Πριν από. H Mεταλλευτική Iστορία της Mήλου. H γένεση της ελληνικής γης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πριν από. H Mεταλλευτική Iστορία της Mήλου. H γένεση της ελληνικής γης"

Transcript

1 H Mεταλλευτική Iστορία της Mήλου H γένεση της ελληνικής γης Πριν από εκατοντάδες εκατοµµύρια χρόνια, η ελληνική γη ήταν σκεπασµένη από θάλασσα. Ο βυθός της θάλασσας, από το Ιόνιο πέλαγος ως τη Μικρά Ασία παρουσίαζε τότε µια παράξενη µορφολογική εικόνα η οποία αποτέλεσε την προϋπόθεση για τη δηµιουργία της ελληνικής χερσονήσου, µε τις υψηλές κεντρικές της οροσειρές. Στη θέση του ορεινού όγκου της Πίνδου υπήρχε µια βαθιά υποθαλάσσια τάφρος - η Αύλαξ της Πίνδου. υτικότερα εκτεινόταν η Ιόνιος Αύλαξ, ενώ ένα υψηλό τοίχωµα - το ύβωµα του Γαβρόβου - χώριζε τις δύο τάφρους. Αυτή τη µορφή πήρε ο βυθός πριν από 180 περίπου εκατοµµύρια χρόνια (δηλαδή στις αρχές του Μεσοζωϊκού αιώνα) και τη διατήρησε επί 150 ακόµη εκατοµµύρια χρόνια, ως το Ολιγόκαινο. Μέσα στο ασύλληπτο αυτό χρονικό διάστηµα, οι δύο τάφροι του βυθού γέµιζαν µε ιζήµατα προερχόµενα από την αποσάθρωση µακρινών ορεινών όγκων ή µε όστρακα θαλασσίων ζώων και κελύφη µικροοργανισµών που πεθαίνοντας έπεφταν σαν αιώνια βροχή και κατακάθιζαν στον πυθµένα. Εν τω µεταξύ, πριν από 140 εκατοµµύρια χρόνια, στις αρχές της Κρητιδικής περιόδου, µια γιγαντιαία ανοδική ορογενετική κίνηση ανύψωσε επάνω από τα κύµατα τη λεγόµενη Πελαγονική οροσειρά, µια στενή ζώνη ξηράς που περιλαµβάνει τη βορειότερη Μακεδονία (Πελαγονία), τον Όλυµπο, την Ανατ. Θεσσαλία και τη Β. Εύβοια. Προέκταση της οροσειράς αυτής θεωρείται η λεγόµενη Αττικοκυκλαδική µάζα, δηλαδή η Αττική, η Ν. Εύβοια και τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων. Πριν από 35 εκατοµµύρια χρόνια (τέλος Ηωκαίνου), όταν η τάφρος της Πίνδου είχε πλέον γε- µίσει, σηµειώθηκαν νέες κοσµογονικές αναστατώσεις στα έγκατα της ελληνικής γης που προκλήθηκαν από µια βίαιη σύγκλιση και σύγκρουση των λιθοσφαιρικών πλακών (Αφρικανικής και Ευρασιατικής). Ύστερα από µια πανίσχυρη ανοδική ώθηση πτυχώθηκαν τα υλικά της τάφρου και ανυψώθηκαν, σχηµατίζοντας την επιβλητική οροσειρά της Πίνδου. Ήταν η εποχή των Αλπικών πτυχώσεων. Εκατοµµύρια χρόνια περνούν. Μετά την τάφρο της Πίνδου γεµίζει και η Ιόνιος Αύλαξ, κυρίως από προϊόντα αποσαθρώσεως, ενώ στην αρχή του Μειοκαίνου (πριν από 15 εκατοµµύρια χρόνια) µια άλλη τεκτονική αναστάτωση προκάλεσε την ανάδυση του µεγαλύτερου τµήµατος της. Ελλάδος. Έτσι, αναδύθηκε από τα θαλάσσια βάθη η Αιγαιίς, ως ενιαία και αδιαίρετη µάζα ξηράς που κάλυπτε περίπου τον σηµερινό ελληνικό χώρο, από το Ιόνιο ως τη Μικρά Ασία και τα νότια της Κρήτης. Πριν από 3 εκατοµµύρια χρόνια (µέσο-ανώτερο Πλειόκαινο) σηµειώθηκε εκρηκτική ηφαιστειακή δραστηριότητα -ως αποτέλεσµα νέας σύγκρουσης των λιθοσφαιρικών πλακών- η οποία, κατά τις διάφορες φάσεις της, δηµιούργησε τα ορυκτά που κατά κύριο λόγο εκµεταλλευόµαστε σήµερα στη Μήλο. Στο τέλος του Πλειοκαίνου (πριν από 2 εκατοµµύρια χρόνια) σηµειώνονται µετακινήσεις των υδάτων της Μεσογείου. Ήταν η αρχή του σχηµατισµού του Αιγαίου πελάγους. Με την πάροδο των αιώνων η θάλασσα προχωρούσε αργά αλλά σταθερά προς το εσωτερικό. Ο χερσαίος όγκος της Αιγαιΐδος αλλού κατακερµατίζεται, αλλού καταποντίζεται. Σχηµατίζονται τεράστιες λίµνες.

