Στοχευµένες παρεµβάσεις µε έµφαση στην αειφορία, τον πολιτισµό και. Η περίπτωση των εκπαιδευτικών projects του Πανεπιστηµίου Αιγαίου.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στοχευµένες παρεµβάσεις µε έµφαση στην αειφορία, τον πολιτισµό και. Η περίπτωση των εκπαιδευτικών projects του Πανεπιστηµίου Αιγαίου."

Transcript

1 Στοχευµένες παρεµβάσεις µε έµφαση στην αειφορία, τον πολιτισµό και την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών: Η περίπτωση των εκπαιδευτικών projects του Πανεπιστηµίου Αιγαίου. Μαίρη Καµπουροπούλου, Πέρσα Φώκιαλη, Αγγελική Νικολάου ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι ραγδαίες αλλαγές που επιφέρει η παγκοσµιοποίηση της οικονοµίας στον πολιτισµό, το περιβάλλον και τις κοινωνικές σχέσεις, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα συµµετοχικών δράσεων που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη, την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά ζητήµατα καθώς και τη διατήρηση και προβολή της πολιτισµικής ταυτότητας µιας περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό η παρέµβαση του Πανεπιστήµιου µέσα από δράσεις προστασίας και βιώσιµης διαχείρισης του περιβάλλοντος κρίνεται, όχι µόνο οικολογικά, κοινωνικά και πολιτιστικά συµβατή, αλλά και αυτονόητη στο πλαίσιο της διαλεκτικής σχέσης τοπικής κοινωνίας εκπαιδευτικού οργανισµού. Ειδικότερα µε τα εκπαιδευτικά projects του Πανεπιστηµίου Αιγαίου που υλοποιούνται µε κινητήρες την καλλιτεχνική εκπαίδευση και τη σύγχρονη τεχνολογία, επιχειρούνται µεταξύ άλλων: η πιλοτική παραγωγή πολιτιστικών προϊόντων µε αφετηρία την τοπική παράδοση, η ευαισθητοποίηση των εκπαιδευοµένων οµάδων σε θέµατα πολιτιστικής κληρονοµιάς και αειφόρου ανάπτυξης και η παραγωγή προτάσεων για γόνιµες παρεµβάσεις στο χώρο. Τα συγκεκριµένα προγράµµατα, πέρα από το ενδιαφέρον που εµφανίζουν σε επίπεδο αναπτυξιακού σχεδιασµού, αξιολογούνται θετικά επειδή προάγουν τη συµµετοχή και γενικότερα την ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών στην προσπάθεια αξιοποίησης του πολιτιστικού αποθέµατος µιας περιοχής και την ανάδειξή του ως τοπικού συγκριτικού πλεονεκτήµατος. Λέξεις κλειδιά: πολιτισµική ταυτότητα, πολιτιστική κληρονοµιά, αειφόρος ανάπτυξη, καλλιτεχνική εκπαίδευση, πολιτιστική βιοµηχανία, εκπαιδευτικά projects 1

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ας ξεκινήσουµε µε κάποιες παραδοχές: Ότι η ολοένα επιταχυνόµενη παγκοσµιοποίηση 1 της οικονοµίας ως διαδικασία ιστορικά αναπόφευκτη δεν έχει δρόµο επιστροφής (Giddens, 2001:36). Ότι ανεξάρτητα από το αν αποτελεί την τελευταία ευκαιρία ή την τελευταία ατυχία της ανθρωπότητας (Μασσαλάς, 2006) εγγράφει ραγδαίες αλλαγές στο πολιτισµικό 2 (και όχι µόνο) τοπίο και ότι η πολιτισµική οµοιοµορφία αποτελεί εγγενή τάση της. Ας συµφωνήσουµε ότι ο κόσµος του αύριο θα είναι λιγότερο γραφικός και εµποτισµένος µε λιγότερο τοπικό χρώµα από εκείνον που µόλις αφήσαµε πίσω µας (Liossa 2001). Οι παραπάνω διαπιστώσεις φαίνεται να αποτελούν κοινό τόπο τόσο για τους θιασώτες και θεωρητικούς υποστηρικτές όσο και για τους επικριτές της παγκοσµιοποίησης. Κοινή είναι επίσης και η έµφαση που δίνεται όλο και συχνότερα τον τελευταίο καιρό στις κοινωνικές, ηθικές και πολιτιστικές πτυχές της νέας τάξης πραγµάτων, παρακάµπτοντας την (µέχρι πρότινος κυρίαρχη στη θεωρία και την κριτική) οικονοµική της διάσταση (Liossa 2001). Πρόκειται για µια τάση που ξεκινά τη δεκαετία του 1960 µε την έννοια του παγκόσµιου χωριού (Λεοντίδου 2005: 350), διατρέχει τις θεωρίες του οικοκεντρισµού και η επίδραση του κινήµατος της βαθιάς οικολογίας (Φλογαϊτη, 2006) 3 για να καταλήξει στη διάσταση της πολιτισµικής παγκοσµιοποίησης, µε τη µορφή ενός σχετικά οµοιογενούς, υπερ-εδαφικού πολιτισµού, που απλώνεται παντού εκτοπίζοντας τις εθνικές και τις περιφερειακές πολιτισµικές ιδιαιτερότητες. Ο διάχυτος αυτός φόβος, ναι µεν υποκινείται από µια στατική αντίληψη της κουλτούρας (και γι αυτό στερείται ιστορικών ερεισµάτων), δεν παύει όµως να 1 Η παγκοσµιοποίηση είναι µια έννοια αµφίσηµη, µε πολλαπλές ερµηνείες και ορισµούς που εξαρτώνται είτε από την ιδεολογική είτε από την επιστηµολογική σκοπιά του παρατηρητή, ή ακόµα και από τον συνδυασµό τους ή την έλλειψή τους. Για την πολυσηµία των προσεγγίσεων βλ. µεταξύ άλλων U. Beck (2000), R. Petrella (1996), I. Ψηµµένο (1999), Λεοντίδου (2007: 349), A. Amin & N. Thrift ( 1994), K. Βεργόπουλο (2000). 2 Σχετικά µε τη γλωσσική διάκριση µεταξύ των όρων «πολιτισµικός» και «πολιτιστικός» η Κατερίνα ηµητριάδου γράφει: «Στην πρώτη περίπτωση, το επίθετο µπορεί να εννοηθεί ως υποκειµενική ιδιότητα του συναπτόµενου ουσιαστικού (δηλ. κληρονοµιά του πολιτισµού), ενώ στη δεύτερη ως δυναµικό χαρακτηριστικό της, το οποίο µεταβιβάζει «ενέργεια προωθητική» του πολιτισµού. Έτσι, πολιτισµική κληρονοµιά είναι αυτή που ενέχει τον πολιτισµό και αποτελεί φορέα του, ενώ πολιτιστική είναι η κληρονοµιά που δηµιουργεί, διοχετεύει, προάγει και αναπαράγει τον πολιτισµό και τα προϊόντα του». 2 Οι θεωρίες του οικοκεντρισµού πέρασαν γρήγορα τόσο στον χώρο της τέχνης όσο και της εκπαίδευσης, όπου διαµόρφωσαν ένα νέο κλίµα µε τους Orr, Posch, Bowers δίνοντας προβάδισµα στο ρόλο της καλλιέργειας του ανθρώπου και κάνοντας τον πολιτιστικό παράγοντα εξίσου σηµαντικό µε τον οικονοµικό και τον κοινωνικό. (Φλογαϊτη, 2006) 2

3 είναι βάσιµος και γι αυτό να υποκινεί τάσεις (και αντιστάσεις) µε άξονα τη διαφύλαξη και προβολή της εθνικής και περιφερειακής πολιτιστικής πολυµορφίας. Στο σηµείο αυτό συνειρµικά προβάλλουν, ως λύσεις-αντίβαρα στην πολιτιστική οµογενοποίηση, οι έννοιες πολιτιστική κληρονοµιά, πολυφωνία, καλλιτεχνική δηµιουργία, παράδοση, πολιτισµική ταυτότητα. Έννοιες, που όµως για να ενεργοποιηθούν και να λειτουργήσουν ως δικλείδες ασφαλείας, απαιτούν επαναπροσδιορισµό του περιεχοµένου τους καθώς και του περιεχοµένου του όρου πολιτισµός που εννοιολογικά τις προσδιορίζει-. Και βέβαια απαιτούν µια προσέγγιση ολιστική, µε ανοιχτό πνεύµα απέναντι στις αλλαγές που συνθέτουν τον πιο µεγάλο, ταχύρυθµο και θεµελιακό µετασχηµατισµό στην ιστορία της ανθρωπότητας (Hobsbawm, 1999). Γιατί όπως είπε ο Cαstells (2001), αν θέλουµε να µάθουµε να αποκρυπτογραφούµε τον κόσµο της νέας χιλιετηρίδας, δεν έχουµε άλλη επιλογή παρά να τον προσεγγίσουµε µε ανοιχτό πνεύµα. 2. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΥ (ΕΠΑΝΑ)ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΥ Την εποχή της παγκοσµιοποίησης και της απελευθέρωσης των αγορών ο όρος πολιτισµός, επεκτείνεται πέρα απ την τυπική (και έτσι κι αλλιώς προβληµατική) οριοθέτησή του ως σύνολο των πνευµατικών και των υλικών επιτευγµάτων του ανθρώπου και διευρύνεται για να συµπεριλάβει νέες διαστάσεις που µεταξύ άλλων αφορούν: το φυσικό και δοµηµένο περιβάλλον, τη βιώσιµη ανάπτυξη, την αισθητική της καθηµερινότητας, την ευαισθητοποίηση σε περιβαλλοντικά ζητήµατα, τη διατήρηση τον εµπλουτισµό και την ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς και βέβαια το πλαίσιο της σύγχρονης ψηφιακής τεχνολογίας. Πιο αναλυτικά, µια (επανα)θεώρηση του όρου πολιτισµός : (α) Παραπέµπει σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής, οικονοµικής και πολιτικής πραγµατικότητας και χωρίς απαραίτητα να ταυτίζεται µε την παράδοση και τις υψηλές καλλιτεχνικές δηµιουργίες, ανάγεται σε µια σηµαντική συνιστώσα οικονοµικής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής (Giddens 2001, Gross 2003). Αποτελεί ένα από τους κύριους πυλώνες αειφορικής ανάπτυξης µέσα από τη διαρκή και λειτουργική αλληλεξάρτηση µε την κοινωνία, την οικονοµία και το περιβάλλον (Kenny & Meadowcroft, 1999:16) 3

4 (β) Στο πλαίσιο της αβαρούς οικονοµίας 4 συναντά την οικονοµική παραγωγή και µέσω της πολιτισµικής βιοµηχανίας αναδεικνύεται σε τοµέας αιχµής της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Στο σηµείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι οι πολιτισµικές βιοµηχανίες, αξιοποιώντας την πολιτιστική κληρονοµιά ως πηγή οικονοµικού και κοινωνικού κεφαλαίου και αξιοποιώντας τη γνώση, το σχεδιασµό και τη δηµιουργικότητα ως κρίσιµες πηγές προστιθέµενης αξίας (Matarasso, 2005) αναµένεται να αποτελέσουν: µοχλό ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονοµίας ένα από τα κύρια οχήµατα που θα οδηγήσουν την Ευρώπη στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβόνας ένα πολλά υποσχόµενο τοµέα ανάπτυξης της τοπικής οικονοµίας (Scott 2000) (ειδικά τώρα που η παγκοσµιοποίηση απειλεί µε µαρασµό τις παραδοσιακές βιοµηχανίες 5 ). (γ) Αλληλεπιδρά µε τα νέα τεχνολογικά µέσα µε αποτέλεσµα: α) τη δηµιουργία καινοτόµων πολιτισµικών προϊόντων σε νέα καλλιτεχνικά περιβάλλοντα όπως είναι η διαδικτυακή τέχνη, η ψηφιακή φωτογραφία, η video art, η διαδραστική λογοτεχνία (Freeland, 2005: )β) τον επαναπροσδιορισµό του παραδοσιακού ρόλο των φορέων που διαχειρίζονται και κατέχουν την πολιτισµική κληρονοµιά στο πλαίσιο της νέας ψηφιακής οικονοµίας και γ) την αλλαγή των κριτηρίων αποτίµησης της αξίας της καλλιτεχνικής δηµιουργίας (Όπως επισηµαίνεται χαρακτηριστικά το πολιτισµικό και το τεχνολογικό συνδέονται σε τέτοιο βαθµό ώστε το να βασιζόµαστε µόνο σε αισθητικά κριτήρια για οποιοδήποτε έργο τέχνης θεωρείται νοσταλγική πράξη ) (Κούρος, 2008:39) (δ) ιευρύνει την έννοια του έργου τέχνης: Ως µια από τις χαρακτηριστικές εκφάνσεις του πολιτισµού κάθε περιόδου, το έργο ξεπερνά (ή και καταργεί εντελώς) τα όρια του τελάρου και τα παραδοσιακά υλικά του χρωστήρα και του καµβά και γίνεται παράσταση, (performance), -δρώµενο που συντελείται και εξαντλείται σε ένα ορισµένο χρονικό πλαίσιο (Σβορώνου, 2009). 4 Πρόκειται για την οικονοµία που αφορά τη διακίνηση αγαθών χωρίς βάρος (πληροφορία, γνώση, τεχνολογία Βλ. Λεοντίδου (2005: 350) 5 Ο θεσµός της πολιτισµικής βιοµηχανίας έχει τις ρίζες του στο παρελθόν καθώς οι πολιτιστικοί πόροι ανέκαθεν συµπλήρωναν τους φυσικούς στη διαδικασία της παραγωγής και αποτελούσαν εισροές που προωθούσε την οικονοµική ανάπτυξη. Ήδη από τον Μεσαίωνα, ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Αµβέρσα, η Λιέγη, η Φλωρεντία η Βενετία υπήρξαν κοιτίδες της εξειδικευµένης πολιτισµικής βιοµηχανίας. Εξήγαγαν τα προϊόντα τους, µουσικά όργανα, υφαντά, πορσελάνες ή ασηµικά σε όλη την Ευρώπη. Οι συγκυρίες συντελούν ώστε σε κάποιες εποχές, και σε κάποιους τόπους η πολιτισµική βιοµηχανία να γίνεται πιο σηµαντική. Τη στιγµή που οι αναπτυσσόµενες χώρες παράγουν πλέον το µεγαλύτερο ποσοστό βιοµηχανικών προϊόντων, το ανταγωνιστικό πλεονέκτηµα της Ευρώπης βασίζεται στη δηµιουργικότητα και στην καινοτοµία. 4

5 (ε) ιευρύνει την έννοια του καλλιτέχνη καθώς από το µοναδικό δηµιουργό µεταβαίνουµε σε έργα τέχνης που για να υπάρξουν προϋποθέτουν τη συµµετοχή των θεατώνσυνδηµιουργών (Schneckenburger, Fricke & Honnef, 2005) (στ) Επεκτείνει και προσδίδει ιδιαίτερη δυναµική στην έννοια της παράδοσης πέρα από τη θεώρησή της ως πηγής συνοχής και συνέχειας. Στο πλαίσιο του σύγχρονου πολιτισµού ο εµπλουτισµός της παράδοσης όχι µόνο δεν αποτελεί αιτία πνευµατικής και κοινωνικής παρακµής αλλά µπορεί να αντιµετωπιστεί ως χειραφέτηση, που ανοίγει το δρόµο σε νέους τρόπους ζωής και νέες µορφές πολιτιστικής έκφρασης. (ζ) Μετασχηµατίζει και δίνει ιδιαίτερη δυναµική στην έννοια της πολιτισµικής ταυτότητας: Αν και η πολιτισµική ταυτότητα οικοδοµείται στη βάση µιας κοινής και µακρόχρονης παράδοσης µέσω της οποίας εκφράζεται, επιβεβαιώνεται και εν µέρει συγκροτείται η συλλογική ταυτότητα ενός λαού, η σύγχρονη διάσταση του όρου υποδηλώνει όχι τόσο την κληρονοµούµενη παράδοση (αφού η κληρονοµιά αυτή τείνει να γίνει όλο και πιο οικουµενική), αλλά τη βιωµένη παράδοση 20, µε άλλα λόγια ένα συγκεκριµένο τρόπο ζωής (Ιντζεσίλογλου 2000: 179) Πρυνεντύ, 2000: 52). Καθώς λοιπόν στο παραδοσιακό στοιχείο αντιπαρατίθεται το νεωτεριστικό στοιχείο που χαρακτηρίζεται από µια στάση ριζικής αλλαγής, ανανέωσης ή και ρήξης µε το παρελθόν, η διατήρηση αυτής της παράδοσης και κατ επέκταση της πολιτισµικής ταυτότητας επαφίεται αποκλειστικά στη φαντασιακή επιβίωση και γονιµότητα της οµάδας που την κατέχει και στη γνώση, θέληση και δύναµή της να τη διασώσει και να την καλλιεργήσει (Βιρβιδάκης, 2009: 165). Στο πλαίσιο αυτό θα µπορούσε να υποστηριχθεί ότι: οι πολιτισµικές ταυτότητες ως δυναµικά υπαρξιακά βιώµατα των λαών, απειλούνται και εξασθενούν µόνο στην περίπτωση που οι ίδιοι οι λαοί παύουν να τις δηµιουργούν η διατήρηση, η ενίσχυση και ανάδειξή τους είναι εφικτή µέσα σε ένα πλαίσιο βιώσιµης ανάπτυξης και ορθολογικής περιβαλλοντικής διαχείρισης. 3. Η ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΤΕΧΝΗΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ Από την προηγηθείσα ανάλυση συνάγεται ότι οι βασικές αρχές του οράµατος για τον Πολιτισµό συνοψίζονται στην προβολή, αλλά και διατήρηση της ιδιαίτερης πολιτισµικής µας 5

6 ταυτότητας, την ενίσχυση της δηµιουργικότητας και την παροχή ίσων ευκαιριών πρόσβασης και συµµετοχής στα πολιτιστικά αγαθά πάντα αναφορικά µε την προστασία του ανθρώπινου και φυσικού περιβάλλοντος, την ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και τη βιώσιµη ανάπτυξη ανάπτυξη. Πώς όµως µπορεί να δροµολογηθεί η υλοποίηση αυτού του οράµατος που προσβλέπει στην αναπτυξιακή δυναµική του πολιτισµού; Αν και δεν υπάρχουν µονοσήµαντες απαντήσεις (άλλωστε εκτός από τον πολιτισµό και η έννοια της αειφορίας είναι πολυδιάστατη και επιδέχεται πολλαπλών ερµηνειών) είναι προφανές ότι το ζητούµενο προϋποθέτει µια αναπλαισίωση των σχέσεων φύσης κοινωνίας πολιτισµού, µε τα επί µέρους στοιχεία να πορεύονται παράλληλα αλλά και να συναντώνται µέσα από κοινά πεδία αντίληψης και δράσης. Και είναι εξίσου προφανές ότι στο σηµείο αυτό χρειάζονται εκείνοι οι φορείς που θα σχεδιάσουν και θα υλοποιήσουν ολοκληρωµένες παρεµβάσεις στη βάση της κοινωνίας µε στόχο: τη διαφύλαξη και ανάδειξη και της πολιτισµικής κληρονοµιάς µε καινοτόµες πρακτικές την επινόηση νέων τρόπων πολιτισµικής έκφρασης και νέων εργαλείων δηµιουργίας πολιτιστικών προϊόντων την ενίσχυση της παραδοσιακής οικονοµίας µε µοντέρνα εργαλεία διαχείρισης φυσικών πόρων µε βάση τις αρχές της βιωσιµότητας την καλλιέργεια της συµµετοχής και την αποδοχή της ετερότητας την ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών µέσα από πολιτιστικά δρώµενα - προϊόντα αυθεντικού, συστηµατικού και πρωτότυπου προβληµατισµού την αξιοποίηση -µέσα από στοχευµένες δράσεις- του παρελθόντος ως πηγή έµπνευσης και µήτρα βιώσιµης παραγωγής Στο σηµείο αυτό, µε δεδοµένη την κοινωνική οικονοµική και πολιτισµική διάσταση των περιβαλλοντικών προβληµάτων, αναδεικνύεται ο ρόλος που καλείται να διαδραµατίσει το τρίπτυχο κοινωνία πολιτισµός-εκπαίδευση και ειδικότερα το υποσύνολό του τοπική κοινωνία-τέχνη-εκπαιδευτικός οργανισµός. Πιο αναλυτικά: Α. Οι τοπικές κοινωνίες, ως κοινωνικές οικονοµικές και πολιτισµικές ολότητες, µε χαρακτηριστικά τις στενές σχέσεις και την αδιαµεσολάβητη, επικοινωνία µεταξύ των µελών τους, τη διακριτή πολιτισµική τους ταυτότητα και την οριοθέτησή τους από τις άλλες κοινοτήτες - είναι δικαιωµατικά οι φυσικοί φορείς διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονοµιάς και δηµιουργίας. Η Ατζέντα 21 αναδεικνύει τον ρόλο τους αναφορικά µε τη διαχείριση των 6

