ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ (Μακροοικονομική) Mankiw Gregory N., Taylor Mark P. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ

2 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Η Οικονομική χωρίζεται σε δύο κλάδους: Μικροοικονομική είναι η μελέτη του τρόπου με τον οποίο κάθε νοικοκυριό και κάθε επιχείρηση χωριστά παίρνουν τις αποφάσεις τους και του τρόπου με τον οποίο αλληλεπιδρούν μεταξύ τους στις αγορές. Μακροοικονομική είναι η μελέτη της οικονομίας ως συνόλου. Σκοπός της μακροοικονομικής είναι να εξηγήσει τις οικονομικές μεταβολές που επηρεάζουν ταυτόχρονα πολλά νοικοκυριά, πολλές επιχειρήσεις και τις αγορές.

3 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Για να κρίνουμε την οικονομική κατάσταση ενός ατόμου, θα πρέπει να εξετάσουμε πρώτα απ όλα το εισόδημα του. Για να κρίνουμε αν η πορεία της οικονομίας μιας χώρας είναι καλή ή κακή, εξετάζουμε το συνολικό εισόδημα που κερδίζουν όλα τα μέλη της κοινωνίας. Αυτήν την εικόνα μας δίνει το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), που μετρά δύο πράγματα συγχρόνως: Το συνολικό εισόδημα που κερδίζουν όλα τα άτομα της οικονομίας, και Τη συνολική δαπάνη για το προϊόν της οικονομίας σε αγαθά και υπηρεσίες. Τα δύο αυτά μεγέθη είναι το ίδιο πράγμα, καθώς κάθε ευρώ που δαπανά ένας αγοραστής είναι ένα ευρώ εισοδήματος για κάποιον πωλητή.

4 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Μπορούμε να δούμε την ροή από τα νοικοκυριά προς τις επιχειρήσεις μεταξύ εισοδήματος και δαπάνης με τη χρησιμοποίηση του διαγράμματος κυκλικής ροής. Μπορούμε να υπολογίσουμε το ΑΕΠ της οικονομίας αυτής με έναν από τους εξής δύο τρόπους: Προσθέτοντας τη συνολική δαπάνη των νοικοκυριών ή Προσθέτοντας όλα τα εισοδήματα (μισθοί, ενοίκια και κέρδη) που πληρώνουν οι επιχειρήσεις.

5 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Η πραγματική κατάσταση της οικονομίας είναι πιο περίπλοκη από εκείνην που απεικονίζεται στο Σχήμα Τα νοικοκυριά δεν δαπανούν όλο το εισόδημά τους. Συγκεκριμένα: Καταβάλλουν ένα μέρος του εισοδήματός τους στο κράτος σε φόρους, ενώ Αποταμιεύουν και επενδύουν ένα άλλο μέρος για μελλοντική χρήση. Επιπλέον, τα αγαθά και οι υπηρεσίες που παράγονται στην οικονομία δεναγοράζονται όλααπότα νοικοκυριά. Κάποια αγαθά και υπηρεσίες αγοράζονται από το κράτος, και Κάποια από επιχειρήσεις.

6 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Οι φόροι (T), η αποταμίευση (S) και οι δαπάνες για εισαγωγές (M) συνιστούν εκροές από την κυκλική ροή. Όταν τα νοικοκυριά αποκτούν εισόδημα, μέρος αυτού του εισοδήματος φορολογείται. Αρκετά νοικοκυριά δεν ξοδεύουν όλο το εισόδημα που κερδίζουν και αποταμιεύουν ένα μέρος του. Ένα μέρος του εισοδήματος που τα νοικοκυριά δαπανούν σε αγαθά και υπηρεσίες εκρέει από την οικονομία υπό τη μορφή των δαπανών για εισαγωγές. Ομοίως, μέρος του εισοδήματος που εισπράττουν οι επιχειρήσεις καταβάλλεται στην κυβέρνηση με τη μορφή εταιρικών φόρων.

7 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τα έσοδα από τη φορολογία και τα ποσά που δανείζονται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για να χρηματοδοτήσουν: Δαπάνες για κρατικές υπηρεσίες, και Επενδύσεις σε υποδομές, εκπαίδευση, υγεία, άμυνα, κ.α. Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν επίσης τα κεφάλαια που εμπιστεύτηκαν οι αποταμιευτές στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, λαμβάνοντας δάνεια ώστε να χρηματοδοτήσουν: Επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις, εξοπλισμό και επεκτάσεις.

