πού είσαι;» Η κόρη Χρύσα ξαναδίνεται στον πατέρα της ιερέα. Ο Αγαμέμνονας αρπάζει τη «νια» του Αχιλλέα, Βρισούλα. «Α κρασοζάλιστο κορμί που σκύλας έχεις μάτια, μα τ αλαφιού καρδιά! Ποτές δεν σου βαστάει εσένα να βγεις με το στρατό τους Τρώες να χτυπήσεις, ή μετά μας τους αρχηγούς σαν πάμε για καρτέρι. χάρος αυτό σου φαίνεται στο νου σου και λαχτάρα. που ντρόπιασες το πιο γερό των Αχαιών κοντάρι».(αν. στ ) 14

15 Και λέγεται διένεξη. Διαφορά. «Έριδες». «Φιλονικείαι». Πόλεμος. Σφαγή. Και ο Καζαντζάκης, «αδελφοφάς».δεν είναι κατάρα. Είναι ο καρπός της αμαρτίας της Παυλικής καταγραφής. Οι συνέπειες. Τα ξινοστάφυλλα του Ησαΐα. 5. Άλλωστε και ο γυρισμός των Αχαιών θα κινήσει σε μονοπάτια αιμάτινα. Δεν τελειώνουμε με τους «Τρωαδίτες». Περιμένει ο Αίγιστος. Άλλη σελίδα. Του ίδιου τραγικού «τώρα». Και κάπου στο τέλος (Ω, ) της Ιλιάδας, ο αιώνιος επίλογος : «Έτσι έγινε ο χαμός τ αλογομάχου Έχτορα» (Μτφρ. Αλ.Πάλλη). Πρόλογος να πεις στον επίλογο της Γένεσης που αρχίζει με τη Δημιουργία, χρυσάφι, ποτάμια, περίσσιο Φως και κλείνει με το φέρετρο του Ιωσήφ. Στην πονηριά του Οδυσσέα με το Δούρειο Ίππο καθώς τη διηγούνται από τη Σπάρτη πια ο Μενέλαος και η Ελένη, δε θα λείψει η βουβή και αναπάντητη πρόκληση, «Ούτω δεν ήνοιξε το στόμα». «Ένας μονάχα, ο Άντικλος ζητάει ν απαντήσει, μα ο Δυσσέας του σφιξε το στόμα με τις δυο του χερούκλες, και κρατώντας του τους Αχαιούς γλιτώνει.» (Οδύσσεια,δ ,Μτφρ. Αργ.Εφταλιώτης). Και η Αίγυπτος έχει τη θέση της. Μια βαθιά απογοήτευση καθώς «κι άνεμοι από τα πέλαγα δε μου φυσούσαν πρίμοι».και συνεχίζει ο Πρωτέας την αφήγηση : «Και πια δε θα μας μείνουνε μήτε θροφές μήτ άντρες» «και πώς τα πέλαα σκίζοντας στον τόπο σου θα φτάσεις». Η ποθητή Ιθάκη είναι μακριά. Γιατί ο Αιγυπτιακός Πρωτέας, παρά τις συμβουλές της Ειδοθέας ποιος συμβολισμός σε τούτο το όνομα! είναι ονειρικά ο άπιαστος. Ο άνθρωπος ομολογεί: «Με βρήκε και σερνόμουνα μόνος μακριά απ τους άλλους που γύριζαν και ψάρευαν με τα γυρτά τ αγκίστρια τι η πείνα τους τα θέριζε σκληρά τα σωθικά τους». Και δες, ο Φάρος στην Αίγυπτο με το αναμμένο μακρόβλεπο το φως του, είναι τ ανθρώπου σόφισμα. Δε δείχνει γυρισμό. Και στο ρώτημα: «γυρίσαν τάχα όλοι με τα καράβια οι Αχαιοί που πίσω στην Τρωάδα ο ήρωας Νέστορας κι εγώ τους είχαμε αφημένους ή του ρθε κανενός κακό μες στο καράβι τέλος 15

16 ή και σε χέρια φίλων του, απ τον πόλεμο κατόπι;» Για κάποιους χτυπάει η Ισπανική καμπάνα πόσο νωρίτερα από την πένα του Χεμινγουέη: «Του Ατρέα ω γιε, τι τα ρωτάς αυτά; Σου λέω δεν πρέπει όσα στο νου μου εγώ κρατώ να ξέρεις και να μάθεις, τι δε θα μείνεις άκλαιγος πολλή ώρα, σαν τα ακούσεις. Πολλοί απ εκεινούς τελειώσανε, μα και πολλοί απομείναν, απ αρχηγούς χαλκοάρματων Αχαιών δυο μονάχοι χαθήκανε στο γυρισμό. στον πόλεμο κι εσύ ήσουν. Ένας ακόμη ζωντανός στις θάλασσες κρατιέται.» Ο αφανισμός του Αίαντα. Ο «αψηλός παλεύει». Η μπόρα που τους πετάει στο «ξενικό ακρογιάλι» «που ο Αίολος είχε μια φορά τους πύργους του και ζούσε και τώρα ο γιος του ο Αίγιστος τους είχε κατοικιά του». Η τραγωδία των Ατρειδών. Ή η συμβουλή :«Μη παρακλαίς ανέπαυα, γιε του Ατρέα, το κλάμα δεν μας φελά» Και η πέννα του παρ ολίγον ποιητή: «Πέτρο μη κλαις. τα δάκρυα δεν ωφελούν, ούτε τα λόγια πάντοτε μιλούν. Δεν Τον ανέβασε στο ξύλο η άρνησή σου. είχε δεχτεί το Γολγοθά πριν απ τη γέννησή σου» (1954). Αυτός που μόνος κρατιέται «ζωντανός στις θάλασσες» είναι ο άνθρωπος καρυδότσουφλο της ταλαιπώριας κρατώντας την απομένουσα ελπίδα «ελέησόν με,ω, Θεέ» Πάντα «ο πονηρός ο Αίγιστος τον είχε εκεί στημένον. του χε ταμένη πλερωμή δυο τάλαντα χρυσάφι μέρα και νύχτα φύλαγε να μη κρυφοπεράση και πέσει καταπάνω τους με τα άρματα στο χέρι.» Ο Άβελ, ο Σαούλ, ο Αβεσσαλώμ, ο Αλέξανδρος ο χαλκέας: Η Παυλική καταγραφή «έσωθεν φόβοι». 6. Ο Οδυσσέας πάντα θρηνεί. Καθώς στο νησί της Καλυψώς «μόν στ ακρογιάλι κάθονταν, σαν πάντα και θρηνούσε με κλάμα, πόνους, στεναγμούς σπαράζοντας τα στήθια κι έχυνε δάκρυα βλέποντας τα πέλαγα τα στείρα». 16

17 Η Καλυψώ πάντα κρατάει τον Οδυσσέα άνθρωπο, αιχμάλωτο. Μα είναι υποχρεωμένη να υπακούσει: Υπό την σκιά του Παντοκράτορος θέλομεν διατρίβει. «και θ απολύσω πίσω της ένα αεράκι πρίμο έτσι άβλαβος στην ποθητή πατρίδα σου να φτάσεις». Άλλωστε, «δεν θα σε αφήσω ούτε θα σε εγκαταλείψω» καθώς «ψωμί, νερό και κόκκινο κρασί θα βάλω μέσα» στο σκαρί της βάρκας σου «όλα άφθονα να μην πεινάς και ρούχα θα σε ντύσω». Και ο άνθρωπος θα πορεύεται μέχρι τις ακτές της Ιθάκης. «πάντα λαχταρώ να φτάσω στην πατρίδα και να την δουν τα μάτια μου του γυρισμού τη μέρα» «κι άλλα πολλά που πέρασα, πολλά έχω τραβηγμένα» ( ε, ,Μτφρ. Ζ.Σιδέρης). Πόσο ωραία ο Δημ. Βικέλας θα αποδώσει από τη Ραψωδία ε ( ) την ανθρώπινη απελπισία: «το πέλαο συνταράζει, κι όλες τις μπόρες σήκωσε κάθε λογής ανέμου και σκέπασε στεριά μαζί και θάλασσα με νέφια. Απ τα ουράνια χύθηκε σκοτάδι και φυσάνε μαζί ο Σιρόκος κι η Νοτιά κι ο Ζέφυρος, αέρας φουρτουνιασμένος, κι ο βοριάς που φέρνει παγοκαίρι, θεριά μεγάλα κύματα στο διάβα τους κυλώντας». Και ο Οδυσσέας θα δανείσει το βουβό θρηνητό του στον τραγικό Δαυίδ. Η ίδια ιστορία: -Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ υιέ μου «συμφορές στα πέλαα θα πάθω, πριν φτάσω στην πατρίδα μου.» Και η προειδοποίηση: «Αδάμ, πού είσαι;» «..να που αληθεύουν όλα» «Αχ, τώρα πια, πάει γλιτωμό δεν έχει. Χίλιες φορές οι Δαναοί πιο καλοτυχεροί μου που μες στην Τροία χάθηκαν για τους δυο γιους τ Ατρέα» Ο αιώνιος αποστάτης που γεννάει φουρτούνες, ο Ιωνάς στις ακτές της Ισπανικής Θαρσειτός. 17

18 7. Χθες η Ναυσικά, σε λίγο η Αβιγαία, στις Κεγχρεές η Χλόη, η Δορκάδα. Η μητέρα του Ρούφου και μανούλα του Ταρσέα. Η η η Εκκλησία. Τα όσα η μάνα δίνει στη Ναυσικά, «λαμπρά φορέματα», «κρασί σε τράγινο ασκί, προσφάγι σε καλάθι, και λάδι υγρό της έδωκε σ ολόχρυσο καλάθι», να ναι εφόδια για τον ναυαγό στο νησί των Φαιάκων. Και η ερώτηση του Ιησού: «Μήπως σας έλειψε τίποτε;» 8. Στο νησί των Φαιάκων, καθώς τον καλούν οι ευγενείς σύντροφοι του γιου τ Αλκίνοου ν αγωνισθεί αντάμα τους θα πει συλλογισμένος: «εγώ φροντίδες εις τον νουν παρ αγωνίσματα έχω, που ως τώρα πάμπολλα έπαθα κι έχω πολλά μοχθήσει». Και στον ονειδιστή Ευρύαλο: «Καλά δε μίλησες, ξένε, και ανόητο μοιάζεις άνδρα». Και πιο κάτω: «Ωστόσο, με όσα αν έπαθα, ποθώ να δοκιμάσω μ εκέντρισεν ο λόγος σου πάρα πολύ ο πικρός». «Και οι Φαίακες, μακρύκουπο στη θάλασσα ακουμένο απ την ορμή του λιθαριού σκύβουν στη γη που εκείνος γοργά από όλα επέταξεν επάνω τα σημάδια.» (θ, , Μτφρ. Αριστ. Καμπάνης) Η επιπόθηση της Ιθάκης θα γίνει «στήκετε ουν». «Μη ταρασσέσθω υμών η καρδία». «Πιστεύετε». Ο Κερκυραίος Δημόδοκος με την κιθάρα του θα εγγράψει από τα Ομηρικά χρόνια το φιλόμουσο πνεύμα των Φαιάκων. Και δεν είναι δυνατόν παρά να ήθελε να γελάσει ο Όμηρος με τον ευτελισμό της διήγησης του έρωτα του Άρη και της Αφροδίτης. Πρώτες σελίδες των σατυρικών που θα φτάσουν στα ρωμαϊκά παλάτια των Μπόρτζια (Βοργίες). «Μη αισχυνθείς». Είναι καγχασμός για «αισχύνες». Κάποιες πρώτες κυρίες στη Θεσσαλονίκη, στην Αντιόχεια, θα στραφούν στο Γιαχβέ των Συναγωγών. 9. Βαθιά συμβολικοί οι στίχοι της ραψωδίας ι, ( ) στην αφήγηση για τον Κύκλωπα. Η ιστορία του «ου τις» του «κανένα». Μόνος τρόπος διάσωσης να κρυφτούν στο Αρνί. Ο γίγαντας 18