2 Πυριτικό Bαρύτης Γύψος Mαγγάνιο Oψιδιανός Η τελική φάση ολοκληρώνεται κατά το Πλειστόκαινο (2 εκατοµµύρια χρόνια χρόνια) οπότε, µετά από αλλεπάλληλες καταβυθίσεις και εισχωρήσεις των υδάτων, ο ελληνικός χώρος είχε ουσιαστικά διαµορφωθεί, ενώ εν τω µεταξύ, πριν από χρόνια η ηφαιστειακή δραστηριότητα είχε σιγήσει. Τα σπουδαιότερα ελληνικά ηφαίστεια, Αιγίνης, Μεθάνων, Μήλου, Κιµώλου, Πολυαίγου, Φολεγάνδρου, Θήρας, Νισύρου και Κω σχηµάτισαν ένα ηφαιστειακό τόξο, µήκους 220 περίπου χλµ., που εκτείνονταν στα Νότια κράσπεδα µιας καταποντισµένης ξηράς και υπήρξαν εργαστήρια πολύτιµων ορυκτών πρώτων υλών, που χρησιµοποίησε ο άνθρωπος από την προϊστορία. Όλες αυτές οι κοσµογονικές δράσεις, την περιγραφή των οποίων µε εξαιρετικά συνοπτικό τρόπο επιχειρήσαµε, διαµόρφωσαν τη γεωγραφική και τεκτονική εικόνα του ελληνικού χώρου, η οποία χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη έξι κυρίων γεωτεκτονικών ζωνών, ως και άλλων δευτερευουσών, στις οποίες περιέχεται µια µεγάλη ποικιλία πυριγενών, ιζηµατογενών και µεταµορφωµένων πετρωµάτων, εντός των οποίων αναπτύσσεται µια µεγάλη επίσης ποικιλία µεταλλευµάτων και ορυκτών. εν υπάρχει αµφιβολία, ότι υφίσταται αιτιώδης σχέση µεταξύ µεταλλογενέσεως και ορισµένων γεωλογικών δράσεων και παραγόντων, όπως η µαγ- µατική ενέργεια, η ιζηµατογένεια, η αποσάθρωση και η δυναµοµεταµόρφωση των πετρωµάτων, δράσεις οι οποίες έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στον ελληνικό χώρο κατά τη διάρκεια των διαφόρων γεωλογικών περιόδων. Αποτέλεσµα των πολύµορφων αυτών µεταλλογενετικών δράσεων υπήρξε ο σχηµατισµός µεγάλου αριθµού κοιτασµάτων και ορυκτών, όπως προανέφερα, µερικά των οποίων σε σηµαντικές για το µέγεθος της χώρας ποσότητες. Επόµενο ήταν λοιπόν, η µεγάλη αυτή ποικιλία των χρήσιµων λίθων, µεταλλευµάτων και ορυκτών να αποτελέσει το υπόβαθρο της δηµιουργίας µιας σπουδαίας µεταλλευτικής ιστορίας στον ελληνικό χώρο, που εκτείνεται στο απώτατο παρελθόν και οι απαρχές της βυθίζονται στην αχλύ του µύθου. H εξέλιξη του ανθρωπίνου γένους - Oι πρώτοι άνθρωποι στις Kυκλάδες Είναι αναµφισβήτητο, ότι ο άνθρωπος ή αν θέλετε τα ανθρωποειδή, από την πρώτη στιγµή που εµφανίστηκαν στον πλανήτη µας συνδέθηκαν αναπόσπαστα µε τη γη και εξαρτήθηκαν σε σηµαντικό βαθµό από τις ορυκτές ύλες. Μετά από µια βραδύτατη διεργασία εξελίξεως των ειδών, που διήρκεσε εκατοντάδες χιλιάδες αιώνες, κάνουν πριν από 22 εκατοµµύρια χρόνια αισθητή την παρουσία τους στη γη τα διάφορα είδη πιθηκανθρώπων. Πλειοπίθηκοι, ρυοπίθηκοι, Ορεοπίθηκοι, Αυστραλοπίθηκοι. Αγωνίζονται να επιβιώσουν και είναι πραγµατικά εκπληκτικό ότι το κατορθώνουν µέσα σ ένα εξαιρετικά δυσµενές και εχθρικό περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από εξοντωτικές για ζωντανούς οργανισµούς κλιµατολογικές εναλλαγές και κοσµογονικές τεκτονικές ανακατατάξεις. Στο αέναο πέρασµα των αιώνων εξελίσσονται µορφολογικά και διανοητικά. Έτσι, εδώ και περίπου χρόνια διαµορφώνεται ο πρώτος στητός, ορθός άνθρωπος (o homo erectus) για να ακολουθήσει πριν περίπου χρόνια ο άνθρωπος του Neanderthal και τέλος, εδώ και περίπου χρόνια ο homo sapiens, δηλαδή ο έµφρων ή σύγχρονος άνθρωπος. Ο πρωτόγονος άνθρωπος ικανοποιηµένος από τις ιδιότητες των σκληρών λίθων κατασκεύαζε µ αυτούς τα πρώτα εργαλεία και όπλα του, τα οποία παρέµειναν και τα µοναδικά, επί µακροτάτη χρονική περίοδο. Με την εµφάνιση σχεδόν του homo erectus θεωρείται ότι αρχίζει η παλαιολιθική εποχή η οποία διαρκεί µέχρι το 8000 π. Χ. περίπου, δηλαδή επί τουλάχιστον χρόνια. Στην επακολουθούσα µεσολιθική και νεολιθική περίοδο που διαρκούν, για την ελληνική τουλάχιστον προϊστορία, περισσότερα από χρόνια, δηλαδή από το 8000 έως το 2800 ή 2700 π.χ., τα εργαλεία γίνονται περισσότερο τέλεια, ορισµένα δε απ αυτά στιλβώνονται και χρησιµοποιούνται µεταξύ άλλων και για την επεξεργασία του ξύλου. Στο τέλος της νεολιθικής εποχής, ο άνθρωπος βρίσκεται στον προθάλαµο µιας νέας εποχής, που χαρακτηρίζεται από την εισαγωγή και µετέπειτα γενίκευση της χρήσεως των µετάλλων. Αρχίζει η εποχή της χαλκοκρατίας. Κρανία και άλλα ευρήµατα όντων που έζησαν στην παλαιολιθική εποχή έχουν ανακαλυφθεί σε πολλά σηµεία της υφηλίου. Στο Τράνσβααλ, στην Τανζανία, στη Ζάµπια, στην Κίνα, στην Αλγερία, στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Ιταλία, στη Ρωσία, στην Ελλάδα κ.λπ. Τούτο δεν έχει ιδιαίτερη σηµασία. Σηµασία έχει η ιστορία που έγραψαν και ο πολιτισµός που δηµιούργησαν οι διάφορες οµάδες που κατοίκησαν σε συγκεκριµένους γεωγραφικούς χώρους. Τα παλαιότερα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας που έχουν επισηµανθεί στις Κυκλάδες χρονολογούνται από το τέλος της 5ης χιλιετίας π.χ. Το ήπιο κλίµα των Κυκλάδων ευνόησε τους πρώϊµους οικισµούς, ενώ η προνοµιούχος γεωγραφική και στρατηγική θέση τους, υποβοήθησε την ανάπτυξη ενός από τους παλαιότερους πολιτισµούς της Ευρώπης.

3 Πανοραµική άποψη των πρώτων εγκαταστάσεων της Α.Ε.Ε. Αργυροµεταλλευµάτων & Βαρυτίνης (νυν S&B Βιοµηχανικά Ορυκτά Α.Ε.) Το υπέδαφος της Μήλου, ως εκ της ηφαιστειακής του προελεύσεως, περιείχε σηµαντικές ποσότητες οψιδιανού, ενός στιλπνού και σκληρού, τεφρού έως µέλανος λίθου, κατάλληλου για την κατασκευή εργαλείων και όπλων. Ο οψιδιανός αυτός ήτο εξαιρετικής ποιότητος και η Μήλος η µόνη πηγή προµήθειάς του. Μικρές ποσότητες οψιδιανού προερχόµενες κατά πάσα πιθανότητα από τη Μήλο, βρέθηκαν πρόσφατα στη Στερεά Ελλάδα και χρονολογήθηκαν ως ανήκουσες στην 11η χιλιετία π.χ., δηλαδή στην ανώτερη παλαιολιθική περίοδο, ως επίσης στο 7250 π.χ., δηλαδή στη µεσολιθική περίοδο. Τα ευρήµατα αυτά εµµέσως υποδηλώνουν όχι µόνο την ύπαρξη της αρχαιότερης γνωστής ναυτιλίας στον κόσµο, αλλά και την παρουσία ανθρώπων στη Μήλο, πιθανώς από το τέλος της παλαιολιθικής εποχής, δηλαδή νωρίτερα από τα άλλα νησιά των Κυκλάδων. Οπωσδήποτε όµως, από τη Νεολιθική εποχή και ενώ το εµπόριο έχει αρχίσει να ανθεί στον Αιγαιακό χώρο, η Μήλος εξάγει οψιδιανό στην Κρήτη, στα άλλα νησιά του Αιγαίου, στην Ηπειρωτική Ελλάδα και στη Μικρά Ασία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι σε παλαιότατο προκεραµεικό οικισµό της Κνωσού, που τοποθετείται στο τέλος της 7ης χιλιετίας π.χ. διαπιστώθηκε λιθοτεχνία µε άφθονο οψιδιανό της Μήλου. Αργότερα, από τα παλαιοανακτορικά χρόνια (µέχρι το 1400 π.χ.) είχε εγκατασταθεί εµπορείο για την εκµετάλλευση του οψιδιανού στην πόλη της Φυλαπωπής, που άνθησε σε όλη τη 2η χιλιετία π.χ. Συµπερασµατικά, οι κάτοικοι της Μήλου ανακάλυψαν και εκµεταλλεύτηκαν αρκετά νωρίς τον οψιδιανό, µια ανεξάντλητη πηγή πλούτου που διέθετε το νησί, σε αντίθεση µε τα άλλα νησιά των Κυκλάδων. Οι αυξηµένες ανάγκες για την κατασκευή τελειότερων λίθινων εργαλείων για κάθε χρήσηπριν από την είσοδο του Χαλκού στο Αιγαίο (3000 π.χ.) αλλά και µετέπειτα- δεν µπορούσε να καλυφθεί παρά µόνο µε τη χρησιµοποίηση πυριτιολίθων και οψιδιανού. Έτσι, η ζήτηση του Μηλιακού οψιδιανού ανάγκαζε ένα µέρος του πληθυσµού να ασχοληθεί µε την εξόρυξη, την επεξεργασία του αλλά και την οργάνωση του εµπορίου, που ανελήφθη κυρίως από τη δεύτερη πόλη της Φυλακωπής που κτίστηκε περί το 2000 π.χ. Συνεπώς ο οψιδιανός έπαιξε ένα ση- µαντικό ρόλο στην οικονοµική άνθηση του νησιού στις εποχές που προαναφέραµε. H διαχρονική σηµασία του ελληνικού ορυκτού πλούτου Εάν επιχειρήσουµε µια γενικότερη θεώρηση της ελληνικής µεταλλείας κατά την 3η και 2η χιλιετία π.χ. θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι η µεταλλευτική δραστηριότητα στον πρωτο-ιστορικό Ελληνικό χώρο δεν παρουσίαζε αξιοσηµείωτη ανάπτυξη. Υπήρχε όµως αρκετός χρυσός στη Β. Ελλάδα (Μακεδονία, Θράκη, Θάσο) αυτοφυής και προσχωµατικός που η εξόρυξή του συνδέεται µε τα πρώτα µεταλλεία στον ελλαδικό χώρο. εν γνωρίζουµε επίσης ποιές ελλαδικές πηγές µετάλλων χρησιµοποιήθηκαν αργότερα, µεταξύ 1125 και 800 π.χ. Μη ξεχνάµε άλλωστε ότι αρχαία συγγράµµατα που να αναφέρονται ειδικά στον ορυκτό πλούτο και τη µεταλλεία δεν υπάρχουν, εκτός από το Περί Λίθων του Θεόφραστου, που γεννήθηκε στην Ερεσσό της Λέσβου το 372 π.χ., παρ όλο ότι στοιχεία από µεταλλευτική, µεταλλοτεχνική και µεταλλουργική δραστηριότητα δίδονται περιστασιακά ή αποσπασµατικά από πολλούς αρχαίους συγγραφείς, ιστορικούς και γεωγράφους όπως ο Ησίοδος, ο Αριστοτέλης, ο Στράβων, ο ιόδωρος, ο Ηρόδοτος, ο Ξενοφών, ο Πλίνιος, ο Πλούταρχος κ.ά. Πάντως, από τους αρχαιοελληνικούς χρόνους που καλύπτουν τους τελευταίους οκτώ προχριστιανικούς αιώνες, αναπτύσσονται σε σπουδαία µεταλλευτικά κέντρα η Ροδόπη, η περιοχή Παγγαίου, η Θάσος, η Λαυρεωτική, η Κύθνος, η Σέριφος, η Σίφνος κ.λπ., ενώ παράλληλα η Μήλος είχε αναπτύξει την εξόρυξη και εµπορία µιας ποικιλίας ορυκτών για ειδικές κυρίως χρήσεις, όπως θα αναφέρουµε στη συνέχεια. εν υπάρχει αµφιβολία ότι στην κορωνίδα της αρχαίας ελληνικής µεταλλευτικής δραστηριότητας ευρίσκεται το Λαύριο. Πότε άρχισε εκεί η παραγωγή αργύρου δεν είναι γνωστό, ίσως το 1500 π.χ. πιθανώς και νωρίτερα. Ο Ξενοφών το 355 π.χ. θα γράψει:.. Ότι µεν πάνυ παλαιά ενεργά έστι πάσι σαφές, ουδείς γούν ουδέ πειράται λέγειν από ποίου χρόνου επεχειρήθη. Πάντως, κατά τους αρχαιοελληνικούς χρόνους, από τον 8ο έως και τον 1ο αιώνα π.χ. παρήχθησαν στο Λαύριο τόννοι αργύρου και τόννοι µολύβδου. Είναι γνωστό ότι ο ρόλος του Λαυρεωτικού αργύρου στην ιστορία της Αθήνας, της αρχαίας τότε πόλεωςκράτους, υπήρξε σηµαντική. Σε µερικές ιστορικές στιγµές υπήρξε τεράστιος και καθοριστικός, όχι µόνο για την Αθήνα αλλά και την Ελλάδα. Η αυξηµένη παραγωγή αργύρου τρία χρόνια πριν από τη ναυµαχία της Σαλαµίνας, έδωσε τη δυνατότητα στους Αθηναίους να νικήσουν τους Πέρσες. Ανεξάρτητα όµως απ αυτό, στο Λαύριο αναπτύχθηκε δια µέσου των προχριστιανικών αιώνων µια αξιοθαύµαστη µεταλλευτική και µεταλλουργική τεχνική.

