ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΞΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

Transcript

1 ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΞΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΣΕ ΑΔΙΕΞΟΔΟ ΤΟ ΘΕΜΑ ΜΟΝΙΜΟΥ ΙΑΤΡΟΥ Σε προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας μας, ένα χρόνο πριν, θίχθηκε το θέμα της κατάρρευσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Δύο σοβαρά περιστατικά, τους προηγούμενους μήνες, το ένα μάλιστα σε ανήλικο παιδί, χρειάστηκαν άμεσα τις πρώτες βοήθειες και κατέδειξαν για μια ακόμη φορά την αναγκαιότητα της ύπαρξης μόνιμου γιατρού στο χωριό μας. Αυτό έγινε τελικά από την επισκέπτρια υγείας του ιατρείου, μέχρι να μεταφερθούν οι ασθενείς με ασθενοφόρο στο κέντρο υγείας της Ελασσόνας. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι οι αρμοδιότητες της επισκέπτριας δεν μπορούν να καλύπτουν αυτές του ιατρού και οτι στα επείγοντα περιστατικά ο χρόνος διακομιδής μέχρι την Ελασσόνα μπορεί κάποτε να αποβεί μοιραίος. Η σημερινή κατάσταση στο χωριό μας, με ολιγόωρες επισκέψεις ενός γιατρού από την Ελασσόνα μία φορά την εβδομάδα, εκτός του ότι δεν καλύπτει τις ανάγκες της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των μόνιμων κατοίκων -ας μη μιλήσουμε και για το απαράδεκτο στήσιμο στην ουρά των συνταξιούχων τις πρωινές ώρες- προκαλεί έντονο το συναίσθημα της ανασφάλειας στους κατοίκους, ιδιαίτερα τους δύσκολους χειμερινούς μήνες. Αξίζει να σημειώσουμε ότι για το Λιβάδι προβλέπονται δύο θέσεις αγροτικών ιατρών, αλλά, δυστυχώς, στις αντίστοιχες προκηρύξεις, εδώ και ένα χρόνο, δεν υπήρξε ακόμη ανταπόκριση. Σε μια προσπάθεια αντίδρασης, οι σύλλογοι γονέων απέστειλαν επιστολή διαμαρτυρίας στον Δήμαρχο. Αναρωτιόμαστε, πρέπει να συμβεί κάτι σοβαρό και ανεπανόρθωτο για να δρομολογήσει λύσεις η πολιτεία; Πρέπει να θρηνήσουμε θύματα για να κινητοποιηθούμε όλοι μας; Μέσα σε μια χαρούμενη ατμόσφαιρα και με παρουσία πλήθους κόσμου όλων των ηλικιών, εγκαινιάστηκε στις 12 Οκτωβρίου 2014 η Δημοτική βιβλιοθήκη Λιβαδίου, η οποία καταλαμβάνει τον 1ο όροφο του σημερινού Νηπιαγωγείου (παλιό Β Δημοτικό). Χάρις στις ευγενείς πρωτοβουλίες μιας ομάδας δημοσιογράφων της Θεσσαλονίκης «Journalists-Acting» και με την αρωγή κάποιων ανθρώπων με κοινωνικές ευαισθησίες, οι οποίοι αγαπούν την παιδεία και τον πολιτισμό, έγινε εφικτό το αίτημα πολλών Λιβαδιωτών να ξαναλειτουργήσει επιτέλους βιβλιοθήκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν 51 χρόνια με το Βασιλικό Διάταγμα 303 (ΦΕΚ 69 της 25ης/5ου/1963) προβλέπονταν να ιδρυθεί Δημοτική Βιβλιοθήκη Λιβαδίου. Από το 1963, μάλιστα, είχε προβλεφθεί και η εφάπαξ χρηματοδότηση από το κράτος δραχμών, για την ίδρυση αυτή, καθώς και ετήσια κρατική επιχορήγηση δρχ. για την λειτουργία της. Δεν γνωρίζουμε αν πρόκειται για τη βιβλιοθήκη που υπήρχε στο ισόγειο της Κοινότητας μέχρι τη δεκαετία του '70, την οποία με πολύ κόπο, μόχθο και μεράκι, έστησαν και συντηρούσαν κάποιοι ρέκτες Λιβαδιώτες. Πάντως, τόσο αυτή, όσο και άλλες,καταστράφηκαν από ασυγχώρητη αμέλεια. Η νέα βιβλιοθήκη αποτελείται από δύο μεγάλες αίθουσες, εκ των οποίων η μία είναι αμιγώς παιδική και η άλλη για τους μεγάλους. η συνέχεια στη σελίδα 7 ΠΡΟΣ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΣΤYΝΟΜΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Με βάση τον προϋπολογισμό της Αστυνομίας για το 2015, στον οποίο δεν προβλέπεται σχετικό κονδύλι για το Αστυνομικό Τμήμα Λιβαδίου, θεωρείται πολύ πιθανή πλέον η φημολογούμενη εδώ και καιρό κατάργηση τού αστυνομικού τμήματος του χωριού μας. Το Δημοτικό Συμβούλιο Ελασσόνας, ύστερα και από τις έντονες διαμαρτυρίες κατοίκων και φορέων του χωριού, απέστειλε στους αρμοδίους σχετικό ψήφισμα διαμαρτυρίας μετά από ομόφωνη απόφασή του. Επερωτήσεις για το θέμα υπέβαλαν στον αρμόδιο υπουργό και βουλευτές του νομού. Την ώρα που οι ιθύνοντες κόπτονται για τη λεγόμενη περιφερειακή ανάπτυξη, και τάζουν κονδύλια του ΕΣΠΑ δεξιά και αριστερά, την ίδια ώρα επικαλούνται την οικονομική κρίση για να ξηλώσουν το έτσι κι αλλιώς υποτυπωδώς στελεχωμένο και εξοπλισμένο αστυνομικό τμήμα. Είναι περισσότερο από αυτονόητο το τι σημαίνει για μια ορεινή και απομακρυσμένη από μεγάλα αστικά κέντρα κοινωνία η απουσία προστασίας και ασφάλειας. Ας ελπίσουμε ότι, έστω και την τελευταία στιγμή, θα εισακουστούν οι διαμαρτυρίες και θα λυθεί το θέμα. Γιατί μπαμπά ; Αναγκαιότητα «Καλήν ημέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας» Ήρθε η ώρα να πείτε τα κάλαντα μόνο που αυτή τη φορά θα μας τα πουν οι βουλευτές, μετά την απόφαση τού Πρωθυπουργού να γίνουν τώρα οι εκλογές για την ανάδειξη Προέδρου Δημοκρατίας, κάποιους μήνες νωρίτερα από την προβλεπόμενη ημερομηνία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ζητώντας από τον Σαμαρά την παράταση συνέχιση του μνημονίου για δύο μήνες ακόμη και στην ουσία την παράταση των σκληρών οικονομικών μέτρων, αναγκάζει την κυβέρνηση να πάει σε εκλογές. Μην ξεχνάμε ότι εδώ και καιρό διατυμπάνιζαν ότι τέλος τα μνημόνια και τα μέτρα, ότι βγαίνουμε οριστικά από την κρίση και μπαίνουμε σε νέα φάση ανάπτυξης. Μας το έχουν πει πολλές φορές αυτό και μάλλον δεν πήγαινε άλλο να μας το ξαναπούν. Γνωρίζει καλά η συγκυβέρνηση ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου καλά, οπότε σου λέει ή βρίσκουμε τους 180 βουλευτές που χρειάζονται για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας ή αλλιώς καταφεύγουμε αμέσως μετά στις κάλπες και «αποχωρούμε ηρωικά». Σημασία, όμως, για μας τους απλούς πολίτες έχει το ότι η κρίση και τα μέτρα τελειωμό δεν έχουν! Οπότε δεν μας μένει τίποτε άλλο από το να αποφασίσουμε ποιος θα βγάλει την καυτή πατάτα από τη φωτιά! Η παρούσα Βουλή φάνηκε να υπηρετεί το Δ.Ν.Τ. και την Ε.Ε. και όχι τα συμφέροντα της χώρας και των πολιτών της. Θα ήταν ευχής έργον λοιπόν να πάμε σε εκλογές και να πάρουμε την ευθύνη και την τύχη της χώρας στα χέρια μας. Μην ξεχνάμε επίσης ότι μας κυβερνά μια μειοψηφία αναλογικά με τα εκλογικά ποσοστά των κομμάτων. Ήρθε η ώρα η ανάγκη να γίνει η συνέχεια στη σελίδα 3

2 2 Μικρά & μεγάλα σχόλια και νέα Από Χρήστο σε Χρήστο Στις αρχές Οκτ 2014 το καφενείο του Κολοβού Χρήστου άλλαξε χέρια. Νέος ιδιοκτήτης του ο Κωνσταντινίδης Χρήστος, ο οποίος, με τη σύζυγό του, επέστρεψε και εγκαταστάθηκε στο Λιβάδι. Ο Χρήστος, πολύπειρος καθώς είναι στο συγκεκριμένο επάγγελμα, είναι σίγουρα κατάλληλος και η επιτυχία στο νέο του ξεκίνημα είναι δεδομένη. Καλές δουλειές. Έπαινος Ο Οργανισμός «Το Χαμόγελο του παιδιού», μετά και τη φιλοξενία του στο Λιβάδι, απέστειλε ευχαριστήρια επιστολή στους Λιβαδιώτες φίλους του και έστειλε έπαινο στον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Λιβαδίου για την ανιδιοτελή προσφορά του. «Αρωγοί της προσπάθειάς μας, συνοδοιπόροι του ταξιδιού μας, ανεκτίμητη η υποστήριξη σας», είναι κάποιες από τις φράσεις που οι υπεύθυνοι του οργανισμού αναφέρουν στην επιστολή τους και κλείνουν με ευχές για επαγγελματική ευημερία, υγεία και κάθε προσωπική ευτυχία για όλους τους Λιβαδιώτες. Στο Μύλο των Ξωτικών Μονοήμερη εκδρομή από γονείς και παιδιά πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 29/11/14. Τρία λεωφορεία με 140 άτομα ξεκίνησαν από το Λιβάδι με προορισμό τα Τρίκαλα και συγκεκριμένα το χριστουγεννιάτικο πάρκο «Ο Μύλος των Ξωτικών». Ο καιρός ήτανε καλός και τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς απολαύσανε όλες τις δράσεις και τις εκδηλώσεις του πάρκου. Γιάννης Προκόβας Γιός το Αριστείδη Προκόβα και της Αικατερίνης, γεννηθείς το 1947, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ντοκιμαντερίστες με πολυάριθμη φιλμογραφία, ο σκηνοθέτης Γιάννης Προκόβας, με καταγωγή από το Λιβάδι και του Γόννους (καταγωγή μητέρας), απεβίωσε και κηδεύτηκε στη Λάρισα την Παρασκευή 28 Νοε Τα Τέμπη(1977), Αμπελάκια - Η κοινή συντροφιά(1980), Παζάρι της Λάρισας (1984), είναι κάποιες από τις ταινίες του. Ο Γιάννης Προκόβας, επίσης, επιμελήθηκε την εκπομπή που γυρίστηκε στο Λιβάδι το 1985 αποτυπώνοντας κομμάτια του τόπου μας, ανθρώπινες ζωές και συνήθει- ες άλλων εποχών. Επιστολή Γονέων «Αγαπητέ κύριε Δήμαρχε, Με αφορμή το περιστατικό που συνέβη την Κυριακή 29/11/2014 σε κοπέλα 14 ετών του χορευτικού τμήματος του Εξωραϊστικού Συλλόγου, οι γονείς των παιδιών απαιτούμε την παρουσία μόνιμου γιατρού στο Λιβάδι. Θεωρούμε αδιανόητο τα παιδιά μας να βρίσκονται καθημερινά σε κίνδυνο και η έλλειψη γιατρού να είναι πάντοτε αισθητή. Μικροί και μεγάλοι ζητάμε την κατανόησή σας. Το θέμα αυτό πρέπει να μπει σε προτεραιότητα. Με εκτίμηση, Οι Σύλλογοι Γονέων και κηδεμόνων του Δημοτικού, Νηπιαγωγείου και Λυκείου Λιβαδίου». Συνάντηση συνεργατών Στη λέσχη του ΣΛΘ, την Κυριακή 27 Νοε 2014, για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια παρουσίας, πραγματοποιήθηκε συνάντηση των άμεσα εμπλεκομένων στην έκδοση της εφημερίδας «Λιβάδι». Ο πρόεδρος του ΕΣΛ, μέλη της Συντακτικής Επιτροπής και συνεργάτες, σε μια άτυπη αλλά ουσιαστική κουβέντα μεταξύ φίλων, δρομολόγησαν ενέργειες με στόχο τη οργάνωση μιας διευρυμένης και ανοιχτής συζήτησης για το παρόν και το μέλλον της εκδοτικής αυτής προσπάθειας. Νέα Έκδοση Το νέο βιβλίο του κ. Γρηγόρη Βέλκου, φίλου και συνεργάτη της εφημερίδας μας, βρίσκεται στην τελική ευθεία έκδοσης. «Το άδοξο τέλος της οικογενείας του Γεωργάκη Ολύμπιου» είναι ο τίτλος του βιβλίου, τα δικαιώματα έκδοσης τού οποίου παραχωρήθηκαν από τον συγγραφέα - ερευνητή στον Σύλλογο Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης. Αυτή η προσπάθεια αποτελεί το όγδοο εκδοτικό βήμα του ΣΛΘ και σύμφωνα με πληροφορίες έπεται και συνέχεια. Πωλείται διώροφο σπίτι (50 τ.μ. έκαστος), πέτρινο, ανακαινισμένο και πλήρως επιπλωμένο, με μεγάλη αυλή και με εξαιρετική θέα στον Όλυμπο, στην περιοχή της Παναγίας στο Λιβάδι. Τηλ.: ΛΗΞΙΑΡΧΙΚΑ από έως ΘΑΝΑΤΟΙ Παπακωνσταντίνου Μαρία / Σούρδη Φανή / Φαρμακιώτης Ιωάννης του Αθ. / Αντωνίου Πέτρος / Χαρίσης Δημήτριος ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ Τσιρογιάννη Ζωή του Λαζάρου / Φαρμακιώτη Μαρία του Αναστασίου / Κιτσούλης Δημήτρης του Διονυσίου / Καρατζήκας Μάριος - Νεκτάριος του Αντωνίου / Καρατζήκας Χρήστος - Ευάγγελος του Αντωνίου Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ Εκδότης: Δημήτρης Καψάλης (ο/η εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Μητώνας Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος. Φωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας. Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Kαπέτης Δημήτρης. Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης, Φαρδής Γιώργος, Παμπέρης Δήμος, Γκρίζου Ελένη, Παπαστεργίου Γρηγόρης, Παμπέρης Βαγγέλης, Καρανίκας Δημήτρης, Τζέβος Κων/νος, Κοντοφάκας Αθανάσιος, Γκατζούνης Γιάννης, Βασίλης Πλάτανος, Πάππας Λάζαρος, Μαρώσης Γιώργος, Μάνθος Τσανούσας, Μητώνας Αθ. Μπάμπης. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης, Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «deonarts» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: , info@deonarts.com Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20, Εξωτερικού 30. Ηλεκτρονική Δ/νση: exsylogos@exsylogos.gr Το Δ.Σ. της Δημοτικής κοινότητας Λιβαδιού, του Δήμου Ελασσόνας, στην τακτική συνεδρίασή του στις 27 Νοεμβρίου 2014, παρουσία των: Μπίσμπα Αντωνίου, προέδρου του Δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ελασσόνας, Μάντσιου Ελένης, Γραμματέα του Δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Ελασσόνας και Αντωνίου Δημητρίου, Δημοτικού συμβούλου, αποφάσισε ομόφωνα και εξέδωσε το παρακάτω ψήφισμα. ΨΗΦΙΣΜΑ Το Δ.Σ. λαμβάνοντας υπ' όψιν του τις δικαιολογημένες διαμαρτυρίες των κατοίκων του Λιβαδιού, των κοινωνικών φορέων όπως, σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων όλων των βαθμίδων, Κτηνοτροφικός σύλλογος κ.λπ., εκφράζει ομόφωνα τη δυσαρέσκειά του και ταυτόχρονα την έντονη διαμαρτυρία του για τη ραγδαία υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών, με την κατάργηση του αστυνομικού τμήματος Λιβαδιού (όπως πληροφορηθήκαμε, στον προϋπολογισμό της Αστυνομίας του έτους 2015, δεν προβλέπεται κονδύλι για την λειτουργία του Αστυνομικού τμήματος Λιβαδιού). Το Λιβάδι είναι γεωγραφικά απομονωμένο και απομακρυσμένο από αστικά κέντρα και τα γύρω τοπικά διαμερίσματα. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης και του υψομέτρου αντιμετωπίζει ειδικές καιρικές συνθήκες και παρατεταμένο χειμώνα για 5 έως 6 μήνες. Ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά: Στο Λιβάδι σήμερα ζουν περίπου μόνιμοι κάτοικοι και το υψόμετρό του είναι μέτρα. Αποτελεί ίσως μοναδικότητα στον Ελλαδικό χώρο να ζουν τόσοι μόνιμοι κάτοικοι σε τέτοιο υψόμετρο. Ο πληθυσμός αυτός σε ορισμένες περιόδους, κατά τους θερινούς μήνες σχεδόν διπλασιάζεται, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που επισκέπτονται τον οικισμό και τον υπόλοιπο χρόνο. Εκτρέφονται αιγοπρόβατα και βοοειδή σε σύγχρονες σταβλικές εγκαταστάσεις, που εξυπηρετούνται μέσα από ένα πλέγμα αγροτικής οδοποιίας 450 χιλιομέτρων περίπου σε ιδιαίτερα δύσβατη ορεινή περιοχή, καθώς και με σύγχρονο δίκτυο ύδρευσης αυτών. Παράλληλα, η γεωργική έκταση στρεμμάτων με ένα πλέγμα αρδευτικών γεωτρήσεων και δύο φραγμάτων συμπληρώνει την αγροτική οικονομία. Τέλος, οι δασεργάτες μας, οργανωμένοι σε δύο συνεταιρισμούς, αναλαμβάνουν αποστολές σε όλα τα δάση της πατρίδας μας. Επίσης το παρελθόν, η ιστορία και η Πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, μας καθιστά επιπλέον υπεύθυνους και ανήσυχους για το μέλλον του. Το Λιβάδι είναι γνωστό στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β' Κομνηνό Παλαιολόγο, αφού το 1336 μ.