Σκηνοθεσίες θανάτου και ποιητικό σκηνικό. Καρυωτάκης-Σαχτούρης-Βαρβέρης. Θεοδούλη Αλεξιάδου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σκηνοθεσίες θανάτου και ποιητικό σκηνικό. Καρυωτάκης-Σαχτούρης-Βαρβέρης. Θεοδούλη Αλεξιάδου"

Transcript

1 Σκηνοθεσίες θανάτου και ποιητικό σκηνικό. Καρυωτάκης-Σαχτούρης-Βαρβέρης Θεοδούλη Αλεξιάδου Στην εισαγωγή του στην ανθολογία µε τίτλο Γενιά του 70, ο Αλέξης Ζήρας αναφέρεται στην «ποιητική του θανάτου», η οποία έλκει την καταγωγή της στην ποίηση του Καρυωτάκη και της γενιάς του και αποδεικνύεται ιδιαίτερα επίµονη σε µεταγενέστερες ποιητικές περιόδους, µε σηµαντικές ωστόσο διαφοροποιήσεις ως προς τη διαχείριση του θέµατος από τους νεότερους ποιητές. Επικεντρώνοντας τις παρατηρήσεις του στη γενιά του 70, ο Ζήρας επισηµαίνει την ειρωνική στάση των ποιητών απέναντι στο θάνατο, που συχνά κατασταλάζει σε µια «λαγνεία του θανάτου» (Ζήρας 2011, 17) 1. Η αναφορά στο δίπολο ποίηση-θάνατος παραπέµπει, αντανακλαστικά σχεδόν, στον Κ. Καρυωτάκη, κυρίως λόγω της αναπόφευκτης ταύτισης της ποιητικής µε την προσωπική του πορεία και της κατάληξής της µε την προαναγγελθείσα πράξη αυτοχειρίας. Ο Καρυωτάκης αποδείχτηκε απόλυτα συνεπής και αυθεντικός σε σχέση µε το περιεχόµενο του έργου του 2, ωστόσο η βιωµατική αυτή ποιητική δεν θα ήταν ικανή να αιτιολογήσει τον κατοπινό της αντίκτυπο, αν περιοριζόταν στα όρια µιας πεισιθάνατης ποίησης που καταλήγει στην αυτοκτονία και δεν πραγµατοποιούσε την υπέρβαση, κυρίως µέσα από την ειρωνεία και τον σαρκασµό. Αυτά τα δύο στοιχεία, η ταύτιση δηλαδή της τέχνης µε το βίο και η ιδιαίτερη χρήση της ειρωνείας, συντέλεσαν στην επιβίωση του καρυωτακικού απόηχου στις επόµενες ποιητικές γενιές, ενός απόηχου µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αρκετά από τα οποία έχουν αναδειχτεί από σχετικές µελέτες 3. Στην παρούσα µελέτη θα διερευνηθούν στοιχεία της ποιητικής του θανάτου όχι µε κριτήριο τις άµεσες επιδράσεις ή τις αναφορές των νεότερων σε παλαιότερα κείµενα και ποιητές, αλλά µε έµφαση στις διαφοροποιήσεις και τις σηµαίνουσες ασυνέχειες, οι οποίες δίνουν το στίγµα Θεοδούλη Αλεξιάδου: Dr. Université Paris IV-Sorbonne, εκπ/κός Δ/θµιας Εκπαίδευσης, 1 Ο Ζήρας επισηµαίνει ότι σε πολλούς ποιητές της γενιάς «συνυφαίνονται ο καρυωτακικός µηδενισµός, η υπερρεαλιστική µέθη, η σκοτεινότητα του µπωντλαιρικού spleen και η αργή, κουρασµένη κίνηση του σεφερικού στοχασµού σ ένα αµάλγαµα που δηµιουργεί µια ιδιόµορφη ποιητική του θανάτου. [ ] η ειρωνική στάση συντελεί ώστε να µεταµορφώνεται το δέος µπροστά στο θάνατο σε παιχνίδι, σε σχέση λαγνείας και θερµής, ερωτικής συναναστροφής.». 2 Βλ. και: «[ ] το φαινόµενο του καρυωτακισµού µε τις κοινωνικές προεκτάσεις του, το οποίο οφείλεται στην πρότυπη ενότητα ποίησης-ζωής-θανάτου που ενσάρκωσε ο ποιητής µε την τραγικά συνεπή αντίδρασή του στην κρίση του καιρού του.» (Καψωµένος 1998, 27) «Ο Καρυωτάκης, µε την ποίησή του και την αυτοκτονία του, θέτει επιτακτικά και τραγικά το θεµελιακό ζήτηµα της σχέσης τέχνης και ζωής, πραγµατώνοντας την αντιστοιχία τους.» (Τζιόβας 1998, 124) «[ ] η αυτοκτονία του αντιµετωπίστηκε από τους ποιητές, κυρίως της γενιάς του 70, ως η καταλυτική εκείνη πράξη του ανθρώπου Καρυωτάκη που κατακύρωσε το έργο του ποιητή, προσδίδοντάς του το ένσηµο της συνέπειας και της αλήθειας.» (Γαραντούδης 1998, 218). 3 Βλ. ενδεικτικά (Αµπατζοπούλου 1987, 35-50), (Ζήρας 1987), (Γκότοβος 1990), (Μπενάτσης 1990), (Ντουνιά, 40-45), (Ζαµάρου, 38-41), (Ζαµάρου, 39-44), (Τζιόβας 1998), (Γαραντούδης 1998), (Ντουνιά 1996), (Ντουνιά 1998), (Παπαντωνάκης, ).

2 του περάσµατος προς µια νεότερη ποιητική και ενός ποιητικού υποκειµένου που εξελίσσεται και διαµορφώνεται, απηχώντας κάθε φορά την ευαισθησία ή την «παθολογία» της εποχής του. Οι παρακαταθήκες του µοντερνισµού, του υπερρεαλισµού αλλά και των µεταπολεµικών ποιητών της υπαρξιακής αγωνίας συντελούν στη διαµόρφωση µιας ιδιότυπης ποιητικής, της οποίας ενδεικτικές και αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις θα επιχειρήσουµε να αναδείξουµε. Ειδικότερα, θα εξεταστεί η εξέλιξη που διαφαίνεται ως προς τη θέση του ποιητικού υποκειµένου σε σχέση µε τα συστατικά στοιχεία του ποιητικού σκηνικού. Διευκρινίζουµε εξαρχής ότι µε τον όρο ποιητικό σκηνικό εννοούµε τα ρεαλιστικά ή συµβολικά συστατικά που συνθέτουν την «εικόνα» που προβάλλεται στο ποίηµα: διαµόρφωση και «στήσιµο» του χώρου, αντικείµενα, πρόσωπα επί σκηνής. Μ αυτή την προοπτική, η ποίηση του Καρυωτάκη θα χρησιµεύσει ως παραδειγµατικό σηµείο αναφοράς για τον εντοπισµό κοινών τόπων αλλά και µετατοπίσεων. Όπως ο Καρυωτάκης αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση που υπερβαίνει τον κανόνα της εποχής του, έτσι και η ποίηση του µεταπολεµικού Μίλτου Σαχτούρη χαρακτηρίζεται από έντονη ιδιοµορφία σε σχέση µε το σύνολο της περιόδου στην οποία εντάσσεται γραµµατολογικά. Το ίδιο θεωρούµε ότι ισχύει και για το έργο του νεότερου Γιάννη Βαρβέρη, της γενιάς του 70, η οποία, ούτως ή άλλως, χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολυµορφία και στεγάζει ποιητικές φυσιογνωµίες που ακολουθούν τις δικές τους ξεχωριστές πορείες µέσα σ ένα κοινό χρονικό και πολιτιστικό πλαίσιο. Τόσο στον Σαχτούρη όσο και στον Βαρβέρη, η θεµατική του θανάτου είναι επίµονη, από την αρχή ως το τέλος του έργου τους, και παραπέµπει στον µεσοπολεµικό τους πρόγονο µε τρόπο έµµεσο, υποβάλλοντας µια ατµόσφαιρα και διεκδικώντας µια χαµηλόφωνη συγγένεια 4. Ερευνώντας λοιπόν την ποιητική του θανάτου στην εξέλιξή της και γύρω από τον άξονα Καρυωτάκης Σαχτούρης Βαρβέρης, προκύπτει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θεµατικό πεδίο που σχετίζεται µε το θάνατο του ποιητικού υποκειµένου, το οποίο παρουσιάζεται ως σκηνοθέτης και σκηνοθετούµενος ταυτόχρονα. Στο έργο των τριών ποιητών που επιλέξαµε να χρησιµοποιήσουµε ως παράδειγµα συναντάµε ορισµένα ποιήµατα όπου ο θάνατος παρουσιάζεται ως µια ατοµική εµπειρία, η οποία αφορά αποκλειστικά το ποιητικό υποκείµενο και υποδηλώνει ή δηλώνει άµεσα µια νοητή απόπειρα αυτοχειρίας, που όµως τελικά δεν πραγµατοποιείται. Πρόκειται για µια πρόβα θανάτου χωρίς 4 Ταυτιζόµαστε µε την άποψη του Δ. Τζιόβα ότι η συγγένεια των νεότερων ποιητών µε τον Καρυωτάκη «δεν ήταν τόσο εκφραστική όσο ατµοσφαιρική, ιδεολογική και ψυχολογική.» (Τζιόβας 1998, 106). Ο Γ. Δάλλας συνδέει τον Σαχτούρη µε την ποιητική του µεσοπολέµου και σηµειώνει: «Υπάρχει και σ αυτόν [τον Σαχτούρη] ο χαµηλός, κοινωνικά και ψυχολογικά σηµατοδοτηµένος µεσοπόλεµος [ ] Πόσος αποσταγµένος Καρυωτάκης [ ] και, ταυτόχρονα, πόση ξένη décadence δεν υποβόσκει αθέατη σ αυτή την ποίηση.» (Δάλλας 1979, 50 κ.ε.).