8 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Οι επιχειρήσεις πωλούν επίσης ορισμένα από τα αγαθά και τις υπηρεσίεςπουπαράγουνστοεξωτερικό, με αποτέλεσμα: Τα έσοδα από τις εξαγωγές να ρέουν ξανά πίσω στο σύστημα Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δανείζουν επίσης χρήματα στο εξωτερικό και : Οι επιχειρήσεις του εξωτερικού επενδύουν χρήματα στη χώρα που καταγράφονται ως καθαρή εκροή κεφαλαίου.

9 ΤΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΚΑΙ Η ΔΑΠΑΝΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Επομένως, οι εισροές στην κυκλική ροή είναι οι δημόσιες δαπάνες (G), οι επενδύσεις (Ι) και τα έσοδα από τις εξαγωγές (Χ). Για να υπολογίσουμε το ΑΕΠ της οικονομίας προσθέτουμε: Την καταναλωτική δαπάνη, την δημόσια δαπάνη, την δαπάνη για επενδύσεις, και Την διαφορά μεταξύ του ποσού που καταβάλλεται για τις εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και εκείνου που εισπράττεται από τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (καθαρές εξαγωγές). Ανεξάρτητα από το αν ένα νοικοκυριό, ή μια κυβέρνηση ή μια επιχείρηση αγοράζει ένα αγαθό ή μια υπηρεσία, η συναλλαγή έχει έναν αγοραστή και έναν πωλητή και άρα: Γιατηνοικονομίαωςσύνολο, οι δαπάνες και τα εισοδήματα είναι πάντα ίσα.

10 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 20.1: Το διάγραμμα της κυκλικής ροής

11 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 20.1: Το διάγραμμα της κυκλικής ροής Τα νοικοκυριά αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες από τις επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τα έσοδά τους από τις πωλήσεις για να καταβάλλουν μισθούς, ενοίκια και κέρδη. Το ΑΕΠ ισούται με το συνολικό ποσό που δαπανούν τα νοικοκυριά στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών. Ισούται επίσης με το σύνολο των μισθών, των ενοικίων και των κερδών που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις στις αγορές των παραγωγικών συντελεστών. Οι εκροές από την κυκλική ροή περιλαμβάνουν φόρους, αποταμιεύσεις και δαπάνες για εισαγωγές, ενώ οι εισροές στην κυκλική ροή περιλαμβάνουν δημόσιες δαπάνες, δαπάνη για επενδύσεις και έσοδα από εξαγωγές.

12 Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) είναι η αγοραία αξία όλων των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα στη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. «Το ΑΕΠ είναι η αγοραία αξία» Για να μπορέσουμε να συμπεριλάβουμε στο ΑΕΠ διαφορετικά πράγματα, χρησιμοποιούμε τις τιμές αγοράς, επειδή οι τιμές αγοράς αντανακλούν την αξία των αγαθών αυτών. «όλων» Συμπεριλαμβάνει όλα τα είδη που παράγονται στην οικονομία και πωλούνται νόμιμα στις αγορές.

13 Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Το ενοίκιο είναι ίσο τόσο με τη δαπάνη του ενοικιαστή όσο και με το εισόδημα του ιδιοκτήτη. Πολλοί άνθρωποι, όμως, είναι ιδιοκτήτες των κατοικιών στις οποίες διαμένουν και, επομένως, δεν πληρώνουν ενοίκιο. Το κράτος συνυπολογίζει στο ΑΕΠ τις υπηρεσίες της ιδιοκατοίκησης υπολογίζοντας την αξία των μισθωμάτων τους. Από το ΑΕΠ αποκλείονται: Προϊόντα που παράγονται και πωλούνται παράνομα. Τα περισσότερα είδη που παράγονται και καταναλώνονται στο σπίτι και, επομένως, δεν εμφανίζονται στην αγορά.

