Σύγχρονες Μέθοδοι Αλληλεπίδρασης μεταξύ Ανθρώπου - Υπολογιστή και Ανάλυση και Αξιολόγηση των Ιστοσελίδων στον τομέα της ενημέρωσης.

Transcript

1 Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Σύγχρονες Μέθοδοι Αλληλεπίδρασης μεταξύ Ανθρώπου - Υπολογιστή και Ανάλυση και Αξιολόγηση των Ιστοσελίδων στον τομέα της ενημέρωσης. Κλωνής Αθανάσιος ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011 Επόπτης καθηγητής Βλυσνάκης Κωνσταντίνος Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίου

2 Εισαγωγή Στα πλαίσια της παρούσας πτυχιακής εργασίας μελετάται η Επικοινωνία μεταξύ Ανθρώπου και Υπολογιστή, οι σύγχρονοι μέθοδοι και τα μέσα καθώς και η αξιολόγηση των ιστοσελίδων στον τομέα της ενημέρωσης. Περιγράφεται η εξέλιξη της Επικοινωνίας Ανθρώπου -Υπολογιστή και των σύγχρονων μέσων και μεθόδων οι οποίοι βοηθούν στην καλύτερη ενημέρωση των χρηστών. Αναφέρονται συσκευές υποστήριξης αυτών των ενεργειών, τομείς της ζωής μας στους οποίους χρησιμοποιούνται και κάποια προγράμματα τα οποία έχουν υλοποιηθεί βάση αυτών. Επιγραμματικά η παρούσα πτυχιακή αποτελείται από τρία κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στην επικοινωνία ανθρώπου - υπολογιστή, σχετικά με την εξέλιξη, τους στόχους, την λειτουργικότητα αλλά και τα στοιχεία ενός συστήματος ΕΑΥ. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην αξιολόγηση των ιστοσελίδων σχετικά με την σχεδίαση της σελίδας, του περιεχομένου και του ιστοτόπου και το πώς βοηθάνε στην ενημέρωση των χρηστών. Οι ιστοσελίδες που αξιολογούνται είναι οι pamediakopes.gr, teikav.edu.gr και sport24.gr. και αξιολογούνται κυρίως βάση συμπερασμάτων από τις απαντήσεις ενός ερωτηματολογίου 100 ατόμων. Τέλος στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται και αξιολογούνται σύγχρονα μέσα και συσκευές και πως αυτά βοηθάνε στην καλύτερη αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τον υπολογιστή και κατ επέκταση στην καλύτερη ενημέρωση των χρηστών μέσω αυτής της αλληλεπίδρασης. Επίσης περιγράφονται και αναλύονται συσκευές που βοηθάνε στην εκμάθηση των παιδιών αλλά και συσκευές και το πως αυτές βοηθάνε στην εκπαίδευση και στην ενημέρωση ατόμων με ειδικές και μαθησιακές ανάγκες. Σελίδα 2 από 107

3 Η εργασία κλείνει με τον επίλογο, την βιβλιογραφία και τις ιστοσελίδες που μελετήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για να πραγματοποιηθεί η εν λόγω εργασία. Σελίδα 3 από 107

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ε π ικ ο ιν ω ν ία ανθρώ π ο υ - Υ π ο λ ο γ ισ τ ή Εισαγω γή Αφετηρία και εξέλιξη Στόχοι της Ε.Α.Υ Λειτουργικότητα: Θεμελιώδης επιδίωξη της ΕΑΥ Στοιχεία ενός συστήματος ΕΑΥ Α ξιο λ ό γ η σ η ισ το σ ε λ ίδ ω ν Σχεδίαση σελίδας Σχεδίαση περιεχομένου Τίτλοι σελίδων Αναγνωσιμότητα Online βοήθεια και τεκμηρίωση Πολυμέσα - Εικόνες και φωτογραφίες Κινούμενα σχέδια - Ήχος - Τρισδιάστατα γραφικά RSS Σχεδίαση ιστοτόπου Βαθύς σύνδεσμος (deep linking) Μεταφορές - προσομοιώσεις - Πλοήγηση Δομή του ιστότοπου Βάθος εναντίον Εύρος - Έλεγχος της πλοήγησης από τον Χρήστη Υπο-ιστότοποι - Δυνατότητες αναζήτησης Αξιολόγηση και ανάλυση ιστοσελίδων Γενική αξιολόγηση ιστοσελίδων / Συμπεράσματα Ερωτηματολογίου Αξιολόγηση του teikav.edu.gr Αξιολόγηση του sport24.gr Αξιολόγηση του pamediakopes.gr Συγκεντρωτικός πίνακας σύγκρισης ιστοσελίδων Κοινωνικές σελίδες Σ ύ γχρονα μέσα και σ υ σ κ ευ ές Συσκευές απεικόνισης Sony Fusion - τραπεζάκι καφέ Microsoft surface MU multimedia για την εκμάθηση παιδιών Smart Board Smart phones IPhone IPad Amazon Kindle Samsung Galaxy Tab Ανάλυση πλεονεκτημάτων - μειονεκτημάτων κάθε συσκευής Σύνοψ η - Ε π ίλ ο γ ο ς Β ιβ λ ιο γ ρ α φ ία - Α ν α φ ο ρ ές Σελίδα 4 από 107

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Επικοινωνία Ανθρώπου-Υπολογιστή 1.1 Εισαγωγή Είναι αναπόφευκτο να ξεκινήσουμε με μια κλισέ διαπίστωση. Ζούμε σε μια εποχή που ο υπολογιστής είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Όλοι μας έχουμε δει έναν υπολογιστή και σχεδόν όλοι έχουμε βρεθεί απέναντί του. Τον χρησιμοποιούμε στην δουλειά μας, αλλά κυρίως στο σπίτι μας. Καθημερινά δεχόμαστε και παρακολουθούμε διαφημίσεις για νέους υπολογιστές καλύτερους, ταχύτερους, για νέα προγράμματα, νέα παιχνίδια, για νέες επιδόσεις, νέες τεχνολογίες. Ακούμε για το καινούριο παράθυρο στον κόσμο, μαθαίνουμε για το Internet και χρησιμοποιούμε τις υπηρεσίες του για να μιλήσουμε με τον Άγγλο που γνωρίσαμε στις διακοπές μας, τον Γιαπωνέζο που μοιράζεται τον ενθουσιασμό μας για τις ταινίες του Χ και για να παραγγείλουμε τα προσωπικά μας παπούτσια που μόνοι μας θα έχουμε online σχεδιάσει. Διορθώνουμε τις ατέλειες των καλοκαιρινών φωτογραφιών μας, ζητάμε από το μικρό μας αδερφάκι να μας συμβουλέψει πως θα τερματίσουμε το παιχνίδι Υ και με ιδιαίτερη δυσκολία προσπαθούμε να δείξουμε στην μητέρα μας πώς να χειρίζεται το ποντίκι. Όλοι έχουμε βρεθεί μπροστά σε έναν υπολογιστή για κάποιο χρονικό διάστημα και ίσως κάποιοι από εμάς να το έχουμε παρατραβήξει κιόλας. Ζούμε λοιπόν σε μια εποχή όπου η ραγδαία ανάπτυξη των υπολογιστών είχε σαν αποτέλεσμα την σταδιακή διείσδυση τους σε ολοένα και περισσότερες πτυχές της ζωής μας. Από τα τεράστια σε όγκο, δύσχρηστα και φτωχά σε απόδοση υπολογιστικά συστήματα, που χρησιμοποιούνταν για συγκεκριμένες επιστημονικές ή στρατιωτικές κυρίως εφαρμογές, έχουμε πια περάσει σε μια εποχή που ο προσωπικός υπολογιστής, καθώς και οι υπόλοιπες ηλεκτρονικές Σελίδα 5 από 107

6 συσκευές, αποτελούν πλέον σημαντικό εργαλείο και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Σε αυτό συνετέλεσαν πολλοί παράγοντες μεταξύ των οποίων, η μείωση του μεγέθους των υπολογιστών, η αύξηση της υπολογιστικής ισχύος των νέων συστημάτων, η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογών και η ραγδαία μείωση του κόστους τους. Η μεγάλη πρόοδος και οι νέες μέθοδοι σχεδίασης τόσο του υλικού όσο και του λογισμικού των υπολογιστών, έχουν οδηγήσει σε αυτήν την μεγάλη μείωση του κόστους. Ένα υπολογιστικό σύστημα, το οποίο πριν λίγες μόνο δεκαετίες, είχε μέγεθος ίσο με ένα ολόκληρο δωμάτιο κτιρίου και κόστιζε μερικά εκατομμύρια ευρώ, τώρα πλέον βρίσκεται τυπωμένο σε ένα κλικ πυριτίου διαστάσεων μερικών εκατοστών και κοστίζει μερικές δεκάδες ευρώ. Η χρήση του πυριτίου στην κατασκευή των ολοκληρωμένων συστημάτων, έχει κάνει την απόκτηση ενός υπολογιστή τόσο οικονομική ώστε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως χρησιμοποιούν πλέον τους υπολογιστές στην εργασία τους, στην βιομηχανία, στην διοίκηση, ακόμα και στην προσωπική τους ζωή (διασκέδαση κτλ). Ολοένα και περισσότερο, στην καθημερινή μας ζωή, καλούμαστε να ασχοληθούμε με τον προγραμματισμό συσκευών οι οποίες μας έχουν γίνει πλέον απαραίτητες. Όμως κοινή διαπίστωση είναι, πως η χρήση των συσκευών αυτών δεν είναι καθόλου απλή. Παρόλη την προσπάθεια που καταβάλλεται για την ανάπτυξη συσκευών και εφαρμογών φιλικών προς τον χρήστη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να εξοικειωθούν εύκολα με τις νέες συσκευές που καλούνται να χρησιμοποιήσουν. Οι υπολογιστές και οι υπόλοιπες ηλεκτρονικές συσκευές πρέπει να σχεδιάζονται βασιζόμενες στο ότι οι άνθρωποι που θα τις χρησιμοποιήσουν, έχουν στο μυαλό τους συγκεκριμένες εργασίες που θέλουν να επιτελέσουν με αυτές και παράλληλα θέλουν να έχουν την δυνατότητα να συνεχίζουν τις καθημερινές τους εργασίες απρόσκοπτα. Για να επιτευχθεί αυτό όμως πρέπει οι σχεδιαστές των συστημάτων να σκέφτονται με τους όρους εργασίας των Σελίδα 6 από 107

7 τελικών χρηστών και να μεταφράζουν αυτή την γνώση σε ένα λειτουργικό, εκτελέσιμο σύστημα. Η ανάπτυξη όμως εύρωστων διεπιφανειών, ικανών να αντιμετωπίζουν όλα τα λάθη και τις αβλεψίες των χρηστών, είναι εν τέλει ένα δύσκολο και πολύπλοκο πρόβλημα, το οποίο θα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν καθ όλη την διαδικασία σχεδίασης ενός συστήματος και να μην αποτελεί απλά το τελευταίο στάδιο της σχεδίασης. Όλα αυτά και πολλά άλλα είναι η αφετηρία που θα αποτελέσουν αυτό που λέμε: Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή (ΑΑΥ). Με απλά λόγια, η επικοινωνία ανθρώπου - υπολογιστή είναι η μελέτη των ανθρώπων, της τεχνολογίας των υπολογιστών και των τρόπων με τους οποίους επηρεάζει η μία πλευρά την άλλη. Μελετάμε την ΕΑΥ για να εξακριβώσουμε πως μπορούμε να κάνουμε την τεχνολογία των υπολογιστών πιο εύχρηστη για τους ανθρώπους. Και μέσα από αυτή την ευχρηστία να εξασφαλίσουμε μεγαλύτερο βαθμό αλληλεπίδρασης των χρηστών με τον υπολογιστή που θα έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη ενημέρωση των ανθρώπων, που είναι και ένα βασικό μέλημα της ΑΑΥ. Στόχος της ΑΑΥ είναι η ανάπτυξη πιο εύχρηστων υπολογιστικών συστημάτων. Αυτός ο στόχος απαιτεί την μελέτη και την κατανόηση των βασικών συνιστωσών της Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου - Υπολογιστή. Απαιτεί την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνει ο άνθρωπος και της εξερεύνησης των δυνατοτήτων διευκόλυνσης αυτής της διεργασίας. Απαιτεί επίσης γνώση των μεθόδων σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης υπολογιστικών συστημάτων. Ειδικά ο στόχος της ανάπτυξης πιο εύχρηστων υπολογιστικών συστημάτων, προϋποθέτει τη διατύπωση γενικών αρχών και οδηγιών ευχρηστίας και την ύπαρξη ενός μέτρου σύγκρισης βάσει του οποίου θα είναι δυνατή η διαπίστωση της αύξησης της ευχρηστίας. Σελίδα 7 από 107

8 Εικόνα 1.1 Η αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή απαιτεί πλέον εύχρηστα υπολογιστικά συστήματα. Ίσως η πιο σημαντική και ταυτόχρονα λιγότερο γνωστή συνιστώσα της ΑΑΥ είναι η αλληλεπίδραση. Η αλληλεπίδραση μπορεί να εξετασθεί και να αναλυθεί μόνο μέσα από την παρακολούθηση της επικοινωνίας ανθρώπου - υπολογιστή και την καταγραφή της επίδρασης του ενός μέρους στο άλλο. Η κατανόηση αυτής της συνιστώσας σε συνδυασμό με την εις βάθος γνώση των άλλων συνιστωσών, μπορούν να οδηγήσουν στην επίτευξη του στόχου της ΑΑΥ. Προς αυτήν την κατεύθυνση η ΑΑΥ έχει βασισθεί και συνεχίζει να λαμβάνει στοιχεία από διαφορετικές γνωστικές περιοχές άλλων επιστημών. Όπως παρουσιάζεται στην επόμενη ενότητα, αυτή η επιρροή εμφανίζεται από τις απαρχές της ΑΑΥ και έχει προσφέρει πολύτιμες λύσεις σε θέματα που την απασχολούν. Σελίδα 8 από 107

9 1.2 Αφετηρία και εξέλιξη Η σχέση ανθρώπου-υπολογιστή και οι συνθήκες αλληλεπίδρασής τους αποτελούν το πεδίο έρευνας νέων επιστημών όπως η Επικοινωνία Ανθρώπου-Υπολογιστή (HCI), αλλά και την διεύρυνση παλιότερων, όπως η Γνωστική Ψυχολογία, η Κοινωνιολογία, η Γραφιστική. Όλα αυτά φανερώνουν την ιδιαίτερη σημασία της ευχρηστίας των υπολογιστών σήμερα, λόγω της μεγάλης διάδοσής τους και των πολλαπλών χρήσεών τους, αλλά και την δυσκολία της εξασφάλισής της, λόγω της συνθετότητας των σύγχρονων υπολογιστών. Η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή (Human-Computer Interaction) είναι μια γνωστική περιοχή της Πληροφορικής που αναπτύχθηκε κυρίως μετά το Παρά τη σχετικά πρόσφατη ιστορία της, η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή (ΑΑΥ) έχει τις βάσεις της και σχετίζεται άμεσα με αρκετές γνωστικές περιοχές και άλλων επιστημών. Εκτός από την Πληροφορική, η ΑΑΥ αντλεί στοιχεία από επιστήμες όπως η γνωσιακή ψυχολογία (cognitive psychology), η εργονομία, η κοινωνιολογία, οι καλές τέχνες ο σχεδιασμός συστημάτων, αλλά ακόμη και η μηχανική και η προώθηση προϊόντων (marketing). Φυσικά, διαπιστώνουμε τον ιδιαίτερο ρόλο του οπτικού στοιχείου καθώς η κυριαρχία των γραφικών διεπιφανειών είναι αδιαμφισβήτητη. Η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή αποτελεί βασικό σημείο αναφοράς στη σχεδίαση και υλοποίηση οποιασδήποτε εφαρμογής, από ένα απλό εικονίδιο μέχρι ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα, οπλικά συστήματα, συστήματα πλοήγησης, κ.α. Αυτό που ονομάζουμε «Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Υπολογιστή», είναι ευρέως διαδεδομένο ως "HCI" (Human Computer Interaction) και έχει εφαρμογή σε πολλές επιστημονικές περιοχές. Ειδικά στην επιστήμη των υπολογιστών και στο σχεδιασμό συστημάτων επιβάλλεται να αναγνωριστεί η αξία της ως μιας θεμελιώδους και καθολικής ισχύος θεωρίας. Σελίδα 9 από 107

10 Για όλες τις υπόλοιπες επιστήμες μπορεί να θεωρηθεί ως μια εξειδίκευση αν και μπορεί να προσφέρει σημαντική πληροφορία. Για το σχεδιαστή συστημάτων αποτελεί ένα ουσιαστικό κομμάτι της διαδικασίας σχεδιασμού. Από αυτήν την άποψη, το HCI περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση διαδραστικών συστημάτων με βάση τα καθήκοντα και τις εργασίεςτωνχρηστών. Η Αλληλεπίδραση Ανθρώπου-Υπολογιστή μελετάει το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση διαδραστικών υπολογιστικών συστημάτων (interactive computer systems) δηλαδή συστημάτων που αλληλεπιδρούν με τους χρήστες τους (ACM SIGCHI, "Curriculum for Human-Computer Interaction, Special Interest Group on Computer-Human Interaction Curriculum Development Group, New York, 1992). Η γνωστική περιοχή της ΑΑΥ περιλαμβάνει και εξετάζει διάφορες πτυχές της αλληλεπίδρασης ανθρώπου - υπολογιστή. Όπως φαίνεται και στην επόμενη εικόνα (ACM) η ΑΑΥ ερευνά ζητήματα που αφορούν τον Άνθρωπο-Χρήστη όπως τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος επεξεργάζεται πληροφορίες, τον τρόπο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης και την εργονομία, τον Υπολογιστή όπως τεχνικές δημιουργίας διαλόγων και γραφικών, μονάδες εισαγωγής δεδομένων και παρουσίασης πληροφοριών καθώς και ζητήματα τον ευρύτερου ενδιαφέροντος όπως τις επιδράσεις στην κοινωνική οργάνωση και στην εργασία. Σελίδα 10 από 107

11 Χρήση και iuoiuu/j.ov Κοινωνική Οργάνωση και Εργασία Προσαρμογή Ανθρώπου - Μηχανής Ανθρωπος Περιοχές Εφαρμογής Υπολογιστής Ανθρώπινη Επεξεργασία Πληροφοριών Ο 1 BPVUCtC MWI 00 1'μα. ι».α Υπολογιστή Γλώσσα Επικοινωνία και Αλληλεπίδραση J Εργονομία 1. ν ι.. -J> Λ : ι.ν Ί M OV BO CC _ ι ; /... > Διαλόγου Εισόδου - Εξόδου I smni κ Αξιολόγησης Παραδειγμαωτά Dj σχήματα Μελέτες Περιπτώσεων Τεχνικές και Εργαλεία Υλοποίησης JflS i ΙΓι.- 1Γι Λιασικασια Λναπηξ» ς Εικόνα 1.2 Σημαντικά θέματα ενδιαφέροντος για την ΑΑΥ. Η ΑΑΥ εμφανίστηκε ως γνωστική περιοχή με ρίζες στα γραφικά υπολογιστών, τα λειτουργικά συστήματα, την εργονομία, τη βιομηχανική μηχανική (industrial engineering) και τη γνωσιακή ψυχολογία. Πολύ νωρίς στην ιστορία των υπολογιστών χρησιμοποιήθηκαν τα γραφικά. Βασιζόμενα σε τεχνολογίες όπως αυτή της οθονών καθοδικής λυχνίας (CRT) και των συσκευών κατάδειξης συνέβαλαν στην ανάπτυξη διαφόρων τεχνικών αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή. Η συνεχής έρευνα στο τομέα των γραφικών είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη αλγορίθμων και γραφικών που επέτρεπαν την περισσότερο πιστή εμφάνιση και διαχείριση αντικειμένων του πραγματικού κόσμου (για παράδειγμα τα μέρη μιας μηχανής ή οι ιατρικές εικόνες τμημάτων του σώματος). Τα γραφικά υπολογιστών σχετίζονται άμεσα με την ΑΑΥ ως "αλληλεπιδραστικά γραφικά (για παράδειγμα η διαχείριση μοντέλων σε σχεδιαστικές εφαρμογές). Άμεσα σχετιζόμενες με τη γνωστική περιοχή της ΑΑΥ ήταν και ένα σύνολο προσπαθειών για την επίτευξη της "συμβίωσης ανθρώπου-μηχανής" (manmachine symbiosis, Licklider, 1960), "η επαύξηση της ανθρώπινης νοητικής ικανότητας" (Engelbart, 1963) και το "Dynabook" (Kay και Goldberg, 1977). Απόρροια αυτών των προσπαθειών ήταν ο εμπλουτισμός της ΑΑΥ με Σελίδα 11 από 107

12 καινοτομικές τεχνολογίες μεταξύ των οποίων το ποντίκι, οι ψηφιογραφικές οθόνες (bitmapped displays), τα παράθυρα, η μεταφορά του γραφείου/ χώρου εργασίας (desktopmetaphor) και οι κειμενογράφοι με δυνατότητα χρήσης συσκευής κατάδειξης (Baecker & Buxton, 1987,Κεφάλαιο1).Οι αναφερόμενες τεχνολογίες έχουν συντεθεί και χρησιμοποιούνται ευρύτατα στους προσωπικούς υπολογιστές. Το ίδιο χρονικό διάστημα η έρευνα στο χώρο των λειτουργικών συστημάτων, είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη τεχνικών για τη διασύνδεση μονάδων εισόδου/ εξόδου, για την ρύθμιση του χρόνου απόκρισης των συστημάτων σε αντιστοιχία με τον ανθρώπινο χρόνο, για πολυεπεξεργασία και για την υποστήριξη παραθυρικών περιβαλλόντων και κινούμενων εικόνων. Αυτή η κίνηση έδωσε ώθηση σε συστήματα διαχείρισης διεπαφών (user interface management systems) και σε εργαλειοθήκες διεπαφών (user interface toolkits). Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου γίνεται επιτακτική η ανάγκη να ληφθεί υπόψη ο ανθρώπινος παράγοντας κατά το σχεδιασμό συσκευών. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίσθηκαν τότε είχαν να κάνουν με κινητικά - μηχανικά χαρακτηριστικά (όπως ο σχεδιασμός των χειριστηρίων και των οργάνων των αεροπλάνων). Με την έλευση των υπολογιστών το ενδιαφέρον στράφηκε στα νέα προβλήματα που παρουσιάστηκαν και που έπρεπε να αντιμετωπιστούν. Τα προβλήματα αυτά είχαν σοβαρές γνωσιακές, επικοινωνιακές και αλληλεπιδραστικές πτυχές που δεν είχαν ανακύψει παλαιότερα, ωθώντας μια επέκταση προς αυτές τις κατευθύνσεις. Η Εργονομία ενδιαφέρεται για κινητικά - μηχανικά χαρακτηριστικά, με μεγαλύτερη έμφαση σε μεθόδους και τεχνικές μείωσης της φυσικής ή πνευματικής κόπωσης. Η αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή ήταν επίσης άμεσου ενδιαφέροντος για την εργονομία. Η αναγκαιότητα της επέκτασης προς γνωσιακά θέματα δημιούργησε τις περιοχές της γνωσιακής εργονομίας (cognitive ergonomics) και της γνωσιακής μηχανικής (cognitive engineering). Σελίδα 12 από 107

13 Λόγω της ιστορίας τους η εργονομική διάσταση των υπολογιστών δίνει έμφαση στη σχέση με το περιβάλλον εργασίας και τις επιπτώσεις του. Η βιομηχανική μηχανική (industrial engineering) εκπορεύεται από τις προσπάθειες αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής, ξεκινώντας τα πρώτα χρόνια του περασμένου αιώνα. Αρχικά η έμφαση προσανατολίστηκε στο σχεδιασμό αποτελεσματικών μεθόδων εργασίας με τα χέρια, στο σχεδιασμό εξειδικευμένων εργαλείων για την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση της κόπωσης και σε μικρότερο βαθμό στο μετασχηματισμό του περιβάλλοντος (π.χ. η εφεύρεση του κουτιού παραπόνων). Η αλληλεπίδραση με τους υπολογιστές έχει άμεση σχέση με το στόχο της βιομηχανικής μηχανικής σε σχέση με το πως χρησιμοποιούνται οι υπολογιστές στο ευρύτερο πλαίσιο των μεθόδων εργασίας. Η γνωσιακή ψυχολογία εμφανίζεται ως τομέας στο τέλος του 18ου αιώνα, όταν γίνονται οι πρώτες πειραματικές προσπάθειες κατανόησης του μηχανισμού λειτουργίας των αισθήσεων. Στα 1950, μια εισροή από ιδέες από τον τομέα της μηχανικής επικοινωνίας, της γλωσσολογίας και της μηχανικής υπολογιστών οδήγησαν σε έναν τομέα που βασιζόταν στη χρησιμοποίηση πειραματικών τεχνικών και μεθόδων και είχε κύριο πεδίο έρευνας αυτό της επεξεργασίας των επιδόσεων του ανθρώπου. Οι ερευνητές της γνωσιακής ψυχολογίας έχουν επικεντρωθεί στην εκμάθηση συστημάτων, στη μεταφορά της γνώσης, τη νοητική αναπαράσταση των συστημάτων από τον άνθρωπο και τις επιδόσεις του ανθρώπου με βάση τέτοια συστήματα. Τέλος η ανάπτυξη της αγοράς των προσωπικών υπολογιστών συνέδεσε σε μεγάλο βαθμό τις πωλήσεις των υπολογιστών με την ποιότητα των διεπαφών τους. Το αποτέλεσμα ήταν η σταδιακή εξέλιξη μιας τυποποιημένης αρχιτεκτονικής διεπαφών από το επίπεδο της υποστήριξης ποντικιών, από το υλικό μέχρι τα παραθυρικά περιβάλλοντα και επίπεδα διαχείρισης εφαρμογών (application management layers). Μαζί μ αυτές τις αλλαγές οι ερευνητές και οι σχεδιαστές έχουν ξεκινήσει την ανάπτυξη τεχνικών παραγωγής προδιαγραφών για διεπαφές κι τεχνικών αξιολόγησης για διεπαφές. Σελίδα 13 από 107

14 Η ανάπτυξη του τομέα της Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου-Υπολογιστή στα τελευταία 20 χρόνια είναι θεαματική. Αποτελεί ένας από τους πιο γρήγορα αναπτυσσόμενους τομείς στην Πληροφορική σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο βασικός λόγος για την ταχεία αυτή ανάπτυξη είναι αύξηση της υπολογιστικής δύναμης σε συνάρτηση με την παράλληλη μείωση του αντίστοιχου κόστους. Οι υπολογιστές ήταν το εργαλείο για τους λίγους, ενώ τώρα έχουν γίνει κτήμα πολλών. Η πλειονότητα του πληθυσμού στον ανεπτυγμένο κόσμο τώρα θεωρεί τις υπολογιστικές εφαρμογές ως μέρος της καθημερινής δραστηριότητας. Ως αποτέλεσμα, το πορτρέτο ενός συνηθισμένου χρήστη υπολογιστών έχει αλλάξει. Ενώ παλαιότερα ο μέσος χρήστης υπολογιστών ήταν ταυτόχρονα γνώστης της τεχνολογίας και πιθανότατα ερευνητής του συγκεκριμένου χώρου, σήμερα ο μέσος χρήστης είναι λιγότερο πιθανό να κατανοήσει την τεχνολογία των υπολογιστικών συστημάτων και ακόμη λιγότερο πιθανό να δαπανήσει πολύτιμο χρόνο για την εκμάθηση ενός εξειδικευμένου συστήματος. Για αυτό το λόγο οι υπεύθυνοι ανάπτυξης προγραμμάτων θεωρούν αναγκαίο χαρακτηριστικό των προγραμμάτων τους τη φιλικότητα προς το χρήστη. Αρκετοί από τους χρήστες δεν έχουν την πολυτέλεια της επιπλέον εκπαίδευσης και ζητούν συστήματα που θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν από την πρώτη μέρα. Στα πλαίσια αυτής της μελέτης ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η διασύνδεση ή διεπαφή (interface) του ανθρώπου με τον υπολογιστή. Ως διεπαφή μπορεί να ορισθεί το σύνολο των τμημάτων/ μερών του υπολογιστή (είτε υλικού (hardware), είτε λογισμικού (software)) μέσω των οποίων έρχονται σε επαφή και αλληλεπιδρούν ο άνθρωπος-χρήστης με τον υπολογιστή. Ανάλογα με τον τρόπο που λαμβάνει χώρα η αλληλεπίδραση χρήστηυπολογιστή μπορούμε να διακρίνουμε διάφορους τύπους διεπαφών. Οι πρώτοι υπολογιστές διέθεταν διεπαφές με διακόπτες (switches), στις οποίες ανάλογα με τους διακόπτες που άνοιγε ή έκλεινε ο χρήστης ο υπολογιστής εκτελούσε τις αντίστοιχες εντολές. Η διεπαφή τύπου εντολών (command) όπου ο χρήστης πληκτρολογεί τις εντολές που θέλει να εκτελέσει ο υπολογιστής, ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος διεπαφής για αρκετά χρόνια και χρησιμοποιήθηκε σε λειτουργικά Σελίδα 14 από 107

15 συστήματα όπως το DOS και το Unix ή λογισμικά προϊόντα όπως ο κειμενογράφος vi και το πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου elm του Unix. Στον τύπο διεπαφής με μενού ο χρήστης επιλέγει την εντολή που θέλει να εκτελεστεί από ένα μενού εντολών. Αυτός ο τύπος διεπαφής είναι ιδιαίτερα χρήσιμος σε νέους και άπειρους χρήστες μια και δε χρειάζεται να θυμούνται τις εντολές. Είναι όμως παράλληλα και περιοριστικός για έμπειρους χρήστες μια και δεν έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν ταυτόχρονα πολλές εντολές όπως μπορούσαν στη διεπαφή τύπου εντολών. Ο τύπος διεπαφής που βασίζεται σε φόρμες χρησιμοποιείται σε λογισμικά προϊόντα στα οποία ο χρήστης εισάγει μεγάλο όγκο δεδομένων. Στις διεπαφές τύπου WIMP (Windows, Icons, Menus, Pointer - Παράθυρα, Εικονίδια, Μενού, Δείκτης), οι εφαρμογές εμφανίζονται μέσα σε παράθυρα ή ως εικονίδια και ο χρήστης μπορεί με το ποντίκι ή κάποια άλλη συσκευή κατάδειξης να επιλέξει εντολές από μενού. Ο τύπος διεπαφής άμεσης διαχείρισης (direct manipulation) επιτρέπει στους χρήστες να διαχειριστούν εικονίδια που εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή τους. Για παράδειγμα μετακινώντας το εικονίδιο ενός εγγράφου στον εκτυπωτή μπορούν άμεσα να εκτυπώσουν το έγγραφο. Στις διεπαφές φυσικής γλώσσας (natural language) ο χρήστης μπορεί να εισάγει εντολές σε φυσική γλώσσα. Στις διεπαφές εικονικής πραγματικότητας (virtual reality) ο χρήστης βρίσκεται ο ίδιος μέσα σε ένα περιβάλλον κατασκευασμένο από τον υπολογιστή στο οποίο μπορεί να χειρισθεί άμεσα αντικείμενα που εμφανίζονται όπως και στην πραγματικότητα. Τέλος, υπάρχουν και διεπαφές ειδικού τύπου όπως οι διεπαφές ερωτήσεων, οι διεπαφές στις οποίες ο χρήστης χρησιμοποιεί τηλέφωνο για να επικοινωνήσει με τον υπολογιστή κτλ. Παρόλα αυτά, όταν μιλάμε για αλληλεπίδραση ανθρώπου - υπολογιστή, δεν έχουμε υπόψη μας κατ' ανάγκη ένα και μοναδικό χρήστη με ένα προσωπικό υπολογιστή. Με τον όρο «χρήστης» μπορεί να εννοούμε ένα συγκεκριμένο χρήστη, μια ομάδα χρηστών που συνεργάζονται, ή μια σειρά από χρήστες σε έναν οργανισμό που ο καθένας ασχολείται με κάποιο μέρος μιας εργασίας ή Σελίδα 15 από 107

16 διαδικασίας. Ο χρήστης είναι οποιοσδήποτε προσπαθεί να ολοκληρώσει μια εργασία χρησιμοποιώντας την τεχνολογία. Με τον όρο «υπολογιστής» εννοούμε οποιαδήποτε τεχνολογία που ποικίλει από τον συμβατικό προσωπικό υπολογιστή μέχρι ένα υπολογιστικό σύστημα ευρείας κλίμακας, μια διεργασία ελέγχου συστημάτων ή ένα ενσωματωμένο σύστημα. Το σύστημα μπορεί να περιέχει μη υπολογιστικά κομμάτια συμπεριλαμβανομένων και άλλων ανθρώπων. Με τον όρο «αλληλεπίδραση» εννοούμε οποιαδήποτε επικοινωνία ανάμεσα σε ένα χρήστη και έναν υπολογιστή, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για άμεση ή έμμεση. Η άμεση αλληλεπίδραση σχετίζεται με διάλογο, ανάδραση και έλεγχο καθ' όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης μιας εργασίας. Η έμμεση αλληλεπίδραση μπορεί να αναφέρεται σε background ή batch processing. Το σημαντικό και το κοινό σε όλα τα παραπάνω σενάρια είναι το ότι ο χρήστης χρειάζεται να αλληλεπιδράσει με τον υπολογιστή ώστε να επιτευχθεί κάτι. 1.3 Στόχοι της ΕΑΥ Οι στόχοι της ΕΑΥ είναι η ανάπτυξη χρήσιμων, λειτουργικών και ασφαλών συστημάτων. Προκειμένου να αναπτυχθούν τέτοια συστήματα ο σχεδιαστής πρέπει να προσπαθήσει : - Να καταλάβει τους παράγοντες που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την τεχνολογία. - Να αναπτύξει εργαλεία και τεχνικές που θα του επιτρέψουν να δημιουργήσει κατάλληλα συστήματα. - Να επιτύχει αποδοτική, λειτουργική και ασφαλή επικοινωνία. - Να βάλει στην υψηλότερη θέση τον παράγοντα άνθρωπο. Επιγραμματικά, το σημαντικότερο ζήτημα, όσον αφορά την σχεδίαση ενός συστήματος επικοινωνίας ανθρώπου μηχανής είναι η τοποθέτηση του χρήστη στη βάση της σχεδίασης του συστήματος. Οι ανάγκες, προτιμήσεις και Σελίδα 16 από 107

17 ικανότητες των χρηστών κατά την λειτουργία ενός συστήματος, πρέπει να είναι οι παράγοντες που θα κατευθύνουν την σχεδίαση των συστημάτων αυτών. Δεν θα πρέπει οι χρήστες να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν ένα σύστημα, προκειμένου να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν ένα τέτοιο σύστημα. Αντίθετα το σύστημα θα πρέπει να είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε να ικανοποιεί τις απαιτήσεις τους. Για την σχεδίαση ενός διαδραστικού συστήματος απαιτούνται γνώσεις από πολλά επιστημονικά πεδία : την ψυχολογία και την γνωστική επιστήμη (γνώση για την αντίληψη του χρήστη, την γνωστική του ικανότητα και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων), την εργονομία (γνώση για τις φυσικές ικανότητες του χρήστη), την κοινωνιολογία (κατανόηση του ευρύτερου πλαισίου μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρο η διάδραση), την επιστήμη των υπολογιστών (ανάπτυξη της απαιτούμενης τεχνολογίας), τη σχεδίαση γραφικών (για την δημιουργία μιας αποτελεσματικής παρουσίασης της διεπιφάνειας), την συγγραφή τεχνικών κειμένων (για την σύνταξη των συνοδευτικών εγχειριδίων του συστήματος) κ.α. Για το λόγο αυτό, παρόλο που ο όρος ΕΑΥ περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω μέρη, στην πράξη υπάρχουν εξειδικευμένοι επιστήμονες που επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους σε καθένα από τους παραπάνω τομείς. Έτσι, το τελικό σύστημα, αποτελεί το προϊόν της συνεργασίας εξειδικευμένων επιστημόνων όλων των παραπάνω κλάδων. 1.4 Λειτουργικότητα: Θεμελιώδης επιδίωξη της ΕΑΥ Αν και δεν υπάρχει κάποια ενοποιημένη θεωρία πάνω στην ΕΑΥ, υπάρχει μια θεμελιώδης αρχή πάνω στην οποία πρέπει να βασίζεται η σχεδίαση οποιουδήποτε διαδραστικού συστήματος και αυτή είναι ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τους υπολογιστές για να εκτελέσουν κάποια εργασία. Η παραδοχή αυτής της αρχής μας οδηγεί σε τρεις βασικούς πόλους ενδιαφέροντος : τον άνθρωπο, τον υπολογιστή και την εργασία που εκτελείται. Το σύστημα πρέπει να υποστηρίζει την εργασία του χρήστη, πράγμα το οποίο Σελίδα 17 από 107

18 μας οδηγεί σε ένα τέταρτο σημείο εστίασης, την ευχρηστία / λειτουργικότητα: εάν το σύστημα υποχρεώνει τον χρήστη να υιοθετήσει ένα πολύπλοκο και δύσκολο τρόπο εργασίας τότε δεν είναι εύχρηστο. Αν και η κάθε εργασία δεν μπορεί να αποσαφηνιστεί και να οριστεί αυστηρά, οι υπάρχουσες γνώσεις και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες της κάθε εργασίας, αρκούν για να παράσχουν μια πρώτη κατεύθυνση στη σχεδίαση. Οι τρέχουσες εργασίες του χρήστη μελετώνται και κατόπιν υποστηρίζονται από υπολογιστές, οι οποίοι με την σειρά τους, μπορούν να επηρεάσουν την φύση της αρχικής εργασίας και να προκαλέσουν την εξέλιξή της. Η λειτουργικότητα, λοιπόν, είναι μία από τις βασικές ιδέες στην επικοινωνία ανθρώπου μηχανής. Σκοπός είναι η ανάπτυξη εύκολων στην εκμάθηση και λειτουργία συστημάτων. Ένα λειτουργικό σύστημα πρέπει να είναι: - εύκολο στην εκμάθηση της λειτουργίας του - εύκολο στην απομνημόνευση του τρόπου λειτουργίας του - αποδοτικό - ασφαλές - ενδιαφέρον / διασκεδαστικό κατά την χρήση Στο παρελθόν οι υπολογιστές χρησιμοποιούνταν κυρίως από ειδικούς και η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην διεπιφάνεια ήταν μία πολυτέλεια η οποία δεν ετύγχανε ιδιαίτερης προσοχής. Σήμερα όμως οι σχεδιαστές δεν μπορούν να παραμελούν την διεπιφάνεια για χάρη της λειτουργικότητας του συστήματός τους καθώς πλέον αυτά τα δύο διαπλέκονται σε βαθμό τέτοιο, που ο διαχωρισμός του ενός από το άλλο δεν είναι δυνατός. Εάν η διεπιφάνεια είναι φτωχή, η λειτουργικότητα του συστήματος επισκιάζεται. Εάν πάλι υπάρχει μια καλοσχεδιασμένη διεπιφάνεια, ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει πιο αποδοτικά το σύστημα. Με τον τρόπο αυτό αυξάνεται η λειτουργικότητά του. Πολλά από τα συστήματα και προϊόντα που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή (όπως κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρονικές ατζέντες, τηλεχειριστήρια, ΑΤΜ, εκτυπωτές, ηχητικά συστήματα, φωτοτυπικά μηχανήματα) είναι Σελίδα 18 από 107

19 σχεδιασμένα χωρίς να έχει ληφθεί υπ όψιν τους η λειτουργικότητα του συστήματος. Αυτό οδηγεί σε λάθη και χαμένο χρόνο κατά την λειτουργία των συστημάτων. Οι βασικοί παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν το κατά πόσο ένα σύστημα είναι λειτουργικό, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο υπολογιστής δέχεται τα δεδομένα εισόδου, η ύπαρξη ανάδρασης, δηλαδή η δυνατότητα του υπολογιστή να «καθοδηγεί» το χρήστη στη σωστή χρησιμοποίηση του συστήματος και το κατά πόσο είναι προφανής και ευκολοκατανόητη η κάθε λειτουργία. 1.5 Στοιχεία ενός συστήματος ΕΑΥ Η διάδραση ανθρώπου υπολογιστή απαιτεί την ύπαρξη κάποιων μέσων επικοινωνίας, καθώς και την δυνατότητα και των δύο πλευρών να επεξεργάζονται και να ανταποκρίνονται στα ερεθίσματα - πληροφορίες που δέχονται. Κάποια από τα βασικά στοιχεία κάθε συστήματος ΕΑΥ είναι τα εξής: - Το υλικό: πρέπει να έχει την δυνατότητα να μετατρέπει τα σήματα που αποστέλλονται αμφίδρομα ανάμεσα στον «εύστροφο» αλλά «ανακριβή» και επιρρεπή σε λάθη άνθρωπο και τον «χαζό» αλλά «αξιόπιστο» υπολογιστή. - Το πρόγραμμα : ο υπολογιστής πρέπει να είναι σωστά προγραμματισμένος ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται σε όλα τα δεδομένα που δέχεται ακόμα και αν αυτά δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο νόημα στην συγκεκριμένη εφαρμογή και σε καμία περίπτωση να μην διακόπτει την επικοινωνία. -Την επικοινωνία μέσω φυσικής γλώσσας και χειρονομιών: τα τελευταία χρόνια γίνεται συνεχώς και μεγαλύτερη προσπάθεια από τους σχεδιαστές συστημάτων ΕΑΥ για την υιοθέτηση της φυσικής γλώσσας, ως μέσον επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπου και υπολογιστή. Στόχος είναι η συνεχής μείωση της πολυπλοκότητας της επικοινωνίας και η όσο το δυνατόν μικρότερη ανάγκη ύπαρξης αυστηρών κανόνων λειτουργίας και εκπαίδευσης του συστήματος από τον χρήστη. Σελίδα 19 από 107

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ Η σχέση του ανθρώπου με τον υπολογιστή όπως είπαμε και στην εισαγωγή της εργασίας γίνεται ολοένα και πιο στενή. Πολλές δραστηριότητες στην καθημερινότητά μας συσχετίζονται πλέον με την χρήση υπολογιστικών μηχανών. Η αύξηση της αλληλεπίδρασης μας με τους υπολογιστές έγινε πολύ μεγαλύτερη με την είσοδο του ίπίβγπβί. Πλέον από εκεί μπορούμε να ψάξουμε και να μάθουμε οτιδήποτε και όποτε θέλουμε όπου και αν βρισκόμαστε, γρήγορα και εύκολα. Για να γίνει αυτό πρέπει και οι ιστοσελίδες από τις οποίες αποτελείται ο ιστός να είναι αξιόλογες, γρήγορες σε ταχύτητα, ενημερωτικές σε όσο γίνεται μεγαλύτερο βαθμό, εύχρηστες ακόμα και για χρήστες αρχάριους και φυσικά αξιόπιστες. 2.1 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ Οι σελίδες θα πρέπει να κυριαρχούνται από περιεχόμενο ενδιαφέροντος στους χρήστες. Θα πρέπει η κάθε ιστοσελίδα να περιλαμβάνει ουσιαστική πληροφορία και να είναι εμφανής σε πρώτο πλάνο στο φυλλομετρητή. Σημαντικό στοιχείο στην σχεδίαση σελίδας είναι ο χρόνος απόκρισης. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο και αυστηρά ορισμένο κριτήριο, αλλά κυριαρχεί η ιδέα όσο μικρότερη σε χωρητικότητα είναι η σελίδα τόσο καλύτερο, διότι φορτώνει πιο γρήγορα στην οθόνη του χρήστη. Εάν υπάρχει καθυστέρηση στον χρόνο κλήσης και φόρτωσης της σελίδας καθώς και της περιήγησης σε υπο-σελίδες, τότε αυτό μπορεί να συμβάλλει αρνητικά στη ροής της σκέψης και την ενίσχυση μιας κακής εντύπωσης του χρήστη για την πλοήγηση. Μια καθυστέρηση μπορεί να οφείλεται πιθανώς στην ύπαρξη καρτελών στο μενού πλοήγησης, αρχείων προς κατέβασμα και multimedia αρχείων, στην αλλαγή του υπόβαθρου σε μερικές υπο-σελίδες, είτε σε καθυστέρηση του server όπου φιλοξενείται η σελίδα. Σελίδα 20 από 107

21 Όσον αφορά τους συνδέσμους, ο ιστοχώρος περιέχει 2 τύπους συνδέσμων:1.δομικοί σύνδεσμοι πλοήγησης, 2.Συνεργαζόμενοι σύνδεσμοι με περιεχόμενο. Οι πρώτοι συνήθως αποτελούν συνδέσμους που «στέλνουν» έναν χρήστη σε διαφορετικές υπο-κατηγορίες της σελίδας. Τέτοιοι σύνδεσμοι συνήθως είναι οι σύνδεσμοι πλοήγησης. Οι δεύτεροι συνήθως είναι σύνδεσμοι που «στέλνουν» ένα χρήστη από μια κύρια σελίδα σε μια υπο-σελίδα για ειδικότερη και περισσότερη πληροφορία για ένα θέμα. Τέτοιοι σύνδεσμοι συνήθως είναι υπογραμμισμένες λέξεις ή φράσεις, αλλά μπορούν επίσης να είναι και εικόνες. Οι σύνδεσμοι υλοποιούνται με διάφορους τρόπους: 1. Σύνδεσμος με υπερκείμενο (hypertext) μέσω λέξεων 2. Σύνδεσμος με υπερκείμενο (hypertext) μέσω εικόνας 3. Σύνδεσμος με καρτέλες (tabs). Παρακάτω φαίνονται τέτοιοι σύνδεσμοι σε μια ιστοσελίδα που μπορείς να ενημερωθείς για τις καλοκαιρινές διακοπές. & Η εταιρεία μας Ο Α θ ή ν α 4 4 &... & & Συχνές ερωτήσεις 0 Θ ε σ σ α λ ο ν ίκ η 60 0 Η ρ ά κ λ ε ιο 23 ξ Δεν έχετε πιστωτική κάρτα; 0 Κ α νια 60 Προβολή/Ακϋρωαη κρατήσεων ο Ρ έθ υ μ ν ο 60 & Προβολή Αεροπορικών Κρατήσεων 0 0 Κ έρ κ υ ρ α Σ α ν το ρ ίν η $ & Ταξιδιωτικοί Οδηγοί 0 Μ ύ κ ο ν ο ς 50 & Ταξιδιωτική Ασφάλιση 0 Κ ω ς 30 Όλοι οι προορισμοί^ Εικόνα 2.1 Σύνδεσμοι με καρτέλες (Tabs) Σε ότι αφορά τα Frames(πλαίσια), είναι μια μέθοδος για να εμφανίζονται ταυτόχρονα πολλαπλά έγγραφα HTML σε μια ιστοσελίδα. Η δημοφιλέστερη ανάπτυξη πραγματοποιήθηκε από το φυλλομετρητή Netscape 2.0. Δυστυχώς, αυτή η εφαρμογή δεν ήταν συμβατή το ίδιο με πολλούς φυλλομετρητές. Υπάρχουν επίσης διάφορες τεχνικές ανεπάρκειες με τα frames, οι οποίες τα Σελίδα 21 από 107

22 καθιστούν λιγότερο χρήσιμα από όσο θα μπορούσαν να είναι. Για να γίνει πιο σαφής η έννοια των frames παραθέτεται στην εικόνα η ανάπτυξη των frames από τη Netscape. Εικόνα 2.2 Ανάπτυξη των frames από τη Netscape. 2.2 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι άνθρωποι επισκέπτονται έναν ιστοτόπο για την ευχρηστία της πληροφορίας και το περιεχόμενό του και όχι για την ομορφιά του. Η κατοχή ενός οπτικά ελκυστικού ιστοχώρου είναι καλό, αλλά το περιεχόμενο είναι καλύτερο! Όταν εισάγουν οι άνθρωποι τις ερωτήσεις στις μηχανές αναζήτησης, δεν δακτυλογραφούν για αισθητικούς λόγους, αλλά ψάχνουν για πληροφορίες. Το καλό γράψιμο δημιουργεί μια τεράστια διαφορά στη προβολή των σελίδων, το χρόνο που ξοδεύεται σε ένα ιστοχώρο και τις πωλήσεις. Ο ουσιαστικός κανόνας της δυνατότητας της ευχρηστίας ισχύει όσο για το γραπτό περιεχόμενο (web content) τόσο και για το σχέδιο (web design). Τελικά, οι πελάτες επιλέγουν τη σαφήνεια από τη σύγχυση. Για να επιτύχουμε Σελίδα 22 από 107

23 μια σωστή γραφή σε έναν ιστοχώρο πρέπει να ακολουθήσουμε κάποιους βασικούς κανόνες που θα αναφερθούν αναλυτικά παρακάτω: Μικρά κείμενα Έρευνες έχουν δείξει ότι η ανάγνωση σε οθόνη υπολογιστή είναι 25% πιο αργή από την ανάγνωση σε χαρτί. Για αυτό το λόγο οι χρήστες συνήθως δυσανασχετούν με την ανάγνωση μεγάλων και μακροσκελών κειμένων. Συνεπώς είναι ανάγκη τα κείμενα να είναι μικρά με συντομία στο περιεχόμενο, παρουσιάζοντας μόνο τη σημαντική πληροφορία. Κείμενα χωρίς λάθη Όλες οι σελίδες θα πρέπει να ελέγχονται μέσω κάποιας εφαρμογής αναγνώρισης γραμματικών ή συντακτικών λαθών. Διαφορετικά ο χρήστης μπερδεύεται στην ανάγνωση, προκαλώντας του σύγχυση. Επιπρόσθετα, επειδή ο κάθε προγραμματιστής έχει τον δικό του τρόπο συγγραφής, μια τέτοια εφαρμογή, μπορεί να «προλάβει» τη σελίδα από τη δημοσίευσή της με συντακτικό που χρησιμοποιείται στην αργκό. Η συγγραφή του κειμένου θα πρέπει να γίνεται με διαδικασία αποκλεισμού γραμματικών ή συντακτικών λαθών (π.χ. copy editing), με συνέπεια να μην εντοπίζονται λάθη στο κείμενο. Ικανότητα επιλεκτικής / γρήγορης ανάγνωσης Όπως προαναφέρθηκε είναι πολύ δύσκολη η ανάγνωση στην οθόνη του υπολογιστή για αυτό το λόγο οι χρήστες συνηθίζουν να ξεφυλλίζουν μια σελίδα διαχωρίζοντας υποσυνείδητα τη χρήσιμη από την άχρηστη πληροφορία. Συνεπώς μια σελίδα θα πρέπει να παρέχει αυτήν τη δυνατότητα γρήγορης, επιλεκτικής ανάγνωσης (γνωστή ως scannability). Οι μέθοδοι για την υποστήριξη της δυνατότητας του επιλεκτικού διαβάσματος είναι: δομημένη παρουσίαση των πληροφοριών, επικεφαλίδες με νόημα, χρήση τελειών (bullets), δίνοντας έμφαση (π.χ. χρωματίζοντας) σε λέξεις-κλειδιά που θέλουμε να προσέξει ο χρήστης. Η αρχική σελίδα θα πρέπει να προσφέρει καλό scannability και γενικότερα η πληροφορία θα πρέπει να παρουσιάζεται με σαφή τρόπο ώστε όταν οι χρήστες ξεφυλλίζουν να μπορούν να καταλάβουν ποιο είναι το περιεχόμενο. Σελίδα 23 από 107

24 Σαφής και απλή γλώσσα Είναι σαφές ότι οι χρήστες δεν αφιερώνουν χρόνο για να διαβάσουν όποια πληροφορία τους παρέχεται. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να παρουσιάζεται πρώτα ο επίλογος - δηλαδή το αποτέλεσμα. Οι πληροφορίες πρέπει κατά το δυνατόν να παρέχονται με μορφή αντιστραμμένης πυραμίδας. Θα πρέπει οι χρήστες με «μια ματιά» να γνωρίζουν τι μπορεί η κάθε σελίδα να τους προσφέρει. Δεν πρέπει να περιπλέκονται έννοιες με βαθύτερα νοήματα. Δε πρέπει να ξεχνάμε πως στο διαδίκτυο κυριαρχεί ο κανόνας «μια ιδέα ανά παράγραφο». Αν καλύπτονται περισσότερες από μία ιδέες σε μία παράγραφο, είναι σχεδόν σίγουρο ότι «το μάτι του χρήστη δεν θα πέσει» στη δεύτερη ιδέα. Εκτός των άλλων, είναι αναγκαίο να γίνεται χρήση όσο πιο απλής γλώσσας γίνεται, χωρίς μεταφορικές έννοιες ή χιουμοριστικές εκφράσεις. Ο χρήστης δεν πρόκειται να δώσει δεύτερη ευκαιρία σε κάτι που δεν καταλαβαίνει, διότι είναι πολύ εύκολο να «πετάξει» σε άλλη σελίδα μήπως τελικά το καταλάβει. Επίσης δεν πρέπει να γίνεται χρήση χιουμοριστικών και γελοίων εκφράσεων υποτιμώντας έτσι τη νοημοσύνη του χρήστη. Διαχωρισμός πληροφοριών Ένα γενικότερο χαρακτηριστικό της ευχρηστίας είναι ο διαχωρισμός της πληροφορίας σε πολλαπλά κομμάτια, τα οποία να συνδέονται με συνδέσμους HTML. Είναι απαραίτητο να παραμένει το κείμενο μικρό χωρίς βάθος περιεχομένου, με διαχωρισμό των πληροφοριών σε πολλαπλούς κόμβους που συνδέονται με υπερκειμένο (HyperText). Μεγάλες σε μέγεθος και λεπτομερείς βασικές πληροφορίες μπορεί να υπάρχουν στις δευτερεύουσες σελίδες. Ομοίως, οι πληροφορίες που ανήκουν στη σφαίρα ενδιαφέροντος μιας μειονότητας αναγνωστών μπορούν να παρασχεθούν σε ξεχωριστή σελίδα και να είναι προσπελάσιμες από το βασικό κείμενο μέσω ενός υπερσυνδέσμου, ώστε να μην είναι υποχρεωμένοι οι χρήστες που δεν ενδιαφέρονται να καταναλίσκονται με αυτές. Συνεπώς, κάθε κομμάτι κειμένου πρέπει να είναι προσανατολισμένο σε ένα ακριβές θέμα και να αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι του συνόλου του ιστοτόπου. Σελίδα 24 από 107

25 2.2.1 Τίτλοι σελίδων Γράφοντας για το Διαδίκτυο, είναι σαν να γράφουμε για αναζήτηση της πληροφορίας. Είναι γνωστό πως οι χρήστες αναζητούν πληροφορίες μέσα από μηχανές αναζήτησης, είτε για να περιηγηθούν σε μια σελίδα, είτε να ανακαλύψουν διάφορες πηγές. Ο τίτλος της αρχικής σελίδας έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ σημαντικός παράγοντας ευχρηστίας του ιστότοπου. Εκτός του ότι αποτελεί έναν σύντομο και περιεκτικό τίτλο, είναι πολύ σημαντικό να είναι σχετικός με το περιεχόμενο του ιστότοπου αφού οι μηχανές αναζήτησης το χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό για τον εντοπισμό του ιστοτόπου. Σε ότι έχει να κάνει με τις επικεφαλίδες καλό είναι να εξηγούν επιγραμματικά το περιεχόμενο ενός άρθρου και είναι γραμμένες σε απλή γλώσσα χωρίς «έξυπνες» ή «πονηρές» εκφράσεις, για παράδειγμα η επικεφαλίδα σε μια σελίδα που ενημερώνει τον χρήστη για τις καλοκαιρινές του διακοπές,«ξενοδοχεία στη Ρόδο» θεωρείται αρκετά εύστοχη. Επίσης καλό είναι οι επικεφαλίδες να περιγράφουν με σαφήνεια και ακρίβεια το περιεχόμενο Αναγνωσιμότητα Για να είναι το περιεχόμενο μιας σελίδας ευανάγνωστο είναι απαραίτητο να πληρούνται κάποιες αρχές οι οποίες αναφέρονται παρακάτω: Χρήση χρωμάτων με μέγιστη αντίθεση ανάμεσα στο κείμενο και το φόντο. Μέγιστη ευκολία στην ανάγνωση επιτυγχάνεται όταν το κείμενο είναι με μαύρα γράμματα και το φόντο άσπρο (γνωστό ως θετικό κείμενο). Απαγορεύονται γραφικά, εικόνες και φωτογραφίες σε φόντο πίσω από κείμενο, διότι αυξάνεται η δυσκολία ανάγνωσης κειμένου και η αναγνώριση των χαρακτήρων. Χρήση μεγάλων γραμματοσειρών ώστε να υπάρχει δυνατότητα να μπορούν να διαβάσουν και οι άνθρωποι που δεν έχουν πολύ καλή όραση. Είναι απαραίτητο όλα τα κείμενα να έχουν στοίχιση στα αριστερά, ώστε να είναι Σελίδα 25 από 107

26 εύκολο για τον χρήστη να έχει ένα αρχικό σημείο όταν σαρώνει το κείμενο. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι χρήστες διαβάζουν πιο γρήγορα όταν υπάρχει αριστερή στοίχιση κειμένου. Λόγω της μικρής ανάλυσης των σημερινών κοινών οθονών, το μικρό κείμενο είναι πιο εύκολο στην ανάγνωση με χρήση τύπου γραμματοσειρών Sans-Serif, όπως τα Verdana. Είναι απαγορευτικό να υπάρχει κείμενο με κεφαλαία. Είναι υπερβολικά δύσκολο να διαβάσει ένας χρήστης κείμενο σε κεφαλαία γράμματα. Έχει ερευνηθεί ότι ένας χρήστης διαβάζει κατά 10% πιο αργά όταν το κείμενο είναι σε κεφαλαία γράμματα Online βοήθεια και τεκμηρίωση Μια ιστοσελίδα είναι απαραίτητο να είναι εύκολη στη χρήση ακόμα και για πιο άπειρους χρήστες. Είναι αδιανόητο να συνοδεύνται οι ιστοτόποι με εγχειρίδια χρήσης! Υπάρχουν δύο είδη χρηστών: οι εσωτερικοί χρήστες (χρήστες ενδοδικτύου) και οι εξωτερικοί χρήστες (χρήστες εξωδικτύου). Οι δημιουργοί σελίδων όντας χρήστες ενδοδικτύου, σκέφτονται διαφορετικά από τους εξωτερικούς χρήστες. Οι εσωτερικοί χρήστες, παρόλα αυτά, λόγω της συνεχούς χρήσης της σελίδας επιθυμούν να αφιερώσουν κάποιο χρόνο ώστε να μάθουν πλήρως τη σελίδα. Οι εξωτερικοί χρήστες, όμως, δεν πρόκειται να αφιερώσουν πολύ χρόνο κάνοντας το ίδιο. Οι χρήστες δεν πρόκειται να διαβάσουν κείμενο online βοήθειας εθελοντικά. Η μόνη περίπτωση που απασχολούνται οι χρήστες με τη "βοήθεια είναι όταν είναι μπερδεμένοι και δε μπορούν να κάνουν χρήση του συστήματος. Βέβαια, πρέπει να γίνει φανερό ότι οι χρήστες θα ασχοληθούν στο ελάχιστο με τη βοήθεια για να λύσουν το πρόβλημά τους. Σελίδα 26 από 107

27 2.2.4 Πολυμέσα - Εικόνες και φωτογραφίες Τα πολυμέσα κερδίζουν τη δημοτικότητα στο Διαδίκτυο με διάφορες τεχνολογίες για να υποστηρίξουν τη χρήση της ζωτικότητας, του βίντεο και του ήχου για να συμπληρώσουν τα παραδοσιακά μέσα κειμένου και εικόνων. Αυτά τα νέα μέσα παρέχουν περισσότερες επιλογές σχεδίου αλλά απαιτούν πειθαρχημένο και αυστηρό σχεδιασμό. Όπως προαναφέρθηκε με την ύπαρξη φωτογραφιών επιβαρύνεται ο χρόνος φόρτωσης της κάθε σελίδας, αλλά επιδρούν στη γνώση του χρήστη. Ο χρήστης θα είναι σε θέση να γνωρίζει πια το περιεχόμενο της φωτογραφίας - εικόνας. Ο αριθμός των εικόνων δεν πρέπει να είναι μεγάλος, αλλά αρκετά σημαντικός για τη σωστή πληροφόρηση του χρήστη. Ο παραδοσιακός τρόπος να παραχθεί η μικρή έκδοση των εικόνων είναι να δημιουργηθούν μικρές φωτογραφίες προεπισκόπησης (thumbnails) σε ένα πρόγραμμα γραφικών. Για να γίνει σωστή επαναδιαστατοποίηση πρέπει να γίνει μίξη κοπής και κλίμακας (cropping and scaling). Δηλαδή πρέπει στην αρχή να κοπεί η φωτογραφία και ύστερα να σμικρυνθεί, μειώνοντας την κλίμακα Κινούμενα γραφικά - Ήχος - Τρισδιάστατα γραφικά Τα κινούμενα σχέδια έχουν μεγάλη επίδραση στην περιφερειακή όραση του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να αποσπούν την προσοχή του χρήστη. Βέβαια η χρήση τους είναι πολύ θετική, εάν αυτό είναι που θέλουμε να επιδιώξουμε. Παρόλα αυτά, σχεδόν όλοι χρήστες δυσανασχετούν στην ύπαρξη κινούμενων εικόνων - κειμένου ή στις κυλιόμενες διαφημίσεις. Έχει εδραιωθεί στη συνείδηση των χρηστών, από εμπειρία, ότι κάθε τύπου κινούμενο σχέδιο που υπάρχει σε μια σελίδα περιέχει άχρηστες πληροφορίες. Όσον αφορά τον ήχο, το κύριο πλεονέκτημα του είναι ότι παρέχει διαφορετικού τύπου πληροφορία από αυτή που παρέχει η οθόνη. Ο προφορικός λόγος μπορεί να προσφέρει στον χρήστη online βοήθεια, τη Σελίδα 27 από 107

28 στιγμή που ο χρήστης προσπαθεί να εκτελέσει μια λειτουργία, χωρίς να «χάνεται» από την οθόνη του. Επίσης επειδή η ακοή είναι παθητική αίσθηση, σε αντίθεση με την όραση ο χρήστης μπορεί να ειδοποιηθεί ακούγοντας κάτι που θα ήταν πολύ δύσκολο να το παρατηρήσει στην οθόνη. Σε αντίθεση με τα παραπάνω όμως, οι ήχοι δυσχεραίνουν την πλοήγηση σε μια σελίδα εξαιτίας πολλών λόγων. Τα πιο βασικά αρνητικά είναι ότι ο χρήστης (ειδικά αν δεν έχει μητρική γλώσσα την προεπιλεγμένη γλώσσα της σελίδας) δεν έχει τον ίδιο χρόνο για να ακούσει το μήνυμα ενώ όταν είναι γραπτό ένα μήνυμα, μπορεί είτε να το επεξεργαστεί στον εγκέφαλο είτε να ανοίξει κάποιο λεξικό. Επίσης τα ηχητικά μηνύματα όπως και τα κινούμενα σχέδια καθυστερούν τη φόρτωση μιας σελίδας. Τέλος όσον αφορά τα τρισδιάστατα γραφικά, είναι γενικά καλύτερη η χρήση 2 διαστάσεων από τις 3 διαστάσεις, επειδή οι άνθρωποι κοιτάνε ακριβώς ευθεία. Ποιος ο λόγος να γίνεται χρήση 3 διαστάσεων, εφόσον η ανάλυση της οθόνης του υπολογιστή είναι 2 διαστάσεων και το ποντίκι κινείται σε 2 διαστάσεις. Συνεπώς είναι πολύ δύσκολο να περιηγείσαι σε 3 διαστάσεις, κυρίως όσον αφορά την αντίληψη του ψευδοχώρου. Επίσης πολλές φορές για να μπορεί ο χρήστης να περιηγηθεί στο ψευδο-τρισδιάστατο ιστοχώρο, χρειάζεται κάποιο λογισμικό να «κατεβάσει», πράγμα για το οποίο ο χρήστης αδυνατεί να περιμένει RSS Η τεχνολογία RSS (Really Simple Syndication) είναι ένα format ανταλλαγής περιεχομένου βασισμένο στη γλώσσα XML και αποτελεί έναν απλό τρόπο για την αποστολή πληροφοριών από τις ιστοσελίδες που το διαθέτουν. Το μόνο που χρειάζεστε είναι να δηλώσει ο χρήστης στο προγράμμα ανάγνωσης ειδήσεων (RSS News Reader), ποιά ακριβώς νέα από την ιστοσελίδα επιθυμεί να λαμβάνει και αυτομάτως θα του αποστέλλονται όλες οι νέες Σελίδα 28 από 107

29 ειδήσεις και πληροφορίες σχετικά με τα νέα που έχει επιλέξει. Αυτή η λειτουργία είναι κάτι το πρωτοποριακό και βοηθάει πολύ στην ενημέρωση των χρηστών διότι με αυτόν τον τρόπο δεν απαιτείται η συνεχής επίσκεψη του χρήστη στην ιστοσελίδα ώστε να ψάχνει να βρει αν υπάρχουν νέα άρθρα στο θέμα που τον ενδιαφέρει. Έτσι ο χρήστης κερδίζει άμεση και γρήγορη ενημέρωση. Ο τρόπος για την λειτουργία του RSS είναι πολύ εύκολος και γίνεται με τη χρήση προγράμματος (RSS Feed). Πρόκειται για αυτόνομες εφαρμογές τις οποίες μπορεί να εγκαταστήσει ο χρήστης στον υπολογιστή του ώστε να λαμβάνει αυτόματα το περιεχόμενο των καναλιών που έχει επιλέξει. Προκειμένου να προστεθεί κάποια κατηγορία στο πρόγραμμα, η διαδικασία είναι απλή και γίνεται με ένα δεξί κλικ σε κάποια από τις κατηγορίες που υπάρχουν, "Αντιγραφή συντόμευσης (Copy shortcut), και τέλος Επικόλληση (Paste) της συντόμευσης στο πεδίο διευθύνσεων του προγράμματος. Κρίνεται ότι είναι απαραίτητη η προσθήκη της λειτουργίας του RSS στις περισσότερες ιστοσελίδες και ειδικά σε αυτές που προσφέρουν στον κόσμο συνεχής ενημέρωση. 2.3 ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΙΣΤΟΤΟΠΟΥ Όπως γνωρίζουμε, το Διαδίκτυο αρχικά σχεδιάστηκε με σκοπό την ανάγνωση άρθρων και εγγράφων. Η συνεχώς αναπτυσσόμενη τεχνολογία, όμως που εφαρμόζεται στις ιστοσελίδες, μετατρέπει τον αρχικό σκοπό σε ένα δύσκολο και αρκετά κουραστικό έργο. Επομένως, ο σχεδιασμός των ιστοτόπων πρέπει να στοχεύει στην απλότητα και να μην αποπροσανατολίζει το χρήστη από τη βασική πληροφορία. Αυτό έχει να κάνει με την αρχιτεκτονική του, τα διάφορα στοιχεία πλοήγησης που χρησιμοποιεί, καθώς και τη δομή του ιστότοπου. Σελίδα 29 από 107

30 Η αρχική σελίδα σηματοδοτεί τον ιστοτόπο και πρέπει επομένως να σχεδιαστεί διαφορετικά από τις υπόλοιπες σελίδες. Η αρχική σελίδα και οι εσωτερικές σελίδες πρέπει να μοιράζονται το ίδιο στυλ (χρώματα, φόντο, γραμματοσειρές, δομή) και συνήθως τοποθετείται το λογότυπο του ιστοτόπου σε μεγαλύτερο μέγεθος και σε πιο εμφανές σημείο σε σχέση με τις εσωτερικές. Ο πρώτος άμεσος στόχος της αρχικής σελίδας είναι στο να απαντάει ευκρινώς στις παρακάτω ερωτήσεις: «Που είμαι;», «Τι κάνει αυτός ο ιστοτόπος;». Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα για τον ιστοτόπο είναι το πόσο ευρεία πρέπει να είναι η σελίδα. Πολλές φορές υπάρχει προβληματισμός στους σχεδιαστές όσον αφορά τις διαστάσεις των σελίδων. Όμως καλό είναι ο σχεδιασμός να μη γίνει πάνω σε καμία προεπιλεγμένη αναλογία ή διαστάσεις. Είναι πιο εργονομικό να σχεδιασθεί μια σελίδα που θα εμφανίζεται το ίδιο καλά, σε ένα εύρος αναλύσεων. Υπάρχουν βέβαια και κάποιοι ιστότοποι που κάνουν χρήση ρευστού σχεδιασμού. Δηλαδή η αρχική σελίδα - και γενικότερα όλες οι εσωτερικές σελίδες - εμφανίζονται ανάλογα την ανάλυση της οθόνης. Όπως προαναφέρθηκε η αρχική σελίδα είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να βλέπει ο χρήστης και αυτό πρέπει να παραμείνει. Δυστυχώς κάποιες σελίδες προτιμούν να έχουν σαν πρώτη σελίδα ένα καλωσόρισμα προς τον χρήστη, απομονώνοντας το λογότυπο της σελίδας. Είναι γνωστό όμως ότι οι χρήστες δε θέλουν να χάνουν χρόνο με ανόητες σελίδες και όταν βλέπουν splash screens τις κλικάρουν όσο γίνεται πιο γρήγορα. Όσον αφορά τις εσωτερικές σελίδες πρέπει να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ η αρχική σελίδα πρέπει να επικεντρώνεται στο καλωσόρισμα του χρήστη και στη γενική παρουσίαση του ιστοτόπου. Το πιο εμφανές στοιχείο στην αρχική σελίδα πρέπει να είναι το όνομα της επιχείρησης που εμφανίζεται στη σελίδα. Το όνομα δεν είναι απαραίτητο να είναι το μεγαλύτερο στοιχείο, αλλά τουλάχιστον πρέπει να είναι στην ανώτερη αριστερή γωνία της οθόνης ή κάποιας άλλης θέσης όπου είναι εύκολο να το παρατηρήσει κάποιος. Οι άνθρωποι που προέρχονται από τις μηχανές αναζήτησης ή που ακολουθούν συνδέσμους από άλλες σελίδες χρειάζονται Σελίδα 30 από 107

31 έναν σαφή και απλό τρόπο να γνωρίζουν σε ποιο ιστοτόπο έχουν φθάσει. Συνεπώς, το λογότυπο του ιστοτόπου πρέπει να υπάρχει στην ίδια θέση σε όλες τις εσωτερικές σελίδες ώστε να γίνεται σαφές το παραπάνω αίτημα Βαθύς σύνδεσμος (deep linking) Ο Βαθύς σύνδεσμος (deep linking) επιτρέπει σε άλλους ιστότοπους, να κατευθύνουν χρήστες σε ακριβές σημείο που τους ενδιαφέρει στον ιστότοπο. Δεν είναι σωστό να μην το επιτρέπουμε αυτό, και να επιβάλλουμε σε κάθε χρήστη που κατευθύνεται στον ιστοτόπο μας να πηγαίνει στην αρχική σελίδα, και από εκεί να πρέπει να μάθει το σύστημα πλοήγησης του ιστότοπου, τη δομή του κτλ.. Επίσης πρέπει να γίνει ενθάρρυνση όσον αφορά τις βαθιές συνδέσεις και ειδικότερα προγράμματα που συνεργάζονται με τον ιστοτόπο (συνήθως περίπτωση ηλεκτρονικού εμπορίου). Συνεργαζόμενο προγράμμα είναι ένας τρόπος να πληρώσει μια σελίδα με ανταλλαγή εισερχόμενων συνδέσμων. Εάν ο ιστοτόπος Α έχει σε σύνδεσμο τον ιστοτόπο Β, τότε ο Α θα καταβάλει μια μικρή αμοιβή παραπομπής στο Β για εκείνους τους χρήστες που ακολουθούν τη σύνδεση Μεταφορές - προσομοιώσεις - Πλοήγηση Οι μεταφορές μερικές φορές χρησιμοποιούνται χωρίς όριο στο σχεδιασμό ενός ιστοτόπου. Ίσως η μέγιστη αδυναμία των μεταφορών είναι ότι αναπτύσσονται για να προσελκύσουν τους χρήστες και να τους ωθήσουν σε συγκεκριμένες σελίδες και σημεία του ιστοτόπου ώστε να τους προκαλέσουν θετικά ή αρνητικά. Από την άλλη μεριά όμως, η επιτηδευμένη προώθηση αποπροσανατολίζει τους χρήστες από τη χρήσιμη πληροφορία. Είναι συνήθως καλύτερο να είναι κυριολεκτικό ένα κείμενο ή κάποιος σχεδιασμός και να περιγραφεί αναλυτικά κάθε στοιχείο. Σελίδα 31 από 107