ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ Ι.Ν.ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΜΑΡ.-ΑΠΡ.

Transcript

1 ως στρουθίον ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ Ι.Ν.ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΜΑΡ.-ΑΠΡ Κατηχητικός Λόγος εἰς τό Πάσχα Αν είναι κανείς πιστός και ευλαβής, ας απολαύσει την ωραία αυτή και λαμπρά πανήγυρη. Αν είναι κανείς δούλος σώφρων, ας εισέλθει χαρούμενος στη χαρά του Κυρίου του. Αν καταπονήθηκε κανείς από τη νηστεία, ας λάβει τώρα το δηνάριο. Αν δούλεψε κανείς από την αυγή, ας δεχτεί σήμερα τη δίκαιη αμοιβή. Αν κανείς ήλθε αργά το πρωί, ας εορτάσει ευγνώμων. Αν έφτασε κανείς μεσημέρι, ας μην αμφιβάλλει καθόλου γιατί καθόλου δεν ζημιώνεται. Αν έφτασε κανείς αργά το απομεσήμερο, ας πλησιάσει χωρίς ενδοιασμό. Αν έφτασε κανείς μόλις την ενδεκάτη, ας μην φοβηθεί για την αργοπορία όντας ο κύριος του οίκου γενναιόδωρος δέχεται τον έσχατο όπως ακριβώς και τον πρώτο. ὡς στρουθίον Προσφέρει ξεκούραση σε κείνον που εργάστηκε την ενδεκάτη όπως σε κείνον που εργάστηκε από την αυγή. Και τον τελευταίο ευσπλαχνίζεται, και τον πρώτο περιποιείται. Και σε κείνον δίνει, και σ αυτόν χαρίζει. Και τα έργα υποδέχεται, και τη γνώμη καλωσορίζει. Και την πράξη τιμά, και την πρόθεση επαινεί. [1] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

2 Εισέλθετε λοιπόν όλοι στη χαρά του Κυρίου μας. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι λάβετε την αμοιβή σας. Πλούσιοι και φτωχοί χορέψτε αγκαλιασμένοι. Εγκρατείς και αμέριμνοι τιμήσατε την ημέρα. Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες ευφρανθείτε σήμερα. Το τραπέζι είναι γεμάτο, απολαύστε την πολυτέλεια όλοι. Ο μόσχος είναι πολύς, κανείς ας μη φύγει πεινασμένος. Απολαύστε τον πλούτο της χρηστότητας. Κανείς ας μη θρηνεί τη φτώχεια εμφανίστηκε η κοινή βασιλεία. Κανείς ας μην οδύρεται για τα σφάλματά του γιατί ανέτειλε από τον τάφο η συγχώρεση. Κανείς ας μη φοβάται τον θάνατο γιατί ο θάνατος του Σωτήρα μάς ελευθέρωσε. Τον έσβησε, ενώ ήταν υπό την εξουσία του. Τιμώρησε τον Άδη, αφού πρώτα κατέβηκε στον Άδη. Τον επίκρανε, όταν εκείνος γεύτηκε τη σάρκα του. Ο Ησαΐας το προφήτευσε αυτό: «Ο Άδης», λέει, «ἐπικράνθη». Όταν σε συνάντησε κάτω, ἐπικράνθη. Γιατί καταργήθηκε. Ἐπικράνθη, γιατί ἐνεπαίχθη. Πήρε στα χέρια του ανθρώπινο σώμα, και βρέθηκε μπροστά στον Θεό. Πήρε γη, και βρήκε ουρανό. Πήρε αυτό που έβλεπε, και έπεσε σ αυτό που δεν έβλεπε. «Πού είναι, θάνατε, το κεντρί σου; Πού είναι, Άδη, η νίκη σου;» Αναστήθηκε ο Χριστός, και συ καταβαραθρώθηκες. Αναστήθηκε ο Χριστός, και οι δαίμονες ρίχτηκαν κάτω. Αναστήθηκε ο Χριστός, και χαίρονται οι άγγελοι. Αναστήθηκε ο Χριστός, και κανείς νεκρός δεν μένει πια στο μνήμα. Γιατί ο Χριστός σηκώθηκε από το μνήμα και έγινε οδηγός των κεκοιμημένων. Σ αυτόν η δόξα και η δύναμη στους αιώνες των αιώνων. Αμήν. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ὡς στρουθίον [2] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