4 Tα ορυκτά της Mήλου Το υπέδαφος της Μήλου δεν διέθετε ορυκτά από τα οποία µπορούσαν να εξαχθούν µέταλλα. ιέθετε όµως µια ποικιλία ορυκτών για ειδικές χρήσεις. Έτσι, αναπτύχθηκε η παραγωγή και εµπορία: Θείου: Μεγάλες ποσότητες θείου εξορύχθηκαν κατά την αρχαιοελληνική περίοδο στη Μήλο. Χρησι- µοποιήθηκε για απολυµαντικούς, αντισηπτικούς και θρησκευτικούς σκοπούς. Πωρολίθων: Χρησιµοποιήθηκαν από την αρχιτεκτονική σε µεγάλες για την εποχή οικοδοµές και δηµόσια κτίρια. Τραχείτου: Μεγάλες ποσότητες τραχείτου εξορύχθησαν στα λατοµεία της Μήλου. Ο τραχείτης χρησιµοποιήθηκε για την κατασκευή µυλόλιθων (µυλόπετρες) για άλεση δηµητριακών αλλά και σκληρότερων υλών. Πιθανόν εξαγόταν και στο Λαύριο, για την κατάτµηση του µεταλλεύµατος. Καολίνη: Τον χρησιµοποιούσαν οι ζωγράφοι για να επιτύχουν το λευκό χρώµα. Ακόµη χρησιµοποιήθηκε στην αγγειοπλαστική. Κίσσηρης (ελαφρόπετρα): Χρησιµοποιήθηκε για τη λείανση των µωσαϊκών, των δερµάτων κ.λπ. Αλουνίτη (στυπτηριάτη λίθου ή στυπηρίας): Χρησιµοποιήθηκε στη φαρµακευτική ως δραστικό φάρµακο ή συστατικό φαρµάκων. Πέραν τούτων, χαλαζιακές άµµοι και διάφορα σύµπλοκα πυριτικά ορυκτά ασφαλώς χρησίµευαν σε ορισµένες εφαρµογές. Ακόµη και στους επακολουθήσαντες αιώνες παρακµής των νησιών του Αιγαίου, όπως οι ρωµαϊκοί και οι πρώτοι βυζαντινοί χρόνοι, η Μήλος συνέχισε τη λατοµική της δραστηριότητα. Για λόγους που δεν είναι του παρόντος, οι Ρω- µαίοι απαγόρευσαν τη λειτουργία όλων των ελληνικών µεταλλείων µε µικρές κατά περιόδους εξαιρέσεις. εν συνέβη όµως το ίδιο µε τα λατοµεία. Τα λατοµικά προϊόντα και ορυκτά που ήταν χρήσιµα στην οικοδοµική, στην αρχιτεκτονική, στη γλυπτική, στην ιατρική και στις άλλες τέχνες και επιστή- µες, είναι πολλά στην Ελλάδα και ασυναγώνιστα σε ποιότητα. Έτσι, η Μήλος γνώρισε οικονοµική άνθηση από τη Ρωµαϊκή κυριαρχία, χάρη στα προϊόντα των ορυχείων της που ήταν µοναδικά και πανάκριβα στην αυτοκρατορία. Συνεχίστηκε συνεπώς έντονα η παραγωγή τραχείτου, θείου, αλουνίτη, κίσσηρης, κ.λπ. Η Ρώµη απορροφούσε όλες τις ποσότητες κίσσηρης, την οποία χρησιµοποιούσε για το στίλβωµα των περίφηµων ψηφιδωτών. Ο αλουνίτης ήταν είδος εν ανεπαρκεία, δεδο- µένου ότι θεωρείτο ο καλύτερος της αυτοκρατορίας. Το θειάφι έφθανε µε ιδιαίτερα καράβια στα λιµάνια της αυτοκρατορίας, ενώ η αρµενιακή βώλος, ένα άλλο περιζήτητο µηλέϊκο ορυκτό, ένα πήγµα πυριτικού αργιλίου µετά υδροξειδίων του µαγγανίου και του σιδήρου, ελαφρώς ερυθρωπού χρώµατος, χρησιµοποιήθηκε στην ιατρική ως ξηραντικό και αιµοστατικό. Μεγάλη ακµή γνώρισε και η παραγωγή µυλόπετρας, από την αρχή της Βυζαντινής περιόδου, που εξαγόταν ακόµη και στην Αίγυπτο και στην Ιταλία. Υπήρχε µάλιστα στη Μήλο και κοµµέρκιον (τελωνείο) για τα ορυκτά. Είναι γνωστό, ότι η Βυζαντινή ιοίκηση δεν συνέλαβε τη σηµασία της ορθολογικής εκµεταλλεύσεως του άφθονου και ποικίλου ορυκτού πλούτου της Αυτοκρατορίας, προς ενδυνάµωση της ισχύος της. Ενδιαφέρθηκε περισσότερο για το χρυσό, τον άργυρο και τους πολύτιµους λίθους. Το τραγικό τούτο σφάλµα σε συνδυασµό µε την αδιαφορία για την ανάπτυξη όλων των τοµέων της οικονοµίας, την οδήγησαν προς το χάος και το οικτρό τέλος της το 1453 µ.χ. Σ αυτό το λάθος υπέπεσε και η Οθωµανική αυτοκρατορία, µε αποτέλεσµα να έχει και αυτή κακό τέλος, όπως και η Bυζαντινή. Κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας ελάχιστα µικρά µεταλλεία λειτουργούσαν στον ελλαδικό χώρο, στη Θάσο, στην Εύβοια, στη Σίφνο και στη Θράκη και αυτά µε υποτυπώδη τρόπο. Εκείνα που εργάζονταν αποδοτικά ήταν τα µεταλλεία της Χαλκιδικής στα περίφηµα Μαντεµοχώρια. Στη Μήλο οι κάτοικοι απέφευγαν την έντονη µεταλλευτική δραστηριότητα για να µη δίνουν αφορµή στους κατακτητές να αυξάνουν τη φορολόγησή τους. εν πρέπει άλλωστε να µας διαφεύγει το γεγονός ότι οι Κυκλαδίτες έζησαν για µεγάλο διάστηµα της Τουρκοκρατίας κάτω από καθεστώς τριπλής κυριαρχίας: Τούρκων, Λατίνων και πειρατών. Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε ότι µετά τις πρωτοφανείς επιδροµές του Μπαρ- µπαρόσσα στο Αιγαίο τον 16ο αιώνα µ.χ. λίγα νησιά, µεταξύ των οποίων και η Μήλος µε το ευρύχωρο λιµάνι της εξήγε, εκτός από ορισµένα αγροτικά προϊόντα, θειάφι, στυπηρία και αλάτι από τις περίφηµες αλυκές της. Κατασκεύαζαν ακόµη και χειρόµυλους που τους εξήγαν στην Κωνσταντινούπολη, στην Αίγυπτο, στην Πελοπόννησο, στη Ζάκυνθο στην Κεφαλληνία και σ- την Ανκώνα. Έτσι, µεταξύ 1600 και 1700 µ.χ. το νησί παρουσίαζε ζωηρή εµπορική κίνηση, η οποία ενδεχοµένως οφειλόταν και στις αγοροπωλησίες της λείας των διαφόρων πειρατών. Xαλαζίας Περλίτης Θείο Mπεντονίτης Kαολίνης

5 Kείµενο: Oµιλία του καθηγητή E.M.Π. κ. Iωάννου Ν. Oικονοµόπουλου στα εγκαίνια του Mεταλλευτικού Mουσείου Mήλου, 23 Mαΐου 1998 Παραγωγή εντύπου: S&B Bιοµηχανικά Oρυκτά A.E., - Iούλιος 2005 Αδάµαντας, Mήλος, τηλ. & fax:

6 H εκµετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Mήλου Μετά την απελευθέρωση, το Ελληνικό κράτος αρχίζει να ασχολείται κάπως συστηµατικά µε τα µεταλλεία, 30 τουλάχιστον χρόνια µετά τη σύστασή του. Στις 24 Αυγούστου του 1861 δηµοσιεύεται στην εφηµερίδα της Κυβερνήσεως ο πρώτος νόµος περί µεταλλείων, ορυχείων και λατοµείων. Μέχρι τότε εξορύσσονταν στη χώρα µικρές µόνο ποσότητες λιγνιτών, σµύριδος, θηραϊκής γης, γύψου και µυλοπετρών. Το 1862 γίνεται η πρώτη παραχώρηση µεταλλείου στην Ελλάδα, επ ονόµατι του Βασ. Μελά, προς εκµετάλλευση θείου στη θέση Παλιόρεµµα της Μήλου. Αργότερα το δικαίωµα αυτό επεκτάθηκε και σε άλλες θέσεις. Σηµειωτέον ότι λίγα χρόνια µετά άρχισαν οι εξελίξεις για την εκµετάλλευση των µεταλλείων Λαυρίου που κατέληξαν στο περιβόητο Λαυρεωτικό ζήτηµα ( ) και στην παραίτηση δύο κυβερνήσεων. Για να επιστρέψουµε στη Μήλο, το 1890 τα Θειωρυχεία βρίσκονταν σε πλήρη παραγωγή, περίπου τόννων ετησίως. Η παραγωγή διεκόπη το Το 1886 η εταιρεία Σίφνος - Εύβοια εξορύσσει µετάλλευµα γαληνίτη και αργυρούχου µολύβδου στην περιοχή Τριάδες, αφού προηγουµένως, από το 1883, είχε αρχίσει να ασχολείται µε συναφή µεταλλεύµατα στην ίδια περιοχή. Το 1890 άρχισε η εκµετάλλευση κοιτάσµατος µαγγανίου (πυρολουσίτου) στη θέση Βάνι, η οποία διεκόπη οριστικά το Το 1899 διαπιστώθηκε η σπουδαιότητα των καολινών της Μήλου, η παραγωγή των οποίων κατά τη δεκαετία του 1960 ανερχόταν σε τόννους ετησίως. Σηµειωτέον ότι το εργοστάσιο Κλωναρίδη που κτίστηκε το 1925 για επεξεργασία καολίνη, ανακαινίστηκε προσφάτως από την εταιρεία ΟΡΥΜΗΛ, προκειµένου να διατίθεται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το 1934 η Α.Ε.Ε. Αργυροµεταλλευµάτων & Βαρυτίνης αποκτά τα δικαιώµατα εξόρυξης της βαρυτίνης και εγκαθίσταται στη Μήλο, στην περιοχή Βούδια. Αρχίζει συστηµατικά µια σοβαρή προσπάθεια βιοµηχανοποίησης των ορυκτών προϊόντων της Μήλου. Η εταιρεία σταδιακά γιγαντώνεται και κυριαρχεί στην παραγωγή µπεντονίτη και περλίτη. Το 1952 η εταιρεία Γ. Μπούρλος εγκαθίσταται στη Μήλο και ασχολείται µε την εξόρυξη και εµπορία καολίνη και µπεντονίτη. Σηµειωτέον ότι ο χηµικός-µηχανικός Γ. Μπούρλος υπήρξε εκ των πρώτων µελετητών του ελληνικού µπεντονίτη, ένα σηµαντικό δε µέρος των γνώσεών µας που αφορούν το εν λόγω ορυκτό οφείλονται στις προσπάθειές του. Το 1952 οι αδελφοί Σβορώνοι µε τους αδελφούς Ζάννου και τον Η. Τριάντη ιδρύουν την εταιρεία Α.Ε. Θειωρυχεία Μήλου. Σηµειωτέον ότι ο Ιάσωνας Σβορώνος είχε το 1938 λάβει δίπλωµα ευρεσιτεχνίας δια µέθοδο απολήψεως θείου από θειούχα πετρώµατα. Το 1953 εγκαθίσταται στη Μήλο η εταιρεία ΜΥΚΟΜΠΑΡ και ασχολείται µε εξόρυξη µπεντονίτη. Το 1955 άρχισαν οι πρώτες φορτώσεις µπεντονίτη για το εξωτερικό και λίγο αργότερα το 1957 οι πρώτες φορτώσεις περλίτη, η σπουδαία σηµασία του οποίου είχε διαπιστωθεί από το Το 1955 η εταιρεία Μ. Παπαµιχαήλ Α.Ε., θυγατρική της ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΤΙΤΑΝ Α.Ε., αποκτά το 50% της εταιρείας ΕΜΧΕ που είχε εγκατασταθεί στη Μήλο το 1947 και δραστηριοποιείται στην εκµετάλλευση καολίνη. Το 1956 σταµάτησε η εξόρυξη µυλοπετρών. Το 1958 η Α.Ε. Θειωρυχεία Μήλου κηρύχθηκε σε πτώχευση και λίγο αργότερα η Α.Ε. Μεταλλεία Βωξίται Ελευσίνος του συγκροτήµατος Σκαλιστήρη αγόρασε τα Θειωρυχεία Μήλου (1961) τα οποία αργότερα περιήλθαν στην Α.Ε. Επιχειρήσεων Μ.Β.Ν. (1978). Το 1984 η εταιρεία ΕΛΜΕ, θυγατρική της ΤΣΙΜΕΝΤΑ ΤΙΤΑΝ Α.Ε., άρχισε εξόρυξη ποζολάνης στην περιοχή Ξυλοκερατιά. Το 1988 η εταιρεία ΛΑΒΑ Α.Ε., θυγατρική της ΑΓΕΤ, εγκαθίσταται στη Μήλο και δραστηριοποιείται στην εξόρυξη ποζολάνης, από το Το 1992 η Α.Ε.E. Αργυροµεταλλευµάτων & Βαρυτίνης, κατόπιν διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισµού, αποκτά τα σχετικά µεταλλευτικά δικαιώµατα και αρχίζει στη Μήλο τις έρευνες για τον εντοπισµό κοιτασµάτων επιθερµικού χρυσού. Τέλος, για την ιστορία θα πρέπει να αναφερθούν και οι προσπάθειες της ΕΗ προς εκµετάλλευση της ενθαλπίας του υπεδάφους, δηλαδή της γεωθερµικής ενέργειας. Το 1993 µετά από διαρροή στις εγκαταστάσεις του γεωθερµικού πεδίου και τα προβλήµατα που προέκυψαν, οι σχετικές εργασίες, οι οποίες είχαν αρχίσει λίγα χρόνια πριν µε τη συνεργασία της Ιαπωνικής εταιρείας ΜΙΤΣΟΥΜΠΙΣΙ, ανεστάλησαν επ αόριστον, ενώ οι Αλυκές Μήλου, που αποτελούσαν κρατική επιχείρηση και µονοπώλιο από Τουρκοκρατίας, παραχωρήθηκαν το 1985 προς εκµετάλλευση στην Α.Ε. Ελληνικές Αλυκές. Η Μήλος είναι σήµερα το µεγαλύτερο κέντρο παραγωγής και επεξεργασίας µπεντονίτη και περλίτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση τόννοι µπεντονίτη και τόννοι περλίτη εξορύσσονται και υφίστανται την πρώτη επεξεργασία στη Μήλο και στη συνέχεια εξάγονται στο εξωτερικό, σε ποσοστό που υπερβαίνει το 90%. Εκτός από τα δύο αυτά ορυκτά η Μήλος εξάγει καολίνη, ποζολάνη και πυριτικά ορυκτά, ενώ συγχρόνως εξακολουθεί να παράγει µικρές ποσότητες βαρυτίνης. Αυτή είναι η µεταλλευτική ιστορία της Μήλου, η περιγραφή της οποίας για να µη καταστεί µονότονη, έκρινα ότι έπρεπε να διανθιστεί και µε ορισµένα γεωλογικά και ιστορικά στοιχεία. Πιστεύω όµως ότι έγινε αντιληπτό και στους µη ειδικούς, ότι το έδαφος και το υπέδαφος της Μήλου περικλείει µια µεγάλη ποικιλία πετρω- µάτων, µεταλλευµάτων και ορυκτών που καθιστούν το νησί, αυτό καθαυτό, ένα µεγάλο µεταλλευτικό µουσείο. Έχω τη γνώµη ότι αυτό το µεγάλο µουσείο θέλησε να µας παρουσίασει σε µικρογραφία η Α.Ε.Ε. Αργυροµεταλλευµάτων & Βαρυτίνης που το δηµιούργησε και να το προσφέρει, όχι µόνο στους κατοίκους της Μήλου, αλλά σ όλους τους Έλληνες, αφού είναι το πρώτο αµιγώς Μεταλλευτικό Mουσείο στη χώρα, πράγ- µα βεβαίως οξύµωρο, αφού µια χώρα σαν την Ελλάδα µε τόσο πλούσια και ασύγκριτη από αρχαιοτάτων χρόνων µεταλλευτική ιστορία, οφείλει να διαθέτει ένα συναφές µουσείο, το οποίο µε τον πλούτο των εκθεµάτων και των πληροφοριών του θα προκαλούσε το θαυµασµό των ξένων. Γενικό συµπέρασµα HΜήλος από τη Νεολιθική εποχή στηρίχτηκε εν πολλοίς στην εξόρυξη, επεξεργασία και εµπορία του οψιδιανού. έκα χιλιάδες χρόνια αργότερα η Μήλος εξακολουθεί να στηρίζει την οικονοµική της ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της σε σηµαντικό βαθµό, στην εκ- µετάλλευση του ορυκτού της πλούτου.

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Ο Ελλαδικός χώρος µε την ευρεία γεωγραφική έννοια του όρου, έχει µια σύνθετη γεωλογικοτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ελληνικός ορυκτός πλούτος

Ο Ελληνικός ορυκτός πλούτος Ο Ελληνικός ορυκτός πλούτος Οι πρώτες ύλες που υπάρχουν στο υπέδαφος μιας χώρας αποτελούν τον ορυκτό της πλούτο. Ο ορυκτός πλούτος περιλαμβάνει τα μεταλλεύματα, ορυκτά καύσιμα και τα προϊόντα λατομείου.

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ. Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει Γιάννης Ρίτσος

ΤΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ. Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει Γιάννης Ρίτσος ΤΟ ΜΑΡΜΑΡΟ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΚΑΒΑΛΑΣ Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει Γιάννης Ρίτσος Η λέξη ετυμολογείται από την αρχαιοελληνική μάρμαρος δηλαδή λαμπερός λίθος. Το μάρμαρο είναι πέτρωμα αποτελούμενο

Διαβάστε περισσότερα

Οψιδιανός, Αδάμαντας Μήλου. Παλαιολιθικό λατομείο πυριτόλιθου, Πετρωτά Ροδόπης, π.χ

Οψιδιανός, Αδάμαντας Μήλου. Παλαιολιθικό λατομείο πυριτόλιθου, Πετρωτά Ροδόπης, π.χ Ορυκτές Πρώτες Ύλες ( ΟΠΥ) Ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τις ΟΠΥ ήδη από την Παλαιολιθική Εποχή. Η επιβίωσή του ανθρώπου και η ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας βασίζεται κατά κύριο λόγο στην ικανότητα που

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του συνδυασμού επιπέδων και ελικοειδούς πλυντηρίου στο οικονομικό αποτέλεσμα της τήξης του αργυρίτη

Ο ρόλος του συνδυασμού επιπέδων και ελικοειδούς πλυντηρίου στο οικονομικό αποτέλεσμα της τήξης του αργυρίτη Κ. Γ. Τσάιμου Αρχαιολόγος, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Ε.Μ.Π. Ο ρόλος του συνδυασμού επιπέδων και ελικοειδούς πλυντηρίου στο οικονομικό αποτέλεσμα της τήξης του αργυρίτη TΑ ΜΕΤΑΛΛΕYΜΑΤΑ που εκμεταλλεύτηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Τάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια

Τάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια Τάξη: Ε ηµοτικού Μάθηµα: Ερευνώ το Φυσικό κόσµο Ενότητα: Τα ηφαίστεια ιδακτικοί στόχοι: Να προβληµατιστούν σχετικά µε το πώς δηµιουργείται ένα ηφαίστειο, ποια είναι τα µέρη ενός ηφαιστείου και ποια η σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες Ωκεανοί Το νερό καλύπτει τα δύο τρίτα της γης και το 97% όλου του κόσµου υ και είναι κατοικία εκατοµµυρίων γοητευτικών πλασµάτων. Οι ωκεανοί δηµιουργήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2002

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2002 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΕΛΤΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας

Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι της Ελλάδας Βασίλης Μέλφος Λέκτορας Κοιτασματολογίας-Γεωχημείας Τομέας Ορυκτολογίας, Πετρολογίας, Κοιτασματολογίας Τμήμα Γεωλογίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης melfosv@geo.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ. Χρονολογία. 100.000 ως 20.000 10.000. 7000 ως 6000. Νεότερη

ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ. Χρονολογία. 100.000 ως 20.000 10.000. 7000 ως 6000. Νεότερη ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΩΣ ΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Χρονολογία Ελλάδα - Αιγαίο 100.000 ως 20.000 Μέση και Νεότερη Παλαιολιθική 10.000 Μεσολιθική εποχή 7000 ως 6000 Έναρξη Νεολιθικής 5600 Μέση

Διαβάστε περισσότερα

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού ρ. Ηλίας Κούτσικος, Φυσικός - Γεωφυσικός Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ιδάσκων Πανεπιστηµίου Αθηνών Ε ι σ α γ ω γ ή...

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΑΠΘ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΠΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ ΥΠΑΙΘΡΟΥ: ΣΤΡΑΤΩΝΙ ΕΞΑΜΗΝΟ: Α ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΜΕΙΚΤΑ ΘΕΙΟΥΧΑ ΟΡΥΚΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Αναχώρηση με λεωφορείο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1 ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Μάθημα 1: Οι έννοιες και θέση 1. Τι ονομάζεται σχετική θέση ενός τόπου; Να δοθεί ένα παράδειγμα. Πότε ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ηφαίστειο είναι η ανοιχτή δίοδος από το εσωτερικό της Γης που επιτρέπει την εκροή ή έκρηξη ρευστών πετρωμάτων και αερίων από το εσωτερικό (μανδύας) στην επιφάνεια του στερεού φλοιού

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ

Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ Η ΟΡΕΙΝΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΚΑΜΤΣΑΤΚΑ ΔΠΜΣ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ» ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2014 2015 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΡΑΣ ΒΑΝΕΣΣΑ ΜΠΟΥΓΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Οψιδιανός, Αδάμαντας Μήλου. Παλαιολιθικό λατομείο πυριτόλιθου, Πετρωτά Ροδόπης, π.χ

Οψιδιανός, Αδάμαντας Μήλου. Παλαιολιθικό λατομείο πυριτόλιθου, Πετρωτά Ροδόπης, π.χ Ορυκτές Πρώτες Ύλες ( ΟΠΥ) Ο άνθρωπος χρησιμοποίησε τις ΟΠΥ ήδη από την Παλαιολιθική Εποχή. Η επιβίωσή του ανθρώπου και η ανάπτυξη της ανθρώπινης κοινωνίας βασίζεται κατά κύριο λόγο στην ικανότητα που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ. Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου. Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Ερευνητική Εργασία Β' Τετραμήνου Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μ.Φρονίμου Στην επιστήμη της βιολογίας, με τον όρο εξέλιξη εννοείται η αλλαγή στις ιδιότητες ενός πληθυσμού οργανισμών στο πέρασμα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΙΟΥΛΙΟΣ 2001

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΙΟΥΛΙΟΣ 2001 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΝΗΜΕΣ ΓΑΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΘΥ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ Η κεντρική θεματική ενότητα παρουσιάζει το πολύπλοκο σύμπλεγμα των ελληνικών νησιών και διηγείται τη γεωλογική ιστορία της περιοχής του Αιγαίου, που γεννήθηκε από τον

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ενδείξεις για μικρής κλίμακας μεταλλευτικής δραστηριότητας κατά την αρχαιότητα: Στο ακρωτήρι της Γραμβούσας

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα Γ Μαντάς Κωνσταντίνος Συντονιστής, Κατσίκης Γιώργος Γραμματέας, Καρακώστα Χρυσάνθη Γραμματέας, Μαργέλου Κατερίνα Ερευνήτρια, Κιτσικόπουλος

Ομάδα Γ Μαντάς Κωνσταντίνος Συντονιστής, Κατσίκης Γιώργος Γραμματέας, Καρακώστα Χρυσάνθη Γραμματέας, Μαργέλου Κατερίνα Ερευνήτρια, Κιτσικόπουλος Ομάδα Γ Μαντάς Κωνσταντίνος Συντονιστής, Κατσίκης Γιώργος Γραμματέας, Καρακώστα Χρυσάνθη Γραμματέας, Μαργέλου Κατερίνα Ερευνήτρια, Κιτσικόπουλος Θάνος Ερευνητής, Λαμπρυνιάδης Γιάννης - Ερευνητής Τα περισσότερα

Διαβάστε περισσότερα

Ευρασιατική, Αφρικανική και Αραβική

Ευρασιατική, Αφρικανική και Αραβική Έχει διαπιστωθεί διεθνώς ότι τα περιθώρια τεκτονικών πλακών σε ηπειρωτικές περιοχές είναι πολύ ευρύτερα από τις ωκεάνιες (Ευρασία: π.χ. Ελλάδα, Κίνα), αναφορικά με την κατανομή των σεισμικών εστιών. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Ποιες είναι οι πλουτοπαραγωγικές δυνατότητες της Ελλάδας Μη μεταλλικά ορυκτά Τα προϊόντα της βιομηχανίας μη μεταλλικών ορυκτών εξυπηρετούν την οικοδομική

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2001

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2001 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΑΤ. ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΤΟΜΕΑ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά

Διαβάστε περισσότερα

Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά Περιφέρεια και Νοµό 2008-2012

Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά Περιφέρεια και Νοµό 2008-2012 Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά Περιφέρεια και Νοµό 2008-2012 Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών Σύνδεσµος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος Θεσσαλονίκη, 23/05/13 Σκοπός της µελέτης:

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας.

Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας. Ενεργά ρήγµατα. Ειδικότερα θέµατα: Ο σεισµός ως φυσικό φαινόµενο. Ενεργά ρήγµατα στον Ελλαδικό χώρο και παρακολούθηση σεισµικής δραστηριότητας. Σκοποί του προγράµµατος είναι η εξοικείωση µε το φαινόµενο

Διαβάστε περισσότερα

Το Προεδρείο του Συνδέσμου παρέθεσε γεύμα εργασίας στους δημοσιογράφους που καλύπτουν το ρεπορτάζ του ΥΠΕΚΑ, στην Αίγλη Ζαππείου, στις

Το Προεδρείο του Συνδέσμου παρέθεσε γεύμα εργασίας στους δημοσιογράφους που καλύπτουν το ρεπορτάζ του ΥΠΕΚΑ, στην Αίγλη Ζαππείου, στις Το Προεδρείο του Συνδέσμου παρέθεσε γεύμα εργασίας στους δημοσιογράφους που καλύπτουν το ρεπορτάζ του ΥΠΕΚΑ, στην Αίγλη Ζαππείου, στις 14-7-2011. Τονίστηκαν για μια ακόμη φορά οι δυνατότητες που έχει ο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ ΘΑΣΟΥ

ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ ΘΑΣΟΥ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ ΘΑΣΟΥ Περιήγηση ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΑΡΙΩΝ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ Το μεταλλευτικό συγκρότημα τοποθετείται Ανατολικά του Οικισμού Λιμεναρίων ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΗ ΣΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗΣ. Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Σχήµα και µέγεθος της Γης - Κινήσεις της Γης Βαρύτητα - Μαγνητισµός

Η ΓΗ ΣΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗΣ. Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Σχήµα και µέγεθος της Γης - Κινήσεις της Γης Βαρύτητα - Μαγνητισµός Η ΓΗ ΣΑΝ ΠΛΑΝΗΤΗΣ Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Σχήµα και µέγεθος της Γης - Κινήσεις της Γης Βαρύτητα - Μαγνητισµός ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωγραφικά στοιχεία της Γης Η Φυσική Γεωγραφία εξετάζει: τον γήινο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ

Η ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ Η ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΑΥΡΙΟΥ Ο όρος Λαυρεωτική αναφέρεται σ ε μια μεγάλη περιοχή της Ν.Α. Αττικής. Εκεί επικεντρώθηκε η δραστηριότητα της εξόρυξης του αργυρούχου μεταλλεύματος.

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός Υπαίθριων Εκμεταλλεύσεων. Ενότητα 1: Διάκριση των ορυκτών πρώτων υλών Είδη υπαίθριων εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα Μ.

Σχεδιασμός Υπαίθριων Εκμεταλλεύσεων. Ενότητα 1: Διάκριση των ορυκτών πρώτων υλών Είδη υπαίθριων εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα Μ. Σχεδιασμός Υπαίθριων Εκμεταλλεύσεων Ενότητα 1: Διάκριση των ορυκτών πρώτων υλών Είδη υπαίθριων εκμεταλλεύσεων στην Ελλάδα Μ. Μενεγάκη Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων)

Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Νεοφυτικός αιώνας (περίοδος των Αγγειοσπέρμων) Η κυριαρχία των Αγγειοσπέρμων αρχίζει από το Mέσο Kρητιδικό (πριν 100 εκ. χρόνια) και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Υπάρχουν περίπου 250.000 είδη Αγγειοσπέρμων.

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Βασικός στόχος του ΚΠΕ Ευαισθητοποίηση των μαθητικών ομάδων σε περιβαλλοντικά ζητήματα. (εκπαιδευτικά προγράμματα, εκπαιδευτικό υλικό, δίκτυα σχολείων, κ.α δράσεις)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Χημικά στοιχεία που παρουσιάζουν ορισμένες κοινές φυσικοχημικές ιδιότητες και (στη συνηθισμένη θερμοκρασία) είναι βασικά όλα στερεά, εκτός από τον υδράργυρο που είναι υγρό. ΜΕΤΑΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠαναγιώταΚαραφέρη, Εκπαιδευτικό Α/θμιας εκπαίδευσης, Μsc οργάνωσηςκαι διοίκησης εκπαίδευσης, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας τουκπε Στυλίδας,

ΠαναγιώταΚαραφέρη, Εκπαιδευτικό Α/θμιας εκπαίδευσης, Μsc οργάνωσηςκαι διοίκησης εκπαίδευσης, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας τουκπε Στυλίδας, Από: Dr.rer.nat.Η. Δ. Μαριολάκο, Ομοτ. Καθηγητή Γεωλογίας, Παν/μίου Αθηνών, Εύαγγελο Μαρκατσέλη, Καθηγητή Β/θμιας εκπαίδευσης, Υπεύθυνο ΚΠΕ Στυλίδας, και του εθνικού σχολικού θεματικού δικτύου Π.Ε. «Γεωπεριβαλλοντικά-Γεωμυθολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Κομοτηνη Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος. Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy

Κομοτηνη Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος. Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy Κομοτηνη 2018 Ταξiδια στο θρακιko πeλαγος Εκπαιδευτικo πρoγραμμα για μαθητeς δημοτικοy Στο ταξίδι σου µπορείς να συµβουλεύεσαι την κάτοψη της έκθεσης. Οι αριθµοί αντιστοιχούν σε κάθε µία από τις προθήκες.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΛΙΟΥ Η μέλισσα εμφανίστηκε στον πλανήτη μας την Τριτογενή περιοδο στην αρχή της Καινοζωϊκής εποχής, δηλαδή πριν 65 εκατομμύρια χρόνια, πολύ νωρίτερα από την εμφάνιση του ανθρώπου.