14 Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ «των τελικών» Το ΑΕΠ συμπεριλαμβάνει μόνο την αξία των τελικών αγαθών, διότι η αξία των ενδιάμεσων αγαθών περιλαμβάνεται στις τιμές των τελικών αγαθών. Ο συνυπολογισμός της αξίας αγοράς του χαρτιού και της αξίας αγοράς της ευχετήριας κάρτας θα ήταν διπλός υπολογισμός. Δηλαδή θα υπολογίζαμε εσφαλμένα δύο φορές την αξία του χαρτιού. «αγαθών και υπηρεσιών» Στο ΑΕΠ περιλαμβάνονται υλικά αγαθά (τρόφιμα, ρούχα, αυτοκίνητα) και άυλες υπηρεσίες (κόψιμο μαλλιών, καθαριότητα σπιτιού, επισκέψεις στο γιατρό).

15 Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΥ ΕΓΧΩΡΙΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ «που παράγονται» Όταν κάποιος πωλεί ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο σε κάποιον άλλον, η αξία του μεταχειρισμένου αυτοκινήτου δεν συμπεριλαμβάνεται στο ΑΕΠ. «σε μια χώρα» Το ΑΕΠ μετρά την αξία παραγωγής μέσα στα γεωγραφικά όρια μιας χώρας. Όταν ένας πολίτης της Αυστραλίας εργάζεται προσωρινά στο Ηνωμένο Βασίλειο, το προϊόν που παράγει είναι μέρος του ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου. «στη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου» Το ΑΕΠ μετρά την αξία της παραγωγής που πραγματοποιείται στη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. Συνήθως το διάστημα αυτό είναι ένα έτος ή ένα τρίμηνο.

16 Άλλα μέτρα υπολογισμού του εισοδήματος Όταν η Ελληνική Στατιστική Αρχή ή η Eurostat υπολογίζουν το ΑΕΠ κάθε τρεις μήνες, υπολογίζουν και άλλα μέτρα υπολογισμού του εισοδήματος προκειμένου να καταλήξουν σε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της οικονομικής κατάστασης. Όπως: Ακαθάριστο εθνικό προϊόν. Καθαρό εθνικό προϊόν. Εθνικό εισόδημα. Ατομικό (προσωπικό) εισόδημα.

17 Άλλα μέτρα υπολογισμού του εισοδήματος Ακαθάριστο εθνικό προϊόν Είναι το συνολικό εισόδημα των μόνιμων κατοίκων (υπηκόων) μιας χώρας. Διαφέρει από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν καθότι περιλαμβάνει το εισόδημα των πολιτών της χώρας το οποίο απέκτησαν στο εξωτερικό και αποκλείει το εισόδημα των αλλοδαπών που απέκτησαν σ' αυτήν τη χώρα. Καθαρό εθνικό προϊόν Είναι το συνολικό εισόδημα των κατοίκων μιας χώρας μετά την αφαίρεση των ζημιών από την απόσβεση. Η απόσβεση είναι η φθορά από το χρόνο και τη χρήση του αποθέματος της οικονομίας σε εξοπλισμό και κτίρια, όπως για παράδειγμα τα φορτηγά που σκουριάζουν και οι υπολογιστές που παλιώνουν.

18 Άλλα μέτρα υπολογισμού του εισοδήματος Εθνικό εισόδημα Είναι το συνολικό εισόδημα που αποκτούν οι μόνιμοι κάτοικοι μιας χώρας από την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών. Η διαφορά του από το Καθαρό εθνικό προϊόν είναι το ότι δεν περιλαμβάνει έμμεσους φόρους (όπως ΦΠΑ) και περιλαμβάνει τις επιδοτήσεις. Ατομικό (προσωπικό) εισόδημα Είναι το εισόδημα που κερδίζουν τα νοικοκυριά και οι μη μετοχικές επιχειρήσεις. Αντίθετα από το εθνικό εισόδημα, δεν περιλαμβάνει τα αδιανέμητα κέρδη, εταιρικούς φόρους εισοδήματος και εισφορές για κοινωνική ασφάλιση. Περιλαμβάνει εισοδήματα των νοικοκυριών από τόκους από τα μερίδιά τους στο δημόσιο χρέος και εισοδήματα που εισπράττουν από δημόσιες κοινωνικές δαπάνες.