3 Πασχάλια Πίστη Τις μέρες μετά το Πάσχα, επιστρέφω συνεχώς και ασυνείδητα στο ίδιο ερώτημα: αν η πρωτάκουστη διαβεβαίωση «Χριστός ανέστη» περιέχει ολόκληρη την ουσία, το βάθος και το νόημα της χριστιανικής πίστης, αν κατά τα λόγια του αποστόλου Παύλου «εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἄρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ὑμῶν» (Α' Κορ. 15,14), τι να σημαίνει τότε άραγε αυτό το γεγονός για τη ζωή μου; Άλλο ένα Πάσχα ήρθε και έφυγε. Για άλλη μια φορά ζήσαμε αυτή την εκπληκτική νύχτα, τη θάλασσα των αναμμένων κεριών, τη μεγάλη συγκίνηση, εκεί ήμασταν ξανά, στο μέσο μιας ακολουθίας ακτινοβόλας χαράς, που ολόκληρο το περιεχόμενό της ήταν σαν ένας ύμνος αγαλλιάσεως: «νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός οὐρανός τε καί γῆ καί τά καταχθόνια, ἑορταζέτω γοῦν πᾶσα κτίσις, τήν ἔγερσιν Χριστοῦ ἐν ᾗ ἐστερέωται». Τι χαρούμενα νικητήρια λόγια! Τα πάντα ενώνονται: ουρανός, γη και το υποχθόνιο βασίλειο του θανάτου. Ολόκληρος ο κόσμος συμμετέχει σ' αυτή τη νίκη και στην Ανάσταση του Χριστού ανακαλύπτει το δικό του νόημα και τη δική του αυτοπεποίθηση. Όμως πέρασε, η νύχτα τέλειωσε, η γιορτή ολοκληρώθηκε, αφήνουμε το φως και επιστρέφουμε στον κόσμο, κατεβαίνουμε στη γη και εισερχόμεθα πάλι στην ομαλότητα, στην καθημερινότητα, στην πραγματικότητα της ζωής μας. Και τι βρίσκουμε; Όλα είναι ίδια, τίποτε δεν άλλαξε, και φαίνεται πώς τίποτε, απολύτως τίποτε δεν έχει κάτι το κοινό με τον ύμνο που ακούσαμε στην εκκλησία, «ἑορταζέτω γοῦν πᾶσα κτίσις, τήν ἔγερσιν Χριστοῦ ἐν ᾗ ἐστερέωται». Και τώρα αμφιβολίες αρχίζουν να εισβάλλουν στην ψυχή μας. Αυτά τα τόσο όμορφα και υπέροχα λόγια -πιο όμορφα και υπέροχα από κάθε άλλο λόγο πάνω στη γη- μπορούν να είναι απλώς μια ψευδαίσθηση, ένα όνειρο; Η ψυχή και η καρδιά πίνουν παθιασμένα απ' αυτά τα λόγια, αλλά η ψυχρή λογική αποφαίνεται: όνειρα, αυταπάτη! Δυο χιλιάδες χρόνια πέρασαν και τι μπόρεσαν να κάνουν αυτά τα λόγια; Θεέ μου, πόσο συχνά οι χριστιανοί δε χαμηλώνουν το κεφάλι τους βλέποντάς το, και ούτε καν προσπαθούν να συναρμολογήσουν τα κομμάτια του πάζλ. Άφησέ μας μόνους, μοιάζει να λένε στον κόσμο, άφησέ μας το τελευταίο πράγμα που, μας απέμεινε, την άνεση και τη χαρά! ὡς στρουθίον [3] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

4 Μην ανακατεύεσαι τη στιγμή που διακηρύσσουμε στις εκκλησιές, πίσω από κλειστές πόρτες, πως ολόκληρος ο κόσμος αγάλλεται. Αν δεν ανακατευτείς, δε θα ανακατευτούμε κι εμείς στον τρόπο με τον οποίο ευχαριστείσαι να κτίζεις, να κατευθύνεις και να ζεις σ' αυτόν τον κόσμο. Στη βαθύτερη όμως γωνιά της συνείδησής μας, γνωρίζουμε πως αυτή η ατολμία και αυτός ο μινιμαλισμός, αυτή η εσωτερική φυγή σ' ένα μυστικό εορτασμό είναι ασυμβίβαστη με το αυθεντικό νόημα και τη χαρά του Πάσχα. Ο Χριστός ή ανέστη ή δεν ανέστη. Ή το ένα ή το άλλο! Αν ανέστη (γιατί άλλωστε θα είχαμε την πασχαλινή αγαλλίαση να γεμίζει ολόκληρη τη νύχτα με φως, θρίαμβο και νίκη), αν σε μια αποφασιστική και μοναδική στιγμή στην ανθρώπινη και παγκόσμια ιστορία, αυτή η ανήκουστη νίκη πάνω στο θάνατο συνέβη πραγματικά, τότε όλα τα πράγματα του κόσμου έχουν γίνει όντως διαφορετικά και νέα, είτε οι άνθρωποι το γνωρίζουν είτε όχι. Τότε όμως εμείς, ως πιστοί, ως αυτοί που χαρήκαμε και γιορτάσαμε, έχουμε την ευθύνη να γνωρίσουν και να πιστέψουν και άλλοι, να δουν, να ακούσουν και να εισέλθουν σ' αυτή τη νίκη και σ' αυτή τη χαρά. Οι πρώτοι χριστιανοί δεν αποκαλούσαν την πίστη τους «θρησκεία», αλλά «Καλά Νέα» («Ευαγγέλιον»), και είχαν σκοπό να το διαδώσουν και να το διακηρύξουν στον κόσμο. Γνώριζαν και πίστευαν πως η ανάσταση του Χριστού δεν ήταν απλώς ευκαιρία για μία ετήσια γιορτή, αλλά πηγή μιας ενεργητικής και μεταμορφωμένης ζωής. Αυτό που άκουγαν να ψιθυρίζεται, το φώναζαν «ἐπὶ τῶν δωμάτων» (Ματθ. 10, 27). «Και τι μπορώ να κάνω;» απαντά η σώφρων και ρεαλιστική λογική. «Πώς μπορώ να διακηρύξω ή να φωνάξω ή να μαρτυρήσω; Εγώ, ένας αδύνατος μικρός κόκκος άμμου, χαμένος ανάμεσα στις μάζες;» Η ένσταση όμως αυτή της λογικής και του «υγιούς μυαλού» είναι ένα ψέμα, ίσως το τρομερότερο και δαιμονικότερο ψέμα του σημερινού κόσμου. Ο κόσμος μάς έχει κατά κάποιο τρόπο πείσει πως η δύναμη και η σπουδαιότητα προέρχεται μόνο από τους μεγάλους αριθμούς, τα πλήθη, τις μάζες. Τί μπορεί να κάνει ένας ανθρωπος ενάντια σε όλους τους άλλους; Είναι όμως σωστό πως, παρά το ψέμα, η θεμελιώδης βεβαιότητα του Χριστιανισμού πρέπει να κηρυχθεί με όλη τη δύναμη και την απαράμιλλη λογική της. Ο Χριστιανισμός ισχυρίζεται πως ένας άνθρωπος μπορεί να είναι δυνατότερος από κάθε άλλον, και πως αυτός ο ισχυρισμός είναι ακριβώς τα καλά νέα του Χριστού. Σκεφτείτε αυτούς τους αξιόλογους στίχους από το έργο του ὡς στρουθίον [4] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