3 φανερούς θεατές, για µια επιµελώς σκηνοθετηµένη απόπειρα, η οποία λαµβάνει χώρα κατά µόνας, µακριά από τα βλέµµατα του κόσµου. Ωστόσο, το γεγονός ακριβώς του λεπτοµερούς στησίµατος του σκηνικού και οι σχεδόν ή απολύτως προµελετηµένες κινήσεις των προαναγγελθέντων νεκρών υποδηλώνουν συχνά την επιθυµία για ύπαρξη θεατών-αυτοπτών µαρτύρων. Επιπλέον η αφήγηση, «εκ των υστέρων» ή «εκ των προτέρων», του σύντοµου χρονικού της υποτιθέµενης απόπειρας επιβεβαιώνει την επίγνωση της αυτόβουλης έκθεσης του γεγονότος από το ίδιο το ποιητικό υποκείµενο, πόσο µάλλον όταν το ποίηµα τιτλοφορείται και δοµείται µε µια απολύτως λογική οργάνωση και, πόσο µάλλον ακόµα, όταν ο τελικός του προορισµός είναι να αναγνωσθεί στα πλαίσια µιας ποιητικής συλλογής. Ξεκινώντας αντίστροφα την πορεία µας, θα συνεξετάσουµε αρχικά ποιήµατα των Σαχτούρη και Βαρβέρη και, σε δεύτερο χρόνο, θα εντοπίσουµε τη συνέχεια και την ασυνέχεια σε σχέση µε την ποιητική του Καρυωτάκη. Από την πληθώρα των κειµένων που προσφέρονται, επιλέγουµε τα ποιήµατα «Ο πνιγµένος» του Μίλτου Σαχτούρη (Σαχτούρης 1988, 244) 5 και «Σώµα σε µπάνιο» του Γιάννη Βαρβέρη (Βαρβέρης 2000, 372) 6 : Ο πνιγµένος Άραγε ο πνιγµένος µε το ριγέ άσπρο κοστούµι στη γωνία να είµαι εγώ; άκουσα τη φωνή του µακρινού πατέρα µου έσπασα το ρολόγι έβγαλα από µέσα πλήθος µικρές ροδίτσες κι ελατήρια άπλωσα τις καραµέλες πάνω στο τραπέζι πράσινες κίτρινες κόκκινες βγάζουν µικρές αόρατες φωνές σαν ζώα µια γάτα κόκκινη ξάφνου αγρίεψε όρµησε και µου σκίζει τα βιβλία άπλωσα την καρδιά µου πάνω στο τραπέζι την έκοψα στα δύο µ ένα ψωµοµάχαιρο ύστερα ξάπλωσα λουλούδια µέσα στη µπανιέρα ύστερα έπεσα να κοιµηθώ Σώµα σε µπάνιο Το σώµα χαλαρώνει στην µπανιέρα ενταφιασµένο αφρόλουτρα, νερά. Εξέχει το κεφάλι και θαυµάζει ακίνδυνα τα κύµατα. Μπουνάτσα. Πρόβα νεκρού σε σίγουρο παρόν και για παρόν πρόβα µη µέλλοντος. Πλαδαρότης µηδέν. Χάδια του σφουγγαριού στο σώµα λεν ευχαριστώ που υπάρχει. Ξεπροβάλλει. Να ένα γόνατο δειλό. Βγήκε να δει. Κρύβεται πάλι. Όµως ποιο δάχτυλο τα βρήκε µε την αλυσίδα κι όλο το χθες σε θόρυβο ρουφιέται; Το σώµα πανικόβλητο προς τον πυθµένα υποχωρεί παλεύει να ντυθεί τ απόνερά του Πέφτει σε ξέρα τελικά. Μετά, τι να κρατήσουνε τα ρούχα. Σώµα θα ξεβραστεί σε µέρα πάλι. 5 Από τη συλλογή Το σκεύος, Από τη συλλογή Άκυρο θαύµα, 1996.

4 Η πρώτη γενική παρατήρηση επικεντρώνεται στην αναφορά στην «µπανιέρα», ένα αντικείµενο που δεν συναντάται καθόλου συχνά στην ελληνική ποίηση και αποκτά, για πρώτη φορά ίσως, σε σχέση µε τη λογοτεχνική παράδοση, ένα ιδιαίτερο συµβολικό περιεχόµενο και στα δύο κείµενα 7. Η δεύτερη γενική παρατήρηση, που σχετίζεται άµεσα µε την πρώτη, αφορά στη διαπίστωση της κοινής αναφοράς στο θάνατο, επικείµενου ή συντελεσµένου, ενός υποκειµένου του ποιήµατος, χωρίς ωστόσο να γίνεται απολύτως σαφές αν πρόκειται για το ποιητικό υποκείµενο ή για κάποιο άλλο πρόσωπο. Στον Σαχτούρη η ασάφεια δηµιουργείται κιόλας από τον τίτλο καθώς και στους πρώτους και τον τελευταίο στίχο: αρχικά, µε την αµφιβολία του ίδιου του ποιητικού υποκειµένου που αναρωτιέται για την ταυτότητα του πνιγµένου, παραπέµπει όµως εξαρχής στον εαυτό του, υποδηλώνοντας έτσι ότι η αµφιβολία επικεντρώνεται στη δική του ταυτότητα, στη δική του ύπαρξη (Άραγε ο πνιγµένος / µε το ριγέ άσπρο κοστούµι στη γωνία / να είµαι εγώ;). Στο τέλος του ποιήµατος, µε το στίχο «ύστερα έπεσα να κοιµηθώ», ο οποίος αφήνει αιωρούµενη την απορία της αρχής αν λάβουµε υπόψη τις γνωστές συνδηλώσεις του ύπνου και µάλιστα στο contexte του συγκεκριµένου ποιήµατος αλλά, και ως ένα σηµείο, την ανατρέπει 8. Στο ποίηµα του Βαρβέρη πρωταγωνιστεί ένα σώµα που όχι µόνο δεν γνωρίζουµε αν ανήκει στο ποιητικό εγώ αλλά και για το οποίο δίνεται η εντύπωση ότι διατηρεί κάποιου είδους αυτονοµία σε σχέση µε τον κάτοχό του, είναι «απρόσωπο» και έχει τη δική του σωµατική βούληση και τα δικά του «συναισθήµατα», δηµιουργώντας έτσι δυσκολίες στην ταυτοποίησή του, όπως συµβαίνει και στον «Πνιγµένο» του Σαχτούρη. Το γεγονός ότι περιγράφονται µε λεπτοµέρειες οι κινήσεις του ακόµα και κάτω από το νερό, οι «σκέψεις» και τα «συναισθήµατά» του, ενισχύει την πιθανότητα να ανήκει στο ποιητικό υποκείµενο. Ο θάνατος δεν εµφανίζεται στους καθησυχαστικούς, απ αυτή την άποψη, τίτλο (Σώµα σε µπάνιο) και πρώτο στίχο (Το σώµα χαλαρώνει στην µπανιέρα), δηλώνεται όµως, εµµέσως πλην σαφώς, ως επικείµενος πνιγµός, αρχικά στο δεύτερο και στον πέµπτο στίχο (ενταφιασµένο αφρόλουτρα, νερά [ ] πρόβα νεκρού σε σίγουρο παρόν) και, καταληκτικά, στον τελευταίο (Σώµα θα ξεβραστεί), ο οποίος ωστόσο µε τη συνέχειά του «σε µέρα πάλι», και σε συνδυασµό µε την «πρόβα νεκρού», αναβάλλει την αναπότρεπτη έκβαση. Συµπερασµατικά, το θέµα του πνιγµού στην µπανιέρα, η προβληµατική ταυτοποίηση του ποιητικού υποκειµένου και η διφορούµενη έκβαση, αποτελούν τα εµφανή κοινά στοιχεία που 7 Είναι προφανής ο συµβολισµός µπανιέρα-φέρετρο, ο οποίος προκύπτει τόσο από το περιεχόµενο των ποιηµάτων όσο και από το σχήµα της µπανιέρας που περιβάλλει το σώµα και το ψυχρό υλικό κατασκευής της. 8 Βλ. και τη γενικότερη παρατήρηση του Δάλλα για «αποκόλληση και σωµατική εµφάνιση του απόντος» στα ποιήµατα του Σαχτούρη, την οποία αποδίδει στην υπερρεαλιστική µαθητεία του ποιητή αλλά και στην επίδραση που δέχτηκε από την «τεχνική των καθαρών ονείρων» του Μπέργκµαν. (Δάλλας 1997, 71).

5 συνδέουν τα δύο κείµενα και δηµιουργούν το έδαφος για περαιτέρω συγκρίσεις. Τελευταία γενική παρατήρηση: η όποια δράση στα ποιήµατα συντελείται σε κλειστό και αποµονωµένο χώρο, ο οποίος υποτίθεται ότι περιφρουρεί µια απολύτως ατοµική εµπειρία, µια απολύτως προσωπική «περιπέτεια». Έχοντας αναφερθεί στα δύο, εκ των τριών, βασικών συστατικών οργάνωσης του «ποιητικού σκηνικού», δηλαδή στα πρόσωπα και στο χώρο, αποµένει να εξεταστεί το τρίτο στοιχείο, τα αντικείµενα, που περιβάλλουν τα πρόσωπα και συνθέτουν το χώρο. Πληθώρα αντικειµένων εµφανίζονται και στα δύο ποιήµατα. Στον «Πνιγµένο» του Σαχτούρη οµαδοποιούνται συνοδεύοντας τις κινήσεις του υποκειµένου: το ρολόγι, ροδίτσες και ελατήρια, πράσινες, κίτρινες, κόκκινες καραµέλες και τραπέζι, µια γάτα κόκκινη και βιβλία, η καρδιά του, το τραπέζι (δεύτερη αναφορά) και το ψωµοµάχαιρο, τα λουλούδια και η µπανιέρα. Το ριγέ άσπρο κοστούµι συγκαταλέγεται επίσης στα σκηνικά στοιχεία. Πουθενά δε γίνεται λόγος για νερό, παρόλο τον τίτλο. Στο ποίηµα του Βαρβέρη όλα τα αντικείµενα σχετίζονται άµεσα µε το χώρο: µπανιέρα, αφρόλουτρα, νερά, σφουγγάρι, αλυσίδα (µπανιέρας), ρούχα. Η σκηνή περιορίζεται στα όρια της µπανιέρας, η οποία περιέχει όλα τα επιµέρους αντικείµενα και επιπλέον είναι γεµάτη µε νερό που περιβάλλει το σώµα 9. Η πρώτη κρίσιµη διαφοροποίηση µεταξύ των δύο ποιητών αφορά, λοιπόν, τα αντικείµενα του σκηνικού και τη θέση του υποκειµένου σε σχέση µ αυτά. Στον Σαχτούρη στήνεται ένα σκηνικό που απαρτίζεται από αντικείµενα σύµβολα (ρολόγι, καραµέλες, γάτα κόκκινη, λουλούδια) τα οποία υποβάλλουν σε µια αινιγµατική ατµόσφαιρα και χρησιµοποιούνται από το υποκείµενο για την πραγµατοποίηση ενός τελετουργικού και, από άλλα, περισσότερο ρεαλιστικά ή ουδέτερα (τραπέζι, ψωµοµάχαιρο, µπανιέρα), σταθερά στοιχεία του σκηνικού, τα οποία φαίνεται να είναι συµπληρωµατικά και περισσότερο χρηστικά. Στο σύνολό τους, πάντως, συνθέτουν µια αρκετά ψυχρή και στυλιζαρισµένη εικόνα, ελεγχόµενη από το ποιητικό υποκείµενο, µε εξαίρεση τους στίχους «µια γάτα κόκκινη ξάφνου αγρίεψε / όρµησε και µου σκίζει τα βιβλία», οι οποίοι εισβάλουν απροειδοποίητα στο σκηνικό, διαταράσσοντας προσωρινά την οργάνωσή του. Ωστόσο, το υποκείµενο επανακτά τελικά τον έλεγχο της σκηνής και µε υπολογισµένες κινήσεις, σχεδόν χειρουργικές, ολοκληρώνει το τελετουργικό Βλ. και: «Η ποιητική του θανάτου στην ποίηση της εποχής µας δεν πηγάζει από τη µεταφυσική περιοχή ανήκει στη ρητορική του ρεαλισµού. Η πιο οικεία καθηµερινότητα δίνει το υλικό για την ποιητική εικόνα, στην οποία όµως έχει εγκατασταθεί η αίσθηση του θανάτου [ ]» (Λαδογιάννη, ). 10 Ο Γ. Δάλλας κάνει λόγο για «σκηνική διάρθρωση», για µια αµοντάριστη «ακολουθία λήψεων» στην ποίηση του Σαχτούρη,: «[ ] από συλλογή σε συλλογή, βλέποµε γυρίσµατα σκηνών από τα επίκαιρα ενός στοιχειωµένου κόσµου. [ ] Τα φυσικά ή τεχνικά ντεκόρ η φύση ή η πόλη και η τεχνολογία της δεν φαίνονται, αλλά επικαλύπτονται απάνω ως κάτω από τα πρόσωπα ή τα πράγµατα της ιστορίας.» (Δάλλας 1997,

6 Τα αντικείµενα είναι αριθµητικά λιγότερα στον Βαρβέρη και παραπέµπουν σε ένα ρεαλιστικό περιβάλλον, χωρίς εµφανείς, αρχικά, συµβολικές συνδηλώσεις. Η µπανιέρα, τα αφρόλουτρα, τα νερά και τα απόνερα, το σφουγγάρι, τα ρούχα και, ακόµα περισσότερο, η αλυσίδα της µπανιέρας, φαινοµενικά «αθώα», καθηµερινά και γνώριµα, δεν δηµιουργούν, αυτά καθαυτά, συνθήκες ανοικειότητας και ανησυχίας. Ωστόσο, ο ρόλος τους δεν είναι διακοσµητικός αλλά κυρίαρχος, καθώς συνθέτουν µια εικόνα συµπαγή και επικρατούν στο χώρο σε σχέση µε το υποκείµενο σώµα, η παρουσία του οποίου σκεπάζεται κυριολεκτικά απ αυτά. Το σώµα δεν κινδυνεύει από πνιγµό, αντίθετα επιδιώκει να «ενταφιαστεί», να καταβυθιστεί και να απορροφηθεί, µαζί µε το νερό της µπανιέρας, µέσα στο οποίο αισθάνεται ασφάλεια και ηρεµία (Το σώµα χαλαρώνει στην µπανιέρα [ ] θαυµάζει ακίνδυνα τα κύµατα [ ] πλαδαρότης µηδέν [ ] χάδια του σφουγγραριού [ ]). Δεν έχει όµως τον έλεγχο των πραγµάτων, όπως συµβαίνει στον Σαχτούρη, ούτε καν τον έλεγχο της δικής του σωµατικής ενότητας, η οποία απειλείται από το αυτονοµηµένο, «πονηρό» δάχτυλο του ποδιού, που ύπουλα και υπόγεια συνωµοτεί µε την αλυσίδα κάτω από το νερό και αδειάζει την µπανιέρα ακυρώνοντας την «πρόβα» 11. Σε αντίθεση µε τον σαχτουρικό «πνιγµένο», που καταφέρνει να ανακτήσει την κυριαρχία του απέναντι στα πράγµατα, το λουόµενο σώµα στον Βαρβέρη δεν αποτρέπει την ανταρσία και αποδεικνύεται αδύναµο να επιβάλλει τη δική του σκηνοθεσία και να παραστήσει το δικό του «έργο», όπως υποτιθέµενα το είχε προµελετήσει. Αχίλλειος πτέρνα του σώµατος, που κρίνει και την έκβαση, και ειδοποιός διαφορά σε σύγκριση µε τα όσα συµβαίνουν στο ποίηµα του Σαχτούρη, η συναισθηµατική φόρτιση, η οποία λυγίζει την αρχική βούληση και διχάζει το «εγώ» του σώµατος, αποδυναµώνοντάς το, τοποθετώντας το σε δεύτερο πλάνο σε σχέση µε τα πράγµατα. Το σώµα, αν και απρόσωπο, είναι ευάλωτο, επειδή διακατέχεται από συναισθήµατα, δεν κρατά απόσταση από τα πράγµατα και χάνει την ψυχραιµία του: χαλαρώνει, θαυµάζει, αισθάνεται ασφάλεια, ντρέπεται για την πλαδαρότητά του, χαϊδολογιέται µε το σφουγγάρι, δειλιάζει και κρύβεται, επαναστατεί, πανικοβάλλεται, παλεύει. Σε αντίθεση µε τη ρευστή και ταυτόχρονα συµπαγή αντικειµενικότητα που το περικλείει, το ίδιο δεν παραµένει ενιαίο, εξέχει το κεφάλι, ένα 58-59). Αλλά και για τη γενιά του 70 έχει επισηµανθεί από τον Δ. Ν. Μαρωνίτη η «κατασκευή του ποιήµατος µε βάση κυρίως τις κινηµατογραφικές εντολές του µοντάζ και του ντεκουπάζ», τεχνική που συνδέεται, σύµφωνα µε τον µελετητή, µε τη σχέση της γενιάς µε τον νεοελληνικό υπερρεαλισµό και το «ποίηµα-όνειρο» ή το «ποίηµα-παραίσθηση», όπως το είχε επισηµάνει ο Τ. Σινόπουλος. (Μαρωνίτης 1987, 244). 11 Είναι άξια προσοχής η σύµπτωση, στο σηµείο αυτό, του ποιήµατος του Βαρβέρη µε τον «Μιχαλιό» του Καρυωτάκη, όπου το «ποδάρι» του ήρωα δεν χωράει στον λάκκο του τάφου που του ετοιµάζουν και εξέχει τραγελαφικά από τα όρια που του «αναλογούν». Όπως σηµειώνει ο Α. Μπενάτσης: «Ενώ δηλαδή το σύνολο σχεδόν του σώµατος του Μιχαλιού δέχεται την ταφή, το πόδι του αποκτάει το status του αυτόνοµου δρώντος προσώπου που αρνείται και αντιστέκεται. Η σύγκρουση λοιπόν του µέρους προς το όλο, εκτός από τον ειρωνικό της τόνο, δηλώνει και µια αδυναµία επίτευξης της ολότητας [ ]» (Μπενάτσης 2004, 260).

7 γόνατο δειλό, ένα δάχτυλο που τα βρήκε µε την αλυσίδα, όσο κι αν προσπαθεί να δείχνει στους άλλους τη συγκρότησή του (Μετά, τι να κρατήσουνε τα ρούχα). Είναι απογυµνωµένο και φοβάται όχι µήπως πνιγεί, αλλά µήπως τελικά επιζήσει και αποκαλυφθεί η γύµνια του. Γι αυτό και είναι διπλά κρυµµένο και αποµονωµένο, µέσα στο νερό της µπανιέρας, που εγκλείεται στο δωµάτιο του µπάνιου 12. Στον Σαχτούρη, από την άλλη πλευρά, το υποκείµενο είναι σαφώς λιγότερο εκτεθειµένο συναισθηµατικά και παραµένει ντυµένο, µάλιστα µε «ριγέ άσπρο κοστούµι». Διατηρεί τον έλεγχο των πραγµάτων κρατώντας τις αποστάσεις, παραµένει απαθές και ψύχραιµο σαν υπνωτισµένο ή σαν αυτόµατη µηχανή και ολοκληρώνει το αρχικό σενάριο, παρά τον απρόβλεπτο εισβολέα (κόκκινη γάτα). Δηµιουργεί τη δική του πραγµατικότητα, αποδοµώντας και διαµελίζοντας τα αντικείµενα αλλά και τον ίδιο τον εαυτό του (άπλωσα την καρδιά µου πάνω στο τραπέζι / την έκοψα στα δύο µ ένα ψωµοµάχαιρο), επιβάλλοντας τη δική του σκηνοθεσία. Αν και κλεισµένο στο µοναχικό του χώρο, καταφέρνει ίσως να ξεφύγει από τα πράγµατα, δραπετεύοντας προς τα έξω ως πνιγµένος (Άραγε ο πνιγµένος / µε το ριγέ άσπρο κοστούµι στη γωνία / να είµαι εγώ;). Οι «Ιδανικοί αυτόχειρες» του Καρυωτάκη, πολύ πριν από τον Σαχτούρη και τον Βαρβέρη, προανήγγειλαν ή πραγµατοποίησαν τη δική τους «πρόβα θανάτου». Το ποίηµα «Δικαίωσις» (Καρυωτάκης 1993, 115) 13 αποτελεί, ως προς το περιεχόµενό του και ως προς τη σκηνοθεσία του, ένα κείµενο αναφοράς για το θέµα που εξετάζουµε: Δικαίωσις Τότε λοιπόν αδέσποτο θ' αφήσω να βουίζει το Τραγούδι απάνωθέ µου. Τα χάχανα του κόσµου, και του ανέµου το σφύριγµα, θα του κρατούν τον ίσο. Θα ξαπλωθώ, τα µάτια µου θα κλείσω, κι ο ίδιος θα γελώ καθώς ποτέ µου. "Καληνύχτα. Το φως χαιρέτισέ µου." θα πω στον τελευταίο που θ' αντικρύσω. Όταν αργά θα παίρνουµε το δρόµο, η παρουσία µου κάπως θα βαραίνει -πρώτη φορά- σε τέσσερων τον ώµο. Ύστερα, και του βίου µου την προσπάθεια αµείβοντας, το φτυάρι θα µε ραίνει ωραία - ωραία µε χώµα και µ' αγκάθια Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέµα που µελετάµε παρουσιάζει το άρθρο της Ελισάβετ Αρσενίου, «Επισκέψεις νεκρών: οµιλία, επέµβαση και ανθρωποµορφισµοί του θανάτου στην σύγχρονη ποίηση», στο οποίο γίνεται αναφορά και στην ποίηση του Γ. Βαρβέρη. (Αρσενίου, poeticanet). 13 Από τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες, 1927.

8 Αυτό που φέρνει κοντά τους τρεις ποιητές είναι ένα κοινό ψυχολογικό υπόβαθρο και η κοινή θεµατική της αντιµετώπισης του φόβου του θανάτου µέσα από τη διαρκή εξοικείωση µε αυτόν και µέσω της «εξάσκησης» του υποκειµένου σε µια νοητή διαδικασία αυτοχειρίας. Όπως υποστηρίζει ο Vladimir Jankélévitch, στο δοκίµιό του La mort, ο θάνατος είναι απολύτως α-ποιητικός, αντιπροσωπεύει την άφατη σιωπή. Αν και δεν είναι δυνατόν να συγκριθεί µε οτιδήποτε πραγµατικό, η απόλυτη ετερότητά του δεν µπορεί να υπονοηθεί παρά µόνο µε αφετηρία τη ζωή (Jankélévitch 1977, 88). Μια τέτοιου είδους διαδικασία εντοπίζει ο Jankélévitch στις «ασκητικές φιλοσοφίες», οι οποίες επιχειρούν να καταστήσουν κοινότοπη τη στιγµή του θανάτου µε το να µετατρέπουν τη ζωή σε έναν διαρκή θάνατο και τον άνθρωπο σε ζωντανό-νεκρό (Jankélévitch 1977, 261) 14. Και οι τρεις ποιητές εκφράζουν µια αντίστοιχη τάση στις προµετωπίδες των συλλογών τους. Είναι γνωστοί οι στίχοι του Λουκρήτιου, που προτάσσει ο Καρυωτάκης στα Ελεγεία και Σάτιρες: «Και πρέπει να διωχτεί µακριά, µε το κεφάλι πρώτο, εκείνος ο φόβος του Αχέροντα, που συθέµελα ταράζει την ανθρώπινη ζωή από τα βάθη». Ο Σαχτούρης επιλέγει ένα νιτσεϊκό διάλογο ως προµετωπίδα της συλλογής Εκτοπλάσµατα 15 : «Α: Όλο και περισσότερο ξεµακραίνεις από τους ζωντανούς γρήγορα θα σε σβήσουν από τους καταλόγους τους! Β: Μόνο µ αυτό το µέσον έχεις κι εσύ το προνόµιο των νεκρών. Α: Ποιο προνόµιο; Β: Να µην πεθάνεις πια!» 16. Και ο Βαρβέρης, στίχους του αγαπηµένου του Léo Férré ως προµετωπίδα της συλλογής Ο θάνατος το στρώνει 17 : «La mort, la mort / toujours recommencée». Αν στα παραπάνω ποιήµατα των Σαχτούρη και Βαρβέρη τα αντικείµενα συµπρωταγωνιστούν σε µια πληθωρική σκηνή µαζί µε ένα υποκείµενο (έστω µε απειλούµενη ταυτότητα), στον Καρυωτάκη επικρατεί η σκηνοθεσία των προσώπων, των σκέψεων και των κινήσεών τους, ενώ τα πράγµατα περνούν σε δεύτερο πλάνο, σ ένα σκηνικό αφαιρετικό, λακωνικό, σχεδόν απογυµνωµένο. Ιδιαίτερα διορατική και εύστοχη, από την άποψη αυτή, είναι η επισήµανση του Τέλλου Άγρα, στο δοκίµιό του «Ο Καρυωτάκης και οι Σάτιρες», ο οποίος τονίζει την απουσία οτιδήποτε υλικού και χειροπιαστού, κάνοντας λόγο για µια «οπτική εποπτεία αδειανή 14 Για την «άσκηση» στο θάνατο, ο J. Pucele σχολιάζει: «Έτσι παλαιότερα οι µοναχοί είχαν στα κελιά τους, πάντα κοντά τους, ένα θυµητάρι θανάτου, µια νεκροκεφαλή. Όµοια ο Θεοτοκόπουλος παρουσιάζει τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης.» Και παραθέτει το εξής απόσπασµα από τα δοκίµια του Montaigne για το θάνατο (Essais I, 19): «Ας του αφαιρέσουµε το αλλόκοτο που του αποδίδεται, ας ασκηθούµε σ αυτόν, ας τον συνηθίσουµε. Να µην έχουµε πιο συχνά στο µυαλό µας τίποτε άλλο απ αυτόν να τον παρασταίνουµε µε τη φαντασία µας κάθε στιγµή µέσα µας και µε κάθε όψη [ ]». (Pucele 2002, 279) 15 (Σαχτούρης 1989, 7) 16 Για το θέµα του θανάτου στην ποίηση του Σαχτούρη, αλλά και γενικότερα στην πρώτη µεταπολεµική γενιά, βλ. (Αλεξιάδου 2003, ). 17 (Βαρβέρης 2000, 189)