7 τοπικών περιβαλλοντικών προβληµάτων (πάντα στη βάση των αντίστοιχων οικουµενικών) και ο ρόλος τους κρίνεται καθοριστικός τόσο µέσα από τη θεσµοθέτηση των αρµοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο και µέσα από την κατά περίπτωση έκφραση και δράση τους για τα περιβαλλοντικά ζητήµατα της περιοχής. Β. Η τέχνη, ως έκφανση του πολιτισµού κάθε περιόδου και ως σηµαντικό µεθοδολογικό εργαλείο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, εντοπίζει εκείνα τα στοιχεία της πολιτισµικής κληρονοµιάς που µπορούν να αποτελέσουν πηγή έµπνευσης για τη δηµιουργία νέων προϊόντων και αντιµετωπίζοντάς τα µε τον απαιτούµενο σεβασµό, επεµβαίνει στο σχεδιασµό και στην πιλοτική παραγωγή τους, ανάγοντάς τα σε συγκριτικά πλεονεκτήµατα της κάθε περιοχής (Jaitly 2005, Sheaffer 2005). Επιπλέον η τέχνη ως εργαλείο αγωγής: συµβάλλει στην ανάπτυξη της δηµιουργικότητας, της επικοινωνίας και της πρωτοβουλίας απελευθερώνει από προκαταλήψεις, και προωθεί τη συνεργασία,ανεξάρτητα από τη διαφορετικότητα των ατόµων και των λαών και προωθεί την τόλµη στη δηµιουργία και εισάγει καινοτοµίες Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Gramsi: η τέχνη µπορεί να διδάξει, ακριβώς γιατί είναι τέχνη και όχι τέχνη που διδάσκει γιατί σ αυτή την περίπτωση, είναι ένα τίποτα και το τίποτα δεν µπορεί να διδάσκει (Gramsi, 1971: 23) 6 Γ. Ο τρίτος πόλος της σχέσης - το Πανεπιστήµιο-, ένας εξ αντικειµένου πρωτοποριακός κοινωνικός θεσµός ήδη από την αρχέγονη µορφή του, έχει θεσµικό ρόλο αλλά και ευθύνη στη διαµόρφωση του πολιτισµού στη βάση των τριών διαστάσεων που συνθέτουν την αποστολή του: διδασκαλία, έρευνα και κοινωνική προσφορά. Ως κριτική συνείδηση της κοινωνίας το Πανεπιστήµιο δραστηριοποιείται µέσα και έξω από τα πανεπιστηµιακά κτίρια µε θεσµοθετηµένα εργαλεία κοινωνικής παρέµβασης (προγράµµατα φοίτησης, συνέδρια, εκδόσεις, προγράµµατα δια βίου µάθησης) αλλά και πέρα από αυτά, 6 Πολλά κοινωνικά ζητήµατα έχουν ήδη απασχολήσει την εικαστική εκπαίδευση, όπως για παράδειγµα το φύλο, τα ανθρώπινα δικαιώµατα, ο ρατσισµός, η κατανάλωση, η βία κ.ά. (Milbrandt, 2002). Το περιβαλλοντικό ζήτηµα, αλλά και η αλλαγή της σχέσης του ανθρώπου µε το περιβάλλον αναγνωρίζονται σαν προτεραιότητες στην εικαστική εκπαίδευση (Blandy & Hoffman, 1993, Taylor, 1997, Thuber, 1997, Hollis, 1997, Garoian, 1998, Milbrandt, 1998,Graham, 2007, Grandle, 2007, Bequette, 2007 σε Μπαζίγου (2009) 7

8 δηµιουργώντας κοινωνικές γέφυρες προτείνοντας αειφορικές αναπτυξιακές δράσεις αναδεικνύοντας τον λαογραφικό και πολιτιστικό πλούτο της περιοχής παράγοντας βιωµατική γνώση ευαισθητοποιώντας σε περιβαλλοντικά ζητήµατα καλλιεργώντας αισθητικά κριτήρια µέσω της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και ενεργοποιώντας συµµετοχικές διαδικασίες Πλάι στην εκπαίδευση και την έρευνα που αποτελούν τους αυτονόητους και κυρίαρχους πυλώνες λειτουργίας ενός ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύµατος, η πνευµατική και λειτουργική ώσµωση µε την κοινωνία οφείλει να είναι ο τρίτος πυλώνας (Μάνθος, 2008). Στο πλαίσιο της σχέσης του µε την τοπική κοινωνική και πολιτισµική πραγµατικότητα και µε κινητήρες την τέχνη και τη σύγχρονη τεχνολογία, το Πανεπιστήµιο µπορεί να πραγµατώσει τη θεµελιώδη, διαµεσολαβητική αποστολή του. Ποια είναι όµως τα χαρακτηριστικά της σχέσης ανάµεσα στο Πανεπιστήµιο και στο πολιτισµικό γίγνεσθαι της τοπικής κοινωνίας; Είναι σχέση διαλεκτική: Προερχόµενο από την κοινωνία το Πανεπιστήµιο κουβαλά τις επιδράσεις της, συµβάλλει στη βελτίωσή της και αλληλεπιδρώντας µε αυτή τη συµπαρασύρει στο δρόµο της προόδου 7. Επιπλέον τα κοινωνικά και πολιτισµικά πρότυπα ανάπτυξης, καθορίζουν και τα αντίστοιχα πλαίσια εκπαιδευτικών παρεµβάσεων -αλλά και αντίστροφα η εκπαιδευτική πραγµατικότητα, διαµορφώνει στάσεις, αντιλήψεις και πρότυπα ως παραµέτρους της κοινωνικής και πολιτισµικής πραγµατικότητας Είναι σχέση ουσιαστική: Η εκπαίδευση οφείλει να είναι ο χώρος όπου αναπτύσσονται ιδέες και επιχειρήµατα για το µέλλον και τα οποία µπορούν στη συνέχεια αξιοποιηθούν από την εκπαιδευτική (και όχι µόνο) πολιτική (Henry et al., 1999, p. 96. Jarvis, 2000). Στο πλαίσιο αυτό η εκπαίδευση (µε και για) την τέχνη, (και όχι υποχρεωτικά την κλασική), δε διαµορφώνει απλά την αισθητική του καταναλωτή και του παραγωγού, αλλά ευαισθητοποιώντας στα προβλήµατα του περιβάλλοντος ενεργοποιεί δηµιουργικές διαδικασίες για την ανεύρεση αναπτυξιακών διεξόδων 7 Πρόκειται για µια διάσταση έχει διατυπωθεί πολύ νωρίς από τον Dewey (1899) θέτοντας το ερώτηµα αν η εκπαίδευση είναι µια λειτουργία της κοινωνίας ή αν η κοινωνία είναι µια λειτουργία J. Dewey, (1899). The school and society. Chicago: University of Chicago Press 8

9 Είναι σχέση αναγκαία: Η βάναυση κακοποίηση του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος, και η εισβολή πρακτικών αµφιβόλου ποιότητας και αισθητικής που γίνεται καθηµερινά αντιληπτή, φωτογραφίζει την έλλειψη καλλιτεχνικής παιδείας και υποδεικνύουν την ανάγκη συµµετοχή σε µορφωτικές πολιτισµικές εµπειρίες που εκτείνονται πέραν της τυπικής πανεπιστηµιακής εκπαίδευσης Είναι σχέση πολυδιάστατη: Η σχέση των Πανεπιστηµίων µε τη τοπική κοινωνία διαµορφώνει µεταξύ άλλων την εσωτερική τους κουλτούρα η οποία µε τη σειρά της θα προβληθεί στις σχέσεις τους µε τη τοπική κοινωνία αλλά και θα προδιαγράψει σε µεγάλο βαθµό και την εξωστρέφεια τους αναφορικά µε τις διασυνδέσεις που θα αναπτύξουν σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Είναι σχέση δυναµική: Το πανεπιστήµιο συντηρεί και ενσωµατώνει µια πολιτιστική κληρονοµιά γνώσεων, ιδεών και αξιών, την εµπλουτίζει µε την έρευνα και την προτείνει στους εκπαιδευόµενους προκειµένου να κατανοήσουν τον περιβάλλοντα κόσµο, να προβληµατιστούν σχετικά µε την αισθητική του ποιότητα και να προβούν στις δικές τους ερµηνείες θέτοντας τις βάσεις µελλοντικών επιλογών. Συµµετέχοντας το πανεπιστήµιο σ ένα κόσµο που αλλάζει µε τη δύναµη των νέων τεχνολογιών, ευαισθητοποιεί απέναντι στο περιβάλλον, αναδεικνύει τους κινδύνους και διαµορφώνει προϋποθέσεις για την αντιµετώπισή τους και προτείνει εναλλακτικές αναπτυξιακές διεξόδους µέσω της δυναµικής εµπλοκής του σε όλες τις πτυχές της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής 4. ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕ ΑΞΟΝΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, ΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Το θέµα των αειφορικών αναπτυξιακών διεξόδων είναι επόµενο να απασχολεί ένα Πανεπιστήµιο που βρίσκεται εγκατεστηµένο σε νησιωτική περιοχή, αφού η τριτοβάθµια εκπαίδευση αποτελεί κατ εξοχήν πεδίο το οποίο πρέπει να συνδεθεί µε την αειφόρο ανάπτυξη. Ταυτόχρονα η παρουσία παιδαγωγικών τµηµάτων είναι µια καταλυτική συγκυρία: Η ευαισθητοποίηση των παιδιών ώστε αφενός να αποκτήσουν βιωµατικές γνώσεις για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, αφετέρου να µάθουν να δίνουν λύσεις και να παίρνουν αποφάσεις αποτελεί µεταξύ άλλων κύριο µέληµα των σύγχρονων τάσεων της εκπαιδευτικής διαδικασίας άρα και των τµηµάτων µε αντικείµενο τις επιστήµες της αγωγής. Μέσα από τη 9