5 Μπόρις Πάστερνακ, «ο κήπος της Γεσθημανής»: Παραιτήθηκε χωρίς έχθρα, σαν να γύριζε δανεισμένα πράγματα, τα θαύματά Του και τη δύναμή Του. Και τώρα, ήταν θνητός σαν εμάς. Αυτή είναι η αληθινή ιστορία του Χριστού: άνθρωπος δίχως εξουσία, έχθρα, οποιαδήποτε επίγεια δύναμη. Ένας άνθρωπος! Εγκαταλελειμμένος, προδομένος, απορριμμένος από όλους! Όμως νικητής. Ο Πάστερνακ συνεχίζει: Βλέπεις την προέλαση των αιώνων, σαν την πορεία προς Εμμαούς. Μπορεί ν' ανάψει τις καρδιές στον δρόμο. Λόγω της φοβερής μεγαλοσύνης που υπάρχει στο εθελούσιο μαρτύριο, κατεβαίνω μέχρι τον τάφο. Κατεβαίνω στον τάφο και την Τρίτη μέρα «αναστήσομαι». Και σαν τις σχεδίες που πλέουν στο ποτάμι, έτσι σε μένα για την κρίση, όπως οι μαούνες στη σειρά, οι αιώνες, από το σκοτάδι, θα έρχονται παρασυρμένοι... «Μπορεί ν' ανάψει τις καρδιές στον δρόμο...». Στη φράση «μπορεί ν' ανάψει» βρίσκουμε το κλειδί της απάντησης στις αμφιβολίες της «σώφρονος» λογικής. Τι θα συνέβαινε αν ο καθένας που έχει ζήσει τη χαρά της Ανάστασης, που έχει α- κούσει για τη νίκη της, που πίστεψε σ' αυτό που επιτελέστηκε, άγνωστο στον κόσμο, αλλά μέσα στον κόσμο και χάριν αυτού, αν ο καθένας μας, ξεχνώντας τους μεγάλους αριθμούς, τα πλήθη και τις μάζες, μετέδιδε αυτή τη χαρά και αυτή την πίστη μόνο σε έναν άλλον άνθρωπο, άγγιζε μόνο μια άλλη ανθρώπινη ψυχή; Αν αυτή η πίστη και η χαρά μπορούσε να είναι μυστικά παρούσα σε κάθε συζήτηση, ακόμη και στην πιο ασήμαντη, στις κοινές πραγματικότητες της καθημερινής μας ζωής, θα άρχιζε αμέσως, εδώ και τώρα, σήμερα να μεταμορφώνεται ο κόσμος και η ζωή. Ο Χριστός είπε, «οὐκ ἔρχεται ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ μετὰ παρατηρήσεως» (Λουκ.17,20). Η Βασιλεία του Θεού έρχεται με δύναμη, φως και νίκη κάθε φορά που οι πιστοί τη μεταφέρουν μαζί τους από την εκκλησία στον κόσμο, και αρχίζουν να τη ζουν στη ζωή τους. Τότε τα πάντα, πάντοτε και κάθε στιγμή «μπορούν ν' ανάψουν τις καρδιές στο δρόμο...». π. Αλέξανδρος Σμέμαν ὡς στρουθίον [5] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

6 Χτίστες και κηπουροί Κάθε άνθρωπος μπορεί να υιοθετήσει δύο στάσεις: να χτίζει ή να φυτεύει. Οι χτίστες μπορεί να χρειαστούν χρόνια για το έργο τους, κάποτε όμως τελειώνουν αυτό που χτίζουν. Τότε σταματούν και περιορίζονται από τους ίδιους τους τοίχους τους. Όταν ολοκληρώνεται το χτίσιμο, η ζωή χάνει το νόημά της. Σε αντίθεση με τα κτίρια όμως, ένας κήπος δε σταματά ποτέ να αναπτύσσεται. Και παρόλο που απαιτεί την προσοχή του κηπουρού, του δίνει παράλληλα και τη δυνατότητα να ζήσει τη ζωή του σαν μια μεγάλη περιπέτεια. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που φυτεύουν. Μερικές φορές οι καταιγίδες και οι εποχές τούς προκαλούν προβλήματα και σπάνια ξεκουράζονται. Οι κηπουροί αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον, γιατί ξέρουν ότι στην ιστορία του κάθε φυτού βρίσκεται η δημιουργία όλης της Γης. Πάολο Κοέλιο ὡς στρουθίον [6] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