19 Άλλα μέτρα υπολογισμού του εισοδήματος Διαθέσιμο ατομικό εισόδημα Είναι το εισόδημα των νοικοκυριών και των μη μετοχικών επιχειρήσεων το οποίο μένει αφού ικανοποιηθούν όλες οι υποχρεώσεις τους προς το κράτος. Ισούται με το ατομικό εισόδημα μείον τους άμεσους φόρους και κάποιες μη φορολογικές πληρωμές (όπως κλήσεις για παράνομη στάθμευση).

20 Τα συστατικά μέρη του ΑΕΠ Το ΑΕΠ, το οποίο συμβολίζουμε με Υ, χωρίζεται σε τέσσερα συστατικά: 1. Κατανάλωση (C) 2. Επένδυση (I) 3. Δημόσιες Δαπάνες (G) 4. Καθαρές εξαγωγές (NX) Y= C + I + G + NX Κάθε ευρώ που δαπανάται και συμπεριλαμβάνεται στο ΑΕΠ τοποθετείται σε ένα από τα τέσσερα συστατικά του ΑΕΠ.

21 Τα συστατικά μέρη του ΑΕΠ Κατανάλωση Είναι η δαπάνη των νοικοκυριών για αγαθά και υπηρεσίες. Επένδυση Είναι η αγορά αγαθών που θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για τηνπαραγωγήάλλωναγαθώνκαιυπηρεσιών. Είναι το άθροισμα των αγορών κεφαλαιουχικού εξοπλισμού, αποθεμάτων και κτηρίων. Δημόσιες δαπάνες Περιλαμβάνουν τις δαπάνες για αγαθά και υπηρεσίες που πραγματοποιούν η τοπική αυτοδιοίκηση και οι εθνικές κυβερνήσεις. Περιλαμβάνει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων και τις δαπάνες για δημόσια έργα.

22 Τα συστατικά μέρη του ΑΕΠ Καθαρές εξαγωγές Είναι η αξία των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στην εγχώρια οικονομία και αγοράζονται από αλλοδαπούς (εξαγωγές) μείον την αξία των ξένων αγαθών και υπηρεσιών που πωλούνται στην εγχώρια οικονομία (εισαγωγές). Οόρος«καθαρές» αναφέρεται στο γεγονός ότι οι εισαγωγές αφαιρούνται από τις εξαγωγές. Η αφαίρεση αυτή γίνεται επειδή οι καθαρές εξαγωγές περιλαμβάνουν αγαθά και υπηρεσίες που παράγονται στο εξωτερικό (με ένα αρνητικό πρόσημο), επειδή αυτά τα αγαθά και οι υπηρεσίες περιλαμβάνονται στην κατανάλωση, την επένδυση και τις δημόσιες δαπάνες (με θετικό πρόσημο).

23 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΝΑΝΤΙ ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΟΥ ΑΕΠ Αν η συνολική δαπάνη αυξάνεται από χρόνο σε χρόνο, ένα από τα δύο πρέπει να συμβαίνει: 1. Η οικονομία παράγει περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες. 2. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες πωλούνται σε υψηλότερες τιμές. Το πραγματικό ΑΕΠ απαντά σε ένα υποθετικό ερώτημα: Ποια θα ήταν η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παρήχθησαν το τελευταίο έτος αν τα αποτιμούσαμε στις τιμές που επικρατούσαν σε κάποιο συγκεκριμένο προηγούμενο έτος; Το πραγματικό ΑΕΠ δείχνει πώς μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου η παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών της οικονομίας.

24 ΠΙΝΑΚΑΣ 20.1: Πραγματικό και ονομαστικό ΑΕΠ

25 ΠΙΝΑΚΑΣ 20.1: Πραγματικό και ονομαστικό ΑΕΠ Το πραγματικό ΑΕΠ είναι η παραγωγή των αγαθών και των υπηρεσιών αποτιμημένη σε σταθερές τιμές. Για να υπολογίσουμε το πραγματικό ΑΕΠ: Επιλέγουμε πρώτα ένα έτος βάσης. Χρησιμοποιούμε τις τιμές των μήλων και των πατατών κατά το έτος βάσης, για να υπολογίσουμε την αξία των αγαθών και υπηρεσιών κατά τα επόμενα χρόνια. Επειδή το πραγματικό ΑΕΠ δεν επηρεάζεται από τις μεταβολές των τιμών, οι μεταβολές του πραγματικού ΑΕΠ αντανακλούν μόνο μεταβολές στις παραγόμενες ποσότητες. Επομένως, το πραγματικό ΑΕΠ είναι ένα μέτρο της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών της οικονομίας.

26 Ο αποπληθωριστής ΑΕΠ Αποπληθωριστής ΑΕΠ = (Ονομαστικό ΑΕΠ /Πραγματικό ΑΕΠ) x 100 Ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ μετρά το τρέχον επίπεδο τιμών σε σχέση με το επίπεδο τιμών στο έτος βάσης. Το ονομαστικό και το πραγματικό ΑΕΠ πρέπει να είναι ίσα το έτος βάσης ο αποπληθωριστής ΑΕΠ για το έτος βάσης θα είναι πάντα 100. Ενώ για τα επόμενα χρόνια ο αποπληθωριστής ΑΕΠ υπολογίζει τη μεταβολή στο ονομαστικό ΑΕΠ από το έτος βάσης, η οποία δεν μπορεί να αποδοθεί σε μια αλλαγή στο πραγματικό ΑΕΠ.

27 Ο αποπληθωριστής ΑΕΠ Σκεφτείτε ότι οι ποσότητες που παράγονται στην οικονομία αυξάνονται με το χρόνο, αλλά οι τιμές παραμένουν ίδιες. Σε αυτή την περίπτωση: Τόσο το ονομαστικό όσο και το πραγματικό ΑΕΠ αυξάνονται μαζί, Άρα ο αποπληθωριστής ΑΕΠ είναι σταθερός. Υποθέστε τώρα ότι οι τιμές αυξάνονται με το χρόνο, αλλά οι παραγόμενες ποσότητες παραμένουν ίδιες. Στην δεύτερη περίπτωση: Το ονομαστικό ΑΕΠ αυξάνεται, αλλά το πραγματικό παραμένει ίδιο, Με συνέπεια να αυξάνεται επίσης ο αποπληθωριστής ΑΕΠ.

28 ΑΕΠ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ H αξιοπιστία του ΑΕΠ ως μέτρου ευημερίας αμφισβητείται. Ασφαλώς θα πρέπει να εκτιμούμε πράγματα που δεν αποτιμώνται στο ΑΕΠ και τα οποία συνεισφέρουν στην ποιότητα ζωής και την οικονομική ευημερία μας, όπως η υγεία των παιδιών μιας χώρας, η ποιότητα της εκπαίδευσής τους. Ηαπάντησηείναιότιένα μεγάλο ΑΕΠ μας βοηθά να ζήσουμε μια καλή ζωή. Το ΑΕΠ μπορεί να μη μετρά την υγεία των παιδιών μας, ωστόσο οι χώρες που έχουν μεγαλύτερο ΑΕΠ έχουν τα μέσα να προσφέρουν καλύτερη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το ΑΕΠ δεν μετρά άμεσα όλα αυτά που δίνουν νόημα στη ζωή μας, αλλά μετρά την δυνατότητά μας να αποκτήσουμε τα μέσα για μια καλή ζωή.

29 ΑΕΠ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ Ορισμένα πράγματα που συμβάλλουν στην καλή ζωή δεν συμπεριλαμβάνονται στο ΑΕΠ. Όπως: Ο ελεύθερος χρόνος. Η αξία όλων των δραστηριοτήτων εκτός αγορών. Η ποιότητα του περιβάλλοντος. Η διανομή του εισοδήματος.

30 Τα οικονομικά της ευτυχίας Η αντίληψη που έχουμε για την ευτυχία δεν έχει αλλάξει τόσο πολύ παρά την τεράστια αύξηση για πολλούς ανθρώπους σε αναπτυγμένες χώρες τα τελευταία 50 χρόνια: Του πλούτου, Των εισοδημάτων, και Της πρόσβασης σε υλικά αγαθά και υπηρεσίες. Ο αυξημένος πλούτος δεν έφερε μαζί του την ανάλογη αύξηση στην ευτυχία. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα ευρέως αποδεκτό σύνολο κριτηρίων που συνιστούν την ευτυχία. Πλέον γνωρίζουμε πολλά περισσότερα για τον εγκέφαλο και η νευρολογία έχει προοδεύσει πολύ ώστε να μπορούμε να φωτίσουμε αυτή τη σκοτεινή περιοχή.

31 Τα οικονομικά της ευτυχίας Οι ψυχολόγοι και οι οικονομολόγοι έχουν διαπιστώσει ότι: Οι δεσμοί μεταξύ της αντίληψης που έχουν οι άνθρωποι για την ευτυχία και άλλων πραγμάτων που επηρεάζουν κάτι τέτοιο, όπως η κρίση, παρουσιάζουν πολύ έντονα στατιστική συσχέτιση. Αυτό φαίνεται μάλιστα να ισχύει σε πολλές χώρες, με αποτέλεσμα να είμαστε σε θέση να συμπεράνουμε ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συντελούν στον ορισμό της ευτυχίας. Εάν είστε αρκετά ευτυχείς ώστε να μπορείτε να καυχηθείτε ότι κατέχετε αυτές τις ιδιότητες, ή σε κάποιες περιπτώσεις να καταφέρνετε να τις αποφύγετε, τότε οι πιθανότητες να είστε πραγματικά ευτυχισμένοι αυξάνονται.

32 Τα οικονομικά της ευτυχίας Κάποιοι βασικοί παράγοντες που συντελούν στην "ευτυχία": Το σεξ, η κοινωνικοποίηση, η χαλάρωση, ηπροσευχή. Ηλατρεία, οδιαλογισμός, το φαγητό, ηάσκηση. Η τηλεόραση και τα ψώνια, το επίπεδο εκπαίδευσης, ηυγεία. Η οικογενειακή κατάσταση, ηεργασία, οι φιλοδοξίες και το πένθος. Από τέτοια χαρακτηριστικά προκύπτουν εξισώσεις που μπορούν να μετρήσουν, στατιστικά, την ευημερία. Αυτές οι εξισώσεις χρησιμοποιούνται τόσο από οικονομολόγους όσο και από ψυχολόγους, μάλιστα με εκπληκτικά αξιόπιστα αποτελέσματα.

33 Οι διαφορές στο ΑΕΠ και την ποιότητα ζωής διεθνώς Ένα μέτρο αξιολόγησης της χρησιμότητας του ΑΕΠ ως μέτρο οικονομικής ευημερίας είναι η μελέτη διεθνών δεδομένων. Σε πλούσιες χώρες, όπως στη Μεγάλη Βρετανία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιαπωνία και τη Γερμανία, οι άνθρωποι ζουν μέχρι να φτάσουν περίπου τα 80 και το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού μπορεί να διαβάσει και να γράψει. Σε φτωχές χώρες, όπως το Νίγηρα, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν, οι άνθρωποι ζουν λιγότερο και το ποσοστό των αναλφάβητων είναι σχετικά υψηλό.

34 ΠΙΝΑΚΑΣ 20.2: ΑΕΠ, προσδόκιμο ζωής και αναλφαβητισμός

35 ΠΙΝΑΚΑΣ 20.2: ΑΕΠ, προσδόκιμο ζωής και αναλφαβητισμός Στις χώρες με χαμηλόκατά κεφαλήναεπ έχουμε: Περισσότερα βρέφη που γεννιούνται με χαμηλό βάρος, Υψηλότερα ποσοστά βρεφικής και μητρικής θνησιμότητας, Υψηλότερα ποσοστά παιδικού υποσιτισμού, και Σπανιότερη πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Λιγότερα παιδιά σχολικής ηλικίας πηγαίνουν στο σχολείο, Εκείνα που πηγαίνουν πρέπει να διδαχτούν από λιγότερους δασκάλους ανά μαθητή. Λιγότερες τηλεοράσεις, τηλέφωνα, ασφαλτοστρωμένους δρόμους και σπίτια με ηλεκτρικό ρεύμα. Τα διεθνή στοιχεία δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι το ΑΕΠ μιας χώρας συνδέεται στενά με το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της.