ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ Η σχέση μεταξύ αντιλαμβανόμενης διαφθοράς, γραφειοκρατίας, εισοδήματος και οικονομικής ανάπτυξης: διερεύνηση σε 180 χώρες. Παναγιώτα Παπακωνσταντίνου ΜΑΪΟΣ 2011

2 Πίνακας Περιεχομένων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ H ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Ο Δείκτης Αντιλαμβανόμενης Διαφθοράς Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η Οικονομική Μεγέθυνση Η Οικονομική Ανάπτυξη Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ Ισορροπία στην Αγορά Κεφαλαίου και η Συγκριτική Στατική της Ισορροπία στην Αγορά Εργασίας και η Συγκριτική Στατική της Η Γενική Ισορροπία στην Αγορά Εργασίας και στην Αγορά Κεφαλαίου ΘΕΩΡΙΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ Το Υπόδειγμα Οικονομικής Μεγέθυνσης του Domar Το Υπόδειγμα Οικονομικής Μεγέθυνσης του Solow ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΙΗΣΗ ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Το Μη-Γραμμικό και το Γραμμικό Οικονομετρικό Υπόδειγμα Το Υπόδειγμα Ordered Probit Οι Μεταβλητές TO ΔΕΙΓΜΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΤΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗΝ ΑΕΠ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ Περιγραφική Στατιστική του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ Αποτελέσματα Οικονομετρικής Ανάλυσης για την Επίδραση της Διαφθοράς στο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑ Περιγραφική Στατιστική της Οικονομικής Μεγέθυνσης Αποτελέσματα Οικονομετρικής Ανάλυσης για την Επίδραση της Διαφθοράς στον Μέσο Ετήσιο Ρυθμό Αύξησης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ Διαφθορά και Εξοπλιστικές Δαπάνες Διαφθορά και Φορολογικά Έσοδα Διαφθορά και Και Μέγεθος Δημοσίου Τομέα ii

3 6 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και Διαφθορά Οικονομική Μεγέθυνση και Διαφθορά Διαφθορά και Γραφειοκρατία Διαφθορά και Φορολογικά Έσοδα Διαφθορά και Εξοπλιστικές Δαπάνες ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Περιορισμοί της Έρευνας Προτάσεις για Περεταίρω Έρευνα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Ο ΔΕΙΚΤΗΣ CPI ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ..110 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: ΤΑ ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ.122 iii

4 Λίστα Σχημάτων ΣΧΗΜΑ 1-1: Ο «Παγκόσμιος Χάρτης» της Διαφθοράς το ΣΧΗΜΑ 1-2: Η Οικονομική Μεγέθυνση στην Ελλάδα ( ) ΣΧΗΜΑ 1-3: Εργατικό Δυναμικό, Απασχόληση, και Ποσοστό Ανεργίας στην Ελλάδα ( ) ΣΧΗΜΑ 1-4: Ο Πιο Διεφθαρμένος Θεσμός (Συνολικά Αποτελέσματα) Σχήμα 2-1: Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα AD-AS Σχήμα 2-2: Ισορροπία στην Αγορά Κεφαλαίου Σχήμα 2-3: Ισορροπία στην Αγορά Κεφαλαίου Σχήμα 2-4: Η Καμπύλη Προσφοράς της Εργασίας Σχήμα 2-5: Η Καμπύλη Ζήτησης της Εργασίας Σχήμα 2-6: Η Συνθήκη Ισορροπίας στην Αγορά Εργασίας και το Φυσικό Ποσοστό Ανεργίας.. 34 Σχήμα 2-7: Ισορροπία στην Αγορά Εργασίας και Κεφαλαίου Σχήμα 2-8: Νέα Ισορροπία στην Αγορά Εργασίας και Κεφαλαίου Σχήμα 2-9: Κατά Κεφαλήν Προϊόν και Απόθεμα Κεφαλαίου Σχήμα 2-10: Συνθήκες Ισορροπίας στις Αγορές Εργασίας και Κεφαλαίου Σχήμα 2-11: Η Οικονομική Μεγέθυνση στο Υπόδειγμα του Solow ΣΧΗΜΑ 4-1: Οι Πιθανότητες Στο Υπόδειγμα Ordered Probit ΣΧΗΜΑ 4-2: Η Τιμή του Δείκτη CPI για το ΣΧΗΜΑ 5-1: Η Κατανομή των Εξεταζόμενων Χωρών σε Εισοδηματικές Κατηγορίες ΣΧΗΜΑ 5-2: Οικονομική Δραστηριότητα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (για τις 180 υποεξέταση Χώρες) ΣΧΗΜΑ 5-3: Η Πιθανότητα μια Χώρα να Ανήκει στην Κατηγορία του Χαμηλού Εισοδήματος και η τιμή του Δείκτη CPI για το ΣΧΗΜΑ 5-4: Η Πιθανότητα μια Χώρα να Ανήκει στην Κατηγορία του Υψηλού Εισοδήματος και η τιμή του Δείκτη CPI για το ΣΧΗΜΑ 5-5: Το Μέγεθος του Δημοσίου τομέα και το Ύψος της Διαφθοράς το ΣΧΗΜΑ 5-6: Το Μέγεθος του Δημοσίου τομέα και το Ύψος της Διαφθοράς το ΣΧΗΜΑ 6-1: Ο Μέσος Ρυθμός Μεγέθυνσης του κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ($US) Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη της Χώρας κατά τις Περιόδους και iv

5 ΣΧΗΜΑ 6-2: Το Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Περιόδου και ο Μέσος Ρυθμός Μεγέθυνσης της Αντίστοιχης Περιόδου για τις Χώρες Κατωτέρου-Μέσου και Χαμηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 6-3: Το Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Περιόδου και ο Μέσος Ρυθμός Μεγέθυνσης της Αντίστοιχης Περιόδου για τις Χώρες Ανωτέρου-Μέσου και Υψηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 6-4: Το Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Περιόδου και ο Μέσος Ρυθμός Μεγέθυνσης της Αντίστοιχης Περιόδου για τις Χώρες Κατωτέρου-Μέσου και Χαμηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 6-5: Το Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Περιόδου και ο Μέσος Ρυθμός Μεγέθυνσης της Αντίστοιχης Περιόδου για τις Χώρες Ανωτέρου-Μέσου και Υψηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 0-1: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Χαμηλού Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-2: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Χαμηλού Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-3: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Κατωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-4: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Κατωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) Σχήμα 0-5: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Ανωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-6: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Ανωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-7: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Υψηλού Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-8: To Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Υψηλού Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-9: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Χαμηλού Εισοδήματος) v

6 ΣΧΗΜΑ 0-10: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Χαμηλού Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-11: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Κατωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-12: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Κατωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-13: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδοι και , Χώρες Ανωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-14: Ο Ρυθμός Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν Εισοδήματος και ο Δείκτης CPI για το 2008 (Περίοδος , Χώρες Ανωτέρου-Μέσου Εισοδήματος) ΣΧΗΜΑ 0-15: Οικονομική Μεγέθυνση και ο Δείκτης CPI για το 2008/ Χώρες Ανωτέρου Μέσου και Υψηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 0-16: Οικονομική Μεγέθυνση και ο Δείκτης CPI για το 2008/ Χώρες Κατωτέρου- Μέσου και Χαμηλού Εισοδήματος ΣΧΗΜΑ 0-17: Απαιτούμενες Ημέρες για την Έναρξη Λειτουργίας μιας Επιχείρησης και ο Δείκτης CPI για το ΣΧΗΜΑ 0-18: Φορολογικά Έσοδα και ο Δείκτης CPI για το ΣΧΗΜΑ 0-19: Στρατιωτικές Δαπάνες και ο Δείκτης CPI για το vi

7 Λίστα Πινάκων ΠΙΝΑΚΑΣ 1-1: Πραγματικό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (τιμές 2000) ΠΙΝΑΚΑΣ 1-2: Οι Τέσσερεις Φάσεις της Ανεργίας στην Ελληνική Οικονομία ( ) ΠΙΝΑΚΑΣ 1-3: Η Έκταση του Φαινομένου της Διαφθοράς ΠΙΝΑΚΑΣ 1-4: Ποιοι Θεσμοί Θεωρούνται ως οι πιο Διεφθαρμένοι ΠΙΝΑΚΑΣ 1-5: Προσπάθειες της Κυβέρνησης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς ΠΙΝΑΚΑΣ 1-6: Ο Θεσμός που Θεωρείται ο πιο Διεφθαρμένος ΠΙΝΑΚΑΣ 2-1: Τα Συστατικά της Οικονομικής Μεγέθυνσης ΠΙΝΑΚΑΣ 2-2: Οι Προβλέψεις του Υποδείγματος Μεγέθυνσης του Solow Πίνακας 3-1: Τα Αποτελέσματα της Μελέτης του Akcay (2002) Πίνακας 4-1: Περιγραφική Στατιστική για το Μέγεθος της Γραφειοκρατίας Πίνακας 4-2: Περιγραφική Στατιστική για τα Φορολογικά Έσοδα ως Ποσοστό του ΑΕΠ ΠΙΝΑΚΑΣ 5-1: Περιγραφική Στατιστική του Δείκτη CPI για το ΠΙΝΑΚΑΣ 5-2: Περιγραφική Στατιστική του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ των Χωρών 180 σε Τρέχουσες Τιμές ($US) ΠΙΝΑΚΑΣ 5-3: Περιγραφική Στατιστική του Μέσου Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-4: Περιγραφική Στατιστική του Μέσου Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-5: Περιγραφική Στατιστική του Μέσου Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-6: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε $US) ΠΙΝΑΚΑΣ 5-7: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε $US) στις 37 Χώρες Χαμηλού Εισοδήματος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-8: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε $US) στις 54 Χώρες Κατωτέρου-Μέσου Εισοδήματος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-9: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε $US) στις 41 Χώρες Ανωτέρου-Μέσου Εισοδήματος vii

8 ΠΙΝΑΚΑΣ 5-10: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε $US) στις 48 Χώρες Υψηλού Εισοδήματος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-11: Τα Αποτελέσματα της Εκτίμησης Υποδείγματος Ordered Probit για την Επίδραση της Διαφθοράς στο Επίπεδο Εισοδήματος μιας Χώρας ΠΙΝΑΚΑΣ 5-12: Οι Πιθανότητες μια Χώρα να Ανήκει σε κάποιο Επίπεδο Εισοδήματος Ανάλογα με την τιμή του Δείκτη CPI ΠΙΝΑΚΑΣ 5-13: Περιγραφική Στατιστική του Μέσου Ετήσιου Ρυθμού Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ των 180 Χωρών σε Τρέχουσες Τιμές ($US) ΠΙΝΑΚΑΣ 5-14: Περιγραφική Στατιστική της Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-15: Περιγραφική Στατιστική της Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-16: Περιγραφική Στατιστική της Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ, σε Τρέχουσες Τιμές ($US), των Χωρών Ανάλογα με την Εισοδηματική Τάξη που Ανήκουν- Περίοδος ΠΙΝΑΚΑΣ 5-17: Η Επίδραση της Διαφθοράς επί της Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε σταθερά δολάρια $US PPP ) σε 40 Χώρες του CPI το ΠΙΝΑΚΑΣ 5-18: Η Επίδραση της Διαφθοράς επί της Μεγέθυνσης του Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (σε σταθερά δολάρια $US PPP ) σε 83 Χώρες του CPI το ΠΙΝΑΚΑΣ 5-19: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) του Απαιτούμενου Χρόνου (σε ημέρες) για την Ίδρυση μιας Επιχείρησης ΠΙΝΑΚΑΣ 5-20: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και των Εξοπλιστικών Δαπανών ως Ποσοστό του ΑΕΠ κατά την Περίοδο Τέσσερα Εισοδηματικά Επίπεδα ΠΙΝΑΚΑΣ 5-21: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και των Εξοπλιστικών Δαπανών ως Ποσοστό του ΑΕΠ κατά την Περίοδο Εισοδηματικά Επίπεδα viii