7 Πρόσφορο Συμβολισμοί και έννοιες Το Πρόσφορο είναι το ψωμί που προσφέρουμε στον Ναό, για να τελεσθεί η Θεία Ευχαριστία. Μαζί με το κρασί, ως Τίμια Δώρα (άρτος και οίνος), προτού μεταφερθούν με τη Μεγάλη Είσοδο στην Αγία Τράπεζα, τοποθετούνται στην Πρόθεση (προ + τίθημι = προθέτω), όπου με την τελετή της Προσκομιδής θα προετοιμασθούν για τη Θεία Λειτουργία. Στην Προσκομιδή τμήματα του Προσφόρου θα τοποθετηθούν τελετουργικά στο Δισκάριο και λίγο κρασί στο Άγιο Ποτήριο. Το στρογγυλό σχέδιο του Προσφόρου συμβολίζει την κοιλιά της Παρθένου Μαρίας, απ όπου προήλθε (γεννήθηκε) ο μονογενής Υιός της. Πάνω στο Πρόσφορο υπάρχει ανάγλυφο σχέδιο, που σχηματίζεται από σφραγίδα. Από το κέντρο του Προσφόρου βγαίνει ο Αμνός, δηλ. το κεντρικό τετράγωνο του σχεδίου με τα γράμματα: ΙΣ ΧΣ ΝΙ ΚΑ (Ιησούς Χριστός νικά). Τα γράμματα αυτά πρέπει να είναι ευδιάκριτα και να φαίνονται καθαρά. Λέγεται Αμνός (αρνάκι), γιατί ο προφήτης Ησαΐας προφήτευσε ότι ο Μεσσίας, σαν ένα άκακο αρνάκι, θα οδηγηθεί στη θυσία. Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος επιβεβαίωσε αυτή την προφητεία, όταν έδειξε στους μαθητές του τον Μεσσία και είπε: «Να ο αμνός του Θεού» (Ιωάν.1α, 29). Επίσης ο Απόστολος Πέτρος στην Α Επιστολή (1α, 18-19) γράφει: «ἐλυτρώθητε ἐκ τῆς ματαίας ὑμῶν ἀναστροφῆς πατροπαραδότου, ἀλλὰ τιμίῳ αἵματι ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου Χριστοῦ». Το σχέδιο του Προσφόρου περιέχει επίσης τη μερίδα της Παναγίας με τα γράμματα Μ και Θ, δηλαδή Μήτηρ Θεού. Η τριγωνική μερίδα της Παναγίας τοποθετείται δεξιά του Αμνού στο Δισκάριο με τα λόγια: «Εἰς τιμήν καί μνήμην τῆς ὑπερευλογημένης, ἐνδόξου Δεσποίνης ἠμῶν Θεοτόκου, καί ἀειπαρθένου Μαρίας, ἤς ταῖς πρεσβείαις προσδεξαι, Κύριε, τήν Θυσίαν ταύτην εἰς τό ὑπερουράνιόν σου Θυσιαστήριον. (Συνεχίζει με τον 10 ο στίχο του 44 ου ψαλμού). Παρέστη ἡ Βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου, ἐν ἰματι- ὡς στρουθίον [7] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

8 σμῶ διαχρύσω περιβεβλημένη, πεποικιλμένη». Δηλαδή: Προσφέρουμε τη μερίδα αυτή προς τιμήν και μνήμη της υπερευλογημένης ένδοξης Κυρίας μας Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας, με τις πρεσβείες της οποίας δέξου, Κύριε, τη Θυσία αυτή στο υπερουράνιό σου Θυσιαστήριο. Τιμητικά στάθηκε η Βασίλισσα στα δεξιά σου με ιματισμό χρυσό ντυμένη, στολισμένη. Η Παναγία στη Βασιλεία του Θεού έχει το πρωτείο τιμής. Από τα εννέα τριγωνάκια που βρίσκονται στο δεξί μέρος του προσφόρου, εξάγονται οι μερίδες των Αγγέλων και όλων των Αγίων και τοποθετούνται αριστερά του Αμνού. Οι άγιοι που μνημονεύονται είναι οι Προφήτες, οι Απόστολοι, οι Ιεράρχες, οι Μάρτυρες, οι Όσιοι, οι Ανάργυροι, οι Θεοπάτορες μαζί με τον Άγιο της ημέρας και τελευταίος ο Πατέρας της Εκκλησίας που συνέγραψε την τελούμενη Θεία Λειτουργία. Οι Άγιοι, επειδή δεν έχει γίνει η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου και δεν έχουν εισέλθει ακόμα στον Παράδεισο, ωφελούνται κι αυτοί από τη μνημόνευση στις Θείες Λειτουργίες. Εξάλλου και στον Παράδεισο θα προχωρούν από δόξης εἰς δόξαν, δηλ. θα βελτιώνεται η κατάστασή τους και θα απολαμβάνουν σταδιακά μεγαλύτερες θείες ευλογίες. Επίσης, κατά τον Καβάσιλα προσφέρεται η αναίμακτη θυσία ως ευχαριστία στον Θεό, που μας έδωσε τους Αγίους. Αυτοί αποτελούν τα πρότυπα όλων των χριστιανών, αυτοί τους καθοδηγούν και μεσιτεύουν γι αυτούς με τις προσευχές τους. Από άλλα τμήματα του Προσφόρου εξάγονται οι μερίδες υπέρ των ζώντων και των κεκοιμημένων, οι οποίοι ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτές τοποθετούνται εμπρός από τον Αμνό και, όταν πριν τη Θεία Κοινωνία κατά τη συστολή (ένωση) Σώματος και Αίματος ο Λειτουργός τις ρίχνει στο Δισκοπότηρο, λέει συγχρόνως τα ακόλουθα λόγια: «Ἀπόπλυνον, Κύριε, τά ἁμαρτήματα τῶν ἐνθάδε μνημονευθέντων δούλων σου τῷ Αἵματί σου τῷ Ἁγίω πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου καί πάντων σου τῶν ἁγίων. Ἀμήν». Δηλαδή: Σβήσε εντελώς, Κύριε, τις αμαρτίες όσων εδώ μνημονεύθηκαν δούλων Σου με το Αίμα Σου το Άγιο με τις πρεσβείες της Θεοτόκου και όλων Σου των αγίων. Αμήν. Στην αρχή της Προσκομιδής ο Ιερουργός υψώνει (σηκώνει ψηλά) το Πρόσφορο μέχρι το μέτωπο και μ αυτή την κίνηση συμβολίζει την Ύψωση του Χριστού στον Σταυρό, όπου έχυσε το τίμιο Αίμα Του για τη σωτηρία των ανθρώπων. ὡς στρουθίον [8] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

