ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ. ΚΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ 1

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ. ΚΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ 1"

Transcript

1 º πo 2 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ. ΚΩΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ 1 Η μακρά διαμάχη σχετικά με την καταλληλότητα ή μη των σαιξπηρικών έργων για θεατρική αναπαράσταση, που έλκει την καταγωγή της από την περίοδο του Ρομαντισμού (Coleridge, Hazlitt, Lamb) και η υποστήριξη της θέσης ότι τα σαιξπηρικά κείμενα προορίζονταν κυρίως για προσεκτική και 1. Το συγκεκριμένο κείμενο, σχετικά παραλλαγμένο, με έμφαση στο χώρο του παιδικού βιβλίου και με τίτλο: «Σαίξπηρ και παιδικό βιβλίο: Από τη λογοκρισία και τη διδαχή στη χειραφέτηση και την ψυχαγωγία» δημοσιεύτηκε στο περιοδικό παιδικής λογοτεχνίας Διαδρομές από την Ε. Μουλά.

2 72 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ αναλυτική ανάγνωση παρά για παράσταση 2 κορυφώθηκε και προσωρινά φάνηκε να κερδίζει έδαφος με προμετωπίδα την πραγματεία του A. C. Bradley, Shakespearean Tragedy (1904). Μετά την παρουσίασή της υπό μορφή διαλέξεων στην Οξφόρδη, ενσωματώθηκε στο εξής στα πανεπιστημιακά προγράμματα και έκτοτε αφομοιώθηκε στο σύνολο του εκπαιδευτικού κορμού. Η επίσημη ερμηνευτική προσέγγιση του σαιξπηρικού σώματος από την εκπαιδευτική πολιτική δεν υπήρξε απόλυτα συμπαγής και μονοσήμαντη καθ όλη την πορεία της. Σύμφωνα με τη Report of the Broad Education (1921) η διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας, με κύριο εκπρόσωπο τον Σαίξπηρ, είχε πλέον παγιωθεί και παραγκωνίσει τη μελέτη των αρχαίων κλασικών. Στο εξής τα σαιξπηρικά κείμενα ανέλαβαν την εξύφανση των κοινών εθνικών χαρακτηριστικών και την εδραίωση κοινωνικών ιεραρχιών και ταυτοτήτων (ταξικών, φυλετικών, σεξιστικών). Αυτό το πέτυχαν φυσικοποιώντας τους τεχνητούς διαχωρισμούς και υποκρύπτοντας τους μηχανισμούς επιβολής τους πίσω από το μανδύα της ουδετερότητας που καλύπτει την Παιδεία και τη Γλώσσα γενικότερα, ως αναπόσπαστα τμήματα της πολιτισμικής κληρονομιάς ενός λαού (Β. Doyle, 1982: 17-19). Διαβάζουμε στην αναφορά του Board of Εducation, «The teaching of English in England» (Newbolt, 1921, σελ. 312) ότι ο Σαίξπηρ είναι αναπόφευκτο και απαραίτητο μέρος της σχολικής ζωής, διότι είναι ο σπουδαιότερος άγγλος συγγρα- 2. Βλ. το δοκίμιο του Charles, L. «On the Tragedies of Shakespeare, considered with reference to their fitness for Stage Representation» (1811).

3 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 73 φέας που υπερβαίνει την εποχή του και αποκαλύπτει θεμελιώδεις, διαχρονικές και οικουμενικές αλήθειες για την ανθρώπινη φύση. Η ίδια αναφορά κάνει πολύ διακριτική νύξη στο γεγονός ότι η διδασκαλία των αγγλικών έχει σοβαρή εθνική σημασία (σελ. 255), αλλά ταυτόχρονα διαβεβαιώνει ότι δεν έχει καμιά σχέση με την τρέχουσα πολιτική ή τα κοινωνικά προβλήματα (σελ. 202). Εντέλει επιτυγχάνει την αίσθηση μιας πολιτικής σταθερότητας συνδέοντας το ιστορικό παρόν με το αλήστου μνήμης παρελθόν, όταν κουλτούρα και κοινωνία βρίσκονταν σε οργανική και αδιάσπαστη ενότητα (σελ. 258). Παρουσιάζεται δηλαδή ο Σαίξπηρ ως καθαγιασμένη πηγή του αυθεντικού και η λογοτεχνία ως παράγοντας εξευγενισμού και εκπολιτισμού, στα χνάρια των παραδοσιακών προσεγγίσεων. 3 Είναι φανερό ότι η θεωρητική πρόθεση που διαποτίζει την όλη τοποθέτηση είναι ιδεαλιστική και αποσκοπεί στην απόσπαση του έργου του Σαίξπηρ από τις ιστορικές του συνιστώσες, παρελκύοντας την ανάλυσή του σε αδιέξοδους λαβυρίνθους αναζήτησης του «πραγματικού νοήματος», που συμφώνως εδρεύει έξω από τη μιαρή πολιτική πράξη. Για να ξαναγυρίσουμε στα δεδομένα του αγγλικού εκπαιδευτικού συστήματος και να μελετήσουμε τις εξελίξεις στο πεδίο της λογοτεχνίας και δη του Σαίξπηρ, θα θεωρήσουμε 3. Ο Σαίξπηρ ως ευχάριστη και εποικοδομητική απασχόληση του ελεύθερου χρόνου αλλά και ως χρήσιμη άσκηση για την εκμάθηση της επίσημης αγγλικής γλώσσας έχει μακρά ιστορία. Στην Αμερική τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αι. οι Shakespeare Societies, προνόμιο των αστικών τάξεων, έβριθαν και ανθούσαν, βλ. Grady, H. L. (1994), The Modernist Shakespeare: Critical Texts in a Material World, N.Y.: Oxford University Press, σσ

4 74 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ορόσημο της νέας εποχής τη μεταρρύθμιση του 1986 (GCSE) και τη μετάβαση από το καθεστώς πολλών ταχυτήτων σε ένα πιο συγκεντρωτικό, που διακρίνεται από μεγαλύτερη σύγκλιση - ενοποίηση των στόχων του. Το νέο αναλυτικό πρόγραμμα επιτρέπει μεγαλύτερες ελευθερίες στο διδάσκοντα να επιλέξει από μια πλατιά γκάμα κειμένων χωρίς δεσμεύσεις υποχρεωτικού χαρακτήρα. Ο μόνος περιορισμός είναι η υπόδειξη ότι πρέπει να διδαχθούν αντιπροσωπευτικά δείγματα τόσο από ποίηση, πεζό λόγο, αλλά και δράμα (L. Aers, 1991: 31). Ιδωμένο προσεκτικότερα το αναλυτικό πρόγραμμα προδίδει ακόμα όμως την εκλεκτική του συγγένεια με τη μεγάλη παράδοση της λογοτεχνίας, με κύριο εκπρόσωπό της τον Σαίξπηρ. Αξιοσημείωτη είναι η αλλαγή του ύφους της συμπαρομαρτούσης επιχειρηματολογίας, που απαλλαγμένη από τις κορόνες του παρελθόντος αρνείται ξεκάθαρα την οικουμενικότητα των αξιών στο έργο του και υποστηρίζοντάς τον με χαμηλού προφίλ θέσεις επικαλείται τη δυνατότητά του να παράγει νέα νοήματα και την κομβική σημασία του στην πολιτισμική ιστορία. 4 To πραγματικά ανανεωτικό στοιχείο της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Αγγλία σήμερα είναι η ριζική αλλαγή των προτεινόμενων τρόπων προσέγγισης των κειμένων (B. Allen, 1991: 40-57). Ο εγγραμματισμός των μαθητών ελέγχεται και στη βάση της τηλεοπτικής τους επάρκειας, της ικανότητάς τους δηλαδή να παρακολουθούν κριτικά, να συγκρίνουν και 4. Department of Education and Science (DES) and the Welsh Office (1989), English for Ages 5-16, London: HMSO (June), Chapter 7, Para

5 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 75 να αξιολογούν ως προς ποικίλες παραμέτρους μια κινηματογραφική εκδοχή των κειμένων. 5 Επιπλέον ο Σαίξπηρ χρησιμοποιείται ως αφόρμηση δραματοποίησης με συγχρονικό και συχνά αυτοσχέδιο χαρακτήρα, 6 ως δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής και ερμηνείας, με σκοπό να καταδειχθεί η συνάφεια του προβληματισμού του με αυτού των σημερινών μαθητών, ώστε να τεθούν τα θεμέλια μιας στέρεης βάσης της 5. Έκτοτε έχει παραχθεί ένας ωκεανός σχετικής βιβλιογραφίας, βλ. ενδεικτικά: Coursen, H. R. (1997), Teaching Shakespeare with film and television, Westport CT: Greenwood Press, / Maher, Z. M., Shakespeare in Production, / Coursen, H. R., Uses of Media in teaching Shakespeare, / Kissler, L., Τeaching Shakespeare through film, / Beehler, A. S., «Making Media matter in the Shakespeare classroom», , σε Salomone, R. E., Davis, J. E. (επιμ.) (1987), Teaching Shakespeare into the twenty first century, Ohio University Press. / Raynolds, P., «Unlocking the box: Shakespeare on film and Video» σε Aers, L. και Wheale, N. (επιμ.), (1991), Shakespeare in the changing curriculum, N.Y.: Routledge, / Wheale, N., «Scratching Shakespeare: video teaching the Bard» σε Aers, L. και Wheale, N. (επιμ.), (1991), Shakespeare in the changing curriculum, N.Y.: Routledge, Warner, D. C. (1987), «Building Shakespearean Worlds in the Everyday Classroom» σε Salomone, R. E., Davis, J. E. (επιμ.),teaching Shakespeare into the twenty first century, Ohio University Press, / Lee, R. (1997), «The casket makers - The Merchant of Venice. An Account of advisory work at St Peter s Church of England Primary School, Market Bosworth» σε Gilmour, M. (επιμ.), Shakespeare for all in Primary Schools (vol. 1), London: Cassel Wellington House, / Shepherd, S. (1991), «Acting against bardom: some utopian thoughts on workshops» σε Aers, L. και Wheale, N. (επιμ.), Shakespeare in the changing curriculum, N.Y.: Routledge,

6 76 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ μεταξύ αυτών και του Σαίξπηρ δυνάμει εξελισσόμενης και βαθύτερης σχέσης. Ποικίλες νέες ερμηνευτικές προσεγγίσεις προτείνονται, που άλλοτε είναι φανερά διαποτισμένες από τις εξελίξεις της σύγχρονης λογοτεχνικής θεωρίας, από αυτήν της πρόσληψης (H. C. Frey, 1987: ) έως της δι-ιστορικής εξέτασης των έργων που υπαγορεύει ο πολιτισμικός ματεριαλισμός (P. Skrebels, 1987: 81-95). Ακόμα επιχειρείται η διερεύνηση λογοκριμένων μέχρι πρόσφατα θεμάτων περί φυλετικών ρόλων, ταξικών, εθνικών (J. Salway, 1991: ) και σεξουαλικών (L. Hobby, 1991: ) ταυτοτήτων, ενώ άλλοτε εισάγονται πειραματικού χαρακτήρα τολμηρές προτάσεις, από τη διαθεματική συνεργασία 7 μέχρι την υποστήριξη της διδασκαλίας από επαγγελματίες θεατρανθρώπους (M. Flachmann, 1987: 57-64). Ακόμα και ο μεταμοντερνισμός του Foucault στο σημείο που επέβαλε την ισότητα όλων των κειμένων (M. Brown, 1995: 3, 26) βρίσκει απήχηση στις σύγχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές, που παράλληλα με τα σαιξπηρικά κείμενα προσεγγίζουν δημοσιογραφικές αναφορές, ημερολόγια παραστάσεων, κριτικές μελέτες και πάσης φύσεως γραπτό υλικό, που κρίνεται ότι θα μπoρούσε να φωτίσει κάποια σκοτεινή γωνία των έργων. 7. Howlett, M. K. (1987), «Team-teaching Shakespeare in Αn Interdisciplinary Context» σε Salomone, R. E., Davis, J. E. (επιμ.), (1987), Teaching Shakespeare into the twenty first century, Ohio University Press, σσ / Kirby, M., «Primary School. The Shakespeare Project - a Whole school Approach» σε Gilmour, M. (επιμ.), Shakespeare for all in Primary Schools (vol. 1), London: Cassel Wellington House, 1997,

7 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 77 Αυτό που έχει γίνει κυρίως αντιληπτό και ανιχνεύεται πίσω από όλες τις προαναφερθείσες καινοτομίες είναι ότι το πρόσχημα της οικουμενικότητας και υπερβατικής αχρονικότητας των σαιξπηρικών κειμένων έχει καταρριφθεί στις μαθητικές συνειδήσεις, οι οποίες δεν συγκινούνται πλέον από μια αφηρημένη ηθική γλώσσα αλλά επιζητούν και επικροτούν ό,τι βρίσκεται σε ζωντανή και άμεση αλληλεπίδραση με τις δικές τους ανησυχίες. Επίσης, έχει κατανοηθεί ότι ο μέχρι πρόσφατα ρόλος του Σαίξπηρ σε διαχωριστικό όριο μεταξύ υψηλής κουλτούρας των προνομιούχων μυημένων και χαμηλής λαϊκής κουλτούρας, μόνο ως εμπόδιο είχε σταθεί στην κατανόηση και διάδοσή του. Η τωρινή του προσέγγιση ως πηγή αστείρευτης ποικιλίας εμπειριών, εργαλείο για την προαγωγή της οξυδέρκειας και της παρατήρησης της ανθρώπινης φύσης, ως ετερογενές σώμα ιδεών και γι αυτό υλικό - πρόκληση απέναντι στις ετοιμοπαράδοτες απαντήσεις, εγγράφει το σαιξπηρικό έργο στην τροχιά μιας αισιόδοξης οπτικής. Η απώλεια του πρότινος πλεονεκτήματος του υποχρεωτικού χαρακτήρα της διδασκαλίας του Σαίξπηρ δεν δείχνει να έχει κλονίσει σημαντικά την απήχησή του. Τόσο στη δευτεροβάθμια όσο και στην πανεπιστημιακή μόρφωση, μολονότι δεν κατοχυρώνεται θεσμικά και μολονότι υπάγεται πλέον σε μια πλατιά κατηγορία λογοτεχνίας πριν από τον 20ό αι. ή, στην καλύτερη περίπτωση, πριν από τον 18ο, 8 εξακολουθεί να ελκύει μεγάλο αριθμό ενδιαφερομένων, πράγμα που αποτελεί ασφαλέστερο δείκτη της δημοτικότητάς του από τα 8. Neary, L., «Shakespeare and Political Correctness», Talk of the Nation, 12/03/1998, Washington, DC.

8 78 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ τεχνητά μεγέθη των στατιστικών κατά την περίοδο του υποχρεωτικού του χαρακτήρα. Έτσι, ο Σαίξπηρ μοιάζει να διέρχεται μέσα από τη γενικότερη πολιτισμική κρίση της εποχής μας, αν όχι ανέγγιχτος, τουλάχιστον ακέραιος, συναινώντας να σπαραχτεί, να θρυμματιστεί και να ανασυντεθεί σε πολλά νέα μορφώματα και έτσι γλιτώνοντας από την απειλή του καταποντισμού που μαίνεται πάνω από το σύνολο της πολιτισμικής κληρονομιάς στο όνομα του εκμοντερνισμού των σπουδών. Αυτό συμβαίνει, καθ όσον δυστυχώς η αξία των κλασικών στηριζόταν ανέκαθεν σε διχαστικούς αφορισμούς που έθεταν σε αντιπαράθεση τον σύγχρονο με τον αρχαίο πολιτισμό, του οποίου η υπεροχή θεωρείτο αυταπόδεικτη. Αυτή η μανιχαϊστική αντίληψη εμπόδιζε τη διαμόρφωση μιας διαλεκτικής μεταξύ τους σχέσης (W. B. Carnochan, 1993: 112). Σαιξπηρικές μεταμορφώσεις: Παιδικό βιβλίο - καρτούν - κόμικς Η ιστορία των σαιξπηρικών διασκευών για παιδιά είναι πλούσια και πολύ παλιά. Τις απαρχές της βρίσκουμε κατά τη βικτοριανή περίοδο και εκπορεύεται από τη λογική της κριτικής θεωρίας της εποχής άμεσα συσχετισμένης με την επικρατούσα ηθική ότι ο Σαίξπηρ ή τουλάχιστον κάποια έργα του δεν ήταν κατάλληλα για σκηνική παρουσίαση και ήταν προτιμότερο να αναγιγνώσκονται (H. Levin, 1986: 225). Η άσεμνη τέχνη του θεατρικού θεάματος έπρεπε να αποκαθαρθεί και να γίνει συμβατή με τις αυστηρές ηθικές επιταγές της εποχής, ενώ η εξατομικευμένη ανάγνωση είχε σαφώς λι-

9 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 79 γότερο ανατρεπτικές συνέπειες απ ό,τι η συλλογική θέαση. Οι γραπτές επανεκδόσεις επέτρεπαν παρεμβάσεις στα κείμενα επί το ηθικότερον, οι οποίες κρίνονταν αναγκαίες για το παιδικό κοινό. 9 Ήδη το 1790 αρκετά μεμονωμένα έργα είχαν διασκευαστεί για παιδιά, καθώς επίσης κυκλοφορούσε και μια συλλογή τραγουδιών από τα έργα του Σαίξπηρ ονόματι Mother Goose s Melody. Το 1807 οι Charles και Mary Lamb εξέδωσαν τις διάσημες μέχρι σήμερα Tales from Shakespeare, ενώ τον ίδιο χρόνο κυκλοφόρησε ο Σαίξπηρ στην καθαρμένη και βίαια κουτσουρεμένη εκδοχή του Thomas Bowdler στην πραγματικότητα ήταν δουλειά της αδελφής του Henrietta (Α. Ζερβού, 1996: 107). Πολλοί επίδοξοι ηθικοί μεταρρυθμιστές μιμήθηκαν την πράξη του μεταξύ των οποίων, το 1822, ο Reverent J. R. Pitman, που εξέδωσε το βιβλίο The School Shakespeare, απομονώνοντας τα ηθικά ύποπτα εδάφια που θα μπορούσαν να προσβάλλουν το θρησκευτικό συναίσθημα. Στη συνέχεια ο Henry Cundell εξέδωσε το βιβλίο The Boudoir Shakespeare, το 1876, απευθυνόμενος αποκλειστικά στο διακριτικό και εύθραυστο κοριτσίστικο κοινό. Διαφορετική άποψη για τις διασκευές είχε ο πρωτοπόρος 9. Ο πρόλογος της έκδοσης των Lamb κλείνει με το ακόλουθο απόσπασμα (ελεύθερη μετάφραση): Είναι επιθυμία των συγγραφέων, οι ιστορίες από τον Σαίξπηρ να αποδειχθούν σημαντικές στους νεαρούς αναγνώστες στα κατοπινά τους χρόνια. Εμπλουτίζουν τη φαντασία τους, ενδυναμώνουν την αρετή τους, απομακρύνουν από εγωιστικές και φαύλες σκέψεις, αποτελούν ένα μάθημα γλυκών και αξιοπρεπών πράξεων, διδάσκουν ευγένεια, ηπιότητα, γενναιοδωρία, ανθρωπιά (vii).

10 80 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Charles Dodgson (Lewis Carroll), που αν και ήταν υπέρμαχος των ηθικοποιητικών παρεμβάσεων, επικροτούσε την ανάγνωση εκδόσεων θεατρικών προδιαγραφών που παρουσίαζαν τα έργα όπως αυτά προορίζονταν για τη σκηνή και όχι αφηγηματοποιημένα. 10 Οι διασκευές της Edith Nesbit, στο τέλος της περιόδου που εξετάζουμε, μοιάζουν να υπακούουν σε μια άλλη λογική, χωρίς όμως να απέχουν ουσιαστικά από τις στρατηγικές διασκευής που είχαν ως τότε εφαρμοστεί. Η ίδια στον πρόλογο ενός βιβλίου της δίνει το στίγμα τους, περιγράφοντας τι υπήρξε η κινητήρια ώθηση που την οδήγησε στην απόφαση να διασκευάσει τον Σαίξπηρ για παιδιά. Αυτό δεν ήταν παρά ένα σχόλιο της κόρης της σχετικά με τη δυσκολία της σαιξπηρικής γλώσσας, που στερούσε στα παιδιά τη χαρά της απόλαυσης, σε συνδυασμό με την αυθόρμητη δήλωσή τους ότι αυτό που μετρά για τα παιδιά είναι οι ιστορίες και όχι τα άλλα στοιχεία της λογοτεχνικότητας του ποιητή (E. Nesbit, 1997: 8-9). Σε αυτή την οπτική συμφύρονται η ηθικοπλαστική διάσταση της λογοτεχνίας για παιδιά, που είχε προ πολλού εδραιωθεί, και η νεωτερικότερη τάση της ψυχαγωγικής ιδιότητάς της. Η παράδοση που εγκαινίασε η Nesbit είναι και η μακροβιότερη. To αμέσως δημοφιλέστερο βιβλίο διασκευών σαιξπηρικών ιστοριών για παιδιά, μετά από αυτό των Lamb, ήταν το δίτομο έργο του Leon Garfield με εικονογράφηση Michael Foreman, που όμως απευθυνόταν σε παιδιά γνώστες, θαυμαστές του σαιξπηρικού έργου και μάλιστα προφανώς βιβλιοφάγους, καθώς το άμεμπτο ακαδημαϊκό ύφος του 10. Carroll, L. (1979), Letters (Morton, N. C., Green, R. L., επιμ.), 2 vols, N.Y.: Oxford University Press (no 354).

11 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 81 Garfield είναι διάχυτο σε αυτές τις ιστορίες (ο πρώτος τόμος κυκλοφόρησε το 1985, ενώ ο δεύτερος μόλις το 1994). Φτάνοντας στον ύστερο 20ό αι. μπορούμε να αναμένουμε σημαντικές αλλαγές και στο πεδίο της παιδικής λογοτεχνίας. Η αποδομητική θεωρία του Jacques Derrida (1967) 11 κατακρήμνισε κάθε εδραιωμένη πίστη σε υπερβατικές αξίες ή ακόμα στην αντιστοιχία γλώσσας - πραγματικότητας και άνοιξε τα σαιξπηρικά κείμενα σε έναν κόσμο αστείρευτων ερμηνευτικών δυνατοτήτων, δίνοντας προτεραιότητα στο ελεύθερο παιχνίδι της γλώσσας έναντι οποιασδήποτε προειλημμένης αντίληψης περί λογοτεχνικότητας. Η αποδόμηση συνέβαλε στη συνειδητοποίηση ότι το κείμενο αποτελεί μία μόνο πτυχή του σαιξπηρικού έργου, η εκπλήρωση του οποίου λαμβάνει χώρα μέσα από την εκάστοτε πραγμάτωσή του. Πράγματι, σήμερα κυκλοφορεί μια τεράστια γκάμα από διασκευές που καλύπτουν τις προτιμήσεις όλου του ηλικιακού φάσματος και χρησιμοποιούν τον Σαίξπηρ επιλεκτικά και ευφάνταστα σε νέες πρωτότυπες δημιουργίες. Παρενθετικά αναφέρουμε και την κυκλοφορία επιτραπέζιων παιχνιδιών 12 με θέμα τον 11. Βλ. ενδεικτικά αποδομητικού τύπου μελέτες όπως Calderwood, J. L. (1979), To Be or Not To Be: Negation and Metadrama in Hamlet, Berkeley: University of California Press. / Norris, C. (1985), «Poststructralist Shakespeare: Text and Ideology» σε Drakakis, J., Alternative Shakespeares, New York: Routledge και Kegan Paul. 12. Ενόψει της ιδιαίτερης ανάπτυξης του είδους του βιβλίουαντικειμένου, που δεν απέχει από τη φιλοσοφία του παιχνιδιούαθύρματος, κάνουμε αναφορά στα συγκεκριμένα παιχνίδια, καθώς υπηρετούν συγγενείς σκοπούς: Ζερβού, Α. 1993[1992], Λογοκρισία και αντιστάσεις στα κείμενα των παιδικών μας χρόνων, Αθήνα: Οδυσσέας, σσ

12 82 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Σαίξπηρ, που συνδυάζουν την απόλαυση της αλληλεπιδραστικής περιπέτειας με τη γνώση. 13 Σήμερα η κουλτούρα της εικόνας έχει τόσο πολύ κατοχυρωθεί και αναγνωριστεί στην εκπαιδευτική ζωή, που ολοένα και νέες δυνατότητές της εξερευνούνται και αξιοποιούνται σε μια λογική εκλαΐκευσης και διάχυσης του πολιτισμικού προϊόντος. Η σειρά των κινούμενων σχεδίων των σαιξπηρικών διασκευών «Animated Tales» από την εταιρεία Random House (αποτέλεσμα μιας συντονισμένης πολυπολιτισμικής συνεργασίας) (M. T. Rozett, 1987: ), που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1992 και συμπληρώθηκε το 1995, γνώρισε τέτοια επιτυχία που έκτοτε πουλήθηκε σε 52 χώρες, μεταγλωττίστηκε σε 10 γλώσσες, απέσπασε πολλές διακρίσεις, ενώ βίντεο και συνοδευτικά αυτών βιβλία έχουν ήδη πουληθεί στη συντριπτική πλειονότητα των σχολείων της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας βαθμίδας στην Αγγλία ως εκπαιδευτικό υλικό. Αλλά και οι καθαρά εμπορικού χαρακτήρα εταιρείες λανσάρουν υλικό από τον Σαίξπηρ σε συσκευασία κατάλληλη για παιδιά, στοχεύοντας ακόμα και στο ηλικιακό πεδίο των βρεφών(!), όπως η βιντεοταινία «Baby Shakespeare» της σειράς Baby Einstein από τη Walt Disney (2000), που διατείνεται πως μέσα από κατάλληλα διασκευασμένα αποσπάσματα και σονέτα του Σαίξπηρ επιτυγχάνει τον εμπλουτισμό και την καλλιέργεια της παιδικής σκέψης. Τα σαιξπηρικά κείμενα ως πηγή έμπνευσης νέων εμβόλι- 13. The Game of Shakespeare, Avalon Hill Game Co (1966). / The play s the thing: A dramatic introduction to Shakespeare, Aristoplay (1993).

13 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 83 μων κειμένων ή εικόνων, που μπορούν να προσθέσουν ερμηνευτικές προεκτάσεις από μια φρέσκια παιδική οπτική γωνία, αξιοποιούνται από τη Lois Burdett στην εύγλωττη από τον τίτλο της σειρά βιβλίων Shakespeare can be fun ( ). Έτσι τα παιδιά παρεμβάλλονται σε διάφορα σημεία της ιστορίας και επινοούν πρωτοπρόσωπες επιστολικές, ως επί το πλείστον, αφηγήσεις, σε γράμματα ή σημειώματα που γράφουν εκ μέρους των πρωταγωνιστών. Σε αυτά αποκαλύπτουν τις σκέψεις, τις προθέσεις, τα συναισθήματα, τις συγκινήσεις, τους στοχασμούς (Β. Αναγνωστόπουλος, 2006: 26) και γενικά οτιδήποτε θεωρούν ότι λανθάνει πίσω από τις πράξεις των ηρώων. Η φυσικότητα, ο αυθορμητισμός ή ο πληροφοριακός χαρακτήρας της προσωπικής επιστολής (Ά. Κατσίκη - Γκίβαλου, 2006: 85) επιτρέπει στα παιδιά να εκδιπλώσουν το σχολάζον δυναμικό της φαντασίας τους και να εμπλουτίσουν την ήδη διασκευασμένη, αλλά προσαρμοσμένη στο πνεύμα της σαιξπηρικής γλώσσας αφήγηση. Με χιούμορ, επίνοια και όχι σπάνια αξιοσημείωτη οξυδέρκεια αποδίδουν τα κίνητρα και τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων. Η όλη προσπάθεια διανθίζεται με τα καταπληκτικά σκίτσα των παιδιών που συνθέτουν μια τελείως πρωτότυπη δημιουργία. Οι σαιξπηρικές κωμικές μεταγραφές έχουν γνωρίσει σημαντική άνθηση ήδη από το 1980 με την εκδοτική σειρά Oval Project, που αν και οι αρχικές προθέσεις της παραγωγής δεν συμπεριλάμβαναν το παιδικό κοινό, τελικά η σειρά βρήκε μεγαλύτερη απήχηση σε αυτό, καθώς η αναλογία κειμένου - εικόνας ήταν σαφώς ευνοϊκότερη υπέρ της δεύτερης. Αναφορικά με το χειρισμό των κλασικών ιδιαίτερα, η σειρά καινοτόμησε ριζικά, διότι αντιθέτως απ ό,τι ίσχυε έως τότε σε αντίστοιχα εγχειρήματα εικονογραφικής απόδοσης των κλασι-

14 84 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εικόνα 8: Ο Βασιλιάς Ληρ, μέσα από την καρτουνίστικη, γκροτέσκα γραφίδα του Pollock εικονοποίηση μεταφορικών εκφράσεων. Εικόνα 9: Λανθάνουσες δι-εικονικές αναφορές (το καπέλο θυμίζει Ναπολέοντα).

15 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 85 Εικόνα 10: Παραμόρφωση των φυσικών μεγεθών και υψηλή σαιξπηρική γλώσσα: ένας ιδιότυπος συνδυασμός που θραύει τις συμβάσεις παρουσίασης του Σαίξπηρ. κών, όπου το βάρος της αφήγησης της ιστορίας αναλάμβανε πρωτίστως ο λόγος, τώρα έχουμε για πρώτη φορά μια ουσιαστικά εικονική μεταγραφή των σαιξπηρικών έργων. Η εικόνα δεν λειτουργεί συμπληρωματικά στο πληροφοριακό δυναμικό του κειμένου, αλλά το επεκτείνει, φωτίζοντας πτυχές των χαρακτήρων των ηρώων ή της υπονοούμενης ατμόσφαιρας και κατευθύνοντας έτσι την πρόσληψη (R. Versaci, 2007: ). Οι δουλειές των εικονογράφων Ian Pollock και Oscar Zarate συνιστούν δύο πολύ σημαντικές στιγμές στην εικονογράφηση του Σαίξπηρ, καθώς επεξεργάζονται το πλήρες κείμενο και αποτυπώνουν τη σκηνοθετική θα λέγαμε οπτική των εικονογράφων. Οι πρωτεϊκές γκροτέσκες φιγούρες του Pollock ανακαλούν το υπερφυσικό στοιχείο των έργων με κινηματογραφικό στυλ (εικ. 8, 9, 10), ενώ ο Zarate

16 86 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εικόνα 11: Το ετερόκλητο κοινό της εποχής συρρέει στο Globe (στις περικειμενικές λεπτομέρειες). επιτυγχάνει ένα εξίσου ζωηρό αποτέλεσμα με την έντονη χρήση του χρώματος και την εικονοποίηση φραστικών μεταφορών των κειμένων. Η κωμική πραγμάτευση των κειμένων βρίσκει όμως τη σοβαρότερη έκφρασή της στο έργο της Marcia Williams (The plays of Mr Shakespeare [1998] / Bravo, Mr. William Shakespeare! [2000]). Οι διασκευές ανασυσταίνουν συνολικά την εποχή (εικ.11). Αποδίδουν το μικροσύμπαν του θεατρικού δρώμενου, τις κοινωνικές τάξεις όπως αυτές παρελαύνουν στον αυλόγυρο και τις ανυψωμένες εξέδρες του κυκλικού θεατρικού χώρου, τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές τους, τις ασχολίες και τα ήθη τους. Την ίδια στιγμή, παρελαύνουν ιστορικά πρόσωπα (ο ίδιος ο Σαίξπηρ, η βασίλισσα Ελισάβετ, ο

17 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 87 Εικόνα 12: Λεπτομέρεια από το πλήθος που αναπτύσσεται στο εξωδιηγητικό επίπεδο της κυρίως αφήγησης συνθέτοντας ένα αυτόνομο διηγητικό επίπεδο με τον Σαίξπηρ ανάμεσά του. Εικόνα 13: και ο ανταγωνιστής Marlow. Η φυσική παρουσία υπαρκτών προσώπων ζωντανεύει την ιστορική στιγμή. ανταγωνιστής του ποιητής Marlowe) (εικ. 12, 13, 14), δημιουργώντας διηγηματική μετάληψη, καθώς διηγητικό και εξωδιηγητικό πεδίο συγχωνεύονται με ισοδύναμη βαρύτητα. Η εικονογράφηση αναπτύσσεται σε τρία ταυτόχρονα επίπεδα. Αυτό της ιστορίας καθαυτό με την εικονογραφική της απόδοση σε επίπεδο θεατρικής πράξης και επιλεγμένους διαλόγους από το πρωτότυπο, όπου και διασώζεται στο βαθμό του δυνατού η ποιητικότητα του αρχικού κειμένου. Αυτό των υποκείμενων της εικονογραφηγημένης ιστορίας πλαισίων, που αποδίδουν περιληπτικά το μέρος της ιστορίας που αντιστοιχεί σε κάθε σύμπλεγμα εικόνων και διευκολύνουν την κατανόηση των διαδραματιζομένων. Τέλος, το ταυτόχρονα κειμενικό και παρακειμενικό 14 πλαίσιο των θεα- 14. Παρακείμενο νοείται ό,τι συμπεριλαμβάνεται στην πλαισίωση του κυρίως κειμένου και λειτουργεί συμπληρωματικά και έμμεσα στην παραγωγή νοήματος, βλ. Genette, G. (1982), Palimpsests, Paris: Editions du Seuil, 3.

18 88 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εικόνα 14: Παράλληλη παρουσίαση σκηνής και χώρου θεατών (διακρίνεται η Ελισάβετ) ολιστική απόδοση ατμόσφαιρας. τών (εικ.14, 15), που η παρουσία και ενεργή συμμετοχή τους στη διαμόρφωση του κλίματος των παραστάσεων μας μεταδίδουν με αμεσότητα και χιούμορ το πνεύμα και τη φυσική ατμόσφαιρα της εποχής. Όπως ακριβώς και στην πραγματικότητα του καιρού του Σαίξπηρ, η παρακολούθηση των παραστάσεων δεν υπάκουε στους περιορισμούς που θεωρούμε σήμερα αυτονόητους στο όνομα της Τέχνης. Ήταν περισσότερο αφορμές συγκέντρωσης ενός ετερόκλητου πλήθους

19 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 89 Εικόνα 15: Εναρκτήρια σκηνή από το Όπως σας αρέσει, με το κοινό στο παρακειμενικό πλαίσιο. που επιθυμούσε να επιδειχθεί και να εμπλουτίσει τις κοινωνικές του σχέσεις. Το πλήθος αυτό προσερχόταν χωρίς κανένα σεβασμό στα διαδραματιζόμενα που συχνά δεν αποτελούσαν παρά το δευτερεύον σκηνικό βάθος άλλων δραστηριοτήτων, όπως χαρτοπαιξία, οινοποσία ακόμα και βίαιες αψιμαχίες (C. Sheldon, 1929: ). Η ρεαλιστικότητα στην απόδοση της ιστορικής στιγμής εξισορροπεί με τη ρευστότητα των φιγούρων, την πληθωρικότητα της λεπτομέρειας και τη μνημειακότητα της φαντασίας που δεσπόζει στην εικονογράφηση. Μια παρόμοιας βαρύτητας προσέγγιση, που αναδεικνύει την ικανότητα των κόμικς όχι μόνο να υπηρετούν την κλασική λογοτεχνία, αλλά μέσα από την προσωπική σφραγίδα του

20 90 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ σχεδιαστικού στυλ των δημιουργών να διεκδικούν εύσημα πρωτοτυπίας και αυτοδύναμης αυθεντικότητας, αποτελούν οι σαιξπηρικές μεταγραφές από τη σειρά Puffin Graphics. Ειδικότερα ο Macbeth των Arthur Byron Cover και Tony Leonard Tamai αξιώνει μέσα από τη μορφική του εκζήτηση λογοτεχνική αξία per se. Η σαιξπηρική τραγωδία μεταφέρεται σε ένα περιβάλλον γιαπωνέζικου manga, σε έναν εναλλακτικό κόσμο με φτερωτούς δράκους και ευφυή ρομπότ. Οι εικονικές συμβάσεις των manga, 15 όπως οι έντονες εκφράσεις του προσώπου, τα μυτερά μπαλονάκια λόγου, η φρενήρης εναλλαγή άφωνων εικόνων, οι γραμμές κίνησης κ.ά., συγχωνεύουν τις δύο εκφραστικές φόρμες σε κάτι καινούργιο και αυτοτελές. Μια ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η ανάδυση σαιξπηρικών στοιχείων στο πολυσυζητημένο και ίσως πιο λόγιο κόμικ των τελευταίων δεκαετιών, τον Sandman του Neil Gaiman ( ). Στο τεύχος 13, στο υποσενάριο της κυρίως υπόθεσης ο Sandman ή Dream συναντά το νεαρό Will Shaxberd, ο οποίος υποφέρει από ζήλια για το χάρισμα του φίλου του Christopher Marlowe να δημιουργεί με το λόγο. Ο 15. Πρόσφατα και στην Ελλάδα το Βρετανικό Συμβούλιο στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη 2η Έκθεση Παιδικού & Εφηβικού Βιβλίου (Helexpo, Ιανουαρίου 2009), διοργάνωσε, σε συνεργασία με το ένθετο περιοδικό «ΕΝΝΕΑ» της Ελευθεροτυπίας και τον βρετανικό εκδοτικό οίκο SelfMadeHero, έναν πρωτότυπο διαγωνισμό κόμικς όπου οι συμμετέχοντες έπρεπε να εμπνευστούν από ένα έργο του Σαίξπηρ και να διηγηθούν τη δική τους σύγχρονη εκδοχή της ιστορίας σε μορφή Μanga. Κατατέθηκαν 44 έγκυρες συμμετοχές από όλη την Ελλάδα. Το υψηλό επίπεδο πολλών έργων έκανε τη διαδικασία επιλογής ιδιαίτερα δύσκολη.

21 ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / 91 Dream του ζητά σε αντάλλαγμα μιας μοναδικής λεκτικής δεινότητας που θα του προσφέρει, να γράψει για χάρη του δύο έργα, τα οποία θα αποδειχθεί ότι είναι τα Midsummer night s dream (τεύχος 19) και Tempest (τεύχος 75). Στο τεύχος 19 ο Dream ζητά από το θίασο του Σαίξπηρ να δώσει παράσταση για δύο δικούς του καλεσμένους, στους οποίους χρωστάει χάρη, τους King Auberon και Queen Titania, οι οποίοι είναι και οι βασικοί πρωταγωνιστές του έργου. Στο τέλος ο Dream αναφέρει ότι μέσω του έργου επιδίωκε να τους εξασφαλίσει αθανασία και με αυτό το σχόλιο η σαιξπηρική αφήγηση μετατρέπεται σε στοιχείο που συνέχει και ρυθμίζει τις σχέσεις των προσώπων του κόμικ, αλλά και σε μέσο προώθησης της ιδιαίτερης σύλληψης της πλοκής, όχι όμως σε αυτοσκοπό. Στο τεύχος 75 όταν ο Σαίξπηρ ρωτά τον Dream γιατί του παρήγγειλε ένα έργο όπως το Tempest εκείνος απαντά: «Ήθελα μια ιστορία με χαριτωμένο τέλος. Μια ιστορία για ένα βασιλιά που αρνείται τα αγαθά του, σπάει το σκήπτρο του και εγκαταλείπει το βασίλειό του. Για ένα μάγο που γίνεται άνδρας. Για έναν άνδρα που αποστρέφεται τη μαγεία». Έτσι ο Dream εκφράζοντας τις βαθύτερες επιθυμίες του, ταυτίζεται με τον Prospero, πρωταγωνιστή της σαιξπηρικής τραγωδίας, και οικειοποιείται το λόγο του μέσα από τον οποίο είναι σαν να μας αποκαλύπτει έμμεσα τα κίνητρα της ύπαρξής του καθ όλη τη διάρκεια της παρουσίας του στη σειρά. Ο Gaiman χειρίζεται τη σαιξπηρική πρώτη ύλη επικουρικά στο πλαίσιο των ευρύτερων αφηγήσεων του Dream και των αναζητήσεών του. Παρ όλη την κραυγαλέα απόκλιση από το πάλαι ποτέ ζητούμενο της διασκευής - απλοποίησης του πρωτότυπου με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα, οι προσεγγίσεις αυτές, που πατώντας στον Σαίξπηρ δημιουρ-

22 92 / Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ γούν υβρίδια χαμηλής - λαϊκής/υψηλής - λόγιας κουλτούρας, μας θυμίζουν ότι «η υψηλή κουλτούρα του σήμερα υπήρξε η λαϊκή κουλτούρα του χθες» (G. Klock, 2002q, 102). Το κοινό χαρακτηριστικό των παραπάνω προσπαθειών είναι ότι αντιμετωπίζουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται με επαγγελματική σοβαρότητα και υπευθυνότητα, όχι απλά επικαλούμενες ως βακτηρίες στο εγχείρημά τους σαιξπηρικά αποσπάσματα, αλλά έχοντας ερευνήσει σε βάθος και εργαστεί πρωτίστως με επιστημονικό τρόπο πάνω στα δεδομένα τους (G. Blackwood, 2003: 74-80). Συμπεράσματα Από τη σύντομη παραπάνω περιήγηση στο πεδίο διατομής του Σαίξπηρ με το παιδικό σύμπαν κατανοούμε άμεσα τους λόγους για τους οποίους το κύρος του ποιητή επιβιώνει ισχυρό ακόμα και στους κόλπους της παιδικής κοινότητας, μολονότι ο ίδιος και το έργο του υπηρέτησαν επί μακρόν και κατ αποκλειστικότητα τη σφαίρα της υψηλής και εξού απαγορευτικής για το παιδί Τέχνης. Ο ενστερνισμός και η αξιοποίησή του από την αγορά, αλλά και η προσαρμοστικότητά του στις προδιαγραφές της εκ νέου διαμορφούμενης σήμερα πολυδιάστατης παιδικής λογοτεχνίας, εξασφαλίζει την επικαιρότητα και δημοτικότητά του στο παιδί, που ομολογουμένως αποτελεί τον απαιτητικότερο αναγνώστη.

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΩΣ ΜΟΡΦΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το πρόγραμμα Το Πρόγραμμα με τίτλο «Το θέατρο ως μορφοπαιδευτικό αγαθό και καλλιτεχνική έκφραση στην εκπαίδευση και την κοινωνία» υλοποιείται μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Λογοτεχνίας. εμινάρια ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, επτέμβριος 2014

Αναλυτικό Πρόγραμμα Λογοτεχνίας. εμινάρια ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, επτέμβριος 2014 Αναλυτικό Πρόγραμμα Λογοτεχνίας εμινάρια ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, επτέμβριος 2014 1 Διευκρινίσεις για τα εγχειρίδια «Ο Λόγος Ανάγκη της Ψυχής» Και τα τρία εγχειρίδια και των τριών τάξεων κυκλοφορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος

Διαβάστε περισσότερα

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού

η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού 1 η φιλοσοφία Gestalt, η προσέγγιση PSP, το Playback Θέατρο: τοπία αυτοσχεδιασμού Το βιβλίο αυτό, του ψυχοθεραπευτή Gestalt Πέτρου Θεοδώρου, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΦΟΡΟΣ και σε Ελληνική και

Διαβάστε περισσότερα

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές»

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» «Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» (Πρόγραμμα Σπουδών για την Οπτικοακουστική Έκφραση) εισηγητής: Μένης Θεοδωρίδης Αγαπητοί φίλοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους διοργανωτές για την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Περίληψη ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου σε 100-120 λέξεις χωρίς δικά σας σχόλια. Το κείµενο αναφέρεται στις επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Βασικές αρχές Oδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορία, σχολείο και μουσείο. Μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της Λογοτεχνίας στην Α' Λυκείου

Πληροφορία, σχολείο και μουσείο. Μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της Λογοτεχνίας στην Α' Λυκείου Πληροφορία, σχολείο και μουσείο. Μία εναλλακτική διδακτική προσέγγιση της Λογοτεχνίας στην Α' Λυκείου Παπαγιάννη Μαρία Εκπαιδευτικός 5 ου ΓΕΛ Κέρκυρας Εποχή της πληροφορίας: σταδιακά επιταχυνόμενη αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Το μάθημα της Θεατρικής Αγωγής θα διδάσκεται από φέτος στην Ε και Στ Δημοτικού. Πρόκειται για μάθημα βιωματικού χαρακτήρα, με κύριο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιοι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί Αγώνες 2006 ΑΓΩΝΕΣ ΧΟΡΟΥ 2006

Πανελλήνιοι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί Αγώνες 2006 ΑΓΩΝΕΣ ΧΟΡΟΥ 2006 Πανελλήνιοι Μαθητικοί Καλλιτεχνικοί Αγώνες 2006 ΑΓΩΝΕΣ ΧΟΡΟΥ 2006 1 ΑΓΩΝΕΣ ΧΟΡΟΥ Α ) Οι Αγώνες Χορού περιλαµβάνουν τρεις κύριους τοµείς : Αγώνες Ελληνικών Παραδοσιακών χορών. Αγώνες Κλασικού Μπαλέτου.

Διαβάστε περισσότερα

Όμιλος Παραμύθι και Αφήγηση. Βασιλική Αντωνογιάννη Δασκάλα. Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας. bantonog@yahoo.gr

Όμιλος Παραμύθι και Αφήγηση. Βασιλική Αντωνογιάννη Δασκάλα. Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας. bantonog@yahoo.gr Όμιλος Παραμύθι και Αφήγηση Βασιλική Αντωνογιάννη Δασκάλα Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Φλώρινας bantonog@yahoo.gr Εισαγωγή Τίτλος: «Παραμύθι και Αφήγηση» Υλοποίηση: στο πλαίσιο του νέου θεσμού

Διαβάστε περισσότερα

«Οι σελίδες αφηγούνται»

«Οι σελίδες αφηγούνται» Πειραματικό Δ.Σ. Φλώρινας Υπεύθυνη εκπαιδευτικός : Πουγαρίδου Παρασκευή Τάξη : Δ «Οι σελίδες αφηγούνται» 1. Θέμα project κριτήρια επιλογής θέματος Η επιλογή του συγκεκριμένου project σχετίζεται άμεσα με

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΕΥΘΥ- ΝΟΤΗΤΕΣ. Ποιος αναλαμβάνει τι; Συντονισμός. Όλοι οι εκπαιδευτικοί

ΥΠΕΥΘΥ- ΝΟΤΗΤΕΣ. Ποιος αναλαμβάνει τι; Συντονισμός. Όλοι οι εκπαιδευτικοί Σ Χ Ε Δ Ι Ο Δ Ρ Α Σ Η Σ Προτεραιότητα: Βελτίωση κατανόησης και παραγωγής Γραπτού Λόγου ΣΤΟΧΟΙ Τι θέλουμε να πετύχουμε; ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Τί πρέπει να κάνουμε για να πετύχουμε το στόχο μας; ΥΠΕΥΘΥ- ΝΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Τι είναι η «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (1) Εκπαιδευτική Τεχνολογία είναι «η εφαρμογή τεχνολογικών διαδικασιών και εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χανιά

Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΧΟΛΕΙΟ. Χανιά Νιώθω, νιώθεις, νιώθει.νιώθουμε ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σμαράγδα Τσιραντωνάκη, ΠΕ70 ΣΧΟΛΕΙΟ Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Θεοδωρόπουλου Χανιά Μάϊος 2015 Σελίδα 1 από 10 1. Συνοπτική περιγραφή της καλής πρακτικής Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

Με ποιούς τρόπους μπορεί να αξιοποιηθεί η τέχνη ως μέσο διδασκαλίας της Ευρωπαϊκής Ιστορίας

Με ποιούς τρόπους μπορεί να αξιοποιηθεί η τέχνη ως μέσο διδασκαλίας της Ευρωπαϊκής Ιστορίας Με ποιούς τρόπους μπορεί να αξιοποιηθεί η τέχνη ως μέσο διδασκαλίας της Ευρωπαϊκής Ιστορίας Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS) Δράσης KA1 του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Jean Monnet

Διαβάστε περισσότερα

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής

Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες. Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία Δραστηριότητες Χρύσα Κουράκη (Ph.D) Υπεύθυνη Πολιτιστικών Θεμάτων Ανατολικής Αττικής Φιλαναγνωσία - Aimer lire Η θετικά προσδιορισμένη σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο ως το κατεξοχήν είδος

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην παιδική λογοτεχνία. Κωδικός Μαθήματος: ΓΛ0307. Διδάσκων: Διδάσκουσα: Τσιλιμένη Τασούλα, tsilimeni@uth.

Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην παιδική λογοτεχνία. Κωδικός Μαθήματος: ΓΛ0307. Διδάσκων: Διδάσκουσα: Τσιλιμένη Τασούλα, tsilimeni@uth. Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στην παιδική λογοτεχνία Κωδικός Μαθήματος: ΓΛ0307 Διδάσκων: Διδάσκουσα: Τσιλιμένη Τασούλα, tsilimeni@uth.gr Είδος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Εξάμηνο: 1 ο και 2 ο Μονάδες ECTS: 6

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015 Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ Κατηγορία ECTS Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη Υποχρεωτικό 6 Ελληνική Γλώσσα Υποχρεωτικό 6 Η Ιστορία και η Διδακτικής της Υποχρεωτικό 6

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1 Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Προαιρετικό σεμινάριο: Η διδασκαλία της Λογοτεχνίας στη Μέση Εκπαίδευση, Π.Ι. Οκτώβριος Νοέμβριος 2015 Επιμέλεια: Σωτηρία Παπαμαργαρίτη, Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Σεπτ 2011 - Αυγ 2013. Καινοτοµία

Σεπτ 2011 - Αυγ 2013. Καινοτοµία Παρουσίαση Προγράµµατος σε Διδασκαλικό Σύλλογο Δηµοτικού Σχολείου Αγ. Αντωνίου Αξιοποίηση Λαϊκών Ιστοριών της Κύπρου για Προώθηση της Διαπολιτισµικής Εκπαίδευσης Σεπτ 2011 - Αυγ 2013 Δίκτυο συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα

Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Από τον Όμηρο στον Αισχύλο: Η Τριλογία του Αχιλλέα Ερευνητικό έργο με συνεργαζόμενους φορείς το Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής και Λατινικής Γραμματείας της Ακαδημίας Αθηνών & τη Δραματική Σχολή του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς

Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Αντιγόνη Σοφοκλέους. Στ

Αντιγόνη Σοφοκλέους. Στ «5η Διημερίδα (αλληλο-)διδακτικής. Διδάσκοντας με λογισμό και με όνειρο. Έμπνευση και Δημιουργία στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Σχολικό έτος 2016-17.» Διοργάνωση:

Διαβάστε περισσότερα

Σεμινάρια Επιθεωρητών Φιλολογικών Μαθημάτων

Σεμινάρια Επιθεωρητών Φιλολογικών Μαθημάτων Σεμινάρια Επιθεωρητών Φιλολογικών Μαθημάτων Φεβρουάριος - Μάρτιος 2012 Σόνια Κούμουρου, Σύμβουλος Λογοτεχνίας Βασιλική Σελιώτη, Φιλόλογος, Γραφείο Α.Π. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ O Στο νέο Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΔΕΣ ΠΕΡΒΟΛΙ ΟΜΟΡΦΟ: Ο κόσμος μας, ένα στολίδι. Τοκμακίδου Ελπίδα

ΓΙΑ ΔΕΣ ΠΕΡΒΟΛΙ ΟΜΟΡΦΟ: Ο κόσμος μας, ένα στολίδι. Τοκμακίδου Ελπίδα ΓΙΑ ΔΕΣ ΠΕΡΒΟΛΙ ΟΜΟΡΦΟ: Ο κόσμος μας, ένα στολίδι Τοκμακίδου Ελπίδα ΠΣ Δημοτικού Κοινωνική διαμεσολάβηση Βιωματική μάθηση Οικοδόμηση της γνώσης «η δημιουργία νοήματος έχει αποδεσμευτεί από την αποκλειστική

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Α τάξη Γενικού Λυκείου και Α τάξη Εσπερινού Γενικού Λυκείου Το Π.Σ. για το μάθημα της Λογοτεχνίας στην Α Λυκείου επιδιώκει να δώσει νέες κατευθύνσεις στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 2: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας ll Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Μετασχηματίζοντας δημιουργικά την αμφισβήτηση Μέσα στην τάξη ο εκπαιδευτικός με τους μαθητές αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται από τις μεταξύ τους στάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Επικοινωνίας» ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗ ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΚΠ/ΚΟΥ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ «Εργαστήρι Δημιουργικού Λόγου και

Επικοινωνίας» ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΕΙΡΗΝΗ ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΚΠ/ΚΟΥ. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ «Εργαστήρι Δημιουργικού Λόγου και ΦΟΡΜΑ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΟΜΙΛΟΥ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΙΡΗΝΗ ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΙΛΟΥ «Εργαστήρι Δημιουργικού Λόγου και Επικοινωνίας» ΟΜΙΛΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΖΗ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΕΝΗ ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ

ΡΟΖΗ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΕΝΗ ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ ΡΟΖΗ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΥΠΟΨΗΦΙΑ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΤΕΠΑΕ ΑΠΘ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΕΝΗ ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΊΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΑΠΘ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΔΗΣ Παιδί, διδακτική της Ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Η Δημιουργική Γραφή στο σχολείο: Θεσμικό πλαίσιο. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος

Η Δημιουργική Γραφή στο σχολείο: Θεσμικό πλαίσιο. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Η Δημιουργική Γραφή στο σχολείο: Θεσμικό πλαίσιο Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος 20-03-2018 Η δημιουργικότητα στο σχολείο Τυπικός γραμματισμός Δημιουργικές Εργασίες (ΓΕΛ) Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2014-2015 - ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Δ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ 1. Σύντομη ενημέρωση (βασική

Διαβάστε περισσότερα

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου

Διάρκεια: 2Χ80 Προτεινόμενη τάξη: Δ -Στ Εισηγήτρια: Χάρις Πολυκάρπου ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Θεατρικό Εργαστήρι: Δημιουργία δραματικών πλαισίων με αφορμή μαθηματικές έννοιες. Ανάπτυξη ικανοτήτων για επικοινωνία μέσω του θεάτρου και του δράματος. Ειδικότερα αναφορικά με τις παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Λυμπεροπούλου. Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας

Ελένη Λυμπεροπούλου. Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας Ελένη Λυμπεροπούλου Σχολική Συμβουλος Μαθηματικών Γ Αθήνας Curriculum ή Αναλυτικό πρόγραμμα; Philippe Perrenoud In Houssaye, J. (dir.) La pédagogie : une encyclopédie pour aujourd hui, Paris, ESF, 1993,

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι - Ενότητα 1: Εισαγωγή & Ενότητα 2: Γιατί διδάσκουμε Φυσικές επιστήμες (Φ.Ε.) στη Γενική Εκπαίδευση (Γ.Ε.

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι - Ενότητα 1: Εισαγωγή & Ενότητα 2: Γιατί διδάσκουμε Φυσικές επιστήμες (Φ.Ε.) στη Γενική Εκπαίδευση (Γ.Ε. Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 1: Γενικές πληροφορίες για το μάθημα Ενότητα 2: Γιατί διδάσκουμε Φυσικές Επιστήμες (Φ.Ε.) στη Γενική εκπαίδευση (Γ.Ε.);

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήρια "ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ" www.prooptikh.com 1. Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο

Φροντιστήρια ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ www.prooptikh.com 1. Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο Φροντιστήρια "ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ" www.prooptikh.com 1 Οδηγίες για την αξιολόγηση των φιλολογικών μαθημάτων στο Γυμνάσιο Η εξεταστέα ύλη του Γυμνασίου είναι τα 3/5 της ύλης που διδάχθηκε, με την προϋπόθεση ότι η

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκοντας λογοτεχνία με χρήση θεατρικών τεχνικών. Μια εφαρμογή στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου

Διδάσκοντας λογοτεχνία με χρήση θεατρικών τεχνικών. Μια εφαρμογή στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου Διδάσκοντας λογοτεχνία με χρήση θεατρικών τεχνικών. Μια εφαρμογή στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Α Γυμνασίου Κατερίνα Καρρά Δρ. Φιλόλογος Θεατρολόγος katkarra@gmail.com Εργασίες στην κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου

Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Τα φύλα στη λογοτεχνία Τάξη: Α Λυκείου Είδος διδακτικής πρακτικής: project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόμενη διάρκεια: 20 ώρες Εισαγωγικές παρατηρήσεις Η διδακτική ενότητα «Τα φύλα στη λογοτεχνία»

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία # 1 Αθήναι, Απρίλιος 2794 από πρώτης καταγεγραμμένης Ολυμπιάδος (2018) E.F BENSON Ο Άνθρωπος που έφτασε στα Άκρα

Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία # 1 Αθήναι, Απρίλιος 2794 από πρώτης καταγεγραμμένης Ολυμπιάδος (2018) E.F BENSON Ο Άνθρωπος που έφτασε στα Άκρα Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία # 1 Αθήναι, Απρίλιος 2794 από πρώτης καταγεγραμμένης Ολυμπιάδος (2018) E.F BENSON Ο Άνθρωπος που έφτασε στα Άκρα Πρόλογος και επιμέλεια: Ευάγγελος Κιούσης Μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα:

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Η ΓΛΩΣΣΑ! Η γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους, αλλά και ένα μέσο με το οποίο δημιουργούμε

Διαβάστε περισσότερα

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου

21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου 21 Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Δρ. Νάσια Δακοπούλου Υποστήριξη στην αποτελεσματική διαχείριση του αναλυτικού προγράμματος μέσα από την υλοποίηση ενεργητικών διδακτικών τεχνικών. Γνωριμία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» Θέμα Εισήγησης: «Η αξιοποίηση των έργων τέχνης στην εκπαίδευση ενηλίκων» Σωπασή Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1.

Νέα Ελληνική Γλώσσα. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. 8 Ιουνίου 2018 Νέα Ελληνική Γλώσσα Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων & Εσπερινών Γενικών Λυκείων Α1. Το θέμα του κειμένου αφορά τον συσχετισμό «παιδείας» και «εκπαίδευσης». Αρχικά, η

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Φυσικές Επιστήμες Θεματικό εύρος το οποίο δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του σχολικού μαθήματος. Έμφαση στην ποιότητα, στη συστηματική

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες

Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Ενότητα στις Εικαστικές Τέχνες Τίτλος: Ιστορίες δωματίων Βαθμίδα: 2 Τάξη: Ε Διάρκεια: 6 Χ 80 Περιγραφή Ενότητας Οι μαθητές και οι μαθήτριες μέσα από διάφορες δραστηριότητες που αφορούν στο δωμάτιό τους

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΟΥΜΕ ΜΙΑ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η Περίληψη είναι μικρής έκτασης κείμενο, με το οποίο αποδίδεται συμπυκνωμένο το περιεχόμενο ενός ευρύτερου κειμένου. Έχει σαν στόχο την πληροφόρηση των άλλων, με λιτό και περιεκτικό τρόπο, για

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

"Ανακαλύπτοντας την ένατη τέχνη...τα κόμικς!"

Ανακαλύπτοντας την ένατη τέχνη...τα κόμικς! ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος:2015-2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ: 6o ΓΕΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: "Ανακαλύπτοντας την ένατη τέχνη...τα κόμικς!" ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝOY ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚOY

Διαβάστε περισσότερα

Η υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται ως ενιαίος κορμός, οπότε η διδασκαλία του μαθήματος στη Μ.Ε. αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση εκείνης στο Δημοτικό

Η υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται ως ενιαίος κορμός, οπότε η διδασκαλία του μαθήματος στη Μ.Ε. αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση εκείνης στο Δημοτικό Η υποχρεωτική εκπαίδευση νοείται ως ενιαίος κορμός, οπότε η διδασκαλία του μαθήματος στη Μ.Ε. αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση εκείνης στο Δημοτικό (συνάφεια θεματικών ενοτήτων και λογοτεχνικού παιχνιδιού/γραμματισμού)

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

Τελικός τίτλος σπουδών:

Τελικός τίτλος σπουδών: Επωνυμία προγράμματος: Τελικός τίτλος σπουδών: ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ (ΠΤΥΧΙΟ) Πτυχίο Ο γραφίστας ασχολείται με τη μελέτη, τη διαμόρφωση και γενικότερα την αισθητική επιμέλεια κάθε είδους εκτυπωτικής εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη φυσιογνωμία και στον ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα Ενότητα 11: Koινωνιογνωστικές, Κοινωνικές και Τεχνολογικές Θεωρίες Μάθησης Βασιλική Μητροπούλου-Μούρκα

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση προλογοσ Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολύχρονης ενασχόλησης με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εφαρμογή του παραδοσιακού χορού και γράφτηκε με την προσδοκία να καλύψει ένα κενό όσον αφορά το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη

Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins. Α.Χατζηδάκη Τα πρώιμα μοντέλα του Cummins Α.Χατζηδάκη Cummins (1981, 1983, 1984) Για να μπορέσει ο/η εκπαιδευτικός να διαμορφώσει τη διδασκαλία του αποτελεσματικά, θα πρέπει να γνωρίζει ποιες γνωστικές και γλωσσικές

Διαβάστε περισσότερα

A ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

A ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 A ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Ενότητες : 7,8, 14, 15, 16, 18, 19, 21, 24, 25, 26, 31, 32 και 37 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Από το βιβλίο ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ, Tεύχος Α του Γενικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015*

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014-2015* ΔΕΥΤΕΡΑ 19/1 ΤΡΙΤΗ 20/1 ΤΕΤΑΡΤΗ 21/1 ΠΕΜΠΤΗ 22/1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23/1 ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου»

ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» ΤΡΟΠΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ «οι μύθοι του Αισώπου» 6/Θ ΔΗΜ. ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΙΤΡΟΥΣ ΠΙΕΡΙΑΣ Μαρία Υφαντή (ΠΕ 11) Δαμιανός Τσιλφόγλου (ΠΕ 20) Θέμα: Μύθοι Αισώπου και διδαχές του Τάξη

Διαβάστε περισσότερα

«To be or not to be»

«To be or not to be» ΤοθέατροστηνΚω «To be or not to be» Όνομα Ομάδας:I'm Shakespeare and Ι know it Ονόματα: Βασίλης Ζήβας Αγγελική Καλαματιανού Ιωάννα Μακρυπούλια Άννα-Μαρία Μπούζη Άννα-Μαρίαα Σαρούκου Μάθημα: Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 4: Το ζήτημα των αξιών κατά τη διδασκαλία της λογοτεχνίας Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ Π.Π.Σ.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ Π.Π.Σ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΤΩΝ Π.Π.Σ. Ανδρέας Πούλος Σχολικός Σύμβουλος Ανατολικής Θεσσαλονίκης, μέλος του ΕΠΕΣ του Π.Π.Σ.Π.Θ. 1. Η διατύπωση του εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΚΟΠΟΣ Το διδακτορικό πρόγραμμα στην Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση αποσκοπεί στην εμβάθυνση και κριτική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α1 Ο συγγραφέας διευκρινίζει τη σημασία των όρων παιδεία και εκπαίδευση. Η παιδεία είναι μία ευρεία έννοια. Η λέξη απαντάται σε αρχαιοελληνικά κείμενα

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω της Μουσικής

Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω της Μουσικής Οδηγός αναφοράς e-artined για τη Διδασκαλία Σχολικών Γνωστικών Αντικειμένων μέσω της Μουσικής "The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ

Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ Δρ Άντρη Καμένου ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΠΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΥΛΥΚΟ - ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΙ ΥΛΗ Αναλυτικό Πρόγραμμα Πού μπορούμε

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Θεωρητική Κατεύθυνση) Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» 1.1 Βασικές κατευθύνσεις Η αξιολόγηση ενός μαθήματος είναι αρχικά θέμα προσδιορισμού και κατανόησης της ταυτότητάς του. Θέματα όπως είναι ο τίτλος του

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ «ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΣΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ»

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ «ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΣΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ» Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ «ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΣΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ» Ειρηάννα Δραγώνα Θεατροπαιδαγωγός- Εμψυχώτρια Θεάτρου [ Το κείμενο βασίστηκε στις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6 πρώτο δεύτερο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I ΓΑΛ 170 e-french ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής ΓΑΛ 104 Γραπτός λόγος II ΓΑΛ 111 Φωνητική ΓΑΛ 1 Από

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) 29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΥΠ.Π.Ε.Θ.

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΥΠ.Π.Ε.Θ. 1 Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 ΥΠ.Π.Ε.Θ. 1 2 H ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ, ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ ΜΗ ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΩΝ Ή /ΚΑΙ ΜΗ ΠΡΟΒΛΕΨΙΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ-ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ-ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ-ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Ακαδ. έτος 015-016 ΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΛΩΣΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Α. Δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Πάφος 2017»

Α. Δράσεις που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Πάφος 2017» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ ΣΤΟΧΟΣ 3 ος : Η αξιοποίηση του πολιτιστικού πλούτου του συνόλου των κατοίκων της Ευρώπης και η ανάδειξη των κοινών στοιχείων και της πολυμορφίας των ευρωπαϊκών πολιτισμών, μέσα από πολιτιστικές

Διαβάστε περισσότερα

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας

Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η καλλιέργεια της κριτικής ανάγνωσης µέσα από το µάθηµα της λογοτεχνίας Η εµπειρία της χρήσης των «Αναγνωστικών Ηµερολογίων» στην Α Γυµνασίου της Βάλιας Λουτριανάκη Η χρήση αναγνωστικών ηµερολογίων (reading

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες)

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Γ2 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη σχετικά με τρόπους βελτίωσης της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη,

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Ενότητα 6: Μέθοδος project - Πολιτισμός και σχολείο - Διδασκαλία σε ομάδες Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι τρεις διαστάσεις της μάθησης Αλέξης Κόκκος Ο Knud Illeris, ο σημαντικότερος ίσως θεωρητικός της μάθησης σήμερα, στο κείμενό του «Μια

Διαβάστε περισσότερα

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α.

Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Ρυθµός Κίνηση Χορός Ενοποίηση µουσικοκινητικής αγωγής - χορού στα δηµοτικά σχολεία µε Ε.Α.Ε.Π. ρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύµβουλος Φ.Α. Η θεµατική ενότητα «ρυθµός-κίνηση-χορός» στη σχολική Φυσική Αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα