ΔΚΦΡΑΗ-ΔΚΘΔΗ Β ΛΤΚΔΙΟΤ 1 ν Λχθεην Καηζαξηαλήο ΔΙΓΗΗ - ΜΜΔ: Κείκελα Πξνβιεκαηηζκνχ 1. Αλαδεηείηαη κηα θαιή είδεζε

Transcript

1 1. Αλαδεηείηαη κηα θαιή είδεζε ΣΑΜΑΣΖ Ν. ΑΛΑΥΗΩΣΖ, ΣΟ ΒΖΜΑ, 13 Ηοσνίοσ 2010 ηνλ ξπζκφ ηεο απαηζηφδνμεο λφηαο πνπ «ρνξεχεη» ε ρψξα καο απηφλ ηνλ δχζθνιν θαηξφ ηεο απχζκελεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ε θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο δηνιηζζαίλεη πξνο ηελ παξαπιεξνθφξεζε θαη ηελ ππεξπιεξνθφξεζε κε ηηο ακέηξεηεο θαζεκεξηλέο πνηθηιφκνξθεο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο αλαιχζεηο, πνιιέο απφ ηηο νπνίεο πξνθαινχλ ζχγρπζε ηφζν κε ηα δηαζηαπξνχκελα ππξά ηνπο φζν θαη κε ηηο ζχληνκεο δηαςεχζεηο ηνπο ην απνηέιεζκα είλαη ε θνηλσλία ηεο γλψζεο, γηα ηελ νπνία ζξηακβνινγνχζακε, λα έρεη κεηαιιαρζεί ζε θνηλσλία ηεο απφγλσζεο. Πξσηεχνληα ξφιν γη απηή ηελ θαηάζηαζε πνπ βηψλνπκε δελ έρεη κφλν ε πνιηηηθή, αιιά θαη ηα ΜΜΔ, ειεθηξνληθά θαη έληππα. Υξφληα ηψξα παξαθνινπζνχκε απφ ηηο ηειενξάζεηο ηελ πξνβνιή, θπξίσο, ζεκάησλ πνπ «πνπινχλ». Δγθιήκαηα, θφλνη, ιεζηείεο, ηξνκνθξαηίεο, θαηαζηξνθέο, ζεηζκνί, λεθξνί θαη φια ηα ζρεηηθά λα πξνβάιινληαη επίκνλα. Αηκνβφξνο θαληβαιηζκφο θαηαθιχδεη ηηο νζφλεο ησλ ηειενξάζεσλ ζπάληα ε θαιή είδεζε ζαλ λα κε ζπκβαίλεη ηίπνηα θαιφ ζ απηφλ ηνλ θφζκν, ζ απηφλ ηνλ ηφπν ζαλ λα δνχκε ζε κηα θνηλσλία πνπ ε αλζξσπηά έρεη εθκεδεληζζεί. Καη φκσο ππάξρνπλ πνιιέο πεγέο αλζξσπηάο πνπ «ζηγνξξένπλ», αιιά ζην ηέινο ην λεξφ ηνπο ράλεηαη ζηελ έξεκν ηεο αδηαθνξίαο πνιιψλ απφ εθείλνπο πνπ έρνπλ αλαιάβεη ηελ ελεκέξσζε ηεο θνηλήο γλψκεο. Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη δνχκε ζ έλαλ ζθιεξφ θφζκν, ζηνλ νπνίνλ ε παηδεία ππνιείπεηαη, ελψ πεξηζζεχνπλ ε αδηαθνξία, ε αλεπζπλφηεηα θαη ε βαξβαξφηεηα είλαη ν θφζκνο ηνπ δηθνχ καο πνιηηηζκνχ. Αιιά φηαλ θαη ε ελεκέξσζε είλαη κνλφπιεπξε, ηφηε ράλεηαη θάζε ειπίδα γηα κηα ηζφξξνπε αλάδεημε θαη ζπλαθφινπζε θαηαλφεζε ηεο θνηλσληθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Οη άλζξσπνη φκσο σο θνηλσληθά δψα έρνπλ, απφ ηε θχζε ηνπο, αλάγθε ην θαιφ θαη ην αλαδεηνχλ δηφηη ηνπο ηέξπεη κε πνιινχο λα έρνπλ κέζα ηνπο ελδπλακσκέλε ηελ θαινζχλε θαη ηελ ππεπζπλφηεηα. Όηαλ φκσο ζπλερψο βιέπνπλ, αθνχλε ή δηαβάδνπλ κφλν αξλεηηθέο εηδήζεηο, ηφηε ππνζπλείδεηα πνιινί απφ απηνχο πξνζαξκφδνληαη ζ απηφλ ηνλ παξακνξθσκέλν θφζκν είλαη ηα κηκήδηα* καο, νη ηδέεο, νη αμίεο, νη αληηιήςεηο πνπ δηαζπείξνληαη ζηελ θνηλσλία, φπσο ηα κηθξφβηα, θαη είλαη απηφο ν βαζηθφο κεραληζκφο ηεο πνιηηηζκηθήο καο εμέιημεο. Σν θαιφ ή θαθφ παξάδεηγκα πάληα έρεη ηελ επίδξαζή ηνπ. Καηεγνξνχκε ζπιιήβδελ ηνπο λένπο γηα ηελ αλεπζπλφηεηα θαη ηε ζθιεξφηεηά ηνπο θαη φκσο φηαλ έλαο λεαξφο πνδνζθαηξηζηήο έθακε κηα θαιή πξάμε, επηζθέθζεθε ζηελ Κχπξν έλα κηθξφ πνιχ άξξσζην ζαπκαζηή ηνπ θαη έκεηλε παίδνληαο καδί ηνπ κηα νιφθιεξε εκέξα, ε θαιή απηή είδεζε άγγημε ρηιηάδεο λεαξνχο θηιάζινπο θαη πξνβιήζεθε επξέσο σο εθ ηνχηνπ. Με ηέηνηα παξαδείγκαηα απφ θάζε φξνθν θάζε πνιηηηζηηθνχ νηθνδνκήκαηνο ε βία θαη ε επηζεηηθφηεηα ζα πέζαηλαλ. Τπάξρεη ινηπφλ ειπίδα, ππάξρεη έδαθνο γηα ηηο θαιέο εηδήζεηο, πνπ δήζελ δελ πνπινχλ. Αλη απηψλ κεξηθά ηδησηηθά θαλάιηα επηειίδνπλ ηελ αλζξψπηλε λνεκνζχλε κε ηηο αλνχζηεο εθπνκπέο ηνπο, νη νπνίεο παίδνπλ έλαλ αξλεηηθφ παηδαγσγηθφ ξφιν θαη αλ εμαηξέζεη θαλείο ηα θξαηηθά θαλάιηα θαη ιίγα ηδησηηθά, πνπ εκπεξηέρνπλ ζην ξεπεξηφξηφ ηνπο έζησ ιίγεο θαιέο εηδήζεηο, ε ζπληζηακέλε είλαη γεληθά αξλεηηθή θαη πξνζβιεηηθή γηα φπνηνλ πξνζπαζεί λα ζθέθηεηαη θάπσο ζνβαξά. Μήπσο ινηπφλ ζα έπξεπε νξηζκέλνη αλνεζηνιφγνη θαη αλνπζηνιφγνη- φζνη ιίγνη θη αλ είλαη, ίζσο είλαη θαη πνιινί, αλ εθηαζνχκε θαη εθηφο πξσηεπνχζεο-, πνπ δήζελ δηαζθεδάδνπλ ην ηειενπηηθφ ή ξαδηνθσληθφ θνηλφ ηνπο, λα ππνρξεσζνχλ λα κεηεθπαηδεπζνχλ ζηελ θαηαλφεζε ηεο δχλακήο ηνπο θαη ζηελ παηδαγσγηθή βειηίσζή ηνπο; Γηα λα κελ βιάπηνπλ κ απηά πνπ ιέλε, κ απηά πνπ πξνβάιινπλ θαη ηα ζεσξνχλ θαη πεξηζπνχδαζηα. Με ηηο επηδφζεηο ηνπο απηέο φκσο θάλνπλ θαθφ ζηελ θνηλσλία, ζηνπο αλζξψπνπο θάζε ειηθίαο, ζηνπο νπνίνπο πξνβάιινπλ έλαλ ειιεηκκαηηθφ θφζκν ζηνλ νπνίνλ εζίδνληαη πνιινί θαη απφ ην θαθφ πάκε ζην ρεηξφηεξν ζε κηα ρψξα πνπ δελ αμηνινγείηαη ζπζηεκαηηθά ηίπνηα, φηαλ αθφκα θαη ην DΝΑ καο αμηνινγείηαη κε κνξηαθνχο κεραληζκνχο ηε ζηηγκή πνπ δηπιαζηάδεηαη θαη ειαρηζηνπνηεί ηα ιάζε ηνπ, ηηο κεηαιιάμεηο, πνπ είλαη επηβιαβείο ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο, φπσο ηα ιάζε ησλ αλζξψπσλ. Μηα πξφηαζε ινηπφλ, ηδηαίηεξα ηψξα πνπ φια κνηάδνπλ ζθνχξα, ζα ήηαλ λα ζπκθσλήζνπλ νη ηειενπηηθνί ζηαζκνί κεηαμχ ηνπο γηα λα αθηεξψλνπλ έλα πνζνζηφ ηνπ ρξφλνπ ησλ δειηίσλ ηνπο ζε θαιέο εηδήζεηο νη εθεκεξίδεο θαη ηα πεξηνδηθά κηα ραξαθηεξηζηηθή μερσξηζηή ζειίδα ζε ζεηηθέο εηδήζεηο θαη θάπνηεο εθεκεξίδεο ζθαλδαινζεξηθνχ ή θνπηζνκπνιίζηηθνπ πεξηερνκέλνπ λα αλαγθαζζνχλ λα ηεξνχλ νξηζκέλα αμηνπξεπή θξηηήξηα, ηα νπνία νθείιεη ε Πνιηηεία λα δηακνξθψζεη. Γηα λα ζπάζεη ε αξλεηηθή λννηξνπία ηνπ λενέιιελα, πνπ δελ ην ρεη ζε θαιφ λα πεη έλαλ θαιφ ιφγν γηα θαλέλαλ θαη γηα ηίπνηα, δηφηη απηφ βιέπεη θαη αθνχεη παληνχ (690 λ.) Δ Π Δ Ξ Δ Ρ Γ Α Ι Α Κ Δ Ι Μ Δ Ν Ο Τ : Α ζ θ ή ζ ε η ο 1. Γλώζε θαη πιεξνθνξία, θνηλσλία ηεο γλώζεο θαη θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο: ηαπηίδνληαη νη όξνη; 2. Να εμεγήζεηε ηνπο όξνπο: παξαπιεξνθόξεζε, ππεξπιεξνθόξεζε, 3. Πώο αληηιακβάλεζζε ηηο θξάζεηο: ε θνηλσλία ηεο γλώζεο έρεη κεηαιιαρζεί ζε θνηλσλία ηεο απόγλσζεο Αηκνβόξνο θαληβαιηζκόο θαηαθιύδεη ηηο νζόλεο ησλ ηειενξάζεσλ ζαλ λα δνύκε ζε κηα θνηλσλία πνπ ε αλζξσπηά έρεη εθκεδεληζζεί. δνύκε ζ έλαλ ζθιεξό θόζκν, ζηνλ νπνίνλ ε παηδεία ππνιείπεηαη 4. Να γξάςεηε ζπλώλπκα γηα ηηο ιέμεηο: δηνιηζζαίλεη, κεηαιιαρζεί, δηαζπείξνληαη, ζπιιήβδελ, επηβιαβείο 1

2 5. Να γξάςεηε αληώλπκα γηα ηηο ιέμεηο: κνλόπιεπξε, αλεπζπλόηεηα, ειιεηκκαηηθό, ειαρηζηνπνηεί, πιεηνλόηεηα 6. Ο ηίηινο ηνπ άξζξνπ είλαη επηηπρήο ζε ζρέζε κε ην πεξηερόκελό ηνπ; Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. 7. Να γξάςεηε πέληε (5) θξάζεηο κε ρξήζε πνηεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ιόγνπ. *κηκήδηα ή κηκίδηα: Αλαδεηήζηε ζην δηαδίθηπν ηε ζεκαζία ηνπ φξνπ. 2. Σν δειηίν εηδήζεσλ ΘΔΟΓΩΡΟ Π. ΛΗΑΝΟ ΣΟ ΒΖΜΑ, 8 Νοεμβρίοσ 1998 Σν θείκελν απηφ ζα κπνξνχζε λα είλαη επηζηνιή πξνο ηνπο ζπληάθηεο εηδήζεσλ ησλ ηειενπηηθψλ θαλαιηψλ θαη ησλ ξαδηνθσληθψλ ζηαζκψλ, θαζψο θαη πξνο εθείλνπο νη νπνίνη δηακνξθψλνπλ ηελ πνιηηηθή εηδήζεσλ. Δθθξάδεη εξσηήκαηα θαη απνξίεο πνπ έρσ ηελ εληχπσζε πσο είλαη φρη κφλν δηθέο κνπ αιιά θαη πνιιψλ άιισλ. Φπζηθά δελ πεξηκέλσ απάληεζε, αιιά κεξηθέο θνξέο θαη ε δηαηχπσζε ελφο εξσηήκαηνο έρεη ηε ζεκαζία ηεο. Αο ππνζέζνπκε φηη δελ γλσξίδνπκε ηίπνηε γηα ηελ Διιάδα, φηη είκαζηε επηζθέπηεο γηα κία εβδνκάδα, πξνεξρφκελνη απφ κηα άιιε ρψξα ζηελ νπνία δελ ππάξρεη θακία πιεξνθνξία γηα ηελ ειιεληθή θνηλσλία. Αο ππνζέζνπκε αθφκε φηη παξαθνινπζνχκε θαζεκεξηλά φια ηα δειηία εηδήζεσλ ηεο ηειεφξαζεο θαη ηνπ ξαδηνθψλνπ, θαη ζην ηέινο ηεο επίζθεςήο καο ζέηακε ζηνλ εαπηφ καο εχινγα εξσηήκαηα φπσο απηά: Ση ζπκβαίλεη ζ' απηή ηε ρψξα; Πψο είλαη νη Έιιελεο; Με ηη αζρνινχληαη απηνί νη άλζξσπνη; Ννκίδσ φηη ν αληηθεηκεληθφο παξαηεξεηήο ζα έδηλε ηηο εμήο πεξίπνπ απαληήζεηο: «ηελ Διιάδα ππάξρνπλ κφλν πνιηηηθνί, δεκνζηνγξάθνη, εζνπνηνί, εγθιεκαηίεο, πφξλεο, αλψκαινη θαη πνιινί αληζφξξνπνη άλζξσπνη. Μπνξεί λα ππάξρνπλ κεξηθέο άιιεο νκάδεο αλζξψπσλ, αιιά αζθαιψο δελ ππάξρνπλ εξγάηεο, δελ ππάξρνπλ αγξφηεο, γεληθά δελ ππάξρνπλ εξγαδφκελνη θαη θπξίσο δελ ππάξρνπλ επηζηήκνλεο». «Οη πνιηηηθνί δελ ζπλνκηινχλ κεηαμχ ηνπο παξά ζπαλίσο, ζπλήζσο δηαπιεθηίδνληαη κπξνζηά ζηηο θάκεξεο ηεο ηειεφξαζεο θαη φηαλ δελ δηαπιεθηίδνληαη ραζθνγεινχλ παλεπηπρείο. ηε Βνπιή νη βνπιεπηέο πεγαίλνπλ ζπαλίσο θαη φηαλ πεγαίλνπλ έλαο κηιάεη θαη πέληε-έμη ηνλ αθνχλ. Όηαλ φκσο πεγαίλεη ζηε Βνπιή ν πξσζππνπξγφο, ηφηε πάλε φινη νη βνπιεπηέο. Παξακέλεη κπζηήξην ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ςεθίδνληαη νη λφκνη». «Φαίλεηαη πσο νη πην έμππλνη θαη κνξθσκέλνη άλζξσπνη ζε απηή ηε ρψξα είλαη νη εζνπνηνί θαη θάηη ηξαγνπδηζηέο θαη ηξαγνπδίζηξηεο πνπ ηξαγνπδάλε κάιινλ ηνχξθηθνπο ζθνπνχο θαη ηαπηφρξνλα θνπλάλε ηελ θνηιηά ηνπο. Απηνί νη άλζξσπνη θαίλεηαη πσο ηα μέξνπλ φια, απφ πνιηηηθή σο ζενινγία, απφ ςπρνινγία σο αζηξνινγία θαη αζηξνλνκία. Βέβαηα δελ είλαη θαλεξφ αλ μέξνπλ ηίπνηε απφ ζέαηξν, απφ θηλεκαηνγξάθν ή απφ κνπζηθή, φκσο γηα φια ηα άιια είλαη ελεκεξσκέλνη θαη εθθξάδνπλ ηε γλψκε ηνπο ρσξίο λα δηαηεξνχλ επηθπιάμεηο πεξί ηεο νξζφηεηάο ηεο». «Η Διιάδα είλαη κηα παξάμελε ρψξα, δηφηη ελψ έρεη πνιηηηθνχο, ππνπξγνχο θαη πξσζππνπξγφ, θαίλεηαη πσο θπβεξλνχλ νη δεκνζηνγξάθνη. Απηνί δίλνπλ θαη παίξλνπλ ηνλ ιφγν, απηνί ιέλε πνηνο έρεη δίθην, πνηνο άδηθν, απηνί επηπιήηηνπλ εθείλνπο πνπ παξεθηξέπνληαη, απηνί δηθάδνπλ, απηνί ιέλε ηη είλαη θαιφ θαη ηη θαθφ. Μηινχλ πην πνιχ απφ φινπο θαη θαλείο δελ ηνπο δηαθφπηεη. Όια δείρλνπλ φηη νη δεκνζηνγξάθνη έρνπλ ηελ εμνπζία». «Δίλαη επίζεο ελδηαθέξνπζα ε πξαθηηθή ησλ Διιήλσλ λα παξνπζηάδνπλ ζηελ ηειεφξαζή ηνπο πνιχ πεξηζζφηεξν ηνπο εγθιεκαηίεο ηνπο, ηηο πφξλεο θαη ηνπο αλψκαινπο απ' φ,ηη ηνπο θπβεξλήηεο ηνπο. Θα έιεγε θαλείο φηη θαηά θάπνηνλ ηξφπν νη άλζξσπνη απηνί, δειαδή νη εγθιεκαηίεο θιπ., είλαη ζρεδφλ αγαπεηνί. Έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο ηα κέζα ελεκέξσζεο γηα λα εθθξάζνπλ απφςεηο κέζσ ησλ δηθεγφξσλ ηνπο, νη εηζαγγειείο ηνχο δίλνπλ άλεζε ρξφλνπ γηα λα απνινγεζνχλ, θαη φηαλ ζπιιακβάλνληαη ηνπο θαιχπηνπλ ηα πξφζσπα γηα λα κελ αλαγλσξηζηνχλ θαη ζηηγκαηηζηνχλ. Φαίλεηαη φηη είλαη αξθεηά δεκνθηιείο. Σν ίδην θαη νη ιεζηέο ηξαπεδψλ. Πνηέ δελ ηνπο ζπιιακβάλνπλ». Αλ ινηπφλ θάπνηνο απφ ηνπο ππνηηζέκελνπο επηζθέπηεο ζηε ρψξα έβγαδε ηα παξαπάλσ ζπκπεξάζκαηα κεηά ηελ παξαθνινχζεζε ηεο ελεκέξσζεο πνπ παξέρεηαη απφ ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο, ζα είρε άδηθν; Πηζηεχσ πσο φρη. Δκείο φκσο πνπ δνχκε ζηελ Διιάδα γλσξίδνπκε φηη ε εηθφλα απηή είλαη άθξσο παξαπιαλεηηθή, αλαθξηβήο θαη δηαζηξεβισηηθή! Γλσξίδνπκε φηη ζε απηή ηε ρψξα ππάξρνπλ εθαηνληάδεο ρηιηάδεο άλζξσπνη ηεο δνπιεηάο θαη ηνπ κφρζνπ πνπ θαλείο δελ ηνπο μέξεη, θαλείο δελ θάλεη θάηη γη' απηνχο, θαλείο δελ πξνβάιιεη ηηο αλάγθεο ηνπο θαη θαλείο δελ δίλεη ιχζε ζηα πξνβιήκαηά ηνπο. Με απηνχο γηαηί δελ αζρνιείηαη θαλείο; Γελ είλαη άμηνη πξνβνιήο; Σν εξψηεκα δελ έρεη ξεηνξηθφ ραξαθηήξα. Δίλαη ζνβαξφ θαη δηεθδηθεί απάληεζε, ε νπνία φκσο δελ θαίλεηαη λα είλαη πνιχ εχθνιε. Πξηλ απφ πνιιά ρξφληα ξψηεζα θίιν δεκνζηνγξάθν ηνπ αζηπλνκηθνχ ξεπνξηάδ γηαηί άιιαμε εθεκεξίδα θαη ζπκάκαη αθφκε ηελ έθπιεμε πνπ έλησζα απφ ηελ απάληεζή ηνπ. Όηαλ δελ ππήξρε είδεζε γηα έγθιεκα, ν αξρηζπληάθηεο ηνχ έιεγε «πήγαηλε θαη ζθφησζε εζχ θάπνηνλ». Όζν ρηνπκνξηζηηθά θαη αλ ζέινπκε λα δνχκε απηή ηελ απάληεζε, είλαη θαλεξφ φηη θξχβεη θάηη θαθφ, θάηη δηαβνιηθφ. Οη παξαπάλσ ζθέςεηο δεκηνπξγνχλ ηηο απνξίεο κνπ θαη ηα εξσηήκαηα πνπ ζα έζεηα ζηνπο ζπληάθηεο ησλ εηδήζεσλ. Γελ ππάξρνπλ ηίκηνη Έιιελεο; Γελ ππάξρνπλ επηπρηζκέλεο νηθνγέλεηεο; Γελ ππάξρνπλ δεκηνπξγηθνί άλζξσπνη; Γελ ππάξρνπλ λένη κε ηδαληθά; Γηαηί ε χπαξμή ηνπο αγλνείηαη; Θεσξείηε όηη ην παξαπάλσ θείκελν πεξηέρεη ππεξβνιέο; Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζή ζαο. 2

3 3. Η θξίζε ηεο ηειεόξαζεο ΣΟΤ AΛΔΞΖ ΠΑΠΑΥΔΛΑ, ΣΟ ΒΖΜΑ, Έβιεπα πάιη πξνρζέο κηα ηειενπηηθή ζπδήηεζε, απ απηέο πνπ θπξηάξρεζαλ ζηελ Διιάδα ηα ηειεπηαία 20 ρξφληα. Σν κέγεζνο ηεο θξίζεο θαη ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη πιένλ ε ρψξα θαζηζηά απηέο ηηο ζπδεηήζεηο απιά... αθφξεηεο. Παιαηφηεξα δηαζθεδάδακε κε ηα πεξίθεκα πάλειο, ςάρλακε φινη λα βξνχκε πνηνο είλαη ν πην γξαθηθφο, απζάδεο, αλφεηνο θαιεζκέλνο. Σψξα, φκσο, απηφ ην παξαθκηαθφ ζέακα δελ αληέρεηαη. Ξέξνπκε φινη ηη ζα πεη πνηα «γιάζηξα». Οη θαπγάδεο είλαη πξνβιέςηκνη, φπσο θαη ηα δεπγάξηα ησλ ηειενπηηθψλ αληηπάισλ. Οη ζπδεηήζεηο ζπαλίσο ππεηζέξρνληαη ζηελ νπζία ελφο πξνβιήκαηνο, ελψ είλαη πξαγκαηηθά εθπιεθηηθφ ην πψο ν έλαο θαιεζκέλνο κηιάεη πάλσ απφ ηνλ άιιν γεινηνπνηψληαο εληειψο ηελ ηδέα ηνπ δηαιφγνπ. Όινη καδί δεκηνπξγνχλ ζηνλ ηειεζεαηή κηα απαίζηα αίζζεζε νηθεηφηεηαο, απφ εθείλε φκσο πνπ νδεγεί ζηελ απέρζεηα. Καη φκσο απηέο νη εθπνκπέο αλέδεημαλ βνπιεπηέο, έθεξαλ πειάηεο ζε ηξηηνθιαζάηνπο δηθεγφξνπο, δηέζσζαλ πνιηηηθέο θαξηέξεο θαη κεηέηξεςαλ «λνχκεξα» ζε πξσηαγσληζηέο ηεο δεκφζηαο δσήο. Οη ζνβαξνί άλζξσπνη εθηνπίζζεθαλ απφ ηνλ ηειενπηηθφ δηάινγν, γηαηί δελ είραλ θακία πηζαλφηεηα επηβίσζεο ζε απηφ ην ζθεληθφ. Οη ιίγνη πνπ ην ηφικεζαλ ην έβαιαλ κάιηζηα ζηα πφδηα, φηαλ θαηάιαβαλ πεξί ηίλνο επξφθεηην. Η ειιεληθή ηδησηηθή ηειεφξαζε ζηελ πιεηνλφηεηά ηεο έρεη ζπκβάιεη πάξα πνιχ ζηε ζεκεξηλή θαηάζηαζε ηεο ρψξαο. Γελ αζρνιήζεθε πνηέ ζνβαξά κε ηα θξίζηκα πξνβιήκαηα ηνπ ηφπνπ. Όηαλ ην έθαλε δφμαζε ηνλ ιατθηζκφ θαη έπλημε ηε ινγηθή θαη ηνλ ηερλνθξαηηθφ ιφγν. ε θακηά άιιε ρψξα δελ ππάξρεη άιισζηε ην θαηλφκελν ησλ ηειεκατληαλψλ, νη νπνίνη εηδηθεχνληαη ζηα πάληα, απφ ηα αεξνπνξηθά δπζηπρήκαηα έσο ηα spreads... ήκεξα ν θφζκνο θαηαιαβαίλεη πσο δελ είλαη κφλν ην πνιηηηθφ πξνζσπηθφ ηεο ρψξαο πνπ δελ επαξθεί γηα ηε δηαρείξηζε ηεο θξίζεο. Σψξα πηα θαηαιαβαίλεη πσο απηφ ην ηειεθαθελείν κε ην νπνίν γεινχζε ρζεο, απνηειεί ηε ρηιηνζηή επαλάιεςε κηαο θαθφγνπζηεο ηξηηνθνζκηθήο επηζεψξεζεο. Γίλεηαη φιν θαη πην θαλεξφ φηη ππάξρεη κηα ηάμε πνιηηηθψλ πνπ θάλεη γηα παξάζπξα θαη εμππλάδεο, αιιά αλαδεηείηαη κηα λέα ηάμε πνιηηηθψλ πνπ κπνξεί λα θπβεξλήζεη ηνλ ηφπν. Καη απηφ απαηηεί θαη έλα λέν είδνο δεκνζηνγξαθίαο, πνπ ζα αλεβάζεη ηνλ πήρπ θαη ζα βάιεη ηέινο ζε απηφ ην λενπινπηίζηηθν θηηο ηειενπηηθφ πάξηπ ηεο ηειεπηαίαο εηθνζαεηίαο. 1. Να αλαπηύμεηε ζε κία παξάγξαθν ηε ζεκαηηθή πξόηαζε: «Οη θαπγάδεο είλαη πξνβιέςηκνη, όπσο θαη ηα δεπγάξηα ησλ ηειενπηηθώλ αληηπάισλ», ρξεζηκνπνηώληαο σο ηξόπνπο αλάπηπμεο ηελ αηηηνιόγεζε θαη ηα παξαδείγκαηα. 2. Να αλαπηύμεηε ζε κία παξάγξαθν ηε ζεκαηηθή πξόηαζε: «Αλαδεηείηαη κηα λέα ηάμε πνιηηηθώλ πνπ κπνξεί λα θπβεξλήζεη ηνλ ηόπν» (ηξόπνο αλάπηπμεο παξαγξάθνπ: ζύγθξηζε αληίζεζε). Σν ζύγρξνλν ξαδηόθσλν Σν ξαδηόθσλν είλαη ειάρηζηα ελεκεξσηηθό θαη νπδόισο εθπαηδεπηηθό Αλ ξσηήζεηε θάπνηνλ πνπ δελ έρεη ζρέζε κε ηε ζεκεξηλή Διιάδα ηη είλαη ην ξαδηφθσλν, πέξαλ ησλ ηερληθψλ ηνπ ζηνηρείσλ, ζα ιάβεηε κηα απάληεζε πεξίπνπ ζαλ απηή: Σν ξαδηφθσλν είλαη έλα κέζν ελεκέξσζεο, ςπραγσγίαο θαη εθπαίδεπζεο. Θα κπνξνχζε επίζεο λα πξνζζέζεη φηη είλαη ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθφ, δηφηη κπνξείο λα αθνχο ξαδηφθσλν ζην ζπίηη, ζην γξαθείν, ζην απηνθίλεην, ζηελ παξαιία θ.α. ή λα ην ζπλδπάδεηο κε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο φπσο, π.ρ., θαγεηφ, θνπβέληα, δηαζθέδαζε θηι. Αλ ε ίδηα εξψηεζε ηεζεί ζε έλαλ ζχγρξνλν Έιιελα, λνκίδσ φηη ε απάληεζε ζα είλαη πνιχ δηαθνξεηηθή. Σν ζεκεξηλφ ειιεληθφ ξαδηφθσλν είλαη ειάρηζηα ελεκεξσηηθφ, ειάρηζηα ςπραγσγηθφ θαη νπδφισο εθπαηδεπηηθφ. Σφηε ηη είλαη; ζα ξσηήζεηε. Η πεξηγξαθή πάληα πζηεξεί ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, γη' απηφ δελ έρεηε παξά λα ζπζηάζεηε κεξηθέο ψξεο αθνχγνληαο ξαδηφθσλν θάλνληαο ηπραία επηινγή ζηαζκνχ ή λα πεξηκέλεηε έλα θξχσκα πνπ ζα ζαο θξαηήζεη ζην ζπίηη νπφηε κπνξείηε λα αθνχηε φζν ξαδηφθσλν ζέιεηε. Σφηε ζα δηαπηζηψζεηε φηη έλα κεγάιν κέξνο ηνπ ξαδηνθψλνπ είλαη δηαθήκηζε, θαη κάιηζηα δηαθήκηζε θιχαξε, αλφεηε, πξνζβιεηηθή θαη ζπρλά αεδηαζηηθή. Έλα άιιν κέξνο ηνπ ξαδηνθψλνπ είλαη νη δηάθνξνη πνιηηηθνί «αλαιπηέο», δειαδή δεκνζηνγξάθνη πνπ ζέηνπλ ηηο ππεξεζίεο ηνπο ζηε δηάζεζε ησλ δηαθφξσλ θνκκάησλ. Απηνί, θξπθά ή θαλεξά, παίδνπλ παηρλίδηα ππέξ ηνπ ελφο θαη θαηά ηνπ άιινπ ππνπξγνχ, βνπιεπηνχ, πνιηηηθνχ ή θφκκαηνο, ρξεζηκνπνηψληαο επηρεηξήκαηα πνπ πξνθαινχλ ηα γέιηα ζε θάζε ακεξφιεπην πνιίηε. Οξηζκέλνη εμ απηψλ ρξεζηκνπνηνχλ θαη δηάθνξα ηερλάζκαηα. Έλαο, π.ρ., κηιάεη ζηνλ εαπηφ ηνπ, αλαζηελάδεη θαη κεξηθέο θνξέο ραζκνπξηέηαη (έηζη κνπ θάλεθε). Έλαο άιινο ρξεζηκνπνηεί ηελ θαζαξεχνπζα θαη θάπσο πεξίηερλν ιφγν γηα λα θαιχςεη ηελ έιιεηςε νπζίαο ησλ ιφγσλ ηνπ. Έλαο άιινο δέρεηαη ηειεθσλήκαηα απφ ηελ θπξία Καηίλα απφ ην Φπρηθφ ή ηνλ θ. Σάθε απφ ηα Παηήζηα ζηα νπνία αθνχγεηαη φ,ηη επηζπκεί ε ςπρή θάζε απνγνεηεπκέλνπ. Έλα άιιν κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ηνπ ξαδηνθψλνπ θαιχπηεηαη απφ παξενχιεο δχν ή ηξηψλ δεκνζηνγξάθσλ νη νπνίνη κηινχλ γηα ηα πάληα θαη ιέλε ηα ίδηα πεξίπνπ κε απηά πνπ αθνχο ζην θαθελείν, ζηε ιατθή αγνξά ή ζην ιεσθνξείν ρσξίο βέβαηα ηελ ακεζφηεηα θαη ηελ επζχηεηα ηνπ ιφγνπ ησλ απιψλ αλζξψπσλ. Σα ζρφιηα απηά δηαλζίδνληαη κε ζαριακαξίηζεο, γειάθηα, αιιεινπεηξαγκαηάθηα θαη ηξαγνπδάθηα. Αμίδεη ηέινο λα αλαθέξσ ηηο αλφεηεο εθπνκπέο πνπ αζρνινχληαη γηα ψξεο κε ηα νηθνγελεηαθά ησλ αζιεηηθψλ ζπιιφγσλ, θπξίσο ησλ πνδνζθαηξηθψλ, ηελ ίδηα ζηηγκή πνπ ην πνδφζθαηξν βνπιηάδεη ζηε δηαθζνξά. Απφ ηελ παξαπάλσ πεξηγξαθή ζπκπεξαίλσ φηη ην ζχγρξνλν ειιεληθφ ξαδηφθσλν είλαη κηα πξνέθηαζε ηεο ακπεινθηινζνθίαο ηνπ θαθελείνπ, ηνπ θνπηζνκπνιηνχ ηεο θνπδίλαο 3

4 θαη ηεο πιάθαο ηεο θαθεηέξηαο. Διάρηζηε κφλν ζρέζε έρεη κε απηφ πνπ ζα κπνξνχζε θαη πνπ ζα έπξεπε λα είλαη, δειαδή έλα κέζν ελεκεξσηηθφ, ςπραγσγηθφ θαη εθπαηδεπηηθφ. Μέζα ζε απηφλ ηνλ γεληθφ μεπεζκφ ππάξρνπλ βέβαηα θαη νη ιακπξέο εμαηξέζεηο αθνζησκέλσλ αλζξψπσλ, δεκνζηνγξάθσλ θαη εηδηθψλ πνπ παξάγνπλ πξνγξάκκαηα απφ ηα θαιχηεξα ηνπ είδνπο θαη πνπ ε ζπκβνιή ηνπο είλαη πξάγκαηη πνιχηηκε γηα ηελ ειιεληθή θνηλσλία. Θα ήηαλ εθηφο δενληνινγίαο λα αλαθέξσ νλφκαηα αηφκσλ, αιιά λνκίδσ φηη δελ βγαίλσ εθηφο νξίσλ αλ αλαθέξσ ηελ ΔΡΑ 1 θαη ην Σξίην Πξφγξακκα ηεο Διιεληθήο Ραδηνθσλίαο. Γηα ην Σξίην, ζα ήηαλ ίζσο ππεξβνιή λα πσ φηη είλαη έλα απφ ηα θαιχηεξα ζηνλ θφζκν δηφηη δελ ηα έρσ παξαθνινπζήζεη φια. Μπνξψ φκσο λα πσ φηη είλαη ην θαιχηεξν απφ φζα γλσξίδσ. Γπζηπρψο νη εμαηξέζεηο δελ βειηηψλνπλ ηε γεληθή θαηάζηαζε. (Ο κ. Θεόδωρος Π. Λιανός είναι καθηγηηής Πολιηικής Οικονομίας ζηο Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών.) (ι. 520) 1. Να γξάςεηε ηελ πεξίιεςε ηνπ θεηκέλνπ.(120 ι.) 2. Να εληνπίζεηε κε πνηνπο ηξόπνπο αλαπηύζζνληαη νη δύν πξώηεο παξάγξαθνη ηνπ θεηκέλνπ. 3. Να αθνύζεηε κεξηθέο θνξέο ζε δηαθνξεηηθέο ώξεο- ην Σξίην Πξόγξακκα (90,9) θαη λα γξάςεηε ζε κία παξάγξαθν ηηο δηαπηζηώζεηο ζαο. ΣΙ ΠΡΟΦΔΡΟΤΝ ΣΑ ΡΑΓΙΟΣΗΛΔΟΠΣΙΚΑ ΜΔΑ α. Δλεκέξσζε Πξσηαξρηθφο ζθνπφο ιεηηνπξγίαο ησλ κέζσλ ηειεπηθνηλσλίαο είλαη λα ελεκεξψλνπλ έγθαηξα θαη έγθπξα, λα κεηαδίδνπλ δειαδή θάζε είδνπο κελχκαηα, πιεξνθνξίεο θαη εηδήζεηο. Μελχκαηα θαη πιεξνθνξίεο γηα νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ζπλαιιαγέο θξαηψλ θαη ηδησηψλ, γηα δηεθπεξαίσζε πξνζσπηθψλ ππνζέζεσλ, γηα δηεζλείο πνιηηηθέο εμειίμεηο, γηα θπζηθά ζπκβάληα, γηα επηηεχγκαηα ηεο επηζηήκεο, γηα ζεκαληηθά θαιιηηερληθά γεγνλφηα θαη αζιεηηθέο εθδειψζεηο, κελχκαηα γηα θάζε αμηφινγε ελέξγεηα, νπνπδήπνηε θη αλ ζπλέβε. Καη ε πιεζψξα απηή ησλ πιεξνθνξηψλ, αθνχ ππνζηεί ηελ «θαηάιιειε» επεμεξγαζία, πξέπεη λα κεηαδνζεί θαη λα αλακεηαδνζεί αζηξαπηαία, γηα λα θαιπθζεί ε ζπλερήο ξνή, ε αιιεινδηαδνρή ησλ γεγνλφησλ απ' φια ηα κήθε θαη ηα πιάηε ηνπ πιαλήηε καο. Καη απηφ είλαη έλα απφ ηα θχξηα κειήκαηα ησλ ζχγρξνλσλ κέζσλ πιεξνθφξεζεο, λα εθκεδελίζνπλ ηελ απψιεηα ρξφλνπ αλάκεζα ζην γεγνλφο θαη ζηε γλσζηνπνίεζή ηνπ. Γηα λα έρνπκε πιήξε θαη άκεζε ελεκέξσζε, έπξεπε νη κέρξη πξφηηλνο ηνπηθνί θαη ρξνληθνί θξαγκνί λα «ζπάζνπλ». Καη «έζπαζαλ». Σα απνηειέζκαηα ππήξμαλ ζεακαηηθά. Έλαο νιφθιεξνο θφζκνο εκθαλίδεηαη θαζεκεξηλά κπξνζηά ζηα κάηηα ηνπ ηειεζεαηή. πλδηαζθέςεηο θαη απνθάζεηο πνιηηηθψλ εγεηψλ, δηαιέμεηο επηζηεκφλσλ, ηερλνινγηθά επηηεχγκαηα, θνηλσληθέο αλαηαξαρέο, θπβεξλεηηθέο θξίζεηο, νηθνινγηθέο θαηαζηξνθέο, απνηξφπαηεο πξάμεηο, πνιεκηθέο ζπγθξνχζεηο θαη νηηδήπνηε κπνξεί λα πξνθαιέζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ ζχγρξνλνπ αλζξψπνπ πξνβάιινληαη κε ηέηνηα έληαζε θαη ακεζφηεηα, πνπ δεκηνπξγείηαη ε ςεπδαίζζεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ ζ' απηά αξθεηέο θνξέο ν αθξναηήο ή ν ηειεζεαηήο δελ αξθείηαη κφλν ζηελ παζεηηθή παξαθνινχζεζε, αιιά ηαπηίδεηαη κε νξηζκέλα πξφζσπα ή πξφηππα δσήο, ζπγθαηαηίζεηαη ή απνδνθηκάδεη φζα αθνχεη θαη βιέπεη, ραίξεηαη ή ιππάηαη. Δηδηθνί κε θξίζεηο, ζρφιηα, αλαιχζεηο θαη ζπδεηήζεηο επηρεηξνχλ λα απνθαιχςνπλ θαη λα θσηίζνπλ ηελ αζέαηε πιεπξά ησλ γεγνλφησλ. Η νπηηθναθνπζηηθή επηθνηλσλία καο επηηξέπεη, κε ηελ ίδηα ζρεδφλ επθνιία, κηαλ απεπζείαο επαθή κε φζα δηαδξακαηίδνληαη είηε ζηε ρψξα καο είηε ζηα πέξαηα ηεο νηθνπκέλεο. β. Οηθνπκεληθόηεηα Δθαηνκκχξηα άλζξσπνη κπνξνχλ λα βιέπνπλ ηελ ίδηα ζηηγκή -ζπρλά ηε ζηηγκή πνπ γίλεηαη- έλα γεγνλφο ή λα αθνχλ ηαπηφρξνλα ηνλ ίδην νκηιεηή. Καλείο, πνηέ έσο ηψξα, δελ είρε θαηνξζψζεη λα πξνζειψζεη ηελ πξνζνρή, λα ζηξέςεη ηε ζθέςε θαη ην ελδηαθέξνλ εθαηνκκπξίσλ αλζξψπσλ ζην ίδην γεγνλφο θαη λα ηνπο θάλεη λα ληψζνπλ ηα ίδηα ή παξφκνηα ζπλαηζζήκαηα. Σν θαηφξζσζαλ φκσο ηα ζχγρξνλα ειεθηξνληθά κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο. Βξηζθφκαζηε κπξνζηά ζ' έλα θαηλνθαλέο γηα ηελ αλζξσπφηεηα γεγνλφο, ηελ νηθνπκεληθφηεηα, πνπ ηα απνηειέζκαηά ηνπ δελ έρνπλ νχηε κπνξεί αθφκε λα εθηηκεζνχλ αθξηβψο, επεηδή βξίζθνληαη ζε εμέιημε. Οη παξαδνζηαθέο πνιηηηζηηθέο δηαθνξέο βαζκηαία εθιείπνπλ, γηα ηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αγσλίεο ησλ θαηνίθσλ θαη ηεο πην απνκαθξπζκέλεο πεξηνρήο ηνπ πιαλήηε καο εθθξάδνπκε φινη ηε ζπκπάζεηα καο θαη ηελ αιιειεγγχε καο, ζπρλά κάιηζηα έκπξαθηα. Όιν θαη πεξηζζφηεξν θαηαλννχκε πσο φ,ηη ζπκβαίλεη ζηελ πεξηνρή καο, ζηελ ήπεηξν καο, ζηνλ πιαλήηε καο κάο αθνξά άκεζα ή έκκεζα. Δίλαη ζαπκάζην λα ζπλεηδεηνπνηεί θάπνηνο πσο ε δσή φισλ ησλ αλζξψπσλ είλαη αιιειέλδεηε. ήκεξα καο ελψλνπλ ηα θνηλά πξνβιήκαηα, αχξην ίζσο αλαδεηήζνπκε θνηλέο ιχζεηο, παξαβιέπνληαο ηηο δηαθνξέο θαη ηηο κέρξη ηψξα δηαθξίζεηο. Γελ είκαζηε πηα κφλν πνιίηεο κηαο ρψξαο, αιιά πνιίηεο ηεο νηθνπκέλεο. Γηακνξθψλνπκε νηθνπκεληθή ζπλείδεζε. «Η πδξφγεηνο ζθαίξα καο δελ είλαη πηα παξά έλα "πιαλεηηθφ ρσξηφ"». γ. Πνιηηηθνπνίεζε Κνηλσληθνπνίεζε Με ηνπο φξνπο απηνχο ελλννχκε ηηο δηάθνξεο ηερληθέο θαη δηαδηθαζίεο κε ηηο νπνίεο ν άλζξσπνο, ηδηαίηεξα ην παηδί θαη ν λένο, καζαίλεη ην πνιηηηθφ θαηλφκελν, εληάζζεηαη θαη πξνζαξκφδεηαη ζην θνηλσληθφ ζχλνιν. Δίλαη πξνθαλήο ν ξφινο ησλ νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ ζηε δηαδηθαζία απηή. Έλλνηεο, φπσο θξάηνο, λφκνο, εμνπζία, ζεζκφο, δηθαηνζχλε, ειεπζεξία γίλνληαη γλσζηέο ζε πνιινχο, γηα πξψηε ίζσο θνξά, απφ ηνπο εθθσλεηέο ή απφ ηα πξνβαιιφκελα ζηα κέζα απηά έξγα. Μαζαίλνπλ γηα ηηο πνιηηηθέο δηαδηθαζίεο, ηνπο αγψλεο γηα ηελ θαηάθηεζε ή ηε δηαηήξεζε ηεο εμνπζίαο, ηε δξάζε ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, ηελ θνηλσληθή αδηθία, γηα ηα θφκκαηα θαη ηα πξνγξάκκαηά ηνπο, ηηο απνθάζεηο ησλ θπβεξλήζεσλ, ηηο ππνρξεψζεηο θαη ηα δηθαηψκαηα ηνπ πνιίηε, γηα ηηο δηεζλείο πνιηηηθέο εμειίμεηο. Η πνιηηηθή θνηλσληθνπνίεζε ησλ παηδηψλ ζ' απηή ηελ πεξίπησζε είλαη, θαηά θαλφλα, «ιαλζάλνπζα». Απηφ ζεκαίλεη φηη νη θνηλσληθνπνηνχκελνη, δειαδή ηα παηδηά, δε ζπλεηδεηνπνηνχλ φηη ηα κελχκαηα 4

5 κέζα απφ ηα νπνία έξρνληαη ζε επαθή κε ηελ πνιηηηθή είλαη πνιηηηθά ή έρνπλ πνιηηηθή δπλεηηθφηεηα. Δπεξεάδνπλ, σζηφζν, θαζνξηζηηθά ηε δηακφξθσζε ηεο θαηνπηλήο πνιηηηθήο ζπκπεξηθνξάο. δ. ηεξίδνπλ ηε δεκνθξαηία Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δεκνθξαηίαο είλαη ε δπλαηφηεηα πνπ έρεη ν πνιίηεο λα εθθξάδεηαη ειεχζεξα. Σα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο είλαη ην βήκα απφ ην νπνίν εθθξάδεηαη. Απφ ην ξαδηφθσλν, απφ ηελ ηειεφξαζε, αιιά θαη απφ ηηο ζειίδεο ηνπ ηχπνπ, ν πνιίηεο κπνξεί λα εθθξάζεη απφςεηο, λα δηαθεξχμεη ηδέεο θαη λα ππεξαζπηζηεί πνιηηηθέο πεπνηζήζεηο. Μπνξεί, επίζεο, λα θξίλεη ηελ πνιηηηθή εγεζία, λα ζηειηηεχζεη απζαηξεζίεο ηεο, λα δηαηππψζεη πξνηάζεηο γηα ηε ιχζε πξνβιεκάησλ, λα δηεθδηθήζεη ηελ ηθαλνπνίεζε δίθαησλ αηηεκάησλ ηνπ θαη λα ππεξαζπηζηεί δηθαηψκαηα ηνπ. Σα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο, σζηφζν, δελ είλαη κφλν κέζν έθθξαζεο ηνπ πνιίηε, αιιά θαη βαζηθφο παξάγνληαο πνπ ζπκβάιιεη ζηε δηακφξθσζε ηεο άπνςήο ηνπ, αθνχ απηά ηνπ πξνζθέξνπλ ηηο πιεξνθνξίεο θαη ηηο γλψζεηο πνπ είλαη απαξαίηεηεο, γηα λα απνθξπζηαιιψζεη γλψκε γηα ηα γεγνλφηα ηεο δεκφζηαο δσήο. Η ζρέζε, ινηπφλ, ησλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο κε ηε δεκνθξαηία είλαη ηφζν ζηελή, ψζηε ε θαιή ιεηηνπξγία ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο λα εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ θαιή ιεηηνπξγία ησλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο. ε. Μόξθσζε Αλεμάληιεηε θαη ζεκαληηθή είλαη ε κνξθσηηθή δχλακε ησλ ξαδηνηειενπηηθψλ κέζσλ. Σα κνξθσηηθά κελχκαηα πνπ εθπέκπνληαη, επεηδή ζπλδπάδνπλ ηελ εηθφλα κε ην ιφγν, απνθηνχλ ηδηαίηεξα απμεκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα. Η νπηηθναθνπζηηθή κέζνδνο, πνπ ζεσξείηαη, ζχκθσλα κε ηε ζχγρξνλε δηδαθηηθή, αλαγθαίνο φξνο πξφζιεςεο ηνπ κνξθσηηθνχ αγαζνχ, απνηειεί εγγελή ηδηφηεηα θαη πιενλέθηεκα ηεο ηειεφξαζεο. Αλ δε ζ' απηφ ην πιενλέθηεκα πξνζζέζνπκε ην εχξνο θαη ηελ πνηθηιία ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ πνπ παξνπζηάδνληαη, εχθνια αληηιακβάλεηαη θάπνηνο ηελ απεξηφξηζηε κνξθσηηθή ηεο δχλακε. Δπίζεο, εηδηθνί επηζηήκνλεο παξνπζηάδνπλ θαη αλαπηχζζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο «επί παληφο ηνπ επηζηεηνχ» (γηα θαζεηί πνπ κπνξνχκε λα γλσξίζνπκε), πλεπκαηηθνί άλζξσπνη αλαιχνπλ κε πξσηφηππν θαη ελδηαθέξνληα ηξφπν επίθαηξα ζέκαηα, πξνβάιινληαη επηηεχγκαηα ηεο επηζηήκεο, αλαβηψλνπλ ζηελ νζφλε ηζηνξηθά γεγνλφηα θαη πξνζσπηθφηεηεο πνπ ζθξάγηζαλ κε ην έξγν ηνπο ηελ πνξεία ηεο αλζξσπφηεηαο. Η θαιιηηερληθή δεκηνπξγία θάζε επνρήο θαη θάζε θνηλσλίαο γίλεηαη γλσζηή ζ' φινπο ηνπο αλζξψπνπο. Ρεπνξηάδ παξνπζηάδνπλ παξαζηαηηθά θαη εξκελεχνπλ πεηζηηθά φ,ηη αμηφινγν θαη ελδηαθέξνλ έρεη ζρέζε κε ηε θχζε θαη ηνλ πνιηηηζκφ, ηνλ άλζξσπν θαη ηνπο ιανχο. Η κεηάδνζε απηψλ ησλ γλψζεσλ ζπληειεί ζηελ πλεπκαηηθή θαη ςπρηθή θαιιηέξγεηα, αλαπηχζζεη ηελ επαηζζεζία καο. Μνξθσλφκαζηε. Σν έξγν, ινηπφλ, ηεο ζπζηεκαηηθήο παηδείαο, πνπ πξνζθέξεηαη απφ ηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα ζην ζχγρξνλν άλζξσπν, ππνβνεζείηαη θαη ζπκπιεξψλεηαη απφ ηα κνξθσηηθά πξνγξάκκαηα ησλ ξαδηνηειενπηηθψλ κέζσλ. ζη. Ψπραγσγία Πνιιά απφ ηα ηειενπηηθά κνξθσηηθά κελχκαηα εκπεξηέρνπλ θαη ζηνηρεία ςπραγσγίαο. Η ςπραγσγία, σο αγσγή ηεο ςπρήο, έρεη άξξεθηε ζρέζε θαη κε ηε γλψζε, θπξίσο φκσο, κε ηελ έθθξαζε ηνπ σξαίνπ ζ' φιεο ηηο κνξθέο ηεο ηέρλεο, εηθαζηηθέο, ηνληθέο, κηκηθέο. Σν σξαίν δηεγείξεη ηα ζπλαηζζήκαηά καο, πξνθαιεί ζπγθηλήζεηο θαη επράξηζηεο ή δπζάξεζηεο ςπρηθέο θαηαζηάζεηο νη νπνίεο ζπληεινχλ ζηε δηάπιαζε ηνπ εζσηεξηθνχ καο θφζκνπ. ' απηφ, άιισζηε, βξίζθεηαη θαη ε κνξθσηηθή αμία ηεο ηέρλεο. Έλα κεγάιν πιήζνο αλζξψπσλ πνπ, γηα δηάθνξνπο ιφγνπο, δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεη, λα γλσξίζεη, λα ζαπκάζεη θαη λα ραξεί απφ θνληά ηα αξηζηνπξγήκαηα ηεο παγθφζκηαο θαιιηηερληθήο δεκηνπξγίαο ηθαλνπνηεί ηελ αλάγθε απηή παξαθνινπζψληαο θαηάιιειεο ηειενπηηθέο εθπνκπέο. Έξγα ηεο θιαζηθήο, ηεο λεφηεξεο θαη ζχγρξνλεο γιππηηθήο θαη αξρηηεθηνληθήο, παξαζηάζεηο κε ηα σξαηφηεξα έξγα ηεο δξακαηηθήο ηέρλεο, ζπλαπιίεο, ρνξφο, εθζέζεηο δσγξαθηθήο, αθφκε θαη ινγνηερληθά έξγα παξνπζηάδνληαη απφ ηελ ηειεφξαζε. Γίλεηαη, έηζη, κνλαδηθή επθαηξία ζε εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο λα γλσξίζνπλ ηε γνεηεία ηεο ηέρλεο, λα ςπραγσγεζνχλ θαη λα πεξάζνπλ δηαζθεδάδνληαο κεξηθέο απφ ηηο ψξεο ηνπ ειεπζέξνπ ρξφλνπ ηνπο. Κηλεκαηνγξαθηθέο ππεξπαξαγσγέο, αζιεηηθφ ζέακα, ηειενπηηθέο ζεηξέο θαη παηρλίδηα, έξγα επηζηεκνληθήο θαληαζίαο, έξγα κε πεξηπέηεηα θαη δξάζε θξαηνχλ ακείσην ην ελδηαθέξνλ ησλ ζεαηψλ, ηνπο θάλνπλ λα ιεζκνλνχλ ηηο θαζεκεξηλέο έγλνηεο θαη ηνπο κεηαθέξνπλ ζ' έλαλ θφζκν θαληαζηηθφ. Τπνζπλείδεηα δε, ηαπηίδνληαη κε έλα ή πεξηζζφηεξα απφ ηα πξφζσπα πνπ πξσηαγσληζηνχλ, δνπλ καδί ηνπο ηνπο θίλδπλνπο, ηηο ραξέο, ηηο θαθνηπρίεο θαη ζπκπάζρνπλ κ' απηά. Η κηθξή νζφλε βνεζάεη, κε απηφ ηνλ ηξφπν, ηνλ άλζξσπν λα μεθεχγεη φρη κφλν απφ ηηο θαζεκεξηλέο έγλνηεο, αιιά θαη απφ ηνλ ίδην ηνπ ηνλ εαπηφ, λα γίλεηαη δειαδή έλαο άιινο άλζξσπνο. ΠΟΙΑ ΑΡΝΗΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΔΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΔΙ Η ΣΗΛΔΟΡΑΗ Αλαθεξζήθακε ζηα επεξγεηήκαηα ηεο ηειεφξαζεο πξνο ην ζχγρξνλν άλζξσπν. «Όπσο, φκσο, θαη θάζε άιιε δχλακε, έηζη θαη ε ηειεφξαζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαιά ή άζρεκα». Θεσξνχκε απφ ηελ αξρή απαξαίηεηε ηελ επηζήκαλζε απηή, γηαηί ζέινπκε λα ηνλίζνπκε πσο φπνην θαθφ εκθαλίδεηαη θαη απνξξέεη απφ ηελ άζρεκε φςε ηεο ηειεφξαζεο νθείιεηαη ζε φζνπο θαηαρξψληαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη. α Καηεπζπλόκελε πιεξνθόξεζε Η ελεκέξσζε δελ είλαη πηα γηα ην ζχγρξνλν άλζξσπν κηα απιή αλάγθε. Δίλαη δηθαίσκα θαη κάιηζηα απφ ηα ζπνπδαηφηεξα. «Καζέλαο έρεη ην δηθαίσκα λα αλαδεηεί, λα παίξλεη θαη λα δηαδίδεη πιεξνθνξίεο θαη ηδέεο, κε νπνηνδήπνηε κέζν έθθξαζεο θαη απφ φιν ηνλ θφζκν» (Οηθνπκεληθή Γηαθήξπμε ησλ Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ, άξζξν 19). Οη πνιιέο θαη γξήγνξεο κεηαβνιέο ζηελ νηθνλνκία, ζηελ θνηλσλία θαη ηελ πνιηηηθή, ε αιιεινπρία ησλ γεγνλφησλ, νη δηεζλείο ζπγθπξίεο, ν επξχο θχθινο ελδηαθεξφλησλ, ε επέθηαζε ησλ επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ έμσ απφ ηα εζληθά ζχλνξα, ε ακνηβαηφηεηα ησλ δηεζλψλ ζρέζεσλ, ε αιιειεπίδξαζε ησλ πξνβιεκάησλ θαη γεληθφηεξα ε ζπλνρή ηνπ ζχγρξνλνπ θφζκνπ απαηηνχλ πιήξε, έγθαηξε, ππεχζπλε θαη αληηθεηκεληθή ελεκέξσζε, γηα λα κπνξέζεη ν άλζξσπνο λα αληεπεμέιζεη ζηηο ππνρξεψζεηο ηνπ, λα πξνγξακκαηίζεη 5

6 θαη λα νξγαλψζεη ηε δσή ηνπ, αθφκε θαη γηα ηηο ζπλήζεηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ. Γηαθνξεηηθά πζηεξεί, γίλεηαη αδχλακνο θαη επάισηνο. Η πιεκκειήο ελεκέξσζε ζηελ επνρή καο είλαη ζηέξεζε ηνπ δηθαηψκαηνο λα γλσξίδεη ν άλζξσπνο φζα ζπκβαίλνπλ γχξσ ηνπ, λα πξνβαίλεη ζε εθηηκήζεηο γη' απηά, λα απνθαζίδεη θαη λα ελεξγεί κε ηνλ θαιχηεξν γη' απηφλ ηξφπν. Σν δηθαίσκα απηφ ζήκεξα εμαξηάηαη, ζρεδφλ απνθιεηζηηθά, απφ ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο. Η θαθή ρξήζε ηνπο νδεγεί ζηελ αλαίξεζε ηνπ. Όηαλ πξνβάιινληαη επηιεθηηθά νξηζκέλεο πηπρέο ελφο γεγνλφηνο θαη θάπνηεο άιιεο απνθξχπηνληαη, φηαλ δηαζηξεβιψλεηαη, παξαπνηείηαη ε αιήζεηα, φηαλ θαηαζθεπάδνληαη θαη δηαζπείξνληαη ςεπδείο εηδήζεηο, φηαλ δηαβάιινληαη πξφζσπα θαη ππάξρεη κεξνιεςία, φηαλ ε ζθνπηκφηεηα αληηθαζηζηά ην ρξένο γηα αληηθεηκεληθή, πινπξαιηζηηθή θαη ππεχζπλε ελεκέξσζε, ηφηε ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο κεηαηξέπνληαη ζε ηχξαλλν θαη δπλάζηε ηεο αλζξψπηλεο ζθέςεο. Σελ αηρκαισηίδνπλ θαη ηελ ππνδνπιψλνπλ. Γελ ελεκεξψλνπλ, αιιά ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ελεκέξσζε, γηα λα ειέγρνπλ θαη λα επεξεάδνπλ ηηο εμειίμεηο, λα δηακνξθψλνπλ θαη λα θαηεπζχλνπλ ηελ θνηλή γλψκε. Πξνζβάιινπλ ηελ ειεπζεξία ζθέςεο. Γηα λα κπνξεί ν άλζξσπνο λα ζθέθηεηαη ειεχζεξα, πξέπεη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα πνιιαπιψλ επηινγψλ. Η ειεγρφκελε πιεξνθφξεζε ζηεξεί απφ ηε ζπληξηπηηθή πιεηνλφηεηα ησλ αλζξψπσλ ηε δπλαηφηεηα απηή θαη, άξα, πεξηνξίδεη ηελ ειεπζεξία ζθέςεο ηνπο Έηζη, ηνπο θαζηζηά δέζκηνπο θαη εμαξηεκέλνπο απφ ηα ζπκθέξνληα φζσλ θαηέρνπλ θαη δηνηθνχλ ηα κέζα απηά εμαξηεκέλνπο απφ ηελ θξαηηθή πξνπαγάλδα, γηα λα είλαη «θξφληκνη θαη ππάθνπνη» πνιίηεο, απφ ην θφκκα, πνπ επηδηψθεη λα πξνζειπηίζεη λέεο ζπλεηδήζεηο, απφ ηε δεκαγσγία ηνπ «ιανπξφβιεηνπ» εγέηε, γηα λα θαλαηίζεη ηα πιήζε, απφ ηα πξφηππα ηνπ θαηαλαισηηζκνχ, πνπ απμάλνπλ ηα θέξδε ησλ επηρεηξήζεσλ, εμαξηεκέλνπο απφ κηα ηδενινγία θαη έλαλ ηξφπν δσήο πνπ δε γελληέηαη, φπσο κέρξη πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα, απφ θνηλσληθέο δηαδηθαζίεο, αιιά παξάγεηαη απφ ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο θαη έκκεζα επηβάιιεηαη ζηελ θνηλσλία. Δίλαη ελδεηθηηθφ λα αλαθέξνπκε πσο ζήκεξα ν αγψλαο γηα ηελ θαηάιεςε ή ηε δηαηήξεζε ηεο εμνπζίαο δε δηεμάγεηαη ηφζν ζην θνηλσληθφ θαη πνιηηηθφ πεδίν, αιιά κεηαθέξζεθε ζηελ νζφλε ηεο ηειεφξαζεο. Καη ν άλζξσπνο ακήραλνο παξαθνινπζεί φζα ηεθηαίλνληαη, ράλεη ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ θαη κεηαηξέπεηαη ζ' έλα νκνηφκνξθν θαη άβνπιν πιήζνο. Απηφο είλαη θαη ν κεγαιχηεξνο θίλδπλνο, ε απψιεηα ηεο δπλαηφηεηάο ηνπ λα ζθέθηεηαη αλεπεξέαζηα, ειεχζεξα θαη, θαηά ζπλέπεηα, λα απνθαζίδεη θαη λα ελεξγεί ζπκθσλά κε ηε δηθή ηνπ βνχιεζε θαη θξίζε. β. Πξνβάιινληαη πξόηππα εγθιεκαηηθόηεηαο, βίαο θαη δηαθζνξάο Η πξνβνιή πξνηχπσλ εγθιεκαηηθφηεηαο, βίαο θαη δηαθζνξάο έρεη θαη απηή άκεζε ζρέζε κε ηνλ εθκαπιηζκφ ζπλεηδήζεσλ, θπξίσο ησλ λέσλ. Οη ηειενπηηθέο εθπνκπέο βξίζνπλ απφ ηέηνηα παξαδείγκαηα θαη εηθφλεο ζθελέο βίαο, νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο θαη δηαθζνξάο μεηπιίγνληαη θαζεκεξηλά κπξνζηά ζηα κάηηα αλχπνπησλ ηειεζεαηψλ «ήξσεο», πνπ παξαβαίλνπλ θαη παξαβηάδνπλ θάζε θαλφλα δηθαίνπ θαη εζηθήο, ελζαξθψλνπλ ηα ζχγρξνλα πξφηππα ηνπ δπλακηθνχ, ηνπ αλππνρψξεηνπ, ηνπ αδίζηαθηνπ, πξνθεηκέλνπ λα πεηχρεη ην ζθνπφ ηνπ, αλζξψπνπ θαη θεξδίδνπλ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ηελ εχλνηα θαη ηε ζπκπάζεηα ησλ ηειεζεαηψλ. Η δνινπινθία, ε απάηε, ηα αζέκηηα κέζα πξνβάιινληαη σο «αμίεο» θαη ε επηηπρία εμαξηάηαη απφ ηελ επηηεδεηφηεηα, ηελ έιιεηςε θάζε αλαζηνιήο θαη ηελ «ηφικε» φπνηνπ ρξεζηκνπνηεί ηα κέζα απηά. Καη νη ζθελέο απηέο απνηππψλνληαη ζηελ ηξπθεξή θαη εχπιαζηε λεαληθή ςπρή. Σελ εζίδνπλ λα απνδέρεηαη ηα θαηλφκελα απηά σο θπζηνινγηθά ζηε δσή. Καη ην ρεηξφηεξν, ηα παηδηά, πνπ δέρνληαη ηελ θαηαιπηηθή επηξξνή ησλ πξνηχπσλ απηψλ, επηρεηξνχλ λα κηκεζνχλ ηνπο «ήξσεο» απηνχο, ζήκεξα ζηα παηρλίδηα ηνπο θαη αχξην, αλ ζπληξέμνπλ νη θαηάιιειεο πξνυπνζέζεηο, θαη ζηε δσή. Η πξνβνιή ηεο θξίθεο πνπ γελλάεη ε βία θαη ε εγθιεκαηηθφηεηα εμαγξηψλεη ηνλ άλζξσπν, πξνθαιεί ηα πάζε θαη ηα έλζηηθηά ηνπ. Καη νη θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο ζπκπιεξψλνληαη κε ηελ έθιπζε ησλ εζψλ, ε νπνία ζπλνδεχεη ηελ απξνθάιππηε δηαθζνξά πνπ πξνβάιιεηαη απφ ηελ ηειεφξαζε. «θφησζε», «θαηάζηξεςε», «θαζάξηζέ ηνπο φινπο» είλαη νη θαζηεξσκέλεο πξάμεηο πνπ επηβάιινπλ ηα βηληενπαηρλίδηα θαη ηηο νπνίεο ν έθεβνο δηαπξάηηεη παηψληαο απιψο έλα θνπκπί. Η κηθξή απηή ρεηξνλνκία, κε ηελ νπνία ζθνηψλεη, θαζηζηά θνηλφηνπε θαη αλεπαίζζεηε ηελ ηδέα ηνπ ζαλάηνπ. Κη φκσο ν ζάλαηνο απνηέιεζε ην ππφβαζξν ηεο θηινζνθίαο θαη ηεο ζξεζθείαο ζ' φινπο ηνπο πνιηηηζκνχο. ηα 18 ηνπ ρξφληα έλαο λεαξφο Ακεξηθαλφο έρεη ήδε «θαζαξίζεη» κε ηνλ ηξφπν απηφ θαη ρσξίο ηχςεηο θάπνπ αληηπάινπο... Ο θαζεγεηήο Σδσξηδ Γθξέκπλεξ, ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηεο Πελζπιβάληαο, έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο εηδηθνχο ζην ζέκα ηεο ηειενπηηθήο βίαο, θξνχεη ηνλ θψδσλα ηνπ θηλδχλνπ: «Η επαλαιακβαλφκελε έθζεζε ζηε βία θαζηζηά ην θνηλφ αγρψδεο, δχζπηζην θαη ην νδεγεί ζην λα δηνγθψλεη ηνπο θηλδχλνπο επίζεζεο ζην πεξηβάιινλ ηνπ. Όζν πεξηζζφηεξν ηα παηδηά βιέπνπλ βίαηεο εθπνκπέο, ηφζν απνδέρνληαη ηε βία θαη αληινχλ επραξίζηεζε απφ απηή. Γπζθνιεχνληαη λα μερσξίζνπλ ην πξαγκαηηθφ απφ ην ςεχηηθν». γ. Απνκνλώλεη ηνπο αλζξώπνπο Η ζπλερήο παξαθνινχζεζε ηειενπηηθψλ πξνγξακκάησλ δεκηνπξγεί έλα είδνο εζηζκνχ. Ο εζηζκφο νδεγεί ζηελ εμάξηεζε. Έηζη, παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν άλζξσπνη θάζε ειηθίαο λα θαζειψλνληαη ψξεο πνιιέο κπξνζηά ζηελ νζφλε ηεο ηειεφξαζεο. Γνεηεπκέλνη απφ ην ζέακα, ράλνπλ ηελ επαθή, ηελ επηθνηλσλία κε ην πεξηβάιινλ. ε παζνινγηθέο πεξηπηψζεηο, θαίλεηαη φηη δελ έρνπλ πηα νχηε ηε δηάζεζε λα ηελ απνθαηαζηήζνπλ: Γνλείο πνπ δελ έρνπλ ηε δηάζεζε λα ζπζηάζνπλ γηα ιίγν ηα σξαία ηειενπηηθά πξφζσπα, ηελ εμαίζηα εηθφλα, ηε θαληαζηηθή πεξηπέηεηα, γηα λα αζρνιεζνχλ κε ηα πξαγκαηηθά πξνβιήκαηα ησλ παηδηψλ ηνπο, λα ζπλνκηιήζνπλ θαη λα παίμνπλ καδί ηνπο. χδπγνη, θίινη, ζπληξνθηέο νιφθιεξεο πξνηηκνχλ ηελ παζεηηθή αθξφαζε θαη ηελ πξνζήισζε ζηα «επί ηεο νζφλεο δξψκελα», θη αο έρνπλ πνιιά λα πνπλ θαη λα θάλνπλ. Η ππεξβνιηθή παξαθνινχζεζε ηεο ηειεφξαζεο απνραπλψλεη, απνκνλψλεη θαη απνμελψλεη ηνπο αλζξψπνπο. Ο θίλδπλνο είλαη ηδηαίηεξα κεγάινο, φηαλ ην άηνκν, ιφγσ ηδηνζπγθξαζίαο, θιίλεη πξνο ηελ παζεηηθφηεηα θαη ηελ απνκφλσζε. «Όπσο γηα θάζε άιιν πάζνο, ηζρχεη θαη γηα ηελ ηειεφξαζε ε δηαπίζησζε φηη νη βιάβεο είλαη ηφζν ζνβαξφηεξεο, φζν λσξίηεξα επέιζεη ν εζηζκφο. Η λεαξή ειηθία είλαη, απφ θπζηθή θαη ςπρνινγηθή άπνςε, ε επνρή 6

7 πνπ ν άλζξσπνο εξεπλά ην πεξηβάιινλ ηνπ. Ο λένο άλζξσπνο ρξεηάδεηαη ζπγθεθξηκέλα, πξαγκαηηθά βηψκαηα, επαθή θαη σξίκαλζε κε ηνλ θφζκν, γηα λα ζηαζεξνπνηήζεη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ. Όζν ιηγφηεξν ρξεζηκνπνηεί ν λένο άλζξσπνο ηηο δπλαηφηεηεο δεκηνπξγίαο θαη δνθηκαζίαο ησλ επαθψλ, ηφζν πην αλίθαλνο γηα επαθή γίλεηαη φηαλ κεγαιψζεη». δ. Γισζζηθή έλδεηα Η εηθνληθή «πξαγκαηηθφηεηα» ζπκβάιιεη θαη ζηε γισζζηθή έλδεηα. Η εηθφλα φρη κφλν εθηνπίδεη ην ιφγν, αιιά θαη ηνλ εκπνδίδεη λα εθδεισζεί θαη λα αλαπηπρζεί. Μηα εηθφλα, γηα παξάδεηγκα, κπνξεί θάιιηζηα λα αληηθαηαζηήζεη κηα πεξηγξαθή. Δπίζεο, αθνχκε ζπρλά ηνπο εθθσλεηέο θαη ηα πξφζσπα πνπ ζπδεηνχλ λα ππνπίπηνπλ ζε αδηθαηνιφγεηα γισζζηθά ιάζε πνπ δελ νθείινληαη ζηελ «πξνρεηξφηεηα» ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ -σο πξνο ην ζεκείν απηφ πιενλεθηεί ν ηχπνο-, αιιά ζε άγλνηα ησλ θαλφλσλ ηεο γιψζζαο. Καη ηα ιάζε απηά ηα επαλαιακβάλνπλ αθξναηέο θαη ζεαηέο πνπ δελ έρνπλ γισζζηθή θαιιηέξγεηα νχηε αλαπηπγκέλν γισζζηθφ θξηηήξην. Δπηπιένλ, ηα ηειενπηηθά πξνγξάκκαηα είλαη γεκάηα απφ μελφγισζζα έξγα, ηα νπνία ζηεξνχλ απφ ην ζεαηή ηελ επθαηξία λα εκπινπηίζεη ην ιφγν ηνπ κε αθνχζκαηα ηεο κεηξηθήο ηνπ γιψζζαο. Καη ην πξφβιεκα γίλεηαη εληνλφηαην κε ηηο δηαθεκίζεηο. Οη δηαθεκηζηέο, γηα λα εληππσζηάζνπλ, θαηαθεχγνπλ ζπρλά ζε λενινγηζκνχο, επθπνινγήκαηα θαη, γεληθφηεξα, ζε αιινίσζε ηεο γιψζζαο ζε ζεκαζηνινγηθφ, θσλνινγηθφ θαη ζπληαθηηθφ επίπεδν. Δίλαη δε ηέηνηα ε θαηαιπηηθή επίδξαζε, θπξίσο ζηνπο λένπο, ψζηε λα ζπλελλννχληαη ζπρλά ρξεζηκνπνηψληαο έλα λέν θψδηθα επηθνηλσλίαο κε ζηεξεφηππεο εθθξάζεηο δηαθεκηζηηθψλ κελπκάησλ. ε. Δμάπισζε ηεο πνιηηηζηηθήο θπξηαξρίαο ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξώλ Οη αλαπηπγκέλεο ρψξεο, πνπ δηαζέηνπλ νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή ηζρχ, επηδηψθνπλ λα απμάλνπλ ηνλ πινχην θαη ηε δχλακή ηνπο κε ζπλερή επέθηαζε ζε λέεο αγνξέο. Ο ζηφρνο ηεο ζπλερνχο επέθηαζεο ππεξεηείηαη θαη κε ηνλ πφιεκν, αιιά θαη κε ηελ νηθνλνκηθή δηείζδπζε θαη ηελ πνιηηηζηηθή αθνκνίσζε. Απηή ηελ ηειεπηαία πνιηηηθή, ηνλ πνιηηηζηηθφ ηκπεξηαιηζκφ, πνπ πνιινί θαηαθηεηέο ζηελ ηζηνξία ηελ εθάξκνζαλ κε επηηπρία, κπνξεί άξηζηα λα ηνλ ππεξεηνχλ ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο, ηα νπνία ζηελ πεξίπησζε απηή κεηαηξέπνληαη ζε αηρκή ηνπ δφξαηνο γηα πνιηηηζηηθή θαη νηθνλνκηθή θπξηαξρία ησλ ηζρπξψλ. Οη ηζρπξέο ρψξεο ζήκεξα, ηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, εμάγνπλ, εθηφο απφ ηελ ηερλνινγία, θαη ηνλ πνιηηηζκφ ηνπο -πξντφληα αιιειέλδεηα- θαη κάιηζηα κε φξνπο άληζνπ αληαγσληζκνχ. Απφ ηνλ ηχπν, ην ξαδηφθσλν, ην Γηαδίθηπν θαη θπξίσο απφ ηελ ηειεφξαζε δηαθεκίδνπλ έλαλ θφζκν πνπ πξνβάιιεηαη δειεαζηηθφο, πξφηππν πξνο κίκεζε. Απηφο φκσο ν ζπγθεθξηκέλνο θφζκνο, δειαδή ην ληχζηκν, ην θαγεηφ, ε ζπκπεξηθνξά, ε νκηιία, ε δηαζθέδαζε, ε δνπιεηά, ηα κέζα, ε εζηθή, νη ζρέζεηο, ε θαιαηζζεζία, εθθξάδεη ην ζεκείν αλάπηπμεο ηεο θνηλσλίαο πνπ ηνλ δεκηνχξγεζε θαη ηαηξηάδεη ζηα κέιε ηεο. Ο έληερλνο δε ηξφπνο θαη ε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία πξνβάιιεηαη δελ αθήλνπλ πνιιά πεξηζψξηα αληίζηαζεο, θαζψο θαζεηί μελφθεξην θαληάδεη αλψηεξν θαη κνληέξλν. Μπνξεί, σζηφζν, ν θφζκνο απηφο λα απνδεηρζεί πνιχ επηθίλδπλνο γηα ηελ πνιηηηζηηθή ηαπηφηεηα κηαο αλαπηπζζφκελεο ρψξαο πνπ ζα ζειήζεη λα ηνλ κηκεζεί. Σν ηίκεκα ηεο «αλάπηπμεο» θαη ηνπ «εθζπγρξνληζκνχ» πνπ θαηαβάιινπλ απηέο νη ρψξεο απνδεηθλχεηαη ζπλήζσο πνιχ αθξηβφ. ην φλνκα ηεο «πξνφδνπ», ζχκθσλα κε ηα ακεξηθαληθά θαη ηα δπηηθνεπξσπατθά πξφηππα δσήο, νη θάηνηθνη ησλ αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ απεκπνινχλ ηελ παξάδνζή ηνπο, αιινηψλνπλ ηε γιψζζα ηνπο, απαξληνχληαη παξαδνζηαθέο αξρέο, πεξηθξνλνχλ ηε κνπζηθή, ην ρνξφ θαη θάζε ηζηνξηθή ή ζχγρξνλε δεκηνπξγία ζπκπαηξησηψλ ηνπο. ηφρνο ησλ ηζρπξψλ είλαη λα κνηάδνπλ φινη κε φινπο, λα ζθέθηνληαη, λα κηινχλ θαη λα ζπκπεξηθέξνληαη κε ηνλ ίδην ηξφπν. Σελ νκνηνκνξθία απηή πξνβάιιεη θαη έκκεζα επηβάιιεη ε εηθφλα ηεο ηειεφξαζεο. Βέβαηα ε απνδνρή ηνπ λένπ θαη ε πηνζέηεζε ηνπ θαιχηεξνπ δελ είλαη θαηαθξηηέα, αληίζεηα εμειίζζεη θαη βειηηψλεη ηε δσή. Ό,ηη θαηλνχξγην φκσο δελ πξέπεη λα γίλεηαη άθξηηα απνδεθηφ σο θαιχηεξν θαη λα γίλεηαη αληηθείκελν δνπιηθήο κίκεζεο. Κάζε θνηλσλία πξέπεη λα είλαη αλνηρηή ζην θαηλνχξγην, αιιά λα ην επεμεξγάδεηαη θαη λα ην πξνζαξκφδεη ζηε δηθή ηεο ηδηαηηεξφηεηα, ηελ νπνία πξέπεη λα δηαθπιάμεη σο θφξελ νθζαικνχ. Αιιηψο παξακνλεχεη ε ηζνπέδσζε, ε αθνκνίσζε θαη ε εμαθάληζε. (. Κούηρας, Πειζηικός Λόγος) Να γξάςεηε ζπλώλπκα ζηηο ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο Ο ΚΩΓΙΚΑ ΓΗΜΟΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΓΔΟΝΣΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΔΗΔΑ (ψηθίζηηκε ηο 1998, ΠΡΟΟΙΜΙΟ Ο Κψδηθαο Δπαγγεικαηηθήο Ηζηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπζχλεο ησλ δεκνζηνγξάθσλ-κειψλ ηεο Δ..Η.Δ.Α. έρεη ζηφρν: Να επαλαβεβαηψζεη θαη δηαζθαιίζεη ηνλ θνηλσληθφ ξφιν ηνπ δεκνζηνγξάθνπ ζηηο λέεο ζπλζήθεο, πνπ δηακνξθψλνπλ ν γηγαληηζκφο, ην νιηγνπψιην ζην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο, ε απμεκέλε εκβέιεηα θαη επηξξνή ησλ Μ.Μ.Δ. θαη ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο επηθνηλσλίαο. Να απνζαξξχλεη θαη λα αληηζηέθεηαη ζε θάζε απφπεηξα θξαηηθνχ ή άιινπ επεξεαζκνχ κε ηνλ απηνθαζνξηζκφ θαλφλσλ ππεχζπλεο επαγγεικαηηθήο ιεηηνπξγίαο. Να θαηνρπξψζεη ηελ ειεπζεξία ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ηεο έθθξαζεο, ηελ απηνλνκία θαη αμηνπξέπεηα ηνπ δεκνζηνγξάθνπ θαη λα ζσξαθίζεη ηελ ειεπζεξνηππία έπ αγαζψ ηεο δεκνθξαηίαο θαη ηεο θνηλσλίαο. Πξνο ην ζθνπφ απηφ, νη δεκνζηνγξάθνη απηνδεζκεχνληαη λα εθαξκφζνπλ θαη λα πεξηθξνπξήζνπλ ηηο αθφινπζεο ζεκειηψδεηο αξρέο: Άξζξν 1 Σν δηθαίσκα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε λα πιεξνθνξεί θαη λα πιεξνθνξείηαη ειεχζεξα είλαη αλαθαίξεην. Η πιεξνθφξεζε είλαη θνηλσληθφ αγαζφ θαη φρη εκπφξεπκα ή κέζν πξνπαγάλδαο. Ο δεκνζηνγξάθνο δηθαηνχηαη θαη νθείιεη: α. Να ζεσξεί πξψηηζην θαζήθνλ ηνπ πξνο ηελ θνηλσλία θαη ηνλ εαπηφ ηνπ ηε δεκνζηνπνίεζε φιεο ηεο αιήζεηαο. 7

8 β. Να ζεσξεί πξνζβνιή γηα ηελ θνηλσλία θαη πξάμε κεησηηθή γηα ηνλ εαπηφ ηνπ ηε δηαζηξέβισζε, ηελ απφθξπςε, ηελ αιινίσζε ή ηελ πιαζηνγξάθεζε ησλ πξαγκαηηθψλ πεξηζηαηηθψλ. γ. Να ζέβεηαη θαη λα ηεξεί ην δηαθξηηφ ηεο είδεζεο, ηνπ ζρνιίνπ θαη ηνπ δηαθεκηζηηθνχ κελχκαηνο, ηελ αλαγθαία αληηζηνηρία ηίηινπ θαη θεηκέλνπ θαη ηελ αθξηβή ρξεζηκνπνίεζε θσηνγξαθηψλ, εηθφλσλ, γξαθηθψλ απεηθνλίζεσλ ή άιισλ παξαζηάζεσλ. δ. Να κεηαδίδεη ηελ πιεξνθνξία θαη ηελ είδεζε αλεπεξέαζηα απφ ηηο πξνζσπηθέο πνιηηηθέο, θνηλσληθέο, ζξεζθεπηηθέο, θπιεηηθέο θαη πνιηηηζκηθέο απφςεηο ή πεπνηζήζεηο ηνπ. ε. Να εξεπλά πξνθαηαβνιηθά, κε αίζζεκα επζχλεο θαη κε επίγλσζε ησλ ζπλεπεηψλ, ηελ αθξίβεηα ηεο πιεξνθνξίαο ή ηεο είδεζεο πνπ πξφθεηηαη λα κεηαδψζεη. ζη. Να επαλνξζψλεη ρσξίο ρξνλνηξηβή, κε αλάινγε παξνπζίαζε θαη ελδεδεηγκέλν ηνληζκφ, αλαθξηβείο πιεξνθνξίεο θαη ςεπδείο ηζρπξηζκνχο, πνπ πξνζβάιινπλ ηελ ηηκή θαη ηελ ππφιεςε ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε θαη λα δεκνζηεχεη ή λα κεηαδίδεη ηελ αληίζεηε άπνςε, ρσξίο, αλαγθαζηηθά, αληαπάληεζε, ε νπνία ζα ηνλ έζεηε ζε πξνλνκηαθή ζέζε έλαληη ηνπ ζηγνκέλνπ. Άξζξν 2 Η δεκνζηνγξαθία, σο επάγγεικα, αιιά θαη θνηλσληθφ ιεηηνχξγεκα, ζπλεπάγεηαη δηθαηψκαηα, θαζήθνληα θαη ππνρξεψζεηο. Ο δεκνζηνγξάθνο δηθαηνχηαη θαη νθείιεη: α. Να αληηκεησπίδεη ηζφηηκα ηνπο πνιίηεο, ρσξίο δηαθξίζεηο εζληθήο θαηαγσγήο, θχινπ, θπιήο, ζξεζθείαο, πνιηηηθψλ θξνλεκάησλ, νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο θαη θνηλσληθήο ζέζεο. β. Να ζέβεηαη ηελ πξνζσπηθφηεηα, ηελ αμηνπξέπεηα θαη ην απαξαβίαζην ηεο ηδησηηθήο δσήο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πνιίηε. Μφλν φηαλ ην επηηάζζεη ην δηθαίσκα ηεο πιεξνθφξεζεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί, πάληνηε κε ηξφπν ππεχζπλν, ζηνηρεία απφ ηελ ηδησηηθή δσή πξνζψπσλ πνπ αζθνχλ δεκφζην ιεηηνχξγεκα ή έρνπλ ζηελ θνηλσλία ηδηαίηεξε ζέζε θαη ηζρχ θαη ππφθεηληαη ζηνλ θνηλσληθφ έιεγρν. γ. Να ζέβεηαη ην ηεθκήξην ηεο αζσφηεηαο θαη λα κελ πξνεμνθιεί ηηο δηθαζηηθέο απνθάζεηο. δ. Να ζέβεηαη ηελ θαηνρπξσκέλε κε δηεζλείο ζπκβάζεηο πξνζηαζία ησλ αλειίθσλ θαη ησλ πξνζψπσλ κε εηδηθέο αλάγθεο θαη κε ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο. ε. Να αληηκεησπίδεη κε δηαθξηηηθφηεηα θαη επαηζζεζία ηνπο πνιίηεο, φηαλ απηνί βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε πέλζνπο, ςπρηθνχ θινληζκνχ θαη νδχλεο, θαζψο θαη απηνχο πνπ έρνπλ εκθαλέο ςπρηθφ πξφβιεκα, απνθεχγνληαο λα πξνβάιεη ηελ ηδηαηηεξφηεηά ηνπο. ζη. Να κελ απνθαιχπηεη, άκεζα ή έκκεζα, ηελ ηαπηφηεηα ησλ ζπκάησλ βηαζκνχ, ηα νπνία επέδεζαλ ηεο εγθιεκαηηθήο πξάμεο. δ. Να ειέγρεη θαη λα ηεθκεξηψλεη ηηο πιεξνθνξίεο, πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ επαίζζεην ηνκέα ηεο πγείαο, φπνπ ε παξαπιαλεηηθή πιεξνθφξεζε θαη ε εληππσζηαθή πξνβνιή κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ αδηθαηνιφγεηε αλαζηάησζε ζηελ θνηλή γλψκε. ε. Να ζπιιέγεη θαη λα δηαζηαπξψλεη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ θαη λα εμαζθαιίδεη ηελ ηεθκεξίσζή ηνπο (έγγξαθα, θσηνγξαθίεο, θαζέηεο, ηειενπηηθέο εηθφλεο) κε δεκνζηνγξαθηθά ζεκηηέο κεζφδνπο, γλσζηνπνηψληαο πάληνηε ηε δεκνζηνγξαθηθή ηνπ ηδηφηεηα. ζ. Να ηεξεί ην επαγγεικαηηθφ απφξξεην σο πξνο ηελ πεγή ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ εμαζθάιηζε ππφ ερεκχζεηα. η. Να ζέβεηαη ηνπο θαλφλεο ηεο εκπηζηεπηηθήο πιεξνθφξεζεο (off the record) εθ φζνλ αλέιαβε απηή ηε δέζκεπζε. Άξζξν 3 Η ηζεγνξία θαη ε πνιπθσλία, νμπγφλν ηεο δεκνθξαηίαο, αλαηξνχληαη ζε ζπλζήθεο θξαηηθνχ κνλνπσιηαθνχ ειέγρνπ ησλ Μ.Μ.Δ. θαη ππνλνκεχνληαη κε ηε ζπγθέληξσζε ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπο ζε γηγαληηαίεο θεξδνζθνπηθέο επηρεηξήζεηο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηελ θνηλή γλψκε ζαλ θαηαλαισηή θαη πξνζπαζνχλ λα ρεηξαγσγήζνπλ ην θξφλεκα, ηηο ζπλήζεηεο θαη ηελ ελ γέλεη ζπκπεξηθνξά ηεο. Γη' απηφ ν δεκνζηνγξάθνο δηθαηνχηαη θαη νθείιεη: α. Να ππεξαζπίδεηαη ζζελαξά ην δεκνθξαηηθφ πνιίηεπκα, πνπ δηαζθαιίδεη ηελ ειεπζεξνηππία θαη ηελ απξφζθνπηε άζθεζε ηνπ δεκνζηνγξαθηθνχ ιεηηνπξγήκαηνο. β. Να απνθξνχεη θαη λα θαηαγγέιιεη ηηο εθδειψζεηο θξαηηθνχ απηαξρηζκνχ θαη ηηο απζαηξεζίεο ησλ ηδηνθηεηψλ ησλ Μ.Μ.Δ. θαη ηδηαίηεξα ησλ νιηγνπσιίσλ. γ. Να ππεξαζπίδεηαη ηε δεκνζηνγξαθηθή αλεμαξηεζία ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν ηνπ θαη λα αξλείηαη ηελ εθηέιεζε έξγνπ, πνπ έξρεηαη ζε ζχγθξνπζε κε ηηο αξρέο ηεο δεκνζηνγξαθηθήο δενληνινγίαο. δ. Να κε δέρεηαη ηε ζχληαμε είδεζεο, ζρνιίνπ ή άξζξνπ θαη ηελ παξαγσγή εθπνκπήο θαηά ηηο ππνδείμεηο ησλ πξντζηακέλσλ ή ηνπ εξγνδφηε ηνπ, αλ ην πεξηερφκελφ ηνπο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη λα θαηαγγέιιεη ηηο ελ αγλνία ηνπ παξαπνηήζεηο θαη δηαζηξεβιψζεηο ηνπ δεκνζηνγξαθηθνχ ηνπ πξντφληνο. Άξζξν 4 Η ππεξπξνζθνξά εξγαζίαο ζην ρψξν ηεο δεκνζηνγξαθίαο επηηείλεη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ εθδήισζε θαηλνκέλσλ εθκεηάιιεπζεο, φπσο είλαη: ε άκηζζε ή ε ζπκβνιηθψο ακεηβφκελε εξγαζία, ε θαηαζηξαηήγεζε ζπκβαηηθψλ ππνρξεψζεσλ θαη θαλφλσλ δενληνινγίαο θ.ιπ.. Γη' απηφ ν δεκνζηνγξάθνο δηθαηνχηαη θαη νθείιεη: α. Να ζηεξίδεη θαη λα εληζρχεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο ζπλδηθαιηζηηθήο ηνπ νξγάλσζεο, πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ησλ φξσλ ακνηβήο θαη απαζρφιεζεο ζηα Μ.Μ.Δ.. β. Να απνθξνχεη ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπ θάζε απφπεηξα πεξηζηνιήο ησλ εξγαζηαθψλ δηθαησκάησλ ηνπ ή παξαβίαζεο ησλ θαλφλσλ δενληνινγίαο. γ. Να κελ αζθεί θαη λα κε δέρεηαη νπνηαδήπνηε κνξθή δηαθξίζεσλ, πνπ ζρεηίδνληαη κε ην θχιν ή ηελ επαγγεικαηηθή ειηθία ησλ ζπλαδέιθσλ ηνπ. Άξζξν 5 Η δηαθάλεηα ζηηο νηθνλνκηθέο ζρέζεηο απνηειεί ζεκειηψδεο ζηνηρείν ηεο αμηνπηζηίαο, ηνπ θχξνπο θαη ηεο επαγγεικαηηθήο αμηνπξέπεηαο ηνπ δεκνζηνγξάθνπ, ν νπνίνο νθείιεη: α. Να κελ επηδηψθεη θαη λα κε δέρεηαη ακνηβή γηα δεκνζηνγξαθηθή εξγαζία απφ απφξξεηα θνλδχιηα θξαηηθψλ ππεξεζηψλ θαη δεκφζησλ ή ηδησηηθψλ νξγαληζκψλ. β. Να κελ επηδηψθεη θαη λα κε δέρεηαη αξγνκηζζία ή έπ ακνηβή ζέζε ζπλαθή κε ηελ εηδηθφηεηά ηνπ ζε Γξαθεία Σχπνπ, δεκφζηεο ππεξεζίεο ή ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο, πνπ ζέηεη ελ ακθηβφισ ηελ επαγγεικαηηθή απηνλνκία θαη αλεμαξηεζία ηνπ. 8

9 γ. Να κελ επηδηψθεη θαη λα κε δέρεηαη ηε δηαθεκηζηηθή ρξήζε ηνπ νλφκαηνο, ηεο θσλήο θαη ηεο εηθφλαο ηνπ, παξά κφλν γηα θνηλσθειείο ζθνπνχο. δ. Να κε κεηαδίδεη θαη λα κελ αμηνπνηεί ηδηνηειψο απνθιεηζηηθέο πιεξνθνξίεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πνξεία ηνπ Υξεκαηηζηεξίνπ Αμηψλ θαη ηελ αγνξά. ε. Να κελ επηδηψθεη θαη λα κε δέρεηαη νπνηεζδήπνηε παξνρέο ζε ρξήκα θαη είδνο, πνπ ζίγνπλ ηελ αμηνπηζηία θαη ηελ αμηνπξέπεηά ηνπ θαη επεξεάδνπλ ηελ αλεμαξηεζία θαη ηελ ακεξνιεςία ηνπ. Άξζξν 6 Η ζπλαδειθηθή αιιειεγγχε θαη ν αιιεινζεβαζκφο ησλ δεκνζηνγξάθσλ ζπκβάιινπλ ζεηηθά ζηηο ζπιινγηθέο επαγγεικαηηθέο επηδηψμεηο θαη ζηελ θνηλσληθή εηθφλα ηνπ δεκνζηνγξαθηθνχ επαγγέικαηνο. Γη' απηφ ν δεκνζηνγξάθνο νθείιεη: α. Να ζέβεηαη ηελ πξνζσπηθφηεηα ησλ ζπλαδέιθσλ ηνπ. Να κελ εθηνμεχεη ελαληίνλ ηνπο αζχζηαηεο θαηεγνξίεο θαη λα απνθεχγεη ηηο πξνζσπηθέο αληεγθιήζεηο, δεκφζηα θαη ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο. β. Να ζεσξεί ζνβαξφηαηε αληηεπαγγεικαηηθή πξάμε θάζε ινγνθινπή. γ. Να κελ νηθεηνπνηείηαη ηελ εξγαζία ζπλαδέιθσλ ηνπ. Να αλαθέξεη πάληνηε ην φλνκα ηνπ ζπληάθηε, ηνπ νπνίνπ ρξεζηκνπνηεί θείκελα ή απνζπάζκαηα θεηκέλσλ. Να κλεκνλεχεη ηελ πεγή ησλ πιεξνθνξηψλ, πνπ έρνπλ ήδε δεκνζηεπζεί ή κεηαδνζεί. Άξζξν 7 Ο γηγαληηζκφο ησλ Μ.Μ.Δ. θαη ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο επηθνηλσλίαο αχμεζαλ ζεκαληηθά ηνλ παηδεπηηθφ θαη πνιηηηζκηθφ ξφιν ηνπ ειεθηξνληθνχ θαη ηνπ γξαπηνχ Σχπνπ. Με ηηο πξφζζεηεο επζχλεο ηνπ ζηηο λέεο ζπλζήθεο, ν δεκνζηνγξάθνο νθείιεη: α. Να ζπκβάιιεη ζηελ αλαβάζκηζε ηνπ δεκνζηνγξαθηθνχ ιφγνπ, απνθεχγνληαο γξακκαηηθέο, ζπληαθηηθέο θαη ιεθηηθέο θαθνπνηήζεηο. β. Να απνθεχγεη ηε ρπδαηνγξαθία, ηε ρπδαηνινγία θαη ηε γισζζηθή βαξβαξφηεηα, ηεξψληαο, αθφκε θαη ζηε ζάηηξα θαη ηε γεινηνγξαθία, ηνπο θαλφλεο ηεο επαγγεικαηηθήο εζηθήο θαη ηεο θνηλσληθήο επζχλεο. γ. Να πξνζηαηεχεη ηελ ειιεληθή γιψζζα απφ ηελ θαηάρξεζε μέλσλ ιέμεσλ θαη φξσλ. δ. Να ζπκβάιιεη δεκηνπξγηθά ζηελ πξνζηαζία ηεο εζληθήο καο παξάδνζεο θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο πνιηηηζκηθήο καο θιεξνλνκηάο. Άξζξν 8 Οη ππνρξεψζεηο ησλ δεκνζηνγξάθσλ, πνπ απνξξένπλ απφ απηφλ ηνλ Κψδηθα, δελ ζπληζηνχλ πεξηνξηζκφ ηεο ειεπζεξίαο ηεο έθθξαζεο. Οη παξαβάζεηο ησλ ππνρξεψζεσλ απηψλ ειέγρνληαη απφ ηα δχν Πεηζαξρηθά πκβνχιηα, ζπλεξρφκελα ζε θνηλή ζπλεδξίαζε, κέρξηο φηνπ ηξνπνπνηεζεί ην Καηαζηαηηθφ, πνπ ζα επηιχζεη ζεζκηθά ην ζέκα ηνπ Δπνπηηθνχ Οξγάλνπ ηνπ Κψδηθα. H παξαβίαζε ησλ δηαηάμεσλ απηνχ ηνπ Κψδηθα, εθηφο απφ ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ηηκσξνχληαη απηνηειψο απφ ην δίθαην (παξαβίαζε ηδησηηθήο δσήο, δηθαησκάησλ πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο θιπ.) ζπληζηνχλ πεηζαξρηθά παξαπηψκαηα πνπ επηζχξνπλ ζρεηηθέο θπξψζεηο. Αθνύ δηαβάζεηε κε πξνζνρή ηνλ θώδηθα δεκνζηνγξαθηθήο δενληνινγίαο, λα αλαθέξεηε πνηεο από ηηο παξαπάλσ αξρέο παξαβηάδνληαη ζπρλόηεξα θαηά ηε δηάξθεηα ηειενπηηθώλ εθπνκπώλ. Όηαλ ηα παηδηά γίλνληαη ηειενπηηθή «καξίδα» TΖ MΑΡΗΑΝΝΑ TΕΗΑΝΣΕΖ, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, Τπφδεημε πξνο ηα ξαδηνηειενπηηθά κέζα έζηεηιε ηελ Σξίηε ην ΔΡ, δεηψληαο ηνπο λα κελ θαινχλ αλειίθνπο σο «θνηλφ» ζηα ζηνχληην, ηδίσο φηαλ ην πεξηερφκελν θάπνησλ εθπνκπψλ ελδέρεηαη λα έρεη δπζκελή επίδξαζε ζηελ νκαιή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο. Σν πην αθξαίν παξάδεηγκα ήηαλ νη καζεηέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζαλ δσληαλφ ληεθφξ ζην «Αμίδεη λα ην δεηο» κε θαιεζκέλε ηελ Σδνχιηα Αιεμαλδξάηνπ, πνπ κίιεζε γηα ην πνξλν-θαιιηηερληθφ επίηεπγκά ηεο. Σν εμσθξεληθφ δελ είλαη φηη νη καζεηέο είδαλ κε ζάξθα θαη νζηά ην «πξφηππφ» ηνπο, φπσο ε ίδηα απηνραξαθηεξίδεηαη. Σν εμσθξεληθφ είλαη φηη φιε ε Διιάδα, κσξά θαη ρνχθηαια, γλσξίδνπλ, θπξίσο κέζσ ηεο ηειεφξαζεο, ηελ Σδνχιηα θαη, ηαπηφρξνλα, αγλννχλ άιια πξφζσπα θαη πξάγκαηα πνπ ίζσο ζα έπξεπε λα γλσξίδνπλ. Οη πηηζηξηθάδεο γίλνληαη ηειενπηηθή καξίδα, θαζψο, κε ηελ ελζάξξπλζε ηεο ηειεφξαζεο «θαη» κε ηε γνληθή ζπλαίλεζε, δαλείδνπλ ηα ληάηα θαη ηε δξνζηά ηνπο ζε έλα ζηεκέλν θαη γεινίν ζέακα. Καη ε καξίδα γειάεη θαη ρεηξνθξνηεί, ελψ ηα πηξάλραο εμαζθαιίδνπλ ην γεχκα ηεο εκέξαο. Καη λα ηαλ κφλν νη αλήιηθνη ζαλ «αθξναηήξην»... Καλέλαο λφκνο δελ πξνζηαηεχεη ηα παηδηά πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε ζφνπ ηχπνπ «make over», δειαδή, «εγψ, ην θαλάιη, βάδσ ηα πιηθά θαη ηα εξγαηηθά θαη ζνπ αλαθαηλίδσ ην ζπίηη» θαη «εζχ βάδεηο ηελ αλζξψπηλε ηζηνξία ζνπ», ζηελ νπνία ηζηνξία ππάγνληαη θαη νη αλήιηθνη απνδέθηεο ηεο ηειενπηηθήο θηιαλζξσπίαο. Γείηε ηα επηπρηζκέλα παηδάθηα πνπ ηψξα έρνπλ ην δηθφ ηνπο δσκάηην! Γείηε πσο θιαίλε απφ ραξά ε γηαγηά θαη ε κακά! Πνηνο λφκνο πξνζηαηεχεη ηα παηδηά πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε ηάιελη ζφνπ θαη βαζκνινγνχληαη θαη θξίλνληαη νn camera απφ άηνκα κε κεδεληθέο γλψζεηο παηδαγσγηθήο θαη παηδνςπρνινγίαο; Μηιάκε γηα ηελ «αμηνιφγεζε» ησλ εθπαηδεπηηθψλ, πνπ έρνπλ ζπνπδάζεη θαη έρνπλ πεξάζεη απφ δεθάδεο εμεηάζεηο θαη έρνπλ καθξά δηδαθηηθή πείξα, φκσο πνηνο αμηνινγεί εθείλνπο πνπ κφλν απφ ζφνπκπηδ γλσξίδνπλ θαη αμηνινγνχλ κηθξά παηδηά; Όζν βαζαίλεη ε θξίζε, ζα πιεζαίλνπλ νη γνλείο πνπ ζα παξαδίδνπλ ην παηδί ηνπο βνξά ζην ηειενπηηθφ ζεξίν κε ηελ ςεπδαίζζεζε πσο ηνπ πξνζθέξνπλ επθαηξίεο γηα κηα θαιιηηερληθή θαξηέξα. Απιήξσηε εξγαζία θαη ρσξίο θακία νκπξέια πξνζηαζίαο πξνζθέξνπλ ηα παηδηά πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε εθπνκπέο «real life» ή ξηάιηηη κε νηθνγέλεηεο. Σα ηειενπηηθά απηά είδε είλαη κηα γθξίδα δψλε αθφκα θαη γηα ηηο ΗΠΑ, φπνπ ηζρχνπλ πνιχ απζηεξνί θαλφλεο γηα ηα παηδηά-εζνπνηνχο, φκσο παξακέλεη αζαθέο ην πιαίζην ηεο ζπκκεηνρήο παηδηψλ θη εθήβσλ ζε ξηάιηηη/ςεπδνληνθηκαληέξ. Πνιιέο είλαη νη εθπνκπέο πνπ, δίρσο αλήιηθν 9

10 αθξναηήξην ζην ζηνχληην, επσάδνπλ ηηο απξηαλέο Σδνχιηεο, πάκπνιινη είλαη νη επψλπκνη επίδνμνη κέληνξέο ηνπο, νη νπνίνη βξίζθνληαη ζην αππξφβιεην θαη θακία ππφδεημε ηνπ ΔΡ δελ ηνπο αγγίδεη. 1. Πνηεο ιέμεηο ή θξάζεηο ηνπ θεηκέλνπ είλαη αξθεηά θαπζηηθέο; Να ηηο γξάςεηε ζε πην ήπην ύθνο. 2. Ση ζεκαίλνπλ νη ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο ή θξάζεηο; 3. Να εληνπίζεηε ηηο κε ειιεληθέο ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζην παξαπάλσ θείκελν θαη λα πξνζπαζήζεηε λα ηηο αληηθαηαζηήζεηε κε ηζνδύλακέο ηνπο ειιεληθέο. Σα ηειε-παηδία παίδεη... θαη ζπκθέξεη ΑΦΡΟΓΗΣΖ ΓΡΑΜΜΔΛΖ ΣΟ ΒΖΜΑ άββαηο 13 Νοεμβρίοσ 2010 Κάπνηε θπξηαξρνχζαλ νη εζνπνηνί θαη νη παξνπζηαζηέο. Σφηε ε ηειεφξαζε ζηεξηδφηαλ ζηε κπζνπιαζία θαη ζηα αθξηβά ζφνπ, ζε εθπνκπέο πνπ είραλ ηελ πνιπηέιεηα λα ζπαηαιήζνπλ ηειενπηηθφ ρξφλν ζρνιηάδνληαο θάζε αλάιαθξε πηπρή ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, ελψ ζηα ηακεία ην ρξήκα έξξεε άθζνλν. Σψξα, πνπ ην ηακείν είλαη κείνλ, ε ηειεφξαζε ζηξάθεθε ζην δηθφ ηεο θζελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ: ηνπο παίθηεο. Γελ θνζηίδνπλ, δελ δηαπξαγκαηεχνληαη θαζέ, δελ κεηαθηλνχληαη ζε άιια θαλάιηα θαη αληηθαζίζηαληαη εχθνια. Άζε πνπ, αλ πξνθχςεη θάπνηνο ιίγν πην ηζαρπίλεο, κπνξεί λα γεκίζεη κπφιηθν ηειενπηηθφ ρξφλν πεξηθεξφκελνο απφ εθπνκπή ζε εθπνκπή. Μηιψληαο κε αξηζκνχο, νη παληφο είδνπο παίθηεο απηή ηε ζηηγκή θαηαιακβάλνπλ ην 60% ηνπ αλζξψπηλνπ ηειενπηηθνχ δπλακηθνχ. Άιισζηε άλζξσπνη δήισζαλ ζπκκεηνρή ζηα παηρλίδηα θαη ζηα ξηάιηηη ζηελ αξρή ηεο ζεδφλ κε φλεηξν λα θαηαιήμνπλ ζηελ ηειηθή επηινγή παηθηψλ, ηελ ψξα πνπ επηιέγνληαη κφιηο κεξηθέο δεθάδεο. Καη ελψ ηα ξηάιηηη έρνπλ θιείζεη ην θαζη ηνπο, ζηα ηειεπαηρλίδηα θαζεκεξηλψο ζπξξένπλ θαηά εθαηνληάδεο νη ππνςήθηνη, ελψ ήδε ζρεκαηίδνληαη νπξέο γηα ηα ξηάιηηη ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηεο ζεδφλ. Όπσο θαίλεηαη, γηα ην δεχηεξν εμάκελν ηεο ζεδφλ ην πνζνζηφ απηφ ζα απμεζεί θαηά 10%, κε δεδνκέλν φηη ε κπζνπιαζία ζα κνηάδεη κε λαπαγφ ζηνλ ηειενπηηθφ σθεαλφ, ελψ νη εθπνκπέο κε επαγγεικαηίεο παξνπζηαζηέο ζα παξακείλνπλ σο έρνπλ. Η κεγαιχηεξε θαηεγνξία παηθηψλ ζηελ παξνχζα θάζε είλαη απηή ησλ ξηάιηηη, εθείλσλ πνπ δειψλνπλ «δηαγσληζκνί ηαιέλησλ», φπσο είλαη νη ζρεηηθνί κε ηε καγεηξηθή («Μaster Chef», «Σop Chef», «Δθηάιηεο ζηελ θνπδίλα», «Κάηη ςήλεηαη») θαη ην ηξαγνχδη, φπσο ην «Υ-Factor» (κε ξεθφξ ππνςεθηνηήησλ, θαζψο μεπέξαζαλ ηηο ) θαη ην «Just the two of us», ην νπνίν αμηνπνηεί επαγγεικαηίεο θαιιηηέρλεο. Oη εξαζηηέρλεο θπλεγνχλ ην φλεηξν γηα κηα θαξηέξα θαη ηελ επηηαγή πνπ αγγίδεη ηα ή θαη ηα επξψ, ελψ νη επαγγεικαηίεο ζηήλνπλ θαλνληθφ θαη ζθιεξφ ξηάιηηη κε ζηφρν ηε δεκνζηφηεηα. Υακειφηεξα είλαη ηα πνζάκφιηο επξψ ηελ εβδνκάδα- γηα φζνπο δηαγσλίδνληαη καγεηξεχνληαο ζην «Κάηη ςήλεηαη». Υξήκαηα, ζπκβφιαην θαη πφξηεο αλνηρηέο ζην κφληειηγθ θπλεγνχλ κεηά καλίαο νη ππνςήθηεο ηνπ ξηάιηηη κνληέισλ «Νext top model», έλα απφ ηα ζθιεξφηεξα ηεο ηειενπηηθήο αξέλαο, κε ινγνκαρίεο, ηξαπκαηηζκνχο απφ αςηκαρίεο θαη πξνθιεηηθέο εκθαλίζεηο. Απφ ηελ άιιε, ππάξρνπλ εθείλνη πνπ κπνξεί λα κε δνπλ κεηξεηά αιιά αλαδεηνχλ δηαθαψο κηα λχθε ή έλαλ γακπξφ («Αγξφηεο κφλνο ςάρλεη»), παίξλνληαο ηα φξε θαη ηα βνπλά πξνθεηκέλνπ λα κε κείλνπλ ζην ξάθη. Έθζεζε ηεο πξνζσπηθήο δσήο, ιπγκνί κπξνζηά ζηελ θάκεξα, εξσηηθά ζηηγκηφηππα θαη ςπρνινγηθά μεζπάζκαηα ραξαθηεξίδνπλ θπξίσο ηηο ππνςήθηεο λχθεο ηνπ ξηάιηηη, ηελ ψξα πνπ νη άξξελεο παίθηεο ζπκίδνπλ γξαθηθνχο επηβήηνξεο παιαηφηεξσλ δεθαεηηψλ. Όζν γηα ηνπο έγθιεηζηνπο ηνπ «Βig Βrother», δηεθδηθνχλ επξψ. Απηνί είλαη έηνηκνη γηα φια: λα ζθαξθαιψζνπλ, λα ηξέμνπλ, λα θάλνπλ εμηξίκ ζπνξ, λα ζηεξεζνχλ ηελ ειεπζεξία, ηε δνπιεηά θαη ηελ πξνζσπηθή ηνπο δσή. Δθαηνληάδεο ζηελ νπξά γηα ηα πνιιά ιεθηά Οη παξαδνζηαθνί ήηαλ αλέθαζελ νη ζπκκεηέρνληεο ζε ηειεπαηρλίδηα. Λίγε ηχρε, ιίγεο ή θαη πνιιέο γλψζεηο θαη κεηά ηε ζπλήζε δηαδηθαζία εξσηαπαληήζεσλ έθεπγεο απφ ηα ηειενπηηθά πιαηφ είηε κε ηα ρέξηα ζηηο ηζέπεο είηε κε ηηο ηζέπεο γεκάηεο. Η θξίζε άιιαμε ην ηνπίν. Σελ εθεηηλή ζεδφλ 800 άηνκα εκεξεζίσο δειψλνπλ ζπκκεηνρή γηα ην θαζεκεξηλφ ηειεπαηρλίδη ηνπ ΑΝΣ1 «Deal» ηελ ψξα πνπ γηα ην «Μoney drop» ηνπ Μega ε ιίζηα αλακνλήο κεηξάεη ζπκκεηνρέο, ελψ ζχληνκα κέζσ Ιnternet ζα κπνξεί λα παίδεη θαη ην θνηλφ απφ ην ζπίηη. Σν «50-50» (Μega) θαη ην «Λεο θαη ην μεξεο» (Αlpha) ζπκπιεξψλνπλ ηε ιίζηα ησλ ηειεπαηρληδηψλ, κε εθαηνληάδεο ζπκκεηέρνληεο λα πεξηκέλνπλ ζηελ νπξά. 10