9 Σχολικός εκφοβισμός (bullying) στην Ελλάδα σήμερα «Καλύτερα να φτιάχνουμε ευτυχισμένους σκουπιδιάρηδες παρά νευρωτικούς σοφούς». Αλεξάντερ Νηλ Σκοτσέζος παιδαγωγός. Η πράξη αυτοχειρίας της μαθήτριας που έπεσε θύμα εκφοβισμού από συμμαθητές της μέσα στο σχολικό της περιβάλλον πριν μερικές εβδομάδες, ή η σωματική βία που δέχτηκε μαθητής στο Λύκειο Παλαιού Φαλήρου πριν από λίγες μέρες, καθώς και εκατοντάδες περιστατικά που λαμβάνουν χώρα καθημερινά σε κάθε σχολείο της χώρας έχει λάβει εκπληκτικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, προβληματίζοντας και συνταράζοντας το πανελλήνιο για τον ρόλο του σύγχρονου σχολείου και για το κατά πόσο ασφαλή είναι τα παιδιά μας. Έρευνες καταδεικνύουν ότι σχεδόν ένα στα έξι παιδιά έχει πέσει θύμα βίας, είτε σωματικής (ξυλοδαρμοί), είτε ψυχολογικής (ειρωνεία, απειλές, υβριστική συμπεριφορά, επικρίσεις, κακεντρεχή σχόλια, σαρκαστική διάθεση, αρνητικοί χαρακτηρισμοί και κατηγοριοποιήσεις, παρατσούκλια, απαξιωτική στάση, εκβιασμοί, μορφασμοί) είτε σεξουαλικής, καθώς και θύμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού, του λεγόμενου cyber bullying, που εκδηλώνεται μέσα από τα κινητά και το διαδίκτυο, από συμμαθητές του ή μαθητές μεγαλύτερων τάξεων, που συνήθως έχουν μια συγκεκριμένη σωματική διάπλαση και σωματότυπο που φανερώνει διάθεση για επικράτηση, άσκηση δύναμης και επιβολής, επίδειξη μαγκιάς και εκδήλωση τραμπουκισμού. Το παιδί-θύμα, συνήθως ντρέπεται να ομολογήσει και να αποκαλύψει την κατάσταση θυματοποίησής του ακόμη και σε πολύ κοντινά του πρόσωπα, με συνέπεια να εσωτερικεύει όλη αυτή την αρνητική ενέργεια που σταδιακά θα αποβεί μοιραία για την υπόσταση και την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξή του. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, αμερικανών επιστημόνων, το τραύμα από όποια μορφή κακοποίησης κι αν προέρχεται σωματική, ψυχολογική ή λεκτική - έχει μία δραματική επιρροή επάνω και στη δομή και στη ὡς στρουθίον [9] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

10 χημεία του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου του παιδιού, πράγμα που αποτελεί αιτία εμφάνισης προβλημάτων τόσο στη μάθηση όσο και στη γενικότερη συμπεριφορά του. Η κακομεταχείριση καταστρέφει τις εγκεφαλικές δομές που σχετίζονται με τη λογική σκέψη και τη δυνατότητα να επεξεργαζόμαστε αναμνήσεις και συναισθήματα. Για τον λόγο αυτό τα παιδιά που έχουν υποστεί σωματική ή ψυχολογική βία στην παιδική τους ηλικία, αργότερα επιδεικνύουν ιδιαίτερα σκληρή κι επιθετική συμπεριφορά στον χώρο του σχολείου αλλά και γενικότερα ή εγκλωβίζονται για πάντα στον ρόλο του θύματος, εκδηλώνοντας εσωστρέφεια, απαισιοδοξία, υποτονικότητα, ψυχολογικές διακυμάνσεις ή διαταραχές και χαμηλό αυτοσυναίσθημα. Αν το παιδί σας αρνείται να πάει στο σχολείο. Αν είναι άκεφο... θλιμμένο... σιωπηλό απόμακρο. Αν έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή αν παρουσιάζει τελείως διαφορετική συμπεριφορά από εκείνη που γνωρίζατε μέχρι σήμερα και αδυνατεί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του είναι πολύ πιθανό να έχει πέσει θύμα bullying. Είναι θέσφατο πλέον ότι η κοινωνία και οι δομές της είναι αυτές που γεννούν τη βία. Για να μην καταντήσει όμως το σχολείο εκτροφείο βίας αλλά πολέμιος τού εν λόγω φαινομένου θα πρέπει να το αντιμετωπίσει άμεσα με δραστικά και πρωτοπόρα μέτρα. Το σχολείο, όπως και η οικογένεια, δεν θα πρέπει να λειτουργούν αυταρχικά σε περιπτώσεις νεανικής παραβατικότητας, διότι με αυτόν τον τρόπο τείνουν να οξύνουν την αντίδραση του νέου και να υποδαυλίζουν τη δυσπιστία για τους δύο αυτούς θεσμούς. Τι κάνουμε σε αυτή την περίπτωση; Καταρχάς οι γονείς των οποίων το παιδί του έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, μπορούν να το διαγνώσουν μόνο εφόσον είναι σε καθημερινή επικοινωνία μαζί του και το πλησιάζουν συναισθηματικά, κτίζοντας παράλληλα μια σχέση φιλίας με αυτό, ώστε να μπορούν να εκμαιεύσουν τυχόν πληροφορίες. Να του προσφέρουν αγάπη, ασφάλεια και υποστήριξη σε φυσιολογικά επίπεδα. Ειλικρίνεια και επίδειξη σεβασμού στην προσωπικότητά του. Επιπλέον, καλό θα ήταν να διατηρούν συνεχή επικοινωνία με τους αρμόδιους σχολικούς φορείς. Ποιος είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών; Να διαχειρίζονται τη διαφορετικότητα του κάθε παιδιού και της αντίστοιχης συμπεριφοράς (ηλικία, καταγωγή, κοινωνική προέλευση, οικονομικό επίπεδο, πολιτιστικό και μορφωτικό επίπεδο οικογένειας, ὡς στρουθίον [10] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

11 ιδιοσυγκρασία, βαθμό ευαισθησίας του κάθε παιδιού κ.λπ.). Να μάθουν στα παιδιά να πιστεύουν στον εαυτό τους, να τα βοηθήσουν να συνειδητοποιήσουν πως αποτελούν μια ξεχωριστή ανεπανάληπτη και μοναδική προσωπικότητα και να μην επιτρέπουν σε κανένα να τους την αμαυρώνει και να τους την προσβάλλει. Να τους μάθουν να αντιμετωπίζουν κάθε φαινόμενο βίας με φλεγματικότητα, αδιαφορία και ανωτερότητα, έτσι ώστε ο θύτης να χάσει το ενδιαφέρον. Για να προλάβει ο εκπαιδευτικός προβληματικές συμπεριφορές θα πρέπει να μπορεί να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη διεύθυνση της τάξης μέσα από τη δημιουργία θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος, το οποίο είναι ο καλύτερος τύπος προληπτικού φαρμάκου. Να αναπτύσσει τη δεξιότητα της ενσυναίσθησης, προκειμένου να αντιλαμβάνεται τις διαφορετικές πλευρές ενός ζητήματος και να κατανοεί τα προβλήματα των μαθητών του, να δείχνει ειλικρινές ενδιαφέρον, συμπάθεια και αγάπη για το παιδί. Να διαθέτει εσωτερική ηρεμία για να βοηθήσει και τον μαθητή να ηρεμήσει, να διακρίνεται από συναισθηματική καλλιέργεια και ψυχική ισορροπία και να αντιμετωπίζει με υπομονή οποιοδήποτε πρόβλημα, εφαρμόζοντας ευέλικτους, εναλλακτικούς και εξατομικευμένους τρόπους. Ο εκπαιδευτικός οφείλει να διαχειρίζεται ακόμη και τις πιο δύσκολες καταστάσεις με τρόπο υπομονετικό, εξομαλύνοντάς τες και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών με την ανάθεση εργασιών σε μικτές ομάδες. Απαραίτητο προσόν είναι η προσαρμοστικότητά του στο επίπεδο, στις ανάγκες και στις ιδιαιτερότητες κάθε μαθητή. Έτσι βελτιώνεται η ψυχολογία του μαθητή, η διάθεσή του και ενεργοποιούνται τα θετικά συναισθήματά του. Να καλλιεργεί θετικό κλίμα μέσα από την ενθάρρυνση, την ενίσχυση και τη σωστή χρήση του επαίνου και της δημόσιας επιβράβευσης. Συνεργασία με αρμόδιους φορείς Και τέλος κρίνεται απαραίτητη η γραμμή επικοινωνίας με αρμόδια κέντρα πάταξης κάθε μορφής βίας και εθελοντικούς οργανισμούς. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπισή του φαινομένου του εκφοβισμού είναι το να αποκαλύπτονται τέτοιου είδους περιστατικά. Τα παιδιά, και οι έφηβοι που είτε έχουν υποστεί, είτε έχουν δει σκηνές εκφοβισμού, οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα τους ενήλικες, γονείς και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι θα επέμβουν στη συνέχεια και θα χειριστούν την κατάσταση με τον ενδεικνυόμενο τρόπο. ὡς στρουθίον [11] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