9 και συγκεχυµένη», για µια «οπτική ανεποπτεία» που στερεί από τον ποιητή την «υλική αίσθηση του κόσµου» (Άγρας 1981, ). Στη «Δικαίωση», λοιπόν, τη σκηνή καταλαµβάνουν τα πρόσωπα, µε αδιαφιλονίκητο πρωταγωνιστή το ποιητικό υποκείµενο και µε αρκετούς κοµπάρσους, που γίνονται ταυτόχρονα και θεατές της πράξης του. Μάλιστα, οι θεατές του «δράµατος» 18 πολλαπλασιάζονται και το ποιητικό εγώ κατορθώνει να τραβήξει πάνω του όλα τα βλέµµατα, τόσο των επιτόπιων ενδοποιητικών θεατών όσο και των αναγνωστών, σύγχρονων και µελλοντικών 19. Το ποιητικό υποκείµενο ταυτίζεται µε τον ποιητή και δεν υπάρχει η παραµικρή νύξη για αµφισβήτηση της ταυτότητας του από το ίδιο. Υπάρχει όµως η πικρή διαπίστωση της ανυποληψίας και της «ανυπαρξίας» του, η οποία αποδίδεται στην αδιαφορία, την κοροϊδία και την εχθρότητα εκ µέρους ενός συλλογικού υποκειµένου (χάχανα του κόσµου, η παρουσία µου κάπως θα βαραίνει πρώτη φορά, µε αγκάθια). Εξάλλου, η διαπίστωση του Τ. Άγρα περί οπτικής ανεποπτείας επιβεβαιώνεται κυρίως στην εξαϋλωµένη πρώτη οκτάβα του καρυωτακικού σονέτου, όπου επικρατούν κατά κράτος οι ήχοι (βουίζει, Τραγούδι, χάχανα, σφύριγµα, τον ίσο, θα γελώ, θα πω) 20, ενώ τα υλικά αντικείµενα απουσιάζουν παντελώς και εµφανίζονται µόνο στους τελευταίους στίχους (φτυάρι, χώµα, αγκάθια). Από αυτά τα αντικείµενα, σε αµιγώς συµβολικό περιεχόµενο, και µάλιστα µε ιδιαίτερη βαρύτητα, παραπέµπει µόνο η λέξη «αγκάθια», όχι τυχαία η τελευταία του ποιήµατος. Το ποιητικό εγώ τοποθετείται στο κέντρο ενός ανθρωποκεντρικού, ως επί το πλείστον, συστήµατος, µέσα στο οποίο τα αντικείµενα λειτουργούν στα πλαίσια ενός αφαιρετικού συµβολισµού µε ελάχιστη υλική βαρύτητα. Επιπλέον, επιδιώκεται, κατά κάποιον τρόπο, η επικοινωνία µε τα υπόλοιπα υποκείµενα 21, ενώ στους Σαχτούρη και Βαρβέρη είναι απολύτως µοναχικό και «διαλέγεται», σε επίπεδο πραγµατικότητας, αποκλειστικά µε τον εαυτό του και, σε συµβολικό επίπεδο, µε τα αντικείµενα της σκηνής. Τέλος, αν και σε περίοπτη θέση µέσα στο σκηνικό, το ποιητικό εγώ του Καρυωτάκη τοποθετεί τον εαυτό του σε οριζόντια θέση, αυτή του µελλοντικού νεκρού, όπως ακριβώς θα συµβεί και στα µεταγενέστερα ποιήµατα του Σαχτούρη και του Βαρβέρη που αναλύθηκαν παραπάνω. Αν στη «Δικαίωση» η τελετουργία-παράσταση της κηδείας ολοκληρώνεται, έστω και ως φαντασίωση, στους «Ιδανικούς αυτόχειρες» (Καρυωτάκης 1993, 114) 22 πραγµατοποιείται µια 18 Με τη διπλή έννοια του όρου: θείο δράµα-παράσταση. 19 Πρβλ. Μ. Σαχτούρη, «Ο ποιητής» (Σαχτούρης 1988, 201), µε την ίδια τεχνική πολλαπλής θέασης. 20 Βλ. επίσης (Καψάλης 1998, ). 21 Βλ. επίσης (Αλεξιάδου 2006, ). 22 Από τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες, 1927.

10 «πρόβα θανάτου» µε πολλούς συντελεστές αλλά χωρίς θεατές, η οποία επαναλαµβάνεται επ αόριστον. Ιδανικοί Αυτόχειρες Γυρίζουν το κλειδί στην πόρτα, παίρνουν τα παλιά, φυλαγµένα γράµµατά τους, διαβάζουν ήσυχα, κι έπειτα σέρνουν για τελευταία φορά τα βήµατά τους. Ήταν η ζωή τους, λένε, τραγωδία. Θεέ µου, το φριχτό γέλιο των ανθρώπων, τα δάκρυα, ο ιδρώς, η νοσταλγία των ουρανών, η ερηµία των τόπων. Στέκονται στο παράθυρο, κοιτάνε τα δέντρα, τα παιδιά, πέρα τη φύση, τους µαρµαράδες που σφυροκοπάνε, τον ήλιο που για πάντα θέλει δύσει. Όλα τελείωσαν. Το σηµείωµα να το, σύντοµο, απλό, βαθύ, καθώς ταιριάζει, αδιαφορία, συγχώρηση γεµάτο για κείνον που θα κλαίει και θα διαβάζει. Βλέπουν τον καθρέφτη, βλέπουν την ώρα, ρωτούν αν είναι τρέλα τάχα ή λάθος, «όλα τελείωσαν» ψιθυρίζουν «τώρα», πώς θ αναβάλουν βέβαιοι κατά βάθος. Ο προβολέας εστιάζει στις κινήσεις των υποκειµένων, που συγκροτούν µια απρόσωπη οµάδα ανθρώπων µε κοινό χαρακτηριστικό την επιδίωξη της αυτοχειρίας, των οποίων περιγράφονται οι πανοµοιότυπες ενέργειες. Το σκηνικό, µόνιµα στηµένο, δεν µεταβάλλεται και κάθε µέρα είναι έτοιµο από την προηγούµενη. Οι αυτόχειρες, σαν ζωντανοί-νεκροί, επαναλαµβάνουν ένα συγκεκριµένο τελετουργικό, σχεδόν µηχανικά, όπως κάνει και ο «πνιγµένος» του Σαχτούρη, ακριβώς επειδή το έχουν κάνει και ξανακάνει σαν την επανάληψη µιας πρόβας πάνω σε συγκεκριµένο σενάριο, χωρίς δυνατότητα αυτοσχεδιασµού: τα ίδια λόγια, οι ίδιες κινήσεις και σκέψεις, το ίδιο σηµείωµα ήδη γραµµένο, το ίδιο τέλος. Ποιητικό εγώ δεν υπάρχει, όµως ο παντογνώστης ποιητής περιγράφει µε ηθεληµένα φανερή βεβαιότητα και την παραµικρή λεπτοµέρεια, µεταφέροντας όχι µόνο τις σκέψεις των απρόσωπων ηρώων αλλά ακόµα κι αυτό το «τάχα» ή το «κατά βάθος» των τελευταίων στίχων. Έτσι, το γ πρόσωπο πληθυντικού υπονοείται πως θα µπορούσε να είναι ένα «εµείς», όµως το ποιητικό εγώ κρατά τις αποστάσεις του για λόγους που γίνονται φανεροί στη «Δικαίωση»: επιζητά θεατές, θέλει να τραβήξει αυτός µόνο όλα τα βλέµµατα, να ακουστούν