9 ΠΙΝΑΚΑΣ 5-22: Αποτελέσματα Εκτίμησης Παλινδρόμησης μεταξύ του Δείκτη Διαφθοράς (CPI) και των Φορολογικών Εσόδων ως Ποσοστό του ΑΕΠ κατά την Περίοδο Τέσσερα Εισοδηματικά Επίπεδα ΠΙΝΑΚΑΣ 6-1: Το Μέσο Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ως Ποσοστό του Μέσου Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ στις Χώρες Υψηλού Εισοδήματος ΠΙΝΑΚΑΣ 6-2: Η Διαφορά της Μέσης Ετήσιας Μεγέθυνσης του Μέσου Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ Ανάμεσα στις Χώρες Υψηλού Εισοδήματος και τις Υπόλοιπες Χώρες ΠΙΝΑΚΑΣ Α-0-1: Κατάταξη 180 χωρών βάσει του Δείκτη Διαφθοράς CPI για το ΠΙΝΑΚΑΣ Α-0-2: Οι 20 «Λιγότερο Διεφθαρμένες» Χώρες το 2009 Βάσει του Δείκτη Διαφθοράς CPI ΠΙΝΑΚΑΣ Α-0-3: Οι 20 «Περισσότερο Διεφθαρμένες» Χώρες το 2009 Βάσει του Δείκτη Διαφθοράς CPI ΠΙΝΑΚΑΣ A-0-4: Ο Δείκτης Διαφθοράς CPI σε 180 Χώρες το ix

10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι παραδοσιακές θεωρίες της οικονομικής μεγέθυνσης (βλέπε Solow (1956)) ερμηνεύουν το φαινόμενο της οικονομικής μεγέθυνσης (δηλαδή της αύξησης του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ) ως απόρροιας της συσσώρευσης υλικού (και ανθρώπινου) κεφαλαίου και της τεχνολογικής καινοτομίας. Ωστόσο κατά τους North και Thomas (1973:2) οι παραπάνω μεταβλητές δεν ερμηνεύουν σε ικανοποιητικό βαθμό την διαδικασία της οικονομικής μεγέθυνσης, καθώς δεν αποτελούν το αίτιο αυτής αλλά το αποτέλεσμα της. Αντίθετα, οι διαφορές στους θεσμούς είναι εκείνες που δίνουν μια θεμελιώδη ερμηνεία της οικονομικής μεγέθυνσης. Οι θεσμοί, ως δέσμη κανόνων, διαδικασιών συμμόρφωσης, και ηθικών συμπεριφορικών προτύπων, παρέχουν τα πλαίσια εντός των οποίων αναπτύσσεται, και παράλληλα περιορίζεται, η ανθρώπινη αλληλεπίδραση (North, 2000: 308). Ειδικά οι οικονομικοί θεσμοί παρέχουν τα πλαίσια εντός των οποίων αναπτύσσεται η ανθρώπινη αλληλεπίδραση μεταξύ των οικονομούντων ατόμων. Με άλλα λόγια, οι θεσμοί δημιουργούν ένα πλέγμα κινήτρων και περιορισμών για την ανθρώπινη αλληλεπίδραση σε πολιτικό, κοινωνικό, ή οικονομικό πεδίο. Εάν η υπόθεση «οι θεσμοί αποτελούν τα θεμελιώδη αίτια των διαφορετικών προτύπων οικονομικής μεγέθυνσης» είναι αληθινή, κατόπιν ο τρόπος που οι άνθρωποι αποφασίζουν να οργανώσουν τις κοινωνίες τους καθορίζει εάν θα ευημερήσουν ή όχι. Μερικοί τρόποι οργάνωσης ενδεχομένως να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους της κοινωνίας να καινοτομήσουν, να αναλάβουν επιχειρηματικούς κινδύνους, να αποταμιεύσουν για το μέλλον και τις μελλοντικές γενεές, και να βρούν καλύτερους τρόπους εκπαίδευσης, ενώ άλλοι όχι. Επίσης, οι κακοί θεσμοί σε μια κοινωνία δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη φαινομένων διαφθοράς. Η διαφθορά, δηλαδή η κατάχρηση της δημόσιας εξουσίας για ίδιον όφελος (Johnson et al, 1999), αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει σχεδόν σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Η κατάχρηση της κυβερνητικής δύναμης για άλλους λόγους (μη-ιδιωτικούς), όπως η καταστολή των πολιτικών αντιπάλων και η βιαιότητα της αστυνομίας, δεν θεωρείται διαφθορά. Παραδείγματα της διαφθοράς περιλαμβάνουν η εκποίηση δημόσιας περιουσίας (με σκοπό την αποκόμιση ιδιωτικού οφέλους από τους 1

11 εμπλεκομένους στην πώληση δημόσιους λειτουργούς), η κατάχρηση δημοσίου χρήματος, και ο νεποτισμός (βλέπε Tanzi (1998) και Ackerman (1999)). Στόχος μας λοιπόν σε αυτή την διατριβή είναι η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ της διαφθοράς και του φαινομένου της οικονομικής μεγέθυνσης. Η ειδοποιός διαφοράς της παρούσας διατριβής σε σχέση με προηγούμενες μελέτες του φαινομένου έγκειται στο πολυάριθμο των χωρών του δείγματος. Στόχος μας σε αυτή την διατριβή είναι να διαπιστώσουμε την σχέση μεταξύ της διαφθοράς και ορισμένων μακροοικονομικών μεταβλητών, όπως για παράδειγμα το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ο ρυθμός μεγέθυνσης, και άλλα. Ως εκ τούτου, η έρευνά μας μπορεί να χαρακτηριστεί ως περιγραφική (descriptive research) 1, καθώς ο στόχος σε τέτοιου είδους έρευνες είναι η διαπίστωση της ύπαρξης κάποιου προτύπου στην συμμεταβολή δυο (ή περισσοτέρων) μεταβλητών (βλέπε Churchill, 1995:145). Για παράδειγμα, θα εξετάσουμε την σχέση μεταξύ του επιπέδου διαφθοράς (όπως αυτό καταγράφεται από την τιμή του δείκτη CPI το 2008) και του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, προκειμένου να δούμε το πρότυπο της συμμεταβολής αυτών των δυο μεταβλητών. Επίσης, η έρευνά μας είναι και αιτιολογική, καθώς αποσκοπούμε στην μέτρηση αιτιώδους σχέσης μεταξύ δύο μεταβλητών. Για παράδειγμα, θα διερευνήσουμε κατά πόσον το επίπεδο διαφθοράς σε μια χώρα (όπως αυτό καταγράφεται από την τιμή του δείκτη CPI για ένα συγκεκριμένο έτος) επιδρά επί του μελλοντικού ρυθμού μεγέθυνσης της οικονομίας. Η διάρθρωση της διατριβής είναι η εξής: Στο πρώτο κεφάλαιο αναφερόμαστε στην έννοια της διαφθοράς. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζουμε τις διάφορες θεωρίες οικονομικής μεγέθυνσης. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζουμε βιβλιογραφική ανασκόπηση με μελέτες για τη σχέση διαφθοράς και οικονομικής μεγέθυνσης, και του αισθήματος εμπιστοσύνης με την οικονομική μεγέθυνση. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζουμε την ερευνητική μεθοδολογία της διατριβής, η οποία αφορά σε διαστρωματική μελέτη (cross-sectional study). Σε αυτό το κεφάλαιο αναφερόμαστε στις ερευνητικές υποθέσεις, τις μεθόδους ανάλυσης των δεδομένων, και τον τρόπο συλλογής τους. Εφ όσον επιλέγουμε να υιοθετήσουμε το θετικιστικό παράδειγμα, η ερευνητική μεθοδολογία πρέπει να είναι τέτοια ώστε να ταιριάζει σε αυτό. Δηλαδή, χρησιμοποιούμε ποσοτικά δεδομένα και μεγάλα δείγματα, τα δεδομένα μας είναι πολύ 1 Συνήθως σε μια περιγραφική έρευνα υπάρχουν κάποιες αρχικές ερευνητικές υποθέσεις. 2

12 συγκεκριμένα, η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων (από την επεξεργασία των δεδομένων) είναι υψηλή 2, υπάρχει έλεγχος υποθέσεων, και η γενίκευση γίνεται από το δείγμα προς τον πληθυσμό (βλέπε Collins and Hussey, 2003: 55). Στο πέμπτο κεφάλαιο παραθέτουμε τα εμπειρικά αποτελέσματα από την επεξεργασία των δεδομένων μας. Ξεκινάμε με την περιγραφή των χαρακτηριστικών του δείγματος, και συνεχίζουμε με την παράθεση των αποτελεσμάτων αναφορικά με τον έλεγχο των ερευνητικών υποθέσεων της εργασίας. Στο έκτο κεφάλαιο αναλύουμε τα εμπειρικά αποτελέσματα της διατριβής. Τέλος στο έβδομο κεφάλαιο παραθέτουμε τα συμπεράσματα μας. 2 Εάν δηλαδή κάποιος άλλος επαναλάβει την ίδια έρευνα χρησιμοποιώντας τα ίδια στοιχεία και εφαρμόζοντας τις ίδιες μεθόδους ανάλυσης θα πρέπει να βρεί ακριβώς τα ίδια αποτελέσματα. 3

13 1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Οι κλασσικότερες μορφές διαφθοράς περιλαμβάνουν την υπεξαίρεση δημοσίου χρήματος από δημόσια έργα καθώς και την δωροδοκία επιχειρήσεων προκειμένου να αποφύγουν να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς υγιεινής και ασφάλειας, σκοπός των οποίων είναι βεβαίως η προστασία του κοινού (Svensson, 2005). O Svesson (2005) αναφέρει μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Όταν το 1997 ο Πρόεδρος του Ζαΐρ, Mobutu Sese Seko, εκδιώχθηκε από την εξουσία είχε προηγουμένως καταφέρει να αποσπάσει από το Υπουργείο Οικονομικών της χώρας του περίπου $5 δισεκατομμύρια, ποσό ίσο με ολόκληρο το εξωτερικό χρέος της χώρας εκείνη την χρονιά. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η εταιρία Goldenberg έλαβε τουλάχιστον $1 δισεκατομμύρια από την κυβέρνηση της Κένυας ως τμήμα ενός σχεδίου αποζημιώσεων για φανταστικές εξαγωγές των προϊόντων των οποίων η Κένυα είτε παρήγαγε σε μικρές ποσότητες (χρυσός) είτε καθόλου (διαμάντια). Επίσης, ο σεισμός του 2004 στην Τουρκία δεν θα είχε τόσα θύματα εάν οι εργολάβοι δεν δωροδοκούσαν τις αρχές προκειμένου να χρησιμοποιούν υλικά που δεν θεωρούνταν αξιόπιστα. 4

14 1.1 H ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Η διαφθορά ως φαινόμενο απαντάται τόσο στον ιδιωτικό, όσο και στο δημόσιο τομέα. Στον μεν ιδιωτικό τομέα, η διαφθορά σχετίζεται με τη δημοσίευση ψευδών λογιστικών καταστάσεων, την εξαπάτηση μικρομετόχων, κλπ. Στον δε δημόσιο τομέα, η διαφθορά έγκειται στην κατάχρηση δημόσιας εξουσίας (από άτομα που κατέχουν θέσεις εξουσίας ή μη στον ευρύτερο δημόσιο τομέα) για ιδιωτικό όφελος (Tanzi, 1998). Θα πρέπει δε να επισημάνουμε ότι οι «διαφθείροντες» δεν αποσκοπούν αποκλειστικά και μόνο στην μεγιστοποίηση του ατομικού οφέλους, αλλά στην μεγιστοποίηση της χρησιμότητας τρίτων, όπως είναι η οικογένεια, οι φίλοι, και το πολιτικό κόμμα. Ως εκ τούτου η διαφθορά στον δημόσιο τομέα δύναται να λάβει αρκετές μορφές όπως η δωροδοκία-χρηματισμός, η κατάχρηση-υπεξαίρεση χρημάτων, η απάτη, ο εκβιασμός και η ευνοιοκρατία-νεποτισμός. Ανάλογα με τη θέση του δημόσιου λειτουργού που εμπλέκεται στη διαφθορά, αυτή μπορεί να διακριθεί σε «πολιτική» και «γραφειοκρατική». Η πολιτική διαφθορά λαμβάνει χώρα στα ανώτατα επίπεδα των πολιτικών αρχών (πχ. αρχηγοί κρατών, υπουργοί, ανώτατοι κρατικοί λειτουργοί), ενώ η γραφειοκρατική διαφθορά γίνεται από τη δημόσια διοίκηση κατά τη φάση της καθημερινής παροχής δημοσίων υπηρεσιών (πχ. νοσοκομεία, τελωνεία, εφορίες κλπ). Από την ανάλυση της έννοιας του φαινόμενου συμπεραίνεται ότι η διαφθορά συνδέεται άμεσα με την κρατική ισχύ. Ορίζοντας τη διαφθορά, αρχικά έχουμε τη διαφθορά από το κράτος και τον κρατισμό. Η παραδοσιακή αντίληψη, μας λέει πως διαφθορά είναι η χρήση της εξουσίας με σκοπό το προσωπικό όφελος. Ωστόσο, ο ορισμός δεν είναι πλήρης. Υπάρχουν ιδιαίτερα βαριές μορφές διαφθοράς και συναλλαγής. Άλλη είναι για παράδειγμα η διαφθορά ενός οργάνου της Πολιτείας που χρηματίζεται για να ενεργήσει ή να μην ενεργήσει, και άλλη είναι η διαφθορά ενός δικαστού που ορίζει λ.χ. την κρίση του με βάση έξωθεν πιέσεις 3. Ο ορισμός που αναφέρθηκε, δεν καλύπτει την διαφθορά, παρά μόνον των αξιωματούχων του δημοσίου. Η διαφθορά όμως έχει επεκταθεί και στον παράνομο χρηματισμό των ιδιωτών. 3 Χατζηγάκη Σ.,(2008) «Κύρωση και εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς και αντικατάσταση συναφών διατάξεων του Ποινικού Κώδικα», Ολομέλεια της Βουλής για το Ν/Σ. 5

15 Μορφές της είναι οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται από στελέχη μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, αντιπροσωπειών, ανώνυμων εταιρειών, από ορισμένους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι συμπεριφέρνονται ως επίορκοι και ασυνείδητοι, με σκοπό το ανεπίτρεπτα προσωπικό όφελος. Δεν πρόκειται δηλαδή μόνο για ασθένεια του Δημοσίου, αλλά υπάρχει και η διαφθορά που πηγάζει από την ίδια τη φύση και τα συμφέροντα των επιχειρήσεων, του ιδιώτη, αλλά και της νοοτροπίας ορισμένων πολιτών. Τότε έχουμε τη διαφθορά, ως «σκουριά» μιας κοινωνίας, φαινόμενο που δείχνει βαθιά ηθική κρίση. Στοχαζόμενοι επί του θέματος, διαπιστώνουμε ότι η διαφθορά δεν μπορεί να ταυτίζεται μόνον με τη δωροδοκία. Η κάλυψη για παράδειγμα ενός συναδέλφου για να αποφύγει τις συνέπειες του νόμου, είναι και αυτή πράξη διαφθοράς. Η αλλοίωση αποτελεσμάτων με σκοπό την άνοδο σε θέση επιτυχίας ενός υποψηφίου, είναι χωρίς συζήτηση διαφθορά. Η διαφθορά συνεπώς δεν χαρακτηρίζεται απλά, ούτε ταυτίζεται μόνον με το οικονομικό έγκλημα. Από πλευράς φιλοσοφίας του δικαίου αυτή η ταύτιση είναι ελλειμματική. Γιατί αφήνει εκτός απόχης πολλές περιπτώσεις ωμής διαφθοράς και συναλλαγής. Είναι γνωστό ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα εποχή. Την εποχή των ελεύθερων κοινωνιών και της παγκοσμιοποίησης. Η νέα αυτή κατάσταση μας παρέχει σημαντικά ωφελήματα, αλλά και πολλούς κινδύνους. Εδώ ακριβώς βρίσκεται η πρόκληση της πολιτικής. Καλούμαστε να αξιοποιήσουμε τα θετικά της παγκοσμιοποίησης και να απορρίψουμε, καθώς και να ακυρώσουμε, τα αρνητικά της. Δυστυχώς στις μέρες μας, συχνά αξιοποιούν την παγκοσμιοποίηση, πολλοί που επιδιώκουν μεγάλα και παράνομα έσοδα. Ωστόσο, η αποτυχία των μεθόδων πάταξης της διαφθοράς, δεν πρέπει να μας οδηγεί σε εγκατάλειψη των προσπαθειών αντιμετώπισής της. Η διαφθορά σήμερα εμφανίζεται πολυπρόσωπη. Κι αυτό, γιατί στον καιρό μας οι ευκαιρίες διαφθοράς είναι περισσότερες. Αντίθετα, τα μέσα που προσφέρονται, είναι μεν περισσότερα, είναι ωστόσο λιγότερο αποτελεσματικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η διαφθορά είναι ακαταμάχητη. Στην πράξη η καταστατική, η θεσμική και η δικαιϊκή υποστήριξη του αγώνα κατά της διαφθοράς είναι αναγκαία και πρέπει να είναι απόλυτα θωρακισμένη. 6

16 Η διαφθορά και η παράνομη συναλλαγή, είτε στον δημόσιο είτε στον ιδιωτικό τομέα, αποτελεί την ακραία έκφραση της ανομίας, της καταφρόνησης του νόμου και της βάναυσης πρόκλησης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, τα συμφέροντα του οποίου επιβουλεύεται και καρπώνεται. Έτσι λοιπόν, η Δικαιοσύνη δεν αποτελεί απλώς την αντίθετη όψη της διαφθοράς και της συναλλαγής της, αλλά το αντίπαλο δέος της. Αποτελεί τη δύναμη του ήθους, την εγγυήτρια της ισονομίας και ισοπολιτείας για την προστασία του δημόσιου και ιδιωτικού δικαιώματος και τις μεγάλες αξίες μιας κοινωνίας. Η Δικαιοσύνη λοιπόν με το ήθος των λειτουργών της και τις αποφάσεις της, αποτελεί όχι μόνον τη μεγάλη τιμωρό, αλλά και την πρωτοπόρο διαπλαστική δύναμη σε όλες τις κοινωνίες. Είναι γεγονός ότι κατά τα τελευταία χρόνια από τη μεταπολίτευση και μετά έγιναν πολλές προσπάθειες και πολλά βήματα για την πάταξη του θλιβερού αυτού φαινόμενου. 1.2 Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ Οι παρακάτω δείκτες μπορούν να μας δώσουν μια ιδέα αναφορικά με το μέγεθος της διαφθοράς. Ο Δείκτης Business International (BI). Ο εν λόγω δείκτης, ο οποίος πλέον συντάσσεται από το Economist Intelligence Unit, περιλαμβάνει μια εκτίμηση του επιπέδου της διαφθοράς σε διάφορες χώρες. Τα ευρήματα προκύπτουν από στοιχεία που συλλέχθηκαν από ένα δίκτυο ανταποκριτών και αναλυτών σε όλο τον κόσμο και δημοσιεύθηκαν αρχικά για την περίοδο Ο Δείκτης ICRG (International Country Risk Guide): Ο εν λόγω δείκτης δημοσιεύεται ετησίως από την Political Risk Services Inc. Ο δείκτης του Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουν στην ετήσια δημοσίευσή του υπό τον τίτλο World Competitiveness Report παραθέτει και στοιχεία αναφορικά με κάποιο μέτρο δωροδοκίας. 7

17 Το Παγκόσμιο Βαρόμετρο για την Διαφθορά (Global Corruption Barometer, GCB) αποτελεί μια έρευνα κοινής γνώμης, η οποία διεξάγεται από το Αυτή η έρευνα διερευνά τις αντιλήψεις της κοινής γνώμης αναφορικά με την διαφθορά. Ο Δείκτης Χρηματισμού (Bribe Payers Index, BPI) βασίζεται σε έρευνες ειδικού πληθυσμού. Το 2008 κάλυψε 26 χώρες. Πραγματοποιείται μεταξύ ανωτάτων στελεχών, επιχειρήσεων και τραπεζών των χωρών υποδοχής. Ο Δείκτης Αντιλαμβανόμενης Διαφθοράς: Ο εν λόγω δείκτης συντάσσεται από τον διεθνή μη-κυβερνητικό οργανισμό Διεθνής Διαφάνεια Για την ανάγκες της εργασίας θα χρησιμοποιήσουμε τον τελευταίο δείκτη Ο Δείκτης Αντιλαμβανόμενης Διαφθοράς Για τις ανάγκες της εργασίας μας, θα χρησιμοποιήσουμε τον Δείκτη Αντιλαμβανομένης Διαφθοράς (Corruption Perceptions Index, CPI), ο οποίος καταγράφει το επίπεδο της αντιλαμβανόμενης, από τους πολίτες, διαφθοράς στον δημόσιο τομέα μιας χώρας, και δημοσιεύεται από τον διεθνή μη-κυβερνητικό οργανισμό Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International). Ο εν λόγω οργανισμός, με έδρα το Βερολίνο, από το 1995 συντάσσει μια ετήσια έκθεση του Δείκτη Αντίληψης για τη Διαφθορά. Ο εν λόγω δείκτης προκύπτει από έρευνες που καταγράφουν τις αντιλήψεις του επιχειρηματικού κόσμου και ειδικών αναλυτών. Η κλίμακα κατάταξης είναι από το 0 έως το 10, όπου ο βαθμός 0 υποδηλώνει τη μέγιστη διαφθορά, ενώ όσο αυξάνει ο σχετικός δείκτης υπάρχει η αίσθηση ότι δεν υπάρχει διαφθορά στη χώρα. Έτσι στην χώρα με την υψηλότερη (χαμηλότερη) τιμή του δείκτη CPI η αντίληψη της διαφθοράς είναι η μικρότερη (μεγαλύτερη) μεταξύ των χωρών που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του CPI. To 2010 λοιπόν, σύμφωνα με τον δείκτη διαφθοράς CPI, σχεδόν στα τρία τέταρτα των 178 χωρών του εν λόγω δείκτη υπήρχε ένα σημαντικό πρόβλημα διαφθοράς, καθώς αυτές οι χώρες είχαν μια τιμή δείκτη μέχρι 5 (Σχήμα 1-1). Μέσα σε αυτές τις χώρες βεβαίως ήταν και η Ελλάδα με τιμή δείκτη 3,5 για το

18 ΣΧΗΜΑ 1-1: Ο «Παγκόσμιος Χάρτης» της Διαφθοράς το 2010 Πηγή: Στον Πίνακα Α-0-2 (Παράρτημα Α) παρουσιάζονται οι 20 λιγότερο διεφθαρμένες χώρες βάσει του βαθμού του δείκτη αντιλαμβανόμενης διαφθοράς για το έτος 2009, ενώ στον πίνακα Α-0-3 (Παράρτημα Α) παρουσιάζονται οι 20 περισσότερο διεφθαρμένες χώρες βάσει του δείκτη αντιλαμβανόμενης διαφθοράς.(cpi). Όπως παρατηρούμε, οι χώρες με τον χαμηλότερο βαθμό αντίληψης της διαφθοράς το 2009 ήταν χώρες υψηλού εισοδήματος. Η Ελλάδα κατατασσόταν το 2009 στην 71η θέση με τιμή 3,8 για τον δείκτη (Πίνακας Α-0-1 του παραρτήματος Α). 1.3 Η ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σε αυτή την ενότητα θα δείξουμε ότι στην Ελλάδα τα πολιτικά κόμματα και το δημόσιο αποτελούν τους πυρήνες της διαφθοράς στην Ελλάδα. Επίσης, τα πολιτικά κόμματα που κυβέρνησαν την Ελλάδα μετά το 1980, τα οποία βεβαίως είναι υπεύθυνα για την χάραξη της οικονομικής πολιτικής, απέτυχαν παταγωδώς να διατηρήσουν τις πολύ υψηλές οικονομικές επιδόσεις της περιόδου

19 Στον Πίνακα 1-1 βλέπουμε την διαχρονική εξέλιξη του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ (σε χιλ. ευρώ) της Ελλάδος, από το 1960 μέχρι και το Ως γνωστόν, το (πραγματικό) κατά κεφαλήν ΑΕΠ αποτελεί ένα μέτρο της υλικής ευημερίας μιας χώρας. ΠΙΝΑΚΑΣ 1-1: Πραγματικό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (τιμές 2000) Έτος Πραγματικό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ( χιλ.) Έτος Πραγματικό Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ ( χιλ.) Λόγος Μέσο Ετήσιο Ποσοστό Μεγέθυνσης , ,26 2,71 7,96% , ,72 1,02 0,26% , ,99 1,13 1,33% , ,14 1,24 2,77% Πηγή: Ameco και επεξεργασία των στοιχείων από την συγγραφέα. Ο πολύ υψηλός μέσος ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης της Ελληνικής οικονομίας κατά την περίοδο (7,96%) είχε ως αποτέλεσμα το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα στο τέλος του 1973 να είναι κατά 2,71 φορές υψηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο μέγεθος το Εν συνεχεία, στην «χαμένη» δεκαετία του 80, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεγέθυνσης της τάξεως του 0,26%, το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα σχεδόν παρέμεινε σταθερό καθώς στο τέλος του 1989 ( ) ήταν μόλις 2% υψηλότερο σε σχέση το 1980 ( ). Στο Σχήμα 1-2 βλέπουμε την διαχρονική εξέλιξη του ποσοστού μεγέθυνσης του πραγματικού ΑΕΠ της οικονομίας (σε τιμές του 2000). 10

20 Οικονομική Μεγέθυνση 14,00% 12,00% Οικονομική Μεγέθυνση (σε π ραγματικούς όρους) 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% ,00% -4,00% -6,00% -8,00% ΣΧΗΜΑ 1-2: Η Οικονομική Μεγέθυνση στην Ελλάδα ( ) Πηγή: Ameco και επεξεργασία των στοιχείων από την συγγραφέα Οι πολύ υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης της Ελληνικής οικονομίας ήρθαν σε ένα απότομο τέλος το 1974, με πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 6,44%. Την δεκαετία του 80 η Ελληνική οικονομία σημείωσε πολύ χαμηλούς (για μια αναπτυσσόμενη χώρα, της οποίας το εισόδημα θα έπρεπε να συγκλίνει προς αυτό των ανεπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών) ρυθμούς μεγέθυνσης, οι οποίοι δεν ξεπέρασαν το 4%. Τελικά, η επιβράδυνση της ελληνικής οικονομίας έληξε το Επίσης, στο ίδιο σχήμα παρατηρούμε δύο φάσεις στο εσωτερικό της περιόδου : μια φάση ανάκαμψης ( ) και μια φάση άνθισης ( ) κατά την οποία ο ετήσιος ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ κυμάνθηκε στην περιοχή του 4%. Οι παραπάνω διαπιστώσεις αποτελούν ισχυρές ενδείξεις ότι η ελληνική οικονομία εξήλθε οριστικά από το μακρύ κύμα ύφεσης των ετών Παρακάτω (Σχήμα 1-3) βλέπουμε την εξέλιξη του εργατικού δυναμικού και της απασχόλησης, καθώς και του ποσοστού ανεργίας στην Ελλάδα, κατά την περίοδο

21 Ποσοστό Ανεργίας Εργατικό Δυναμικό (1000) 14,00% Απασχόληση Εργατικικού Δυναμικού (1000) Ποσοστό Ανεργίας Φάση Αυξανόμενης και Σχετικά Χαμηλής Ανεργίας 12,00% 10,00% 8,00% Φάση Μειούμενης και Χαμηλής Ανεργίας Φάση Αυξανόμενης και Υψηλής Φάση Μειούμενης και Υψηλής Ανεργίας 6,00% 4,00% Ανεργίας 2,00% 0 0,00% ΣΧΗΜΑ 1-3: Εργατικό Δυναμικό, Απασχόληση, και Ποσοστό Ανεργίας στην Ελλάδα ( ) Πηγή: Ameco και επεξεργασία των στοιχείων από την συγγραφέα Από το παραπάνω σχήμα παρατηρούμε τέσσερεις φάσεις του ποσοστού ανεργίας (βλέπε Πίνακα 1-2). Η πρώτη φάση, από το 1968 μέχρι και το 1978 είναι η φάση κατά την οποία το ποσοστό ανεργίας παρουσιάζει μεγάλη πτώση (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τάξεως του -10,75%), κυρίως κατά την περίοδο (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τάξεως του -18,65%), και παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Η δεύτερη φάση από το 1980 μέχρι και το 1990 είναι περίοδος κατά την οποία το ποσοστό ανεργίας αρχίζει να αυξάνεται ραγδαία (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τάξεως του 9,06%) και η ανεργία ωστόσο παραμένει σε σχετικά υποφερτά επίπεδα (μέσο ποσοστό ανεργίας 5,70%). Στην τρίτη φάση, η οποία διαρκεί από το 1991 μέχρι και το 2000, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα, καθώς το ποσοστό ανεργίας συνεχίζει να αυξάνεται με υψηλούς ρυθμούς (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τάξεως του 5,75%) και η ανεργία πλέον διαμορφώνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα (μέσο ποσοστό ανεργίας 8,97%). Τέλος, στην τέταρτη φάση (την φάση της ένταξης της Ελλάδας στην ζώνη του ευρώ), η οποία διαρκεί από το 2001 μέχρι και σήμερα, το ποσοστό ανεργίας μειώνεται σε σχετικά χαμηλό ρυθμό (μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής της τάξεως του -1,28%) ωστόσο το ποσοστό ανεργίας παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα (μέσο ποσοστό ανεργίας 9,15%). 12

22 ΠΙΝΑΚΑΣ 1-2: Οι Τέσσερεις Φάσεις της Ανεργίας στην Ελληνική Οικονομία ( ) ΜΕΣΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΦΑΣΗ ΑΝΕΡΓΙΑ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΣΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΕΣΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΜΕΣΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΑΝΕΡΓΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (%) (σε χιλ.) ΑΝΕΡΓΙΑΣ (σε χιλ.) (%) ,75 2, ,95 95, ,06 5,70% 3.843,11 233, , ,38 8,97% 9,15% 4.115,23 408, ,92 455,64 Πηγή: Ameco και επεξεργασία των στοιχείων από την συγγραφέα Οι πολύ άσχημες επιδόσεις της Ελληνικής οικονομίας μετά το 1980 συνοδεύτηκαν και από φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς. Κατ αρχάς, όπως αναφέραμε προηγουμένως, το 2009 η Ελλάδα κατατασσόταν στην 71η θέση σε σύνολο 180 χωρών αναφορικά με τον δείκτη αντιλαμβανόμενης διαφθοράς (βλέπε Πίνακα Α-0-1, Παράρτημα Α). Κατόπιν, στον Πίνακα 1-3 βλέπουμε πόσο διαδεδομένο είναι το φαινόμενο της διαφθοράς στις διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες. Βλέπουμε δηλαδή ότι στην Ελλάδα το 18% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι αυτός ή κάποιο μέλος του νοικοκυριού είχε εμπλακεί σε περίπτωση δωροδοκίας τους τελευταίους 12 μήνες. Το ποσοστό αυτό είναι βεβαίως το μεγαλύτερο στην Ευρώπη. 13

23 ΠΙΝΑΚΑΣ 1-3: Η Έκταση του Φαινομένου της Διαφθοράς Εμπλοκή κάποιου Μέλους Χώρα Του Νοικοκυριού σε Περίπτωση Δωροδοκίας τους τελευταίους 12 Μήνες Αυστρία 2% Βουλγαρία 5% Δανία 1% Φινλανδία 2% Ελλάς 18% Ουγγαρία 14% Ισλανδία 2% Ισραήλ 1% Λιθουανία 30% Λουξεμβούργο 4% Ολλανδία 1% Νορβηγία 2% Πολωνία 4% Πορτογαλία 2% Ρουμανία 14% Ισπανία 2% Ελβετία 1% Ηνωμένο Βασίλειο 3% Πηγή: Transparency International (2009). Κατόπιν, ιδιαίτερη σημασία για τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση του φαινομένου της διαφθοράς έχει η γενικότερη αντίληψη που έχει διαμορφωθεί, όσον αφορά το ποιοι θεσμοί θεωρούνται περισσότερο διεφθαρμένοι σε μια συγκεκριμένη χώρα. Στον πίνακα 1-4 παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα αναφορικά με την αντίληψη της διαφθοράς σε επιμέρους θεσμών μιας χώρας κατά το έτος 2009 σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες. Η κλίμακα των δεικτών παίρνει τιμές από 1 (καθόλου διεφθαρμένοι θεσμοί) έως 5 (εξαιρετικά διεφθαρμένοι θεσμοί). 14

24 ΠΙΝΑΚΑΣ 1-4: Ποιοι Θεσμοί θεωρούνται ως οι πιο Διεφθαρμένοι. Κυβερνητικοί Επιχειρήσεις/ Πολιτικά Κοινοβ Μέσα Αξιωματούχοι Δικαστικό Ιδιωτικός Κόμματα ούλιο Ενημέρωσης / Δημόσιοι Σώμα Τομέας Υπάλληλοι Αυστρία 3,3 2,6 2,9 3 2,7 2,4 Βουλγαρία 4,3 4,2 3,9 3 4,1 4,5 Δανία 2,6 2,1 2,9 2,8 2,3 1,7 Φινλανδία 2,9 2,5 2,8 2,6 2,1 1,9 Ελλάς 4,4 3,7 3,4 3,8 3,7 3,4 Ουγγαρία 4,2 3,8 4,3 3,7 3,6 3,1 Ισλανδία 3,9 3,1 4,3 3,5 3,4 2,7 Ισραήλ 4,3 4 3,3 3,2 3,6 2,9 Ιταλία 4,1 3,8 3,3 3,4 3,9 3,5 Λιθουανία 4 4 3,5 3 3,9 3,9 Λουξεμβούργο 3,2 2,9 3,7 3,5 3,2 3 Ολλανδία 2,6 2,3 3,1 2,8 2,7 2,3 Νορβηγία 3,1 2,7 3,8 3,5 3,2 2,5 Πολωνία 3,5 3,4 3,6 3,4 3,8 3,4 Πορτογαλία 4 3,4 3,7 2,8 3,1 3,3 Ρουμανία 4,3 4,3 3,8 3,4 3,8 4,2 Ισπανία 3,6 3,1 3,5 3,1 3 3 Ελβετία 2,9 2,6 3,2 3,1 2,5 2,2 Ηνωμένο Βασίλειο 3,6 3,3 3,5 3,5 3,2 2,8 Πηγή: Transparency International (2009). Όπως βλέπουμε από τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα 1-4, στην Ελλάδα τα πολιτικά κόμματα θεωρούνται ως ο πιο διεφθαρμένος θεσμός, ενώ σε καμία από τις παραπάνω χώρες της Ευρώπης δεν υπάρχει υψηλότερη επίδοση αναφορικά με το βαθμό διαφθοράς των πολιτικών κομμάτων. Επίσης, οι προσπάθειες των Ελληνικών πολιτικών κομμάτων για την καταπολέμηση της 15

25 διαφθοράς κρίνονται από την πλειονότητα των ερωτηθέντων (76%) ως αναποτελεσματικές (πίνακας 1-5). ΠΙΝΑΚΑΣ 1-5: Προσπάθειες της Κυβέρνησης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς Αναποτελεσματικές Ουδέτερες Αποτελεσματικές Αυστρία 57% 11% 32% Βουλγαρία 76% 14% 10% Δανία 22% 29% 49% Φινλανδία 50% 0% 50% Ελλάς 76% 12% 12% Ουγγαρία 70% 23% 7% Ισλανδία 47% 37% 16% Ισραήλ 86% 0% 13% Ιταλία 69% 15% 16% Λιθουανία 84% 13% 3% Λουξεμβούργο 18% 34% 48% Ολλανδία 34% 6% 60% Νορβηγία 61% 0% 39% Πολωνία 43% 36% 21% Πορτογαλία 73% 10% 16% Ρουμανία 69% 11% 20% Ισπανία 44% 27% 29% Ελβετία 26% 33% 41% Ηνωμένο Βασίλειο 39% 30% 31% Η διαφθορά (στην Ελλάδα) αποτελεί κυρίως φαινόμενο του δημοσίου τομέα. Το 9,3% του δείγματος ανέφεραν περιστατικά διαφθοράς στον Δημόσιο τομέα, έναντι 5,3% που ανέφερε περιστατικά διαφθοράς στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, το μέσο χρηματικό ποσό που απαιτήθηκε (από τους εμπλεκομένους) σε αναφερόμενα περιστατικά διαφθοράς ήταν υψηλότερο στην περίπτωση περιστατικών στον ιδιωτικό τομέα (1.671 ) σε σχέση με τον δημόσιο (1.355 ). 16

26 Βάσει των παραπάνω ποσοστών και μεγεθών και ανάγοντας τα ποσοστά στο σύνολο του πληθυσμού, το μέγεθος της διαφθοράς στον δημόσιο τομέα εκτιμάται στα 462 έκατ. (= x1.355 ) και στον ιδιωτικό στα 325 έκατ. (= x1.671 ). Η κύρια εστία διαφθοράς εντοπίζεται στα δημόσια νοσοκομεία καθώς για το 33,5% των ατόμων που ανέφεραν περιστατικό διαφθοράς, αυτό συνέβη σε κάποιο είδος συναλλαγής με μέλη του εργατικού δυναμικού (π.χ. ιατρούς) δημοσίων νοσοκομείων. Δεύτερη εστία διαφθοράς (με αρκετή διαφορά 15,9%) είναι οι πολεοδομίες. 1.4 ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Τα αποτελέσματα του Παγκόσμιου Βαρόμετρου για την Διαφθορά το 2009 προέκυψαν από συνεντεύξεις ατόμων, διεξαχθείσες μεταξύ του Οκτωβρίου 2008 και του Φεβρουαρίου 2009, σε 69 χώρες. Τα κύρια συμπεράσματα ήταν τα ακόλουθα: Κατ αρχάς, σε όλο τον κόσμο, τα Πολιτικά Κόμματα και το Δημόσιο θεωρούνται (από τους συμμετέχοντες στην έρευνα) ως οι πιο διαφθαρμένοι τομείς της δημόσιας ζωής. Το πρόβλημα λοιπόν της διαφθοράς εντοπίζεται στο σύστημα πολιτειακής διακυβέρνησης, δηλαδή στην ίδια την δημοκρατία. Ωστόσο, τα συνολικά αποτελέσματα δεν καθιστούν φανερές τις σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις χώρες. Επίσης, η διαφθορά στον ιδιωτικό τομέα αποτελεί ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία για το ευρύ κοινό. Το μισό μέγεθος του δείγματος θεωρεί τον ιδιωτικό τομέα διεφθαρμένο. Πράγματι, σε παγκόσμια κλίμακα τα πολιτικά κόμματα (μέσω των οποίων λειτουργεί το δημοκρατικό σύστημα) και οι λειτουργοί του δημοσίου (δηλαδή δημόσιοι αξιωματούχοι και υπάλληλοι), θεωρούνται (από τους κατοίκους των χωρών), με ποσοστό 29% και 26% αντίστοιχα, ως οι πιο διεφθαρμένοι θεσμοί. (Σχήμα 1-4). 17

27 1, Πολιτικά Κόμματα Βουλή/ Νομοθετικό Σώμα Επιχειρήσεις Ιδιωτικός Τομέας Δημόσιοι Αξιωματούχοι/Δημόσιοι Υπάλληλοι Δικαστικό Σώμα Μέσα Ενημέρωσης ΣΧΗΜΑ 1-4: Ο Πιο Διεφθαρμένος Θεσμός (Συνολικά Αποτελέσματα). Πηγή: Transparency International (2009:5) Κατόπιν, ο Πίνακας 1-6 παρουσιάζει τους θεσμούς που θεωρούνται ως οι πιο διεφθαρμένοι. Στην Ελλάδα, όπως άλλωστε και σε πολλές άλλες χώρες, ο πιο διεφθαρμένος θεσμός θεωρείται αυτός των πολιτικών κομμάτων. ΠΙΝΑΚΑΣ 1-6: Ο Θεσμός που Θεωρείται ο πιο Διεφθαρμένος. Θεσμός/ Τομέας Χώρα Αργεντινή, Αυστρία, Βολιβία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Χιλή, Κολομβία, Ελ Σαλβαδόρ, Φινλανδία, Πολιτικά Κόμματα Ελλάδα, Ουγγαρία, Ινδία, Ισραήλ, Ιταλία, Λίβανος, Μαλαισία, Νιγηρία, Σερβία, νότος Κορέα, Ταϊλάνδη, Ηνωμένο Βασίλειο, Βενεζουέλα. Βουλή/ Νομοθετικό Ινδονησία, Παναμάς, Ρουμανία, Ηνωμένες Πολιτείες. Σώμα Επιχειρήσεις Ιδιωτικός Καναδάς, Δανία, Χογκ Κογκ, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Μολδαβία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Τομέας Πορτογαλία, Σιγκαπούρη, Ισπανία, Ελβετία. Δημόσιοι Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Καμερούν, τσεχικά Δημοκρατία, Γκάνα, Ιράκ, Ιαπωνία, Κένυα, Αξιωματούχοι/Δημόσιοι Κουβέιτ, Λιθουανία, Μαρόκο, Πακιστάν, Φιλιππίνες, Πολωνία, Ρωσία, Σενεγάλη, Τουρκία, Υπάλληλοι Ουκρανία, Ζάμπια. Αρμενία, Βουλγαρία, Καμπότζη, Κροατία, FYR Μακεδονία, Γεωργία, Κόσοβο, Μογγολία, Περού, Δικαστικό Σώμα Σενεγάλη, Ουγκάντα Πηγή: Transparency International (2009:6) 18

28 2 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2.1 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Συχνά οι όροι «οικονομική μεγέθυνση» και «οικονομική ανάπτυξη» χρησιμοποιούνται εναλλακτικά, χωρίς αυτό ωστόσο να είναι απόλυτα ακριβές. Η οικονομική μεγέθυνση έχει μια πιο υλική διάσταση, καθώς αναφέρεται σε υλική αφθονία και, συνεπώς, σε μεγαλύτερη δυνατότητα για την ικανοποίηση του οικονομικού προβλήματος Η Οικονομική Μεγέθυνση Η οικονομική μεγέθυνση αναφέρεται σε μια αύξηση του κατά κεφαλήν πραγματικού ΑΕΠ (McConnell και Brue, 1991:366). Η μελέτη της οικονομικής μεγέθυνσης μπορεί να γίνει είτε με αναφορά σε παράγοντες προσφοράς είτε σε παράγοντες ζήτησης (Πίνακας 2-1). ΠΙΝΑΚΑΣ 2-1: Τα Συστατικά της Οικονομικής Μεγέθυνσης ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Ποσότητα και Ποιότητα των Ανθρώπινων Παραγωγικών Πόρων Ποσότητα και Ποιότητα των Φυσικών Παραγωγικών Πόρων Απόθεμα Κεφαλαιακών Αγαθών Τεχνολογία ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Πλήρης Απασχόληση των Παραγωγικών Συντελεστών Δεδομένου ότι η πλούτος μιας οικονομίας δημιουργείται από τις επιχειρήσεις της, υπάρχουν δύο πράγματα που οι τελευταίες μπορούν να κάνουν προκειμένου να αυξήσουν τη συνολική παραγωγή: είτε να αυξήσουν τον αριθμό της εισροής της εργασίας είτε να βελτιώσουν την παραγωγικότητά της. Ισχύει δηλαδή η ακόλουθη σχέση για το δυνητικό ΑΕΠ μιας οικονομίας: y El AP L

29 Από την παραπάνω σχέση βλέπουμε ότι το πραγματικό δυνητικό ΑΕΠ ( y ) αποτελεί το γινόμενο τριών παραγόντων: α) του μεγέθους της απασχόλησης ( E ), β) του ετήσιου αριθμού ωρών εργασίας ανά εργαζόμενο ( l ), και γ) της παραγωγικότητας της εργασίας ( AP L ). Η παραγωγικότητα της εργασίας, δηλαδή το πραγματικό προϊόν ανά εργαζόμενο (ή πιο σωστά ανά εργατοώρα), μπορεί να αυξηθεί από τους ακόλουθους παράγοντες: α) από την τεχνολογική πρόοδο, β) από την αύξηση του αποθέματος κεφαλαίου, γ) από την βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, και δ) από την διανεμητική αποτελεσματικότητα. Στο Σχήμα 2-1 βλέπουμε ότι η οικονομία βρίσκεται αρχικά στο σημείο Α, όπου το επίπεδο τιμών είναι P 1 και το επίπεδο του πραγματικού ΑΕΠ y 1. Εάν τώρα, για κάποιον από τους προαναφερθέντες λόγους, βελτιωθεί η παραγωγικότητα της εργασίας, τότε, στην αγορά εργασίας η ζήτηση εργασίας θα αυξηθεί με αποτέλεσμα το φυσιολογικό επίπεδο απασχόλησης να αυξηθεί από Ε Ν1 σε Ε Ν2 και η μακροχρόνια καμπύλη συνολικής προσφοράς (long-run aggregate supply) να μετατοπιστεί προς τα δεξιά από LRAS 1 στην LRAS 2 με αποτέλεσμα το δυνητικό πραγματικό προϊόν να αυξηθεί από y 1 σε y 2 (οικονομική μεγέθυνση). Η δυνατότητα επίτευξης του παραπάνω επιπέδου του δυνητικού προϊόντος θα εξαρτηθεί από τους παράγοντες της ζήτησης. Συγκεκριμένα, εάν η συνολική ζήτηση δεν αυξηθεί, τότε το επίπεδο τιμών θα μειωθεί από P 1 σε P 2, ενώ το επίπεδο του προϊόντος που θα παραχθεί στην οικονομία θα είναι y 3 και όχι y 2. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η οικονομική μεγέθυνση συνοδεύεται και από ένα αυξανόμενο επίπεδο τιμών. Με άλλα λόγια, προκειμένου να επιτευχθεί το νέο δυνητικό επίπεδο παραγωγής (y 2 ) θα πρέπει να συμβάλουν και παράγοντες της ζήτησης έτσι ώστε η καμπύλη συνολικής ζήτησης (aggregate demand) να μετατοπιστεί από AD 1 στο AD 2 και το επίπεδο τιμών να διαμορφωθεί τελικά στο P 3. 20

30 SRAS 2 Πραγματικό ΑΕΠ LRAS 2 y 2 AD 2 y 3 LRAS 1 y 1 SRAS 1 AD 1 Επίπεδο Τιμών P 3 P 1 P 2 Ε Ν2 Απασχόληση Πραγματικός Μισθός ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ L w N 2 Ε Ν1 Ε Ν2 Απασχόληση Σχήμα 2-1: Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα AD-AS 21

31 2.1.2 Η Οικονομική Ανάπτυξη Η οικονομική ανάπτυξη, ως πιο ευρεία έννοια, αναφέρεται σε μια αύξηση της «κατά κεφαλήν ευημερίας» μιας χώρας (Oser and Brue, 1988: 459). Βεβαίως, η ευημερία περιλαμβάνει όχι μόνο ποσοτικές σχέσεις, όπως για παράδειγμα η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ, αλλά και ποιοτικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η ισότητα στις ευκαιρίες και η εξάλειψη της αδικίας και της βίας (Okun, 1971:129), καθώς και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού και των εισοδηματικών ανισοτήτων. Το τελευταίο ίσως να μην είναι και απολύτως απαραίτητο, καθώς μια οικονομική μεγέθυνση η οποία αρχικώς δεν συμβάλει στην μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων αλλά ενισχύει την κατανάλωση (έστω των ανώτερων εισοδηματικών στρωμάτων), είναι πιθανόν μέσω των πολλαπλασιαστικών οφελών που θα δημιουργηθούν στην οικονομία από την αύξηση της κατανάλωσης, σε κάποια φάση, να δημιουργήσουν νέα εισοδήματα και για τα πτωχότερα στρώματα του πληθυσμού. Επίσης, είναι δυνατόν να υπάρχει βελτίωση στην ευημερία ενός έθνους, δηλαδή οικονομική ανάπτυξη, χωρίς ωστόσο οικονομική μεγέθυνση. Για παράδειγμα, εάν αυξηθεί η παραγωγικότητα της εργασίας και μειωθεί κατά το ίδιο ποσοστό ο χρόνος εργασίας, τότε θα έχουμε οικονομική ανάπτυξη, καθώς όταν έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο αυτό συμβάλει στην βελτίωση της ευημερίας μας (McConnell and Brue, 123), χωρίς ωστόσο οικονομική μεγέθυνση, διότι το πραγματικό προϊόν δεν θα μεταβληθεί. Θα πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η επίτευξη της «ποιότητας» στην ζωή προϋποθέτει την ύπαρξη υψηλότερου εισοδήματος. Συνεπώς, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η οικονομική μεγέθυνση μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική ανάπτυξη. 22

32 2.2 Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ Βασικό ρόλο στην θεωρία της οικονομικής μεγέθυνσης έχει η συνάρτηση παραγωγής οποία δύναται να λάβει την ακόλουθη γενική μορφή: Y AF K, E 2.2 F, η Βάσει της παραπάνω σχέσης, βλέπουμε ότι εάν η ποσότητα του κεφαλαίου που χρησιμοποιείται είναι K και αυτή της εργασίας E, τότε για ένα δεδομένο επίπεδο τεχνολογίας A, το συνολικό παραγόμενο προϊόν στην οικονομία θα είναι Y AF K, E. Ένας άλλος τρόπος ορισμού της συνάρτησης παραγωγής είναι ο ακόλουθος: Y F K, A E 2.3 όπου, ο όρος AE ορίζει την εργασία σε μονάδες αποτελεσματικότητας, καθώς η τεχνολογική παράμετρος A επηρεάζει την παραγωγικότητα της εργασίας. Ο τρόπος με τον οποίο εισάγεται η τεχνολογία στη συνάρτηση παραγωγής υποδηλώνει ότι η τεχνολογική πρόοδος εξοικονομεί εργασία (labor augmented technical progress). Προκειμένου να δούμε πόσο κεφάλαιο και πόση εργασία θα χρησιμοποιηθούν στην οικονομία, συνήθως εξετάζουμε κάποιο υπόδειγμα απασχόλησης του κεφαλαίου και της εργασίας. Αυτά τα υποδείγματα θα μας δείξουν τις συνθήκες ισορροπίας που καθορίζουν τα ποσά της εργασίας και του κεφαλαίου που θα απασχοληθούν στην παραγωγική διαδικασία. Συγκεκριμένα, η συνθήκη ισορροπίας απαιτεί το έσοδο του οριακού προϊόντος (marginal revenue product) MRP (είτε του κεφαλαίου είτε της εργασίας) να ισούται με το οριακό κόστος του προϊόντος MRC 4 (είτε του κεφαλαίου είτε της εργασίας). 4 Η συνάρτηση του οικονομικού κέρδους μιας επιχείρησης δύναται να εκφραστεί ως εξής:, TC K, L TR K L Οι δε συνθήκες πρώτης τάξεως για την μεγιστοποίηση των κερδών είναι: Δηλαδή TR TC 0 L L L TR TC 0, και L L, και TR TC 0 K K K TR TC K K 23

33 Μια οικονομία μεγεθύνεται οικονομικά όταν οι αγορές κεφαλαίου και εργασίας μετακινούνται από το ένα σημείο ισορροπίας στο άλλο (Burda and Wyplosz, 1997:109). Εάν δε, υποθέσουμε ότι η συνάρτηση παραγωγής χαρακτηρίζεται από σταθερές αποδόσεις κλίμακας και συμβολίσουμε με εργασίας, τότε μπορούμε να γράψουμε τα ακόλουθα: το μερίδιο του κεφαλαίου και με 1 το μερίδιο της g g g 1 g 2.4 Y A K E Όπου g Y : Ο ρυθμός μεταβολής του παραγόμενου προϊόντος, δηλαδή το ποσοστό οικονομικής μεγέθυνσης. g K : Ο ρυθμός μεταβολής του αποθέματος του κεφαλαίου. g E : Ο ρυθμός μεταβολής της απασχόλησης. g a : Ο ρυθμός αύξησης τεχνολογικής προόδου Ισορροπία στην Αγορά Κεφαλαίου και η Συγκριτική Στατική της Η ισορροπία στην αγορά κεφαλαίου επιτυγχάνεται στο σημείο όπου το έσοδο του οριακού προϊόντος του κεφαλαίου ισούται με το οριακό κόστος αυτού.. Το έσοδο του οριακού προϊόντος του κεφαλαίου (marginal revenue product of capital, MRP K ) προκύπτει από το γινόμενο του οριακού προϊόντος του κεφαλαίου (marginal product of capital, MP K ) και της οριακής προσόδου από την πώληση του προϊόντος, για την παραγωγή του οποίου χρησιμοποιείται το κεφάλαιο 5 : MRP MP MR 2.5 K K 5 Εφ όσον τα έσοδα της επιχείρησης αποτελούν συνάρτηση της παραγόμενης ποσότητας q, η οποία με την σειρά της αποτελεί συνάρτηση της εργασίας ( L ) και του κεφαλαίου ( K ) που απασχολεί, μπορούμε να γράψουμε το οριακό έσοδο του προϊόντος του κεφαλαίου ως εξής: MRP K TR dtr q K dq K 24

34 Για παράδειγμα, εάν μια επιχείρηση παράγει την ποσότητα q βάσει της συνάρτησης παραγωγής q 1 AK L, και με συνάρτηση ζήτησης p 15 q, τότε το συνολικό έσοδο και TR pq 15 q q 15q q και MR 15 2q, οριακό έσοδο της επιχείρησης θα 2 αντίστοιχα. Tο οριακό προϊόν του κεφαλαίου θα είναι οριακού προϊόντος του κεφαλαίου θα είναι: MRPK 15 2q q K MPK q 6. Επομένως, το έσοδο του K Το οριακό κόστος του προϊόντος του κεφαλαίου είναι γνωστό ως το κόστος χρήσης του κεφαλαίου (Armitage, 2005: ). Μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ δύο καταστάσεων. Κατ' αρχάς, όταν μια επιχείρηση αγοράζει ένα κεφαλαιουχικό αγαθό αυτό προϋποθέτει μια αρχική ταμειακή εκροή. Δεύτερον, μετά από την αρχική αγορά του εξοπλισμού, υπάρχουν ορισμένες δαπάνες που απορρέουν από την χρήση του. Αυτές οι δαπάνες-κόστη μπορούν να ομαδοποιηθούν κάτω από τρεις κατηγορίες: Πρώτον, υπάρχει το κόστος από την απώλεια αξίας του κεφαλαιουχικού αγαθού, καθώς ανακύπτει μια διαφορά μεταξύ της αρχικής αξίας του εν λόγω αγαθού και της τελικής του αξίας. Η δε αρχική αξία του κεφαλαιουχικού αγαθού μεταβάλλεται για τρεις λόγους: (α) λόγω της φυσικής απόσβεσης κατά ένα ποσοστό ( ), (β) λόγω της οικονομικής απόσβεσης κατά ένα ποσοστό ( ), και (γ) λόγω του πληθωρισμού -δεδομένου ότι ο μελλοντικός πληθωρισμός δεν e είναι γνωστός με βεβαιότητα, χρησιμοποιούμε τον αναμενόμενο πληθωρισμό ( )-. Χρησιμοποιώντας μαθηματικούς συμβολισμούς, η αλλαγή στην αξία ενός κεφαλαιουχικού αγαθού, μεταξύ της περιόδου t και t s, για s 0, δίνεται από την ακόλουθη σχέση 7 : 6 Πιο αναλυτικά q 1 MPK AK L K K 1 AK L q K K 7 Για παράδειγμα, εάν μια επιχείρηση απέκτησε ένα περιουσιακό στοιχείο έναντι και το ποσοστό απόσβεσης εντός του έτους ήταν 10%, τότε μετά από ένα έτος η αξία του θα ανέρχεται στα [= (10%)]. 25

Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας

Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας Στοιχεία της Επετηρίδας για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα του International Institute for Management Development - IMD World Competitiveness Yearbook 2015

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Ζήτηση εργασίας στο βραχυχρόνιο διάστημα - Ανταγωνιστικές αγορές

4.1 Ζήτηση εργασίας στο βραχυχρόνιο διάστημα - Ανταγωνιστικές αγορές 4. ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ). ΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ζήτηση εργασίας στο σύνολο της οικονομίας ορίζεται ως ο αριθμός εργαζομένων που οι επιχειρήσεις επιθυμούν να απασχολούν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Εισαγωγή 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η φύση και το πεδίο μελέτης της Επιχειρησιακής Οικονομικής 2 Ορισμός της Επιχειρησιακής Οικονομικής Η εφαρμογή της οικονομικής θεωρίας και των εργαλείων της λήψης των

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια έρευνα ΕΥ για την εταιρική απάτη Global Fraud Survey 2018 Ευρήματα για την Ελλάδα Ιούλιος 2018

Παγκόσμια έρευνα ΕΥ για την εταιρική απάτη Global Fraud Survey 2018 Ευρήματα για την Ελλάδα Ιούλιος 2018 Παγκόσμια έρευνα ΕΥ για την εταιρική απάτη 2018 Ευρήματα για την Ελλάδα Ταυτότητα έρευνας Μεταξύ Οκτωβρίου 2017 και Ιανουαρίου 2018, οι ερευνητές μας διεξήγαγαν 2.550 συνεντεύξεις με υψηλόβαθμα στελέχη,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; Οικονοµική είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους τους. Λόγω της σπανιότητας δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν όλες

Διαβάστε περισσότερα

Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα

Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα 2007- Μάρτιος 2010 Διάγραμμα 1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ για την ποσοτική και ποιοτική αποτίμηση του φαινομένου της διαφθοράς σε παγκόσμιο επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί δείκτες

Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί δείκτες ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ιοσκούρων 4 & Πολυγνώτου ΑΘΗΝΑ 105 55 Τηλ. 2103310080, Fax: 2103310083 E-mail: info@kpolykentro.gr Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Γκλαβέρη Αναστασία Μάιος 2006 Σκοπός n Σκοπός μας στην παρούσα διπλωματική εργασία είναι να διερευνήσουμε θέματα που σχετίζονται με την ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα. n

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ KEΦAΛAIO I

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ KEΦAΛAIO I ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... iii ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ...v ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... vii KEΦAΛAIO I EIΣAΓΩΓH 1. Η οικονομική ως επιστήμη μελέτης οικονομικών φαινομένων...1 2. Μικροοικονομικά και μακροοικονομικά

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική διερεύνηση του κόστους των οδικών ατυχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Συγκριτική διερεύνηση του κόστους των οδικών ατυχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Συγκριτική διερεύνηση του κόστους των οδικών ατυχημάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Υπατία Μίχου Αρχιμανδρίτου Επιβλέπων: Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής ΕΜΠ Αθήνα, Ιούλιος 2018 Συγκριτική διερεύνηση του κόστους των

Διαβάστε περισσότερα

Eισαγωγές εξαγωγές αναλυτικά Παρασκευή, 24 Ιούνιος :35 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 05 Απρίλιος :15

Eισαγωγές εξαγωγές αναλυτικά Παρασκευή, 24 Ιούνιος :35 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 05 Απρίλιος :15 Eισ Eισαγωγές - Eξαγωγές οίνου 2015(σε HL) ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΞΙΑ(ΕΥΡΩ) ΛΙΤΡΑ ΑΞΙΑ/ΛΙΤΡΟ ΙΣΛΑΝΔΙΑ 734 411 1,79 ΝΟΡΒΗΓΙΑ 258.693 44.533 5,81 ΕΛΒΕΤΙΑ 821.844 184.455 4,46 ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ 30 2 15,00 ΤΟΥΡΚΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότη τα και ΜΜΕ ΣΥΝΟΨΗ Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης για την Καινοτομία το

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερικό Εμπόριο Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιανουαρίου-Ιουλίου 2016

Εξωτερικό Εμπόριο Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιανουαρίου-Ιουλίου 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πρεσβεία της Ελλάδος Μόσχα Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Εξωτερικό Εμπόριο Ρωσικής Ομοσπονδίας Ιανουαρίου-Ιουλίου 2016 Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τελωνειακής

Διαβάστε περισσότερα

Σπανιότητα ή στενότητα των πόρων

Σπανιότητα ή στενότητα των πόρων ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΡΙΣΜΟΣ Οικονοµική είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους τους. Λόγω της σπανιότητας δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν όλες

Διαβάστε περισσότερα

Τα αναλυτικά αποτελέσματα από την Παγκόσμια Επετηρίδα Ανταγωνιστικότητας του IMD

Τα αναλυτικά αποτελέσματα από την Παγκόσμια Επετηρίδα Ανταγωνιστικότητας του IMD Η Ελλάδα, για το 2015, κατέγραψε σημαντική υποχώρηση στη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας και πλέον βρίσκεται στην 56 η θέση μεταξύ 61 χωρών, από την 50 η θέση την οποία είχε καταλάβει κατά το προηγούμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της βελγικής στατιστικής υπηρεσίας, το εμπορικό ισοζύγιο του Βελγίου κατά το έτος υπήρξε ελλειμματικό κατά 6,64 δις., σημειώνοντας αξιόλογη

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικές εξαγωγές υπό εξέταση προϊόντων προς Ρωσία

Ελληνικές εξαγωγές υπό εξέταση προϊόντων προς Ρωσία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πρεσβεία της Ελλάδος Μόσχα Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Επιπτώσεις ρωσικού embargo σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων Ροδάκινα, Φράουλες, Ακτινίδια, Κεράσια, Βερίκοκα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση Οι χώρες εμφανίζουν μεγέθυνση με πολύ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Eξαγωγές -εισαγωγές αγαθών Αυστραλίας με τις 100 κυριότερες χώρες το

Eξαγωγές -εισαγωγές αγαθών Αυστραλίας με τις 100 κυριότερες χώρες το Eξαγωγές -εισαγωγές αγαθών Αυστραλίας με τις 100 κυριότερες χώρες το 2010-2001 Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Αυστραλίας, οι εξαγωγές αγαθών της Αυστραλίας κατά το οικονομικό έτος 2010-11

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Κεφάλαιο 3 ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Εισαγωγή Ένα από τα βασικά συμπεράσματα του απλού νεοκλασικού υποδείγματος οικονομικής μεγέθυνσης, που παρουσιάστηκε στο Κεφάλαιο, είναι ότι δεν μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνονται με

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΤΟ ΒΕΛΓΙΚΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της βελγικής στατιστικής υπηρεσίας, το εμπορικό ισοζύγιο του Βελγίου κατά το έτος υπήρξε ελλειμματικό κατά 3,97 δις., σημειώνοντας βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΗΜΕΔΑΠΕΣ Α.Ε. ΣΕ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΣΥΝΑΨΕΙ Σ.Α.Δ.

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΗΜΕΔΑΠΕΣ Α.Ε. ΣΕ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΣΥΝΑΨΕΙ Σ.Α.Δ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΗΜΕΔΑΠΕΣ Α.Ε. ΣΕ ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕ ΤΑ ΟΠΟΙΑ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΧΕΙ ΣΥΝΑΨΕΙ Σ.Α.Δ.Φ. ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Δ.Ο.Σ. (Α ) Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27) -Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27) -Πηγή Eurostat - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27)

Διαβάστε περισσότερα

Thessaloniki Summit 2017

Thessaloniki Summit 2017 Thessaloniki Summit 2017 Αυτοσκοπός, ένα Επιχειρηματικό Περιβάλλον που Συμπλέει με την Δυναμική της Παγκοσμιοποίησης Τάκης Αθανασόπουλος Πρόεδρος, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ Θεσσαλονίκη, 5 Οκτωβρίου, 2017 Οι Χώρες της

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.197 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), κατά τη διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΗΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΟ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΗΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΟ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΗΣ ΧΩΡΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΠΗΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΟ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΗΣ ΧΩΡΑΣ Για τη φορολογική μεταχείριση των συντάξεων που προέρχονται από πηγές Ελλάδας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ 1.1. Γενικά... 21 1.2. Η σχέση της οικονομικής με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες... 26 1.3. Οικονομική Περιγραφή και Ανάλυση...

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

PMI. Ο κορυφαίος οικονομικός δείκτης στον κόσμο

PMI. Ο κορυφαίος οικονομικός δείκτης στον κόσμο PMI Ο κορυφαίος οικονομικός δείκτης στον κόσμο Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών Purchasing Managers Index (PMI ) βασίζεται σε μηνιαίες έρευνες που πραγματοποιούνται σε επιλεγμένες εταιρείες οι οποίες αντιπροσωπεύουν

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις ρωσικού embargo σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων από σκοπιά ρωσικών εισαγωγών Ανταγωνισμός από άλλες χώρες

Επιπτώσεις ρωσικού embargo σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων από σκοπιά ρωσικών εισαγωγών Ανταγωνισμός από άλλες χώρες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πρεσβεία της Ελλάδος Μόσχα Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων Επιπτώσεις ρωσικού embargo σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων από σκοπιά ρωσικών εισαγωγών Ανταγωνισμός από άλλες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΣΩΤΗΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΔΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΪΌΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ) Η μελέτη έχει ως στόχο να εκτιμήσει το

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτική συνάντηση Δευτέρα 05 Δεκεμβρίου 2016

Ενημερωτική συνάντηση Δευτέρα 05 Δεκεμβρίου 2016 Ενημερωτική συνάντηση Δευτέρα 05 Δεκεμβρίου 2016 Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των Μαθητών H μεγαλύτερη διεθνής έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Α.Ο.Θ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α.Ο.Θ ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ ΣΤΠΟΤ ΑΝΑ ΚΕΥΑΛΑΙΟ Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΤΛΑΚΗ Οικονομολόγος, ΙΕΡΑΠΕΣΡΑ Σηλ. 6977246129 ΑΟΘ ΝΙΚΟ ΠΕΡΟΥΛΑΚΗ Οικονομολόγος ελίδα 1 Γ τάξης Γενικοφ Λυκείου ΕΡΩΣΗΕΙ ΚΛΕΙΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Θέμα: Εύθραυστη η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD Από τη μελέτη της κατάταξης της χώρας μας στην Παγκόσμια Επετηρίδα Ανταγωνιστικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟ ΟΛΑ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Πρόκειται, κυρίως, για θέματα κλειστού τύπου από τις εξετάσεις των προηγούμενων ετών). Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΣ 1. Σε ένα κανονικό αγαθό, όταν αυξάνεται το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL)

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) 1. Κατά τους οικονομολόγους ποιο από τα παρακάτω είναι ένας παραγωγικός συντελεστής; I. Μια κοινή μετοχή μιας εταιρείας υπολογιστών. II. Ένα εταιρικό ομόλογο μιας πετρελαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 3 ο : Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Παραγωγή: είναι η διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική ζήτηση και προσφορά

Συναθροιστική ζήτηση και προσφορά Συναθροιστική ζήτηση και Κεφάλαιο 31 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Βραχυχρόνιες οικονομικές διακυμάνσεις Η οικονομική δραστηριότητα παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 3 ο : Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Το συνολικό προϊόν παίρνει την μέγιστη τιμή

Διαβάστε περισσότερα

Φορολογική μεταρρύθμιση: Φορολογική Διοίκηση και Κοινωνικό περιβάλλον

Φορολογική μεταρρύθμιση: Φορολογική Διοίκηση και Κοινωνικό περιβάλλον Φορολογική μεταρρύθμιση: Φορολογική Διοίκηση και Κοινωνικό περιβάλλον Βασίλης Θ. Ράπανος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Αθηνών 28-11-2012 1 Μέτρα ή μεταρρύθμιση Στην περίοδο της μεταπολίτευσης έγινε μια ουσιαστική

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ

Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ Δρ. Αικατερίνη Γριμάνη Αρχές Οικονομικής ΙΙ Μέτρηση οικονομικής επιτυχίας Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ): μετρά συγχρόνως (α) το συνολικό εισόδημα που έχει αποκτηθεί από την παραγωγή του μέσα στην οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Ε π ι σ η µ ά ν σ ε ι ς

Ε π ι σ η µ ά ν σ ε ι ς Ε π ι σ η µ ά ν σ ε ι ς Σύντοµα σηµειώµατα για θέµατα εξαγωγικού ενδιαφέροντος Νο. 63 Σεπτέµβριος 2012 Η πορεία των εξαγωγών κατά τους πρώτους έξι µήνες του 2012 (Ιανουάριος Ιούνιος) ΠΑΝΕΛΛΉΝΙΟΣ ΣΎΝΔΕΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για τις Πολυεθνικές Επιχειρήσεις. Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2016 Αίθουσα 305Β Νίκης 5-7, Αθήνα

Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για τις Πολυεθνικές Επιχειρήσεις. Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2016 Αίθουσα 305Β Νίκης 5-7, Αθήνα Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για τις Πολυεθνικές Επιχειρήσεις Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου 2016 Αίθουσα 305Β Νίκης 5-7, Αθήνα Εθνικό Σημείο Επαφής (ΕΣΕ) για τις Οδηγίες του ΟΟΣΑ για τις

Διαβάστε περισσότερα

25. Μία τυπική επιχείρηση που λειτουργεί σε καθεστώς τέλειου ανταγωνισμού, στη μακροχρόνια θέση ισορροπίας της: α. πραγματοποιεί θετικά οικονομικά κέρδη. β. πραγματοποιεί μηδενικά οικονομικά κέρδη. γ.

Διαβάστε περισσότερα

Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος. Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson

Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος. Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson Διεθνές Εμπόριο και Διανομή του Εισοδήματος Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους το διεθνές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Ramsey-Cass-Koopmans 1 Το Υπόδειγμα του Ramsey To υπόδειγμα αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού oφείλεται στον Ramsey (1928), ο οποίος είχε πρώτος αναλύσει τη βέλτιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΥΣ ΛΥΤΕΣ 1. Σε γραμμική ΚΠΔ της μορφής Y a X : α. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Υ παράγεται όταν Y β. Η μέγιστη ποσότητα για το αγαθό Χ παράγεται όταν Y a γ. Η μέγιστη

Διαβάστε περισσότερα

Η επιρροή των κοινωνικό-οικονομικών και συγκοινωνιακών συνθηκών στην οδική ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η επιρροή των κοινωνικό-οικονομικών και συγκοινωνιακών συνθηκών στην οδική ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οδικής Ασφάλειας Λάρισα, 11-12 Οκτωβρίου 2018 Η επιρροή των κοινωνικό-οικονομικών και συγκοινωνιακών συνθηκών στην οδική ασφάλεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δημήτρης Νικολάου, Πολιτικός

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση Αποτελεσμάτων Διεθνών Ερευνών

Ανακοίνωση Αποτελεσμάτων Διεθνών Ερευνών Ανακοίνωση Αποτελεσμάτων Διεθνών Ερευνών Δημοσιογραφική Διάσκεψη 07 Δεκεμβρίου 2016 Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Διεθνές Πρόγραμμα για την Αξιολόγηση των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΝΤΕΚΑ (11) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΝΤΕΚΑ (11) ΣΕΛΙΔΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΚΑΙ ΩΡΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: Πέμπτη, 31 Μαΐου 2018 08:00-11:00 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΝΤΕΚΑ (11)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2011 και η Ελλάδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2011 και η Ελλάδα Παραρτήματα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2011 και η Ελλάδα Πίνακας Α1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (ετήσια εκατοστιαία μεταβολή όγκου) Σταθμίσεις με ΑΕΠ 2011* 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Τα πεδία με αστερίσκο () είναι υποχρεωτικά. Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012

ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. geeconomy@yahoo.com. Γ Ι Ω Ρ Γ Ο Σ Κ Α Μ Α Ρ Ι Ν Ο Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2000 2012 ΑΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Στο παρόν είναι συγκεντρωµένες όλες σχεδόν οι ερωτήσεις κλειστού τύπου που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ....3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Ακαθάριστος κύκλος εργασιών....4 2. Λειτουργικό Κέρδος....7 3. Άποψη για την οικονομική κρίση... 10 4. Τα περισσότερο σημαντικά επιχειρησιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ Σάββατο Proslipsis.gr ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2002 ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ 18 ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΕΙ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ, ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οι δαπάνες απλώς σημαίνουν τη δαπάνη χρημάτων πρωταρχικά για περισσότερη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2010 και η Ελλάδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2010 και η Ελλάδα Παραρτήματα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2010 και η Ελλάδα Πίνακας Α1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (ετήσια εκατοστιαία μεταβολή όγκου) Σταθμίσεις με ΑΕΠ 2010* 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Διαβάστε περισσότερα

ελτίο Ανταγωνιστικότητας

ελτίο Ανταγωνιστικότητας Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας Τεύχος 48 Απρίλιος 2008 ελτίο Ανταγωνιστικότητας Νέα επιδείνωση της θέσης της Ελλάδας το 2008 στον είκτη Ετοιµότητας για Χρήση Νέων Τεχνολογιών: Σύµφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Taxlive - Επιμόρφωση Λογιστών Λογιστικά Προγράμματα & Υπηρεσίες Λογιστικής Ενημέρωσης

Taxlive - Επιμόρφωση Λογιστών Λογιστικά Προγράμματα & Υπηρεσίες Λογιστικής Ενημέρωσης ΠΟΛ. 1006/10.01.2018 ΠΟΛ. 1006/10.01.2018 Φορολογική αντιμετώπιση συντάξεων, παροχών και άλλων παρόμοιων αμοιβών που καταβάλλονται έναντι προηγούμενων ανεξάρτητων προσωπικών υπηρεσιών βάσει Συμβάσεων για

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική Εισαγωγή: με τι ασχολείται Ποια είναι η θέση της μακροοικονομικής σήμερα; Χρησιμότητα - γιατί μελετάμε την μακροοικονομική θεωρία; Εξέλιξη θεωρίας και σχέση με την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

51. Στο σημείο Α του παρακάτω διαγράμματος IS-LM υπάρχει: r LM Α IS α. ισορροπία στις αγορές αγαθών και χρήματος. β. ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά χρήματος. γ. ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου Η χρησιμότητα του μαθήματος Η κατανόηση του «σκηνικού» πίσω από τη διαμόρφωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ Μη κράτος μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης (Λευκορωσία) ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΕΔΡΑ ΚΑΙ ΓΡΑΦΕΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρα, Αρμενία,

Διαβάστε περισσότερα

1.6.4. Η ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Οικονομίας με βάση το Ε.Σ.Μ.Α.

1.6.4. Η ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Οικονομίας με βάση το Ε.Σ.Μ.Α. 18 1.6.4. Η ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής Οικονομίας με βάση το Ε.Σ.Μ.Α. Το δημοφιλέστερο και απλούστερο μέτρο αποτίμησης του βιοτικού επιπέδου είναι το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Α.Ε.Π.).

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΜΗΝΟ ,1 +29,3 +6,8. 18 η ΕΡΕΥΝΑ. 2ο TΡΙΜΗΝΟ 2018

ΤΡΙΜΗΝΟ ,1 +29,3 +6,8. 18 η ΕΡΕΥΝΑ. 2ο TΡΙΜΗΝΟ 2018 1 +18,1 +29,3 +6,8 2ο TΡΙΜΗΝΟ 18 η ΕΡΕΥΝΑ 2 ME THN ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΕΣΜΑ 3 Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. Α Τρίμηνο 2012

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. Α Τρίμηνο 2012 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Τριμηνιαία Έρευνα Α Τρίμηνο 2012 Αθήνα, Απρίλιος 2012 2 Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης Α Τρίμηνο 2012 3 4 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΕΣΒΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΞΕΝΕΙΑ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΙΓΥΠΤΟΣ... 3 ΑΙΘΙΟΠΙΑ... 3 ΑΛΒΑΝΙΑ... 3 ΑΛΓΕΡΙΑ...3 ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ... 4 ΑΡΜΕΝΙΑ... 4 ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ... 4 ΑΥΣΤΡΙΑ...4 ΒΑΤΙΚΑΝΟ... 5 ΒΕΛΓΙΟ... 5 ΒΟΣΝΙΑ ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ... 5 ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ...

Διαβάστε περισσότερα

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.

Eurochambers Economic Survey 2011. Οκτώβριος 2010. TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap. 1 Eurochambers Economic Survey 2011 Οκτώβριος 2010 TNS ICAP 154A, Sevastoupoleos St., Athens 11526 T: (+30)210 7260600 E: tnsicap@tnsicap.gr GALLUP INTERNATIONAL ASSOCIATION 2 ΠΙΚΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Η

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Περιβάλλον

Οικονομικό Περιβάλλον Το Οικονομικό Περιβάλλον Γκίκας Χαρδούβελης* Θεσσαλονίκη, 12 Φεβρουαρίου,, 29 * Οικονομικός Σύμβουλος,, Eurobank EFG Group Καθηγητής, Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Τραπεζικής Διοικητικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος 15

Περιεχόμενα. Πρόλογος 15 Περιεχόμενα Πρόλογος 15 ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Εισαγωγή στη μακροοικονομική 27 1.1 Ποιο είναι το αντικείμενο της μακροοικονομικής 27 Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση 28 Οικονομικοί κύκλοι 30 Ανεργία 31 πληθωρισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο. ΕΤΟΣ ΕΚΤΑΣΗ σε τετρ. χλμ. Α. Ε. Π. ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ ΚΡΑΤΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΠΥΚΝ ΙΔΡΥΣΗΣ. ΚΕΦΑΛΗ σε $ κατά.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο. ΕΤΟΣ ΕΚΤΑΣΗ σε τετρ. χλμ. Α. Ε. Π. ΠΛΗΘΥ- ΣΜΟΣ ΚΡΑΤΗ ΗΠΕΙΡΟΣ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΠΥΚΝ ΙΔΡΥΣΗΣ. ΚΕΦΑΛΗ σε $ κατά. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1ο Άγιος Βικέντιος & Γρεναδίνες Καραϊβική Κοινοβ. Δημοκρατία 1979 1979 389 104217 268 0,645 6.016 2010 Άγιος Μαρίνος Ευρώπη Κοινοβ. Δημοκρατία 301 301 61,2 30.324 495 1,662 41.900 2007 Άγιος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου, 7 42 Αθήνα, Tηλ.: 20 92 200-0, Fax: 20 92 33 977, www.iobe.gr Tsami Karatassou, 7 42 Athens, Greece, Tel.: +30 20-92 200-0, Fax: +3020-9233

Διαβάστε περισσότερα

- Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών

- Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών - Εξέλιξη βασικών μακροοικονομικών δεικτών Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία, το δ τρίμηνο 2014, το βουλγαρικό ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 1,3% σε ετήσια βάση και κατά 0,4% σε τριμηνιαία βάση. Σε ό,τι αφορά το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Εάν το ποσοστό υποχρεωτικών καταθέσεων είναι 25% και υπάρξει μια αρχική κατάθεση όψεως 2.000 σε μια εμπορική Τράπεζα, τότε η μέγιστη ρευστότητα που μπορεί να δημιουργηθεί από αυτή την κατάθεση είναι: Α.

Διαβάστε περισσότερα

Owen O'Donnell ΒΣΑΣ, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας 1

Owen O'Donnell ΒΣΑΣ, Πανεπιστήµιο Μακεδονίας 1 στην Ανατολική και Νότιο-Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία ιάλεξη 1: Γενική επισκόπηση Φτώχειας και Ανάπτυξης στην ΑΕ- ΝΑE και ΚΑ Επίπεδα και τάσεις φτώχειας στην ΑΕ- ΝΑΕ και ΚΑ Αιτίες της (αύξησης) φτώχειας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2012 και η Ελλάδα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2012 και η Ελλάδα Παραρτήματα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2012 και η Ελλάδα Πίνακας Α1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΪΟΝ (ετήσια εκατοστιαία μεταβολή όγκου) Σταθμίσεις με ΑΕΠ 2012* 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Μαρτίου Απριλίου 2017 Μάιος 2017 Βάσει των εκτιμήσεων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές τους

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Κύρια στατιστικά στοιχεία Ποσοστά απασχόλησης κατά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο Το 2014, στις χώρες της ΕΕ (EU-28) το ποσοστό απασχόλησης για τα άτομα ηλικίας 15 έως

Διαβάστε περισσότερα

Θέση ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη γερμανική αγορά: Λαχανικά

Θέση ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη γερμανική αγορά: Λαχανικά ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΒΕΡΟΛΙΝΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Βερολίνο, 26 Ιουνίου 2015 Θέση ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη γερμανική αγορά: Λαχανικά ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη γερμανική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΘΕΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΣΥΝΟΨΗ GRE ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρα, Αρμενία, Αυστρία, Βέλγιο, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Δανία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΟΘ-ΙΙ ΕΠΑΛ 15/06/2017 ΘΕΜΑ Α

ΑΟΘ-ΙΙ ΕΠΑΛ 15/06/2017 ΘΕΜΑ Α ριστοβάθμιο ΘΕΜΑ Α Α1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος,

Διαβάστε περισσότερα

«Social Agribusiness and Farmworkers Cooperatives AGRIFARM» 15/07/2019, 18:30 Δημοτικό Συμβούλιο Ζίτσας

«Social Agribusiness and Farmworkers Cooperatives AGRIFARM» 15/07/2019, 18:30 Δημοτικό Συμβούλιο Ζίτσας «Social Agribusiness and Farmworkers Cooperatives AGRIFARM» 15/07/2019, 18:30 Δημοτικό Συμβούλιο Ζίτσας Παρουσίαση Δικτύου Κ.Α.Π.Α. με θέμα: Συνεταιρισμοί ως μοχλός ανάπτυξης Διαχρονικά παραδείγματα από

Διαβάστε περισσότερα

Συνολική κατάταξη της Ελλάδας

Συνολική κατάταξη της Ελλάδας Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας ελτίο Ανταγωνιστικότητας Τεύχος 45 Απρίλιος 2007 Η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται πολλών άλλων χωρών στην ετοιµότητα για χρήση νέων τεχνολογιών Σύµφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ιούνιος 2019 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ίδιων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές δαπάνες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 26 ΜΑΪΟΥ 2016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΘΕΜΑ Α 1

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΜΗΝΟ ,0% +30,6% +17,3% 21 η ΕΡΕΥΝΑ. 1ο TΡΙΜΗΝΟ 2019

ΤΡΙΜΗΝΟ ,0% +30,6% +17,3% 21 η ΕΡΕΥΝΑ. 1ο TΡΙΜΗΝΟ 2019 1 +24, +3,6 +17,3 1ο TΡΙΜΗΝΟ 21 η ΕΡΕΥΝΑ 2 ME THN ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΕΣΜΑ 3 Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΑ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 1ο Παράδειγµα κριτηρίου αξιολόγησης (µάθηµα της ηµέρας) Σκοπός της εξέτασης: Η αξιολόγηση της γνώσης του µαθητή σχετικά µε το περιεχόµενο της παραγράφου 1.6:

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση αποτελεσμάτων Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ - GMCCI για το β τρίμηνο του 2015. Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ

Παρουσίαση αποτελεσμάτων Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ - GMCCI για το β τρίμηνο του 2015. Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ Παρουσίαση αποτελεσμάτων Δείκτη Εμπιστοσύνης Συμβούλων Μάνατζμεντ - GMCCI για το β τρίμηνο του 215 Με την υποστήριξη των εταιρειών μελών του ΣΕΣΜΑ Ιούλιος 215 6 η τριμηνιαία έρευνα στις επιχειρήσεις-μέλη

Διαβάστε περισσότερα