19 Πολύφημος μιλάει στο κριάρι του. Η σπηλιά του γίγαντα φραγμένη. Ο οργουελικός αδελφός, έχει κλείσει εξόδους. Η γη στενάζει. Πενθεί. Η εκκλησία αποδεκατίζεται. Τα μηνύματα από το χώρο της βίας εφιαλτικά. Μόνη διέξοδος ο Αμνός. «Μα να θρηνούν δεν άφηνα κι έγνεφα με τα φρύδια, προστάζοντας τους γρήγορα να μπάσουν στο καράβι πολλά κριάρια αφρόμαλλα και στ ανοιχτά να βγούμε.» 10. Ο χαμός των καραβιών στη χώρα των Λαιστρυγόνων.(κ, Σιδέρης) Το καράβι που έμεινε έξω από το «ξακουστό λιμάνι, που τριγύρω το κλειούσαν βράχοι απότομοι και από τα δυο τα μέρη κι έβγαιναν πεταχτές, αγνάντια η μια στην άλλη» και «τ άλλα χαθήκαν όλα» Ένα λοιπόν καράβι. Μόνο. Από τα τόσα πλεούμενα που γιόμιζαν τις θάλασσες κινώντας για τον πόλεμο με τους Τρωαδίτες. Και δεν μένει άλλη διέξοδος: «τράβηξα τότε απ το μηρί το κοφτερό μαχαίρι κι έκοψα τα πρυμόσχοινα του μαύρου καραβιού μου. Και πάλι, τ άλλα χαθήκαν όλα». «Αναλύσαι και είναι». Και δι ουδενός άλλου η σωτηρία. Αν ο Αντιφάτης βγαίνει από το αντί-φημί, τότε η χώρα του δίνει μια αντιφατική εικόνα. Δεν είναι το «ορθοχτισμένο κάστρο». Ούτε η γη όπου σαν έρχεται ο βοσκός τα γίδια να μαντρίσει βοσκό που βγαίνει χαιρετά και τ απαντά και κείνος. Είναι μια γη που οι κάτοικοί της θ αφανίσουν τους συντρόφους του Οδυσσέα. «Σαν ψάρια τους καμάκιαζαν, φρικτό φαϊ να φάνε». Το «πάντες εξέκλιναν» ταιριάζει στην αποστατημένη γενιά των Λαιστρυγόνων. Ο Οδυσσέας ανέβηκε και στάθηκε «σε μια ψηλή ραχούλα». Μόνο από κει θα δεις. Θα εννοήσεις. Η ψηλή ραχούλα που μένει για μια σωστή θεώρηση της χώρας της γης των Λαιστρυγόνων. Ο Γολγοθάς. «Σ ένα λόφο ψηλά». 19

20 11. Η Κίρκη (κ, ) δίνεται από τον Όμηρο σε μια σειρά από μοναδικές εικόνες. Ίσως τις πιο ζωηρές της Οδύσσειας. «Μες στο λαγκάδι βρήκανε της Κίρκης το παλάτι, σε μια κορφούλ αγναντερή, με μάρμαρο χτισμένο». Σε τόπους παραπλάνησης πάντα καταφύγιο και λύση ένας λόφος. Πάντα ένα μαρμάρινο παλάτι. Αλλά δεν είναι Σταυρός. «Λιοντάρια λαγκαδόθρεφτα και λύκους είχε γύρω, που με βοτάνια μαγικά τα χε όλα μερωμένα». Μα που είναι πάντα λιοντάρια και λύκοι. Και η Κίρκη, συνετή «στον αργαλειό της φαίνει». Αλλά «και τραγουδάει γλυκόλαλα και αντηχάει το σπίτι».και βέβαια «εκείνη αμέσως βγήκε κι άνοιξε τις λαμπερές τις πόρτες, και τους καλούσε, κι έτρεξαν ανύποπτοι όλοι οι άλλοι κι απόμεινε ο Ευρύλοχος σα να νιωσε παγίδα». Και βέβαια η Κίρκη «Σα μπήκαν μέσα, σε θρονιά τους έβαλε να κάτσουν, κι έπειτα ανάμειξε τυρί, μέλι ξανθό κι αλεύρι κι ένα κρασί πραμνιώτικο». Ο σκοπός πέτυχε: «μ ένα ραβδί τους χτύπησε και μες τη χοιρομάντρα τους έκλεισε εκεί θρηνούσαν μαντριστοί, κι έβαλε η Κίρκη εμπρός τους να φαν περναροβέλανα κι ακράνια και βελάνια όσα τα χαμοκύλιστα γουρούνια τρώνε πάντα». Χαρακτηριστικό το βοτάνι που ο Φτεροφόρος θα δώσει στον Οδυσσέα: «Μαύρη είχε ρίζα και λευκό σα γάλα τ άνθος του είναι». Η ρίζα πάντα μαύρη. «Φλόμο το λεν» Μόνο που το άνθος απατηλό είναι λευκό σα γάλα. Η αμαρτία σε μια από τις δυνατές απεικονίσεις της.η συγκλονιστική αλλαγή. Που μεταμορφώνει. «Κι έγιναν άνθρωποι ξανά, πιο νιοί και πιο λεβέντες κι ό,τι ήταν πρωτύτερα πιο αμορφοκαμωμένοι.» Το θαύμα ολοκληρώνεται: «Κι αμέσως με γνωρίσανε και μου σφιγγαν τα χέρια 20

21 κι έκλαιγαν μ αναφιλητά, που αχούσε το παλάτι όλο τριγύρω». Μια ακόμα τραγική περιπέτεια. Μια ακόμα σελίδα από την παραφροσύνη της ανυπακοής. Είναι γήινη; Είναι η Ημέρα; Είναι το τέρμα μιας πορείας «επ ελπίδι ζωής αιωνίου;» «Και κίνησα για το γιαλό και το γοργό καράβι και βρήκα εκεί τους ποθητούς συντρόφους στ ακρογιάλι, που χυναν δάκρυα φλογερά πικρά θρηνολογούσαν. Κι όπως μοσχάρια μαντριστά τριγύρω στις γελάδες, όταν γυρίσουν στο παχνί χορτάτες πια γρασίδι, πηδούν μπροστά τους σωρευτά κι οι μάντρες δεν αντέχουν να τα κρατήσουν, μον χιμούν με μουγκρητά στις μάνες, έτσι κι αυτοί χυθήκανε με κλάματα σα μ είδαν και στην καρδιά τους φάνηκε σαν νά τανε να πήγαν στην ποθητή πατρίδα, το βραχωμένο Θιάκι». Κι ο λόγος συγκινητικός κι άγιος. «Έτσι χαρήκαμε, αρχηγέ, κι εσένα που ρθες πίσω, στο Θιάκι, σα να φτάναμε, στην ποθητή πατρίδα». «Επιποθών ιδείν υμάς». «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Και μετά την Κίρκη; Τα «γουρούνια», «στο παλάτι τους έλουσε, τους άλειψε με μυρωδάτο λάδι, και με σγουρές τους έντυσε χλαμύδες και χιτώνες και μια χαρά τους βρήκαμε να τρώνε στο παλάτι». Το παλάτι της Κίρκης δε μικραίνει τη νοσταλγία, «βάλε πια στο νου και τη γλυκιά πατρίδα».δεν έχουμε πόλη διαμένουσαν Όμως το «τέλος του ταξιδιού», για το Θιάκι πρέπει ο άνθρωπος να κάνει «ταξίδι, στον Άδη». 12. Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπέτειες εκείνη των Σειρήνων (μ, ). Είναι τούτη τη φορά η νηνεμία που φέρνει τη συμφορά: «Έκοψε αυτός ο άνεμος κι ασάλευτη γαλήνη απλώθηκε στα κύματα». Το αιώνιο τραγούδι του πνευματικού θανάτου, θ ακουστεί στο διάβα, όταν «τρεχάτο το καλόφκιαστο καράβι στων Σειρήνων έφτασε τότε στο νησί, με τα φτερά του ανέμου» 21

22 κι εκείνες «άρχισαν το γλυκόφωνο τραγούδι τους να λένε. «Έλα Δυσσέα ξακουστέ, των Αχαιών καμάρι. Κι άραξε το καράβι σου, ν ακούσεις τη λαλιά μας. Γιατί κανείς δεν πέρασε κοντά μας με καράβι δίχως τη μελιστάλαχτη ν ακούσει τη φωνή μας» Ο Οδυσσέας. Το ξύλινο κατάρτι. Δεμένος «κι έλεγα στους ναύτες να με λύσουν, γνέφοντας με τα μάτια μου». Το ξύλο του «συνεσταύρωμαι». Η τάση για το τραγούδι του ολέθρου. Η ροπή. Η δύναμη. «Τις ρύσεταί μοι». Μακάρια η Εκκλησιά που διαθέτει Άγιο Πνεύμα στα ανθρώπινα αναστήματα του Περιμήδη και του «λεβέντη» Ευρύλοχου που δεν υπέκυψαν στου Οδυσσέα τη σάρκινη «επιθυμία». Μιλούν για δεσμά. Σχοινιά. Αυστηρότητα. Σελίδες σκοταδιού. Μα «αφού περάσαμε και μήτε το τραγούδι Μήτε η φωνή ακουγότανε καθόλου των Σειρήνων» τότε μόνο «απ τα δεσμά μου μ έλυσαν οι ποθητοί συντρόφοι». Ζητούνται στις μέρες «ποθητοί» που θα δώσουν με δάκρυα το «μείνατε εν Εμοί». 13. Πώς να κλείσει η περιπέτεια του ανθρώπου μέχρι την ατομική σωτηρία στο νησί των Φαιάκων, πριν οι στίχοι δώσουν το στίγμα μιας ακόμα συφοράς. Όταν απερίσκεπτος ο άνθρωπος θα πειράζει τα όσα ανήκουν στον Ήλιο! (μ, ). Δραματικός διάλογος. Μάταιη συνετή προτροπή. «Την εκκλησία των αγίων». Σαν διωγμός. Σαν Αλέξανδρος ο Χαλκέας. Σαν κάποιους που αγάπησαν τη Θεσσαλονίκη. -«ν αποφύγω το νησί» -«που να ξεφύγουμε τη μαύρη μας την ώρα, αν ίσως έτσι ξαφνικά λακώσει ανεμοζάλη απ τη Νοτιά ή το Ζέφυρο, το λυσσασμένο αγέρι, που τα καράβια αυτοί βουλιούν» -«Με βιάζετε έτσι, Ευρύλοχε Μον έλα τώρα αμώστε μου τον πιο μεγάλο όρκο κοπάδι αν ίσως λάχουμε, κανείς δε θα σκοτώσει, 22

23 απ ασυλλογιά τυφλή» Κι ήταν ακριβώς τότε που: «ο Ευρύλοχος τυφλά δασκάλεψε τους άλλους». Κι όπως πάντα την παράβαση «όλοι παινέψαν», κι «αρπάξανε» τα «τεκνία» του Σταυρικού «ηγόρασεν». Ο Ύπνος κακός σύμβουλος. «Αγρυπνείτε». Κι ο Οδυσσέας θα θρηνήσει: «Για συμφορά μου στο βαθύ με ρίξατε τον ύπνο» Και ήταν αργά γιατί «άφοβη σκέφθηκαν δουλειά να κάμουνε οι συντρόφοι».ανόητοι Γαλάτες. Διχαστικοί Κορίνθιοι. Τραγικέ Βαριησού. Μη τεκνία μου. Μη! «γιατί ήρθε αυτός ο Ζέφυρος, φρικτά λυσσομανώντας, κι έσπασε η μπόρα και τα δυο του καραβιού τα ξάρτια κι έπεσε πίσω. Τ άρμενα χαθήκαν στ αμπάρι. και το κατάρτι χτύπησε στου καραβιού την πρύμη, του κυβερνήτη την κορφή, και του καμε όλα λιώμα». Το πλοίο «ξυλάρμενο παράδερνε στ αφροντυμένο κύμα». Αλλά η Καλυψώ δεν έχει τη λύση. Η ανθρώπινη τραγωδία θα γίνει διατάγματα του Μεδιολάνου. Του Θεοδόσιου. Στην Ιθάκη, μόνος. Καθώς ένας- ένας μόνος αποκοπήκαμε από τις πηγές των ζώντων υδάτων. Ο λυγμός του Ωσηέ, ποτέ περισσότερο επίκαιρος: «Έλθετε και ας επιστρέψωμεν εις τον Κύριον». Έλθετε. Μείνατε. Μάθατε. Υπάγετε. Φύγαμε από Εκείνον: Τροία. Οδεύουμε χωρίς Εκείνον: Οδύσσεια. «Επ ελπίδι ζωής αιωνίου». Ιθάκη. 23