11 τα τελευταία λόγια της δικής του ατοµικότητας και να ολοκληρώσει το έργο µε µια «ιδανική», αποκλειστικά δική του, κηδεία 23. Απέναντι από τη «Δικαίωση» του Καρυωτάκη τοποθετείται το ποίηµα µε τον χαρακτηριστικό τίτλο «Πρόβα» του Γιάννη Βαρβέρη (Βαρβέρης 2013, 19) 24. Πρόβα Ζούµε καλά σ' αυτό το απόµερο νεκροταφείο. Στους ευάερους τάφους κάνουµε πρόβες ξαπλωµένοι ενώ φυσάει από παντού ζωή και µας γεµίζει νιάτα. Όταν τελειώνει η πρόβα σηκωνόµαστε γεµάτοι αισιοδοξία και δύναµη. Αύριο πάλι. Οι πρόβες συνεχίζονται επ' αόριστον και µας µικραίνουν σιγά σιγά ξαναγυρίζουµε στη γέννησή µας και παραδινόµαστε ετοιµοθάνατα νεογέννητα γεµάτα σφρίγος. Ζούµε καλά σ' αυτό το απόµερο νεκροταφείο. Ποτέ σας δε θα µάθετε πώς µεγαλώνει ένας άνθρωπος σε βρέφος που δεν κλαίει. Η σκηνή συντελείται στο χώρο του νεκροταφείου και επαναλαµβάνεται επ αόριστον, µε τη συµµετοχή και του ποιητικού υποκειµένου, το οποίο εντάσσεται στο α πληθυντικό του ποιήµατος, αναλαµβάνοντας να µιλήσει εξ ονόµατός του. Η πρόβα δεν ακολουθεί κάποιο τελετουργικό αυτοχειρίας και δεν οργανώνεται ως σκηνοθεσία από τον ίδιο τον ποιητή. Αντίθετα, δίνεται η εντύπωση ότι πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο το ποιητικό υποκείµενο απλώς το υφίσταται παθητικά, έχοντας αποδεχτεί το ρόλο που του ορίστηκε 25, χωρίς να επιδιώκει κάποιου είδους δικαίωση ή διαφοροποίηση από τα υπόλοιπα υποκείµενα και χωρίς 23 Ο Jankélévitch επισηµαίνει ότι «ο θάνατος µετατρέπει τη ζωή σε βιογραφία» γιατί µόνο αφού έχει επέλθει είναι δυνατόν να κριθεί ένας βίος στο σύνολό του: «Ξεχνάµε τις ατέλειες του νεκρού ή τις µετατρέπουµε σε πλεονεκτήµατα µέσω µιας αναδροµικής εξιδανίκευσης και εξωραϊσµού, όπως ακριβώς όταν κάνουµε τη νεκρική προετοιµασία του πτώµατος.» (Jankélévitch 1977, ). Η αντίληψη αυτή περί «καλού» ή ατιµασµένου θανάτου επικρατούσε άλλωστε και στην αρχαιότητα, όπως υπενθυµίζει ο J. P. Vernant (Vernant 1982, 41-79). 24 Από τη συλλογή Στα ξένα, Ο ίδιος ο ποιητής, σε ανέκδοτη οµιλία του µε τίτλο «Η φύση της ποίησης και η υποδοχή της από τον σύγχρονο κόσµο» (Μάιος 2002), προλογίζει ως εξής το συγκεκριµένο ποίηµα: «Η ιατρική αλλά και η ανθρώπινη δεοντολογία δεν µου επιτρέπουν να αποκαλύψω τον ποιητή του επόµενου ποιήµατος. Πρόκειται, όµως, για νεφροπαθή, ευτυχώς ήδη µεταµοσχευµένο, ο οποίος µας εµπιστεύεται µε αλληγορικό και συνάµα αξιοπρεπώς δραµατικό τρόπο τη διαδικασία της αιµοκάθαρσης, ιδωµένης ως πρόβα θανάτου.». Το κείµενο έχει δηµοσιευθεί στο διαδίκτυο ( µε την επιµέλεια της Παυλίνας Μάρβιν.

12 να επιχειρεί τη διαφυγή του από τα όρια του σκηνικού, παρά µόνο για να δηλώσει την παρουσία του και να µην «ξεγραφτεί από τους καταλόγους των ζωντανών», για να θυµηθούµε τον Σαχτούρη. «Ζούµε καλά» ενηµερώνουν τον υπόλοιπο κόσµο οι ζωντανοίνεκροί του Βαρβέρη, γράφοντας το δικό τους «σηµείωµα» όχι µε αντιπαλότητα ή αδιαφορία για τους άλλους, όπως στο ποίηµα του Καρυωτάκη, αλλά ως υπενθύµιση της εύθραυστης ύπαρξής τους. Ως άλλοι Μπέντζαµιν Μπάτον 26, τα «ετοιµοθάνατα νεογέννητα» του ποιήµατος ανανεώνουν τον χρόνο τους όσο συνεχίζονται οι πρόβες θανάτου και αναβάλλεται η οριστική παράσταση. «Αύριο πάλι» λένε, σαν τους «Ιδανικούς αυτόχειρες», οι συντελεστές της βαρβερικής «πρόβας», µε τη διαφορά ότι η παράταση ζωής που τους δίνεται δεν εξαρτάται από τις δικές τους ενέργειες ή την αναποφασιστικότητά τους, απλώς είναι µια µοίρα που αποδέχονται αδιαµαρτύρητα. Η ανταπόκριση µε τον Καρυωτάκη είναι φανερή, όµως στον Βαρβέρη δεν τίθεται ζήτηµα αυτοχειρίας αλλά αναγκαστικού προσεταιρισµού της ιδέας του θανάτου µέσω της µετατροπής της σε διαρκή προθανάτια διαδικασία 27. Με αφορµή την ατοµική του µοίρα, το ποιητικό υποκείµενο επωµίζεται ένα συλλογικό ρόλο και µια κοινή µοίρα, χωρίς να διεκδικεί πρωταγωνιστική παρουσία. Η νεότερη εκδοχή της ποιητικής του θανάτου στον Βαρβέρη βρίσκει το ποιητικό εγώ απογυµνωµένο, αποδυναµωµένο και αυτοαναιρούµενο. Συµπερασµατικά, οι παραλλαγές στη σκηνοθεσία του θανάτου υποδηλώνουν αντίστοιχες συνέχειες και ασυνέχειες που αφορούν όχι µόνο στη διαχείριση του συγκεκριµένου θέµατος αλλά και σε µια ευρύτερη εξέλιξη σε σχέση µε ζητήµατα ποιητικής. Ο Καρυωτάκης αντιµετωπίζει κατά µέτωπο το θάνατο, η ρήξη του µε τη ζωή γίνεται σταδιακά οριστική, το θέµα της αυτοχειρίας δεν αφήνει περιθώρια επιλογής, έστω κι αν αναβάλλεται προσωρινά. Το ποιητικό εγώ ταυτίζεται µε τον ποιητή και τοποθετείται στο κέντρο ενός ανθρωποκεντρικού περισσότερο και αφαιρετικού, ως προς τα σκηνικά αντικείµενα, συµβολισµού. Το ποιητικό υποκείµενο του Σαχτούρη, από την άλλη πλευρά, φλερτάρει επίµονα µε το ζήτηµα της αυτοκτονίας και τους αυτόχειρες ποιητές και µη, ωστόσο δεν εγκαταλείπει αµαχητί, διαφεύγοντας από µια ζωή που µοιάζει µε θάνατο και τον καταδιώκει µεταµφιεσµένος σε διάφορες εφιαλτικές µορφές. Το ποιητικό υποκείµενο κινείται τόσο στο κέντρο όσο και στην περιφέρεια του συµβολικού σκηνικού, που παρουσιάζεται 26 Βλ. Σκοτ Φιτζέραλντ, Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαµιν Μπάτον. 27 Ο Αλ. Ζήρας, σχολιάζοντας την ποίηση του Βαρβέρη, κάνει λόγο για «ανθρωποποίηση του θανάτου», για «γείωσή του από τον κόσµο του υπερφυσικού και του άυλου σ έναν κόσµο που ορίζεται µε ανθρώπινες διαστάσεις και µέτρα [ ] εξορκίζοντας µια ζωή-θάνατο µ ένα θάνατο που είναι στην ουσία πιο ζωοποιός από τη ζωή.» (Ζήρας, 25-26). Ο Γ. Βέης, αναφερόµενος στη συλλογή του Βαρβέρη «Πιάνο βυθού», θεωρεί ότι «ο Γιάννης Βαρβέρης περνάει, µε τον ιδιότυπο, καίριο τρόπο του, από την καταγγελία του θανάτου στον προσεταιρισµό του.» (Βέης, ).

13 εµπλουτισµένο µε µάλλον «ανοίκεια» σύµβολα και διεκδικεί περισσότερο χώρο του ποιήµατος. Τέλος, στον Βαρβέρη, η εµµονή του θανάτου καταγράφεται περισσότερο ως υποταγή, ως σταδιακή υποχώρηση απέναντι σε µια πραγµατικότητα που βιώνεται, παρελθούσης πλέον της νεότητας, ως πορεία προς το θάνατο, είναι εποµένως µάταιη κάθε αντίσταση και δεν αποµένει παρά η επιλογή µιας χρόνιας απόπειρας συµφιλίωσης µε την απόλυτη ετερότητα. Τα σύµβολα «γειώνονται» σε ένα σκηνικό που αποτελείται από καθηµερινά αντικείµενα, πρόσωπα και συµβάντα, ανάµεσα στα οποία τοποθετείται ο ποιητής υποχωρώντας από το κέντρο του ενδιαφέροντος. Συντελείται έτσι σταδιακά το πέρασµα από µια µετωπική ρήξη του ποιητικού εγώ µε την πραγµατικότητα (Καρυωτάκης) στη δηµιουργία µιας αντεστραµµένης, συµβολικής πραγµατικότητας (Σαχτούρης) και, τέλος, στη φαινοµενική, τουλάχιστον, αποδοχή της µε την ταυτόχρονη υποχώρηση της ποιητικής οντότητας σε δεύτερο πλάνο (Βαρβέρης). Ο ποιητής προβάρει τις δυνάµεις του, ποιητικές και προσωπικές, απέναντι στην καταλυτική εξουσία του θανάτου, διαπραγµατευόµενος ουσιαστικά τη θέση και την ταυτότητά του µέσα στα ρευστά όρια της ζώσας πραγµατικότητας. Βιβλιογραφία Jankélévitch, Vladimir: La mort. Flammarion Pucelle, Jean: «L`amour et la mort». Στο: Μελέτη θανάτου. La réflexion sur la mort. 2 ο Διεθνές Συµπόσιον Φιλοσοφίας. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας 2002: Άγρας, Τέλλος: «Ο Καρυωτάκης και οι Σάτιρες». Στο: Κώστας Στεργιόπουλος [Επιµ.], Τέλλος Άγρας, Κριτικά Β. Ποιητικά πρόσωπα και κείµενα. Αθήνα: Ερµής Αλεξιάδου, Θεοδούλη: «Ετερότητα και οικειότητα στο έργο του Κ. Καρυωτάκη: Το βάρος του εαυτού και η αδερφή ψυχή». Στο: Andréas Chatzisavas [Επιµ.], Le Double dans la littérature néo-hellénique. Actes Besançon: Plaxandre 2006: Αλεξιάδου, Θεοδούλη: La notion de l`autre dans la poésie grecque contemporaine. Première génération poétique de l`après-guerre. Thèse de doctorat. Université Paris IV-Sorbonne Αµπατζοπούλου, Φραγκίσκη: Νίκος Εγγονόπουλος. Η ποίηση τον καιρό του τραβήγµατος της ψηλής σκάλας. Στιγµή Αρσενίου, Ελισάβετ: «Επισκέψεις νεκρών: οµιλία, επέµβαση και ανθρωποµορφισµοί του θανάτου στην σύγχρονη ποίηση». Βαρβέρης, Γιάννης: «Η φύση της ποίησης και η υποδοχή της από τον σύγχρονο κόσµο». Παυλίνα Μάρβιν [Επιµ.]. (2002). Βαρβέρης, Γιάννης: Ποιήµατα Κέδρος Βαρβέρης, Γιάννης: Ποιήµατα Κέδρος Βέης, Γιώργος: «Γιάννης Βαρβέρης, Ο θάνατος το στρώνει». Εντευκτήριο 18 (1992): Γαραντούδης, Ευριπίδης: «Η αναβίωση του καρυωτακισµού. Ο Κ. Γ. Καρυωτάκης και η ποιητική γενιά του 70». Στο: Καρυωτάκης και Καρυωτακισµός. Επιστηµονικό Συµπόσιο. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη) 1998:

14 Γκότοβος, Θανάσης: «Καρυωτάκης-Βρεττάκος (εκλεκτικές συγγένειες-επιδράσεις ή σενάριο για έναν ποιητικό θεατρικό ρόλο;)». Στο: Μέµη Μελισσαράτου [Επιµ.], Συµπόσιο για τον Κ. Γ. Καρυωτάκη. Πρέβεζα Σεπτεµβρίου Πρέβεζα: Δήµος Πρέβεζας 1990: Δάλλας, Γιάννης: Εισαγωγή στην ποιητική του Μίλτου Σαχτούρη. Κείµενα Δάλλας, Γιάννης: Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης. Κέδρος Ζαµάρου, Ρένα: «Καρυωτάκης-Εγγονόπουλος. Δρόµοι παράλληλοι και τεµνόµενοι». Ο Πολίτης 31 ( ): Ο Πολίτης 32 ( ): Ζήρας, Αλέξης: «Από τη γλώσσα της οργής στη τραυµατική γλώσσα. Ποιητές και ποιητικές µετά το 70». Στο: Δηµήτρης Αλεξίου [Επιµ.], Γενιά του 70. Αθήνα: Όµβρος 2001: Ζήρας, Αλέξης: «Γιάννης Βαρβέρης, Πιάνο βυθού». Γράµµατα και Τέχνες 48 (1986): Καρυωτάκης, Κ. Γ.: Ποιήµατα και πεζά. Γ. Π. Σαββίδης [Επιµ.]. Βιβλιοπωλείον της Εστίας Καψάλης, Διονύσης: «Κ. Γ. Καρυωτάκης. Το φάσµα του ήχου». Στο: Τα µέτρα και τα σταθµά. Δοκίµια για τη λυρική ποίηση. Άγρα 1998: Λαδογιάννη, Γεωργία: «Η ποιητική του θανάτου στη σύγχρονη ποίηση. Ένα παράδειγµα: Βαγγέλη Κάσσου, Αδιαπέραστο φως», Θέµατα Λογοτεχνίας ( ): Μαρωνίτης, Δ. Ν.: Μέτρια και µικρά. «Ποιητική γενιά του 70». Κέδρος Μπενάτσης, Απόστολος: «Καρυωτάκης-Λειβαδίτης, δοµικές συγγένειες». Στο: Μέµη Μελισσαράτου [Επιµ.], Συµπόσιο για τον Κ. Γ. Καρυωτάκη. Πρέβεζα Σεπτεµβρίου Πρέβεζα: Δήµος Πρέβεζας 1990: Ντουνιά, Χριστίνα: «Ο Καρυωτάκης και οι απεγνωσµένοι της αισιοδοξίας. Ρίτσος-Βάρναλης- Εµπειρίκος-Εγγονόπουλος». Αντί 623 ( ). Αφιέρωµα στον Καρυωτάκη: Ντουνιά, Χριστίνα: «Ο Καρυωτάκης και οι υπερρεαλιστές». Στο: Καρυωτάκης και Καρυωτακισµός. Επιστηµονικό Συµπόσιο. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη) 1998: Παπαντωνάκης, Γεώργιος: «Σαχτουρογενή ποιήµατα: Παρωδιακή πρόσληψη ή αναγνώριση µιας ποιητικής;». Διαβάζω 436 (2003): Σαχτούρης, Μίλτος: Ποιήµατα ( ). Κέδρος Τζιόβας, Δηµήτρης: «Ποιητική µνήµη ή το φάσµα του καρυωτακισµού: Εµπειρίκος, Κοντός, Γκανάς». Στο: Καρυωτάκης και Καρυωτακισµός. Επιστηµονικό Συµπόσιο. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισµού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη) 1998:

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. καθημερινό λεξιλόγιο: «κάτι», «ἀρμαθιά»

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Μ. ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ Η ΑΠΟΚΡΙΑ

Μ. ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ Η ΑΠΟΚΡΙΑ Μ. ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ Η ΑΠΟΚΡΙΑ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ Ανήκει στην 1η μεταπολεμική γενιά. Βιώνει έντονα τα δραματικά γεγονότα της εποχής του και τα μετουσιώνει σε ποιητικές φόρμες. Διακρίνεται για το αντιλυρικό ύφος και την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ. Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Η επίδραση του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού είναι πρόδηλη στο έργο του Σολωμού. Το μεταφυσικό στοιχείο εντοπίζεται λόγου χάρη στο στίχο 54 όπου ανιχνεύουμε

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

[Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101)

[Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: [Ήλιε µου και τρισήλιε µου] (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 101) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Γιατί η µάνα απευθύνεται στον ήλιο για να της πει πού βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Θεατρικό Εργαστήρι: Δημιουργία δραματικών πλαισίων με αφορμή μαθηματικές έννοιες. Ανάπτυξη ικανοτήτων για επικοινωνία μέσω του θεάτρου και του δράματος. Ειδικότερα αναφορικά με τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ

ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ ALBUM ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ 2010 ΦΥΣΑΕΙ Μη µου µιλάς γι' αυτά που ξεχνάω Μη µε ρωτάς για καλά κρυµµένα µυστικά Και µε κοιτάς... και σε κοιτώ... Κι είναι η στιγµή που δεν µπορεί να βγεί απ' το µυαλό Φυσάει... Κι είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Γ Λυκείου Μανόλης Αναγνωστάκης «Στον Νίκο Ε 1949» Ερωτήσεις Φίλοι Που φεύγουν Που χάνονται μια μέρα Φωνές Τη νύχτα Μακρινές φωνές Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254)

Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Νικηφόρου Βρεττάκου: «ύο µητέρες νοµίζουν πως είναι µόνες στον κόσµο» (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σ. 253-254) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

GEORGE BERKELEY ( )

GEORGE BERKELEY ( ) 42 GEORGE BERKELEY (1685-1753) «Ο βασικός σκοπός του Berkeley δεν ήταν να αμφισβητήσει την ύπαρξη των εξωτερικών αντικειμένων, αλλά να υποστηρίξει την άποψη ότι τα πνεύματα ήταν τα μόνα ανεξάρτητα όντα,

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα

Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα 1. Παντοτινά δικός σου Ξέρεις ποιος είσαι, ελεύθερο πουλί Μέσα σου βλέπεις κι ακούς µιά φωνή Σου λέει τι να κάνεις, σου δείχνει να ζεις Μαθαίνεις το δρόµο και δεν σε βρίσκει

Διαβάστε περισσότερα

Μανόλης Αναγνωστάκης ( )

Μανόλης Αναγνωστάκης ( ) Μανόλης Αναγνωστάκης (1925 2005) Ένας από τους κορυφαίους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Χαρακτηρίστηκε ως ο «ποιητής της ήττας», γιατί εξέφρασε τη διάψευση των οραμάτων της Αριστεράς Τα ποιήματα

Διαβάστε περισσότερα

Μίλτου Σαχτούρη: «Η Αποκριά» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ. 287-288)

Μίλτου Σαχτούρη: «Η Αποκριά» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ. 287-288) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Μίλτου Σαχτούρη: «Η Αποκριά» (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ. 287-288) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά στοιχεία: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Γρίφος 1 ος Ένας έχει μια νταμιτζάνα με 20 λίτρα κρασί και θέλει να δώσει σε φίλο του 1 λίτρο. Πώς μπορεί να το μετρήσει, χωρίς καθόλου απ' το κρασί να πάει χαμένο, αν διαθέτει μόνο ένα δοχείο των 5 λίτρων

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Ρίτσος: Ανυπόταχτη Πολιτεία (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 51-53)

Γιάννης Ρίτσος: Ανυπόταχτη Πολιτεία (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 51-53) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Γιάννης Ρίτσος: Ανυπόταχτη Πολιτεία (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 51-53) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ- µατολογικά στοιχεία:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ. Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ Το κίνημα του ρομαντισμού κυριάρχησε στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο ρομαντισμός προβάλλει το συναίσθημα και τη φαντασία. Στα ποιήματα υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη

Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας. (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Από το 0 μέχρι τη συγγραφή ενός σεναρίου μυθοπλασίας (βιωματικό εργαστήρι) Βασισμένο σε μια ιδέα του Γιώργου Αποστολίδη Περιγραφή εργαστηρίου Οι ιστορίες είναι γεγονότα ζωής ή του μυαλού ή μήπως απλώς

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργης Παυλόπουλος. Τι είναι ποίηση...

Γιώργης Παυλόπουλος. Τι είναι ποίηση... Γιώργης Παυλόπουλος Τι είναι ποίηση... "Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τι τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, και τι είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, δεν θα τραγούδαγε". Κυρίες και Κύριοι Φίλες

Διαβάστε περισσότερα

Γέλιο και ευφυΐα (2914)

Γέλιο και ευφυΐα (2914) Κείμενο Γέλιο και ευφυΐα (2914) Οι περισσότεροι άνθρωποι σπάνια (χαμο)γελούν. Αυτό συμβαίνει γιατί επικρατεί η εντύπωση ότι αυτός που (χαμο)γελάει πολύ είναι λιγότερο έξυπνος, σε σχέση με κάποιον άλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2009 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2009 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2009 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟ Mίλτος Σαχτούρης Ὁ Ἐλεγκτής Ἕνας μπαξές γεμάτος αἷμα εἶν ὁ οὐρανός καί λίγο χιόνι ἔσφιξα τά σκοινιά μου πρέπει καί

Διαβάστε περισσότερα

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π

2 - µεταδιηγητικό ή υποδιηγητικό επίπεδο = δευτερεύουσα αφήγηση που εγκιβωτίζεται στη κύρια αφήγηση, π.χ η αφήγηση του Οδυσσέα στους Φαίακες για τις π 1 ΟΡΟΙ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Εστίαση (πρόκειται για τη σχέση του αφηγητή µε τα πρόσωπα της ιστορίας). Μηδενική = όταν έχουµε αφηγητή έξω από τη δράση (αφηγητής παντογνώστης). Εξωτερική = ο αφηγητής γνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΕΛΕΓΚΤΗΣ. Ο Συλλέκτης

Ο ΕΛΕΓΚΤΗΣ. Ο Συλλέκτης 3 ï Ä É Á Ã Ù Í É Ó Ì Á Ο ΕΛΕΓΚΤΗΣ Ένας μπαξές γεμάτος αίμα είν ο ουρανός και λίγο χιόνι έσφιξα τα σχοινιά μου πρέπει και πάλι να ελέγξω τ αστέρια εγώ κληρονόμος πουλιών πρέπει έστω και με σπασμένα φτερά

Διαβάστε περισσότερα

Φυλλάδιο Εργασίας 1. Ενδεικτικές Απαντήσεις. Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια

Φυλλάδιο Εργασίας 1. Ενδεικτικές Απαντήσεις. Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια Φυλλάδιο Εργασίας 1 Ενδεικτικές Απαντήσεις Αξιολόγηση Διδακτικών Δραστηριοτήτων από τα διδακτικά εγχειρίδια Κωνσταντίνος Κακαρίκος, Ευφροσύνη Κοντοκώστα k_kakarikos@hotmail.com efkodok@yahoo.gr Δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή ανάπτυξη της δοµής του, ήταν και το µοντέλο για όλα τα πρώτα ανάλογα εργαστήρια του Θεοδώρου, τα οποία κινούνταν σε αυτήν την θεµατική.

Η σταδιακή ανάπτυξη της δοµής του, ήταν και το µοντέλο για όλα τα πρώτα ανάλογα εργαστήρια του Θεοδώρου, τα οποία κινούνταν σε αυτήν την θεµατική. ΠΟΛΥΤΕΧΝΟ από το 2000 µέχρι σήµερα ένα εργαστήρι σκηνικής έκφρασης και δηµιουργίας, ή µια πρόταση ασκήσεων δηµιουργικής φαντασίας -------------------------------------------- (α) αντικείµενο και ιστορικό

Διαβάστε περισσότερα

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες.

Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1. Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Scenario How-To ~ Επιμέλεια: Filming.gr Σελ. 1 Σενάριο Το σενάριο, είναι μια ιστορία, ειπωμένη σε κινηματογραφικές εικόνες. Σε αντίθεση με τα αφηγηματικά ή λογοτεχνικά είδη, το σενάριο περιγράφει αυτό

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55)

Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ Ουίλλιαµ Σαίξπηρ: «Σονέτο XVIII» (Ν.Ε.Λ. Β Λυκείου, Α5, σσ. 54-55) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων

Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Λογοτεχνικό Εξωσχολικό Ανάγνωσμα Περιόδου Χριστουγέννων Τίτλος βιβλίου: «Μέχρι το άπειρο κι ακόμα παραπέρα» Συγγραφέας: Άννα Κοντολέων Εκδόσεις: Πατάκη ΕΡΓΑΣΙΕΣ: 1. Ένας έφηβος, όπως είσαι εσύ, προσπαθεί

Διαβάστε περισσότερα

ιονύσιος Σολωµός ( )

ιονύσιος Σολωµός ( ) ιονύσιος Σολωµός (1798 1857) Ένας από τους σηµαντικότερους νεοέλληνες ποιητές. Είναι ο εθνικός µας ποιητής Ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηµατικά τη δηµοτική γλώσσα Αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική

Διαβάστε περισσότερα

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.

2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22. ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Θέµατα & Ασκήσεις από: www.arnos.gr 2η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΟ 22 ΘΕΜΑ: Οι βασικοί σταθµοί του νεώτερου Εµπειρισµού από τον Locke µέχρι και τον Hume. ΣΧΕ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύµφωνα µε τη θεωρία του εµπειρισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΛ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΛ Μη Λογοτεχνικό κείµενο Το νόηµα της εργασίας ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Η επιλογή επαγγέλµατος αποτελεί σηµαντική απόφαση στη ζωή του κάθε ατόµου και για να είναι σωστή θα πρέπει να ταυτίζεται µε τα ενδιαφέροντα,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία

Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Βασικοί κανόνες σύνθεσης στη φωτογραφία Πάτρα, Δεκέμβρης 2012 Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην τέχνη και την πληροφόρηση; Πώς μπορεί η φωτογραφία να είναι τέχνη, εάν είναι στενά συνδεδεμένη με την αυτόματη

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργική Μέθοδος ρυθμικού και θεατρικού παιχνιδιού

Δημιουργική Μέθοδος ρυθμικού και θεατρικού παιχνιδιού Δημιουργική Μέθοδος ρυθμικού και θεατρικού παιχνιδιού ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΔΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΑΝ Γαλάνη Μαρία (Μάρω) PhD Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης 1 Σκοποί ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Κάποια από τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Οδ. Ελύτη ειναι: η ποιητική προσέγγιση του κόσµου µε τις

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2004 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Κάποια από τα χαρακτηριστικά της ποίησης του Οδ. Ελύτη ειναι: η ποιητική προσέγγιση του κόσµου µε τις αισθήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Η Ουσία και το Δώρο του Ανθρώπινου Σχεδιασμού. Συντάχθηκε απο τον/την Spyraggelos Marketos Vlaikoudis Τρίτη, 11 Οκτωβρίου :27

Η Ουσία και το Δώρο του Ανθρώπινου Σχεδιασμού. Συντάχθηκε απο τον/την Spyraggelos Marketos Vlaikoudis Τρίτη, 11 Οκτωβρίου :27 Μου κάνουν συχνά ερωτήσεις σχετικά με το Ανθρώπινο Σχέδιο. Και μια από τις πιο βασικές ερωτήσεις που κάνει κάποιος που πρωτακούει για το Ανθρώπινο Σχέδιο, είναι το τι κάνει πραγματικά, τι μπορεί να κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη υπάρχει ένα σπίτι με άσπρα παράθυρα. Μέσα σε αυτό θα βρούμε ένα χαρούμενο δωμάτιο, γεμάτο γέλια και φωνές, και δυο παιδιά που θέλω να σας γνωρίσω «Τάσι, αυτή η πιτζάμα σού

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο. Εφηβεία (4596)

Κείμενο. Εφηβεία (4596) Κείμενο Εφηβεία (4596) Η εφηβεία αποτελεί μία μεταβατική περίοδο στη ζωή του ανθρώπου, η οποία αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Κατά τη διάρκειά της, συντελούνται βιολογικές,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΥΣΣΕΑΣ ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΟΝΤΑ ΟΥ ΧΙΟΥ. 1 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΚΙΑΘΟΥ ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2. Α) Γενικά Στοιχεία

Ο ΥΣΣΕΑΣ ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΟΝΤΑ ΟΥ ΧΙΟΥ. 1 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΚΙΑΘΟΥ ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2. Α) Γενικά Στοιχεία Ο ΥΣΣΕΑΣ 2006 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 2 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΡΟΝΤΑ ΟΥ ΧΙΟΥ 1 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΚΙΑΘΟΥ ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 2 (συµπληρώνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «Μόνο γιατί µ αγάπησες» (Οι τρίλιες που σβήνουν, 1928, σελ. 72 73 σχολικού βιβλίου) Μαρία Πολυδούρη ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1. Το ποίηµα υπερασπίζεται µια ορισµένη ποιητική επιλογή. Ποια είναι αυτή και σε ποιο είδος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το δοκίµιο περιλαµβάνει την εισαγωγή, την πειθώ, τη γλώσσα και την οργάνωση του δοκιµίου. Εισαγωγή στο δοκίµιο Δοκίµιο ονοµάζεται το είδος του πεζού λόγου που έχει µέση έκταση, ποικιλία θεµάτων (κοινωνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας. Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση

Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας. Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση Ειδικά θέματα αρχιτεκτονικής μορφολογίας Κατεύθυνση Α: Σκηνογραφία, Ιστορική προσέγγιση Υπεύθυνος Καθηγητής: Σ. Γυφτόπουλος Σπουδάστριες: Χ. Τζοβλά, Χ. Χαρατσάρη Το θέατρο αποτελεί μια επικοινωνιακή

Διαβάστε περισσότερα

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 1 2 Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 3 Τα λουλούδια χωρίς όνομα, τα έχει ο καθένας από μας, αλλά δεν το ξέρουμε. Δεν μας μαθαίνουν τίποτα και ψάχνουμε μόνοι μας άσκοπα να βρούμε κάτι, για να

Διαβάστε περισσότερα

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη"

Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη Θεοφανία Ανδρονίκου Βασιλάκη: "Θέλω κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να έχει όλα τα είδη" Στο βιβλίο χρησιμοποιείτε πολυπρόσωπες αφηγήσεις μέσα στην κεντρική πλοκή ώστε να μιλήσετε για την ίδια

Διαβάστε περισσότερα

(Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ )

(Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ ) 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Μ. Αναγνωστάκη, «Νέοι της Σιδώνος 1970» 1 (Κ.Ν.Λ. Β Λυκείου, σσ. 297-298) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµµατολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Λογοτεχνία Γ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης Κείμενο: Γιώργος Παυλόπουλος «Τα αντικλείδια»

Λογοτεχνία Γ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης Κείμενο: Γιώργος Παυλόπουλος «Τα αντικλείδια» Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία: Λογοτεχνία Γ Λυκείου Θεωρητικής Κατεύθυνσης Κείμενο: Γιώργος Παυλόπουλος «Τα αντικλείδια» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ I. ΘΕΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Η Ποίηση, οι ποιητές και τα ποιήματα, μέσα από μια αλληγορία.

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 27-05-2004 1. Πράγματι, τα προαναφερθέντα αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της ποίησης του Ελύτη, που πιστοποιούνται σαφέστατα- και στο δοθέν ποίημα. Συγκεκριμένα:

Διαβάστε περισσότερα

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου]

Το κορίτσι με τα πορτοκάλια. Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας. [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Το κορίτσι με τα πορτοκάλια Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας [Σεμίραμις Αμπατζόγλου] [Γ'1 Γυμνασίου] Εργασία Χριστουγέννων στο μάθημα της Λογοτεχνίας: Σεμίραμις Αμπατζόγλου Τάξη: Γ'1 Γυμνασίου

Διαβάστε περισσότερα

Ελλάδα θάλασσα - λογοτεχνία 2 ο ηµοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου 1 ο ηµοτικό Σχολείο Σκιάθου

Ελλάδα θάλασσα - λογοτεχνία 2 ο ηµοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου 1 ο ηµοτικό Σχολείο Σκιάθου ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ.Ε Π.Μ.Σ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Εργασία στα πλαίσια του µαθήµατος «ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ»

Διαβάστε περισσότερα

Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58)

Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58) 1. ΚΕΙΜΕΝO Οδυσσέας Ελύτης: Η Μαρίνα των βράχων (Κ.Ν.Λ. Γ Λυκείου, σσ. 55-58) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Στοιχεία που αφορούν στο συγγραφέα, λογοτεχνικό περιβάλλον και λοιπά γραµ- µατολογικά στοιχεία:

Διαβάστε περισσότερα

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας ΘΥΜΑΜΑΙ; Πρόσωπα Ήρωας: Λούκας Αφηγητής 1: Φράνσις Παιδί 1: Ματθαίος Παιδί 2: Αιµίλιος Βασίλης (αγόρι):δηµήτρης Ελένη (κορίτσι): Αιµιλία Ήλιος: Περικλής Θάλασσα: Θεοδώρα 2 ΘΥΜΑΜΑΙ; CD 1 Ήχος Θάλασσας Bίντεο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) http://hallofpeople.com/gr/bio/saxtouris.php ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) Ομορφιά Ράντισε την ασκήμια μ ομορφιά πήρε μια κιθάρα πήρε ένα ποτάμι πλάι πλάι Τραγουδώντας

Διαβάστε περισσότερα

Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί

Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί Κλαίρη Θεοδώρου: Στην Ελλάδα ο διχασμός καλά κρατεί 11/12/2018-8:11 Ένα κρύο απόγευμα στις αρχές του Δεκέμβρη, λίγο πριν παρουσιάσει το νέο της βιβλίο στη Λάρισα, η Κλαίρη Θεοδώρου αποδέχεται την πρόσκλησή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να:

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ. Οι μαθητές και οι μαθήτριες να είναι σε θέση να: ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΟΙΔΙΠΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού

Κριτική για το βιβλίο της Άννας Γαλανού Όταν φεύγουν τα σύννεφα εκδ. Διόπτρα, από τη Βιργινία Αυγερινού Ημερομηνία 20/5/2016 Μέσο Συντάκτης Link vivlio-life.gr Βιργινία Αυγερινού http://vivlio-life.gr/%ce%ba%cf%81%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%ae- %CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF-

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Περίληψη είναι μικρής έκτασης κείμενο, με το οποίο αποδίδεται συμπυκνωμένο το περιεχόμενο ενός ευρύτερου κειμένου. Έχει σαν στόχο την πληροφόρηση των άλλων, με λιτό και περιεκτικό τρόπο, για

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΕ ΤΟ ΚΕΘΕΑ-ΑΛΦΑ: ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ. Ο κοινωνικός ρόλος της τέχνης ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ τέχνη επικοινωνία προσωπική ανάπτυξη κοινωνική συνοχή Ο πολιτισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82

ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 ΠΡΟΛΟΓΟΣ: 1 η σκηνή: στίχοι 1-82 1.Α. Ο ρόλος και η λειτουργία του Προλόγου ως δομικό στοιχείο της τραγωδίας: Ο πρόλογος μιας τραγωδίας αποτελεί τα πρώτο από τα απαγγελλόμενα μέρη και εκτελείται από τους

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Slalom Race Computer Game on Scratch

Slalom Race Computer Game on Scratch Slalom Race Computer Game on Scratch Μπογιατζή Ελισάβετ ¹, Μεταξά Παυλίνα², Νεστοροπούλου Ευσεβεία³, Μαρόγλου Ευαγγελία 4 1 boelisabet@gmail.com 2 pavlinamet2@gmail.com 3 makis.nestoro@hotmail.com 4 euaggeliam2000@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Περί της μπαρούφας «Ο φοιτητής Αϊνστάιν κατατροπώνει τον άθεο καθηγητή»

Περί της μπαρούφας «Ο φοιτητής Αϊνστάιν κατατροπώνει τον άθεο καθηγητή» Περί της μπαρούφας «Ο φοιτητής Αϊνστάιν κατατροπώνει τον άθεο καθηγητή» Ένας απ τους πολλούς μύθους -και δη εβραιοχριστιανικούς- που περιφέρονται τα τελευταία χρόνια στο Διαδίκτυο, είναι κι αυτός, όπου

Διαβάστε περισσότερα

www.synodoiporos,weebly.com Page 1

www.synodoiporos,weebly.com Page 1 ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Σε πρώτη φάση διαβάζουμε τουλάχιστον 2 φορές ολόκληρο το κείμενο και φροντίζουμε να το κατανοήσουμε πλήρως. Προσέχουμε ιδιαίτερα τη στάση - άποψη του συγγραφέα και το σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Νεωτερική παιδική ποίηση

Νεωτερική παιδική ποίηση Τα χαρακτηριστικά των ποιημάτων αυτής της κατηγορίας είναι τα παρακάτω: Είναι κυρίως ποιήματα, τα οποία, αν και γράφονται για παιδιά, αναφέρονται σε μια πραγματικότητα παιδική, η οποία όμως απογειώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας

Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Βασικά στοιχεία Αφηγηματολογίας Διδάσκουσα: Δέσποινα Καραβαγγέλη 1. Αφηγηματικές τεχνικές Η αφηγηματολογία είναι η επιστήμη που μελετά την αφηγηματική λειτουργία και µας προσφέρει ό,τι απαιτείται για να

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα

Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα 24 Απριλίου 2018 Αντιμετώπιση και Διαχείριση των Προβλημάτων στην Σύγχρονη Καθημερινή Πραγματικότητα Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Μίνα Μπουλέκου, Συγγραφέας-Ποιήτρια Η διαχείριση των καθημερινών προβλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα

Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα Χρήστος Τερζίδης: Δεν υπάρχει το συναίσθημα της αυτοθυσίας αν μιλάμε για πραγματικά όνειρα 21/04/2015 Το φως της λάμπας πάνω στο τραπέζι αχνοφέγγει για να βρίσκουν οι λέξεις πιο εύκολα το δρόμο τους μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφω µία σωστή περίληψη; Για όλες τις τάξεις Γυµνασίου και Λυκείου

Πώς γράφω µία σωστή περίληψη; Για όλες τις τάξεις Γυµνασίου και Λυκείου Πώς γράφω µία σωστή περίληψη; Για όλες τις τάξεις Γυµνασίου και Λυκείου Για να γράψω μία περίληψη πρέπει να ακολουθήσω συγκεκριμένα βήματα! Δεν είναι δύσκολο, απλά θέλει εξάσκηση! Καταρχάς τι είναι µία

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος

Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος Παραγωγή γραπτού λόγου Ε - Στ τάξη Σύνθεση ποιήµατος 11άρια ποιήµατα Από το βιβλίο «Η επανάσταση στη διδασκαλία του γλωσσικού µαθήµατος» εκδόσεις Προοπτική, στο οποίο συµµετείχα ως συνεργάτης Τάταρη Ξένια

Διαβάστε περισσότερα

''Μιλω ντας επιγραμματικα για την ανα γκη δημιουργι ας του νε ου ανθρω που''

''Μιλω ντας επιγραμματικα για την ανα γκη δημιουργι ας του νε ου ανθρω που'' ''Μιλω ντας επιγραμματικα για την ανα γκη δημιουργι ας του νε ου ανθρω που'' ''Ο άνθρωπος δεν αρκείται πια στις μέχρι τώρα θεωρήσεις φιλοσοφικές και μη και νιώθει την ανάγκη δημιουργίας μιας δικής του

Διαβάστε περισσότερα

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή:

Naoki HigasHida. Γιατί χοροπηδώ. Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού. david MiTCHELL. Εισαγωγή: Naoki HigasHida Γιατί χοροπηδώ Ένα αγόρι σπάει τη σιωπή του αυτισμού Εισαγωγή: david MiTCHELL 41 Ε13 Προτιμάς να είσαι μόνος σου; «Α, μην ανησυχείτε γι αυτόν προτιμά να είναι μόνος του». Πόσες φορές το

Διαβάστε περισσότερα

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η

Η σύγκριση των δύο σχεδίων της Σάρας, 2 χρονών και 4 μηνών, που έγιναν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, φανερώνει ξεκάθαρα τη δυσφορία που νιώθει η Το βιβλίο αυτό φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο πληροφόρησης και συμβουλευτικής για τους γονείς, να γίνει βοηθός και στήριγμά τους στο δύσκολο έργο της ανατροφής του παιδιού τους. Όσοι από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 07 /06 /2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Ηγούμαι 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Ηγούμαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Τι είναι Ηγεσία «Η Ηγεσία, δεν είναι θέση! γιαυτό

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικοί Στόχοι. Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος.

Διδακτικοί Στόχοι. Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος. Eυριπίδη «Ελένη» Α επεισόδιο Α σκηνή στιχ.437-494494 καθηγήτρια:τσούτσα Σταυρούλα Διδακτικοί Στόχοι Να διαµορφώσουµε µια πρώτη εικόνα για τον Μενέλαο, τον άλλο βασικό ήρωα του δράµατος. Να εµβαθύνουµε

Διαβάστε περισσότερα

Μια θεατρική παράσταση που αναφέρεται στην γυναικεία κακοποίηση. Κατερίνα.. Χ, σκέτο..χωρίς επίθετο.

Μια θεατρική παράσταση που αναφέρεται στην γυναικεία κακοποίηση. Κατερίνα.. Χ, σκέτο..χωρίς επίθετο. Μια θεατρική παράσταση που αναφέρεται στην γυναικεία κακοποίηση. Κατερίνα.. Χ, σκέτο..χωρίς επίθετο. Είναι μια απλή, συνηθισμένη κοπέλα που βλέπουμε στο δρόμο να περπατά, δίχως όμως να γνωρίζουμε το μαρτύριο

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82)

Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 1. KEIMENO Βιτσέντζου Κορνάρου: Ερωτόκριτος β. [Ήρθεν η ώρα κι ο καιρός] (στίχοι 767-818) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 80-82) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. Σε ποιο

Διαβάστε περισσότερα

I N T E R V I E W S 1 3 / 1 2 / Ο Γιούνας Γιούνασον θέλει να πηδήξεις από το παράθυρο και να εξαφανιστείς

I N T E R V I E W S 1 3 / 1 2 / Ο Γιούνας Γιούνασον θέλει να πηδήξεις από το παράθυρο και να εξαφανιστείς I N T E R V I E W S 1 3 / 1 2 / 2 0 1 6 Ο Γιούνας Γιούνασον θέλει να πηδήξεις από το παράθυρο και να εξαφανιστείς ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΗΣΤΟΥ Μιλήσαμε με τον συγγραφέα του best seller των 10 εκατομμυρίων αντιτύπων

Διαβάστε περισσότερα

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος μιλά στο onlarissa.gr: Τίποτε στη ζωή δεν είναι άσπρο-μαύρο Δημοσιεύθηκε στις: 10 Ιουνίου 2018, 10:53 Πολυγραφότατος, σχεδόν μια εικοσαετία στα ελληνικά γράμματα, ο Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Ένα βήμα μπροστά στίχοι: Νίκος Φάρφας μουσική: Κωνσταντίνος Πολυχρονίου

Ένα βήμα μπροστά στίχοι: Νίκος Φάρφας μουσική: Κωνσταντίνος Πολυχρονίου Ένα βήμα μπροστά στίχοι: Νίκος Φάρφας μουσική: Κωνσταντίνος Πολυχρονίου η αγάπη ξαπλώνει όταν έχεις ευχές να σπαταλήσεις ο αέρας τελειώνει κι οξυγόνο ζητάς να συνεχίσεις όσα πρόλαβες πήρες της ψυχής σου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός)

Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; (Κάθε σωστή απάντηση 1 βαθµός) ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Φύλλο εργασίας 1 Ερµηνεύουµε σύµβολα! Αν δούµε κάπου τα παρακάτω σήµατα πώς θα τα ερµηνεύσουµε; Επικοινωνούµε έτσι κι αλλιώς 26 2. Πού µπορείτε να συναντήσετε αυτό το σήµα; Σύνολο: (Κάθε σωστή.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής θα διδάσκεται από φέτος στην Ε και Στ Δημοτικού. Πρόκειται για μάθημα βιωματικού χαρακτήρα, με κύριο

Διαβάστε περισσότερα

Η δικη μου μαργαριτα 1

Η δικη μου μαργαριτα 1 Η δική μου Μαργαρίτα 1 Παναγιώτης Μπραουδάκης 2 Η δική μου Μαργαρίτα Η δική μου Μαργαρίτα 3 Παναγιώτης Μπραουδάκης Εκδόσεις Λευκή Σελίδα ΠΟΙΗΣΗ Παναγιώτης Μπραουδάκης Η δική μου Μαργαρίτα Διορθώσεις: Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία: Συμβουλές για... γονείς σε απόγνωση (1951)

Εφηβεία: Συμβουλές για... γονείς σε απόγνωση (1951) Κείμενο Εφηβεία: Συμβουλές για... γονείς σε απόγνωση (1951) Έχετε περάσει την αγωνία των πρώτων ημερών της ζωής του παιδιού σας. Έχετε (ξε)περάσει εκείνες τις νύχτες που έπρεπε να σηκώνεστε στις 3 τα ξημερώματα

Διαβάστε περισσότερα

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα.

Τριγωνοψαρούλη, μην εμπιστεύεσαι ΠΟΤΕ... αχινό! Εκπαιδευτικός σχεδιασμός παιχνιδιού: Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Βασιλική Νίκα. Ήρθε ένας νέος μαθητής στην τάξη. Όλοι τον αποκαλούν ο «καινούριος». Συμφωνείς; 1 Δεν είναι σωστό να μη φωνάζουμε κάποιον με το όνομά του. Είναι σαν να μην τον αναγνωρίζουμε. Σωστά. Έχει όνομα και με αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό Ημερομηνία 9/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://plusmag.gr/ Αλεξάνδρα Παναγοπούλου http://plusmag.gr/article/%cf%84%ce%b1%ce%bd_%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%bf%cf %85%CE%BD_%CF%84%CE%B1_%CF%83%CE%BD%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%B1_%CE%B

Διαβάστε περισσότερα

ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ )

ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ ) 1. KEIMENO ηµοτικό τραγούδι: [Της έσπως] (25 εκεµβρίου 1803) (Κ.Ν.Λ. Α Λυκείου, σσ. 105-106) 2. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ 2.1. Παραδείγµατα ερωτήσεων ελεύθερης ανάπτυξης 1. α) Ποιο όνοµα ακούγεται κατ επανάληψη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο τρίτο. Κεφάλαιο τρίτο

Κεφάλαιο τρίτο. Κεφάλαιο τρίτο Κεφάλαιο τρίτο Αυτό που ξέρουµε σαν αρρώστια είναι το τελικό στάδιο µιας βαθύτερης ανωµαλίας και είναι φανερό ότι για να εξασφαλίσουµε πλήρη επιτυχία στη θεραπεία, το ν' αντιµετωπίσουµε µόνο το τελικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια

ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια 18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε

Διαβάστε περισσότερα