10 διδασκαλία της τέχνης αλλά και της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιώσιµη παραγωγή, τα παιδιά εκφράζουν τις απόψεις τους, τροφοδοτούν τους σηµερινούς ενήλικες µε φρέσκιες ιδέες και ευαισθητοποιούνται, δηµιουργώντας µια υποδοµή δική τους που θα τους βοηθήσει αργότερα να παράγουν ιδέες και να τις υλοποιούν, δηλαδή να γίνουν στο µέλλον ενεργοί πολίτες. Το Πανεπιστήµιο Αιγαίου αντιλαµβανόµενο την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης και την αναγκαιότητα σύνδεσής του µε την τοπική κοινωνία και αποσκοπώντας στον εµπλουτισµό της επιστηµονικής γνώσης µε την κοινωνική δράση προχώρησε, σε συνεργασία µε µέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας και οµάδες της τοπικής κοινωνίας στο σχεδιασµό µια σειράς από εκπαιδευτικά projects τα οποία υλοποιήθηκαν στη Ρόδο στο διάστηµα ύο είναι οι βασικές υποθέσεις στις οποίες στηρίχθηκαν τα projects αυτά: Η πρώτη υπόθεση αναφέρεται στην παραγωγή προϊόντων της πολιτισµικής βιοµηχανίας και θεωρεί ότι µέσα από ένα εκπαιδευτικό project η πολιτισµική κληρονοµιά µπορεί να αποτελεί πηγή έµπνευσης για δηµιουργικές και παραγωγικές διεξόδους που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη, διατηρούν και προβάλλουν την πολιτιστική ταυτότητα του τόπου και, ταυτόχρονα, µπορεί να έχουν οικονοµικό ενδιαφέρον, κυρίως στα πλαίσια των εναλλακτικών µορφών τουρισµού. Η δεύτερη υπόθεση αναφέρεται σε παρεµβάσεις στο χώρο. Συγκεκριµένα θεωρεί ότι µέσα από εκπαιδευτικά projects, είναι δυνατόν να προωθηθεί ο βαθµός ευαισθητοποίησης οµάδων εκπαιδευοµένων σε θέµατα αειφόρου ανάπτυξης και να παραχθούν προτάσεις για παρεµβάσεις στο χώρο που ενδεχοµένως ως ένα βαθµό να ενδιαφέρουν το πεδίο του αναπτυξιακού σχεδιασµού, κυρίως όµως έχουν αξία γιατί βοηθούν στην ενεργοποίηση της κοινωνία των πολιτών. Ας δούµε πιο αναλυτικά τις εκπαιδευτικές παρεµβάσεις του Πανεπιστηµίου Αιγαίου: 4.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΛΙΝ ΟΣ: Αισθητικές λύσεις και παρεµβάσεις στον πολεοδοµικό ιστό του παραδοσιακού οικισµού. Το πρόγραµµα αποτελεί µια διαθεµατική προσέγγιση, που εφαρµόστηκε πιλοτικά από το Πανεπιστήµιο Αιγαίου, για τον παραδοσιακό οικισµό της Λίνδου. Στον πυρήνα του πρότζεκτ βρίσκεται η ιδέα ότι η ανεξάντλητη δύναµη της παράδοσης ενισχυµένη µέσα από 10

11 ένα ρεαλιστικό µοντέλο λήψης απόφασης και επίλυσης προβλήµατος, µπορεί να παρέχει γνώσεις πάνω στην τέχνη και την αειφορία, αλλά και να ενθαρρύνει την καλλιτεχνική έκφραση, καθώς και την ανάπτυξη πρωτοποριακών και παραγωγικών ιδεών, αξιοποιήσιµων στον τοµέα σχεδιασµού. Ο προβληµατισµός που διερευνήθηκε από µαθητές του δηµοτικού σε συνεργασία µε το δήµο Λινδίων, τοπικούς φορείς και µεµονωµένους κατοίκους της Λίνδου είχε δυο σκέλη. Το πρώτο από αυτά µε τίτλο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΛΙΝ ΟΥ αναφερόταν στο οικιστικό περιβάλλον της περιοχής. Το δεύτερο µε τίτλο ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΛΙΝ ΟΥ αναφερόταν σε προϊόντα που κυρίως παράγονταν παλαιότερα και σήµερα όχι, καθώς και στις δυνατότητες αναβίωσης τέτοιων προϊόντων είτε αυτούσιων είτε µετά από µετασχηµατισµούς. Στα πλαίσια των προβληµατισµών αυτών σχεδιάστηκαν και εφαρµόστηκαν δυο εκπαιδευτικά projects µε χώρο αναφοράς τη Λίνδο. Και τα δυο projects περιλάµβαναν µια σειρά από εκπαιδευτικές δραστηριότητες µε άξονες την τέχνη, τον πολιτισµό, την οικονοµία και την οικολογία, κάτω από το γενικό πλαίσιο των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης.. Μια σειρά από δράσεις ευαισθητοποίησης µε ποικίλα µέσα και τεχνικές παρατήρηση, φωτογράφηση, συνεντεύξεις, παιχνίδι ρόλων- το αποτέλεσµα και των δυο εκπαιδευτικών projects καταλήγει σε µια ολοκληρωµένη πρόταση για µια οικονοµικά βιώσιµη ανάπτυξη που σέβεται το πολιτισµικό, κοινωνικό, φυσικό και οικονοµικό περιβάλλον της περιοχής. Το πρώτο σκέλος της παρέµβασης αυτής αποτελεί η παρέµβαση στον οικισµό µε προτεινόµενες λύσεις για τα κύρια προβλήµατά του και για την ανάδειξη του πολιτισµικού πλούτου. Το δεύτερο σκέλος αντίστοιχα συνοψίζεται στην πρόταση για δηµιουργία µιας ανοικτής έκθεσης - αγοράς όπου θα εκτίθενται και θα πωλούνται καινοτόµα προϊόντα που προήλθαν από το µετασχηµατισµό παραδοσιακών προϊόντων που ανέδειξαν στο παρελθόν την ταυτότητα της περιοχής. 11

12 Εικόνες 1,2,3,4: Κατασκευές (µακέττες) στο πρόγραµµα Λίνδος ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΗΤΙΚΑ Ι ΚΑΙ ΙΙ: Αναπτυξιακή- αισθητική παρέµβαση στον οικισµό. Εφήµερες διέξοδοι και µόνιµες λύσεις Ο παραλιακός οικισµός των Κρητικών που βρίσκεται στη βορειοανατολικής πλευράς της Ρόδου, βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο της Πόλης, και παρουσιάζεται ως χώρος ιστορικής και διαπολιτισµικής αναφοράς που εύλογα θέτει προβληµατισµούς που αποτελούν αντικείµενο για αναπτυξιακή µελέτη. Η επιλογή του χώρου έγινε µέσα από τον προβληµατισµό ότι κάποιες παρεµβάσεις θα µπορούσαν να βελτιώσουν συνολικά και µόνιµα την κατάσταση, αναδεικνύοντας τα θετικά 12

13 στοιχεία που σήµερα περνούν απαρατήρητα και ελαχιστοποιώντας τα αρνητικά, που επί του παρόντος υπερτερούν. Σύµφωνα µε τον προβληµατισµό αυτό και µε αναφορά στα βήµατα που προτείνει το θεωρητικό πλαίσιο για την αειφόρο ανάπτυξη, αναπτύχθηκε και οργανώθηκε ένα διαθεµατικό σχέδιο εργασίας σε δυο διαφορετικές κατευθύνσεις: τη βραχυχρόνια, που επιχειρεί την ήπια αξιοποίηση του οικισµού, αφήνοντας ανέπαφες τις υπάρχουσες περιβαλλοντικές εισροές. τη µακροχρόνια, που προβλέπει την αστική παρέµβαση µε στόχο την µόνιµη αποκατάσταση του οικισµού. Στόχος του project ήταν η ευαισθητοποίηση των παιδιών στο συγκεκριµένο παραδοσιακό οικισµό, για την ανάδειξη και προβολή του και ειδικότερα: Η επισήµανση των χαρακτηριστικών στοιχείων και των προβληµάτων της περιοχής Η κατανόηση βασικών αλληλεξαρτήσεων µεταξύ ανθρώπων, πολιτιστικών µνηµείων και φύσης. Η προσπάθεια δηµιουργικών βελτιωτικών παρεµβάσεων, στην αρχιτεκτονική, την πολεοδοµική και την αισθητική κακοποίηση του περιβάλλοντος. Η εισήγηση σχεδιασµών οι οποίοι θα διαφυλάσσουν τα πολιτιστικά στοιχεία, χωρίς να καταστρέφουν τη φυσιογνωµία και την αξία τους. Η επινόηση µεθόδων που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες στις παραγωγικές δραστηριότητες. Η διατύπωση προτάσεων αναφορικά λύσεις καλλιτεχνικής και επιχειρηµατικής φύσης. Τa τελικά προϊόντα του εκπαιδευτικού project ήταν: (α) πρόταση για µια εφήµερη εικαστική παρέµβαση µε θέµα τα αλιευτικά δίκτυα και ένα οδοιπορικό στον οικισµό µε στάσεις στα κύρια σηµεία αναφοράς και (β) πρόταση για ανάδειξη του οικισµού σε ψαροχώρι, στο οποίο τα προϊόντα από την αλιευτική δραστηριότητα µπορεί να αποτελέσουν, εκτός των άλλων, και πηγή έµπνευσης για προϊόντα καλλιτεχνικής δηµιουργίας. 13

14 Εικόνα 5. Κατασκευή patchwork στο Πρόγραµµα Κρητικά 4.3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΣΚΛΗΠΕΙΟ: Σκιάχτρα στη γη του Ασκληπειού Στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα «ΣΚΙΑΧΤΡΑ ΣΤΗ ΓΗ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΕΙΟΥ» επιχειρήθηκε η διερεύνηση της δυνατότητας ενός εκπαιδευτικού project: να ενεργοποιήσει την τοπική κοινωνία, να την κάνει συµµέτοχο και συνεργάτη στην παραγωγική διαδικασία και να την βοηθήσει να αναδείξει τις τοπικές ιδιαιτερότητες, προβάλλοντας τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα της περιοχής. Στα πλαίσια αυτά, και χωρίς να υποτιµούνται οι λοιποί στόχοι, το project σχεδιάστηκε έτσι ώστε να εξασφαλίζει τη συµµετοχή πολλών οµάδων. Συγκεκριµένα προβλεπόταν να συµµετέχουν: Κοινωνικοί φορείς της περιοχής Εκπαιδευτικές κοινότητες Παραγωγικές µονάδες και φορείς της τοπικής οικονοµίας Υπηρεσίες του ηµόσιου τοµέα 14

15 Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις Μεµονωµένα άτοµα από την τοπική κοινωνία Κεντρική υπόθεση στο project ήταν η χρήση ενός συµβόλου το οποίο θα αποτελούσε σύνδεσµο των συµµετεχόντων. Το σύµβολο έπρεπε να πληροί τις παρακάτω προϋποθέσεις: Να έχει σχέση µε την παραγωγή της περιοχής Να αποτελεί αντικείµενο που σχετίζεται µε την παράδοση Να µπορεί να αποτελέσει αντικείµενο εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σε θέµατα τοπικής παράδοσης και τοπικής παραγωγής. Να µπορεί να κατασκευαστεί εύκολα και µε απλό τρόπο από διαφορετικές οµάδες, εκφράζοντας τις δυνατότητες της κάθε οµάδας Να έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει αντικείµενο καλλιτεχνικής έκφρασης των οµάδων. Ως σύµβολο-επίκεντρο του project επιλέχθηκε το ΣΚΙΑΧΤΡΟ. Το κεντρικό ερευνητικό ερώτηµα ήταν κατά πόσον σε µία µικρή κοινωνία, σε µια αγροτική περιοχή που µετασχηµατίζεται καθώς η αγροτική παραγωγή παραχωρεί την θέση της στο κλασικό τουριστικό µοντέλο ανάπτυξης, µπορεί να εµπνευσθεί από την παράδοση και αξιοποιώντας τους συµβολισµούς της αγροτικής παραγωγής, να δηµιουργήσει αναπτυξιακές διεξόδους. Για τη διερεύνηση του ερωτήµατος αυτού ακολουθήθηκε µια κλασική προσέγγιση ανάλυσης και σύνθεσης. Στα πλαίσια της ανάλυσης το Σκιάχτρο αποτέλεσε αντικείµενο µελέτης µέσα από τρεις οπτικές, εκπαιδευτική, καλλιτεχνική και κοινωνική. Στα πλαίσια της σύνθεσης το Σκιάχτρο αποτέλεσε επίκεντρο σε µια κορυφαία πολυδιάστατη συλλογική παρέµβαση στο χώρο του Ασκληπειού. Η παρέµβαση προέβλεπε την οργάνωση ενός ιδιότυπου φεστιβάλ µε θέµα το Σκιάχτρο, βασισµένο στην ιδέα µιας γιορτής που θύµιζε τις γιορτές της αναγέννησης της φύσης της αρχαίας Ελλάδας σε συνδυασµό µε την αναγέννηση της παράδοσης στη σύγχρονη εποχή και ήταν µια ολοκληρωµένη οργάνωση που αναπτύχθηκε στη διάρκεια µιας ολόκληρης ηµέρας. 15

16 Εικόνες 6,7,8,9. Εικόνες από το Πρόγραµµα Σκιάχτρα στη γη του Ασκληπειού 4.4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ: Πιλοτική παραγωγή πολιτιστικών προϊόντων εµπνευσµένων από τη καστελλοριζιώτικη φορεσιά Η εργασία αυτή αποτελεί µια πιλοτική προσπάθεια που στόχο έχει να καταδείξει πώς η πολιτιστική κληρονοµιά των νησιών µας, µε τον πλούτο και την οµορφιά της, µπορεί να αποτελέσει πηγή έµπνευσης για σχεδιασµό και παραγωγή προϊόντων της πολιτιστικής βιοµηχανίας µε ταυτότητα, αισθητική ποιότητα και οικονοµικό ενδιαφέρον, που προβάλλουν τον τόπο και ανταποκρίνονται στην αντίληψη της σύγχρονης καλλιτεχνικής δηµιουργίας. Η µελέτη εστιάζει στο ότι, µε κατάλληλα συνθετικά µοντέλα, µε τη βοήθεια της τέχνης αλλά και της τεχνολογίας, η πολιτισµική κληρονοµιά, θα µπορούσε να αποτελέσει δυναµική αφετηρία προς τη δηµιουργία και την ανάδειξη µιας ελληνικής πρότασης στη 16

17 σύγχρονη παραγωγική διαδικασία. Η πρόταση αυτή υπόσχεται αυθεντικότητα και έχει αειφορικό χαρακτήρα, αφού ανάµεσα στους στόχους της είναι ο σεβασµός στην πολιτισµική κληρονοµιά, η προστασία και η ανάδειξη της, έτσι ώστε αυτή να διατηρηθεί ανέπαφη για τις επόµενες γενιές. Παράλληλα η πρόταση έχει καινοτοµικό χαρακτήρα και προσφέρει άπειρους τρόπους διαφοροποίησης των προϊόντων, αντικαθιστώντας τα τυποποιηµένα κλισέ της παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας µε προϊόντα. Το κεντρικό ερευνητικό ερώτηµα είναι κατά πόσον σε ένα µικρό µέρος, µε περιορισµένους συντελεστές παραγωγής (εισροές), άρα και περιορισµένες δυνατότητες εκροών, η πολιτισµική παραγωγή µπορεί να βοηθήσει ώστε να ενδυναµωθεί η τοπική κοινωνία και οικονοµία µέσα από καινοτόµες παραγωγικές δράσεις. Από τη φορεσιά του Καστελόριζου επιλέχθηκαν για µελέτη δυο χαρακτηριστικά στοιχεία, η πούκλα, είδος επίχρυσης ασηµένιας πόρπης µε σχήµα κυκλικό και οι κοντούρες, τα βελούδινα κεντηµένα «πασουµάκια». Ακολουθήθηκε ένα µοντέλο µετασχηµατισµού µε πρόσθεση, αφαίρεση, πολλαπλασιασµό και διαίρεση των στοιχείων που επιλέχθηκαν. Με τον τρόπο αυτόν δηµιουργήθηκαν πολλά διαφορετικά µοτίβα βασισµένα στην αρχική µήτρα. Τα µοτίβα χρησιµοποιήθηκαν στην πιλοτική παραγωγής µια σειρά προϊόντων που θα µπορούσαν να αποτελέσουν αντικείµενα της πολιτιστικής βιοµηχανίας. Εικόνες 10,11, Λεπτοµέρειες από την Καστελλοριζιώτικη φορεσιά Εικόνες 14, Τελικά προϊόντα στο Πρόγραµµα Καστελλορίζου 17

18 4.5 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΡΟ ΟΥ: Εκτιµώντας ότι η Μεσαιωνική εποχή της πόλης της Ρόδου, διαθέτει ποικιλία από πολιτιστικά στοιχεία, διερευνήθηκαν οι δυνατότητες να αξιοποιηθεί το περιεχόµενο που αφορά το σύνολο του Μεσαιωνικού πολιτισµού. Στόχος ήταν η ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέµατα πολιτιστικής κληρονοµιάς του τόπου που ζουν, ώστε να αναπτυχθούν υπεύθυνες στάσεις και συµµετοχικές συµπεριφορές για την δηµιουργία ποιοτικής παραγωγής προϊόντων και εικαστικών παρεµβάσεων στον χώρο. Σύµφωνα µε παραπάνω, αναπτύχθηκαν οργανώθηκαν και υλοποιήθηκαν τρία διαθεµατικά εκπαιδευτικά προγράµµατα που εστίασαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις: 1. Στο δοµηµένο περιβάλλον της Μεσαιωνικής πόλης και συγκεκριµένα στο κάστρο και στον χώρο της Τάφρου. 2. Στους θρύλους και τους µύθους. 3. Στα σύµβολα της πόλης. Οι κατευθύνσεις ήταν κοινές και για τα τρία και περιελάµβαναν : ιαθεµατική γνωστική προσέγγιση Αισθητική-πολιτιστική προσέγγιση Αναπτυξιακή προσέγγιση Οι δραστηριότητες προέβλεπαν: 18

19 Εικαστική παρέµβαση εµπνευσµένη από τα οικόσηµα των Ιπποτών Εικαστική παρέµβαση στην πόλη, µε τη χρήση προγράµµατος επεξεργασίας εικόνας από τους µαθητές του 1 ου Γυµνασίου Ρόδου ρώµενο στην Μεσαιωνική Τάφρο της Ρόδου, που προετοίµεσαν οι φοιτητές/ριες του Πανεπιστηµίου Αιγαίου. Εικόνες 17,18.19,20. Εικόνες από το Πρόγραµµα Μεσαιωνικής Πόλης 19

20 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Απέναντι στις ραγδαίες οικονοµικές, κοινωνικές και πολιτισµικές αλλαγές που καλείται να αφοµοιώσει η τοπική κοινωνία, οι δράσεις του Πανεπιστηµίου Αιγαίου παρατάσσονται ως εκπαιδευτικές καινοτοµίες που αξιοποιούν την επικοινωνιακή εµβέλεια των εικαστικών τεχνών και γενικότερα της περιβαλλοντικής/οικολογικής τέχνης, επιχειρώντας την προσέγγιση της αναγκαίας γνώσης και της πληροφορίας, µ ένα τρόπο διαφορετικό από αυτό της τυπικής διδασκαλίας και παθητικής αποδοχής αποσπασµατικών γνώσεων (Hargreaves, 1997). Μέσα από τα εκπαιδευτικά projects που υλοποιήθηκαν µε άξονες την καλλιτεχνική εκπαίδευση και την εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη, διερευνήθηκε ο βαθµός στον οποίο η πολιτισµική κληρονοµιά µπορεί να αποτελέσει πηγή έµπνευσης και δηµιουργίας για παραγωγικές διεξόδους που προωθούν την αειφόρο ανάπτυξη, διατηρούν και προβάλλουν την πολιτιστική ταυτότητα του τόπου ενώ ταυτόχρονα, µπορεί να έχουν και οικονοµικό ενδιαφέρον, κυρίως στα πλαίσια των εναλλακτικών µορφών τουρισµού. Από τη συζήτηση των αποτελεσµάτων τους προέκυψε ακόµα ότι µέσα από τα συγκεκριµένα προγράµµατα είναι δυνατή : Η προώθηση του βαθµού ευαισθητοποίησης των εκπαιδευοµένων σε θέµατα αειφόρου ανάπτυξης, η καλλιέργεια περιβαλλοντικού ήθους και η ανάπτυξη αειφορικών αξιών. Η διαµόρφωση προτάσεων για παρεµβάσεις στο χώρο, ενδεχοµένως ενδιαφέρουσες σε επίπεδο αναπτυξιακού σχεδιασµού, Η διάδραση τέχνης και τεχνολογίας µε αποτέλεσµα ποιοτικότερους, συµµετοχικούς και απελευθερωτικούς τρόπους γνώσης και παραγωγής (Βοοkchin, 1993: 198). 20

21 Η υλοποίηση του αιτήµατος για αλληλεπίδραση και συνεργασία τοπικής κοινωνίας και Πανεπιστηµίου Η προαγωγή της τέχνης στο δηµόσιο χώρο -εκεί όπου το έργο τέχνης οφείλει να τονίσει τη δηµοκρατική φύση του, προκειµένου να επιτρέψει πολλαπλές ερµηνείες οι οποίες προέρχονται από την καλλιτεχνική αξία του, τη σχέση του µε το χώρο παρουσίασής του και την ανταπόκριση του κοινού προς αυτό (Κανελλοπούλου) και Η προώθηση της συµµετοχής, τόσο σε επίπεδο ενεργοποίησης της κοινωνίας των πολιτών γενικά, όσο σε επίπεδο ενεργούς συµµετοχής στη δηµιουργία ενός έργου τέχνης, ως µια δηµιουργική διαδικασία, που το τελικό της αποτέλεσµα και ο απόηχός της γίνεται ιδιοκτησία της δηµόσιας σφαίρας που αφορά σε όλους. Ο σχεδιασµός η υλοποίηση αλλά και η αξιολόγηση τέτοιου είδους εγχειρηµάτων είναι κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση. Προϋποθέτει αναγνώριση της δυναµικής τους, µετασχηµατισµό της σε στόχους δηµιουργικής δράσης, και στη συνέχεια υλοποίηση των στόχων αυτών µε συνέπεια, φαντασία, ευρύτητα αντίληψης, διεπιστηµονική προσέγγιση, διορατικότητα, ευαισθησία και πολιτική βούληση. Πάντα µε σεβασµό, στον τόπο, στο περιβάλλον και βέβαια στον άνθρωπο.. Γιατί. «τι αποµένει αν βγάλουµε από τη µέση τον άνθρωπο;»( Γ. Σεφέρη, οκιµές) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Amin, A. & Thrift N., (eds.) ( 1994), Globalization, institutions, and regional development in Europe, Oxford: Oxford University Press Beck, U. (2000), Τι είναι παγκοσµιοποίηση; Αθήνα: Καστανιώτης Βεργόπουλος, Κ. (1999), Παγκοσµιοποίηση : Η Μεγάλη Χίµαιρα, Αθήνα: Νέα Σύνορα-Λιβάνη Βιρβιδάκης Στ. (2009), Η υφή της ηθικής πραγµατικότητας, Αθήνα: Leader Books Cαstells, Μ. (2001), The Internet Galaxy: Reflections on the Internet, Business, and Society, Oxford: Oxford University Press Dewey, J. (1899), The school and society. Chicago: University of Chicago Press ηµητριάδου, Κ. ( χ.χ), Η προσέγγιση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Μέσα από τα εκπαιδευτικά σχέδια Comenius.Ένα παράδειγµα από την ελληνική πραγµατικότητα. ιαθέσιµο στο δικτυακό τόπο (8/3/2010) 21

22 Freeland, C. (2005), But Is It Art? An Introduction to Art Theory, Oxford University Press Giddens, Α. (2001), Ο κόσµος των ραγδαίων αλλαγών. Πώς επιδρά η παγκοσµιοποίηση στη ζωή µας, µτφρ. Κ.. Γεώργα, Αθήνα : Μεταίχµιο Gramsi, Α. (1971). Λογοτεχνία και εθνική ζωή, µτφρ. Χρ. Μαστραντώνης. Αθήνα: Στοχαστής, Gross, D. ( 2003), Τα ερείπια του παρελθόντος, Αθήνα: Πατάκης Hargreaves, A. (Ed.). (1997). Rethinking Educational Change with Heart and Mind ASCD Yearbook, Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development. Hobsbawm, Ε. (1999). Η εποχή των άκρων Ο σύντοµος εικοστός αιώνας: , Αθήνα: Θεµέλιο Ιντζεσίλογλου Ν. (2000), Περί κατασκευής συλλογικών ταυτοτήτων: το παράδειγµα της εθνικής ταυτότητας, στο Κωνσταντοπούλου, Χρ., Μαράτου-Αλιπράντη, Λ., Οικονόµου, Θ.,. Γερµανός. (επιµ.) (2000), «Εµείς» και οι «άλλοι»: αναφορά στις τάσεις και τα σύµβολα, Αθήνα : Τυπωθήτω Κανελλοπούλου, Χ. ( χ.χ ). Ενεργό κοινό: όταν ο θεατής αποτελεί προϋπόθεση για τη δηµιουργία του έργου τέχνης στο δηµόσιο χώρο. ιαθέσιµο στο 2.doc ( 5/3/2010) Κούρος, Π. (2008), Πράξεις Συνεκφώνησης, Αθήνα: Futura Kenny, Μ. & Meadowcroft, J. (1999), Planning Sustainability, London: Routlege Λεοντίδου, Λ. (2007), Αθήνα: Αγεωγράφητος Χώρα, Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα Lacy, S. (ed.) (1995), Mapping the Terrain: New Genre Public Art, Seattle: Bay Press, Liossa M. V. (2001), Η ελευθερία ως πολιτισµός, Eφηµερίδα Το Βήµα 11/2/2001. ιαθέσιµο στο 10) Μάνθος,A. (2008). Κοινωνία και πανεπιστήµιο, Εφηµερίδα Μακεδονία, 17 /2/ Μασσαλάς, Χ. (2008), Ίσως είναι και έτσι, Αθήνα : Gutenberg, 2008 Μασσαλάς, Χ. (2009), Ο δρόµος προς µια οικονοµία της αειφορίας, εφηµερίδα 10/4/2009 Το Βήµα, Matarasso, F. (2005), Art for our sake: The artistic importance of community arts ιαθέσιµο στο δικτυακό τόπο /Art%20for%20Our%20Sake.pdf (6/1/2010). 22

23 Μπαζίγου, Κ. ( χχ ), Επαναπροσδιορίζοντας τις σχέσεις της Τέχνης µε την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία. ιαθέσιµο στο δικτυακό τόπο aralliles_sinedries/eisigiseis/bazigou_eisigisi.pdf( 5/3/2010) Petrella R. (1996), Globalization & Internationalization, in Boyer R. & Drache D. (1996), States against markets,, UK : Routledge Πρυνεντύ, Ζ. (2000), Πολιτισµική ταυτότητα: µεταξύ µύθου και πραγµατικότητας», σε Κωνσταντοπούλου, Λ. Μαράτου-Αλιπράντη, Θ. Οικονόµου,. Γερµανός,. (2000), Εµείς και οι Άλλοι: αναφορά σε τάσεις και σύµβολα, Αθήνα: Τυπωθήτω Σβορώνου, Ε. (2009), Εικαστικές τέχνες και περιβαλλοντική Αγωγή: Μια παραµεληµένη σχέση ιαθέσιµο στο δικτυακό τόπο στο aralliles_sinedries/eisigiseis/svoronou_eisigisi.pdf Σεφέρης, Γ. (1974). οκιµές, τ.2, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα Schneckenburger, M. Fricke, C. & Honnef,K. (2005). Art of the 20 th century, Koln: Taschen Wright, R. (2000), Φέρνει ευτυχία η παγκοσµιοποίηση;, Οικονοµικός Ταχυδρόµος, 30 εκεµβρίου Φλογαΐτη, Ε. (2006). Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Αθήνα: Ελληνικά Γράµµατα. Ψηµµένος, Ι. (1999), Παγκοσµιοποίηση και συµµετοχή εργαζοµένων, Αθήνα: Gutenberg, Henry et al., 1999 Jaitly, 2005 Jarvis, 2000 Scott 2000 Sheaffer, 2005 Βοοkchin,

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε

1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε 1. Γένεση, καταβολές καιεξέλιξητηςπε Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση γεννιέται. Πότε; Η ΠΕ γεννιέται και διαµορφώνεται σε αυτόνοµο πεδίο στις δεκαετίες 1960 1970 Πώς; Προέρχεται από τη συνειδητοποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το πρόγραμμα Το Πρόγραμμα με τίτλο «Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία» υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 79 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_08: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΦΑΔΩΝ Ο Δήμος Σοφάδων, όπως διαμορφώθηκε μετά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ανανέωση του αντικειµένου Η καλύτερη προσέγγιση θα πρέπει να επιτρέπει τον πειραµατισµό.

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου

ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου Η Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη ως πλαίσιο Εκπαίδευσης Νεοδιορισθέντων Εκπαιδευτικών: Ποιοτικοί Εκπαιδευτικοί για Ποιοτική Εκπαίδευση ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ/ΠΑΙΔΙ/0308(ΒΙΕ)/07 ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι, Σήµερα η ανταγωνιστικότητα δεν είναι πλέον θέµα κόστους, αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας.

Κυρίες και Κύριοι, Σήµερα η ανταγωνιστικότητα δεν είναι πλέον θέµα κόστους, αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Κυρίες και Κύριοι, Με ιδιαίτερη χαρά απευθύνοµαι σε ένα τόσο εκλεκτό ακροατήριο και θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους. Είναι πράγµατι

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού»

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό «2014 - Έτος Πολιτισμού» Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου Τρία Κομβικά σημεία προβληματισμού για την δημιουργία ενός δημιουργικού

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κογκίδου ήµητρα Χαιρετισµός στην ηµερίδα του Παιδαγωγικού Τµήµατος ηµοτικής Εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ. ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κατά τα δύο προηγούµενα ακαδηµαϊκά έτη το Α.Π.Θ. προσφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD Έννοια της Ολυμπιακής Παιδείας Μορφωτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αγωγή των νέων σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 1. Σύντομη ενημέρωση (βασική

Διαβάστε περισσότερα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα

Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών. Ε. Κολέζα Η Καινοτοµία στη Διδασκαλία των Μαθηµατικών Ε. Κολέζα Κάτω υπό ποιες προϋποθέσεις το σχολείο θα αποτελέσει κέντρο δράσης και δηµιουργικότητας; 1. Εκπαίδευση των µαθητών µέσα από τη δηµιουργία «µαθησιακών

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη

Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Μετανάστευση, πολυπολιτισμικότητα και εκπαιδευτικές προκλήσεις: Πολιτική - Έρευνα - Πράξη Αθήνα, 14-15 Μαΐου 2010 ηρητήριο _2010 1 Τα πολυτροπικά κείμενα ως εργαλείο προώθησης της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) 29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη

Διαβάστε περισσότερα

ιερεύνηση των Όρων και των Προϋποθέσεων που ενισχύουν την Ανάδειξη της Πολιτισµικής υναµικής της Εκπαίδευσης

ιερεύνηση των Όρων και των Προϋποθέσεων που ενισχύουν την Ανάδειξη της Πολιτισµικής υναµικής της Εκπαίδευσης ιερεύνηση των Όρων και των Προϋποθέσεων που ενισχύουν την Ανάδειξη της Πολιτισµικής υναµικής της Εκπαίδευσης Η σύγχρονη εκπαίδευση στοχεύει στην ολόπλευρη ανάπτυξη του µαθητή τόσο σε ατοµικό όσο και σε

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργατικές Τεχνικές

Συνεργατικές Τεχνικές Καταιγισμός ιδεών, Παιχνίδι ρόλων, Ομάδες Εργασίας, Συζήτηση με διάταξη δύο κύκλων, Δομημένη Συζήτηση - Debate Μέθοδος σχεδίων εργασίας ΚΕΣΥΠ ΚΙΛΚΙΣ Καταιγισμός ιδεών Είναι η εξέταση ενός ζητήματος μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Δομή και Περιεχόμενο

Δομή και Περιεχόμενο Υπουργείο Παιδείας & Πολιτισμού Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Δομή και Περιεχόμενο Ομάδα Υποστήριξης Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Εικαστικών Τεχνών Ιανουάριος 2013 Δομή ΝΑΠ Εικαστικών Τεχνών ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ;

ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΕ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ; Συμπόσιο για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Αθήνα 15/16 Απριλίου 2011-04-28 Τριανταφύλλου Ελένη Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Β/θμιας Ν. Χαλκιδικής ΓΙΑΤΙ Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & O ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr

Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS Μαμάη 3, 104 40 Αθήνα. Τηλ- Fax. 210 8228795 E-mail:schools@medsos.gr www.medsos.gr www.climateactions.gr Εισαγωγή Η αλλαγή του κλίματος αποτελεί στις μέρες μας ένα αδιαμφισβήτητο

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Εναρκτήρια Εισήγηση. Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/.

Εναρκτήρια Εισήγηση. Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/. Εναρκτήρια Εισήγηση Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/. Η Υπηρεσία μας με την παρουσία και συμμετοχή της στην 1 η Πανελλήνια

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0156/153. Τροπολογία. Isabella Adinolfi, Rosa D'Amato, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0156/153. Τροπολογία. Isabella Adinolfi, Rosa D'Amato, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 21.3.2019 A8-0156/153 153 Αιτιολογική σκέψη 5 (5) Η προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτισμικής πολυμορφίας εξαρτάται από την ύπαρξη ακμαζόντων και ανθεκτικών πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων που είναι σε

Διαβάστε περισσότερα

WebDance: Web dance for all using advanced e-learning tools. Χορός στο διαδίκτυο µε τη χρήση προηγµένων εργαλείων ηλεκτρονικής εκµάθησης

WebDance: Web dance for all using advanced e-learning tools. Χορός στο διαδίκτυο µε τη χρήση προηγµένων εργαλείων ηλεκτρονικής εκµάθησης WebDance: Web dance for all using advanced e-learning tools Χορός στο διαδίκτυο µε τη χρήση προηγµένων εργαλείων ηλεκτρονικής εκµάθησης Ευαγγελία Καβακλή Το ερευνητικό πρόγραµµα WebDance υλοποιείται µε

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και αναλυτικό πρόγραμμα

Eκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και αναλυτικό πρόγραμμα Eκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και αναλυτικό πρόγραμμα Οι παρακάτω διαφάνειες αποτελούν προϊόν μελέτης και αποδελτίωσης του Προγράμματος Σπουδών Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη Υποχρεωτικής

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Μαρία Δημοπούλου Υπεύθυνη Π.Ε Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών Συντονίστρια Τοπικού Δικτύου «Αειφόρα σχολεία Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών» ΤΟΠΙΚΟΥΔΙΚΤΥΟ ςχολειων AEΙΦΟΡΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση Σχέδιο Δράσης 2016-2018 Δέσμευση : Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προσιτότητας του Κοινοβουλίου στον πολίτη Στόχος: Ενίσχυση της διαφάνειας των κοινοβουλευτικών

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Π.Ι.Ν. Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία εισήγηση στην 1 η συνάντηση για την ΟΧΕ πόλης Κέρκυρας -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 1ο ερώτημα Γιατί και με ποιους όρους η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ενός

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία

Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Π.Ι.Ν. Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση στην πόλη της Κέρκυρας με εστίαση στην πολιτιστική & δημιουργική οικονομία εισήγηση στην 1 η συνάντηση για την ΟΧΕ πόλης Κέρκυρας -ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Ιωάννα Καταπίδη, PhD, Research Fellow, University of Birmingham

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Ιωάννα Καταπίδη, PhD, Research Fellow, University of Birmingham ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Ιωάννα Καταπίδη, PhD, Research Fellow, University of Birmingham Περιεχόμενο Ορισμοί Παραδοσιακοί οικισμοί στην Ελλάδα Κριτήρια επιλογής και δημιουργίας των οικισμών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository COMENIUS Regio Φλώρινα, 2013 COMENIUS Regio - Σκοπός Ενισχύουν την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης μέσα από την

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση Συνάντηση Εργασίας ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΓΣΕΕ 7 Ιουνίου 2006 1 1. Η Κοινωνική εταιρική ευθύνη

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/ Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη & Υπαίθριες δραστηριότητες

Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/ Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη & Υπαίθριες δραστηριότητες Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κέντρο Έρευνας, Μελέτης και Εφαρμογών στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/ Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη & Υπαίθριες δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

15320/14 ΕΠ/γπ 1 DG E - 1 C

15320/14 ΕΠ/γπ 1 DG E - 1 C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 13 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15320/14 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: CULT 127 TOUR 24 REGIO 123 RELEX 908 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων(1ο Τμήμα) Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α1 Ο συγγραφέας διευκρινίζει τη σημασία των όρων παιδεία και εκπαίδευση. Η παιδεία είναι μία ευρεία έννοια. Η λέξη απαντάται σε αρχαιοελληνικά κείμενα

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή.

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή. Σενάριο 6. Συµµεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη

Διαβάστε περισσότερα

Eπιμορφωτικό σεμινάριο

Eπιμορφωτικό σεμινάριο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Δράση: Επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας Επιστ. υπεύθυνη: Ζωή Παπαναούμ Υποδράση: Εξ αποστάσεως επιμόρφωση Eπιμορφωτικό σεμινάριο 3

Διαβάστε περισσότερα

«Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση

«Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση «Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6 ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 7 Νοεμβρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Ορισμός αυθεντικής μάθησης Αυθεντική μάθηση είναι η μάθηση που έχει

Διαβάστε περισσότερα

Β2. β) Πρώτα απ όλα: Αρχικά παράλληλα: ταυτόχρονα εξάλλου: άλλωστε

Β2. β) Πρώτα απ όλα: Αρχικά παράλληλα: ταυτόχρονα εξάλλου: άλλωστε ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α.1 Το συγκεκριμένο κείμενο αναφέρεται στην ανάγκη προσέγγισης των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης από τους Νεοέλληνες. Επρόκειτο για τόπους έκφρασης συλλογικότητας. Επιπλέον, σ αυτούς γεννήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική αξιοποίηση του Καταστατικού Χάρτη της Γης

Διδακτική αξιοποίηση του Καταστατικού Χάρτη της Γης Διδακτική αξιοποίηση του Καταστατικού Χάρτη της Γης Δρ Δημήτριος Γκότζος Οι συγκεκριμένες διαφάνειες αποτελούν προϊόν μελέτης και αποδελτίωσης του Τhe Earth Charter Initiative (2005). The Earth Charter

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 1 Ος ΥΠΟ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΟΧΟΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Τι εννοούμε με τον όρο «μαθησιακά αποτελέσματα»; ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ Ποια είναι τα αναμενόμενα οφέλη από την

