1 3. δ ι κ α ι ο π ο λ υ κ α τ ο ι κ ι α σ

Transcript

1 δ ι κ α ι ο π ο λ υ κ α τ ο ι κ ι α σ 201/2011 (Πρόεδρος: Ελένη Διονυσοπούλου, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Στεφανία Καρατζά, Ελένη Μπιτσακάκη-Εισηγήτρια, Εφέτες). (Δικηγόροι: Κωνσταντίνος Λέων, Παναγιώτης Κουρής). Πολυκατοικία. Οριζόντια Ιδιοκτησία. Ο κύριος ανεξάρτητης ιδιοκτησίας έχει όλα τα δικαιώματα εκ του άρθρου 1000ΑΚ εφόσον η άσκησή τους δεν παρακωλύει τη χρήση των άλλων ιδιοκτητών ή δεν μειώνει την ασφάλεια των άλλων ιδιοκτησιών ή του όλου του οικοδομήματος καθώς και την αισθητική του. Αν δεν υπάρχει κανονισμός, ο τρόπος χρήσης πρέπει να είναι σύμφωνος με το συνήθη προορισμό που προκύπτει από τις λειτουργικές συνθήκες προορισμού του οικοδομήματος, την τοποθεσία του, τις συνθήκες της περιοχής που βρίσκεται η οικοδομή και να μην αντιβαίνει στις αρχές καλής πίστης και των χρηστών ηθών. Επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος. Δεν επιτρέπεται η ίδρυση, σε ισόγειους ή άλλους χώρους πολυκατοικίας και γενικά οικήματα στα οποία στεγάζονται κατοικίες ή άλλα καταστήματα, ορισμένων ειδών και εργαστηρίων τροφίμων, και αυτό εφόσον απαγορεύεται από τον κανονισμό. Αν δεν υπάρχει κανονισμός εφόσον η πλειοψηφία των ιδιοκτητών αρνείται να συναινέσει (ΑΙΒ/8577/24-8/ Υ.Δ.). Διαδικασία. Χορήγηση της άδειας. Αν η συγκεκριμένη εναντίωση είναι αδικαιολόγητη, τότε είναι παράνομη. Στην περίπτωση αυτή, της παράνομης δηλ. άρνησης των συνιδιοκτητών, ο ιδιοκτήτης ή κάτοχος ενός χώρου μπορεί να υποχρεωθεί, εκτός από την αγωγή για ανοχή της λειτουργίας του καταστήματος και την αγωγή του άρθρου 281 ΑΚ και με επί πλέον καταψηφιστική αγωγή με αίτημα την καταδίκη των ιδιοκτητών στη δήλωση ότι συναινούν στη λειτουργία του καταστήματος τροφίμων και ποτών. Αοριστία δικογράφου εφέσεως. Η έφεση απορρίπτεται ως απαράδεκτη. Περιστατικά που αναφέρονται στην απόφαση, η οποία δέχεται το παράνομο της άρνησης των συνιδιοκτητών για συναίνεση σε έκδοση της σχετικής άδειας. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 3 παρ.1, 4 παρ.1, 5 εδ.α και 13 παρ.1 του Ν.3741/1929 «περί της ιδιοκτησίας κατ ορόφους», που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα με το άρθρο 54 Εισ.ΝΑΚ σαφώς προκύπτει ότι επί ιδιοκτησίας κατ ορόφους ο ιδιοκτήτης ορόφου ή διαμερίσματος αυτού έχει όλα τα κατά το άρθρο 1000 Α.Κ. δικαιώματα που ανήκουν στον κύριο πράγματος, εφόσον η άσκηση αυτών δεν παρακωλύει τη χρήση των άλλων ιδιοκτητών ή δεν μειώνει την ασφάλεια των άλλων ιδιοκτησιών ή όλου οικοδομήματος, καθώς και την αισθητική αυτού. Η χρήση για την οποία προορίζεται κάθε όροφος ή διαμέρισμα αυτού καθορίζεται στον ιδρυτικό τίτλο ή στον κανονισμό των αμοιβαίων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων της οροφοκτησίας. Σε περίπτωση έλλειψης παρόμοιας συμφωνίας ο τρόπος χρήσης πρέπει να είναι σύμφωνος με το συνήθη προορισμό, που προκύπτει από τις λειτουργικές συνθήκες του οικοδομήματος, την τοποθεσία αυτού, τις συνθήκες της περιοχής που βρί-

2 496 σκεται η οικοδομή και να μην αντιβαίνει στις αρχές της καλής πίστης και των χρηστών ηθών (βλ. Α.Π. 36/2005 Δ/νη 2005, 1465). Περαιτέρω κατά το άρθρο 15 παρ. 7 εδ. α της Υγειονομικής διάταξης ΑΙΒ/8577/24-8/ «περί υγειονομικού ελέγχου και αδειών ιδρύσεως και λειτουργίας των εγκαταστάσεων επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος, καθώς και των γενικών και ειδικών όρων ιδρύσεως και λειτουργίας των εργαστηρίων και καταστημάτων τροφίμων και ποτών», η οποία εκδόθηκε βάσει του α.ν. 2520/1940 «στο εξής δεν επιτρέπεται η ίδρυση σε ισόγειους ή άλλους χώρους πολυκατοικιών και γενικά οικημάτων, στα οποία στεγάζονται κατοικίες, ορισμένων ειδών καταστημάτων και εργαστηρίων τροφίμων ή και ποτών, των οποίων η εγκατάσταση στους χώρους αυτούς απαγορεύεται από τον κανονισμό της πολυκατοικίας, ή, σε περίπτωση ελλείψεως κανονισμού, από την πλειοψηφία των ιδιοκτητών των στεγαζομένων στο ίδιο κτίριο κατοικιών, έστω και αν τα καταστήματα ή εργαστήρια αυτά πληρούν τους καθοριζόμενους από την παρούσα και τις άλλες σχετικές υγειονομικές διατάξεις όρους. Κατά δε το εδ. β της ίδιας παραγράφου, για την απόκτηση άδειας λειτουργίας καταστήματος ή εργαστηρίου τροφίμων και ποτών στους αναφερόμενους στο προηγούμενο εδάφιο χώρους, ο ενδιαφερόμενος υποβάλει υπεύθυνη δήλωση του ν.δ. 105/1969 του διαχειριστή της πολυκατοικίας ή του ιδιοκτήτη του χώρου, στον οποίο θα εγκατασταθεί το κατάστημα ή το εργαστήριο, στην οποία θα φαίνεται ότι ο κανονισμός της πολυκατοικίας ή εν ελλείψει η πλειοψηφία των ιδιοκτητών των στεγαζομένων στο ίδιο κτίριο κατοικιών δεν απαγορεύει τη χρήση του χώρου αυτού για τη λειτουργία του υπό ίδρυση καταστήματος ή εργαστηρίου. ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Οι διατάξεις αυτές δεν καθιερώνουν υποχρέωση του διαχειριστή της πολυκατοικίας ή των ιδιοκτητών της οικοδομής να χορηγούν υπεύθυνη δήλωση του ν.δ. 105/1969 (ήδη άρθρο 2 παρ.2 πράξης νομοθετικού περιεχομένου για την αρμοδιότητα των δικαστηρίων σε υποθέσεις αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, φορολογικές και τελωνειακές ρυθμίσεις- ΦΕΚ 288/ τ.α) σ εκείνον που προτίθεται να εγκαταστήσει κατάστημα τροφίμων ή ποτών σε ισόγειους ή άλλους χώρους πολυκατοικιών ή γενικά κτιρίων στα οποία στεγάζονται κατοικίες. Η εναντίωση όμως, των ιδιοκτητών των κατοικιών του κτιρίου στην εγκατάσταση καταστήματος από τα αναφερόμενα στις πιο πάνω διατάξεις, μπορεί να θεωρηθεί θεμιτή μονάχα αν εκδηλώνεται μέσα στα πλαίσια των νόμιμων περιορισμών της κυριότητας, όπως εκείνων των άρθρων 1003, 1004, 1005 Α.Κ. και 3 παρ.1 του ν. 3741/1929, που περιστέλλουν την κατά το άρθρο 1000 Α.Κ. καθολική και αποκλειστική εξουσία του κυρίου πάνω στο πράγμα, θετική έκφανση της οποίας είναι το δικαίωμα του κυρίου να διαθέτει το πράγμα κατ αρέσκεια και αρνητική το δικαίωμα του να αποκλείει κάθε ενέργεια άλλου πάνω στο πράγμα. Αν, αντίθετα, η συγκεκριμένη εναντίωση είναι αδικαιολόγητη, διότι η λειτουργία του παραπάνω καταστήματος δεν συνεπάγεται εκπομπές ή επενέργειες που παραβλάπτουν σημαντικά τη χρήση των ιδιοκτησιών τους, ως κατοικιών ή προέρχεται από χρήση συνήθη για ακίνητα της περιοχής, τότε είναι παράνομη, υπερβαίνουσα ενδεχομένως προφανώς τα καθοριζόμενα από το άρθρο 281 Α.Κ. όρια. Στην περίπτωση αυτή κατά των ιδιοκτητών των κατοικιών, που απαγορεύουν τη χρήση ενός χώρου της οικοδομής ως καταστήματος των άνω ειδών,

3 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ ο ιδιοκτήτης ή ο κάτοχος του χώρου της οικοδομής αυτής, εκτός από την αγωγή για ανοχή της λειτουργίας του καταστήματος αλλά και την αγωγή αναγνωρίσεως της καταχρηστικότητας της απαγορεύσεως αυτής, έχει και καταψηφιστική αγωγή, με αίτημα την καταδίκη των ιδιοκτητών στη δήλωση τους ότι συναινούν στη λειτουργία καταστήματος τροφίμων και ποτών, αφού η ύπαρξη της δήλωσης αυτής αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση έκδοσης της άδειας λειτουργίας του καταστήματος κατά τους ορισμούς της ως άνω Υγειονομικής διατάξεως. Τέλος σύμφωνα με το αρθρ. 520 παρ.1 Κ.Πολ.Δ., το έγγραφο της έφεσης πρέπει να περιέχει τα κατά τα αρθρ στοιχεία και τους λόγους της έφεσης, οι οποίοι συνίστανται σε αιτιάσεις κατά της εκκαλούμενης απόφασης, που αναφέρονται είτε σε πραγματικά ή νομικά σφάλματα του δικαστηρίου είτε ενίοτε και του ίδιου του εκκαλούντος. Οι λόγοι της έφεσης πρέπει να είναι σαφείς και ορισμένοι, πρέπει δηλ. να καθορίζονται με πληρότητα οι αποδιδόμενες στην εκκαλουμένη απόφαση αιτιάσεις, ώστε να μπορεί να οριοθετηθεί η εξουσία του Εφετείου, ενόψει μάλιστα της διάταξης του αρθρ. 522Κ.Πολ.Δ., που ορίζει ότι η υπόθεση μεταβιβάζεται στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο κατά τα όρια που καθορίζονται από την έφεση (και τους πρόσθετους λόγους έφεσης), και να είναι σε θέση το δικαστήριο αυτό να κρίνει για τη νομική και ουσιαστική βασιμότητα τους, αλλά και να μπορεί ο εφεσίβλητος ν αμυνθεί αποκρούοντας αυτούς. Η αοριστία του δικογράφου της έφεσης (εφετηρίου) δεν μπορεί να συμπληρωθεί με τις προτάσεις, ούτε ν αναπληρωθεί με την παραπομπή σε άλλο δικόγραφο και της αυτής ακόμα δίκης, ή στο δικόγραφο της αγωγής, που ερευνά 497 το Εφετείο μόνο μετά την εξαφάνιση της εκκαλουμένης απόφασης, ύστερα από την παραδοχή κάποιου λόγου ως βάσιμου, οι δε αόριστοι λόγοι έφεσης εξομοιώνονται με ανύπαρκτους και απορρίπτονται ως απαράδεκτοι και κατ αυτεπάγγελτη έρευνα του δικαστηρίου. Ειδικότερα, είναι αόριστοι οι λόγοι έφεσης, ότι εσφαλμένα απορρίφθηκαν οι ενστάσεις και γενικά οι ισχυρισμοί του εκκαλούντος, εφόσον δεν προσδιορίζονται κατά τρόπο συγκεκριμένο (για τα παραπάνω βλ. σε συνδυασμό, Μαργαρίτη, σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, Ερμ.Κ.Πολ.Δ., τ.ι αρ. 520 αριθ.9, 11, 23, Α.Π. 77/2003, Ε.Εργ.Δ. 62, σελ. 1490, Α.Π. 305/2001 Δ/νη 42, σελ. 1318, ΑΠ 1271/1995 Δ/νη 38, σελ.781, Εφ.Α. 2406/2001 Ε.Εργ.Δ. 61 σελ.1039). Στην προκειμένη περίπτωση οι εκκαλούντες με τον έκτο λόγο της εφέσεως παραπονούνται για την απόρριψη από το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο της προβληθείσας ένστασης τους για καταχρηστική άσκηση της αγωγής εκ μέρους του ενάγοντος. Ο λόγος αυτός της εφέσεως, έτσι όπως διατυπώνεται, χωρίς να αναφέρονται τα πραγματικά περιστατικά που καθιστούν αυτήν καταχρηστική, σύμφωνα με τα αναφερόμενα σχετικά στη νομική σκέψη είναι αόριστος και εντεύθεν απορριπτέος ως απαράδεκτος. Τέλος από το 1991 μέχρι και το έτος 2006 λειτουργούσε στο επίδικο κατάστημα την ίδια επιχείρηση και ο ενάγων, για την άσκηση της οποίας είχε εφοδιαστεί στο όνομα του με τη σχετική άδεια λειτουργίας καταστήματος. Μάλιστα από το έτος 2004 ζήτησε και έλαβε από την αρμόδια Διεύθυνση Υγείας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας άδεια λειτουργίας μουσικών οργάνων (εγχόρδων) που θα λειτουργούσαν χωρίς ενισχυτή και μεγάφωνα με μουσική μέγιστης επιτρεπτής ηχοστάθμης 80 DB.

4 498 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ O τελευταίος έχοντας πρόθεση από το έτος 2006 να αλλάξει το είδος της επιχείρησης που ασκούσε στο ένδικο κατάστημα, του οποίου από το έτος 1993 ως προελέχθη κατέστη αποκλειστικός κύριος και νομέας, προκειμένου να λειτουργήσει επ αυτού επιχείρηση «Καφέ-μπάρ», ελλείψει κανονισμού πολυκατοικίας, απευθύνθηκε στους ως άνω μοναδικούς ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων κατοικιών της παραπάνω οικοδομής, καθόσον οι λοιπές οριζόντιες ιδιοκτησίες του πρώτου και δεύτερου ορόφου αυτής αποτελούν καταστήματα και αποθήκες, προκειμένου να εξασφαλίσει την απαιτούμενη από το νόμο συναίνεση της πλειοψηφίας απ αυτούς για την απόκτηση της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της εν λόγω επιχείρησης από τον αρμόδιο Δήμο Αιγείρας. Μάλιστα προκειμένου το ως άνω κατάστημα του να γίνει κατάλληλο για τη χρήση αυτή που το προορίζει και για να μην προκαλείται ενόχληση στους ενοίκους των κατοικιών της οικοδομής και των γειτονικών οικοδομών, κατασκεύασε πλήρες σύστημα ηχομόνωσης, μείωσης οσμών και ρύπων, ξοδεύοντας ένα σημαντικό ποσό. Όμως οι εναγόμενοι, μοναδικοί ιδιοκτήτες και κάτοικοι των διαμερισμάτων-κατοικιών της όλης πολυκατοικίας με συνολικούς ψήφους στις γενικές συνελεύσεις 307 επί χιλίων και συνολικό ποσοστό συγκυριότητας επί του κοινού οικοπέδου 284 % έναντι 194% του ενάγοντος και συνεπώς συνιστούν κατ αυτόν τον τρόπο την κατά τον νόμο πλειοψηφία των ιδιοκτητών, αρνούνται να συναινέσουν στον απόκτηση εκ μέρους του ενάγοντος της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας επί του καταστήματος του της άνω επιχείρησης, ισχυριζόμενοι ότι από τη λειτουργία της θα διαταραχθεί σημαντικά η ησυχία, υγιεινή και ασφάλεια τους, έχουν υποβάλλει δε και έγγραφη δήλωση τους στην οικεία υπηρεσία του Δήμου Αιγείρας, όπου ρητά δηλώνουν την εναντίωση τους για τη χρήση αυτή. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η οικοδομή, όπου βρίσκονται οι ιδιοκτησίες των διαδίκων είναι κτισμένη στην κεντρικότερη εμπορική και παραλιακή δημοτική οδό και πλατεία της Αιγείρας, επί της οποίας, όπως και στις γειτονικές οδούς και σε κοντινή με αυτήν απόσταση υπάρχουν παρόμοιες επιχειρήσεις, οι οποίες λειτουργούν χωρίς ωστόσο να αναφέρεται ότι δημιουργούν προβλήματα στους ενοίκους των παρακείμενων κατοικιών ούτε και ότι υφίστανται καταγγελίες για την πρόκληση θορύβων από τη λειτουργία τους. Οι μοναδικές καταγγελίες σχετικά με ηχορύπανση στην περιοχή είναι εκείνες των δύο πρώτων εναγομένων αναφορικά με την επιχείρηση του ενάγοντος, μετά τη λήψη αδείας λειτουργίας μουσικών οργάνων στο κατάστημα του, το έτος 2004, οπότε και άρχισε να εκπέμπεται μουσική από το κατάστημα του. Όμως ο ενάγων ήδη από το φθινόπωρο του έτους 2007 στην προσπάθεια του να περιορίσει τις συνέπειες από τη λειτουργία του καταστήματος του, ως προς την παραγωγή θορύβων, οσμών και ρύπων, προέβη ως προελέχθη στην κατασκευή πλήρους συστήματος ηχομόνωσης και μειώσεως οσμών και ρύπων. Επιπλέον δεν υπάρχει δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί ο εξωτερικός χώρος της εισόδου του καταστήματος (πεζόδρομος χώρος) για την εξυπηρέτηση πελατών, σύμφωνα με τις προσκομιζόμενες από τον ενάγοντα και μη αμφισβητηθείσες από τους εναγόμενους, φωτογραφίες του χώρου αυτού, ιδιαίτερα κατά την θερινή περίοδο, κατά την οποία το κατάστημα δεν λειτουργεί, ώστε να υφίσταται κίνδυνος πρόκλησης έντονου και συνεχούς θορύβου. Εξάλλου μεταξύ του καταστήμα-

5 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ τος του ενάγοντος και των διαμερισμάτων των εναγομένων μεσολαβεί ανώγειος χώρος, όπου λειτουργούν διάφορα καταστήματα, γεγονός που βοηθά στη δραστική μείωση των τυχόν θορύβων και οσμών που θα προκύψουν από τη λειτουργία σε αυτό της ένδικης επιχείρησης. Πρόκειται ως εκ τούτου για χρήση καταστήματος που είναι σύμφωνη με το συνήθη προορισμό του, ενόψει της τοποθεσίας αυτού και τις συνθήκες της περιοχής που βρίσκεται η οικοδομή και δεν αντιβαίνει στις αρχές της καλής πίστης και των χρηστών ηθών. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι ο οικοπεδούχος της ένδικης οικοδομής, έχοντας υπόψη του τις άνω συνθήκες της περιοχής, κατά την ανέγερση της οικοδομής του, κατασκεύασε τις οριζόντιες ιδιοκτησίες ώστε να είναι κατά προορισμό συνήθεις σε αυτές. Έτσι κατασκεύασε εξ ολοκλήρου στους δύο πρώτους ορόφους αυτής αποκλειστικά και μόνο καταστήματα και αποθήκες, μόνο δε στον τελευταίο όροφο κατασκεύασε τα διαμερίσματα-κατοικίες που ανήκουν στους εναγόμενους. Και στους δυο δε ορόφους αυτού λειτουργούν ήδη καταστήματα, όπως εκείνο του ενάγοντος, δίπλα, παρακείμενο της οικοδομής, αλλά επί του αυτού οικοπέδου επίσης κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος που ανήκει στον αδελφό του ενάγοντος, καθώς και στον ανώγειο όροφο καταστήματα φαρμακείου, αρτοποιείου, κομμωτηρίου κ.λ.π. Εξάλλου πρέπει να σημειωθεί ότι ο ενάγων τον Ιανουάριο του 2006, όταν έπαψε να λειτουργεί το κατάστημα του ως καφετέρια πιτσαρία, υπέβαλλε αίτηση στο Δήμο Αιγείρας για να του χορηγηθεί η άδεια λειτουργίας σε αυτό επιχείρησης καφέ-μπάρ, προσκομίζοντας όλα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων και σχετική υπεύθυνη 499 δήλωση ότι δεν απαγορεύεται η χρήση αυτή από τον κανονισμό της πολυκατοικίας, όπου το κατάστημα του και πράγματι του χορηγήθηκε η αιτούμενη άδεια με την υπ αριθ. 8/2006 απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου. Οι εναγόμενοι λαμβάνοντας υπόψη του γεγονότος αυτού, προσέφυγαν στην Επιτροπή του άρθρου 18 ν.2218/1994, η οποία και ακύρωσε την παραπάνω απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου. Οι εναγόμενοι λαμβάνοντας γνώση του γεγονότος αυτού, προσέφυγαν στην Επιτροπή του άρθρου 18 ν.2218/1994, η οποία και ακύρωσε την παραπάνω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για το λόγο ότι πράγματι δεν υφίστατο κανονισμός πολυκατοικίας και ελλείψει τούτου, σύμφωνα με την παρ.7 του άρθρου 15 της Υ.Δ. ΑΙΒ/8577/24-8/ , έπρεπε να υφίστατο συναίνεση της πλειοψηφίας των ιδιοκτητών των στεγαζομένων στο ίδιο κτίριο κατοικιών, οι οποίοι όμως με έγγραφη δήλωση τους προς την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου ρητά δήλωναν την εναντίωση τους για τη χρήση αυτή. Έτσι παρά το γεγονός ότι το ένδικο κατάστημα πληρούσε όλους τους λοιπούς καθοριζόμενους από τις οικείες υγειονομικές διατάξεις όρους, η άδεια λειτουργίας επ αυτού επιχείρησης καφέ-μπαρ ανακλήθηκε εν τέλει με την υπ αριθ. 1/2007 απόφαση της ίδιας ως άνω Δημαρχιακής Επιτροπής. Μετά απ όλα τα παραπάνω συνάγεται με σαφήνεια ότι η λειτουργία της κατά τα άνω επιχείρησης του ενάγοντος επί του καταστήματος του δεν θα δημιουργήσει ουσιώδεις ενοχλήσεις που θα παραβλάπτουν τη χρήση των ιδιοκτησιών των εναγομένων και θα μειώνουν την ασφάλεια τους, και δη ασυνήθεις για την περιοχή.

6 500 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Η εναντίωση δε και άρνηση των εναγομένων να συναινέσουν στην άδεια και λειτουργία αυτής, καθώς και η εκ μέρους τους απαγόρευση της χρήσης της ιδιοκτησίας του για την άνω λειτουργία, είναι αναιτιολόγητη και χωρίς σπουδαίο λόγο, καθόσον η λειτουργία του παραπάνω καταστήματος δεν συνάγεται εκπομπές ή επενέργειες που παραβλάπτουν τη χρήση των ιδιοκτησιών τους ως κατοικιών, αλλά αντίθετα προέρχεται από χρήση συνήθη για ακίνητα της περιοχής και ως εκ τούτου είναι παράνομη, υπερβαίνουσα προφανώς τα καθοριζόμενα από το άρθρο 281 Α.Κ. όρια και οδηγεί σε ανεπίτρεπτο περιορισμό του δικαιώματος κυριότητας του ενάγοντος, ως προς τη χρήση και κάρπωση του καταστήματος του. Κατά συνέπεια, και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο που έκρινε τα ίδια και δέχθηκε ως κατ ουσίαν βάσιμη την αγωγή, υποχρεώνοντας τους με αυτούς εναγομένους να συναινέσουν στη λειτουργία επιχείρησης «Καφέ-Μπαρ», εντός του καταστήματος του ενάγοντος, σωστά εφάρμοσε το νόμο και εκτίμησε τις αποδείξεις, τα δε αντίθετα υποστηριζόμενα από τους εκκαλούντες, με τους σχετικούς λόγους της εφέσεως τους, κρίνονται αβάσιμα και απορριπτέα. 401/2011 (Πρόεδρος: Γεράσιμος Τσούνης, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Γεώργιος Αλεξόπουλος, Ελένη Κούφη-Εισηγήτρια, Εφέτες). (Δικηγόροι: Αλέξανδρος Μπεκίρης, Παναγιώτης Μπεκίρης). Πολυκατοικία. Οι ιδιοκτήτες που υπάγονται στο καθεστώς του ν.3741/1929 μπορούν με τον κανονισμό να ρυθμίζουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συνιδιοκτητών αφού οι σχετικές διατάξεις του νόμου αυτού και του αστικού κώδικος είναι ενδοτικού δικαίου. Κοινά μέρη της οικοδομής. Κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται σε ακώλυτη χρήση του διαμερίσματος και των κοινών μερών καθώς και να προβαίνει στην επισκευή ή ανανέωσή τους υπό τον όρο να μη βλάπτει το δικαίωμα των λοιπών συνιδιοκτητών και να μη μεταβάλλει τη χρήση των άλλων ιδιοκτητών και την ασφάλειά τους ή του οικοδομήματος. Πότε συμβαίνουν αυτά, είναι ζήτημα πραγματικό. Ποιά τα κοινόχρηστα μέρη που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαιρετής ιδιοκτησίας (αποκλειστικά). Πρασιά. Είναι κοινό μέρος της πολυκατοικίας. Τι σημαίνει πρασιά. Παραβίαση του κανονισμού από μισθωτή. Εναγόμενος είναι ο εκμισθωτής. Περιστατικά. Άρθρο 946 ΚΠολΔ. Όταν ο οφειλέτης καταδικάζεται στην ενέργεια ορισμένης υλικής πράξεως, δεν απειλούνται κατ αυτού οι παρεπόμενες ποινές της χρηματικής ποινής και προσωπικής κρατήσης για τον εξαναγκασμό. Περιστατικά. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1, 2 παρ.1, 3 παρ.1, 2, 4 παρ.1, 5 και 13 παρ.1, 3 του ν. 3741/1929 «περί ιδιοκτησίας κατ ορόφους», που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του ΑΚ με το άρθρο 54 ΕισΝΑΚ, όπως και εκείνων των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ, προκύπτει ότι οι ιδιοκτήτες της οικοδομής που υπάγεται στο καθεστώς του νόμου αυτού, μπορούν να ρυθμίσουν ελεύθερα με σύμβαση που καταρτίζεται συμβολαιογραφικά με τη σύμπραξη όλων και μεταγράφεται, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους

7 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ 501 τόσο ως προς τα αναγκαστικά αδιαίρετα (κοινά) μέρη της οικοδομής, όσο και ως προς τις χωριστές οριζόντιες ιδιοκτησίες σε ορόφους ή διαμερίσματα και μάλιστα κατά παρέκκλιση από τις ενδοτικού δικαίου διατάξεις του ανωτέρου νόμου και του Αστικού Κώδικα. Οι περιορισμοί της κυριότητας που δημιουργούνται κατά τον τρόπο αυτό, έχουν το χαρακτήρα δουλείας και μπορούν να μεταβληθούν ή να καταργηθούν στο σύνολο τους ή κατά ένα μέρος με συμφωνία όλων των συνιδιοκτητών, που υποβάλλεται στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και μεταγράφεται και δεσμεύουν και τους διαδόχους των αρχικά συμβληθέντων ή εκείνων που προσχώρησαν μεταγενέστερα στον καταρτισθέντα με τη σύμβαση κανονισμό. Κατά συνέπεια, με τον κανονισμό έγκυρα καθιερώνονται περιορισμοί και απαγορεύσεις στη χρήση των κοινοχρήστων και κοινοκτήτων πραγμάτων της πολυκατοικίας και πέραν των αναφερομένων στα άρθρα 3 παρ.2 και 5 εδ. α του ν. 3741/1929, σύμφωνα με τις οποίες: «Ο ιδιοκτήτης εκάστου ορόφου ή μέρους αυτού έχει πάντα τα εις τον κύριον ανήκοντα δικαιώματα, εφόσον η άσκησις αυτών δεν παραβλάπτει την χρήσιν των άλλων ιδιοκτητών ή δεν μειώνει την ασφάλειαν αυτών ή του οικοδομήματος. Υπό τους αυτούς όρους δύναται να επιχειρήσει μεταβολάς ή προσθήκας επί των αδιαιρέτως κοινών μερών» (άρθρο 3) και «Έκαστος των συνιδιοκτητών δικαιούται να ποιήσηται απόλυτον χρήσιν των κοινών πραγμάτων και να προβαίνη εις την επισκευήν και ανανέωσιν αυτών, υπό τον όρον να μη βλάπτη τα δικαιώματα των λοιπών ιδιοκτητών μηδέ να μεταβάλλη τον συνήθη προορισμόν αυτών» (άρθρο 5). Από τα παραπάνω προκύπτει επίσης ότι αν με κάποιον όρο του κανονισμού απαγορεύεται σε συνιδιοκτήτη η ενέργεια μεταβολών σε κάθε περίπτωση ή ορισμένη χρήση των πραγμάτων αυτών, η απαγόρευση ισχύει και όταν από την απαγορευόμενη πράξη δεν παραβλάπτεται η χρήση, ούτε θίγονται τα δικαιώματα των άλλων συνιδιοκτητών, ούτε μειώνεται η ασφάλεια των ιδιοκτησιών τους ή του όλου οικοδομήματος, ούτε μεταβάλλεται ο συνήθης προορισμός του. Ως μεταβολή δε νοείται κάθε επενέργεια που επιφέρει αλλαγή (εμφάνισης, ουσίας, προορισμού) στα κοινά μέρη (ΑΠ 8721/2007 ΕΔΠ 2007, 303, ΑΠ 183/2003 ΕλΔ 44, 780, ΕΑ 9469/2005 ΕΔΠ 2007). Έτσι δεν απαιτείται στη συγκεκριμένη περίπτωση η έρευνα, αν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις του νόμου, για να κριθεί ανέλαβε χώρα ανεπίτρεπτη, ως αντικείμενη στον κανονισμό, ενέργεια συνιδιοκτήτη (ΑΠ 941/2000 ΕλΔ 2001, 150, ΑΠ 599/95 ΕλΔ 1996, 347, ΑΠ 481/93 ΕλΔ 1994, 1562, ΑΠ 1713/91 ΕλΔ 1993, 340, ΕΑ 2162/2001 ΕλΔνη 2001, 1415). Αντίθετα, αν δεν υπάρχει ειδική συμφωνία μεταξύ όλων των συνιδιοκτητών αναφορικά με τον τρόπο χρήσης των διηρημένων ιδιοκτησιών και των εξ αδιαιρέτου μερών της οικοδομής, καθένας από τους διαμερισματούχους έχει όλα τα δικαιώματα που ανήκουν στον κύριο, εφόσον όμως η άσκηση αυτών δεν παραβλάπτει τη χρήση των άλλων ιδιοκτητών ή δεν μειώνει την ασφάλεια αυτών ή του οικοδομήματος. Έτσι κάθε συνιδιοκτήτης δικαιούται σε ακώλυτη χρήση του διαμερίσματος του και των κοινών πραγμάτων και μπορεί να επιχειρήσει μεταβολές ή προσθήκες στα αδιαιρέτως κοινά μέρη του οικοδομήματος, καθώς και να προβαίνει στην επισκευή ή ανανέωση αυτών, υπό τον όρο να μη βλάπτει το δικαίωμα των λοιπών συνι-

8 502 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ διοκτητών, να μη μεταβάλλει το συνήθη προορισμό αυτών και να μην παραβλάπτει τη χρήση των άλλων ιδιοκτητών και την ασφάλεια αυτών ή του οικοδομήματος. Πότε επέρχεται βλάβη στους λοιπούς συνιδιοκτήτες είναι ζήτημα πραγματικό και κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της οροφοκτησίας, τις ανάγκες των επί μέρους διαιρετών ιδιοκτησιών, τη δυνατότητα χρήσης των κοινών μερών και το σκοπό που εξυπηρετούν αυτά στην όλη ιδιοκτησία της οροφοκτησίας, λαμβανομένων πάντοτε υπόψη και των απαιτήσεων της καλής πίστης και των χρηστών ηθών (ΑΠ 128/2009 δημοσ. ΝΟΜΟΣ, ΕΠ 91/2004 Πειρ.Νομ 2004, 160, ΕφΛαρ 146/2004 Δικογρ. 2004, 466). Εξάλλου από τη διάταξη του άρθρου 2 παρ.1 του ν.3741/1929 και του άρθρου 1117 ΑΚ προκύπτει ότι κοινόχρηστα μέρη οικοδομής, που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαιρετής (αποκλειστικής) ιδιοκτησίας, κατά ενδεικτική απαρίθμηση είναι το έδαφος, τα θεμέλια, οι πρωτότοιχοι, η στέγη, η αυλή, οι καπνοδόχοι, τα φρεάτια, οι ανελκυστήρες, οι βόθροι, οι εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης και γενικά όλα τα άλλα πράγματα της οικοδομής που χρησιμεύουν σε κοινή χρήση των ιδιοκτητών που έχουν από την κατασκευή τους προοριστεί για κοινή χρήση όλων των συνιδιοκτητών, ανεξάρτητα από το αν πράγματι γίνεται ή όχι χρήση τους από τους συνιδιοκτήτες ή δεν προσφέρονται σ αυτούς για τον πιο πάνω σκοπό (ΟλΑΠ 5/91 ΕΚΔ 1991, 750, ΑΠ 477/93 ΕλΔ 1994, 1350, ΕΑ 8316/92 ΕλΔ 1993, 1648). Επομένως κοινό μέρος της οικοδομής είναι και το προκήπιο (πρασιά) αυτής που χρησιμεύει στην κοινή χρήση όλων των ιδιοκτητών ορόφων και διαμερισμάτων αυτής, ήτοι το τμήμα, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν.1577/1985, του οικοδομικού τετραγώνου που βρίσκεται ανάμεσα στη ρυμοτομική γραμμή και τη γραμμή δόμησης ή οικοδομική γραμμή (Ελ 10038/90 ΕΚΔ , ΕφΛαρ 19/2007 Δικογρ 2007, 102). Περαιτέρω σε περίπτωση εκμίσθωσης ιδιοκτήτη πράγματος οικοδομής που διέπεται από τις ανωτέρω διατάξεις, ο μισθωτής, ακόμη και αν αποδέχθηκε με τη μισθωτική σύμβαση τον κανονισμό τον οποίο και παραβιάζει, δεν μπορεί να εναχθεί από τους λοιπούς συνιδιοκτήτες άλλων οριζοντίων ιδιοκτησιών της ίδιας πολυκατοικίας, διότι η διαδικασία των άρθρων 647 επ. ΚΠολΔ, εφαρμόζεται μόνον αν η διαφορά από τη σχέση της οροφοκτησίας ανέκυψε μεταξύ συνιδιοκτητών ή μεταξύ διαχειριστών και οροφοκτητών. Οι συνιδιοκτήτες δικαιούνται να στραφούν κατά του συνιδιοκτήτηεκμισθωτή της οριζόντιας ιδιοκτησίας, ο μισθωτής της οποίας παραβιάζει τον κανονισμό της πολυκατοικίας και να ζητήσουν να υποχρεωθεί αυτός (ιδιοκτήτης) να προβεί στην παράλειψη της παραβίασης του κανονισμού (ΑΠ 819/2000 ΕλΔ 41, 1653, ΕΑ 3182/2003 ΕΔΠ 2004, 111, ΕΑ 8964/2000 ΕλΔ 42, 482). Τέλος κατά τη διάταξη του άρθρου 281 ΑΚ η άσκηση του δικαιώματος απαγορεύεται αν υπερβαίνει προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, το δικαίωμα θεωρείται ότι ασκείται καταχρηστικά όταν η συμπεριφορά του δικαιούχου που προηγήθηκε ή η πραγματική κατάσταση που διαμορφώθηκε κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε ή οι περιστάσεις που μεσολάβησαν, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν τη γένεση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη

9 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ 503 ανεκτή τη μεταγενέστερη άσκηση του, κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου, αφού τείνουν στην ανατροπή κατάστασης που δημιουργήθηκε υπό ορισμένες ειδικές συνθήκες και διατηρήθηκε για πολύ χρόνο με το επακόλουθο να συνεπάγεται επαχθείς συνέπειες για τον υπόχρεο. Απαιτείται δηλαδή, για να χαρακτηρισθεί καταχρηστική η άσκηση του δικαιώματος, να έχει δημιουργηθεί στον υπόχρεο, από τη συμπεριφορά του δικαιούχου σε συνάρτηση με εκείνη του υποχρέου, και μάλιστα ευλόγως, η πεποίθηση ότι ο δικαιούχος δεν πρόκειται να ασκήσει το δικαίωμα του. Απαιτείται ακόμη οι πράξεις του υποχρέου και η υπ αυτού δημιουργηθείσα κατάσταση, που συνεπάγεται ιδιαιτέρως επαχθείς για τον ίδιο επιπτώσεις, να τελούν σε αιτιώδη σχέση με την προηγούμενη συμπεριφορά του δικαιούχου. Το ζήτημα δε αν οι συνέπειες που συνεπάγεται η άσκηση του δικαιώματος είναι επαχθείς για τον υπόχρεο, πρέπει να αντιμετωπίζεται σε συνάρτηση με τις αντίστοιχες συνέπειες που μπορεί να επέλθουν σε βάρος του δικαιούχου από την παρακώλυση της ικανοποίησης του δικαιώματος (ΑΠ 636/2010 δημοσ. ΝΟΜΟΣ). Αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά : Η πρώτη των εναγουσών και ήδη πρώτη των εφεσιβλήτων είναι ψιλή κυρία του υπό στοιχεία Γ-2 διαμερίσματος του τρίτου πάνω από το ισόγειο ορόφου πολυκατοικίας που βρίσκεται στον οδό Κ.Β. αρ.5 του Αγρινίου, μετά των αναλογούντων ποσοστών συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου, η δεύτερη των εναγουσών και ήδη δεύτερη των εφεσιβλήτων είναι ψιλή κυρία του υπό στοιχεία Β-1 διαμερίσματος του δεύτερου πάνω από το ισόγειο ορόφου της ίδιας πολυκατοικίας, μετά των αναλογούντων ποσοστών συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου και η τρίτη των εναγουσών και ήδη τρίτη των εφεσιβλήτων είναι επικαρπώτρια των ως άνω διαμερισμάτων. Επίσης η πρώτη των εναγομένων και ήδη πρώτη των εκκαλούντων είναι ψιλή κυρία του υπό στοιχεία Α-1 διαμερίσματος του πρώτου ορόφου της ίδιας πολυκατοικίας, μετά των αναλογούντων ποσοστών συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου, η δεύτερη των εναγομένων και ήδη δεύτερη των εκκαλούντων είναι ψιλή κυρία του υπό στοιχεία Κ-1 καταστήματος του ισογείου της ίδιας πολυκατοικίας, μετά των αναλογούντων ποσοστών συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου και ο τρίτος των εναγομένων και ήδη τρίτος των εκκαλούντων είναι επικαρπωτής των ως άνω διαμερίσματος και καταστήματος. Η ως άνω πολυκατοικία έχει υπαχθεί νομοτύπως στις διατάξεις του ν.3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ και διέπεται από τους όρους της υπ αριθμ / πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας και κανονισμού πολυορόφου οικοδομής του Συμβολαιογράφου Αθηνών Θ.Ι, που έχει μεταγραφεί ξεχωριστά τόσο ως σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας, όσο και ως κανονισμός πολυκατοικίας. Στο άρθρο 1 του κανονισμού της ως άνω πολυκατοικίας, ο οποίος έχει ισχύ νόμου για τις μεταξύ των συνιδιοκτητών σχέσεις (ΕΑ 5417/2003 ΕΔΠ 2005, 226, ΕΑ 5797/92 ΕΔΠ 1992, 241), ορίζεται ότι «Κοινόκτητοι και κοινόχρηστοι χώροι και πράγματα είναι το οικόπεδον εφ ού αναγερθήσεται η οικοδομή, αι θεμελιώσεις και γενικώς άπαντες οι χώροι και εγκαταστάσεις οίτινες είτε εκ του νόμου είτε κατ έθιμον θεωρούνται ως κοινοί και εκείνοι ων η χρήσις ανήκει εις πλείονας της μιάς κατοικίας. Εις τα κοινόκτητα ή κοινόχρηστα μέρη ή πράγματα παν όπερ έχει άμεσον ή έμμεσον σχέ-

10 504 σιν με την όλην αρμονίαν και εμφάνισιν του κτιρίου ουδεμία μετατροπή αφαίρεσις ή προσθήκη επιτρέπεται άνευ εγκρίσεως παρεχομένης υπό των συνιδιοκτητών», ενώ στο άρθρο 5 του ίδιου κανονισμού ορίζεται ότι: «.Τα πεζοδρόμια, η κεντρική είσοδος, οι διάδρομοι και πας χώρος κοινής χρήσεως δέον να είναι ελεύθερα κατά πάντα χρόνον απαγορευμένης της υπό των συνιδιοκτητών καταλήψεως των χώρων αυτών δια της τοποθετήσεως οιωνδήποτε αντικειμένων». Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η πρώτη και ο τρίτος των εναγομένων, σε αντίθεση με τις προαναφερόμενες διατάξεις του κανονισμού που διέπει, κατά τα προεκτεθέντα, τη λειτουργία της πολυκατοικίας, αλλά και του ν. 3471/1929, διάνοιξαν τον τοίχο του διαμερίσματος τους που βρίσκεται προς την πλευρά του φωταγωγού της πολυκατοικίας και στο άνοιγμα τοποθέτησαν ξύλινη πόρτα, προκειμένου μέσω αυτής να επικοινωνούν με το φωταγωγό και έκτοτε χρησιμοποιούν αποκλειστικά οι ίδιοι το φωταγωγό αυτό ως χώρο αποθήκευσης διαφόρων αντικειμένων (πλυντηρίου, επίπλων, παπουτσιών, ενδυμάτων κλπ.), όπως προκύπτει από τις επικαλούμενες και προσκομιζόμενες φωτογραφίες. Δεν αποδείχτηκε δε ότι η διάνοιξη της ως άνω πόρτας έγινε για λόγους ασφαλείας, ήτοι προς αποκομιδή αντικειμένων που πέφτουν στο φωταγωγό και ρύπων και για απαγωγή των υδάτων της βροχής που θα διέβρωναν τους τοίχους του υπό στοιχεία Α-1 διαμερίσματος, μέσω του οποίου μόνο είναι δυνατή η πρόσβαση στο φωταγωγό, όπως αβάσιμα ισχυρίζονται οι εναγόμενοι, αφού ούτε η μάρτυρας τους, η οποία είναι μητέρα των δύο πρώτων των εναγομένων και σύζυγος του τρίτου αυτών και κατοικεί και η ίδια στο ως άνω διαμέρισμα, κατέθεσε κάτι τέτοιο. ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Εξάλλου αν ο σκοπός διάνοιξης της ως άνω πόρτας ήταν ο ανωτέρω, οι εναγόμενοι θα είχαν περιοριστεί μόνο στην διάνοιξή της και δεν θα τοποθετούσαν ατάκτως τα ως άνω αντικείμενα στο χώρο του φωταγωγού. Ακόμα η δεύτερη και ο τρίτος των εναγομένων έχουν εκμισθώσει το υπό στοιχεία Κ-Ι κατάστημα στον Π.Σ, ο οποίος το χρησιμοποιεί ως επιχείρηση εμπορίας φρούτων και λαχανικών. Το κατάστημα αυτό συνορεύει βόρεια με την είσοδο της πολυκατοικίας, νότια με ιδιοκτησία κληρονόμων Π., ανατολικά με πρασιά και πέραν αυτής με την οδό Βάρναλη και δυτικά με ακάλυπτο χώρο οικοπέδου. Ο μισθωτής του καταστήματος στην πρόσοψή του και σε τμήμα της πρασιάς της πολυκατοικίας, επιφάνειας του τμήματος αυτού 30 τ.μ. περίπου, που συνορεύει βόρεια με το υπόλοιπο τμήμα της πρασιάς, νότια με ιδιοκτησία κληρονόμων Π., ανατολικά με το υπόλοιπο τμήμα της πρασιάς και πέραν αυτού με την οδό Βάρναλη και δυτικά με την κύρια όψη της πολυκατοικίας και το ως άνω κατάστημα, τοποθετεί αντικείμενα της εμπορίας του (τελάρα με φρούτα και λαχανικά κλπ.) και επίσης έχει εγκαταστήσει μόνιμη πλαστική τέντα, που στηρίζεται σε μεταλλική κατασκευή, η οποία περικλείεται από πλαίσια μεταλλικών δικτυωμάτων με πλέγμα και καλύπτει διαρκώς τον ως άνω χώρο. Ο ισχυρισμός των εναγομένων ότι τόσο στην ως άνω υπ αριθμ / πράξη, όσο και στο από Ιουλίου 1983 τοπογραφικό σχεδιάγραμμα του πολιτικού μηχανικού Α.Κ, με βάση το οποίο εκδόθηκε η άδεια ανέγερσης της πολυκατοικίας, δεν αναφέρεται κοινόχρηστος χώρος πρασιάς, είναι αβάσιμος, καθόσον τόσο στο από Ιουλίου 1983 τοπογραφικό διάγραμμα οικοπέδου του ως άνω πολι-

11 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ τικού μηχανικού, όσο και στο τοπογραφικό σκαρίφημα της υπ αριθμ. 18/1984 άδειας, δυνάμει της οποίας ανεγέρθηκε η πολυκατοικία, απεικονίζεται πρασιά πλάτους 3 μ. και μήκους 13,55 μ. προς την οικοδομή γραμμή και 13,60 μ. προς τη ρυμοτομική γραμμή. Δεν αναιρούνται δε τ ανωτέρω από τα υπ αριθμ. πρωτ. 1378/ έγγραφο της Δ/νσης Πολεοδομίας του Δήμου Αγρινίου, σύμφωνα με το οποίο αναθεωρήθηκε το σχέδιο πόλης του Αγρινίου και επιβλήθηκε στο πρόσωπο της πολυκατοικίας των διαδίκων παρόδια στοά πλάτους 2,50 μ. Και τούτο γιατί δεν προκύπτει από το ως άνω έγγραφο, αλλά και από τις διατάξεις του άρθρου 15 του ν. 1577/1985, σύμφωνα με τις οποίες είναι υποχρεωτική η κατασκευή παρόδιας στοάς που προβλέπεται από ρυμοτομικό σχέδιο περιοχής, ότι ο χώρος της παρόδιας στοάς έπαυσε ν ανήκει στη συγκυριότητα των διαδίκων. Ακόμα ο μισθωτής του ίδιου ως άνω καταστήματος έχει τοποθετήσει στον ακάλυπτο κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας, που εκτείνεται στην οπίσθια πλευρά της, εμβαδού του χώρου αυτού 74,75 τ.μ. περίπου, αντικείμενα σχετιζόμενα με τη λειτουργία του καταστήματος (άδεια τελάρα, εμπορεύματα κλπ.). Το γεγονός δε ότι οι παραπάνω κατασκευές κλπ. στην πρασιά και στον ακάλυπτο χώρο της πολυκατοικίας έγιναν από το μισθωτή του καταστήματος, δεν παρέχει, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην προεκτεθείσα νομική σκέψη, δικαίωμα στις ενάγουσες να στραφούν εναντίον του, παρά μόνο κατά της δεύτερης και του τρίτου των εναγομένων, αξιώνοντας απ αυτούς να παύσουν την (δια του μισθωτή) παράβαση του κανονισμού της πολυκατοικίας. 505 Τέλος η δεύτερη και ο τρίτος των εναγομένων έχουν καταλάβει την κεντρική είσοδο, το πλατύσκαλο και το κεντρικό κλιμακοστάσιο της πολυκατοικίας, τοποθετώντας εκεί ψησταριά, μοτοποδήλατο κλπ. αντικείμενα (βλ. φωτογραφίες). Οι ως άνω κατασκευές και καταλήψεις στη συγκεκριμένη περίπτωση, με τα προαναφερόμενα αντικείμενα, που συνιστούν ουσιώδη μεταβολή βλαπτική της όλης αρχιτεκτονικής και αισθητικής εμφάνισης της πολυκατοικίας, ιδιαίτερα στην πρόσοψή της, συνιστούν παράβαση του κανονισμού της πολυκατοικίας και πρέπει από μόνο λόγο αυτό, τον οποίο επικαλέστηκαν αυτοτελώς οι ενάγουσες για τη στήριξη της αγωγής τους, να αρθούν, ανεξάρτητα περαιτέρω του αν προσέβαλαν ή μη τα δικαιώματα των άλλων συνιδιοκτητών επί των κοινόχρηστων και κοινόκτητων χώρων. Μάλιστα η Δ/νση Πολεοδομίας του Δήμου Αγρινίου επέβαλε στους εναγομένους και στην τρίτη των εναγουσών πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης αυθαίρετων κατασκευών για την τέντα και τη διάνοιξη της πόρτας στο φωταγωγό. Επομένως το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλούμενη απόφασή του δέχθηκε τα ίδια, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και εκτίμησε τις αποδείξεις και πρέπει να απορριφθούν ως ουσιαστικά αβάσιμα όσα αντίθετα υποστηρίζουν σι εκκαλούντες με τους σχετικούς λόγους της έφεσης. Οι εναγόμενοι με τις έγγραφες προτάσεις τους στο πρωτοβάθμιο Δικαστήριο προέβαλαν ένσταση καταχρηστικής άσκησης του αγωγικού δικαιώματος, επικαλούμενοι ειδικότερα ότι η μεν πόρτα προς το φωταγωγό κατασκευάστηκε είκοσι έτη πριν από την άσκηση της αγωγής, η δε τέντα τοποθετήθηκε το έτος 1993 και έκτοτε οι ενάγοντες ουδόλως

12 506 διαμαρτυρήθηκαν για τις κατασκευές αυτές, αλλά τις ανέχθηκαν, δημιουργώντας έτσι με τη συμπεριφορά τους αυτή την πεποίθηση στους ίδιους (εναγομένους) ότι δεν θ ασκήσουν το δικαίωμά τους και ότι πραγματική επιδίωξη των εναγόντων είναι να τους εξαναγκάσουν ν αποδεχτούν τους όρους τους για συμμετοχή στις δαπάνες κατασκευής ανελκυστήρα και κεντρικής πόρτας της πολυκατοικίας. Σε σχέση με την ουσιαστική βασιμότητα της ένστασης αυτής πρέπει να λεχθούν τ ακόλουθα. Είναι αλήθεια ότι οι ενάγουσες, οι οποίες σημειωτέον είναι συγγενείς με τους εναγομένους (η τρίτη των εναγουσών είναι αδελφή του τρίτου των εναγομένων και οι λοιπές των διαδίκων τέκνα αντίστοιχα των ανωτέρω), δεν διαμαρτυρήθηκαν προς αυτούς, αλλά σιωπηρά ανέχθηκαν την κατάσταση που δημιουργήθηκε στους ως άνω κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας. Πλην όμως δεν αποδείχθηκαν άλλες συγκεκριμένες ενέργειες των εναγουσών, που να φανερώνουν αποδοχή της κατάστασης που δημιουργήθηκε στους ως άνω κοινόχρηστους χώρους, ώστε να προκαλέσουν στους εναγομένους εύλογη πεποίθηση ότι δεν θα ασκήσουν στο μέλλον τα δικαιώματά τους για την άρση αυτής. Συνακόλουθα, μόνη η επί άνω μακρό χρονικό διάστημα αδράνεια των εναγουσών ν ασκήσουν το δικαίωμά τους όσον αφορά τις επίδικες κατασκευές κλπ. στα κοινόχρηστα μέρη της πολυκατοικίας, χωρίς να συντρέξουν προσθέτως και άλλα περιστατικά που να προκάλεσαν την πεποίθηση στους εναγομένους ότι δεν θα ασκήσουν εναντίον τους το εν λόγω δικαίωμα και χωρίς η ανατροπή της δημιουργηθείσας αυτής κατάστασης να έχει για τους εναγομένους επαχθείς συνέπειες, αλλ αντίθετα, η διατήρησή τους να συνεπάγεται ζημία για τις ενάγουσες, δεν ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ επαρκεί για να καταστήσει καταχρηστική, κατά την έννοια του άρθρου 281 ΑΚ και επομένως απαγορευμένη, τη μεταγενέστερη με την κρινόμενη αγωγή, άσκηση του δικαιώματος, αφού αυτή δεν υπερβαίνει και μάλιστα προφανώς τα όρια που επιβάλλουν η καλή πίστη η τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. Ούτε περαιτέρω αποδείχτηκε ότι η πραγματική επιδίωξη των εναγόντων είναι να εξαναγκάσουν τους εναγομένους ν αποδεχτούν τους όρους τους για συμμετοχή στις δαπάνες κατασκευής ανελκυστήρα και κεντρικής πόρτας της πολυκατοικίας, αφού η ως άνω μάρτυρας των εναγομένων κανένα συγκεκριμένο περιστατικό περί αυτού δεν κατέθεσε. Έτσι η σχετική ένσταση των εναγομένων είναι ουσιαστικά αβάσιμη. Επομένως το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το οποίο με την εκκαλούμενη απόφασή του δέχθηκε τα ίδια και απέρριψε την ως άνω ένσταση, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και εκτίμησε τις αποδείξεις και όσα αντίθετα υποστηρίζουν οι εκκαλούντες με τους σχετικούς λόγους της έφεσης είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Τέλος το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του απείλησε κατά των εναγομένων χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε παράβαση της απόφασης, καίτοι οι ενάγουσες ζητούσαν απειληθεί κατά των εναγομένων χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε στο μέλλον όμοια επέμβαση στους κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας. Όπως όμως προκύπτει από τη διάταξη του άρθρου 946 ΚΠολΔ, όταν ο οφειλέτης καταδικάζεται στην ενέργεια ορισμένης υλικής πράξης, δεν απειλούνται κατ αυτού οι παρεπόμενες ποινές της χρηματικής ποινής και προσωπικής

13 ΔΙΚΑΙΟ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ 507 κράτησης για τον εξαναγκασμό του προς επιχείρηση της πράξης αυτής, γιατί στην προκείμενη περίπτωση η υποχρέωση δεν αναφέρεται στο μέλλον και δεν πρόκειται για έμμεση, αλλά για άμεση εκτέλεση. Επομένως το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και πρέπει να γίνει δεκτός ο σχετικός λόγος της έφεσης ως ουσιαστικά βάσιμος. Σύμφωνα με όλα τα ανωτέρω και δεδομένου ότι δεν υπάρχει άλλος λόγος έφεσης προς έρευνα, πρέπει η έφεση να γίνει δεκτή ως και ουσιαστικά βάσιμη κατά τους προαναφερόμενους λόγους της και να εξαφανιστεί η εκκαλουμένη απόφαση κατά το μέρος που έκανε δεκτή την αγωγή ως ουσιαστικά βάσιμη, στο σύνολό της όμως και ως προς το μη ανατρεπόμενο μέρος της, για την ενότητα της εκτέλεσης (ΑΠ 748/84 ΕλΔ 26, 642, Σαμουήλ, έκδοση 2006, σ. 430, 431), αναγκαίως δε και κατά τη διάταξη των δικαστικών εξόδων που θα καθορισθούν εξαρχής (ΑΠ 748/84 ΕλΛ 26, 642, ΕφΔωδ 305/2005 δημ. ΝΟΜΟΣ, ΕΠ 277/2005 ΔΕΕ 2005, 685, ΕΠ 91/2004 ΠειρΝομ 2004, 160), χωρίς να θίγονται οι απορριπτικές διατάξεις της. Ακολούθως αφού κρατηθεί η υπόθεση από το Δικαστήριο αυτό (άρθρο 535 παρ. 1 ΚΠολΔ) και δικαστεί η αγωγή, πρέπει αυτή να γίνει δεκτή εν μέρει ως ουσιαστικά βάσιμη, να υποχρεωθούν: 1) η δεύτερη και ο τρίτος των εναγομένων : α) να καθαιρέσουν και ν απομακρύνουν την τέντα που έχει κατασκευαστεί στον κοινόχρηστο χώρο της πρασιάς και ν απομακρύνουν τα αντικείμενα που είναι τοποθετημένα στο χώρο αυτό, β) ν απομακρύνουν τα αντικείμενα που είναι τοποθετημένα στον πίσω ακάλυπτο κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας και γ) ν απομακρύνουν τα αντικείμενα που είναι τοποθετημένα στην κεντρική είσοδο, στο πλατύσκαλο και στο κεντρικό κλιμακοστάσιο της πολυκατοικίας και 2) η πρώτη και ο τρίτος των εναγομένων να καθαιρέσουν την πόρτα και να επαναφέρουν την τοιχοποιία του φωταγωγού στην προηγούμενη κατάσταση και ν απομακρύνουν τα αντικείμενα που είναι τοποθετημένα στο φωταγωγό, άλλως να επιτραπούν οι ανωτέρω ενέργειες στις ενάγουσες με δαπάνη των εναγομένων και ν απειληθεί κατά των εναγομένων χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε στο μέλλον όμοια επέμβαση στους ως άνω κοινόχρηστους χώρους της πολυκατοικίας.