24 Ιθάκη 1.Κρατάμε άσβηστη, αθόλωτη, ακέραια την Ιθάκη μαζί μας. Σέρνουμε -πορευόμενοι- τη νοσταλγία της, καθώς τη σκιά μας. Ο μετεδεμικός«πολύπραγος» Οδυσσέας «πλανήθηκε» (Οδύσσεια α, 1-10, μτφρ. Αργ. Εφταλιώτη ). «Πολλά στα πέλαα βρήκε πάθια για μια ζωή παλεύοντας και γυρισμό συντρόφων. Μα πάλαι δεν τους γλίτωσε τι από τη δική τους χάθηκαν οι κούφιοι αμυαλωσύνη του Ήλιου του Υπερίονα σαν έφαγαν τα βόδια κι αυτός τους πήρε τη γλυκιά του γυρισμού τους μέρα». 2. Οι Φαίακες ετοιμάζουν καράβι που «έτσι κι η πλώρη ανέβαινε του ψήλου κι από πίσω του πολυτάραχου γιαλού το κύμα αφρομανούσε. Κι έτρεχε εκείνο μια χαρά, που μήτε κιρκινέζι, το πιο γοργό πετάμενο θα μπόρειε να το φτάσει φέρνοντας άντρα με θεούς παρόμοιο στη σοφία που αναρίθμητα άλλοτες δεινά κι αν έπαθε η ψυχή του τώρα κοιμόταν ήσυχα, τα πάθια του ξεχνώντας» (Αργ. Εφταλιώτης). Κι έσουρε ο Ιακώβ ήρεμος στην Αίγυπτο τα πόδια του πάνω στο ξυλοκρέβατό του και «προσετέθη» στους πατέρες του. Η ποθητή Ιθάκη, δε σβήνει από τη μνήμη όσα «κι αν έπαθε η ψυχή του» (αν. ν ). Και πριν πιάσει ο Οδυσσέας το «λιμάνι» που «δυο κάβοι» και που «συγκλίνουν κι όξω κρατούν τα κύματα που οι τρικυμίες σηκώνουν.. καράβια δίχως δεσίματα άμα μπουν και βρούνε αραξοβόλι». Καθαρά, τα Ματωμένα Χέρια! Υποδοχή της Νύμφης. «Κροντήρια και διπλόχερες λαγήνες εκεί βρίσκεις που τα μελίσσια μέσα τους πηγαίνουν και φωλιάζουν» Και η Πατμιακή εικόνα: «μια θύρα που ανθρώποι δεν περνάνε, μόνε είναι των αθάνατων η θύρα εκείνη δρόμος». 24

25 Και Δρόμος. Και θύρα. «Ανεωγμένη» κατά την Ιωαννική γραφίδα(απ.4/1). Κάποιοι πήγαν στην Ιθάκη νωρίτερα. Είναι εκεί ο Εύμαιος που διαβεβαιώνει πως «κι από ψωμί κι από κρασί η καρδιά σου σα χορτάσει». Πνευματικό, αιώνιο Δείπνο. Και ο Εύμαιος χαρακτηριστικά θα πει για τη γήινη πορεία του εξόριστου στην πατρίδα του, ανθρώπου «δίχως πόρεψη μερόνυχτα σε χώρες μέσα αλλόγλωσσων ανθρώπων και λημέρια». 3. Χαρακτηριστικά τα λόγια του Τηλέμαχου στη δραματική συνάντηση με τον Οδυσσέα και την αναγνώρισή τους: «εμέ μοναχοπαίδι με είχε και στο παλάτι μ άφησε, και δε με καλοχάρη». Σε καθαρή έκφραση του «ιδού ήκω». Κάποιες εικόνες δίνουν Αποκαλυπτικό χαρακτήρα: «και φόρεμα σαν τού βαλε καθάριο και χιτώνα του λάμπρυνε όλο το κορμί και τον ανθό της νιότης». Στην προεδεμική θεώρηση. «Της νιότης» πριν από το ιστορικό μας λάθος. Σαν σε παρένθεση από τη Ραψωδία ( ), η ειλικρινής ερμηνεία των πολέμων στην τραγική γη, έξω από στοχασμούς, «βαθιές» ερμηνείες, ιστορικές φιλοσοφικές αναλύσεις, καθώς του Κλαούζεβιτς: «τη λύσσα της κοιλιάς δε δύνασαι να κρύψεις, που η έρμη αρίθμητα δεινά στον κόσμο πάντα φέρνει. Για κείνην αρματώνονται καλόζυγα καράβια, που σκίζουνε τα πέλαγα και τους οχτρούς χτυπάνε». Μια ωμή θεώρηση που ταυτίζεται με εκείνη του Θουκυδίδη και ξεσκεπάζει στους αιώνες της ανθρώπινης αποστασίας την αλυσίδα των κάθε φορά γκεμπελικών αθλιοτήτων. Το πλανεμένο «εγώ». Το βιός, λοιπόν και η αλαζονεία του Η ομολογία του Οδυσσέα, ειλικρινής εκ βαθέων. Ωμή. «Τι αλλάζει των θνητών ο νους κι αυτός κατά τη μέρα, που τους χαρίζει των θεών κι ανθρώπων ο πατέρας. Θα χα κι εγώ καλοτυχιές και πλούτια μες στον κόσμο, μα μύριες έπραξα ανομιές με της αντρειάς την τόλμη;» Κι ακόμα, θα μέναμε στη σκλαβιά των μνηστήρων και το «παλάτι» 25

26 θα μας ήταν για πάντα όνειρο κι επιπόθηση, «αν δίχως αίμα σου λέω πως δε θα χωριστούν». Ας προσεχθεί πως ο «πατέρας» (Πατέρας) είναι πατέρας και των θεών. Ο Σωκράτης δεν είναι ο πρώτος που εισάγει στον ανθρώπινο στοχασμό καινά δαιμόνια. «Πλοία σπεύδοντα» των ανθρώπων οι αγώνες. Η ποθητή Ιθάκη «ο λιμένας αυτών». Άλλωστε: «στενή η οδός». «αργούμε στο τέρμα να φτάσουμε εμείς των αγώνων όλων, κι αμέτρητος μόχτος ακόμα κατόπι απομένει πολύς και δύσκολος, που όλον εγώ να τελειώσω είναι ανάγκη. (Μτφρ. Νικ. Ποριώτης) Το «εγώ», ας γίνει «Εγώ». «Δι Εμού». «Εν εμοί». 4. Όλες οι θάλασσες φέρνουν στην Ιθάκη. Όλοι οι άνεμοι φουσκώνουν τα πανιά της πανώριας ελπίδας, με το όνειρο της ποθητής επουράνιας πατρίδας. Είναι τούτη η Ιθάκη που «ξυπνάει τον αδούλη να ξεσηκωθεί να δουλέψει». (Ησίοδος: «Έργα και Ημέραι» «Η ξεσυνέριση κι η ζήλια». Σίμος Μενάρδος). Στις άκριες της γης οι μανάδες στη διάρκεια «της Νυχτός της σκοτεινής εκεί τα σπίτια στέκουν» (ανωτ. Ησίοδος),για να νανουρίσουν τα γαλατότροφα νήπια με τη νοσταλγία της επιστροφής. Οι νιοι τραγουδάνε την πανώρια Ελπίδα: «Ρίξτε χαράς τρανή κραυγή! του αφέντη μας το σπιτικό έχει ξεφύγει απ το κακό κι απ το χαμό του πλούτου κι απ το φθαρμό του βιου του, κι απ των φονιάδων την πληγή. Κι απ την κακομοιριά θα βγει» ( Αισχύλος: Χοηφόροι, Μτφρ. Απ. Μελαχρινός) Κι ο άνθρωπος κλείνει τα μάτια του, στην αγωνία πως κάποιος που «κοιμίζει τα μάτια όσων θελήσει, και πάλι κι αυτούς που κοιμούνται ξυπνάει» (Οδύσσεια, ω, 1-98, Μτφρ. Ν. Ποριώτης). Φανέρωση; Αντιγραφή; Συναπεικόνιση και διάδοχη διατύπωση; Ο Λουκάς και η παραβολή στην τριπλή ενότητά της του Ασώτου: «Μα έλα, ως σου πω και 26

27 τα δέντρα, εδώ μες στον καλόφρακτο κήπο, αυτά που μού δωκες όταν εγώ μουν παιδί και ρωτούσα ένα ένα μέσα στον κήπο ακολουθώντας σε, κι ανάμεσά τους βαδίζαμε. όλα μου τα πες, ένα ένα και με τ όνομά τους, και δεκατρείς αχλαδιές τότε μου δωκες και μηλιές δέκα συκιές σαράντα, κι αράδες πενήντα μου μέτρησες έτσι κλήματα για να μου δώσεις, που όλα ήταν για τρύγημα ωραία. κι είναι λογιών των λογιών τα σταφύλια που βγάζουν εκείνα, όταν του Διός οι καιροί βοηθοί από ψηλά τα μεστώνουν. Είπε, και του άλλου λυθήκαν τα γόνατα κι η έρμη η καρδιά του, που ατράνταχτα είδε σημάδια να του φανερώνει ο Οδυσσέας. Κι έριξε γύρω τα χέρια στον ακριβογιό του. και τούτος τον άρπαξε ο θεϊκός και πολύπαθος, ψυχοσβυσμένο». Ο πατέρας, ο Οδυσσέας, αλλά και «θεϊκός». Και πάντα ο Όμηρος θα πει για τη Δήμητρα: «ανάστημα με μιας αλλάζει κι όψη, τα γηρατειά πετά και ζώνεται τρανή ομορφιά και νιότη». Πρόκειται για «Γιομ Γιαχβέ». Είναι η Ημέρα του Κυρίου. Ο θρήνος «πού καμνε στενάζαν οι γυναίκες» της Ανδρομάχης, της Εκάβης θα σταματήσει» ( Ομήρου Ιλιάδα, Ω, Μτφρ. Ιακώβου Πολυλά). «εγώ όμως θα τα πιω τα πιο πολλά φαρμάκια, τι ξεψυχώντας, άντρα μου, δε μ άπλωσες τα χέρια». Και η Εκάβη, η μάνα μέσα από το χρόνο των «σκότιων δρόμων», θα πάψει επιτέλους να θρηνεί, καθώς «δεύτερη τα μοιρολόγια στήνει»: «Έχτορα, επί των σπλάχνων μου το λατρευτό βλαστάρι». ( Ιλιάδα, αν. Μτφρ. Αλέξανδρος Πάλλης). Η νύχτα «παρήλθεν». Οι ακτές της Ιθάκης ξεθωρίζουν. Νέοι ουρανοί που μέσα σ αυτούς ο Θεός έβαλε μια νέα γη. Την ποθητή Ιθάκη τόσο ξένη από το λόγο του Αγαμέμνονα στο Μενέλαο για τον Άδραστο που πεσμένος στο χώμα γυρεύει έλεος: «κι οι Τρωαδίτες όλοι να χουν φθορά κι αφανισμό και μνήμα να μη βρίσκουνε» ( Ομήρου Ιλιάδα, Ζ, Μτφρ. Γεράσιμος Μαρκοράς). Στην Ιθάκη μας θα βασιλεύει Εκείνος. Και είναι Εκείνος, εκεί, η Αγάπη. 27

28 28

29 II Η τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλή αποτελεί έργο αντιπροσωπευτικό της χρυσής εποχής του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, όταν στην ακμάζουσα αθηναϊκή δημοκρατία του 5 ου αι. γεννήθηκε η τελειότερη μορφή ποίησης, η δραματική ποίηση, συνδυασμός έπους και λυρικής ποίησης, που αντλεί τα θέματά της κυρίως από τους μυθικούς κύκλους. Οι τραγικοί ποιητές, με έναν πρωτότυπο και υψηλής πνευματικότητας και ευφυΐας τρόπο, χειρίζονται τις διάφορες εκδοχές του μύθου, ώστε να εξυπηρετηθεί η εκάστοτε οικονομία του έργου και να περάσουν στο κοινό μηνύματα επίκαιρα για την εποχή τους και συγχρόνως διαχρονικά. Ο Σοφοκλής ιδιαίτερα, παρουσιάζει τους ήρωές του ιδανικούς, «οίους δει είναι», οι οποίοι εμπνέονται από ανώτερα ιδανικά, στα οποία είναι αφοσιωμένοι και όταν ακόμα πρέπει να έρθουν σε σύγκρουση με δυνάμεις ανώτερες κι όταν ακόμα τον δύσκολο δρόμο τους πρέπει να τον βαδίσουν μόνοι, εντελώς μόνοι, εγκαταλελειμμένοι ακόμα και από τα πιο αγαπητά τους πρόσωπα, όπως για την Αντιγόνη είναι η Ισμήνη. 29

30 30

31 «Ος εν ταις παρωχημέναις γενεαίς είασεν πάντα τα έθνη πορεύεσθαι ταις οδοίς αυτών καίτοι ουκ αμάρτυρον Αυτόν αφήκεν» (Πράξεις 14/ 16 17) Η Αντιγόνη σαν Υποτύπωση της Εκκλησίας

32

33 «Εν Αυτώ γαρ ζώμεν και κινούμεθα και εσμέν, ως και τινες των καθ υμάς ποιητών ειρήκασιν τού γαρ και γένος εσμέν» (Πράξεις 17/ 28-Άρατος PHAENOMENA 5) «διότι το γνωστόν του Θεού φανερόν εστιν εν αυτοίς» (Ρωμ. 1/ 19) Σοφοκλέους: Αντιγόνη Η πλοκή «Η Ελλάς αείποτε μέν, μάλιστα δ εν τη νηπιακή ηλικία εν η των λαών η πλαστική δύναμις είναι ακμαιοτάτη, παρήγαγε πλουσιωτάτην και καλλίστην μυθικήν ύλην» (Γεωργίου Μιστριώτου: Αντιγόνη, Έκδοσις τρίτη- Αθήνα 1914, «Π.Δ.» Σακελλαρίου, σ. 23). Υποστηρίζουμε ότι μόνο ο λαός Ισραήλ είχε την από Θεού ευλογία να έχει γραπτή την κοσμογονία. Οι λοιποί λαοί, και ο Ελληνικός, είχαν τις Γραφικές αλήθειες σε μύθους. Και ειδικά «Ο μύθος είναι πρωτότοκος της καλλιτέχνου Ελλάδος γόνος, προς ον ουδενός άλλου λαού όμοιον προϊόν δύναται να παραβληθή» (Μιστριώτης, Αντιγόνη, σ. 23). Ο Ελληνικός μύθος, όχι τυχαία ή συμπτωματικά για μας- πήρε τις ιδέες για να τις μετατρέψει με τον Όμηρο σε καταγραφή του ανθρώπινου βίου, με τον Φειδία σε αναγωγές προτύπων προεδεμικής ωραιότητας και με τον Πλάτωνα σε ανάλυση του στοχασμού, στα υψηλότερα, παγκόσμια, επίπεδα, όταν «εν τη σοφία του Θεού ουκ έγνω ο κόσμος δια της σοφίας τον Θεόν» γράφει ο Παύλος και ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία» του βλέπει Εκείνον, και συμπληρώνει ο Ταρσέας: «δια της μωρίας του κηρύγματος σώσαι» (Κορινθίους Α 1:20-21). Ο λαός Ισραήλ έχει το προνόμιο να έχει στη διάθεσή του την Κοσμογονία -τουλάχιστον- γραπτή. Οι υπόλοιποι, σαν μεταβαβελικές εθνικές ενότητες, προφορική. Η Ιωνική Μούσα θα 33

34 αγκαλιάσει την περιπέτεια της Τρωάδας και η Αθηναϊκή Τραγωδία την Αργοναυτική πορεία και τον Θηβαϊκό «κύκλο». Οι Αθηναίοι Τραγικοί θα αποφύγουν τις επικές περιγραφές και, αν και όχι σε αποκλειστικούς τύπους λυρικής ποίησης, θα διεισδύσουν στην ανθρώπινη μετεδεμική ιστορική «μοίρα». Είναι εδώ που το Δράμα όχι μόνο δεν αντιστρατεύεται το έπος, αλλά κινούνται και σε παράλληλους ενός, χωρίς προηγούμενο, στοχασμού. Νεότεροι-Ευρωπαίοι βασικά-τραγικοί Ποιητές βλέπουν την ανθρώπινη περιπέτεια σαν αποτέλεσμα. Οι Έλληνες τραγικοί ερευνούν τα αίτια. Αν η προς Ρωμαίους γραφόταν σε στίχουςόποιου μέτρου- θα είχαμε καταγεγραμμένο το πανανθρώπινο δράμα, αλλά τούτη τη φορά να κλείνει όχι με τους οδυρμούς του Χορού, αλλά με το θρίαμβο της Σταυρικής Δικαίωσης. Άλλωστε η περιπλάνηση του Οιδίποδα στις άνυδρες Φωκικές ώρες, είναι η υποτύπωση του Κάϊν που φεύγει. Για να πλανιέται πάντα χωρίς να θέλει να βρει σωτηριακές διεξόδους. Στη διάσταση πάντα του «ουκ ηθελήσατε». Με την Ιοκάστη αυτοκτονεί η εξάρτηση από την «Ζώσα» Αλήθεια. Και ο εδεμικός ήρωας αποκοπτόμενος από τις Πηγές, αυτοκτονεί. Στα Ανάκτορα των Λαβδακιδών συγκρούονται η Αμαρτία και η Αγάπη. Ο Κρέων-ένας ξένος στο Θρόνο- εκπροσωπεί τον παγωμένο «κόσμο». Η καρδιά της Αντιγόνης την Εκκλησία που τώρα και 2000 χρόνια ανηφορίζει τους δρόμους μιας πνευματικής πορείας και παράλληλα «ηρωικού σθένους» (Αντιγόνη. σελ.27). Μια-και αξίζει να ερευνηθεί σε βάθος με πνευματικό στοχασμόδιαφοροποίηση της Εκκλησίας καταγράφεται από τον Σοφοκλή. Αντιγόνη και Ισμήνη. Η δεύτερη, αντιλαμβάνεται, συμπάσχει, αναγνωρίζει την υπεροχή της απόφασης το πτώμα του Πολυνείκη να μη μείνει άταφο. Την απόφαση του Κρέοντα, ο Αισχύλος την αποδίδει στους «πρόβουλους» των Θηβών. Η Ισμήνη χωρίς να συντάσσεται με τη φοβερή και «ανίερη» απόφαση του τύραννου Κρέοντα, δεν έχει εσωτερικά περιθώρια «αντίστασης». Είναι Εκκλησία; Η Κεφαλή της Εκκλησίας γνωρίζει. Η Αντιγόνη αναλαμβάνει μόνη. Ηρωισμός που λείπει από την Ισμήνη; Απλά, διάφορη αίσθηση καθήκοντος. Χρέους. Τιμής. Ο στρατός των Αργείων πάντα θα απειλεί. Πάντοτε «το σκήπτρον του Λαΐου» θα εμπνέει άλλωστε, ποτέ του Κρέοντα ο νους δεν φτάνει να πιστέψει στο «τόλμημα» της Αντιγόνης και θα 34

35 αποτελέσει τη μεγάλη «έκπληξη» των Θηβαίων γερόντων. Το «δεν έχω περί πολλού την ψυχήν μου» «όσον» της Παυλικής γραφίδας πάντα θα οδηγεί στο «παρ ολίγον» της κοσμικής εξουσίας. Για την Αντιγόνη, σε αντίθεση με τον χορό των γερόντων που αντιλαμβάνεται το μεγαλείο του χρέους και φοβάται τις εντολές του τυράννου, παίρνει μια θέση «αγανάκτησης». Οι Θεοί και το καθήκον την κινούν προς το δίκαιο των θεών. Ο Κρέων ανακρίνει. Η Αντιγόνη δεν αρνείται ότι γνώριζε την εντολή. Φαίνεται σαν να γνώριζε τον Παυλικό Ύμνο της Αγάπης. Άτρομη, ομολογεί. Η Αγάπη πέραν βάλλει τον φόβο. Ο δρόμος του Πνευματικού Χρέους οδηγεί την «βασιλόπαιδα» σε καταδίκη. Η Ισμήνη κινείται στο χώρο της γήινης διανοίας. Η Αντιγόνη, στο πεντάγραμμο της θριαμβικής ωδής του «τετέλεσται». Η Ισμήνη μετανοεί όχι για τις θέσεις της. Απλά, θέλει να συμπορευθεί στο μαρτύριο της Αντιγόνης. Πάντα οι ήρωες εμπνέουν. Στο διάλογο ανάμεσα στον Αίμονα και τον Τύραννο, ο πατέρας διατάζει. Ο νέος αγαπάει την Αντιγόνη. Δίνεται μια αφορμή εις τον Δημοκράτη ποιητή να διακηρύττει σ όλους τους χρόνους και τους τόπους που ακούεται ο ύμνος της ελευθερίας, ότι δεν υπάρχει καμία πουθενά πόλη που να ανήκει εξουσιαστικά σ έναν «άνδρα». Η διαιώνια φωνή του Πέτρου «ει δίκαιον εστίν ενώπιον Θεού υμών ακούειν μάλλον ή του Θεού». Το Κολοσσαίο, οι αρένες των Μεδιολάνων, της Σμύρνης, δίνουν τόσο παλιά το στίγμα τους. Η μαρτυρία του Σοφοκλή κινείται εκτός χρόνου. Ορθά παρατηρείται, πως ο έρωτας του Αίμονα για την Αντιγόνη, θα ξεσηκώνει την οργή της εξουσίας. Η εξουσία χαράζει δρόμους. Η Εκκλησία κινείται στην άγια υπέρβαση. Η Αντιγόνη αγαπάει τον Αίμονα. Και είναι τέλεια αφοσιωμένη στην αγάπη του. Όταν τούτος ο έρως συγκρούεται με το «ιερόν» καθήκον. Η Εκκλησία κινείται στους υψηλούς τόπους του «ου το Εμόν αλλά το Σόν» Τα αισθήματα δεν περιφρονούνται, ξεριζώνονται. Έχουν τη θέση τους. Γιατί όχι, την ωραιότητά τους. Απλά, ιεραρχούνται. Και υποτάσσονται. Ο θάνατος της βασιλόπαιδος δεν καταλύει τα αισθήματα. Τα ανυψώνει. Για να ανεβεί η ηρωίδα ένα σκαλί πιο πάνω και να διακηρύξει πως το θάρρος και ο ηρωισμός δεν είναι προνόμιο μόνο των αντρών, αλλά και εκείνων των γυναικών που ανέβηκαν με τον Διδάσκαλο «διακονούσαι εκ των υπαρχόντων 35

36 αυτών». Το ομότεχνο του Ταρσέα ζεύγος θα βάλουν από κοινού τον τράχηλό τους κάτω από την απειλή του όχλου της Εφέσου. Για την υπόθεση του ευαγγελίου. Καθώς η Αντιγόνη ανεβαίνει βαθμίδα- βαθμίδα το «επαινετό τούτο ήθος» θα θυμηθούμε τον Γ. Μιστριώτη «αντί να μεμφώμεθα τον ποιητήν, ότι την γυναικείαν φύσιν ως σκληράν και ανδρικήν εικόνισε, πρέπει πολύ μάλλον να θαυμάζωμεν, ότι ταύτην νικηφόρως εις την υψίστην και ιερωτάτην βαθμίδα ανύψωσεν» (Αντιγόνη. σελ.39). Και αναπέμπεσαι στις ηρωίδες των πρώτων κεφαλαίων του Λουκά, αναθυμάσαι την Μαριάμ με τα τύμπανα και τον επικό στίχο του θριάμβου, αλλά και τους λόγους που και ξεθεμελιώνουν σκοτάδια και θεμελιώνουν στράτες πρωτόγνωρες: «ούκ ένι άρσεν και θήλυ». Και γιατί τάχα μόνο στο χώρο της ισότητας, ελευθερίας, δικαιωμάτων και όχι «δια πίστεως έλαβον γυναίκες εξ αναστάσεως τους νεκρούς αυτών». Όταν ο μύθος της Αντιγόνης γίνεται προτύπωση και δρόμος. «γυνή έχουσα αλάβαστρον». Και ορθά ερμηνεύεται ο θρήνος της παρθένου ότι «θρηνεί μεν, ότι θνήσκει άγαμος, δεν μετανοεί όμως» και «δεικνύει την θυσίαν, ην υπέστη, χάριν ευλαβούς καθήκοντος» (Αντιγόνη.σελ ). Η αυτοκτονία στους αρχαίους Έλληνες και αργότερα στους Ρωμαίους, θεωρείται σαν αναφαίρετο προσωπικό δικαίωμα, ως «καθήκον παντός ελευθέρου». Είναι προσωπική επιλογή ελεύθερα «όπως μη παρατείνει επονείδιστον βίον». Η Σωκρατική περίπτωση (βλ. Πλάτωνα «Φαίδων» 62 Β»), επιβεβαιώνει τις προχριστιανικές των ειδωλολατρών θεωρίες. Και βέβαια δεν θα συμφωνούσε κανένας Έλληνας με τον Γκαίτε, ούτε βέβαια με τον Λογγίνο ότι η Αντιγόνη υπερβαίνει τη γυναικεία φύση της. Απλά, δεν έχουν το μέτρο της Παυλικής απειλής «όπως εάν τινάς εύρη της οδού ταύτης, άνδρας τε και γυναίκας δεδεμένους αγάγη» (Πράξ. 9:2). Πρέπει να υπάρχει-όχι πρόβλημα-αλλά μία κάποια διαφοροποίηση στη σκέψη του τραγωδού ως προς το φυσικό-εμείς θα το αποκαλούμε ευθέως- πνευματικό δίκαιο και το θετό δίκαιο. Η Αντιγόνη τάσσεται υπέρ του πνευματικού δικαίου και καταβάλλει 36

37 το όποιο αντίτιμο. Ο τύραννος στηρίζεται στο ανθρώπινο δίκαιο. Δεν πρέπει να υπάρχει αντιπαράθεση. Το Δίκαιο του Θεού, γραμμένο τούτη τη φορά στις καρδιές των ανθρώπων σε σωτηριακές καταγραφές, κινεί την Αντιγόνη. Ο Σοφοκλής αποπειράται αν όχι να δικαιολογήσει τη σκληρότητα του Τυράννου, τουλάχιστον, θα λέγαμε, να την νομιμοποιήσει. Και είναι γνωστό ότι καθώς ο Πολυνείκης στρατεύει ενάντια στην ίδια του την πατρίδα, είναι προδότης. Και σαν ιερόσυλος δεν θάπτεται στην πατρίδα του αλλά εκτός των ορίων της πατρίδος. Παραμένει άταφος. Θα είναι πολύ αργότερα όταν τα πτώματα των ιερόσυλωνπροδοτών θάπτονται, αλλά όχι στα χώματα της πατρίδας τους «τα δε οστά φασίν κομισθήναι αυτού οι προσήκοντες οίκαδε κελεύσαντος εκείνου και τεθήναι κρύφα Αθηναίων εν τη Αττική ου γαρ εξήν θάπτειν ως επί προδοσία φεύγοντος» (Θουκ ). Και η Αντιγόνη «υπερβαίνει» την παράδοση ανεβάζοντας το ιερόν καθήκον σε νόμο Θεϊκής Αγάπης. Η τραγική βασιλόπαις έχει εγγραφές μαρτυρίας «... υμείς παραβαίνετε την εντολήν του Θεού διά την παράδοσιν υμών» και έτσι «ηκυρώσατε τον λόγον του Θεού». Πρόκειται περί «απάτης κατά την παράδοσιν των ανθρώπων». Ο Κρέων περιφρονεί. Πρόκειται για καρδιά που εννοεί να εκδικηθεί. Τα γεγονότα τον εξυπηρετούν να εκφρασθεί. Το «καρδίαν νέαν» της Δαυιδικής επιπόθησης αποτελεί καταγραφή ηθικής και πνευματικής αναγκαιότητας. Ουδέποτε ίσως η Σωτηριακή αναγκαιότης δεν εκφράζεται ζωηρότερα. Ορθά ο ποιητής βλέπει ύβριν εις την ανυποχώρητη στάση του άρχοντα. Δεν θα αργήσει να έρθει σε σύγκρουση με τον λαό της Θήβας, μία αναμενόμενη διάσταση που θα τον οδηγήσει να απορρίψει τη συμβουλή του Τειρεσία. Η εμμονή του να θανατωθεί η Αντιγόνη μπροστά στα μάτια του ερωτευμένου γιού του, δικαιώνουν τις Γραφικές αναπομπές στις έννοιες «σκληρός», «σκληρότης», «σκληροτράχηλοι», «μη σκληρύνητε τας καρδίας υμών» και «ίνα μη σκληρυνθεί τις εξ υμών...». Ο Κρέων θα δώσει δείγμα του «πεπωρωμένην έχετε την καρδίαν». Άλλωστε «επωρώθη τα νοήματα αυτών». Ο Σταυρός φαίνεται σαν πανανθρώπινη αναγκαιότης. Ο Γ. Μιστριώτης μελαγχολικά σημειώνει «ο Σοφόκλειος Κρέων ούτε κατά την αρετήν, ούτε κατά την κακίαν διαπρέπει, αλλ εγένετο δυστυχής δι αμαρτίαν». 37

38 (Αν.σελ. 43)Δεν θα μπορούσε κανείς να παραβλέψει πως ο ποιητής καθώς φωτίζει με άψογη τεχνική και μοναδική ψυχογραφική δύναμη τα αδύνατα σημεία του χαρακτήρα της Ισμήνης, έμμεσα τονίζει την υπεροχή της τραγικής αδελφής της. Μια δραματική πτυχή που διαχρονικά θα αισθητοποιεί τη διαφορά του «κόσμου» από την πνευματική πορεία της Εκκλησίας. «Και ο κόσμος Σε ουκ έγνω». Άλλωστε «ου το πνεύμα του κόσμου ελάβομεν». Αφού «το γεγενημένον εκ του Θεού νικά τον κόσμον». Η αντίθεση Χρυσοθέμιδας και Ηλέκτρας (βλ. Hasper.Αν. σελ. 44), δεν κινείται σε ηθικές αντιστοιχίες ανάμεσα σε Αντιγόνη και Ισμήνη, αφού η τελευταία, καθώς θέλει να πεθάνει μαζί με την αδελφή της, περνάει τα όρια της ταπεινής δειλίας στη γυναικεία έκφρασή της. Ο σεβασμός της Ισμήνης για το φυσικό δίκαιο δεν μικραίνει στα πνευματικά της μάτια το μεγαλείο της αδελφής της. Ο κόσμος μισεί την Eκκλησία. Αλλά και την θαυμάζει. Γι αυτό θέλει «αφανίσαι» αυτήν, χωρίς να ξέρει ότι ο ίδιος βρίσκεται «εγγύς αφανισμού».ο Αίμων πιέζεται υπό του αισθήματός του. Αλλά αποφεύγει να ζητήσει από τον πατέρα του την σωτηρία της Αντιγόνης. Η πολιτεία στο χορό των γερόντων δεν τον βοηθάει. Οι παραδόσεις στέκουν σαν πολεμικά ακατάβλητα τείχη. Τα ιερά ήθη τον ωθούν σε υποχώρηση. Οι νόμοι της πατρίδας τον συνθλίβουν. Δεν έχει διέξοδο. Φαίνεται μάλλον άδικα- πως ο Αριστοτέλης τον αποδοκιμάζει (Ποιητ. ΧΙΥ). Σαν τον Νικόδημο της Ιωαννικής γραφίδας κουβαλάει αδιέξοδα. Ο Ιουδαϊσμός δεν τον γεμίζει. Το λευιτικό τυπικό δεν τον εκφράζει. Η γνώση («συ ει ο διδάσκαλος του Ισραήλ») δεν του είναι βοηθός. Η συνειδησιακή του θρησκευτική ακεραιότητα δεν του αφήνει περιθώρια εφησυχασμού. Το Παυλικό αδιέξοδο κινείται και εδώ έντονα «εν καθαρά συνειδήσει». Η κοινωνική καταξίωση δεν προσφέρει εφόδια. Ο νυχτερινός επισκέπτης έχει διέξοδον τον Ιησού. Ο Αίμων, όχι. Και ακολουθεί η μοιραία τελική πράξη. «Εν τη τραγωδία λοιπόν ταύτη ο ευσεβής ποιητής το φυσικόν ή το θείον δίκαιον προς το θετόν συγκρούων διδάσκει τους Αθηναίους, ότι εκείνο είναι πολύ τούτου υπέρτερον» (Αν.σελ. 48). Αφού τελικά «ίστω Ζεύς ο πανθ ορών αεί (σελ.182). Ο Ευριπίδης θέλει τους «παλμούς της καρδιάς» να θριαμβεύουν. Είναι η εκδοχή υπεροχής των αισθημάτων. 38

39 Ο Μύθος Ο Λαβδακίδης Λάιος πληροφορείται από το χρηστήριο του Απόλλωνα πως ο ίδιος θα φονευθεί από τον γιό του «ατάρ πεπρωμένον εστίν». Μόλις γεννήθηκε το βρέφος το έδωκε σ έναν ποιμένα να το αφήσει να πεθάνει στον Κιθαιρώνα. Ο ποιμένας λυπήθηκε το βρέφος και το χάρισε σ έναν άλλο ποιμένα από την Κόρινθο. Κι αυτός με τη σειρά του στο άτεκνο ζεύγος των βασιλέων της Κορίνθου Πόλυβο και Μερόπη. Τούτη τη φορά το παιδί μεγαλώνοντας μαθαίνει, αλλά από το Μαντείο των Δελφών ότι θα αποκτήσει τέκνα με την μητέρα του και θα σκοτώσει τον πατέρα του. Ο Οιδίποδας αυτός είναι ο νέος- περιπλανιέται στους κάμπους της Φωκίδας όπου και σκοτώνει τον πατέρα του Λάϊο. Ο τραγικός δολοφόνος θα φθάσει στη Θήβα φοβισμένος για να απαντήσει στο θρυλικό αίνιγμα της Σφίγγας. Οι Θηβαίοι τον αμείβουν δίνοντάς του το βασιλικό «σκήπτρο» και τη χήρα Ιοκάστη, την γυναίκα του Λάϊου και μητέρα του. Ο Οιδίποδας με την Ιοκάστη αποκτά τέσσερα τέκνα. Τον Ετεοκλή και τον Πολυνείκη και δύο θυγατέρες, την Αντιγόνη και την Ισμήνη. Η Θήβα περνάει μια ευτυχισμένη εποχή με βασιλέα τον Οιδίποδα που πάει να πει πως είχε κάποια πληγή στα πόδια- μέχρις ότου πληροφορείται ότι είναι ο δολοφόνος του πατέρα του και η Ιοκάστη, μητέρα του. Ο ίδιος αυτοτυφλώνεται και η Ιοκάστη απαγχονίζεται. Αυτοκτονεί. Οι δυο γιοί πρέπει να δημιουργήσουν συνθήκες ώστε να ξεχαστεί, να «παραδώσωσιν εις λήθην το μίασμα» (Αν.σελ. 26) και θα κλείσουν σε έναν οικίσκο τον τυφλό γέροντα πατέρα τους που θα τους καταραστεί αγανακτισμένος για τούτη τους ακριβώς τη συμπεριφορά απέναντί του, να πάρουν και να ασκήσουν τη βασιλεία με το σπαθί. Τα δύο αδέλφια καθώς φοβούνται την πατρική κατάρα, αποφασίζουν να ασκούν τη βασιλεία επί ένα χρόνο ο καθένας. Τον πρώτο χρόνο τη βασιλεία ασκεί ο Ετεοκλής. Ο Πολυνείκης θα μεταβεί εις το Άργος και θα παντρευτεί την κόρη του Άδραστου. Κατά τη λήξη του πρώτου έτους βασιλείας ο Ετεοκλής δεν θα 39