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία

Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύοντας στην ηπειρωτική Ελλάδα Τάξη Φύλλο Εργασίας 1 Μάθημα Ε Δημοτικού Διαιρώντας την Ελλάδα σε διαμερίσματα και περιφέρειες Γεωγραφία Ταξιδεύουμε στην ηπειρωτική Ελλάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό αποτύπωμα των δραστηριοτήτων της S&B στη νήσο Μήλο

Οικονομικό αποτύπωμα των δραστηριοτήτων της S&B στη νήσο Μήλο ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117

Διαβάστε περισσότερα

Το Γεωθερμικό Δυναμικό της Ελλάδας

Το Γεωθερμικό Δυναμικό της Ελλάδας Το Γεωθερμικό Δυναμικό της Ελλάδας Γιώργος Χατζηγιάννης, MSc. τ. Προϊστάμενος Διεύθυνσης Γεωθερμίας και Θερμομεταλλικών Υδάτων (ΔΙ.ΓΕ.ΘΜ.Υ.) του ΙΓΜΕ ECOCITY ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1 Γεωθερμική Ενέργεια (ορισμοί)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ

ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΕΩΘΕΡΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Α ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ: ΘΕΡΜΑΝΣΗ & ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΑΤΜΟΥ, ΟΠΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ 1 ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ : πώς γίνεται αντιληπτή στην επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2001

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2001 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΝΟΜΙΜΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ (προσωρινά στοιχεία) ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2001 Από τη Γενική Γραμματεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγειες μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα

Υπόγειες μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών Υπόγειες μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα Ανδρέας Μπενάρδος Δρ. Μηχανικός Μεταλλείων Μεταλλουργός Ε.Μ.Π. Αρχαίες Υπόγειες Εκμεταλλεύσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η Γεωθερμία στην Ελλάδα

Η Γεωθερμία στην Ελλάδα ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Η Γεωθερμία στην Ελλάδα Ομάδα Παρουσίασης Επιβλέπουσα Θύμιος Δημήτρης κ. Ζουντουρίδου Εριέττα Κατινάς Νίκος Αθήνα 2014 Τι είναι η γεωθερμία; Η Γεωθερμική ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Φυσική Γεωγραφία ονοµάζουµε την επιστήµη που µελετά το σύνολο των φυσικών διεργασιών που συµβαίνουν στην επιφάνεια της γης και διαµορφώνουν τις φυσικές ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το εργατικό δυναμικό σύμφωνα με το μέγεθος του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού ανά Περιφέρεια και το ποσοστό του επί του πληθυσμού άνω

Διαβάστε περισσότερα

Η ταυτότητα και η ετερότητά της

Η ταυτότητα και η ετερότητά της Deutsch-griechisches Netzwerk: Regionen-Städte-Bürger Ελληνογερμανικό δίκτυο: Περιφέρειες Δήμοι - Πολίτες Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Η ταυτότητα και η ετερότητά της ΕΥΑΝΘΙΑ ΤΖΗΜΟΥ ΕΥΑΝΘΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πάτρα Αρ. Πρωτ.: 410

Πάτρα Αρ. Πρωτ.: 410 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ & ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ --------------------------------------------------------------- Ταχ. Δ/νση: ΓΕΡΟΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 24, ΠΑΤΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΕ Ανατολικής Στερεάς Η µεταλλευτική δραστηριότητα του Βωξίτη στην Ανατολική Στερεά. Ιστορική διαδροµή Βιωσιµότητα και προοπτικές Κ. Αργύρης- Ζ. Γεωργιάννης- Θ. Μαργωµένος- Ν. Σακελλάρης- Χ. Σιαφάκας-

Διαβάστε περισσότερα

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό.

3. Να αναφέρεις να μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε μια σχολική μονάδα πριν, κατά την διάρκεια και μετά από ένα σεισμό. ΜΑΘΗΜΑ 10 1. Ποιες είναι οι επιπτώσεις των σεισμών και των ηφαιστειακών εκρήξεων. 2. Ποια είναι η κοινή προέλευση και των δύο παραπάνω φαινομένων; 3. Γιατί είναι μικρός ο αριθμός ο αριθμός των ανθρώπινων

Διαβάστε περισσότερα

Pb-Zn Ore deposits in Greece

Pb-Zn Ore deposits in Greece Pb-Zn Ore deposits in Greece 1. Kirki-Evros* 2. Thermes* 3. Thasos P. Kavala Pangaeon* 4. Agistron Vrontou* 5. Pontokerasia Kilkis* 6. Chalkidiki* 7. Lavrio* 8. Molaoi -Lakonia 9. Cyclades (Milos, Siphnos,

Διαβάστε περισσότερα

Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Μπορούν να συνυπάρξουν;

Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Μπορούν να συνυπάρξουν; Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Μπορούν να συνυπάρξουν; 4 th International Forum Mineral Resources in Greece: A Driving Force for Economic Development Ομιλητής: Γεράσιμος Δαμουλάκης Δήμαρχος Μήλου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΥΠΠΟ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΣΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ

ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΥΠΠΟ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΣΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΟΜΑ ΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΥΠΠΟ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΣΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Καθ. Θ. Σκουλίδης, Χηµικός Μηχανικός ρ. Κ. Κουζέλη, Χηµικός, Ινστιτούτο Λίθου ρ. Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ Μονάδες 1 3 11 2 3 20 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΜΑΣ Δωμάτια 73 173 223 68 49 586 Κλίνες 147 365 453 121 92 1.178 Μονάδες 3 2 19 29 10 63 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντικά Συστήματα

ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντικά Συστήματα ΜΑΘΗΜΑ: Περιβαλλοντικά Συστήματα ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Καθ. Γεώργιος Χαραλαμπίδης ΤΜΗΜΑ: Μηχανικών Περιβάλλοντος & Μηχανικών Αντιρρύπανσης 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΑΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Μονάδες 1 3 10 3 3 20 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΡΑΜΑΣ Δωμάτια 73 173 173 119 49 587 Κλίνες 147 365 352 217 92 1.173 Μονάδες 3 2 19 28 10 62 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΒΡΟΥ Δωμάτια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET03: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το εργατικό δυναμικό σύμφωνα με το μέγεθος του οικονομικώς ενεργού πληθυσμού ανά Περιφέρεια και το ποσοστό του επί του πληθυσμού άνω

Διαβάστε περισσότερα

Energy resources: Technologies & Management

Energy resources: Technologies & Management Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Energy resources: Technologies & Management Ελληνικοί Ορυκτοί Άνθρακες Δρ. Γεώργιος Σκόδρας Αν. Καθηγητής Κοιτασματολογία του λιγνίτη Η έρευνα των λιγνιτών στην Ελλάδα Αποθέματα

Διαβάστε περισσότερα

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Επαναληπτικό διαγώνισμα στα μαθήματα 12-18 1. Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα (Σ), αν είναι σωστές, και a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Ιωάννης Ηλιόπουλος Παγκόσμια Γεωδυναμική 1 Η θέση της Ελλάδας στο Παγκόσμιο γεωτεκτονικό σύστημα 2 Γεωλογική τοποθέτηση η της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό χώρο Πανάρχαια Ευρώπη:

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της εξορυκτικής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία Νίκος Βέττας

Η συμβολή της εξορυκτικής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία Νίκος Βέττας Η συμβολή της εξορυκτικής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία Νίκος Βέττας Καθηγητής Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης, ΟΠΑ Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ (http://www.aueb.gr/users/vettas, vettas@iobe.gr, www.iobe.gr,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού VII σελίδα Πρόλογος - Ευχαριστίες Περιεχόµενα V VII 0. Εισαγωγή 1 Κεφάλαιο 1 : Ιστορική Εξέλιξη 1.1 Αρχαίοι χρόνοι 5 1.2 Βυζαντινή Περίοδος 6 1.3 Οθωµανική Κυριαρχία 7 1.4 Αφετηρία της σύγχρονης περιόδου

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΧΡΥΣΟΥ, ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒ ΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΒΕΛΙ ΗΣ

Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΧΡΥΣΟΥ, ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒ ΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΒΕΛΙ ΗΣ Η ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΧΡΥΣΟΥ, ΑΡΓΥΡΟΥ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒ ΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Σίφνος: Μεταλλείο Αγ. Σώστη ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΒΕΛΙ ΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ - ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική είναι η δεύτερη σε έκταση και πληθυσμό ήπειρος της γης με πληθυσμό περίπου 1 δισ κατοίκους.

Διαβάστε περισσότερα

1. Το έδαφος και το υπέδαφος 2. Ιδιότητες της ύλης 3. Καταστάσεις της ύλης 4. Ουσίες και μείγματα 5. Διαχωρισμός μειγμάτων στις συστατικές τους

1. Το έδαφος και το υπέδαφος 2. Ιδιότητες της ύλης 3. Καταστάσεις της ύλης 4. Ουσίες και μείγματα 5. Διαχωρισμός μειγμάτων στις συστατικές τους 2. Ιδιότητες της ύλης 3. Καταστάσεις της ύλης 4. Ουσίες και μείγματα 5. Διαχωρισμός μειγμάτων στις συστατικές τους ουσίες 13 Μάθημα 1 Η ΥΛΗ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Το έδαφος και το υπέδαφος Έδαφος Υπέδαφος Η ζωή άρχισε

Διαβάστε περισσότερα

Ορυκτοί Πόροι. Μεταλλικά ορυκτά

Ορυκτοί Πόροι. Μεταλλικά ορυκτά Ορυκτοί Πόροι Η Κύπρος ήταν γνωστή από την αρχαιότητα για τα πλούσια μεταλλεύματα χαλκού, αφού για τρεις χιλιάδες χρόνια ήταν το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής και εμπορίας χαλκού. Επίσης, από την Παλαιολιθική

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α Η Φ Α Ι Σ Τ Ε Ι Α

Τ Α Η Φ Α Ι Σ Τ Ε Ι Α ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΤΑ ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΓΗ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΔΥΟ Η ΤΡΕΙΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΠΛΑΚΕΣ ΣΥΓΚΡΟΥΟΝΤΑΙ Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΟΝΤΑΙ: ΜΙΑ ΜΕΣΟΩΚΕΑΝΕΙΑ ΡΑΧΗ Η ΟΡΟΣΕΙΡΑ, ΟΠΩΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΙΚΟΥ ΩΚΕΑΝΟΥ, ΔΙΝΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική παρουσίαση της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας, του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και των εταιρειών μελών του

Συνοπτική παρουσίαση της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας, του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και των εταιρειών μελών του Συνοπτική παρουσίαση της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας, του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων και των εταιρειών μελών του Παραγωγή ενέργειας Τσιμεντοβιομηχανία Κατασκευές Βιομηχανία αλουμινίου,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η Ευρώπη είναι ήπειρος κυρίως πεδινή, χωρίς έντονο ανάγλυφο. Τα 2/3 της ηπείρου είναι πεδινές εκτάσεις. Έχει το χαμηλότερο μέσο υψόμετρο από την επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Κορυφώνεται η έξοδος του Δεκαπενταύγουστου: «Χαμός» σε λιμάνια, ΚΤΕΛ, αεροδρόμια

Κορυφώνεται η έξοδος του Δεκαπενταύγουστου: «Χαμός» σε λιμάνια, ΚΤΕΛ, αεροδρόμια Κυκλοφοριακό κομφούζιο στους δρόμους πέριξ του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας, απ όπου αναμένεται να φύγουν 100.000 ταξιδιώτες μέχρι την Κυριακή. Μαζικά και με κάθε μέσο εγκαταλείπουν, από νωρίς σήμερα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2.1 Ωκεανοί και Θάλασσες. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Υδρογραφική Υπηρεσία (International Hydrographic Bureau, 1953) ως το 1999 θεωρούντο µόνο τρεις ωκεανοί: Ο Ατλαντικός, ο Ειρηνικός

Διαβάστε περισσότερα

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;

Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ. Ζερβός Σπύρος

ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ. Ζερβός Σπύρος ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ - ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ Ζερβός Σπύρος ΣΟΥΛΦΙΔΙΑ A m X p Ο ΧΗΜΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΩΝ ΣΟΥΛΦΙΔΙΩΝ ΕΙΝΑΙ A = μέταλλο μικρό άτομο X = S (As, Sb, Bi, Se, Te) μεγάλο

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς

Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς 09/03/2019 Ο Πράσινος Θεσσαλικός Λίθος ενώνει για αιώνες λαούς, θρησκείες και πολιτισμούς / Παιδεία και Πολιτισμός Στις διαλέξεις του, ο αναπληρωτής καθηγητής Κοιτασματολογίας- Γεωχημείας του ΑΠΘ, Βασίλειος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ Η Σύρος είναι νησί των Κυκλάδων. Πρωτεύουσά της είναι η Ερμούπολη, η οποία είναι πρωτεύουσα της Περιφέριας Νότιου Αιγαίου αλλά και του πρώην Νομού Κυκλάδων. Η Σύρος αναπτύχθηκε ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: Γεωλογία - Γεωγραφία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: 1 ΜΑΘΗΜΑ 1, Οι έννοιες «γεωγραφική» και «σχετική» θέση 1. Με τη βοήθεια του χάρτη στη σελ.12, σημειώστε τις παρακάτω πόλεις στην

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΦΥΣΙΚΩΝ, ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΛΙΤΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΜΗΛΟΥ

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΦΥΣΙΚΩΝ, ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΥΚΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΠΕΡΛΙΤΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΜΗΛΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΡΥΚΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΓΕΩΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: «ΟΡΥΚΤΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά την αξία των εισαγωγών και εξαγωγών ανά Περιφέρεια από και προς τις χώρες της ΕΕ ή τρίτες χώρες, καθώς και τη

Διαβάστε περισσότερα

Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Πυλώνες ισόρροπης ανάπτυξης Το Μοντέλο της Μήλου

Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Πυλώνες ισόρροπης ανάπτυξης Το Μοντέλο της Μήλου Εξορυκτική Δραστηριότητα & Τουρισμός: Πυλώνες ισόρροπης ανάπτυξης Το Μοντέλο της Μήλου Raw Materials High Level Conference Maximising value: The importance of the extractive industry to growth in the EU

Διαβάστε περισσότερα

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ στις 31/12/2014 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ στις 31/12/2014 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ στις // ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑKH ENOTHTA ***** **** *** ** * Γενικό Άθροισμα ΔΡΑΜΑΣ ΕΒΡΟΥ ΘΑΣΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ. Πηγή: Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET15: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά στην αξία των εισαγωγών και εξαγωγών ανά Περιφέρεια από και προς τις χώρες της ΕΕ ή τρίτες χώρες, καθώς και τη σχέση των εξαγωγών ως προς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 7 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕ ΛΥΚ. ΤΑΞΕΙΣ. Μεσόγειος: Ένας παράδεισος σε κίνδυνο

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 7 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕ ΛΥΚ. ΤΑΞΕΙΣ. Μεσόγειος: Ένας παράδεισος σε κίνδυνο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 7 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΜΕ ΛΥΚ. ΤΑΞΕΙΣ Μεσόγειος: Ένας παράδεισος σε κίνδυνο ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ «Mare Nostrum», δηλαδή «δική μας θάλασσα», αποκαλούσαν

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τάξη Α Γυμνασίου. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:...

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ. Τάξη Α Γυμνασίου. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:... ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ Τάξη Α Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... Ημερομηνία:... Βαθμός:... Επιμέλεια: Σοφία Τουμασή Μέρος Α : Να απαντήσεις υποχρεωτικά και στις τρεις (3) ερωτήσεις. 1.α) Να γράψεις

Διαβάστε περισσότερα

Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου

Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου Πρόγραμμα Διαλέξεων και Εκδρομών (Ιανουάριος Ιούνιος 2014) Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου Φανερωμένης 86-90, 1515 Λευκωσία, Kύπρος Tηλ.:+ 357 22 128157 Φαξ: +357

Διαβάστε περισσότερα

Με τον Αιγυπτιακό

Με τον Αιγυπτιακό Με ποιον πολιτισμό θα ασχοληθούμε; Με τον Αιγυπτιακό Η θέση της Αιγύπτου Τι βλέπετε; Αίγυπτος και Νείλος Η Αίγυπτος οφείλει την ύπαρξη της στον Νείλο. Το άγονο έδαφος κατέστη εύφορο χάρη στις πλημμύρες,

Διαβάστε περισσότερα

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,

Διαβάστε περισσότερα

Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου

Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου Πρόγραμμα Διαλέξεων και Εκδρομών (Ιανουάριος Ιούνιος 2014) ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ένα Ταξίδι στην Γεωλογία της Κύπρου Το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου

Διαβάστε περισσότερα