χ. εντέλλεται στον ηγούμενο της μονής Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας να προστατεύει "αενάως, διαρκώς, ανελλιπώς και αδιαλείπτως και έτερον χωρίον, το Λιβάδιον...". Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι έδρα του αρματολικιού του Ολύμπου, πατρίδα και γενέτειρα του μεγάλου αγωνιστή, Εθνικού ήρωα και Φιλικού Γεωργάκη Ολύμπιου. Στα 1768 ιδρύεται στο Λιβάδι Ανώτερο Ελληνικό Σχολείο το οποίο συγκαταλέγεται μεταξύ των οκτώ πρώτων της Θεσσαλίας. Το Λιβάδι αποτελεί επίσης γενέτειρα του ηγούμενου Άνθιμου Ολυμπιώτη, του ιατρού Αθανάσιου Αστεριού, μέλους της επαναστατικής κυβέρνησης Λιτοχώρου στα Συμμετέχει ενεργά στον Μακεδονικό Αγώνα και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής πυρπολείται ολοσχερώς. Το αστυνομικό τμήμα Λιβαδίου, εκτός από το Λιβάδι, εξυπηρετεί και ένα σύμπλεγμα περίπου 13 χωριών, ενώ ο κοντινότερος αστυνομικός σταθμός, που βρίσκεται στην Ελασσόνα, απέχει περίπου 35χλμ. ή 45 λεπτά. ΖΗΤΑΜΕ να μην καταργηθεί το Αστυνομικό τμήμα Λιβαδίου και να παραμείνει στο Λιβάδι, προκειμένου οι κάτοικοι να μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς. Το παρακάτω ψήφισμα να αποσταλεί στον Υπουργό Δημόσιας τάξης, στο Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Θεσσαλίας, στον Δήμαρχο Ελασσόνας, στους βουλευτές του νομού, στη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλίας, στην Αστυνομική Διεύθυνση Λάρισας, καθώς και στον Τοπικό τύπο. ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΣΑΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΕΣ ΜΑΣ Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης (Φούρνος πλατείας) τηλ.: ή , Καψάλης Νίκος τηλ.: , Μεταξιώτης Αντώνης «Αρχοντικό» τηλ.: , Ψαλλίδας Κώστας τηλ.: Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης τηλ.: , Καπέτης Βαγγέλης τηλ.: , Καρανίκας Τάκης τηλ.: , Κοντοφάκας Αθανάσιος τηλ.: , Καψάλης Θάνος τηλ: , Μαρώσης Γιώργος τηλ.: , Ντάμπου Κατερίνα τηλ.: , Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: , Τζέβος Κώστας τηλ.: Λάρισα: Γαλάνη Αυγή τηλ.: , Σαλαβέρης Κώστας τηλ.: Ελασσόνα: Πάππας Λάζαρος τηλ.: Θεσ/νίκη : Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: , Παμπέρης Βαγγέλης τηλ.: Για οποιοδήποτε άλλο θέμα που αφορά την εφημερίδα: διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα, απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή: Πάππας Λάζαρος τηλ.: , Μπάμπας Λάζαρος τηλ.: , Μαρώσης Γιώργος τηλ.: , Σαλαβέρης Λάζαρος τηλ.: ή στα atzias@yahoo.com και gmarosis@yahoo.gr είτε στην Συντακτική Επιτροπή. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ Οι συνδρομητές μας του εξωτερικού (αλλά και του εσωτερικού) μπορούν να καταθέτουν τις συνδρομές τους στον ΑΡΙΘΜΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ της Α.Τ.Ε με IBAN:GR Θα πρέπει οπωσδήποτε στην εντολή μέσω τράπεζας, να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο του καταθέτη. Πωλείται Οικία στο κέντρο του χωριού δίπλα στο Δημαρχείο. κ. Παπαδημητρίου Τηλ: Πωλείται σπίτι με οικόπεδο στην περιοχή Φωστήρα. Τηλ.: & Πωλείται οικόπεδο 420 τ.μ., με οικία προ του 1955 στο Λιβάδι Ολύμπου με ανεμπόδιστη θέα στον Όλυμπο. Περιοχή Κιόσκι. Τηλ.: Πωλείται οίκημα, μαγαζί και σπίτι στο Λιβάδι. Τηλ.: ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ Δημ. Κοιν.: Κ.Ε.Π.: A/T Λιβαδίου: , Ιατρείο: Φαρμακεία: & Γ.Π.Σ.: Λύκειο: Γυμνάσιο: Δημ. Σχολείο:

3 συνέχεια από τη σελίδα 1 γνώση ; Ήρθε η ώρα αυτοί που μας οδήγησαν στην καταστροφή να φύγουν; Θα το δείξει η κάλπη Το πλέον κατανοητό είναι, για το φτωχό μας το μυαλό, ότι δεν μπορεί αυτοί που μας οδήγησαν στην καταστροφή να μας σώσουν κιόλας. Αυτό φαίνεται ότι γίνεται συνείδηση στον κόσμο πια. Τόσα σκάνδαλα, τόσες απάτες, μίζες, ποιος τα δημιούργησε; Ποιος μας οδήγησε στην ανεργία, στη φτώχεια και τη μιζέρια; Ποιος κατέστρεψε την Υγεία, την Παιδεία; Ποιος μας οδήγησε στην ψυχική κατάπτωση, την εθνική μελαγχολία και την αυτοκτονία; Ποιος υπονόμευσε την εθνική ανεξαρτησία; Ποιος κουρέλιασε την αξιοπρέπειά μας; Όσοι μας οδήγησαν εδώ πρέπει να πληρώσουν και όχι απλά να φύγουν, πόσο μάλλον να τους αφήσουμε να ξανακάνουν τα ίδια. Είναι ψέμα πως το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και η Ν.Δ. ευθύνονται για αυτά; Είναι ψέμα πως ενώ τα ποσοστά του ΠΑ.ΣΟ.Κ. βρίσκονται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας (6% περίπου) όλος ο δημόσιος κρατικός μηχανισμός ελέγχεται από το «βαθύ πράσινο»; Γι αυτό δεν συγκυβερνά ο Σαμαράς με τον Βενιζέλο, αυτόν το μηχανισμό δεν είχε ανάγκη; Αυτοί οι μηχανισμοί των κομμάτων που λειτουργούν ακόμη δεν μας κατέστρεψαν; Από το «βαθύ γαλάζιο» στο «βαθύ πράσινο» κράτος και ανάποδα. Ειδικά τώρα, αυτός ο συνδυασμός δεν είναι που τα σαρώνει όλα; Αυτά ελέγχουν τα τελευταία χρόνια τη χώρα κι όχι ο απλός ψηφοφόρος των κομμάτων. Μόνο που το πήραμε χαμπάρι αργά και εδώ είναι η μεγάλη μας ευθύνη. Να αγρυπνούμε, ώστε φεύγοντας αυτοί, να μην γίνουν οι άλλοι που θα έρθουν μία από τα ίδια. Το βιώσαμε εξάλλου καλά αυτό με το ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Δεν πρέπει το πάθημα να μας γίνει μάθημα; Επαγρύπνηση και έλεγχος χρειάζεται από μας τους πολίτες. Ενεργοί πολίτες χρειάζονται, γιατί εμείς πρέπει να πάρουμε τις τύχες στα χέρια μας κι όχι να περι- μένουμε από τους «φωστήρες» της Βουλής. Αυτό το έργο το είδαμε. Καμιά κυβέρνηση, ούτε γαλάζια, ούτε κόκκινη ούτε πολύχρωμη, θα μας σώσει αν εμείς δεν θέλουμε να σωθούμε. Όχι ότι τα πράγματα θα είναι εύκολα την επόμενη μέρα των εκλογών, αλλά, αφήνοντας πίσω το παλιό - φθαρμένο πολιτικό σκηνικό και φέρνοντας στο προσκήνιο ένα καινούριο, είναι ευκαιρία να κάνουμε μια νέα αρχή. Ας δοκιμάσουμε και τους άλλους, αυτούς που δεν ευθύνονται και, αν δεν μας κάνουν, αλλαγή! Εξάλλου σαν τι να θέλει κανείς από μια νέα κυβέρνηση; Την αξιοπρέπειά μας, τη χαμένη μας τιμή, την εθνική μας κυριαρχία, που σέρνεται μεταξύ Δ.Ν.Τ., Τρόικας και Ε.Ε. Τελευταία εθεάθησαν, προς Γερμανία μεριά, να γυαλίζουν τα παπούτσια της κυρίας Μέρκελ, νομίζω. Αλήθεια τι σόι Ε.Ε. είναι αυτή που ακρωτηριάζει ενταφιάζει ένα μέλος της, την Ελλάδα, για να μην πω όλο τον Ευρωπαϊκό Νότο, μακάρι να ξερα! Και για να μην μακρηγορούμε, θα πρέπει να διεκδικήσουμε ξανά το δικαίωμά μας στην ΥΓΕΙΑ, την ΠΑΙΔΕΙΑ και την ΕΡΓΑΣΙΑ. Όσο για αυτούς που ευθύνονται και πρέπει να πληρώσουν, μέρες Χριστουγεννιάτικες που είναι ας φανούμε μεγαλόψυχοι. Όσοι φάγανε, κλέψανε, «μιζάρανε» δεν χρειάζεται να πάνε φυλακή. Όχι. Απλά να δεσμευτούν όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία και να τους δοθεί μια σύνταξη 300 Ευρώ, με δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα, για το υπόλοιπο της ζωής τους, και ας αφεθούν ελεύθεροι να ζήσουν. Αξίζει να τους δοθεί μια ευκαιρία ακόμη. Ποτέ δεν ξέρεις Λέτε να μην μπορούν να μας τα δώσουν αυτά όποιοι θα έρθουν να μας κυβερνήσουν αύριο; Λέτε να μην μπορούμε κι εμείς να τα απαιτήσουμε, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας; Ή λέτε να μπορεί να μας τα δώσει ο Αϊ Βασίλης; Συμβιώτης γράφει ο Ντι Λιβάδι Αναγκαιότητα INTΕRNET VS Εάν μιλούσαμε πριν από μια πενταετία για το internet στο Λιβάδι, θα μιλούσαμε για μια άγνωστη λέξη. Σήμερα, στην εκπνοή του 2014, και την αυγή μιας εποχής κατά την οποία το διαδίκτυο γίνεται τρόπος ζωής, το Λιβάδι μένει σε έναν ακόμη τομέα πίσω. Αν και χωριό, το Λιβάδι αριθμεί πάνω από 200 συνδέσεις internet, πράμα ευχάριστο για ένα απομονωμένο ορεινό χωριό, στο οποίο οι άνθρωποί του έχουν λίγες επιλογές για τον ελεύθερο χρόνο τους, ωστόσο και σε αυτό υπάρχουν μεγάλα προβλήματα. Εδώ να πούμε πως, αν και το 60% των χρηστών του διαδικτύου το χρησιμοποιούν για τη διασκέδασή τους (πχ. facebook, chat, games), υπάρχουν και πολλοί, επαγγελματίες και μη, που έχουν το διαδίκτυο ως εργαλείο. Έτσι και στο Λιβάδι είναι απαραίτητο στους φαρμακοποιούς, στους γιατρούς, στα σχολεία και σε πολλούς επαγγελματίες. Τεχνικά το Λιβάδι για τη σύνδεσή του με τον ΟΤΕ χρησιμοποιεί κεραία συνδεόμενη ασύρματα με την κεντρική που βρίσκεται στην Καλλιθέα - Ελασσόνας. Αυτό έχει ως συνέπεια, όσο περισσότερες συνδέσεις υπάρχουν, τόσο να υπερφορτώνεται το κέντρο, και αυτό με τη σειρά του έχει συνέπειες τη μεγάλη μείωση των ταχυτήτων του διαδικτύου καθώς και τη μη διαθεσιμότητα νέων συνδέσεων. Σε συζητήσεις μας με ειδικούς μάς είπανε πως η λύση είναι η σύνδεση του κέντρου - Καλλιθέας με το Λιβάδι με οπτική ίνα, ώστε να διασφαλιστούν οι επικοινωνίες του χωριού και για να έχουμε καλύτερο και ταχύτερο internet. Σε ερώτησή μας εάν είναι εύκολο να γίνει και τι χρειάζεται να κάνουμε, η απάντηση των ειδικών ήταν πως, μια τέτοια περιοχή όπως το Λιβάδι (καθώς και η ευρύτερη περιοχή, Δολίχη, Πύθιο κ.λπ. που δεν έχουν καθόλου internet), έπρεπε να είχε ήδη οπτική ίνα και internet τεχνολογίας ADSL (πραγματική), και πως αυτό το «έργο» είναι εύκολο να υλοποιηθεί, αρκεί μια απλή ενεργοποίηση-αφύπνιση κάποιων ανθρώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης. Μας έδωσαν, μάλιστα, παραδείγματα από πολύ μικρότερα χωριά (των 100 κατοίκων) του νομού που έχουν πλήρη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Έτσι, οι κύριοι που λένε πως θέλουν να βοηθήσουν το Λιβάδι και τους νέους του, ας αρχίσουν από κάτι απλό και εύκολο. ΓΑΖΕΤΗΣ Θ. ΙΩΑΝΝΗΣ O ZIOYNΤΡΟΣ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΧΑΡΑ κακόμοιρε, να φας να μην πεθάνεις» / - «Τι λες, μωρέ πουλάκι, αυτού, γιατί με καταριέσαι; / Σαράντα χρόνους έζησα ναρματολός και κλέφτης, / κι άλλους σαράντα να ζουνα, πάλι θα να πεθάνω. / Δεν το χω πως θα να χαθώ και πως θα να πεθάνω, Μόν το χω σε παράπονο και σε ντροπή μεγάλη, / Που θα το μάθει η Τουρκιά, να πάει στην Αλασσώνα, / να μου χαλάσει τα χωριά τα έρημα βιλαέτια / Παρακαλώ τη συντροφιά κι όλα τα παλληκάρια, / Να μου γνοιαστούν το σπίτι μου, τη δόλια μου γυναίκα, / Να μου κοιτάζουν το παιδί, το μαύρο το Δημήτρη / Πού ναι μικρό κι ανήλικο κι από κλεφτιά δε ξέρει Ο ΖΙΟΥΝΤΡΟΣ Ο ΖΗΔΡΟΣ(Χριστ. Περραιβού Ο Ζιούντρος κάνει τη χαρά, χαρά για τόνε γιο του ιστορία)1750(συλλογή Γ. Αδάμου 1972) (στον ανιψιό του) / Κι ακάλεσε την κλεφτουριά, τα Εψές ήμουν στους ουρανούς και σήμερα με τ δώδεκα πρωτάτα (φουρτάτα) / Τον Λάππα δεν άστρα / Κι άκουσα πως σέν έγραψαν με τους ακάλεσε τον φοβερό τον κλέφτη(τον δόλιο ψυχο- απεθαμένους. / «Σώπα σώπα πουλάκι μου και γιό του) / (κι ο Λάππας το συλλογιασε το τι πεσκέ- μη με καταριέσαι / Αν είν για την γυναίκα μου, σι να φέρει / Να φέρει λαγό αντρέπεται, περδίκα γυναίκα παίρνω κι άλλη / Αν είναι για τα παιείναι λίγη / Ένα ελάφι ζωντανό, ελάφι στολισμένο) δάκια μου, παιδάκια κάμνω κι άλλα / Αν είν / Κι όλοι πηγαίνουν κέρασμα κριάρια με κουδούνια για το κεφάλι μου, δεν ξέρω τι να κάμω / Όσα / Κι ο Λάππας πάει ακάλεστος με ζωντανό ελάφι / βουνά περπάτησες, όλα βοτάνια είχαν / Να Στ ασήμι και στο μάλαμα και στο μαργαριτάρι / τάξευρες, να τάτρωγες, ποτέ να μην πεθάνεις / Κανένας δεν τον λόγιασε από το παραθύρι / Τόνε Σαράντα χρόνους έκαμα αρματολός και κλέλογιάζει η Ζήδραινα από το παραθύρι / Καλώς τον φτης / Κι άλλους σαράντα νάκανα, πάλιν θε Λάππα που ρχεται μ ελάφι στολισμένο / Στρώστε να πεθάνω. / Μόν τόχω ένα παράπονο και τον Λάππα στον οντά, τον Τρίτσα στα κρεβάτια / φλόγα στην καρδιά μου / Που θα το μάθ η Στρώστε και των παλικαριών απ όλα τα πρωτάτα. Αρβανιτιά, να ρθη στην Ελασσόνα. / Παρακαλώ σε Λάζο μου και καπετάν Δημήτρη, / Καλά Το γνωστό αυτό ιστορικό τραγούδι ήταν να μου τηράξετε τον Φώτο, το παιδί μου / απαραίτητο σε κάθε γλέντι Λιβαδιώτικο, αρραβώνα ή γάμο, γενικά σε χαρές(σι μπ νι ατζ Γιατί μικρός ορφάνεψε κι από κλεψιά δεν ξέρει / Γέροντοι θέλουν χάιδεμα κι αγάδες θέλουν χαράουα). Τραγουδιέται με το στόμα και χορεύεται στα τρία. Αναφέρεται στην οικογέ- γρόσια / Και τα πρωτοπαλλήκαρα λουφέν να τα αυγατίση, / Που στέκονται στον πόλεμο, νεια του καπετάν Πάνου Ζήδρου και απαθανατίστηκε σε δημοτικό τραγούδι, όπως διαβάζου- όπου βαστούν στο τσέγκι / Μπροστά πάγουν στον πόλεμο, στο γύρισμα κατόπι. με στην αρχή, η χαρά της, για τους γάμους του γιου του Φώτη, αλλά και στις σχέσεις τους με Ο ΦΩΤΗΣ Ο ΖΗΔΡΟΥ, το πρωτοπαλίκαρο του ιδίου, τον Λάππα. Ο (ΕΛΑΣΣΟΝΑ)(συλλογή Γ. Αδάμου 1972) καπετάν Λάππας ήταν πρωτοπαλίκαρο του Λαλούν τ αηδόνια στα βουνά κι οι πέρδικες Ζήδρου και καταγόταν από το Λιτόχωρο. στα πλάγια, / Λαλεί κ ένα καλό πουλί στου Ο Πάνος (Παναγιώτης) Ζήδρος ή Ζιούδρος Φώτη το κιβούρι / Δεν σ τόπε Σύρος μια (Τσαπουρνιά Γρεβενών Λιβάδι Ολύμπου φορά, δεν τόπε τρεις και πέντε; / Φώτη μου μη 1750) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους στολίζεσαι, μη βάλης τόσ ασήμια, / Χαμήλωσε κλεφταρματολούς του Ολύμπου, γόνος μεγά- το πόσι σου και σκέπασε τα ασήμια, / Τι σε τα λης οικογένειας κλεφτών και αρματολών. Στα βλέπ η Αρβανιτιά και στρίζει μαύρα δόντια». / 1700 ο Ζήδρος ανέλαβε πρώτος αρχηγός στο Ουδέ τα ασήμια μ φαγαν, ουδέ η περηφάνεια αρματολίκι του Ολύμπου και της Δυτικής / Μόν μ έφαγαν οι γέροντες, γέροντες ΛειΜακεδονίας. Αυτό είχε έδρα το Λιβάδι Ολύ- βαδίται. / Τους είχα άσπρα δανεικά, σακούλες μπου και βρισκόταν στη γραμμή Ολύμπου, εβδομήντα, / Κι όσώμουν κλέφτης στα βουνά, Πιερίων και Τίταρου. με λέν πως με τα δίνουν, / Σαν βγήκα και Ο Ζήδρος αναγνωρίστηκε ως αρματολός με προσκύνησα μέσα στην Ελασσώνα / πο δυο σουλτανικό φιρμάνι. Διένειμε μικρότερες πο δυο κουβέντιασαν, πο δυο το κουβεντιάπεριοχές από το αρματολίκι του σε άλλους κλέζουν / «Τον Φώτη να βαρέσωμε, τον Φώτη φτες της περιοχής και σε πρωτοπαλίκαρα, τον Ζηδρούλη» / Γράφουν γραφή και προβοόπως ο Λάζος, ο Τσάρος, ο Βλαχοθόδωρος και δούν μέσα στην Ελασσώνα / Σ εσέν Αχμέτ άλλοι. Ειδικότερα, η Πιερία δόθηκε στο Λάζο μπουλούκμπαση, σ όλα τα παλληκάρια. / και ο Πλαταμώνας στο Σύρο, με τα Χάσια να Ψωμί κι αλάτι φάγαμε και πάλι θε να φάμε / πηγαίνουν στο Βλαχάβα και τα Γρεβενά στον Τον Φώτη να βαρέσετε, τον Φώτη τον Τόσκα. Μετά το Ζήδρο, το αρματολίκι διοικήζηδρούλη. / Θα μας χαλάσει τα χωριά κι όλο θηκε από τον Τσάρο, το Βλαχοθόδωρο, τους το βιλαέτι. Λαζαίους, τον Γκέγκα και πολλούς άλλους. Ο ΖΗΔΡΟΣ Μετά το 1740, οι αρματολοί, που μεταπήδησαν Αφήνω γεια στον Έλυμπο, σ όλα τα κορφοστις τάξεις των κλεφτών έκαναν συντονισμένη επίθεση στην Κάλλιανη (Αιανή σήμερα), τότε βούνια / Κι εσείς λημέρια μου έρημα, πλατάνια με τους ίσκιους / Ζήδρο μου καπετάνιε μου, τσιφλίκι, στα Σέρβια. του Μάχαιρα ξεφτέρι / Ζήδρο μου η θυσία Ο καπετάν Ζήδρος από το Λιβάδι ήταν από τους ανθρώπους που ηγήθηκαν της επιχείρη- σου την λευτεριά θα φέρει / Αφήνω γεια στους σης αυτής. Αυτή η ομαδική δράση των κλε- σταυραϊτούς και σ όλα τα ξεφτέρια / Βρυσούλες με κρύα νερά, και χαμηλοί μου κάμποι / φτών απέφερε 94 φορτώματα ζώων με πλούσια λεία, σε χρήματα. Κατά την Επανάσταση των Αφήνω γεια στον ήλιο μου και στο χρυσό φεγγάρι / Που μου φεγγε να περπατώ σαν άξιο Ορλωφικών, ο Ζήδρος και οι υπόλοιποι κλέπαλληκάρι. φτες συγκρούστηκαν ξανά με τους Τούρκους και κατέφυγαν στο Αιτωλικό, όπου πολιορκούτου ΖΗΔΡΟΥ ( Γ. ΑΔΑΜΟΥ 1971) νταν επί τρεις μήνες και υπέφεραν από τις κακουχίες. Επέστρεψαν όμως στον Όλυμπο, «Ο Ζήδρος κάνει την χαρά, παντρεύει τόνε γιο του. / Κι όλο τον κόσμο τον καλεί και τα στα Πιέρια και στο Βέρμιο και μετά τη συνθήκαπετανάτα. / Το Λάπα δεν τον κάλεσε γιατ κη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) όπου και είν' αμαχεμμένος. / Και όλοι πιάνουν κάλεσμα αμνηστεύτηκαν. Ο Ζήδρος επέστρεψε στο Λιβάδι και έφερε τον τίτλο: «Έξαρχος του Ολύ- κριάρια με κουδούνια, / Κι ο Λάπας πάει ακάλεστος, σα μήλο μαραμένο. / Σα μήλο, σα μπου και της Δυτικής Μακεδονίας». Ο Πάνος Ζήδρος πέθανε από φυσικό θάνα- δαμάσκηνο, σα δροσερό σταφύλι. / Κι αυτήνος πάει κάλεσμα εν' ασημένιο 'λάφι. / Στ' ασήμι το, περί το Κληρονόμος στο αρματολίκι και στο μάλαμα και στο μαργαριτάρι. / Κι η θα ήταν ο γιος του, Φώτης, ωστόσο ο πατέρας Ζήδραινα τον καρτερεί μ' εννιά λογιών παιχνίτου όρισε τους κηδεμόνες του, τον Τσάρα από την Ελασσόνα και τον Γκέγκα και Βλαχοθόδω- δια. / Καλώς τον Λάπα πώρχεται, τον καπετάρο από το Λιβάδι να έχουν περισσότερη εξου- νιο Λάπα. / Πούναι στους κάμπους φλάμπουσία. Αυτό έγινε γιατί ο Πάνος Ζήδρος θεωρού- ρο, στους κλέφτες κυπαρίσσι. / Πούναι και στο σε ότι ο γιος του ήταν ανίκανος να διοικήσει το βλάχο,...σερντάρης στα κορίτσια. /... Εγώ δεν ήλθα για φαϊ, δεν ήλθα για τραγούδια, / τη αρματολίκι. Ο Φώτης δολοφονήθηκε και το αρματολίκι ανέλαβε ο Πάνος Τσάρας, ο πατέ- νύφη όπου πήρατε, θα την επάρω πίσω. / Την θέλω για του λόγου μου και για τον αδελφό ρας του περίφημου Νικοτσάρα. (Τα ιστορικά στοιχεία από το ρέκτη χωριανό και φίλο, φιλό- μου. / Να μην το κάμης Λάπα μου, χρυσέ μου καπετάνιο. / Θε να το μάθει ο ντουνιάς, θε να λογο Γιώργο Ράπτη). Επίσης σώθηκαν και άλλα τραγούδια, όπως το μάθ' ο κόσμος. / Σήκω νυφούλα μ' κι άλλαξε, σήκω και καβαλλίκα. / Και να σε πάω στο τα παρακάτω: σπίτι μου, να σε πάω στ' αδελφή μου. / Άφσε ΤΟΥ ΖΗΔΡΟΥ(ΤΑ ΚΛΕΦΤΙΚΑ, επιμέλεια μ' αφέντη μ' άφσε με χρυσέ μου καπετάνιο. / ΑΛΕΞΗ ΠΟΛΙΤΗ) Και μη με πας στην μάνα σου, μήτε στην αδελένα πουλάκι κάθονταν στου Ζήδρου το κεφάλι φή σου. / Έχω λεβέντη αδελφό, λεβέντη παλ/ Δεν ελαλούσε σαν πουλί, σαν όλα τα πουλάκια ληκάρι. / Και δεν σε πάω αστεφάνωτη, σε πάω / Μόν ελαλούσε κι έλεγεν ανθρώπινη λαλίτσα / στεφανωμένη. / Εγώ μ ο Λάπας ξακουστός, ο «Ζήδρο μου, συ ήσουν φρόνιμος, ήσουν παλικά- Λάπας ξακουσμένος. / Μένα με ξερ ο Έλυρι / Ήσουν και πρώτος έξαρχος σ όλα τα μονα- μπος, με ξέρ η Κατερίνη / με ξέρει η μαύρη στήρια, / Κι όσα βουνά περπά / Δεν το ξερες, Λιάκουρα που τόχ αρματολίκι 3

4 4 Το ημερολόγιο δείχνει αρχές Δεκέμβρη. Το άρωμα από τις γιορτές των Χριστουγέννων που πλησιάζουν αρχίζει να διαχέεται στην ατμόσφαιρα. Χριστουγεννιάτικα δέντρα στο σαλόνι, πολύχρωμα λαμπάκια στο μπαλκόνι, βιτρίνες καταστημάτων με «Merry Christmas», ενοχλητικά σποτάκια του «Jumbo» σε τηλεόραση και ραδιόφωνο. Κατακλυσμός από χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις πολυεθνικών στην τηλεόραση για τρόφιμα, ποτά, αυτοκίνητα, ηλεκτρονικά και ηλεκτρικά είδη, έστω και αν στην τζιόπη νου σι άφλ τσαπρακό (στην τσέπη δεν υπάρχει τίποτα). Για τους περισσότερους ανθρώπους οι γιορτές, όπως σχεδόν κάθε χρόνο, θα είναι δύο τρεις μέρες αργίας ή μία βδομάδα ριγμένοι στον καναπέ του σαλονιού με το τηλεκοντρόλ στο χέρι, τις πυτζάμες και άντε και καμιά βόλτα σε κανένα εμπορικό κέντρο ή στη στολισμένη πλατεία της πόλης για χάζι. Αυτά για τους περισσότερους ανθρώπους, γιατί για εμάς τους τυχερούς υπάρχει ο τόπος που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Το μυαλό μας εδώ και λίγες μέρες βρίσκεται ήδη στο χωριό. Λαχταρούμε την ώρα που το αυτοκίνητο θα στρίψει από τα Παλιοδέρβενα ή θα φτάσει στο Μαρούλι και θα αντικρίσουμε, συνήθως χιονισμένη, την πατρίδα των παιδικών μας χρόνων. Οι αναμνήσεις θα ξυπνήσουν μόλις διαβείς την πόρτα από το πατρικό σου σπίτι. Στο σπίτι έχει γίνει πούρμπιρια (καθαριότητα) εδώ και μέρες, τινάχτηκε η ξυλόσομπα και στρώθηκαν τα κιλίμια με μάτια και οι χειροποίητες κουβέρτες από νήμα ή μαλλάκι. Το χριστουγεννιάτικο δένδρο σε περιμένει στη σάλα στολισμένο με τα ίδια στολίδια, εδώ και σχεδόν τριάντα χρόνια. Ήταν εκεί γύρω στο ογδόντα που άρχισαν μαζικά να στολίζουν τα πλαστικά χριστουγεννιάτικα δέντρα τα Λιβαδιώτικα σπίτια, με μπάλες και φωτάκια από το θείο Αριστοτέλη του Γκότσου. Και σήμερα, τόσα χρόνια μετά, αν ψάξεις τα στολίδια του δένδρου προσεκτικά, σίγουρα θα βρεις στολίδια εκείνης της περιόδου: γλόμπους που δε σπάνε εύκολα, τη μυτερή κορυφή και, αν είσαι τυχερός, θα έχει επιζήσει και η χάρτινη φάτνη. Τελευταία πινελιά το βαμβάκι πάνω στα κλαδιά για να σου θυμίζει το χιόνι λες και τα ν βάια (ανεμομαζώματα χιονιού) έξω σε αφήνουν να το ξεχάσεις. Στο τραπέζι της κουζίνας τοποθετημένα σαν ξυλοθήκη το ένα πάνω στο άλλο τα χριστουγεννιάτικα κουλούρια σε σχήμα πλεξούδας. Μοσχομυρίζουν ζεστά - ζεστά και θα συνοδεύσουν τους ελληνικούς καφέδες των γιορτινών ημερών, καθώς έχασαν πλέον την αξία τους εδώ και χρόνια ως Ιστορίες για αγρίους «ΜΥΡΩΔΙΕΣ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ» Γράφει ο Γιώργος Αθ. Μητώνας - μέσω πληρωμής στους κολιντάρηδες. Στο εικονοστάσι, δίπλα στην αναμμένη καντήλα, έχει τοποθετηθεί το στρόγγυλο κουλούρι με το σταυρό στη μέση,κουλάκολου αλου χ στο(κουλούρι του χριστού). Θα δοθεί την ημέρα των Φώτων σε κάποιο ζωντανό, για να αγιαστούν και τα ζώα. Στο καθιστικό, λα ουντ ουλου ντι σ ντιάρι (στο δωμάτιο που καθόμαστε), την ώρα που θα ξαπλώσεις για το μεσημεριανό υπνάκο, θα νιώσεις τη γλυκιά ζέστη (κουντόρου) της σόμπας ντι νκόζανη (από την Κοζάνη), καθώς η οικονομική κρίση έκοψε τα καλοριφέρ. Ο ήχος και η μυρωδιά από τα γιαπράκια που σιγοβράζουν (χέρμπου) στον τιντζιρέ από αλουμίνιο θα σε γλυκονανουρίζουν παρέα με τη σόμπα που μπουμπουνίζει. Οι μυρωδιές, βέβαια, είναι διάσπαρτες σε όλο το σπίτι αυτές τις μέρες. Στο φούρνο από τη σόμπα ψήνεται ο μεζές από γρούνι (μιζέουλου ντι πόρκου). Η τύχη μπορεί να τα φέρει έτσι που στο σπίτι μπορεί να υπάρχει φρεσκοκομμένο χοιρινό. Δικό σου ή ένα πιάτο που έφερε ο γείτονας ή συγγενής για δοκιμή ή από υποχρέωση που σου χρωστούσε. Μια τηγανιά λοιπόν από αυτό το κρέας σε κάνει αλίξουρο και αφίσκο (λαίμαργο) και μόνο που το σκέφτεσαι. φαντάσου τι γίνεται όταν θα το έχεις και μπροστά σου! Από το σφάξιμο του γουρουνιού, που έχει εκλείψει τα τελευταία χρόνια, θα λείπουν σίγουρα τα χειροποίητα λουκάνικα που ήταν πάντα κρεμασμένα στη φούρκα σαν γιρλάντες κάτω από την στριάχα (προεξοχή της σκεπής) και φυσικά οι τσιγαρίδες. Λα μαγειαργιόουλου ντι ναφουάρ (στην έξω κουζίνα) τα πατσιάλια (πατσάς) βράζουν στο ένα μάτι της άλλης ξυλόσομπας, και θα σμίξουν με σκόρδο και ξύδι. Στο άλλο μάτι το κρέας είναι έτοιμο και περιμένει το συνοδευτικό του για να γίνει σελινάτο (με σέλινο) κουτσάνου (λάχανο) ή πράσο μια και αυτές είναι οι επιλογές, κυρίως, για το χριστουγεννιάτικο γιορτινό τραπέζι. Λα ουντ ουλου τσια μπούνλου (στο δωμάτιο το καλό), πάνω στο ντιβανουμπάουλο, έτοιμα τα στοιβαγμένα κόλιντα για το μωράκι που γεννήθηκε από κάποιο συγγενή, φίλο ή γείτονα. Τώρα είναι σε σακούλα από του «Νουλέζα» ή κάποιο «Jumbo». Πέρασαν οι εποχές που πλέκανε καζάκες, παπάκια για τα πόδια και σκουφάκια πλεκτά. Όμως το έθιμο του δώρου στο νεογέννητο για τα Χριστούγεννα διατηρείται. Αν κάνεις και κατέβεις μια βόλτα στο κατώι του σπιτιού για να φέρεις ξύλα, θα δεις, σε μια γκρέντα (δοκάρι) κρεμασμένο από μια μεγάλη γύφτα (καρφί) το ξύλινο άστρο. Στέκει εκεί για χρόνια, θυμίζοντας τα παιδικά μας κόλιντα και περιμένει την επόμενη γενιά να του δώσει ζωή. Λίγο πιο δίπλα οι ντραματζάνες (νταμιτζάνες) με το τσίπουρο και το κρασί είναι στοιχισμένες και περιμένουν την ώρα που θα «επιστρατευθούν» για να προσφέρουν στιγμές απόλαυσης στον ουρανίσκο της οικογένειας αλλά και επισκεπτών, γνωστών και φίλων. Όλη αυτή πανδαισία αρωμάτων, γεύσεων και εικόνων όμως, θα χαλάσει αμέσως μόλις κάνεις μια βόλτα στα Λιβαδιώτικα σοκάκια. Φωτάκια και φωτοσωλήνες τυλιγμένοι «κουκουρέτσου» (κοκορέτσι) στα κάγκελα του μπαλκονιού και μια σπαστική μουσική να κάνει πως τραγουδάει σε μια μάλλον Κινέζικη διάλεχτο από όπου και η κατασκευή τους. Είναι όλοι αυτοί που έχουν τάχα μου στολίσει ή διακοσμήσει, αξ λ τζ τσι μίντια (έτσι λέει το μυαλό τους), και το βράδυ στην καφετέρια θα αγορεύουν θυμωμένοι για τα ήθη και έθιμα που χάθηκαν από το χωριό. Τάτσι λάε, νου χίμ τ τσιβά. Λα άλτι χόρι λι τσ νου ηθίματλι (πάψε μωρέ, δεν είμαστε για τίποτα. Σε άλλα χωριά τα κρατάνε τα έθιμα) Θα τελειώσουν την κουβέντα μαζί με το ποτάκι που θα απολαμβάνουν. Αλλά και τι να κάνουν οι άνθρωποι όταν οι ίδιες οι τοπικές αρχές δίνουν το σύνθημα για στολισμό σι τρ τσέμου αράδα (να περάσουμε την σειρά). Σε όσα στραβά όμως και να πέσει το μάτι μας, ένα είναι σίγουρο. Οι γονείς, το σόι, οι φίλοι, το πατρικό μας, τα σοκάκια, τα μέρη που μεγαλώσαμε και όλες οι παιδικές μας αναμνήσεις βα ν τριάκ ντι γιάκ (θα μας τραβάνε από τον γιακά). Πάντα θα γυρίζουν στο μυαλό μας και κάποιες φορές θα μας σέρνουν, όταν θα βολεύουν οι καταστάσεις, να είμαστε εκεί και με τη φυσική μας παρουσία, κυρίως αυτές τις μέρες στον τόπο που γεννηθήκαμε. ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΛΑ ΤΟΥΤΣ (ΣΕ ΌΛΟΥΣ)!!! Υ.Γ. Μόνο στον χαλέ ή ναγκιό (τουαλέτα) δεν καταλάβαινες πως έρχονται Χριστούγεννα παλιότερα. Γιατί τώρα είδα στα μεγάλα πολυκαταστήματα παιχνιδιών και όχι μόνο, μέχρι και χαρτί τουαλέτας με χριστουγεννιάτικα σχέδια και γιορτινά διακοσμητικά για το μπάνιο Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει Τα δύσκολα της αρρώστιας...! Ένας συγχωριανός μας εσπευσμένα μεταφέρεται στη Λάρισα με σοβαρό καρδιακό επεισόδιο. Μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία, καταλήγει σε μεγάλο νοσοκομείο στη Θεσσαλονίκη όπου και εγχειρίζεται. Αφού λοιπόν πέρασε η νοσηλεία, τόσο πριν όσο και μετά την εγχείριση, επιστρέφει στο χωριό. Οι γιατροί συστήνουν προσοχή στη διατροφή, όχι ποτό, όχι κραιπάλες, περπάτημα και προσοχή από το κρύο. Έλα όμως που, προς κακή του τύχη, κρυολογεί. Ο γιατρός του συστήνει αμέσως αγωγή για το κρυολόγημα με υπόθετα. Έτσι λοιπόν παίρνουν τα υπόθετα από το φαρμακείο και πηγαίνουν με το γιατρό στο σπίτι. Αφού ο γιατρός ελέγχει τον πυρετό και τα ακροαστικά, του λέει: -Γύρνα να βάλουμε το υπόθετο! Προφανώς, δυσανασχετώντας, ακούει την εντολή του γιατρού, μη μπορώντας να κάνει αλλιώς, και ο γιατρός του λέει πως θα το επαναλάβει άλλες δυο φορές τη μέρα, μεσημέρι και βράδυ. Αφού λοιπόν έφυγε ο γιατρός, μπαίνει στο δωμάτιο η γυναίκα του και τον βρίσκει εμφανώς κατσουφιασμένο. -Τσι άει, κ τσέ χίει αξ τσι; (-Τί εχεις, γιατί είσαι έτσι;) τον ρωτά η γυναίκα του. -Ούν κούρου αβιάμου ν κρτ του, σ μι μπιγκάρ μ ν σ λα έλου, κούμου βρέει σι χίου (- Έναν κώλο είχα απείραχτο, και μου βαλαν χέρι και σε αυτόν, πώς θες να είμαι ). ιαράμου σι όου ακό

5 του Ματθαίου Tσανούσα «Το χρυσό φεγγάρι» Σεπτέμβρης - Οκτώβρης, μάλλον θάταν το 67. Ήταν ένα ταξίδι καθοριστικό από αυτά που μοιραία αλλάζουν για πάντα τη ζωή των ανθρώπων. Είναι οι δρόμοι των ονείρων μας, της ανηφοριάς, των δύσβατων μονοπατιών, της ελπίδας. Με χαραγμένες βαθιά τις μνήμες που δεν σβήνουν ποτέ και μας συντροφεύουν πάντα! Και όλα αυτά τα αγαπημένα που αφήνεις πίσω σου νιώθεις να μοιάζουν με κιτρινισμένα φύλλα του φθινοπώρου που ανεμοστροβιλίζονται κάτω από το δέντρο που ψάχνουν καταφύγιο σε κάποια γωνιά. Με συναισθήματα δυνατά και αξέχαστα χωρίς περιθώριο έκφρασης. «Πως η ανάγκη γίνεται ιστορία» Το λεωφορείο είχε ξεκινήσει κάνοντας το καθημερινό δρομολόγιο για την Κατερίνη με τελευταίο σταθμό την Θεσσαλονίκη. Ξεκινούσε πάντα με την Ανατολή του ηλίου από το Ορεινό Λιβάδι. Οι δυνατές και ενοχλητικές ακτίνες του πέφταν κατά πάνω μας και μας περιόριζαν τη θέα που τόσο ανάγκη είχαμε να την αποχαιρετήσουμε φεύγοντας. Με τις πρώτες κατηγορικές στροφές αρχίζουν να μας εγκαταλείπουν. Ποιος ξέρει πάλι πότε θα ξαναδώ τον ήλιο να ανατέλλει από τον Όλυμπο «το βουνό των θεών» σκέφτηκα για λίγο αφού μέχρι τώρα δεν μου έλειψε ποτέ. Ιδιαίτερα πόσο θα μου λείψει η ζεστασιά του σπιτιού μου που γεννήθηκα και μεγάλωσα, οι κόγχες του δωματίου που περνούσαμε τις περισσότερες ώρες, το τζάκι που άναβε τις κρύες νύχτες του χειμώνα και όταν τα πουρνάρια μπουμπουνίζαν εμείς χοροπηδούσαμε πάνω σ αυτές. Θα θυμάμαι πάντα τη μηλιά που κάτω από τον ίσκιο της απλώναμε τα βιβλία με τους συμμαθητές μου και διαβάζαμε. Τις πέτρες των περαστικών που πέφταν στην αυλή σημαδεύοντας τα κόκκινα και γλυκά της μήλα. Και μετά όπως πάντα η μάνα μας να τις μαζεύει φωνάζοντας πολλές φορές από συνήθεια. Τον σκύλο που εκείνη τη φορά δεν βολεύονταν με το κούνημα της ουράς του όπως πάντα, αλλά έτρεχε μπροστά μου γαυγίζοντας λες και με μάλωνε που έφευγα. Καθώς πλησιάζαμε προς τον κάμπο η δροσιά και η ψύχρα του Λιβαδίου μας αποχαιρετούν ενώ η ζέστη που σιγά-σιγά γίνεται ενοχλητική μας θυμίζει πως το καλοκαίρι δεν τελείωσε σε αυτά τα μέρη. Κατερίνη: πρώτος σταθμός. Κατεβήκαμε! Ο δρόμος σύντομος από το ένα πρακτορείο στο άλλο. Διασχίσαμε βιαστικά τον κεντρικό δρόμο της πόλης και τα ποδήλατα να περνάνε δίπλα μας κουδουνίζοντας ασταμάτητα. Πριν καλά καλά προλάβουμε να απολαύσουμε τα στρωτά της σπίτια με τις μεγάλες και λουλουδιασμένες αυλές μπήκαμε στο λεωφορείο και την αποχαιρετήσαμε. Ατέλειωτος ο κάμπος για τη Θεσσαλονίκη και εκθαμβωτικά τα ήρεμα νερά του Αξιού! Σε λίγο κάποια χιλιόμετρα μας χωρίζουν και το όνειρο θα γίνει πραγματικότητα. Το λεωφορείο σταμάτησε την καθιερωμένη ώρα. Είχαμε φθάσει, φαινόταν απίστευτο. Κατεβήκαμε μουδιασμένοι, ζαλισμένοι, αλλά με το χαμόγελο και το ηθικό ακμαίο. Η κα Λόλα που συνταξιδεύαμε σε όλο το ταξίδι με παρότρυνε να πάρω ένα μικρό τρίκυκλο ως μέσο μεταφοράς και χωρίσαμε. Εκείνη τράβηξε προς τα κάστρα μάλλον για να επισκεφτεί την κόρη της. Εγώ μόλις που πρόλαβα να γαντζωθώ από κάποιο σίδερο και το τρίκυκλο ανέπτυξε ταχύτητα και φύγαμε. Σε λίγο βρέθηκα σε μία φανταστική θέα και για κάμποση ώρα ανεξήγητη. Γρήγορα όμως συνειδητοποίησα πως μπροστά μου έχω τον Θερμαϊκό κόλπο, που μας υποδέχεται με μια δροσερή αύρα. Ο ουρανός καταγάλανος και φυσούσε δυνατός αέρας μάλλον ήταν Βαρδάρης, τον ένιωθα να με πιρουνιάζει. Και πάνω από τα κύματα τα αφρισμένα νερά λαμπιρίζανε από τον δυνατό ήλιο του μεσημεριού. Ξαφνικά το τρίκυκλο εκεί που διέσχιζε τις πανύψηλες και θεόρατες πολυκατοικίες με μια απότομη κίνηση σταμάτησε μπροστά στην είσοδο μιας από αυτές. Κατέβηκα! ώρα να ξεδιπλώσω το τυλιγμένο χαρτάκι που το κρατούσα σφιγμένο στα χέρια μου. Οδός αρ. 5ος όρ. αρ. διαμ. Α π ί σ τ ε υ τ ο, έφθασα, αυτό ήταν. Κάπως έτσι φεύγαν τότε τα παιδιά και παίρναν το δρόμο του αμετανόητου φευγιού τους, μόνοι τους ή και με τις οικογένειές τους. Προορισμός οι πόλεις, τα καράβια, η ξενιτιά. Έτσι και εγώ χωρίς να γνωρίζω τίποτα για την ερωτική αυτή πόλη, τη Θεσσαλονίκη, της πολιτισμικότητας, των εθνικών και λαϊκών αγώνων έγινα κάτοικός της. Δεν είχα ακούσει τίποτα για τα δρομάκια και καλντερίμια της Άνω Πόλης εκεί που περπάτησαν μεγάλοι ποιητές, ζωγράφοι, λογοτέχνες που εμπνεύστηκαν και έτσι γράφτηκαν τα ωραιότερα τραγούδια και γίνανε τα ομορφότερα έργα τέχνης που κοσμούν στις γκαλερί αυτής της πόλης. Μοιραία σε κάθε στενό δρομάκι και κάθε γωνιά θα συναντήσεις τους στίχους του Μανώλη Αναγνωστάκη να σου θυμίζουν την ιστορία αυτής της πόλης. «Δρόμοι παλιοί π αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα» Τα Λαδάδικα κοντά στο λιμάνι, τα κακόφημα μπαρ στο Βαρδάρη και η παρουσία κάποτε του έκτου στόλου και των περαστικών όλα αυτά θα γίνουν τραγούδια και θα ερμηνευθούν από τους μεγαλύτερους λαϊκούς τραγουδιστές. Όμως πίσω από τα φώτα αυτής της όμορφης πόλης υπήρχε και το άλλο πρόσωπο της φτωχολογιάς, της σκληρής επιβίωσης, της αλληλεγγύης και της μοναξιάς. Ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, τα χρόνια της υπομονής, της προσμονής και της αναζήτησης όπου οι ανθρώπινες σχέσεις δοκιμάζονταν και η φιλία σφυρηλατείται και κάνεις φίλους παντοτινούς. Με τέτοιους φίλους πορεύτηκα και εγώ σε αυτή την πόλη τα πρώτα χρόνια. Στο νου μου μοιραία έρχονται οι Κυριακές μια και οι άλλες ήταν εργάσιμες. Τις θυμάμαι ηλιόλουστες και χαρούμενες καθισμένοι στο παγκάκι του περιπτέρου μπροστά στο Λευκό Πύργο να χαζεύουμε τον Θερμαϊκό με τον Κώστα. Οι φωτογράφοι σκορπισμένοι παντού με τις άσπρες ποδιές τους έχοντας πάνω στα στημένα τρίποδά τους τις φωτογραφικές τους μηχανές δεν χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια να μας πείσουν για μια φωτογραφία. Ποθούσαμε να εκφράσουμε και αν αποτυπώσουμε τα συναισθήματά μας εκείνης της στιγμής σε μια αναμνηστική φωτογραφία. Η λειτουργία της Δ.Ε.Θ. όπως και το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, που λάμβανε μέρος κάθε χρόνο στο Παλαί ντε Σπορ την περίοδο της έκθεσης προσέδιδαν στην πόλη μια πανηγυρική ατμόσφαιρα που αισθανόσουν να σε παρασέρνει μεθυστικά στο άρμα της και να την αγαπάς πιο πολύ. Στις γειτονιές ακουγόταν τραγούδια του νέου κύματος απ τα τζουκ-μποξ στα εστιατόρια που ήταν γεμάτα από εργάτες και φοιτητές σε κάθε γωνιά. Ενώ στα σοκάκια οι κανταδόροι με τις κιθάρες τους έπαιζαν και τραγουδούσαν μελωδικά τραγούδια. Ήταν καλοκαίρι στο στενό μπαλκόνι που έβλεπε πλάγια στην Αγ. Δημητρίου. Εκεί καθόμουν από συνήθεια κάθε βράδυ. Κάθε που βράδιαζε ερχόταν δύο παιδιά με τις κιθάρες τους και καθόταν απέναντι στο πεζούλι, πάνω από το επιπλοποιείο του Γιάννη που ήταν φίλος τους. Από τα γένια τους και τα μακριά τους μαλλιά καταλάβαινες πως ήταν φοιτητές. Μόλις το σκοτάδι έπεφτε, το βουητό της πλάνης «ξυλουργικό μηχάνημα» σταματούσε και η παρέα μεγάλωνε. Σε λίγο η γειτονιά γέμιζε με τραγούδια και μουσική του νέου κύματος. Έμοιαζε σαν ένα μουσικό ταξίδι γι αυτούς που συμμετείχαν και τραγουδούσαν απ τα μπαλκόνια. Όσο τραγουδούσαν ένιωθες πόσο ερωτευμένοι ήταν με τη μουσική με τις κιθάρες τους, με τη ζωή τους. Θα μου μείνει αξέχαστο το ρεφραίν ενός τραγουδιού του Μιχάλη Βιολάρη. «Στα χείλη μας χλωρό ακόμα το φιλί έλα ν αγαπηθούμε σε μια βουνοκορφή». Αυτή η μαγεία της μουσικής που σε απογειώνει και σε ταξιδεύει παντού δεν θα μας αφήσει αδιάφορους εμένα τον Κώστα και τον Μάκη. Σε σύντομο χρονικό διάστημα είχαμε και οι τρεις κιθάρες. Μόνον που τον Κώστα τον έφαγε, κάποια νυχτέρια να την κάνει στο επιπλοποιείο του Γιάννη όπου εργαζόταν. Ενθουσιασμένοι και οι τρεις γρήγορα αρχίσαμε να παρακολουθούμε μαθήματα σε κάποια σχολή μουσικής. Ήταν μία βραδιά ερωτική και τα βήματά μου με πήγαιναν σ αυτό το κουτούκι στην Αριστοτέλους. Εκεί εργαζόταν τα καλοκαίρια ο Γιάννης, που ήταν μαθητής γυμνασίου ακόμη. Οι μπύρες ήταν δροσερές πάνω στο σκεπασμένο με άσπρη πετσέτα τετράγωνο τραπέζι με το τζουκ μποξ στη γωνιά να παίζει λαϊκά τραγούδια. Η ώρα είχε περάσει ευχάριστα και ο Γιάννης έκλεισε ο ίδιος το μαγαζί και φύγαμε. Περπατούσαμε στην Αριστοτέλους ενώ ο Βαρδάρης δρόσιζε την καλοκαιρινή αυτή βραδιά, όταν ακούω τον Γιάννη να μου λέει, πάμε για καντάδες; Απάντησα καταφατικά, αλλά πρέπει να περάσουμε απ το σπίτι να πάρουμε την κιθάρα που ήταν κάπου προς το Τούρκικο Προξενείο. Ο Βαρδάρης που δεν έπαψε να φυσάει, έστελνε πιο γρήγορα την ηχώ του τραγουδιού της καντάδας που ήταν το Μινόρε της Αυγής, στα ανοιχτά παραθύρια των κοριτσιών. Αρχές φθινοπώρου ήταν ένα βράδυ μαζευτήκαμε όλη η παρέα μαζί σ ένα μεγάλο τραπέζι πρώτο στην πίστα σχεδόν. Ήταν «Το Χρυσό Φεγγάρι». Το χακί μας περίμενε... Έπρεπε να διασκεδάσουμε να χορέψουμε ζεμπέκικο. Σε λίγο θα σκορπίζαμε σαν τα πουλιά. Εγώ στο πεζικό, ο Κώστας στο μηχανικό και ο Λάζος στην αεροπορία. Νιώθαμε πως κλείναμε ένα παράθυρο που πίσω απ αυτό αφήναμε τα εφηβικά μας χρόνια. Η φωτογραφία δεν άργησε να έρθει στην ορεινή Άρτα. Ήταν μια μέρα παγερή όταν την πήρα στα χέρια μου. Κι αμέσως άρχισα να τρέχω... Καψώνι... Από τα μεγάφωνα του στρατοπέδου ακουγόταν η φωνή της Μαρινέλλας, το τραγούδι «Τα νυχτοπερπατήματα σου θα τα πληρώσεις ακριβά». Και γω όλο θυμόμουν το ζεμπέκικο με τον Γιάννη. 5

6 6 ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ EΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΟΥ Σε μια κοινωνία που καθημερινά διαπιστώνουμε ότι το ατομικό συμφέρον επικρατεί επί του συλλογικού, όπου το προσωπικό όφελος κυριαρχεί επί του κοινωνικού, ο εθελοντισμός έρχεται για να προσδώσει τη συλλογική και κοινωνική του διάσταση. Ο εθελοντισμός δίνει νόημα σε πανανθρώπινες αξίες, λιγότερο ή περισσότερο ξεχασμένες, όπως είναι η κοινωνική αλληλεγγύη, η κοινωνική προσφορά, η αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Οι εθελοντικές οργανώσεις διακρίνονται για τη διαφάνειά τους και για την προσφορά τους. Μια τέτοια οργάνωση είναι και το «Χαμόγελο του Παιδιού», που, από δημιουργίας της, βασίζεται στην αγάπη και στην προσφορά του κόσμου για να καλύψει τις ανάγκες που καθημερινά προκύπτουν και να πετύχει το μεγάλο της στόχο, να έχουν όλα τα παιδιά ένα χαμόγελο. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2014, το Λιβάδι είχε τη χαρά να φιλοξενεί «Το Χαμόγελο του Παιδιού», που μαζί με εθελοντές γιατρούς και οδοντιάτρους παρείχαν, ακούραστα, τις υπηρεσίες τους προς τους μαθητές του χωριού μας. Ο Κτηνοτροφικός Σύλλογος και ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίου θέλουν να ευχαριστήσουν τους υπεύθυνους της οργάνωσης «Το Χαμόγελο του Παιδιού»: την κα Περιμένη Τάνια, την κα Τσιότρα Ζέτα και τον κ. Αποσπόρη Ιωάννη. Επίσης, τους εθελοντές γιατρούς: την κα Τάτση Μαρία, την κα Γάθη Χάϊδω, την κα. Φραγκούλα Μαρία, την κα. Τσιάτσικα Κωνσταντία, τον κ. Καρυπίδη Ιωάννη, τον κ. Πεταλά Αντώνιο, την κα Παναγιωτακοπούλου Αγγελική και τον κ. Κοτούμπα Δημήτριο. Τέλος, τους χορηγούς για την ανιδιοτελή προσφορά τους: τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου, τον ξενώνα «Αντωνίου», τον ξενώνα «Λανάρι», το ουζερί «Ο Γιωργάκης», το εστιατόριο «Συνεταιρισμός Γυναικών», το καφέ «Έκσταση», το καφέ «Μύλος» και το καφέ «Γαρδένια», τον κ. Μπίσμπα Αντώνιο και τη κα Βάλλα Γιούλη για την εθελοντική τους δράση. Ο εθελοντισμός, αποτελεί αίτημα και ανάγκη των καιρών μας. Στις δύσκολες περιόδους, στις οποίες ζούμε, δίνει ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας για το αύριο. Είναι το μέσο για έναν καλύτερο κόσμο, ένα κόσμο με χαμόγελο, με αγάπη, με ευτυχία! Ευχαριστούμε πολύ! ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου σας προσκαλεί στη Γενική Συνέλευσή του, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 20/12 ή εξ αναβολής λόγω μη απαρτίας στις 27/12. Στη Συνέλευση θα συζητηθούν τα εξής θέματα: 1. Εκλογή νέας συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας 2. Εκλογή νέας οικονομικής επιτροπής 3. Απολογισμός Πορεία Λαογραφικού Μουσείου Η παρουσία εκπροσώπων των λοιπών συλλόγων κρίνεται απαραίτητη. Με εκτίμηση To ΔΣ του ΕΣΛ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ Ο σύλλογος Λιβαδιωτών Λάρισας συμμετείχε στην ετήσια εκδήλωση μνήμης της μαρτυρικής θυσίας του Ήρωα Γ. Ολυμπίου, που πραγματοποιήθηκε στη γενέτειρα του, το Λιβάδι Ολύμπου, την Κυριακή 21 Σεπτεμβρίου Ο πρόεδρος του Σ.Λ.Λ, εκ μέρους του Δ.Σ., κατέθεσε στεφάνι στον ανδριάντα Του ως ελάχιστο δείγμα τιμής και ευγνωμοσύνης. Το Δ.Σ. του Σ.Λ. Λάρισας και τα Λιβαδιωτόπουλα με τους γονείς τους, την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014, τίμησαν την επέτειο της μαρτυρικής θυσίας του Ήρωα Γ.Ολυμπίου, με μια λιτή εκδήλωση - ομιλία και κατάθεση στεφάνου στον ανδριάντα Του που κοσμεί την Τρίγωνη πλατεία της πόλης. Στην εκδήλωση συμμετείχε και η Λιβαδιώτισσα Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού, κα Μαρία Μαμάρα. Ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Λάρισας μετακόμισε σε νέα αίθουσα στην οδό Δροσίνη, στην πλατεία Λαού, απέναντι από το δημοτικό ωδείο της πόλης. Με μεγάλη προσέλευση ενηλίκων, νεολαίας και μικρών παιδιών των Λιβαδιωτών της Λάρισας και των φίλων τους ξεκίνησαν τα μαθήματα παραδοσιακών χορών αρχές του Οκτωβρίου. Ήδη λειτουργούν δύο τμήματα παιδικά και δύο ενηλίκων. Το Σάββατο 15 Νοεμβρίου, στην αίθουσα του Σ.Λ.Λ., το Εικαστικό τμήμα του, πραγματοποίησε την πρώτη Εικαστική Θεματική συνάντηση των παιδιών του συλλόγου με θέμα «Μορφές αγγέλων...ανθρώποις έργα» - χριστουγεννιάτικη διακόσμηση με τεχνική ντεκουπάζ σε πιάτο και κερί. Η συμμετοχή των μικρών δημιουργών ξεπέρασε κάθε προσδοκία και οι δημιουργίες τους απλώς... τέχνης έργα. Την Κυριακή 30 Νοεμβρίου 2014, στην αίθουσα του Σ.Λ.Λ, πραγματοποιήθηκε η πρώτη ενημερωτική εκδήλωση - διάλεξη, με τιμώμενο καλεσμένο - ομιλητή τον εξαίρετο Λιβαδιώτη ιατρό, ειδικό καρδιολόγο της Λάρισας, κ. Χ. Πατσίκα. Πλήθος κόσμου παρακολούθησε την ομιλία του εξαίρετου επιστήμονα, με θέμα «Καρδιαγγειακές παθήσεις και σύγχρονος τρόπος ζωής». Ο πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του Σ.Λ.Λ ευχαριστούν θερμά τον κ. Χ. Πατσίκα για την αποδοχή της πρόσκλησης, την τιμητική για όλους μας παρουσία του και την κοινωνική προσφορά του στο λαό της πόλης. Την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2014 το Δ.Σ του Σ.Λ.Λ και το εικαστικό τμήμα του, πραγματοποίησε την πρώτη Χρισ τ ο υ γ ε ν ν ι ά τ ι κ η γιορτή των παιδιών. Την εκδήλωση τίμησε με ομιλία του ο κ. Απ. Ρούντος, συν/χος δάσκαλος - συγγραφέας, στην οποία παρουσίασε στα παιδιά δύο διασκευές του σε έργα των Αλ. Παπαδιαμάντη και Χ.Κ. Άντερσεν, στο πνεύμα των Χριστουγέννων. Το Δ.Σ. και ο πρόεδρος του συλλόγου ευχαριστούν τον κ. Α. Ρούντο για την τιμητική παρουσία του. Ακολούθησε ο στολισμός του Χριστουγεννιάτικου δέντρου και τραγούδια από τα παιδιά. Τέλος, σε όλα τα παιδιά ο Αϊ Βασίλης μοίρασε δωράκια, και στους μαθητές του εικαστικού τμήματος δόθηκαν οι υπέροχες δημιουργίες τους. Καλά Χριστούγεννα σε όλους Με εκτίμηση εκ μέρους του Δ.Σ. Γκατζούνης Δημήτριος, Πρόεδρος Σ.Λ.Λ.

7 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Τα μέλη και οι φίλοι του συλλόγου αγκάλιασαν για άλλη μια φορά όλες τις δραστηριότητές. Η χρονιά έχει ξεκινήσει εντυπωσιακά για τα χορευτικά τμήματα. Το τμήμα των νεολαίων φοιτητών έχει κάνει δυναμική επανεκκίνηση. Τους ευχόμαστε να συνεχίσουν έτσι θερμά, με τον ίδιο ενθουσιασμό, όλη τη χρονιά. Επίσης μεγάλη συμμετοχή έχουν τα μουσικά τμήματα. τα παιδιά που τα παρακολουθούν πληθαίνουν συνεχώς. Τα εύσημά μας στους δασκάλους μας, Λίτσα Τσανούσα και Γιάννη Μένο. Ο Γιώργος Καρατζίκας έφτιαξε μια όμορφη καινούργια βρυσούλα για να δροσίζονται τα παιδιά μετά το χορό και το παιχνίδι. Τον ευχαριστούμε πολύ. συνέχεια από τη σελίδα 1 ΤΟ ΛΙΒΑΔΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΠΕΚΤΗΣΕ ΞΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Η βιβλιοθήκη έγινε πάλι χάρις στις γνωριμίες και τις πρωτοβουλίες φίλων του Λιβαδίου. Οι δημοσιογράφοι του «Journalists-Acting» (όπως και για άλλες 9 βιβλιοθήκες σε απομακρυσμένα χωριά) ξεκίνησαν και προώθησαν συντονισμένα το θέμα. Τα μέλη και το Δ.Σ. του Εξωραϊστικού Συλλόγου και ο Λιβαδιώτης Πρόεδρος του Δ.Σ. του Δήμου Ελασσόνας προσωπικά, επιμελήθηκαν των χώρων. Η εταιρεία ΙΚΕΑ διέθεσε δωρεάν όλο τον εξοπλισμό και την διαμόρφωση των αιθουσών. Διάφοροι εκδοτικοί οίκοι αλλά και πολλοί φίλοι ιδιώτες, έστειλαν βιβλία και ψηφιακό μαθησιακό υλικό. Ο Γκατζούνης Αθανάσιος του Κων/νου, προσφέροντας για αρκετές μέρες αφιλοκερδώς τις επαγγελματικές του γνώσεις, βελτίωσε το προβληματικό ηλεκτρολογικό μας δίκτυο. Το ευχαριστώ εκ μέρους μας είναι απλώς λίγο. Ο αγαπητός μας διδάσκαλος κ. Κώστας Προκόβας παρέδωσε στο ΔΣ του συλλόγου το ανανεωμένο και συμπληρωμένο «Λεξικό της Κουτσοβλαχικής του Λιβαδίου Ολύμπου», παραχωρώντας για άλλη μια φορά τα πνευματικά δικαιώματα στο ΣΛΘ. Τις θερμές μας ευχαριστίες για την αμέριστη προσφορά του στην πολιτιστική κληρονομιά του συλλόγου, του χωριού, που τόσο αγαπάει, και όλων όσοι έχουν βλάχικο αίμα μέσα τους. Ο σύλλογος με τη νέα χρονιά θα οργανώσει μια ομιλία του καθηγητή κ. Κώστα Προκόβα για την ελληνική γλώσσα στη σύγχρονη εποχή. Με ενέργειες του παλιού μας προέδρου κ. Γιώργου Συνεφάκη υπάρχει πολλή θετική ανταπόκριση από το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης για χρηματοδότηση της έκδοσης του βιβλίου του δασκάλου - συγγραφέα κ. Γρηγορίου Βέλκου για το τραγικό τέλος της οικογένειας του Γεωργάκη Ολύμπιου. Ο κ. Βέλκος έχει παραχωρήσει τα πνευματικά δικαιώματα στο ΣΛΘ. Παρόντες ο παλιός και ο νέος μας λεσχιάρχης. Ο Βάσος και η Ντίνα Θεοδωρή που χρόνια υπηρέτησαν το Σύλλογο - τελευταία τους ευγενική προσφορά το μοτέρ για το ψυγείο του κυλικείου. Τους ευχαριστούμε θερμά για άλλη μια φορά. Ο νέος μας λεσχιάρχης που "έτρεξε" για την επιτυχία της εκδήλωσης, Λάζαρος Μπάμπας του Βασιλείου. Του ευχόμαστε: σιδεροκέφαλος! Η συνεστίαση του συλλόγου στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Με την παρουσία του μας τίμησε μεταξύ άλλων και ο γ.γ. Υποδομών και Έργων κ. Σιμόπουλος. Στο χαιρετισμό του μας ανακοίνωσε ότι η χρηματοδότηση του δρόμου Λιβάδι - Σαραντάπορο έχει ήδη ενταχθεί στα εγκεκριμένα προγράμματα. Τις θερμές μας ευχαριστίες σε όλους όσοι συνέβαλαν να πραγματοποιηθεί αυτή η όμορφη σύναξη. Στο Μπάμπη Χαρίση και το ζαχαροπλαστείο Μίλτος που οργάνωσε το μενού. Στον Κώστα και Βαγγέλη Φαρδή που πρόσφεραν τα ψωμιά. Στον Ηλία Χάσκο (Σαλάτες Ήλιος) που πρόσφερε τις αλοιφές. Στις γυναίκες του ΣΛΘ που ετοίμασαν τα νόστιμα γλυκά και επιδόρπια. Στο Γιώργο Φακαλή, τη γυναίκα του Γιούλα και τα παιδιά της κομπανίας τους, που μας ανέβασαν το κέφι με τη μουσική τους. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσοι παρευρέθηκαν και στήριξαν έμπρακτα το ΣΛΘ, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά πόσο σημαντική είναι η ύπαρξη του συλλόγου για τη συνεύρεση, την επικοινωνία και το δυνάμωμα των σχέσεων μεταξύ των μελών και φίλων. Η βιβλιοθήκη ήδη θεωρείται αρτιότατη και αποτελεί κατά τη γνώμη πολλών, την πιο σημαντική πολιτιστική υποδομή των τελευταίων 10ετιών στο Λιβάδι. Φυσικά, δεν έχει επέλθει κορεσμός στην χωρητικότητά της και έτσι, μπορούν όποιοι φίλοι θέλουν, να δωρίσουν βιβλία, ώστε να αυξάνεται σταδιακά η βιβλιογραφική επάρκειά της. Τα εγκαίνια έγιναν μέσα σε μία χαρούμενη ατμόσφαιρα. Πλήθος κόσμου, μόνιμοι κάτοικοι, Λιβαδιώτες της διασποράς και πολλοί φίλοι τους, ήρθαν για να γιορτάσουν το χαρμόσυνο γεγονός. Την παράσταση έκλεψαν τα πιτσιρίκια του Λιβαδίου, που ήταν χαρά Θεού να τα βλέπεις να απολαμβάνουν την βιβλιοαίθουσά τους, ένα μείγμα παιγνιδιού και μάθησης. Επίσης, στην φιλόξενη αίθουσα της βιβλιοθήκης των μεγάλων, επεκράτησε το αδιαχώρητο, ενώ ήταν έκδηλη η ικανοποίηση όλων για την νέα μορφωτική και πολιτιστική υποδομή. Ευχής έργο θα είναι, να ολοκληρωθεί και η τρίτη αίθουσα του χώρου της βιβλιοθήκης, ώστε να οργανωθούν σωστά τα αρχεία της Κοινότητας, του Δήμου και πολλά τιμαλφή και ιστορικά στοιχεία του Λιβαδίου. Απαιτούνται ελάχιστα χρήματα, αλλά πολύ μεράκι και διάθεση. Την βιβλιοθήκη θα την κρατούν ανοιχτή και θα την λειτουργούν εκ περιτροπής, ομάδες κυριών του Εξωραϊστικού Συλλόγου, υπό την εποπτεία της Κοινοτικής Αρχής. Απαραίτητη προϋπόθεση τώρα, είναι κατ αρχάς η συγκέντρωση στην βιβλιοθήκη όλων των βιβλίων που βρίσκονται διάσπαρτα σε πολλούς χώρους της Δημοτικής Κοινότητας και η ηλεκτρονική τους καταγραφή, ώστε να υπάρχει τόσο η ταξινόμηση, όσο και η χρηστή διαχείρισή τους. Αποτελούν περιουσιακό στοιχείο της Κοινότητας και του Δήμου πλέον. Ίσως έτσι βρεθούν και πολλά βιβλία από παλιές δωρεές, που χάθηκαν μέσα στο νωθρό διάβα του χρόνου. Το σχετικό λογισμικό είναι από καιρό έτοιμο, η προθυμία να εκπαιδευτούν κάποια άτομα είναι δεδομένη, αλλά ακόμη δεν ζητήθηκε σχετικά, ούτε το ένα, ούτε το άλλο, από τους διαχειριστές. Ευχόμαστε όλοι μας ολόψυχα, να πιάσει τόπο και να ριζώσει στις καρδιές και στο μυαλό των κατοίκων, να κάνουν όσοι το δυνατό περισσότεροι χρήση των βιβλίων της και να ανατρέχουν οι μαθητές συχνότατα σ αυτά, ώστε να διευρύνουν και να επαυξάνουν διαρκώς τις γνώσεις τους. Υποθέτω ότι οι Δημοτικές Αρχές Ελασσόνας και οι Κοινοτικές Αρχές Λιβαδίου, θα έχουν ήδη ευχαριστήσει επισήμως και εγγράφως τους δωρητές, τους χορηγούς και όλους τους συντελεστές του πολύτιμου αυτού έργου. Γιώργος Ι. Συνεφάκης Υ.Γ.1 Προτείνω να δοθεί ένα όνομα στην βιβλιοθήκη, το όνομα ενός από τα μεγάλα και πεφωτισμένα πρόσωπα της πολλών εκατοντάδων ετών πολιτιστικής και εκπαιδευτικής ιστορίας του Λιβαδίου. Δεν στερείται η ιστορία του χωριού από τέτοια ονόματα. Υ.Γ.2 Προτείνω επ ευκαιρία επίσης, να τιμηθεί με τον τίτλο του επίτιμου Δημότη Λιβαδίου ο Δάσκαλος Νίκος Καραΐσκος, ο οποίος τόσα και τόσα προσέφερε διαχρονικά στον πολιτισμό του χωριού, ώστε να προστεθεί το όνομά του δίπλα στα ονόματα των άλλων δύο Μεγάλων Λιβαδιωτών, οι οποίοι τιμήθηκαν ανάλογα πριν 3 χρόνια, του αείμνηστου Γιάννη Τριάρχου και του αειθαλή και ακατάβλητου Κώστα Προκόβα. 7

8 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΟ ΖΥΜΩΜΑ (ΦΡ ΜΤΆΡΙΑ) (4o μέρος) Γράφει ο Ευριπίδης Καπέτης Το ζύμωμα ήταν μία από τις πιο σοβαρές εργασίες της σπιτονοικοκυράς (φρ μτάρια). Σημαντική δουλειά στο αγροτικό νοικοκυριό μέχρι πρόσφατα και όχι σε πολύ παλιές εποχές. Για θρησκευτικούς λόγους απέφευγαν την ημέρα Παρασκευή. Το ζύμωμα του ψωμιού προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας, το αίσθημα της επιτυχίας στη νοικοκυρά. Ήταν δύσκολη και υπεύθυνη δουλειά. Αποβραδίς «έπιανε το προζύμι»(ακ τσά αλουάτλου). Ξυπνούσε από τα χαράματα για να κοσκινίσει το αλεύρι και να βγάλει τα πίτουρα για τις κότες. Η ποσότητα του αλευριού θα ήταν ανάλογη με τη φαμελιά που είχε και έπρεπε να φθάσει τουλάχιστον για μια βδομάδα. Το ζύμωμα γινόταν σε μεγάλη σκάφη ξύλινη, αγορασμένη από τον Αϊ- Δημήτρη, από κορμό δένδρου, ξύλο σκαμμένο (κ πιστιάρι). Υπήρχε και μια μικρή σκάφη όπου «πιανόταν» το προζύμι (ακ τσά αλουάτλου), το οποίο θα χρειαζόταν για τη ζύμωση. Έχουμε και εδώ μία μυσταγωγία όσον αφορά στην ωρίμανση του ζυμαριού για να ψηθεί. Έπρεπε να ιδρώσει ο κώλος έλεγαν οι πεθερές στις νύφες, για να ζυμωθεί καλά το ζυμάρι και να πετύχει το ψωμί. Ωρίμαζε στη σκάφη και κατόπι το χώριζαν στην πινακωτή (ντιφίνκου). Το ζυμάρι, για να ωριμάσει, πολλές φορές έμπαινε κατ ευθείαν στις πινακωτές(μονόφρα). Η πινακωτή αποτελείται από τέσσερις ή έξη θήκες για τα πλαστά, και κατασκευαζόταν στον Αϊ-Δημήτρη από κορμούς δένδρων. Τυλιγόταν και σκεπαζόταν με το μεσάλι και κουβέρτες για τις κατάλληλες θερμοκρασίες ζύμωσης. Ή το άφηναν στη σκάφη και ωρίμαζε όλο μαζί. Το ψήσιμο στο φούρνο με ξύλα είναι κάτι το συναρπαστικό. Ζεις την αρχέγονη δύναμη της φωτιάς, μαθαίνεις και την εκμεταλλεύεσαι, καίγοντας βέβαια κάπουκάπου τις βλεφαρίδες και τα μαλλιά σου. Καλή προετοιμασία γινόταν και στο κάψιμο του φούρνου. Αυτό γινόταν με πουρνάρια, για να βγάζουν πολλή φλόγα, να καούν γρήγορα και να ζεσταθεί ο φούρνος. Το χωριό είχε πολλά πουρνάρια σε κοντινές αποστάσεις, τα οποία «έπεφταν» στην καμπούρα των ανδρών. Ήθελε, βλέπεις, τέχνη να φορτώνεις πουρνάρια. Αφού καιγόταν καλά ο φούρνος, τραβούσαν τα κάρβουνα και τις στάχτες με ειδικό μακρύ σιδερένιο εργαλείο γκέλμπορα (ουζόγου),(σαν ξύστρα με σίδερο μακρύ να μην καίγεσαι) έξω στο στόμα του φούρνου, σκούπιζαν καλά το δάπεδο με πανιά (π ν ντι λα φούρνου), βρεγμένα για να καθαρίσει από στάχτες και κάρβουνα. Κατόπιν έριχναν το ζυμάρι για κάθε καρβέλι μέσα στο φούρνο με ειδικό φτυάρι ξύλινο (φουρνόφτυαρο). Το φουρνόφτυαρο είναι φτυάρι ξύλινο στρογγυλό και λεπτό στην άκρη για πρακτικούς λόγους. Η τοποθέτηση τού άψητου ψωμιού, μετά την ωρίμανσή του στο φούρνο, γινόταν με τη συνδρομή και βοηθού. Το πρόχειρο φαγητό της μέρας ήταν ο «μπεσντρεμές», μια πίτα που ψηνόταν σε μια λαμαρίνα ή σε ταψί πάνω στα κάρβουνα, στην είσοδο του φούρνου. Ήταν από το ίδιο προζύμι του ψωμιού, ωριμασμένο με μπόλικο τυρί, αν υπήρχε, ή ούρδα. Όταν έβγαινε το φρέσκο ψωμί, μοίραζαν στους κοντινούς συγγενείς και γείτονες από λίγο φρέσκο. Επίσης, πολλές φορές έπαιρναν δανεικό αν τυχόν τούς τελείωνε και δεν προλάβαιναν να ζυμώσουν. Απαραίτητα ήταν στις γιορτές του σπιτιού -ονομαστικές- τα πρόσφορα (λειτουργιές) για την εκκλησία (Δημητρίου συμβίας και των τέκνων) ή για το «ύψωμα» όταν περνούσαν οι παπάδες για το καλό και «την ευλογία» από τα σπίτια των γιορταστήδων (πρέφτουλ κου μπου ργκ τσ κα). Με το ζύμωμα έκαναν και μικρά πλαστά για την εκκλησία, μικρά καρβέλια (λειτουργιές) με τη γνωστή σφραγίδα (σουφρουγίδα), για το τελετουργικό της υπόθεσης. Φροντίζουν και τα οικόσιτα ζώα που έπαιζαν και αυτά σπουδαίο ρόλο στην οικιακή οικονομία. Το τάισμα και το άρμεγμα της γίδας, οι κότες για τα αυγά της οικογένειας, (δύσκολο να υπάρχει μέρος για κοτέτσια λόγω στενότητας), το γαϊδουράκι ή άλογο, αν υπήρχε, για τις αγροτικές δουλειές. Επανάσταση στον πολιτισμό θεωρείται ο διαχωρισμός των χώρων της διατροφής των οικόσιτων ζώων. Το δυσκολότερο είναι η φροντίδα της εκτροφής του γουρουνιού, το οποίο είναι απαραίτητο στις περισσότερες οικογένειες. Πρέπει να εξασφαλίσουν το κρέας και το λίπος του. Η νοικοκυρά φροντίζει την καθαριότητα του «κουμασιού», αλλά προπαντός τη διατροφή του γουρουνιού, όλο το καλοκαίρι μέχρι τα Χριστούγεννα. Αποφάγια από τους γείτονες παραθεριστές, τυρόγαλο (τζ ρου), πατάτες βρασμένες, κυρίως τη λεγόμενη «λέζα» (τις μεγαλύτερες τις έκαναν σαλάτα για το σπίτι), την μικρή και μη εμπορεύσιμη, ακόμη και βελανίδια από τον κάμπο, χόρτα, χαλασμένα λαχανικά και φρούτα από τον Βαγγέλη τον Μηλιώτη ή τον Αγόρη τον Τράκα. Έτσι πετύχαιναν το σκοπό τους και έσφαζαν υπέρβαρο γουρούνι 150 οκάδες τα Χριστούγεννα. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ Τις χαρακτήριζε όμως η αυστηρή καθαριότητα με τις δυνατότητες της εποχής. Φρόντιζε το ντύσιμο του άντρα της, των παιδιών της και, αν περίσσευε χρόνος, και το δικό της. Όλα περνούσαν από τα χέρια της. Οργάνωνε τα ψώνια του σπιτιού πάντα σε συνεννόηση με τον άντρα της. Εκείνη ξέρει καλά το σπιτικό της και φροντίζει να μη λείψει τίποτα, ιδιαίτερα από τα παιδιά της, αλλά πάντοτε σύμφωνα με τις οικονομικές δυνατότητες, και χωρίς να επιβαρύνει τον άντρα της. Η καθημερινή της φροντίδα είναι το φαγητό, μεσημεριανό και βραδινό. Το πρόβλημά της είναι τι θα βάλει στην κατσαρόλα. Στην κουζίνα οι κανόνες της οικονομίας είναι πολύ απλοί και η νοικοκυρά πρέπει να τους γνωρίζει. Η σοφή οικονομική διαχείριση είναι χάρισμα της γυναίκας. Στηρίζεται στην εποχικότητα, στην ικανότητα να διαχειρίζεται τα υλικά, να τα υπολογίζει εκ των προτέρων, τι και πόσο θα χρειαστεί, και στην ικανότητα να τα αξιοποιεί. Να σέβεται τον κύκλο του χρόνου, γνωρίζοντας τα προϊόντα της κάθε εποχής, να κάνει καλή διαχείριση. Τα μαγειρικά σκεύη ελάχιστα, τα περισσότερα μπακιρένια τα οποία γανώνονταν τακτικά. Παρακολουθούσε την πρόοδο των παιδιών όσο μπορούσε, παρόλο που τις περισσότερες φορές ήταν και η ίδια αγράμματη. Συμβούλευε τα παιδιά της συνεχώς και, αν ήταν θηλυκά, πώς θα γίνουν καλές νοικοκυρές, μια και αργότερα θα αναλάβουν νοικοκυριό. Απαγόρευαν τις βόλτες-σοκάκια (σοκακιάρες), έπρεπε να κεντούν, να πλέκουν, να μπαλώνουν, να ράβουν και να κάνουν τα προικιά τους. Να είναι εργατικές, πρόθυμες και υπάκουες στον άνδρα και στα πεθερικά και να μπορούν να ζήσουν με αυτά. Να μην έχουν γλώσσα (σι νου χίμπ λιμπούτι). Από τον έλεγχο της οικογένειας έπεφταν στον έλεγχο της πεθεράς. Μάθαιναν στην οικονομία και όχι στη σπατάλη, να μη ζητάνε από τους άνδρες παραπανίσια πράγματα-λούσα. Οι μεγάλες γυναίκες (η μάνα μου μέσα) έλεγαν ότι κόστισαν φθηνά- τζάμπα στους άνδρες τους, αφού δεν ξοδεύονταν για αυτές. Για δε τις νεότερες και καλομαθημένες γυναίκες έλεγαν το περίφημο «οι μαλάκες κουβαλάν και οι πουτάνες τα σκορπάν», χαριτολογώντας αλλά με σημασία. Τις δασκάλευαν στην αγνότητα και στην παρθενιά. Προορισμός της γυναίκας είναι ο γάμος, η εγκυμοσύνη, η μητρότητα, μακριά από ξένους άνδρες, όχι σε χωρισμό, να είναι υποτακτικές στο σύζυγο. Η μητρότητα τις αναδεικνύει στην κοινωνία. Ως γυναίκες ετοιμάζονταν στο σχολείο της οικογένειας από μικρές για το γάμο. Δύσκολα οι μητέρες επέτρεπαν στις κόρες που ήταν στο σχολείο να παίρνουν μέρος σε εξωσχολικές δραστηριότητες ή μετά το σχολείο. Δύο φορές επιχειρήθηκε να ανοίξει σχολή κεντήματος κατά το 1927 και 1936 και η προσέλευση ήταν μικρή και δύσκολη. Όπως περιγράφει θαυμάσια η κυρία Ελένη Χατζημιχάλη (Παπατζήκα - κατασκευάστρια η ίδια παραδοσιακών στολών), σε προσπάθεια δημιουργίας μπαλέτου κατά το 1935 με δασκάλα την κα Γκριζοπούλου, με δυσκολία συγκεντρώθηκαν κοπελίτσες, αφού οι περισσότερες μαμάδες «πνίγονταν» στις δουλειές(αβέμου λούκρι) ή φοβόντουσαν την παρεκτροπή. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΕΚΤΟΣ ΣΠΙΤΙΟΥ Η γυναίκα στο Λιβάδι συμμετέχει και σε όλες τις ασχολίες της οικογένειας. Αν είναι γυναίκα κτηνοτρόφου, ακολουθεί τον άντρα στη στάνη, κυρίως σε εποχή φούριας, όπως τον χειμώνα με τα γεννητούρια, το άρμεγμα, τη βοσκή. Η γυναίκα του αγρότη ακολουθεί τον άντρα της στα χωράφια. Βοηθάει στη σπορά, στο θερισμό, στο αλώνισμα. Στα πατατοχώραφα από την αρχή μέχρι το τέλος, το συμμάζεμα της παραγωγής. Πολλές φορές αναλάμβαναν μόνες τους όλες τις εργασίες της πατατοπαραγωγής για να μην αποσπούν τους άντρες τους από τις κυρίως εργασίες τους. Εφάρμοζαν τη μέθοδο της συμπριάς, μεταξύ των συγγενών ή φίλων. Ήταν ένα είδος συνεργασίας (άτυπου συνεταιρισμού) με δουλειά σε περιόδους φούριας, όπου δούλευε ο ένας στο χωράφι του άλλου και αντίστροφα. Στα αμπέλια πάντα είχαν λόγο οι γυναίκες. Στο ξεβοτάνισμα, στον τρύγο αλλά και, σύμφωνα με το δημοτικό τραγούδι, σε άλλες φάσεις: «βάλε γριές μεσόκοπες να με βλαστολογήσουν, βάλε κορίτσια ανύπαντρα να με κορφολογήσουν» Αρκετές γυναίκες εργάζονταν και σε ξένη δουλειά, σε αφεντικά που είχαν αμπέλια, πήγαιναν στο θέρος και έκαναν τις εύκολες δουλειές, δούλευαν στις πατάτες μεροκάματο. Επίσης, ξενοδούλευαν σε νοικοκυριά εύπορων οικογενειών. Προπολεμικά (πριν το 1940) υπήρχαν πολλές πλούσιες οικογένειες στο Λιβάδι. Αυτές απασχολούσαν παραδουλεύτρες για το πλύσιμο, το νοικοκυριό, τα παιδιά. Το φυτώριο στην Αγία Τριάδα και η φύτευση των πεύκων γύρω από το χωριό τη δεκαετία του 50 απασχολούσε πολλές γυναίκες ακόμη και κοριτσόπουλα. Θυμηθείτε το Σακκά δασάρχη, Βενέτη, υπεύθυνο του φυτωρίου της Αγίας Τριάδας, και το Σάκα το Χρυσικό που ήταν υπεύθυνος στους εργάτες. Ακόμη και τον μπάρμπα Στεφανάκη που φύλαγε τα δεντράκια (νιλίσλι-αρνάκια) που φύτευαν κατά την αναδάσωση τη δεκαετία του 50, με αποτέλεσμα τα πεύκα που βλέπουμε σήμερα γύρω μας, πνεύμονα οξυγόνου και πρασίνου. 8

9 (Οκτώβριος - Νοέμβριος 2014) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας Εκλογές Κτηνοτροφικού Συλλόγου Λιβαδίου Μετά από σχεδόν μια δεκαετία άλλαξε ο πρόεδρος του κτηνοτροφικού συλλόγου Λιβαδίου. Στις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 14/11/14 στο Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο προέκυψε το νέο διοικητικό συμβούλιο. Η συμμετοχή των Λιβαδιωτών Κτηνοτρόφων στην εκλογική διαδικασία, δυστυχώς, υπήρξε απογοητευτική. Σε μια περιοχή όπου η κτηνοτροφία αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας, υπάρχουν τουλάχιστον 100 δυνατές οικογενειακές κτηνοτροφικές μονάδες, και ενώ τα προβλήματα στον κλάδο οξύνονται όλο και περισσότερο, στο Ζάννειο παραβρέθηκαν μονάχα 30 ενεργοί παραγωγοί, όταν σε άλλες περιοχές του δήμου μας, πχ. Τσαριτσάνη, είχαμε εκλογές με 110 κτηνοτρόφους. Κρίμα! Το νεοσυσταθέν συμβούλιο για την επόμενη διετία είναι : Πρόεδρος ο Ντάμπος Δημ. Λάζαρος, Αντιπρόεδρος ο Τσανούσας Ξεν. Κων/νος, Ταμίας ο Μπόλης Ευαγ. Νικόλαος, Γραμματέας ο Τζέβος Χ. Θωμάς και μέλη Καψάλης Δ. Ευάγγελος, Φουρκιώτης Β. Χαράλαμπος (αναπληρωματικό), Μπατζάκης Κ. Δημήτριος (αναπληρωματικό). Αντιπρόσωποι για την Ομοσπονδία Θεσσαλίας εκλέχθηκαν οι: Καραϊσκος Β. Γιάννης, Μαγιώνας Σ. Γιώργος, Καρατζίκας Αντ. Θωμάς, Ντάμπος Ν. Αντρέας και αναπληρωματικοί οι : Καρανίκας Αντ. Δημήτρης και Καψάλης Δ. Ευάγγελος. Στην ελεγκτική επιτροπή (εποπτικό) τοποθετήθηκαν οι: Γκαβοτάσιος Γ. Γιάννης, Τζημαγιώργης Σ. Κων/νος, Τσαχαλίνας Ν. Γιάννης Καυσόξυλα Στα μέσα του Οκτώβρη, υπάλληλοι του δασαρχείου Πιερίας βρέθηκαν για τελευταία φορά στο Λιβάδι για να συγκεντρώσουν τις αιτήσεις των δικαιούχων (συνταξιούχοι του ΟΓΑ) για καυσόξυλα. Τη φετινή χρονιά δόθηκαν σε κάθε δικαιούχο 8,7 χωρικά ξύλα στην τιμή των 126. Έντονες υπήρξαν και πάλι οι διαμαρτυρίες από τους συνταξιούχους άλλων ταμείων, πλην του ΟΓΑ, οι οποίοι κρίνονται ως μη δικαιούχοι. Αντιδρούν σ αυτήν την απόφαση του δασαρχείου να μη χορηγεί καυσόξυλα σε συνταξιούχους άλλων ταμείων. Νέο προϊόν - Βράβευση για τον Βοσκό Μετά και την εξαιρετικά επιτυχή παρουσία των τυροκομικών βοσκός στην 2η έκθεση γαλακτοκομίας και τυροκομίας DAIRY EXPOστο metropolitan expo στην Αθήνα, πρωτιά και βράβευση είχαμε για ένα νέο καινοτόμο προϊόν μας. Το FETA CHEESE FOR GREEK SALAD WITH HERBS FROM OLYMPOUS (Φέτα βοσκός για ελληνική σαλάτα με βότανα του Ολύμπου), ένα νέο καινοτόμο προϊόν του «βοσκού», που συνδυάζει τη φέτα Π.Ο.Π. βοσκός με παρθένο ελαιόλαδο και βότανα της ευρύτερης περιοχής του Ολύμπου σε γυάλινο μπολ με ειδική συνταγή, κέρδισε τις εντυπώσεις στον διαγωνισμό γευσιγνωσίας τυροκομίας που διοργάνωσε το lactimed, αποσπώντας έτσι και το χρηματικό έπαθλο των Tο προϊόν βρίσκεται στο τελικό του στάδιο και ετοιμάζεται το πλαίσιο, τόσο για τη λιανική όσο και τη χονδρική διάθεσή του στην αγορά. Συγκέντρωση Διαμαρτυρίας Κτηνοτρόφων Την Τετάρτη 15 Οκτ 2014, έξω από την πρώην Αγροτική Τράπεζα της Ελασσόνας, διοργανώθηκε συγκέντρωση διαμαρτυρίας κτηνοτρόφων μετά από κάλεσμα της συντονιστικής επιτροπής κτηνοτρόφων Ελασσόνας. Τα αιτήματά τους ουσιαστικά και επίκαιρα : α) Να δοθούν κανονικά οι εξισωτικές αποζημιώσεις στους κτηνοτρόφους όπως δίνονταν μέχρι σήμερα β) Άμεση αποζημίωση των κτηνοτρόφων για όλα τα νεκρά ζώα και για όλα τα ζώα που θανατώνονται από την κτηνιατρική υπηρεσία γ) Αποζημίωση για το σύνολο της χαμένης παραγωγής που θα προέλθει εξαιτίας του καταρροϊκού πυρετού δ) Μέτρα μείωσης του κόστους παραγωγής (κατάργηση του ΦΠΑ, αφορολόγητο πετρέλαιο, επιδότηση ζωοτροφών) ε) Σύνδεση των επιδοτήσεων με την παραγωγή ζ) Στελέχωση και εξοπλισμό των κρατικών κτηνιατρικών υπηρεσιών για προστασία του ζωικού κεφαλαίου των κτηνοτρόφων και της δημόσιας υγείας. Οι Λιβαδιώτες κτηνοτρόφοι, δυστυχώς, δεν παραβρέθηκαν σ αυτήν τη διαμαρτυρία. Νέα ΚΑΠ Καταρροϊκός Πυρετός Ο Δήμος Ελασσόνας σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας (Δ/νση Κτηνιατρικής) και το Γεωπονικό Σύλλογο Λάρισας, συνδιοργάνωσαν την Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2014 ειδική συζήτηση για τη νέα ΚΑΠ Οι παραβρισκόμενοι αγρότες και κτηνοτρόφοι ενημερώθηκαν λεπτομερώς για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, για τον καταρροϊκό πυρετό, αλλά και για τα νέα χρηματοδοτικά προγράμματα. Αθλητικά Δρώμενα Oκτώβριος - Νοέμβριος 2014 Σχολικός Αθλητισμός Στα μέσα του Νοέμβρη οι ομάδες ποδοσφαίρου και μπάσκετ των Λυκειακών Τάξεων Λιβαδίου αγωνίστηκαν στη Λάρισα και στην Ελασσόνα αντίστοιχα. Σε τουρνουά ποδοσφαίρου, στις 12/11/14, η ομάδα των κοριτσιών επικράτησε της Ελασσόνας με 2-1. Για το Λιβάδι σκόραραν οι: Τζημαγιώργη Ελευθερία και Ιουλιέτα Σκάλλα. Στα αγόρια την ίδια μέρα είχαμε τα εξής αποτελέσματα : Δομένικο Λιβάδι 0-3, Λάρισα Λιβάδι 2 0, Λάρισα Λιβάδι 0 0 με σκόρερ τους Ντάμπο Σωτήριο και Μπανάσα Αθανάσιο. Στις 21/11/14 η ομάδα μπάσκετ κοριτσιών με αντίπαλο το Λύκειο Ελασσόνας κέρδισε τον αγώνα με Σκόραραν οι : Μόκα Γεωργία (15), Σουγλή Θεανώ (6), Σκάλλα Ειρήνη (6), Τζημαγιώργη Ελευθερία (4), και Ντάμπου Δήμητρα (2). Φιλικό Παιχνίδι Στις 12/11/14, ημέρα Τετάρτη, η ποδοσφαιρική ομάδα Λιβαδίου αντιμετώπισε σε φιλική αναμέτρηση την ομάδα του Πυθίου, η οποία φέτος δε συμμετέχει στο επίσημο πρωτάθλημα. Οι φιλοξενούμενοι Πυθιώτες, εκμεταλλευόμενοι τα κενά του Λιβαδίου, επικράτησαν με 1 2 σε ένα ικανοποιητικό ποδοσφαιρικά παιχνίδι. Αθλητικός Σύλλογος Λιβαδίου «Γιωργάκης Ολύμπιος» Επέστρεψε στο «σπίτι» του ο Αθλητικός Σύλλογος Λιβαδίου. Στην έδρα του. Στο νέο γήπεδο, το οποίο εγκαινιάστηκε επισήμως παρουσία δεκάδων φίλων της ομάδας λίγο πριν την έναρξη του 1ου αγώνος. Αγωνίζεται φέτος η ποδοσφαιρική μας ομάδα: Ο 1ος αγώνας, εντός έδρας, δόθηκε στις 25/10/14. Αντίπαλός μας ο Κεραυνός Δρυμού, μια γνώριμη ομάδα από τα παλιά. Το αποτέλεσμα θετικό. το Λιβάδι επικράτησε με 2-1 Συγκίνηση και χαρά για μας τους παλιότερους. Ήτανε 21 Σεπτ 1991, όταν για πρώτη φορά στο χωριό μας δόθηκε επίσημος αγώνας ποδοσφαίρου στο ίδιο ξερό τότε γήπεδο, με αντίπαλο πάλι την ομάδα το Δρυμού. Εκείνος βέβαια ήτανε ο 1ος αγώνας της ομάδας μας στη Β τοπική κατηγορία, αλλά με λίγη προσπάθεια η ομάδα μας μπορεί να ξαναβρεθεί στην επόμενη κατηγορία και, γιατί όχι, ψηλότερα. Αποτελέσματα αγώνων :. µ. µ. 1 11/10/2014 µ ,. µ,. 2 19/10/ /10/ µ 2-1.,. ( ) 4 2/11/ ,. 5 9/11/ (2) 6 23/11/2014 µ µ (2),.,. 7 30/11/ µ 0-1 Ο Συνεταιρισµός Βοσκών Λιβαδίου Ολύµπου και οι συνεργάτες του σας εύχονται ολόψυχα Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισµένος ο Καινούριος Χρονος µε υγεία, αγάπη και ειρήνη. 9

10 ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ No 24 επιμέλεια Γκατζούνη Γιάννη 1. Τσι. (ελλ) αβέμου άστ τζ; Πατάτ γιαχνέ. Πάλι; Αντα ψηφισιάι νου αβιάι μίντι. Τώρα μ κ πατάτ σ τάτσι 2. Αγαπημένη λέξη των πολιτικών 3. Η υγεία είναι το.. (αντίστρ). Άμα την έχουμε μπορούμε να ονειρευόμαστε όλα τα άλλα 4. Νου ντα νιπουτιάρια ντι φιτσουρίκλου ατσιόλου.(ελλ, αντίστρ) 5. Με κάτι λιανούρες-παλούκια στα χέρια κυνηγούσαμε έναν τενεκέ και προσπαθούσαμε να τον βάλουμε σε μια γούρνα, που είχαμε σκάψει στο χώμα. Βέβαια, πολλές φορές, αντί για τον τενεκέ πετυχαίναμε τα καλάμια των αντιπάλων, αλλά έτσι ήταν τα παιχνίδια τότε. Άγρια. Το συγκεκριμένο ονομαζόταν. (βλαχ), μάλλον επειδή απ τις λάσπες στο τέλος γινόμασταν σα γουρούνια! 6. Νου αβέμου. (ελλ) τ κιρντιάρι. Σι ν στρ ντζέμου σι ασκ πέμου λούκρουλου 7. Λατρευόταν στην Αίγυπτο 8. Χτες το βράδυ (βλαχ) 9. Ντο ρε μι φα Όμορφο δέντρο ο.. Ιδιαίτερα αν είναι χιονισμένος. Τέτοιες όμορφες εικόνες μπορείτε να δείτε στο Λιβάδι, αν βέβαια τα Χριστούγεννα αποφασίσετε να σκαρφαλώσετε στα Αλλιώς μείνετε στην πόλη και κλάψτε τη μοίρα σας 11. Μία κυβέρνηση πρέπει να φροντίζει για την παιδεία και την υγεία του λαού πρωτίστως. Να φροντίζει για τις κοινωνικές παροχές, να νοιάζεται για τα γηρατειά, να εξασφαλίζει εργασία για τους νέους. Να διατηρεί την τάξη και την ασφάλεια, να κάνει σύγχρονες υποδομές, να εμπνέει εμπιστοσύνη στους πολίτες. Να μη κλέβει τον ιδρώτα του κοσμάκη. Συμπέρασμα; Να πιαστούν χεράκι-χεράκι οι υπουργοί του Σαμαρά και σιγά-σιγά να την κάνουν. Ήρθε η ώρα να κυβερνήσει η. 12. Βίνι τουάμνα (ελλ) 13. Και ο Τσίπρας θα γίνει πρωθυπουργός θέλουμε να σκίσει το μνημόνιο μπροστά στα μάτια μας. Να το ακούσουμε με τα ίδια μας τα αυτιά. Χριτς χρατς. Γιατί αυτή τη χαρά και ο Σαμαράς μας την είχε τάξει, αλλά μόλις πήρε την εξουσία άρχισε τις γαργάρες 14. Δείχνουν την πρώτη ποιότητα 15. (οριζόντια) Αβέμου τρέι γκ λίνι. Άλμπα κου λάια αντάρ πάτρου ουάου του σιπτιμ ν. (αντίστρ) αντάρ ούνου όου κάθι τζούα 15.(κάθετα) Μήλο μου και. κείνο πούπαμε θα γίνει 16. (οριζόντια) Εμένα, λέει ο Άδωνις, στο Θέατρο Σκιών μου ταιριάζει ο.. (αντίστρ) του Καραγκιόζη. Καμία αντίρρηση1 Και μεις συμφωνούμε. 16. (κάθετα) Νερό, αλλά αμίλητο 17. (οριζόντια) Φάε μανα το φαΐ, γιατί θα βγεί το (ιδιωμ) και θα το φάει 17. (κάθετα). Πολυαγαπημένοι μας υπουργοί, μαζέψτε τα μπογαλάκια σας και. δρόμο 18. (οριζόντια) Άπλυτα (βλαχ) 18. (κάθετα) Αν είχαμε καναδυό λουκάνικα απ τον Κώστα τον τσέλιγγα στη σχάρα, λίγες λιβαδιώτικες πατάτες ψητές, ένα πιάτο ξινοτύρι και ένα.. με κόκκινο κρασί, και μια καλή παρέα, σας πληροφορώ ότι την κρίση θα τη γράφαμε για μερικές ώρες στα παλιά μας τα παπούτσια. 19. (οριζόντια) Το καλύτερο.. (βλαχ, αντίστρ) έβγαινε στη φ ντ νίκα του Νίνα 19.(κάθετα) Πριν κάμποσα χρόνια ο Γούλης ο Μπίσμπας, ο Μπαρμπατάκης ο Τσίρκος, ο Μπάμπης ο Τζημαγιώργης, ο Πίδης ο Καπέτης, ο Περικλής ο Ζήσκος, ο Νίκος ο Τσανούσας, ο Ζήσης ο Γκουτζαμάνης, ο Σακης ο Μένος και ο Μήτσιος ο Μπανάσας φωτογραφίστηκαν μπροστά σε σακιά και κουτιά με διάφορα αγαθά που μοιράστηκαν σε φτωχούς λιβαδιώτες, παραμονές Χριστουγέννων. Την πρωτοβουλία είχε πάρει η εφημερίδα Λιβάδι Ολύμπου του Νίκου Καραϊσκου, που κάθεται δίπλα στον παπαδιαμαντικό μπαρμπατάκη Ντάμπο. Πιστεύαμε ότι τέτοιες σκηνές δε θα ξαναβλέπαμε. Ακολούθησαν χρόνια με κάποια σχετική ευημερία και στις μέρες μας η.. ξαναήρθε δριμύτερη. Πάλι γέμισαν οι γειτονιές με εξαθλιωμένους. Πάλι θα μοιρά- σουμε ρούχα και φαγητό σε κολασμένους. Για να μπορούμε να καμαρώνουμε για το πρωτογενές πλεόνασμα. 20. Και. αδερφέ μου που μάθαμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα, ήσυχα, ήσυχα κι απλά 21. Συμπεραίνει 22..-κεμπάπ. Λιχουδιά που βλέπει ο φίλος μου ο Άτζιας και του τρέχουν τα σάλια. Δεν απλώνει χέρι όμως, γιατί αποφάσισε να κάνει δίαιτα και να γίνει κομψός σαν την αφεντιά μου 23. Ένας λοιπόν, γράφει γράμμα στη μάνα του από τη μονάδα που υπηρετεί στα σύνορα. Δεν περνάει ο καιρός μάνα, αλλά τι να κάνουμε αυτά έχει ο στρατός. Τα κουλάτσια που μου στείλατε έγιναν τσαρανίτζα, αλλά τι να κάνουμε, αυτά έχει ο στρατός. Χιριτισμούς στη μάια απου παν κι στη μάια απού κατ. Εποχή, που η θητεία ήταν 2-3 χρόνια, οι άνθρωποι αγράμματοι και η αλληλογραφία γινόταν με περιστέρια! 24. (οριζόντια) Στις γιορτές μόνο ανοίγαμε και τον.. το μεγάλο για να καθίσουν οι πιο επίσημοι καλεσμένοι 24. (κάθετα) Η ωραιότατη πέτρινη γέφυρα της φωτογραφίας βρίσκεται στην περιοχή θυμίζοντάς μας τη μαστοριά των παλιών πετράδων 25. Το τηλεκανάλι της Λάρισας 26. Ουρούτς άνι. Ακάρι.. τσι ν αστιάπτ νίκα 27. Λάμα που κόβει αθόρυβα 28. (οριζόντια) Τα σύμφωνα που έχει η μέση 28. (κάθετα) Ερωμένη του Δία. Τις έκανε τις μουρνταριές του ο κερατούκλης 29. Σι αντάρι γκίνι λα σκουλιό κ δάσκαλου βα τι ακάτσ ντι.. (καθ) 30. (οριζόντια) Ψωμί και ελιά και Κώτσιο.. Αμετανόητοι μερικοί. 30. (κάθετα) Made China. Πήξαμε στα Κινέζικα 31. (οριζόντια) Ελληνική Ραδιοφωνία 31. (κάθετα) Παναθηναϊκός ανάποδος 32. Συμπεθέρα (βλαχ) με τον Καρατζαφέρη. Ο στυλοβάτης του Έθνους και της Ορθοδοξίας είχε ένα μικρό αποκούμπι, από κάτι ψιλομίζες και για να μη το αρπάξουν τίποτα φτωχοί άστεγοι, και το χαραμίσουν ταΐζοντας τα νηστικά παιδάκια τους, προτίμησε να το βάλει σε offshore εταιρεία. Είναι αυτός σοβαρός λόγος να διασύρεται στα κανάλια; 34.. φορά και έναν καιρό, ήταν ένας καπετάνιος που τον έλεγαν Τσίπρα. Οδηγούσε ένα όμορφο καράβι και οι επιβάτες ευχαριστιόταν αν το έβλεπαν να πηγαίνει φουλ αριστερά. Κάποια στιγμή, ο καπετάνιος παρασύρθηκε από τις κακές παρέες και άρχισε να το κόβει λοξώς δεξιά. Τότε οι επιβάτες άρχισαν να ψυλλιάζονται μια μπλόφα. Είχαν δίκιο; 35. Θα φύγω μανούλα. (αντίστρ) στα ξένα. Στην Ελλάδα ξύπνησαν οι δράκοι απ τα παραμύθια και αρχίζω να φοβάμαι 36. Τίνι χι μπ ρμπάτου, νου πρίντι σι πλ ντζι κα.(ελλ) 37. (οριζόντια) Μισό βελόνι (βλαχ) 37. (κάθετα) Το κοτοπουλάκι στα Δολιχιώτικα 38. Έστανου ν ντιάντιρ μούλτι. (αντίστρ). Σι λι αρντέμου σι αγκ λτζάσκ ουάσιλι. Κ άνου ψουσίμου ντι αρκουάρι 39. Καμιά φορά γίνεται το ρύζι 40. Οργάνωση Απελευθέρωσης Παλαιστίνης 41. Το μεγάλο ροκέ στο σκάκι 42. Τα παίρνουν οι γυναίκες την Κυριακή των Βαΐων και τα βάζουν στο εικονοστάσι 43. (οριζόντια) Οπτικά δοκάρια 43. (κάθετα) Τα τρόφιμα καλύτερα να καταναλώνονται παρά καταψυγμένα 44. Λο π ράζλι ντι λα.. σ αγκουπ ρέ φουστάνι μσάτ 45.. λ βέτζ, τ τόρου αλάτζι; 46. Η ζωή έγινε πολύ δύσκολη. Θέλει πολύ.. (βλαχ) για να τα βγάλουμε πέρα 47. Φωνήεντα που υπάρχουν στο νύχι 48. (οριζόντια) Μολύνει ανθρώπους και κομπιούτερ 48. (κάθετα) Φοράδα (βλαχ) 49. Στο καφενείο φωναχτά έλεγε κάποιος στους παριστάμενους, πως αν εκλεγεί δήμαρχος, το πρώτο πράγμα που θα έκανε, θα ήταν να υποχρεώσει τους μαγαζάτορες να αλλάξουν τις τουαλέτες. Αντέδρασε άμεσα ο καφετζής που κρυφάκουγε:.. βα ες δήμαρχου. 50. (οριζόντια) Συμφωνεί αμερικάνικα 50.(κάθετα) Με το φι μαζί γίνονται ταχύτατα 51. Δε βλέπω την ώρα να ανεβώ στο Λιβάδι τα Χριστούγεννα και να δοκιμάσω τα νόστιμα.. με μπόλικο κύμινο. Οι γυναίκες συναγωνίζονται ποια θα τα κάνει νοστιμότερα και εμείς οι δοκιμαστές καταλαβαίνετε τι δύσκολο έργο έχουμε! 52. Άμα δε τα γιαπράκια συνοδεύονται και με κόκκινο κρασί τότε το έργο μας δυσκολεύει περισσότερο. Υπάρχουν βέβαια και άλλοι που προτιμούν να πίνουν.. (βλαχ) για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο. Άφες αυτοίς, ουκ γαρ οίδασι τι ποιούσι. 53. Κρυφάκουσα δεξιούς. Τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ ανεβαίνουν, τι θα κάνουμε; Μωρέ μαύρο (βλαχ) που μας τσίμπησε! ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. ΦΑΙ, 2. ΘΑ, 3. ΝΑΠ, 4. ΟΣΟΝΑ, 5. ΠΟΥΑΡΚΑ, 6. ΩΡΑ, 7. ΡΑ, 8. ΑΣΙΑΡ, 9. ΣΟΛ, 10. ΕΛΑΤΟΣ, 11. ΑΡΙΣΤΕΡΑ, 12. ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΑΣΕ, 13. ΟΤΑΝ, 14. ΑΑ, 5. ΑΣΟΡΑ-ΜΑΝΤΑΡΙΝΙ, 16. ΣΟΛΟΡ-ΝΡ, 17. MΠΟΥΑ-ΠΑΡΤΕ, 18. ΝΙΛΑΤΙ-ΑΣΚΙ, 19. ΠΑ-ΦΤΩΧΕΙΑ, 20. ΝΑ, 21. ΑΡΑ, 22. ΤΑΣ, 23. ΦΑΝΤΑΡΟΣ 24. ΟΝΤΑ-ΜΑΡΟΥΛΙ, 25. ΤΡΤ, 26. ΣΤΙ, 27. ΛΜ, 28. ΜΣ-ΙΩ, 29. ΩΤΑ, 30. ΒΑΣΙΛΙΑ-ΙΝ, 31. ΕΡ-ΟΑΠ 32. ΚΟΥΣΚΡΑ, 33. ΧΕΡΙ, 34. ΜΙΑ, 35. ΑΙΡΚΑΜ, 36. ΜΩΡΟ, 37. ΑΚ-ΠΛΙ, 38. ΙΝΜΑΙΛ, 39. ΛΑΠΑΣ, 40. ΟΑΠ, 41. ΟΟΟ, 42. ΒΑΙΑ, 43. ΙΙ-ΝΩΠΑ, 44. ΙΟΚ, 45. ΛΟΥΠΛΟΥ, 46. ΑΒΙΝΑΡΙ, 47. ΥΙ, 48. ΙΟΣ-ΙΑΠ, 49. ΚΟΥΠΡΙΙ, 50. ΟΚ-ΠΙ, 51. ΓΙΑΠΡΑΚΙΑ, 52. ΑΠ 53. ΣΑΡΠΙ 10

11 Η µουσική, δίνει ψυχή στον κόσµο, φτερά στο µυαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα. Γράφει ο Θανάσης Κοντοφάκας και ο ώρυς Ψαλλίδας διού βρίσκονται για πρώτη φορά στα ίδια «αυλάκια» ενός δίσκου. Μεταμορφώσεις έρως ζώο αγέρωχο και ηχηρό τόσο ώστε δεν ξεχωρίζει το χτύπημα που καταφέρει από κείνο που δέχεται λέω έρως ζώο όμως ακούω μιαν ηχώ σαν άσμα λατρείας Μ. Χατζηλαζάρου Σωκράτης Μάλαμας & Νατάσσα Μποφίλιου «Πρώτες λέξεις» Νέο άλμπουμ των Θέμη Καραμουρατίδη & Οδυσσέα Ιωάννου με τις ερμηνείες του Σωκράτη Μάλαμα & της Νατάσσας Μποφίλιου «Πρώτες Λέξεις». Η είδηση κυκλοφόρησε αρχικά ψιθυριστά και επιφυλακτικά το καλοκαίρι. Τώρα πια με χαρά την επιβεβαιώνουμε. Στις 15 Δεκεμβρίου 2014 θα κυκλοφορήσει από τη Feelgood Records, τόσο σε ψηφιακό δίσκο cd όσο και σε βινύλιο, για τους λάτρεις του αναλογικού ήχου. Από τα ηχεία θα βγει μια μαγεία διαιρεμένη σε δέκα τραγούδια. Δέκα τραγούδια, με το ένα εξ αυτών να αποτελεί ντουέτο και τα υπόλοιπα να είναι μοιρασμένα στους δύο ερμηνευτές. Όχι, μην τους φανταστείς έτσι όπως τους έχεις ακούσει μέχρι σήμερα. Εάν μπορείς, φαντάσου τους ένα σκαλί πιο πέρα. Άλλωστε, οι «Πρώτες λέξεις» είναι ένας δίσκος που ξεκάθαρα καθοδηγείται από τους δημιουργούς και όχι από τους ερμηνευτές του. Ακόμη και στο εξώφυλλο δεν πρόκειται να βρεις τα πρόσωπά τους. Ένας συμπαγής κύκλος δέκα νέων τραγουδιών που σχηματίστηκε τους προηγούμενους μήνες και πήρε πριν λίγο καιρό στο studio την τελική του μορφή, με τις ερμηνείες του Σωκράτη Μάλαμα και της Νατάσσας Μποφίλιου. Οι δύο αντιπροσωπευτικές φωνές του σύγχρονου τραγου- Τόσο στα τραγούδια που ερμηνεύει ο καθένας ξεχωριστά, όσο και στο μοναδικό που μοιράζονται («Το ποτάμι»), ακούγονται οικείοι αλλά και διαφορετικοί, αποκαλύπτοντας τις ερμηνευτικές τους δυνατότητες. Ο Θέμης Καραμουρατίδης και ο Οδυσσέας Ιωάννου, φτιάχνουν στις «Πρώτες Λέξεις» έναν δίσκο σαν αυτούς που αγάπησαν από τις παλαιότερες εποχές του τραγουδιού, που κεντρικά πρόσωπα ήταν ο συνθέτης και ο στιχουργός. Είναι ένα σύνολο τραγουδιών που φέρει την ισχυρή τους σφραγίδα και έχει την ευλογία να ερμηνεύεται από δύο σπάνιους ερμηνευτές που τραγουδούν με δύναμη και τρυφερότητα. Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ( Των μακαρονιών και όχι των μελομακάρονων ) Η νύχτα ήταν παγωμένη. Η μάνα έσβησε τη λάμπα, η σκιά της έπαψε να κινείται στον τοίχο. Τα κάρβουνα στο τζάκι κόντευαν να λιγοθυμήσουν. Τράβηξα τη φλοκάτη ίσαμε το μέτωπο. Δεκέμβρης μήνας, ξημέρωνε του Αγίου Ελευθερίου. Το έτος Χάθηκα στα όνειρα «Πατέρα, σήκω! Κάποιος χτυπάει την πόρτα!» ακούστηκε η φωνή της Μαρίκας, που κοιμόταν στη διπλανή κόχη με τις άλλες αδερφές μου. Ακολούθησε ταραχή. Ποιος ήταν τέτοια ώρα; Για καλό δεν βαρούσαν έτσι δυνατά. Σαν σε όνειρο σηκωθήκαμε, ο πατέρας άναψε το τσακμάκι και πήγε στην πόρτα. Ξοπίσω του κι εγώ. «Γρηγόρη», είπε η μάνα, «Εδώ εσύ!». Δεν την άκουσα, ήμουν δεκαεφτά χρονών πια. Η πόρτα άνοιξε. Τρεις χωροφύλακες, με τα χιτώνια πασπαλισμένα από το χιόνι στέκονταν μπροστά μας. «Μπρος, γρήγορα, όλοι στο τμήμα», είπε ο ένας κι έτριψε τα παγωμένα χέρια του. Η ερώτηση: «Γιατί τι κάναμε;» έμεινε αναπάντητη. «Γρήγορα, τελειώνετε!» συνέχισε το παγωμένο μουστάκι. Ρίξαμε ό,τι είχαμε πάνω μας και τους ακολουθήσαμε. Κατηφορίζαμε αμίλητοι. «Κρατς, κρατς», ακούγονταν οι βαριές πατημασιές πάνω στο παγωμένο χιόνι. Και οι ανάσες μας, κοφτές, παγωμένες κι αυτές. Ξαστεριά, αχνό το σκοτάδι, απαλό γαλάζιο φαινόταν το χιονισμένο χωριό, φωτισμένο από το χειμωνιάτικο φεγγάρι και το λιγοστό φως των αστεριών. Ένας από τους τρεις φώτιζε το δρόμο με το φακό του. Στραφτάλιζαν τα μυτερά κρύσταλλα που κρέμονταν σχεδόν ως το σοκάκι. Περάσαμε την πλατεία, ο πλάτανος σκοτεινός, λίγο πιο κάτω ήταν η αστυνομία. Στο σπίτι του Ζουζάκη. Ήταν από τα λίγα σπίτια που δεν είχαν κάψει οι Γερμανοί. Χωρίς πολλά λόγια, το είχαμε συνηθίσει πια, μας έχωσαν σε ένα δωμάτιο που κατέβαινες από το γκραβανί. Είχε κρύο, και μια λαμπίτσα φως. Κοιταζόμασταν αμίλητοι κι απελπισμένοι. Σαν ξημέρωσε άρχισαν να μας ρωτάνε για τον αδερφό μου, ήταν από τους τελευταίους αντάρτες που τριγύρναγε στα Πιέρια. Έτσι λέγανε Κι αφού απάντηση δεν πήραν καμιά ο Άγιος Λευτέρης έκανε το θάμα του και ο διοικητής έδωσε εντολή να λευτερωθούν οι αδερφές μου. Τον πατέρα τον έστειλαν να βγει στο βουνό και να ψάξει τον αδερφό μου. Έμεινα στο δωματιάκι με τη μάνα. Την χιλιοκαμμένη μάνα! Ένας αστυνόμος έφερε έναν τενεκέ με λίγα κάρβουνα, ένα κανάτι νερό και δυο μπουκιές ψωμί. Η μάνα έτρωγε λίγο και άφηνε το πιο πολύ για μένα. Ο πατέρας γύρισε άπραγος, θυμάμαι, τους έλεγε πως δεν μπορούσε να προχωρήσει πιο πάνω από τον Αη Λια. Είχε μέτρα χιόνι έλεγε. Του είπαν να φύγει, να πάει να μαζέψει τις θυγατέρες σπίτι. Θα κρατούσαν εμάς στη φυλακή. Μου φάνηκαν ατέλειωτες οι μέρες. Και οι νύχτες. Κρύο, αγωνία, πείνα. Να ναι καλά η μαγείρισσα που κρυφά από τους χωροφυλάκους μας έριχνε πότε πότε τα περισσεύματα. Ακόμα θυμάμαι τα μακαρόνια που μου έδωσε μια μέρα. Δεν έχω φάει πιο νόστιμα μακαρόνια στη ζωή μου. «Φάε παιδί μου, έλεγε η μάνα, είναι σαν να τρώω κι εγώ» Ένα βράδυ, φωνές ακούστηκαν από πάνω. Ο διοικητής είχε φύγει κι αυτοί άρχισαν να μαλώνουν άγρια. Ένα μαχαίρι, από ένα άνοιγμα, έπεσε στα μαζεμένα πόδια μου. Σκιάχτηκα! Ήρθε η ώρα μας σκέφτηκα! Δεν καταλάβαινα τι γινόταν. Όταν κόπασαν οι φωνές, ένας από τους δύο κατέβηκε σε μας. Πήρε το μαχαίρι, το έβαλε στην άκρη. Το χνώτο του μύριζε αλκοόλ. Είχε μαζί του ένα βαλιτσάκι - γραμμόφωνο. «Ξέρεις να βάζεις πλάκες;» με ρώτησε. «Ναι», είπα. «Πέεεεντε Έεελληηνεες στον Άαααδη, αανταμώωωωσαν έεενα βράαααδυ» Ιδρωμένος με μάτια κόκκινα τραγούδαγε και χόρευε ο χωροφύλακας, μερακλωμένος. «Σήκω! Σήκω να χορέψουμε», με διέταξε παρακαλετά. Σηκώθηκα, στη δεύτερη γυροβολιά σταμάτησε και αποκαμωμένος ανέβηκε πάνω. Από εκείνο το βράδυ και μετά με συμπάθησε. Το άλλο πρωί χτύπησε το πάτωμα. «Έλα έξω», μου λέει. Και μου έδωσε ένα πιάτο γεμάτο φαγητό. Είχα μέρες να φάω έτσι. Χάρηκε η μάνα. Οι γιορτές πλησίαζαν. Το καταλάβαινα από τα γρυλίσματα των γουρουνιών που σφάζονταν. Κι απ τη στεναχώρια μέσα μου Ξύπνησα αξημέρωτα από τις φωνές των παιδιών. «Καλήηην ημέερααν άαρχοντες, κουλιντάκοοοο!» Έστησα αυτί. Η καρδιά μου να σπάσει! «Μάνα, δεν θα πω τα κάλαντα» είπα με παράπονο. «Του χρόνου γιε μ, του χρόνου», με παρηγόρησε εκείνη. Ανήμερα Χριστουγέννων, ο διοικητής Γιάννης Κρεμμύδας φόρεσε την καλή του στολή και πήγε στην εκκλησία για να μεταλάβει. Ο παπα- Αναστάσης στάθηκε με το δισκοπότηρο στα χέρια. «Κύριε διοικητά ήρθες να κοινωνήσεις αλλά δυο αθώες ψυχές κάνουν γιορτές στη φυλακή, σε παρακαλώ κάνε κάτι γι αυτούς» Τότε εκείνος φοβούμενος την έλευση της Δευτέρας Παρουσίας, λέμε τώρα, έγνεψε καταφατικά λέγοντας «Εντάξει». Πράγματι, λίγο μετά μας έβγαλαν και γυρίσαμε σπίτι μας. Αλλά οι περιπέτειες θα συνεχίζονταν για πολλά χρόνια ακόμη. Υ.Γ Θέλω να αφιερώσω και να ευχαριστήσω τον κ. Γρηγόρη Ντάμπο. Χωρίς την αφήγησή του δεν θα έγραφα την παραπάνω ιστορία. 11

12 Λιβαδιώτικη Αυλή «ΚΙΟΣΚΙ» Το φεγγάρι που προβάλλει ντροπαλά από την κορυφή του Ολύμπου και ανεβαίνει σιγά σιγά, σαν μια ντίβα που βγαίνει διστακτική, ντροπαλή στη σκηνή ώσπου να λάμψει ολόκληρη, σκορπίζει ρίγη και δέος. Όταν ανεβαίνει το φεγγάρι και μειώνεται το φως των αστεριών νιώθεις πολύ τυχερός που ζεις και βιώνεις αυτές τις εικόνες, λουσμένος στο ασημί της νύχτας. Μια τόσο γλυκιά νύχτα στο Κιόσκι. Ακούς μαγεμένος το θρόισμα των πεύκων. Είναι το αεράκι της νύχτας που παιχνιδίζει με τις πευκοβελόνες. Δεν Καλοκαιρινή παρέα γυναικών (τρεις συννυφάδες και μια κουνιάδα) επεξεργάζονται το μαλλί με τον παραδοσιακό τρόπο. Στη φούρκα η Μόσχη Αγγελική, στο τσικρίκι η Σαλαβάτη Ευφραξία, στο ντιπινάρου η Σαλαβάτη Κατερίνα και στον αργαλειό η Σαλαβάτη Ελένη. Και οι τέσσερις είναι σύζυγοι κτηνοτρόφων. Αρχείο Μπιστιριές Ίχνη - μαρτυρίες της ιστορίας του Λιβαδίου του Κώστα Προκόβα Εδώ και αρκετά χρόνια είχε δημοσιευτεί ένα κείμενό μας στην εφημ. ΛΙΒΑΔΙ ΟΛΥΜΠΟΥ. Διατυπώναμε ερωτήματα με αφορμή μερικά ευρήματα και παρακαλούσαμε να μας δοθούν απαντήσεις από όσους κάτι γνώριζαν. Απαντήσεις δεν υπήρξαν και τα ερωτήματα έμειναν στον αέρα. Ήταν ένα καλοκαιρινό απογευματινό στο Κιόσκι, ύστερα από μια σύντομη μπόρα. Το χώμα άχνιζε ακόμη, η διψασμένη γη είχε ρουφήξει λαίμαργα το νερό της βροχής. Δρόσισε ο τόπος, το άρωμα των πεύκων ήταν κυρίαρχο στην ατμόσφαιρα. Έπεφταν ακόμη δροσοσταλίδες που είχαν κοντοσταθεί σε φυλλώματα δέντρων. Είναι αξέχαστος εκείνος ο περίπατος την ώρα που βασίλευε. Οι πευκοβελόνες είχαν γείρει νοτισμένες και ανήμπορες. Περπατούσαμε με τη γυναίκα μου και απολαμβάναμε τη μαγεία εκείνου του δειλινού. Ξαφνικά τα βήματά μας σκόνταφταν καθώς κινούμασταν ανάμεσα στα πεύκα. Όστρακα (θραύσματα πήλινων αγγείων και άλλων διακοσμητικών κεραμικών) είχαν αναδυθεί στην επιφάνεια και άναψαν το ενδιαφέρον και την περιέργεια μας. Συγκεντρώσαμε ελάχιστα από αυτά. Πώς βρέθηκαν σε εκείνο το αλσύλλιο, τι είχε συμβεί; Ήταν κάτι τυχαίο; Είχαμε σκοντάψει στην ιστορία και σε δημιουργήματα ενός παλαιότερου πολιτισμού; «Το πνεύμα και στο χώμα λάμπει». Αρχίσαμε να αναζητούμε ανθρώπους της κοινότητας και όσους είχαμε πληροφορίες ότι κάτι μπορούν να ξέρουν. Πειστικές απαντήσεις δεν ακούσαμε. «Το χώμα εκεί είναι φερτό», μας είπε ένας. Το μετέφεραν με αυτοκίνητα για να στηρίξουν τα δέντρα, γιατί οι ρίζες τους είχαν βγει στην επιφάνεια και κινδύνευαν. Ο αείμνηστος Πρόεδρος του Συλλόγου Λιβαδιωτών Αθηνών, Μήτσος Προκόβας, θυμήθηκε ότι είχε πάρει την πρωτοβουλία και ανέλαβε τη δαπάνη. Πότε όμως και ποιοι το μετέφεραν και από πού; Ακούσαμε πολλές εκδοχές, ακόμη και ότι είχε μεταφερθεί από τη Βέροια. Δεν μας φάνηκε λογικό και μάλλον ήταν αδύνατο. Αναζητήσαμε του μεταφορείς που είχαν φορτηγά. Κάποιοι από αυτούς είχαν φύγει από τη ζωή και κάποιοι άλλοι δεν ήταν σε θέση να θυμηθούν. Ύστερα από κάποια χρόνια ακούσαμε ότι το χώμα είχε μεταφερθεί από τον Προφήτη Ηλία. Πράγματι πίσω από το μοναστήρι βρήκαμε ένα μεγάλο σκάμμα. Η αρχαιολόγος γυναίκα μου και ένας καθηγητής της βυζαντινής τέχνης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είπαν ότι τα όστρακα είναι του 14ου ή του 15ου αι. Είναι το μοναστήρι παλαιότερο από όσο ξέρουμε; Κτίστηκε στο πουθενά, πώς λειτουργούσε; Δεν υποστηριζόταν από οικισμούς κοντά του ή από το μεγάλο χωριό, το Λιβάδι; Πόσο βαθύτερα μέσα στον χρόνο άρχιζε η ιστορία του Λιβαδίου; Τα ρωτάς αν φυσάει Σερβιώτης, Ολυμπίσιος ή Νοτιάς άνεμος. Απολαμβάνεις εκστασιασμένος τη μουσική της στιγμής. Νιώθεις τα δεσμά που σε ενώνουν με το Λιβάδι, ανανεώνοντας το συμβόλαιο της επιστροφής. Ο πραγματικός Μαέστρος, που το χειμώνα είναι ο φοβερός Σερβιώτης, τώρα είναι το αεράκι που κάθεται σεμνά σε μια άκρη, απολαμβάνοντας και αυτός την ομορφιά. Τώρα που είναι στα «καλά» του. Δε θέλει να θυμάται χειμωνιάτικες πολικές νύχτες στο Κιόσκι. Τώρα μετράει τα «καλά». Τις καρδιές δροσίζει, τους σπόρους σκορπίζει στη φύση να καρπίσει. Τις φτερωτές γυρίζει και λάβαρα ανεμίζει. Κείμενο αλιευμένο από την ιστοσελίδα του αγαπητού μας φίλου Τάσου Καζλάρη. τελευταία χρόνια οι ανασκαφές στο Καστρί Λιβαδίου έφεραν στο φως τρεις μεγάλες και εντυπωσιακές παλαιοχριστιανικές βασιλικές του 6ου αι. μ.χ. Έχουν γίνει ανακοινώσεις γι αυτές από τους ανασκαφείς αρχαιολόγους και έχουν δημοσιευτεί ευρήματα των ανασκαφών. Τόσο μεγάλες εκκλησίες προϋποθέτουν οικισμούς μεγάλους ή και μια πόλη. Ανακαλύφτηκαν τείχος, ακρόπολη, κατοικίες οχυρωματικός πύργος και αποθηκευτικοί χώροι. Τα ευρήματα χρονολογούν την πόλη κατά τον 5ο ή 6ο αι. μ.χ. Το όνομα της πόλης είναι άγνωστο. Ο Γερμανός εθνολόγος G. Weigand που επισκέφτηκε το Λιβάδι το 1886, αλλά και η παράδοση λένε ότι το Λιβάδι το συναποτέλεσαν 16 οικισμοί, ένας από αυτούς ήταν και το Καστρί. Πότε μπορεί να έγινε αυτό και τί σχέση μπορεί να είχε το Λιβάδι με τις παλαιοχριστιανικές βασιλικές, αν βέβαια υπήρχε τότε. Η ιστορία λέει ότι τα ορεινά χωριά δημιουργήθηκαν από την Ανάγκη και από μια άλλη Ανάγκη φθίνουν συνεχώς τις τελευταίες δεκαετίες. Τα ερωτήματα και οι απορίες έχουν την αξία τους, είναι κίνητρα για την έρευνα, για τη γνώση. Φοβάται κανείς εκείνους που ισχυρίζονται ότι έχουν όλες τις απαντήσεις έτοιμες στο χέρι τους. «Έχω τις απαντήσεις, λένε, βάλε τις ερωτήσεις». Το γνωρίζουμε ότι βαδίζουμε σε έδαφος αυχμηρό, σε τόπον «ίδιον και παντάπασιν αδιεξέργαστον», και όταν μάλιστα δεν είμαστε ειδικοί. Ρέκτες νέοι Λιβαδιώτες, με πάθος για την ιστορία και την αρχαιολογία, οργάνωσαν αθόρυβα, με μεράκι και γνώση την πτέρυγα του αρχαιολογικού μουσείου. Τους παραδίδουμε και τα ελάχιστα όστρακα που συγκεντρώσαμε.