12 Άλλο ευγένεια άλλο ευλάβεια «Οι άνθρωποι βασανίζονται σήμερα από τις ευκολίες, οι όποιες ξεπερνούν τα όρια τους και γίνονται δυσκολίες. Πριν ξεχρεώσουν το ένα μηχάνημα, χρεώνονται το άλλο. Όλα σήμερα ξεπέρασαν τα όρια τους. Από τα θερμοκήπια περάσαμε στις ορμόνες». Ιδού μία αρίστη ανατομία της ζωής των σημερινών ανθρώπων, οι οποίοι μέσα στις ευκολίες του πολιτισμού που δημιούργησαν πνίγονται, δυσκολεύονται, χάνονται. Τα εύκολα έφεραν τα δύσκολα. Οι ανέσεις έφεραν τις πιέσεις που προέρχονται από τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, ο οποίος, παρά την πρόοδο και τα αγαθά της σύγχρονης κοινωνίας, μένει άδειος και μάλιστα ανικανοποίητος. «Πολλοί άνθρωποι, έλεγε ό Γέροντας Πορφύριος, ζουν χωρίς ιδανικά. Δεν πιστεύουν στην άλλη ζωή. Δεν έχουν συλλάβει το βαθύτερο νόημα της ζωής. Το κακό ξεκινά από την έλλειψη πίστης στην άλλη ζωή. Οι σημερινοί άνθρωποι ομοιάζουν με γερές μηχανές που έχουν παγωμένα λάδια. Έχουν παγωμένη καρδιά. Δε χρησιμοποιούν την καρδιά τους, γι αυτό βασανίζονται. Ευτυχώς, όμως, υπάρχει καλό προζύμι. Οι Ορθόδοξοι έχουμε το χάρισμα της ευλάβειας. Οι Ευρωπαίοι έχουν την ευγένεια. Δυστυχώς, χάνομε την ευλάβεια και δεν έχομε και την ευγένεια. Έτσι, τα πράγματα γίνονται χειρότερα». Αλήθεια, πώς μπορεί κανείς να έχει ιδανικά όταν δεν δίδει μεταφυσικές διαστάσεις στη ζωή του; Ή οποία ευγένεια, όσο κι αν «υποχρεώνει», δεν μπορεί να συγκριθεί με την αρετή της ευλάβειας, για την οποία ό Γέροντας έλεγε: «Μία γυναίκα που έχει ευλάβεια αξίζει περισσότερο από την εικόνα μίας Αγίας, γιατί είναι ζωντανή»! Οι άνθρωποι με παγωμένες καρδιές δεν μπορούν να είναι ευλαβείς. Υπάρχουν όμως και οι εξαιρέσεις των ευλαβών ανθρώπων. Είναι το καλό προζύμι, που μπορεί να ζυμώσει όλους τους άλλους, σύμφωνα με τη διαβεβαίωση του Αποστόλου Παύλου: «μικρὰ ζύμη ὅλον τὸ φύραμα ζυμοῖ» (Γαλ. ε 9). Πράγματι, με μικρή ποσότητα από προζύμι μπορεί κανείς να ζυμώσει μεγάλη ποσότητα ψωμιού. Έτσι, και λίγοι ευλαβείς άνθρωποι με το παράδειγμα της κατά Χριστόν ζωής τους μπορούν να επηρεάσουν και πολλούς άλλους, οι οποίοι ζουν διαφορετικά. Γέροντας Πορφύριος ὡς στρουθίον [12] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

13 Το «σπίτι» της Μαρίας Τη δική τους «Κιβωτό» βρίσκουν οι άγαμες εγκυμονούσες κοπέλες και οι ανύπαντρες μητέρες, που θέλουν να επανακάμψουν από την προδοσία και την εγκατάλειψη των συντρόφων τους, στον ξενώνα υποδοχής και προστασίας του Ορθόδοξου Εκκλησιαστικού Ιδρύματος «Ο Ευαγγελιστής Μάρκος», στη Θεσσαλονίκη. Ο ιερέας Κωνσταντίνος Πλευράκης, και η σύζυγος του, Στέλλα, εδώ και χρόνια, απλώνουν προστατευτικά τις «φτερούγες» τους γύρω από γυναίκες που είναι μόνες και αναζητούν ένα σπίτι για να γεννήσουν τα παιδιά τους, σ αυτές που θέλουν ένα πιάτο φαγητό, αλλά και ψυχολογική υποστήριξη. Όλα ξεκίνησαν το 1984, όταν δύο άγαμες μητέρες ζήτησαν τη βοήθεια του ιερέα, καθώς δεν είχαν πού αλλού να απευθυνθούν. Τότε, αυτός αποφάσισε να τις φιλοξενήσει, μαζί με τα παιδιά τους, στο σπίτι του: σ ένα σαλόνι κι ένα δωμάτιο. Επειδή, όμως, η ανάγκη για βοήθεια ήταν μεγαλύτερη, πήρε την απόφαση να πουλήσει το σπίτι, στο οποίο έμενε με την πρεσβυτέρα, στη Θεσσαλονίκη, και να φτιάξουν τον εκκλησιαστικό αυτό ξενώνα, στη Θέρμη. Το «Σπίτι της Μαρίας», όπως ονομάζεται, μπορεί να φιλοξενήσει έως εφτά (7) γυναίκες, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, ώσπου να γεννήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους. «Ο χριστιανισμός είναι αγάπη. Δεν μπορείς να μιλάς για χριστιανισμό και να νοιάζεσαι για τα αγαθά. Γι αυτό κι εμείς, με δικά μας χρήματα, φτιάξαμε την εκκλησία και τον ξενώνα, που ανήκουν στην Ι.Μ. Κασσανδρείας», δηλώνει ο π. Πλευράκης. Όλα αυτά τα χρόνια, από το συγκεκριμένο χώρο έχουν περάσει και έχουν ζητήσει βοήθεια περίπου 250 γυναίκες, από 16 έως 50 ετών, ορισμένες μαζί με τα παιδιά τους. Στέγη βρήκαν όχι μόνο Ελληνίδες, αλλά και αλλοδαπές: «Δεν μας ενδιαφέρει- μας είπε ο ιερέας- από ποια χώρα είναι και σε ποιον Θεό πιστεύει η κάθε γυναίκα. Εμείς θέλουμε να τις βοηθήσουμε. Έχουμε στηρίξει και μουσουλμάνες και καθολικές. Για εμάς, όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι». ὡς στρουθίον [13] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

14 Νέα της Ορθόδοξης Εκκλησίας Νέος Πατριάρχης Βουλγαρίας Στις 24 Φεβρουαρίου 2013 το εκλεκτορικό σώμα της Εκκλησίας της Βουλγαρίας ανέδειξε με 90 ψήφους νέο Πατριάρχη τον πρώην Μητροπολίτη Ρούσε Νεόφυτο, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη γειτονική χώρα. «Η πρώτη αποστολή της Εκκλησίας είναι να μείνει ενωμένη και να εργαστούμε όλοι μαζί. Είθε όλοι οι Βούλγαροι να είναι ευτυχισμένοι και να εργάζονται για το καλό της Βουλγαρίας», ήταν τα πρώτα λόγια του Πατριάρχη Νεοφύτου, αμέσως μετά την εκλογή του, υπό τους ήχους των χαρμόσυνων κωδωνοκρουσιών. Στην ενθρόνιση του Πατριάρχη, που ακολούθησε την εκλογή, παρέστη το σύνολο της πολιτειακής, πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας, καθώς και αντιπροσωπείες από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και τις θρησκευτικές κοινότητες της Βουλγαρίας. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Η Εκκλησία στους Δρόμους» Στο πλαίσιο της δραστηριοποίησής της ενάντια στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, η ΜΚΟ «Αποστολή» της Αρχιεπισκοπής Αθηνών έχει την ευθύνη της υλοποίησης του προγράμματος «Η Εκκλησία στους Δρόμους». Η δράση συνίσταται στη δωρεάν διανομή μερίδων φαγητού καθημερινά και 365 ημέρες το χρόνο σε άστεγους, αλλοδαπούς, ουσιοεξαρτημένους και γενικότερα άπορους, ανεξαρτήτως φυλετικής ή οιασδήποτε άλλης διάκρισης. Περισσότερες από μερίδες φαγητού διανέμονται καθημερινά μόνο στην Αθήνα και μερίδες σε άστεγους της πόλης. Για να μην μείνει κανένας άνθρωπος χωρίς ένα πιάτο φαγητό. Η δράση πραγματοποιείται σε κεντρικό σημείο της Αθήνας ευαισθητοποιώντας ταυτόχρονα τους πολίτες και προάγοντας τον εθελοντισμό. Πάνω από εθελοντές ανεξαρτήτου θρησκευτικής προέλευσης και εθνικότητας συμμετέχουν εθελοντικά στη δράση. ὡς στρουθίον [14] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

15 Εικόνες από τη ζωή της ενορίας ὡς στρουθίον [15] Μάρτιος - Απρίλιος 2013

16 Οι κατασκηνωτικές περίοδοι για το 2013 έχουν ορισθεί ως εξής: Α για μικρά παιδιά, Αγόρια και Κορίτσια (Α έως Γ Τάξη Δημοτικού) από Σάββατο 22 Ιουνίου έως Κυριακή 30 Ιουνίου. Β για Κορίτσια από Δ τάξεως Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου. από Δευτέρα 1 Ιουλίου έως Κυριακή 14 Ιουλίου. Γ για Αγόρια από Δ τάξεως Δημοτικού έως Α τάξεως Γυμνασίου. από Κυριακή 14 Ιουλίου έως Πέμπτη 25 Ιουλίου. Δ για Αγόρια από Β τάξεως Γυμνασίου έως Γ τάξεως Λυκείου. από Πέμπτη 25 Ιουλίου έως Δευτέρα 5 Αυγούστου. Δηλώσεις συμμετοχής υπάρχουν και στο παγκάρι του Ναού μας. Πληροφορίες στο Τηλ.: και στην Ιστοσελίδα μας ὡς στρουθίον [16] Μάρτιος - Απρίλιος 2013