Διαβάστε περισσότερα

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα GR

Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα GR Τσικολάτας Α. (2010) Κοινωνικο-οικονομική Ανάπτυξη του Δήμου Πρεσπών. Αθήνα tsikolatas@gmail.com 27 Απριλίου 2010 Η ομάδα μας Οκτώ επιλεγμένοι μεταπτυχιακοί φοιτητές Διαφορετικά πανεπιστήμια με ποικίλο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Πολιτισμού και Παιδείας 2008/2226(INI) 16.12.2008 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις καλλιτεχνικές σπουδές στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2008/2226(INI)) Επιτροπή Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές κατευθύνσεις. Επιδιώξεις Προοπτικές Οργάνωση-Σχεδιασµός Βασικά χαρακτηριστικά

Βασικές κατευθύνσεις. Επιδιώξεις Προοπτικές Οργάνωση-Σχεδιασµός Βασικά χαρακτηριστικά Βασικές κατευθύνσεις Επιδιώξεις Προοπτικές Οργάνωση-Σχεδιασµός Βασικά χαρακτηριστικά Επιδιώξεις στην εκπαιδευτική διαδικασία Να µεταδοθούν γνώσεις, οι οποίες θα ευαισθητοποιήσουν, θα επηρεάσουν τις στάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα Σενάριο 3. Τα µέσα των πλευρών τριγώνου Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα τριγώνων, τριγωνοµετρικοί αριθµοί περίµετρος και εµβαδόν.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2017-2018 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 1. Σύντομη ενημέρωση: βασική ιδέα και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 2003-2005 Δύο χρόνια μετά την ιδρυτική του Συνέλευση το Δίκτυο, μέσα στα πλαίσια των αξόνων που αυτή έθεσε και με βάση τη μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών 1 η Σύνοψη πολιτικής σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Πορίσματα της ανάλυσης αναγκών του έργου VIRTUS Σύντομη περιγραφή του έργου Κύριος στόχος του έργου «Εικονική Επαγγελματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Το σενάριο προτείνεται να διεξαχθεί με τη χρήση του Cabri Geometry II.

Το σενάριο προτείνεται να διεξαχθεί με τη χρήση του Cabri Geometry II. 9.2.3 Σενάριο 6. Συμμεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωμετρία Β Λυκείου. Συμμεταβολή μεγεθών. Εμβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστημα συντεταγμένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη

Διαβάστε περισσότερα

Θανάσης Κ. Παππάς αρχιτέκτων Θεσσαλονίκη Νοέµβριος 1999

Θανάσης Κ. Παππάς αρχιτέκτων Θεσσαλονίκη Νοέµβριος 1999 Θανάσης Κ. Παππάς αρχιτέκτων Θεσσαλονίκη Νοέµβριος 1999 ΠΡΟΣΥΝΕ ΡΙΑΚΗ ΗΜΕΡΙ Α ΣΑΘ Στα πλαίσια του 10ου Πανελλήνιου Αρχιτεκτονικού Συνέδριου: «ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΣΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Περιληπτική Απόδοση Κειμένων ΑΣΚΗΣΗ: Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου που ακολουθεί σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων. (Πανελλαδικές Εξετάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή PROJECT

ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή PROJECT ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ή PROJECT Η διεξαγωγή σχεδίων εργασίας στο σύγχρονο σχολείο, προβάλλει ως αναγκαιότητα, για την ανάπτυξη της κριτικής και δηµιουργικής σκέψης των µαθητών, καθώς και όλων εκείνων των ιδιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

«Δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής του Πολιχνίτου με το νέο θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο»

«Δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής του Πολιχνίτου με το νέο θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο» «Δυνατότητες ανάπτυξης της περιοχής του Πολιχνίτου με το νέο θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο» Περιεχόμενα της παρουσίασης Ποιος είναι ο στόχος της σημερινής εκδήλωσης Πως βλέπουμε εμείς τον σχεδιασμό

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 16 Απριλίου 2010 (22.04) (OR. en) 8263/10 CULT 25 SOC 246 REGIO 28 FSTR 21

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 16 Απριλίου 2010 (22.04) (OR. en) 8263/10 CULT 25 SOC 246 REGIO 28 FSTR 21 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 16 Απριλίου 2010 (22.04) (OR. en) 8263/10 CULT 25 SOC 246 REGIO 28 FSTR 21 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς : Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστική και Δημιουργική Βιομηχανία

Πολιτιστική και Δημιουργική Βιομηχανία Πολιτιστική και Δημιουργική Βιομηχανία Πολιτιστικές βιομηχανίες, ως όρος εισάγεται στις αρχές του εικοστού αιώνα, Αρχικά εμφανίστηκε από τους Μαξ Χορκ-χάιμερ και Τίοντορ Αντόρνο (Μax Horkheimer, Theodor

Διαβάστε περισσότερα

sound.sch.gr Ε.Ε.Δ.Ε. «Ήχος: Περιβάλλον, Άνθρωπος, Πολιτισμός»

sound.sch.gr Ε.Ε.Δ.Ε. «Ήχος: Περιβάλλον, Άνθρωπος, Πολιτισμός» Εθνικό Επιστημονικό Δίκτυο Εκπαίδευσης "Ήχος: Περιβάλλον, Άνθρωπος, Πολιτισμός Πρόγραμμα «Εκπαίδευση που εστιάζει στον ήχο»: πραγματικότητα και δυνατότητες sound.sch.gr sound@sch.gr Διάρθρωση Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα»

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα» Θεματική Εβδομάδα 2016-17 «Σώμα και Ταυτότητα» Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδας Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Έμφυλων Ταυτοτήτων 1 Ενίσχυση της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Δρ Αραβέλλα Ζαχαρίου, Συντονίστρια ΠΕ/ΕΑΑ, ΠΙ aravella@cytanet.com.cy zachariou.a@cyearn.pi.ac.cy Ημερίδα: Πολιτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας Ομιλία με θέμα: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ Εκδήλωση αριστούχων μαθητών: Οι μαθητές συναντούν τη Φυσική και η Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης.

Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης. Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης. Έκθεση για την Εκπαιδευτική Επίσκεψη στον Ναό του Επίκουρου Απόλλωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ. Περιεχόμενο Τμήματος

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ. Περιεχόμενο Τμήματος ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ Γνωστικό περιεχόμενο Περιεχόμενο Τμήματος Το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας καταλαμβάνει σημαντική θέση στο χώρο των

Διαβάστε περισσότερα

5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα

5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα 5 -Τρόποιενσωµάτωσηςτης ΠεριβαλλοντικήςΕκπαίδευσης σταεκπαιδευτικάσυστήµατα Μπορεί να εκπληρώσει τους σκοπούς τηςηπεστοπλαίσιοτου παραδοσιακού σχολείου; Υπάρχει δυσαρµονία ανάµεσα στην ΠΕ και το παραδοσιακό

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Τίτλος: Ιστορίες δωματίων Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε Διάρκεια: 6 Χ 80 Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούν στο δωμάτιό τους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr

ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ. Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΓΕΩΡΓΙΑ Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Παν/μιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Ενδογενής ανάπτυξη αξιοποίηση των τοπικών πόρων τοπικός προσδιορισμός των αναπτυξιακών προοπτικών - στόχων τοπικός

Διαβάστε περισσότερα

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση Δρ Δημήτριος Γκότζος Ορισμός αυθεντικής μάθησης Μάθηση που έχει αξία στον πραγματικό κόσμο χρησιμοποιείται για την επίλυση πραγματικών προβλημάτων και για την ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΣ Γεωγραφίας στα πλαίσια του Νέου Σχολείου

ΑΠΣ Γεωγραφίας στα πλαίσια του Νέου Σχολείου ΕΣΠΑ 2007-13\Ε.Π. Ε&ΔΒΜ\Α.Π. 1-2-3 «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Με συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε. Κ. Τ.) ΑΠΣ Γεωγραφίας

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ Στο πλαίσιο της Πράξης «Ακαδημία Πλάτωνος - Η Πολιτεία και ο Πολίτης»,

Διαβάστε περισσότερα

Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS SEPTEMBER Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus

Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS SEPTEMBER Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus Ψηφιακή Χίµαιρα A CREATIVE PROJECT IN ERMOUPOLIS 15-30 SEPTEMBER 2018 Πανεπιστήµιο Αιγαίου Ινστιτούτο Σύρου HERMeS Aeternus Η ιδέα 1 Η Ερµούπολη (πόλη του Ερµή, προστάτη του εµπορίου) γνωρίζει αξιοσηµείωτη

Διαβάστε περισσότερα

1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων,

1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων, Εκδήλωση για Πρότυπο ποιότητας για εμπορικά καταστήματα Νέες εκδόσεις προτύπων συστημάτων διαχείρισης αίθουσα Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών πλ. Γεωργίου Α 25, ΠΑΤΡΑ Τετάρτη, 25 Νοεμβρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2015

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2015 Α1 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2015 Ο συγγραφέας αναφέρεται στα μνημεία της ελληνικής αρχαιότητας και κυρίως στους χώρους θέασης και ακρόασης. Τους θεωρεί εξαιρετικής σημασίας καθώς συνδέονται με

Διαβάστε περισσότερα

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας.

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας. Οµιλία του Προέδρου του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας κ. Γ. Καραµπάτου στο Α.Τ.Ε.Ι. Καλαµάτας µε θέµα: «Η ανάγκη συνεργασίας µεταξύ Επιµελητηρίου και Πανεπιστηµίων µέσω των γραφείων διασύνδεσης» Τρίτη, 30 Σεπτεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ. Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ. Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών Bασικό συνθετικό στοιχείο και παράλληλα ζητούμενο για τη Δημοκρατία αποτελεί η εμπεδωμένη σχέση, η επικοινωνία και

Διαβάστε περισσότερα

«Π.Α.Ι.Δ.Ε.Ι.Α. ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ»

«Π.Α.Ι.Δ.Ε.Ι.Α. ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ» «Π.Α.Ι.Δ.Ε.Ι.Α. ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ» Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ Π.Α.Ι.Δ.Ε.Ι.Α. ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΩΔΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΤΟΝΩΝ ΚΑΙ ΟΡΑΜΑΤΩΝ. ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΥΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ: Προσωπικότητα Αξίες Ιδέες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Αθήνα, 17 Μαρτίου 2016 ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ «Τέχνη & Εκπαίδευση: Διδακτικές και Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στο Σχολείο του 21ου αιώνα» Αθήνα 2, 3 και 4 Οκτωβρίου 2015 Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα