Ακτομηχανική και λιμενικά έργα

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 10 η. Γεωστροφικός άνεμος, κυματισμοί, στατιστική ανάλυση και ενεργειακά φάσματα Θεοφάνης Καραμπάς

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Καταστάσεις ανάπτυξης κυματισμών ανάπτυξη με περιορισμό χρόνου, δηλ. F eff τα Η,Τ εξαρτώνται από τα t D και U 10 ανάπτυξη με περιορισμό μήκους ανάπτυξης, δηλ. t D τα Η,Τ εξαρτώνται από τα F eff και U 10 πλήρη ανάπτυξη (FDS), χωρίς περιορισμό μήκους και διάρκειας τα Η,Τ εξαρτώνται μόνο από το U 10. 4

5 Γεωστροφικός άνεμος (Geostrophic wind) U g 1 dp 1 dp f d (2sin ) d ρ η πυκνότητα του αέρα (1.3 kg/m 3 ) f = 2Ωsinφ ο συντελεστής Coriolis φ το γεωγραφικό πλάτος Ω η γωνιακή ταχύτητα περιστροφής της γης dp/dn η βαροβαθμίδα (1mb = 100 Pa/m 2 ) 5

6 Γεωστροφικός άνεμος (Geostrophic wind) O άνεμος που δημιουργείται από τη δύναμη της πίεσης και την δύναμη Coriolis (ή γεωστροφική δύναμη) που οφείλεται στην περιστροφή της γης. Είναι οριζόντιος και η έντασή του εξαρτάται από την απόσταση των ισοβαρών. Πάνω από από ωκεανούς ή μεγάλες θάλασσες ο γεωστροφικός άνεμος πλησιάζει τον πραγματικό. 6

7 Γεωστροφικός άνεμος (Geostrophic wind) U g 1 dp 1 dp f d (2sin ) d U 10 0,60U g dp d Ο επιφανειακός άνεμος U 10 έχει κατεύθυνση στραμμένη προς το βαρομετρικό χαμηλό κατά 20 ο - 40 ο U 10 U g 7

8 8

9 Πραγματικοί κυματισμοί Οι κυματισμοί που δημιουργεί η επίδραση του ανέμου στην επιφάνεια της θάλασσας, δεν είναι «μονοχρωματικοί». Η επιφάνεια της θάλασσας μπορεί να προσεγγιστεί με σύνθεση περισσοτέρων απλών κυματισμών και να αναλυθεί ως στοχαστικό μέγεθος Ανεμογενείς κυματισμοί=στοχαστικά μεγέθη που ακολουθούν συγκεκριμένους πιθανολογικούς νόμους κατανομής 9

10 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΥΜΑΤΙΣΜΩΝ Οι ανά χρονικές στιγμές Δt τιμές της στάθμης η αποτελούν στοχαστικό φαινόμενο, που ακολουθεί την κατανομή Gauss i, i+1, i+2, σημεία μηδενικής προς τα άνω διάβασης (zero upcrossing) Τα Η i (μέγιστες διαφορές στάθμης μεταξύ δύο διαδοχικών σημείων μηδενικής προς τα άνω διάβασης) είναι επίσης στοχαστικά μεγέθη και ακολουθούν την κατανομή Rayleigh 10

11 H πιθανότητα υπέρβασης μιας τιμής H H rms H N 2 i ΚΑΤΑΝΟΜΗ Rayleigh i P H H e H H η μέση τετραγωνική τιμή ύψους κύματος rms 2 11

12 Παράδειγμα Δίνεται: H rms =2 m Ποια η πιθανότητα υπέρβασης της τιμής Η=1 m, Η=2 m, Η=5 m, Η=15 m i P H H e H H rms 2 PHi PHi e e Το 77.8% των κυματισμών έχουν ύψος μεγαλύτερο από 1 m Το 36.8% των κυματισμών έχουν ύψος μεγαλύτερο από 2 m 12

13 P H i e Το 8.2 % των κυματισμών έχουν ύψος μεγαλύτερο από 5 m P H i e Το % των κυματισμών έχουν ύψος μεγαλύτερο από 15 m 13

14 ΚΑΤΑΝΟΜΗ Rayleigh Η συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας, δηλ. η πιθανότητα η τιμή Η να βρίσκεται μεταξύ των Η-δΗ και Η+δΗ 2 ( ) 2H rms p H H H H H p( H) e H 2 rms 14

15 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΦΑΣΜΑΤΑ Χαρακτηριστικά ύψη κύματος που παρατηρούνται στην κατανομή Rayleigh ΜΕΣΟ ΥΨΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ H H H rms ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΥΨΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ : η μέση τιμή του ανώτερου 33% των υψών κύματος Η τιμή Η s (σημαντικό ύψος κύματος) χρησιμοποιείται συχνά H =H = 2 H s 33 rms γιατί συμπίπτει με την τιμή ύψους κύματος που δίνει ένας ναυτικός από την οπτική παρατήρηση της θάλασσας ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΙΘΑΝΟ ΥΨΟΣ ΚΥΜΑΤΟΣ H =H lnn max rms όπου Ν= Τ L /Τ z : Τ L η διάρκεια καταγραφής και Τ z η μέση περίοδος κύματος. (σε δείγμα Ν τιμών Η, πρόκειται για το Η με πιθανότητα υπέρβασης 1/Ν) βρίσκεται από την κατανομή Rayleigh 15

16 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΦΑΣΜΑΤΑ Συσχέτιση πληροφοριών από καταγραφές n N 2 i Τυπική απόκλιση της χρονοσειράς διακύμανσης της ελεύθερης επιφάνειας E 1 g dt g T 2 2 L L 2 Δυναμική ενέργεια του κύματος Μηχανική ενέργεια του κύματος 2E g 2 g N 2 Hi N H H g g i rms s H s 4 16

17 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΦΑΣΜΑΤΑ Οι ακραίες τιμές ύψους κύματος π.χ. τα σημαντικά ύψη,από μια σειρά Μ καταγραφών κυματισμών Hs 1, Hs 2,...Ηs M κατά τη διάρκεια μιάς μακράς περιόδου αποτελούν στοχαστική μεταβλητή που ακολουθεί κατανομή Weibul με γενική μορφή P H e s - - Hs c a b για c=0, b=1 η σχέση για την πιθανότητα υπέρβασης γίνεται μονοπαραμετρική - H s 1 s s s a ln P H e P H H a Η κλίση -1/a μπορεί να υπολογιστεί γραφικά από την παράσταση των ζευγών τιμών H s, ln(p) (Σχ.5.5) Με τη μέθοδο αυτή μπορεί να εκτιμηθούν τιμές Η s με μικρή πιθανότητα υπέρβασης (μεγάλη περίοδο επανεμφάνισης 10,100 έτη κλπ). 17

18 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΦΑΣΜΑΤΑ Εκτίμηση πιθανότητα υπέρβασης 1/10000 π.χ. από καταγραφές ενός έτους Σχ Γραφική εκτίμηση του a και ακραίας τιμής Η s για μικρό Ρ 18

19 ΑΣΚΗΣΗ Από σειρά κυματικών επεισοδίων που κάθε ένα τους χαρακτηρίζεται από μία τιμή H s κατασκευάστηκε το ιστόγραμμα συχνοτήτων f που δίνεται από τις τιμές H s (m) f % Αν οι καταγραφές γίνονται κάθε μέρα να υπολογιστεί το σημαντικό ύψος κύματος με περίοδο επαναφοράς 100 έτη. 19

20 Το ιστόγραμμα συμπληρώνεται από την ολοκληρωματική τιμή F (συχνότητας υπέρβασης δηλαδή εμφάνισης τιμής μεγαλύτερης ή ίσης της συγκεκριμένης) και των λογαρίθμων της. H s (m) f % F % ln F =

21 ln(p) Kατανομή Weibul: ln(p>h) = -(1/a) H Υπολογισμός του συντελεστή 1/a H s 21

22 ln(p) Υπολογισμός του συντελεστή 1/a (κλίση) 1/a= Η τιμή με περίοδο επανάληψης 100 έτη (υπέρβαση 1 φορά στις = ημερήσιες καταγραφές) και ln(p) = ln(1/36500) = ln(p>h) = -(1/a) H s αντιστοιχεί σε τιμή H s = 10.5/1.31 = 8 m (για 2 καταγραφές την ημέρα έχουμε ) H s 22

23 Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Καραμπάς Θεοφάνης. «. Γεωστροφικός άνεμος, κυματισμοί, στατιστική ανάλυση και ενεργειακά φάσματα». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 23

24 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομή [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] 24

25 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος ενότητας Επεξεργασία: <Μαυρίδου Σοφία> Θεσσαλονίκη, <Χειμερινό Εξάμηνο >

26 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σημειώματα

27 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 27