40 παραδώσει τη βασιλεία στον αδελφό του, που με τη σειρά του παίρνει έξη στρατηγούς από το Άργος και εκστρατεύει εναντίον της πατρίδας του («Επτά επί Θήβας»). Ο Πολυνείκης και οι στρατηγοί από το Άργος απειλούν πως θα κάψουν τη Θήβα και θα πουλήσουν τους κατοίκους της σαν δούλους. Επακολουθεί σκληρή και πολύνεκρη μάχη. Τα δύο αδέλφια, οι γιοι του πατροκτόνου Οιδίποδα, σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Ο Αισχύλος θέλει την απόφαση να μείνει άταφο το πτώμα του Πολυνείκη να είναι απόφαση των γερόντων της Θήβας. Κατά τον Σοφοκλή, την απόφαση παίρνει ο Κρέοντας, που σαν πλησιέστερος συγγενής του Οιδίποδα γίνεται βασιλιάς στη Θήβα. Αυτός είναι σε γενικές γραμμές ο μύθος, καθώς θα τον κινήσει ο Σοφοκλής σε μια από τις πιο δυνατές τραγωδίες που γράφτηκαν ποτέ και που δίνουν ζωηρή την εικόνα καίρια, τούτη η τραγωδία. Το ζητούμενο με τούτη τη μικρή και απλή προσέγγιση, ότι ο Θεός «πολυμερώς και πολυτρόπως πάλαι» ελάλησε «τοις πατράσιν». Και οι Αρχαίοι Έλληνες «εθεώρησαν» τούτη τη μαρτυρία. (Για τη στοιχειοθέτηση του μύθου λάβαμε υπόψη μας τα σχόλια του Γ. Μιστριώτη αλλά και τις σχετικές πληροφορίες από τον Αριστοφάνη Γραμματικό και τον Σαλλούστιο) 40

41 Η σκηνική παρουσίαση Τα δρώμενα Πρόσωπα: Αντιγόνη Ισμήνη Κρέοντας Φύλακας Αίμονας Τειρεσίας Αγγελιαφόρος Ευρυδίκη Χορός Θηβαίων γερόντων Ο νέος βασιλιάς των Θηβών, Κρέοντας, διατάζει να ταφεί με τιμές ο Ετεοκλής και να μείνει άταφος ο Πολυνείκης που εξεστράτευσε ενάντια στην ίδια του την πατρίδα. Όποιος παραβεί την εντολή αυτή τιμωρείται με θάνατο. Το έργο αρχίζει με την Αντιγόνη και την αδελφή της Ισμήνη να συζητούν για τη διαταγή του Κρέοντα. Η Αντιγόνη είναι αποφασισμένη να θάψει τον αδελφό της με κάθε τίμημα. Στην επίκλησή της προς την αδελφή της για βοήθεια η τελευταία κάνει μια αναδρομή σε όσα έχουν συμβεί στην οικογένειά τους και θυμίζει στην Αντιγόνη ότι λόγω της αδυναμίας της γυναικείας τους φύσης δεν είναι δυνατόν να αντισταθούν στους άντρες και τους νόμους. Η Ισμήνη δηλώνει ότι δεν θα συμμετάσχει στην ταφή. Η Αντιγόνη όμως διαλέγει να αρέσει περισσότερο στους θεούς και να τιμά τους νεκρούς παρά τους ζωντανούς, αφού με τους πρώτους θα ζει αιώνια. Στη σκηνή μπαίνει ο χορός από γέροντες της Θήβας και εξιστορεί την πορεία της μάχης και την μονομαχία των δυο αδελφών. Στη σκηνή μπαίνει και ο Κρέοντας. Στην αρχή επικαλείται τους λόγους που είναι πλέον βασιλιάς της Θήβας (μετά τον θάνατο των παιδιών του Οιδίποδα είναι ο πιο στενός συγγενής τους) και τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να μην ταφεί ο 41

ΤΡΩΑΔΙΤΙΣΣΕΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ: ΜΑΝΤΥ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΗ ΘΟΔΩΡΗ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΕΛΛΑΡΗΣ

ΤΡΩΑΔΙΤΙΣΣΕΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ: ΜΑΝΤΥ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΗ ΘΟΔΩΡΗ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΕΛΛΑΡΗΣ ΤΡΩΑΔΙΤΙΣΣΕΣ ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΞΗΣ: ΜΑΝΤΥ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΗ ΘΟΔΩΡΗ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΕΛΛΑΡΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Το έργο ξεκινά με το διάλογο Αθηνάς και Ποσειδώνα όπου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη

Κεφάλαιο 5. Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Κεφάλαιο 5 Κωνσταντινούπολη, 29 Μαίου 1453, Τρίτη μαύρη και καταραμένη Έφτασε μια μισάνοιχτη πόρτα, ένα μικρό κενό στο χώρο και το χρόνο, σαν ένα ασήμαντο λάθος της Ιστορίας για να πέσει η Πόλη. Εκείνο

Διαβάστε περισσότερα

Γ) Ο Πλάτωνας 7) Ο Όµηρος ίσως έγραψε τα έπη ή ίσως τα συνέθεσε προφορικά; Α) ίσως τα έγραψε Β) ίσως τα συνέθεσε προφορικά 8) Τι κάνουν οι ραψωδοί; Α)

Γ) Ο Πλάτωνας 7) Ο Όµηρος ίσως έγραψε τα έπη ή ίσως τα συνέθεσε προφορικά; Α) ίσως τα έγραψε Β) ίσως τα συνέθεσε προφορικά 8) Τι κάνουν οι ραψωδοί; Α) Οι παρακάτω ερωτήσεις-δραστηριότητες είναι ένας ευχάριστος και διαφορετικός τρόπος επανάληψης της Οδύσσειας του Οµήρου! Ευχαριστώ πολύ τους µαθητές του Α4 του Γυµνασίου µας, Σιµακάι Χριστιάνα και Σκούρτη

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας Ένα μωρό που το πέταξαν, γιατί κάποιος χρησμός έλεγε ότι μεγαλώνοντας θα σκοτώσει τον πατέρα του, έγινε μετά από χρόνια ο βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας. Χωρίς να φταίει, έφερε καταστροφή, και το χειρότερο,

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΕΛΕΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: "ΕΛΕΝΗ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ στίχοι: 987-1098 ΕΛΕΝΗ: Ικέτισσα, ω! παρθένα, σου προσπέφτω και σε παρακαλώ απ της δυστυχίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΙΤΛΟΣ:«ΚΑΤΑ ΠΟΙΟΝ ΜΕΡΗ: O ΣΤΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ» ΜΑΘΗΤΗΣ: ΠΛΕΣΙΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ, Β4 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΤΑΒΑΡΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Εμείς και το θέατρο»

«Εμείς και το θέατρο» «Εμείς και το θέατρο» Υπεύθυνες καθηγήτριες: Καλαμαρά Μαριέττα Πρεβενιού Κυριακή Ομάδα σεναρίου: Βλασταρά Αθανασία, Δημοπούλου Τζένη, Κουτσόγιωργα Κατερίνα, Χαροκοπάκη Τζωρτζίνα Λίγα λόγια για το Σοφοκλή...

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ

Κείμενα - Εικονογράφηση. Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ Κείμενα - Εικονογράφηση Διονύσης Καραβίας ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ ΑΘΗΝΑ 6 Τα πολύ παλιά χρόνια, η πανέμορφη θαλασσονεράιδα Θέτιδα αγάπησε το βασιλιά της Φθίας Πηλέα. Ο λαμπρός γάμος τους έγινε στο

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:Lazarus Διασκευή:SarahS. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children www.m1914.org

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:Lazarus Διασκευή:SarahS. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children www.m1914.org

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίο Θέατρο και Δημοκρατία

Αρχαίο Θέατρο και Δημοκρατία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εα Η σύγκρουση ανάμεσα στις παραδοσιακές αξίες της πόλης και στο νέο κριτικό πνεύμα: η αμφισβήτηση της πόλης προς τον ίδιο τον εαυτό της (30 ) Φύλλο εργασίας για τους ηθοποιούς που

Διαβάστε περισσότερα

The best of A2 A3 A4. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, α Από το Α συμβούλιο των θεών με την Αθηνά στην Ιθάκη. ως τη μεταστροφή του Τηλέμαχου.

The best of A2 A3 A4. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, α Από το Α συμβούλιο των θεών με την Αθηνά στην Ιθάκη. ως τη μεταστροφή του Τηλέμαχου. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ, α 26-497 Από το Α συμβούλιο των θεών με την Αθηνά στην Ιθάκη ως τη μεταστροφή του Τηλέμαχου The best of A2 A3 A4 2015-2016 Σοφία Χαντζή Τι εγωιστές που είναι αυτοί οι άνθρωποι! Φορτώνουν

Διαβάστε περισσότερα

Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού

Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού Ευλογημένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ημοτικού Μακρυνίτσα 2009 Ύμνος της ομάδας «Στη σκέπη της Παναγίας» Απ τα νησιά τα ιερά στην Πάτμο φτάνω ταπεινά απ τα νησιά όλης της γης ακτίνες ρίξε

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή πληροφόρησης: e-selides.gr

Πηγή πληροφόρησης: e-selides.gr Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Πηγή πληροφόρησης: e-selides.gr 1. Συμπληρώνω το κείμενο με τις λέξεις της παρένθεσης. ( ξεγέλασε, μάχη, Κυκλώπων, λωτούς, Πολύφημος, Κικόνων, πατρίδα, Λωτοφάγων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Οι πρώτες μου σκέψεις Ο Οδυσσέας έφυγε και τώρα είμαι μόνη μου. Πρέπει να τα έχω όλα υπό έλεγχο Όμως, με τους μνηστήρες στα πόδια μου δε μπορώ άλλο!!! Πρέπει κάτι να κάνω γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη

ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ. Δέκα ποιήματα για τον πατέρα μου. Αλκιβιάδη ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΣΡΙΟΤ Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αλκιβιάδη Θεσσαλονίκη Υεβρουάριος 2015 [3] Παναγιώτα Παπαδημητρίου Αφιερωμένο στον πατέρα μου Αλκιβιάδη Copyright

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΗΝΙΚΑ. Η ιστορία διαδραματίζεται έξω από το σπίτι της Μήδειας στην Κόρινθο. Άρα σκηνικό θα είναι η πρόσοψη του σπιτιού.

ΣΚΗΝΙΚΑ. Η ιστορία διαδραματίζεται έξω από το σπίτι της Μήδειας στην Κόρινθο. Άρα σκηνικό θα είναι η πρόσοψη του σπιτιού. ΜΗΔΕΙΑ -ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Η τραγωδία ξεκινάει με την παραμάνα να εξιστορεί τα βάσανα της Μήδειας το πως απαρνήθηκε σπίτι και οικογένεια για να ακολουθήσει τον Ιάσονα που τώρα τους παράτησε για την

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και

Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και Αγαπητό ημερολόγιο, Τον τελευταίο καιρό μου λείπει πολύ η πατρίδα μου, η γυναίκα μου και το παιδί μου. Θέλω απεγνωσμένα να επιστρέψω στον λαό μου και να πατήσω το χώμα της θαλασσοφίλητης Ιθάκης. Έτσι,

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Κωνσταντίνα Τσαφαρά Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Πάνε δέκα χρόνια που λείπει ο σύζυγός μου, ο Οδυσσέας. Τον γιο του τον άφησε μωρό και τώρα έχει γίνει πια ολόκληρος άντρας και

Διαβάστε περισσότερα

Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού

Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Μακρυνίτσα 2010 Ύμνος της ομάδας «Ευαγγέλιο» Βιβλία και μαθήματα ζωγραφισμένα σχήματα και τόσα βοηθήματα να μη δυσκολευτώ Απ όλους τόσα έμαθα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 1.Α. Ο ρόλος και η λειτουργία του Προλόγου ως δομικό στοιχείο της τραγωδίας: Ο πρόλογος μιας τραγωδίας αποτελεί τα πρώτο από τα απαγγελλόμενα μέρη και εκτελείται από τους

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε:

Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: Σαράντα από τις φράσεις που αποθησαυρίστηκαν μέσα από το έργο του Καζαντζάκη επίκαιρες κάθε φορά που τις διαβάζουμε: 1. «Είπα στη μυγδαλιά: «Αδερφή, μίλησέ μου για το Θεό». Κι η μυγδαλιά άνθισε» 2. «Μια

Διαβάστε περισσότερα

Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών Γυµνασίου - Λυκείου

Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών Γυµνασίου - Λυκείου Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών Γυµνασίου - Λυκείου Μακρυνίτσα 2007 Ύµνος της οµάδας της Αντίστασης Με µνήµη κενή µε όνειρα ξένα γρανάζι κι εσύ στην ίδια µηχανή! Γυρνάς στον τροχό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟΛΟΙ: Αφηγητής 1(Όσους θέλει ο κάθε δάσκαλος) Αφηγητής 2 Αφηγητής 3 Παπα-Λάζαρος Παιδί 1 (Όσα θέλει ο κάθε δάσκαλος) Παιδί 2

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟΛΟΙ: Αφηγητής 1(Όσους θέλει ο κάθε δάσκαλος) Αφηγητής 2 Αφηγητής 3 Παπα-Λάζαρος Παιδί 1 (Όσα θέλει ο κάθε δάσκαλος) Παιδί 2 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟΛΟΙ: 1. Αφηγητής 1(Όσους θέλει ο κάθε δάσκαλος) 2. Αφηγητής 2 3. Αφηγητής 3 4. Παπα-Λάζαρος 5. Παιδί 1 (Όσα θέλει ο κάθε δάσκαλος) 6. Παιδί 2 7. Παιδί 3 8. Παιδί 4 9. Παιδί 5 10. Μητέρα

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ» Δ. Σολωμός Δελτίο τύπου 1) Το Σάββατο 15-03-08 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα τέχνης από το 1 ο ΓΕΛ και υπό την αιγίδα του Δήμου Κοζάνης παράσταση με θέμα: «Ελεύθεροι πολιορκημένοι»

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν.

Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις. Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Αποστόλη Λαμπρινή (brines39@ymail.com) ΔΥΝΑΜΗ ΨΥΧΗΣ Στην ζωή πρέπει να ξέρεις θα σε κάνουν να υποφέρεις Μην λυγίσεις να σταθείς ψηλά! Εκεί που δεν θα μπορούν να σε φτάσουν. Θα σε χτυπάνε, θα σε πονάνε,

Διαβάστε περισσότερα

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης

Αϊνστάιν. Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ. Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης ΜΕΓΑΛΟΙ ΕΦΕΥΡΕΤΕΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΒΑΚΑΛΗ-ΣΥΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ Αϊνστάιν Η ζωή και το έργο του από τη γέννησή του έως το τέλος της ζωής του Εικόνες: Νίκος Μαρουλάκης Περιεχόµενα Κεφάλαιο 1:...3 Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 1 28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΜΕΡΑ Ευλογημένη τρεις φορές Του Οκτώβρη αυτή η μέρα, Που διώξανε τους Ιταλούς Απ την Ελλάδα πέρα. Ευλογημένος ο λαός που απάντησε το όχι ευλογημένος ο στρατός που με τη ξιφολόγχη, πάνω στην

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΈΟΥΣ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ. Μετάφραση ΔΉΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 2017

ΣΟΦΟΚΛΈΟΥΣ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ. Μετάφραση ΔΉΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 2017 ΣΟΦΟΚΛΈΟΥΣ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ Μετάφραση ΔΉΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ 2017 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ ΑΘΗΝΑ 2017 ΝΕΦΕΛΗ / ΘΕΑΤΡΟ / ΑΠΑΝΤΑ Δ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ Σοφοκλέους, Οιδίπους επί Κολωνώ, μετάφραση Δημήτρης Δημητριάδης Σχεδιασμός βιβλίου:

Διαβάστε περισσότερα

«Αν είσαι συ ο βασιλιάς των Ιουδαίων, σώσε τον εαυτό σου». Υπήρχε και μια επιγραφή από επάνω του: «Αυτός είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων».

«Αν είσαι συ ο βασιλιάς των Ιουδαίων, σώσε τον εαυτό σου». Υπήρχε και μια επιγραφή από επάνω του: «Αυτός είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων». «Αν είσαι συ ο βασιλιάς των Ιουδαίων, σώσε τον εαυτό σου». Υπήρχε και μια επιγραφή από επάνω του: «Αυτός είναι ο βασιλιάς των Ιουδαίων». Ένας απ τους σταυρωμένους κακούργους τον βλαστημούσε λέγοντας: «Εσύ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ!

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! (There is only one God) Πού μπορείς να πάς ώστε να απομακρυνθείς από το Θεό; Ο Θεός γεμίζει κάθετόπο και χρόνο. Δεν υπάρχει τόπος χωρίς να είναι εκεί ο Θεός. Ο Θεός μίλησε μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Τα παραμύθια της τάξης μας!

Τα παραμύθια της τάξης μας! Τα παραμύθια της τάξης μας! ΟΙ λέξεις κλειδιά: Καρδιά, γοργόνα, ομορφιά, πυξίδα, χώρα, πεταλούδα, ανηφόρα, θάλασσα, φάλαινα Μας βοήθησαν να φτιάξουμε αυτά τα παραμύθια! «Χρυσαφένια χώρα» Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ 1 Πάλης ξεκίνηµα Πάλης ξεκίνηµα νέοι αγώνες οδηγοί της ελπίδας Όχι άλλα δάκρυα κλείσαν οι τάφοι λευτεριάς λίπασµα Λουλούδι φωτιάς βγαίνει στους τάφους µήνυµα στέλνουν Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό.

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Κας ΦΑΝΟΥΡΑΚΗ ΕΥΑΝΘΙΑΣ 1 Τι ονομάζουμε έπος και ποιο είναι το περιεχόμενο του; Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό,

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ

ΛΕΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ ΛΕΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ Συνοπτική περιγραφή του προγράμματος: Στο μάθημα Γενικής Παιδείας της Β Λυκείου Αρχαία Ελληνικά, του Σοφοκλή επιχειρήθηκε να ενσωματωθεί το πρόγραμμα ΛΕΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 Σελίδα 2 Το παρόν έργο είναι πνευματική ιδιοκτησία της συγγραφέα και προστατεύεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ελληνικού Νόμου 2121/1993 και τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν και

Διαβάστε περισσότερα

«Η νίκη... πλησιάζει»

«Η νίκη... πλησιάζει» «Η νίκη... πλησιάζει» έµµετρο θεατρικό για της 25 η Μαρτίου εµπνευσµένο απ το παραµύθι της Ευγενίας Φακίνου «Τα Ελληνάκια» www.mkitra.com 1 Πράξη Πρώτη Σκηνή 1η Βγαίνουν δύο αφηγήτριες. Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Μακρυνίτσα 2011 Ύμνος της ομάδας «Νώε» Άρχισε βροχή, η δυνατή μοιάζει σαν πολλές βροχές που κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (στ. 441-581) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ. ΚΡΕΩΝ: Σε σένα, σε σένα μιλώ, που σκύβεις το κεφάλι στο έδαφος,ομολογείς ή αρνείσαι ότι τα έκανες αυτά εδώ;

Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (στ. 441-581) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ. ΚΡΕΩΝ: Σε σένα, σε σένα μιλώ, που σκύβεις το κεφάλι στο έδαφος,ομολογείς ή αρνείσαι ότι τα έκανες αυτά εδώ; «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» ΤΟΥ ΣΟΦΟΚΛΗ Β ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ (στ. 441-581) ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΡΕΩΝ: Σε σένα, σε σένα μιλώ, που σκύβεις το κεφάλι στο έδαφος,ομολογείς ή αρνείσαι ότι τα έκανες αυτά εδώ; ΑΝΤΙΓΟΝΗ: Και ομολογώ ότι τα έκανα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Η γυναίκα με τα χέρια από φως ΛIΛH ΛAMΠPEΛΛH Σειρά: Κι αν σου μιλώ με Παραμύθια... Η γυναίκα με τα χέρια από φως Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση Τρεις τρίχες λύκου Ζούσε κάποτε, σ ένα μικρό χωριό, ένας άντρας και μια

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού. Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη

Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού. Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού Σχολείο Ετος: 2013-2014 Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη γιαγιά μου Όνομα Μαθήτριας: Νικολέττα Χρίστου Τάξη: Γ 4 Όνομα Καθηγήτριας: Σταυρούλας Ιωάννου Λεμεσός

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12)

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Α ΟΜΑΔΑ: 1 1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16),0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12),0 3. Ποιοι είναι οι μαθητές του

Διαβάστε περισσότερα

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Χριστούγεννα (μέσα από ιστορίες και χριστουγεννιάτικα παιχνίδια) 1 Στόχοι: Μέσα από διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ Μη µου µιλάς γι' αυτά που ξεχνάω Μη µε ρωτάς για καλά κρυµµένα µυστικά Και µε κοιτάς... και σε κοιτώ... Κι είναι η στιγµή που δεν µπορεί να βγεί απ' το µυαλό Φυσάει... Κι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Δεν είσαι εδώ Τα φώτα πέφταν στην πλατεία, η πόλις ένα σκηνικό και δεν είσαι δώ! Κρατάω μια φωτογραφία στην τσέπη μου σαν φυλακτό και δεν είσαι δώ! Στους

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα παρακαλώ!... ένα βιβλίο με μήνυμα Ένα μήνυμα πού δίνει απάντηση στο βασικό ερώτημα ποιος είναι ο σκοπός της ζωής. Ένα μήνυμα πού ανταποκρίνεται σε κάθε ερωτηματικό και αμφιβολία σου. Η βίβλος μας φανερώνει

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία προς την Ανάσταση...

Η πορεία προς την Ανάσταση... Η νύχτα της Ανάστασης Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν χαρούμενα οι καμπάνες. Οι χριστιανοί φορούν τα γιορτινά τους και πηγαίνουν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Χριστού. Στα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικοί Στόχοι. Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος.

Διδακτικοί Στόχοι. Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος. Eυριπίδη «Ελένη» Α επεισόδιο Α σκηνή στιχ.437-494494 καθηγήτρια:τσούτσα Σταυρούλα Διδακτικοί Στόχοι Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος. Να εµβαθύνουµε

Διαβάστε περισσότερα

1ο Γυµνάσιο Γαλατσίου. Σχολικό Έτος: : Μάθηµα: Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία Τάξη: Α Γυµνασίου Τµήµατα: Α 1 και Α 2 Υπεύθυνη: Λήδα ουλή

1ο Γυµνάσιο Γαλατσίου. Σχολικό Έτος: : Μάθηµα: Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία Τάξη: Α Γυµνασίου Τµήµατα: Α 1 και Α 2 Υπεύθυνη: Λήδα ουλή 1ο Γυµνάσιο Γαλατσίου Μάθηµα: Αρχαία Ελληνική Γραµµατεία Τάξη: Α Γυµνασίου Τµήµατα: Α 1 και Α 2 Υπεύθυνη: Λήδα ουλή Σχολικό Έτος: : 2012-2013 Με καράβι τις περιγραφές του «θείου» Όµηρου και κουπιά τα χρωµατιστά

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια

Διαβάστε περισσότερα

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Πριν πολλά χρόνια, ζούσε σε μια πόλη της Ναζαρέτ μια νέα και καλή γυναίκα που την

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Στάλες Ποίηση ΣΤΑΛΕΣ Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Διορθώσεις: Χαρά Μακρίδη Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Σχέδιο βιβλίου: Λαμπρινή Βασιλείου-Γεώργα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Όμορφος κόσμος ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Όμορφος κόσμος Φροντίζουμε όλα τα πλάσματα Η Αγία Μελανγκέλ: η προστάτιδα του περιβάλλοντος Εξακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, γεννήθηκε στα καταπράσινα δάση της Ιρλανδίας μια

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν).

Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΜΑΘΗΜΑ 25 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Αντιστοιχήστε ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης (στη δεύτερη στήλη δύο επιλογές περισσεύουν). ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β α. «Κατ οίκον εκκλησία» 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝ ΚΑΙ ΖΩ ΣΤΟΝ ΒΥΘΌ, το ξέρω καλά πια. Ο καλύτερος τρόπος να επικοινωνήσεις με τους ανθρώπους και να τους πεις όσα θέλεις είναι να γράψεις ένα

ΑΝ ΚΑΙ ΖΩ ΣΤΟΝ ΒΥΘΌ, το ξέρω καλά πια. Ο καλύτερος τρόπος να επικοινωνήσεις με τους ανθρώπους και να τους πεις όσα θέλεις είναι να γράψεις ένα ΑΝ ΚΑΙ ΖΩ ΣΤΟΝ ΒΥΘΌ, το ξέρω καλά πια. Ο καλύτερος τρόπος να επικοινωνήσεις με τους ανθρώπους και να τους πεις όσα θέλεις είναι να γράψεις ένα βιβλίο. Υπάρχουν έξι βιβλία με τις ιστορίες μου, μα σε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιφιγένεια στην Αυλίδα

Η Ιφιγένεια στην Αυλίδα Η Ιφιγένεια στην Αυλίδα Περιεχόμενο τραγωδίας Η τραγωδία διαδραματίζεται στην Αυλίδα, τόπος διαμονής των Ελλήνων μέχρι να βρουν τρόπο για να πάνε στην Τροία. Τη λύση την δίνει ο μάντης Κάλχας στον Βασιλιά

Διαβάστε περισσότερα

Τραγικά Και Κωμικά Στοιχεία του Μενελάου στην Ελένη του Ευριπίδη. Γ

Τραγικά Και Κωμικά Στοιχεία του Μενελάου στην Ελένη του Ευριπίδη. Γ Τραγικά Και Κωμικά Στοιχεία του Μενελάου στην Ελένη του Ευριπίδη. Γ Ευαγγελία Σταμούλου, Γ6 Αρχικά, στους στίχους 59-64 καθώς η Ελένη αναφέρει πως αυτή βρίσκεται στην Αίγυπτο κι αυτός βρίσκεται στην Τροία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. ιστορίες της 17 ιστορίες της Πρωτοχρονιάς Παραμύθια: Βαλερί Κλες, Έμιλι-Ζιλί Σαρμπονιέ, Λόρα Μιγιό, Ροζέ-Πιερ Μπρεμό, Μονίκ Σκουαρσιαφικό, Καλουάν, Ιμπέρ Μασουρέλ, Ζαν Ταμπονί-Μισεράτσι, Πολ Νέισκενς,

Διαβάστε περισσότερα

«Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα. Διδ. Εν. 10

«Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα. Διδ. Εν. 10 «Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη Χριστέ» Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα Διδ. Εν. 10 α) Οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας Μεγάλη Εβδομάδα: επειδή γιορτάζουμε μεγάλα (σπουδαία) γεγονότα Από την Κυριακή των Βαΐων

Διαβάστε περισσότερα

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας ΘΥΜΑΜΑΙ; Πρόσωπα Ήρωας: Λούκας Αφηγητής 1: Φράνσις Παιδί 1: Ματθαίος Παιδί 2: Αιµίλιος Βασίλης (αγόρι):δηµήτρης Ελένη (κορίτσι): Αιµιλία Ήλιος: Περικλής Θάλασσα: Θεοδώρα 2 ΘΥΜΑΜΑΙ; CD 1 Ήχος Θάλασσας Bίντεο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ 12 o Δημ. Σχ. Αθηνών Τάξη Δ 7/4/2014 ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 1. 2. Συμπληρώνω τα κενά με Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο: Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι... (αναπτύσσω)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να:

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι.

Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι. Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι. Το κομποσχοίνι είναι φτιαγμένο για να κάνουμε προσευχή. Δεν είναι διακοσμητικό, ούτε κάτι μαγικό. Είναι όπλο ιερό, μας υπενθυμίζει την προσευχή την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΧΑΪΚΟΥ

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΧΑΪΚΟΥ ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ ΧΑΪΚΟΥ Δ Ρ Α Σ Τ Η Ρ Ι Ο Τ Η Τ Α Δ Η Μ Ι Ο Υ Ρ Γ Ι Κ Η Σ Γ Ρ Α Φ Η Σ Σ Τ Ο Π Λ Α Ι Σ Ι Ο Τ Ο Υ Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ο Σ Τ Ω Ν Α Ρ Χ Α Ι Ω Ν Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Γ Ε Ν Ι Κ Η Σ Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στην Οδύσσεια 2017 ΕΥΑ ΓΚΙΟΛΑ Α 1

Εργασία στην Οδύσσεια 2017 ΕΥΑ ΓΚΙΟΛΑ Α 1 Εργασία στην Οδύσσεια 2017 ΕΥΑ ΓΚΙΟΛΑ Α 1 Περιγραφή: Γράφετε το ημερολόγιο του κεντρικού μας ήρωα, του Οδυσσέα ή κάποιου άλλου προσώπου από αυτά που γνωρίσατε μελετώντας την Οδύσσεια (πχ. το ημερολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Το παραμύθι της αγάπης

Το παραμύθι της αγάπης Το παραμύθι της αγάπης Μια φορά και ένα καιρό, μια βασίλισσα έφερε στον κόσμο ένα παιδί τόσο άσχημο που σχεδόν δεν έμοιαζε για άνθρωποs. Μια μάγισσα που βρέθηκε σιμά στη βασίλισσα την παρηγόρησε με τούτα

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιο του Πολύφημου

Το ημερολόγιο του Πολύφημου Το ημερολόγιο του Πολύφημου Πρώτη μέρα Αγαπητό μου ημερολόγιο, Σήμερα η μέρα μου ήταν πολύ ωραία, όταν ξύπνησα από τον βαθύ μου ύπνο μετακίνησα τον βράχο που έφραζε τη σπηλιά μου και έβγαλα έξω τα γιδοπρόβατά

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Κοριτσιών ηµοτικού Β Περίοδος Μακρυνίτσα 2012 Ύµνος της οµάδας «Αγία Παρασκευή» Θα θελα να µαι εκεί την Άγια αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Τζιορντάνο Μπρούνο

Τζιορντάνο Μπρούνο http://hallofpeople.com/gr/bio/bruno.php Τζιορντάνο Μπρούνο Αποσπάσματα από έργα του (Την εποχή που εκκλησία και επιστήμη θεωρούσε υποδεέστερο το γυναικείο φύλο, ο Μπρούνο έγραψε): Εξετάστε λίγο την αλήθεια,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΩΑΔΕΣ ΕΚΑΒΗ-ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ. 306 κεξ. Εκ. Όχι. Δεν είναι πυρκαγιά. Είναι η κόρη μου η Κασσάνδρα.

ΤΡΩΑΔΕΣ ΕΚΑΒΗ-ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ. 306 κεξ. Εκ. Όχι. Δεν είναι πυρκαγιά. Είναι η κόρη μου η Κασσάνδρα. ΤΡΩΑΔΕΣ ΕΚΑΒΗ-ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ 306 κεξ. Εκ. Όχι. Δεν είναι πυρκαγιά. Είναι η κόρη μου η Κασσάνδρα. Δως μου, παιδί μου, το φως, παιδί μου. Δεν λαμπαδηφορείς σωστά. Μαίνεσαι και παραδέρνεις. Ούτε οι συμφορές σου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ Τι είναι το έπος; Αρχικά η λέξη έπος σήμαινε «λόγος». Από τον 5ο αι. π.χ. όμως χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το μεγάλο αφηγηματικό ποίημα σε δακτυλικό

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ

Διαβάστε περισσότερα

0001 00:00:11:17 00:00:13:23. Έλα δω να δεις. 0002 00:00:13:23 00:00:15:18. Η Χλόη είναι αυτή; 0003 00:00:16:21 00:00:18:10. Ναι.

0001 00:00:11:17 00:00:13:23. Έλα δω να δεις. 0002 00:00:13:23 00:00:15:18. Η Χλόη είναι αυτή; 0003 00:00:16:21 00:00:18:10. Ναι. 0001 00:00:11:17 00:00:13:23 Έλα δω να δεις. 0002 00:00:13:23 00:00:15:18 Η Χλόη είναι αυτή; 0003 00:00:16:21 00:00:18:10 Ναι. 0004 00:01:06:17 00:01:07:17 Σου έδειξα τη φωτογραφία; 0005 00:01:07:17 00:01:10:10

Διαβάστε περισσότερα

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ Βάζει η δασκάλα εργασία για το σπίτι, να ρωτήσουν πως γεννιούνται τα παιδιά. - Μαμά, μαμά, λέει ο Σοτός μόλις πήγε σπίτι, η δασκάλα μας είπε να σας ρωτήσουμε πως γεννιούνται τα παιδιά. - Δεν μπορώ τώρα,

Διαβάστε περισσότερα

Διαθεματική Εργασία στην Ιλιάδα. Η γυναίκα στην Ιλιάδα ως μητέρα

Διαθεματική Εργασία στην Ιλιάδα. Η γυναίκα στην Ιλιάδα ως μητέρα Διαθεματική Εργασία στην Ιλιάδα Θέμα : Η θέση και ο ρόλος της γυναίκας στην Ιλιάδα (με βάση τις ραψωδίες που διδαχτήκαμε). Η γυναίκα μέσα στην Ιλιάδα εμφανίζεται ως μητέρα, σύντροφος, σύζυγος, ως πρότυπο

Διαβάστε περισσότερα

1) Μες τους κάμπους τ αγγελούδια ύμνους ουράνιους σκορπούν κι από τα γλυκά τραγούδια όλα τριγύρω αχολογούν. Gloria in excelsis Deo!

1) Μες τους κάμπους τ αγγελούδια ύμνους ουράνιους σκορπούν κι από τα γλυκά τραγούδια όλα τριγύρω αχολογούν. Gloria in excelsis Deo! Σε παρακαλούμε, Κύριε, χάρη στη μεσιτεία της Αειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας και του Αγίου Ιωσήφ, να διατηρείς σταθερά τις οικογένειές μας στην αγάπη και στην ειρήνη σου. Από αγνή Παρθένο, μια νύχτα μυστική

Διαβάστε περισσότερα

T: Έλενα Περικλέους

T: Έλενα Περικλέους T: 7000 0090 www.greendot.com.cy Έλενα Περικλέους Ο πρασινομπαλίτσας επιστρέφει... γιατί τα παραμύθια λένε πάντα την ΑΛΗΘΕΙΑ Συγγραφή: Έλενα Περικλέους Εποπτεία: Άρτεμις Παλαιογιάννη / Σάκης Θεοδοσίου

Διαβάστε περισσότερα

Γρίφος 1 ος Ένας έχει μια νταμιτζάνα με 20 λίτρα κρασί και θέλει να δώσει σε φίλο του 1 λίτρο. Πώς μπορεί να το μετρήσει, χωρίς καθόλου απ' το κρασί να πάει χαμένο, αν διαθέτει μόνο ένα δοχείο των 5 λίτρων

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Ονοματεπώνυμα:

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Ονοματεπώνυμα: ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΓΙΑΛΑΜΑ ΘΕΟΔΩΡΑ ΓΙΑΝΝΑΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Ονοματεπώνυμα: 1 οδηγίες... Παρακάτω σας δίνεται το προοίμιο της Οδύσσειας (ραψωδία

Διαβάστε περισσότερα