Νοσήματα της καρδιάς και των πνευμόνων που προκαλούνται από φάρμακα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Νοσήματα της καρδιάς και των πνευμόνων που προκαλούνται από φάρμακα"

Transcript

1 Τόμος KA, τεύχος 12, εκέμβριος ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Τόμος KA', Τεύχος 12, Σελ ΑΡΘΡΟ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗΣ Ή ΒΡΑΧΕΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ B Παθολογική Κλινική, Γ.Ν. Τρικάλων Νοσήματα της καρδιάς και των πνευμόνων που προκαλούνται από φάρμακα ΘΕΟ ΩΡΟΣ Κ. ΓΚΑΛΕΑΣ Με τη μεγάλη διάδοση των φαρμάκων και την κυκλοφορία νέων σκευασμάτων, τα φαρμακογενή νοσήματα στην Παθολογία έχουν γίνει συχνά στις μέρες μας. Στην καθημερινή κλινική πράξη, ο γιατρός βρίσκεται συχνά αντιμέτωπος με νοσήματα της Εσωτερικής Παθολογίας που προκαλούνται από φάρμακα. Η ακριβής εκτίμηση της πιθανής συσχέτισης μεταξύ των φαρμάκων και τυχών βλαβών από τη χορήγησή τους εξαρτάται από διάφορες παραμέτρους, όπως, ο αριθμός των περιστατικών που έχουν αναφερθεί, η χρονική συσχέτιση μεταξύ της χρησιμοποίησης των φαρμάκων και της εμφάνισης των παρενεργειών, ο αποκλεισμός άλλων συνυπαρχόντων αιτίων. Οι παράγοντες στους οποίους αποδίδεται η ευαισθησία των οργάνων στην τοξικότητα μιας φαρμακευτικής ουσίας, ώστε να προκληθεί φαρμακογενές νόσημα, είναι η συγκεκριμένη κατανομή της ουσίας στους ιστούς, η εκλεκτική της συσσώρευση, η ειδική ιστική της βιοχημία, η μεταβολική της ενεργοποίηση σε δραστική τοξική ουσία, η ικανότητα του οργανισμού να αποκαθιστά τη χαρακτηριστική βλάβη. Σήμερα, ο γιατρός έχει στη διάθεσή του έναν τεράστιο αριθμό φαρμακευτικών ουσιών. Επειδή υπάρχει ποικιλία ιδιοσυγκρασιακών στοιχείων στα διάφορα άτομα, η πιθανότητα ασυμβατότητας μεταξύ φαρμάκου και αρρώστου είναι υπαρκτή. Ο κλινικός Medical γιατρός πρέπει να είναι πολύ καλά ενημερωμένος Annals σχετικά με τα φάρμακα που προκαλούν νοσήματα στην Εσωτερική Παθολογία. Χρειάζεται επαγρύπνηση για την ποιότητα, έγκριση όχι των φαρμάκων μόνο, αλλά και των όρων κυκλοφορίας τους (ενδείξεις, αντενδείξεις, φαρμακογενή νοσήματα), ανάκληση όλων όσων παρουσιάζουν απαράδεκτη σχέση ωφέλειας-κινδύνου και Εθνικό Συνταγολόγιο. Περιορισμός της συνταγογραφίας στα απαραίτητα για κάθε περίπτωση φάρμακα, εφαρμογή του χρυσού κανόνα της φαρμακοθεραπευτικής, «όπου το ένα αρκεί, τα δύο περισσεύουν». Μακριά από τα πολυσύνθετα φάρμακα, με πολλά δραστικά συστατικά, εκτός κι αν ο άρρωστος τα χρειάζεται όλα (σπάνια περίπτωση). Κατά κανόνα, η χρησιμοποίηση σύνθετων φαρμάκων δικαιολογείται μόνο στις περιπτώσεις που έχουν αποτύχει τα απλά (με μια δραστική ουσία). Οι κηλίδες του ήλιου αν δεν μπορούν να εξαφανιστούν, σίγουρα όμως μπορούν να ελαττωθούν σημαντικά. Λέξεις ευρετηρίου: νοσήματα της Εσωτερικής Παθολογίας, φάρμακα, φαρμακογενή νοσήματα καρδιάς, ιατρογενή νοσήματα πνευμόνων. 1. Εισαγωγή Πριν από εκατό περίπου χρόνια, ένας διάσημος αυστριακός καθηγητής, ο Skoda, είχε αναλάβει εκστρατεία κατά των φαρμάκων. ίδασκε ότι «όχι μόνο δεν προκαλούν καμία ωφέλεια, αλλά πολλές φορές είναι και επιβλαβή» και δεν έδινε φάρμακα καθόλου, περιμένοντας την αυτόματη ίαση. Σήμερα, δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, γιατρό που θα άφηνε χωρίς φαρμακευτική αγωγή υπερτασικό ή έναν καταθλιπτικό ή επιληπτικό ή έναν με λοίμωξη ή,... Μέσα στον αιώνα αυτό, εξαφανίστηκαν τα περισσότερα αφροδίσια, πολλές παιδικές αρρώστιες, η ευλογιά, και, τα ψυχιατρεία άλλαξαν όψη. Ότι αυτά οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στα σύγχρονα φάρμακα μόνο κακόπιστοι θα το αρνιόταν 1,2. Παρόλα αυτά, και ο ήλιος έχει τις κηλίδες του. Στα φάρμακα, οι κηλίδες είναι στην εποχή μας πολλές και μια από τις χειρότερες είναι, χωρίς αμφιβολία, τα φαρμακογενή νοσήματα. Μερικές φορές είναι απλά ενοχλητικά, άλλες ακίνδυνα και άλλες προκαλούν μόνιμες βλάβες. Μπορεί ακόμα να βοηθήσουν πολύ αποτελεσματικά, ώστε να πάρει τέλος η επίγεια περιπέτεια, ο θάνατος 3. Προβληματίζεται κανείς, όταν σκέφτεται, πόσο είμαστε ακόμη μακριά από την απαίτηση του Ιπποκράτη Ωφελέειν ή μη βλάπτειν. εν το μπορούμε πάντα. Θα υπάρχουν κάποιοι άρρωστοι που ενώ παίρνουν τα φάρμακά τους σωστά, και πρέπει να τα παίρνουν (τους δόθηκαν με τη σωστή ένδειξη), θα αντιδρούν ανώμαλα, και ενδεχομένως, θα πεθαίνουν εξαιτίας όχι της αρρώστιάς τους, αλλά της θεραπείας. Είναι οι αντιδράσεις τύπου Β, καθώς λέγονται, οι απρόβλεπτες, οι ιδιοσυγκρασιακές, που είναι και οι πιο Η ανωτέρω εργασία παρουσιάσθηκε στο 13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εσωτερικής Παθολογίας, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2007, από το συγγραφέα ρ Θεόδωρο Κ. Γκαλέα ως διάλεξη προσκεκλημένου ομιλητή. Book DEC.indb 617

2 618 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ επικίνδυνες. Ακόμη και τα πιο σύγχρονα φάρμακα δεν είναι ελεύθερα τέτοιων φαρμακογενών νοσημάτων 1. Όταν κατά τις κλινικές δοκιμές, πριν από την έγκριση, μελετούνται μόνο μερικές χιλιάδες περιπτώσεων, δεν είναι δυνατόν να ανακαλυφθούν τα πολύ μικρής συχνότητας, πολύ μεγάλης όμως σημασίας, νοσήματα της Εσωτερικής Παθολογίας που θα προκληθούν από τα φάρμακα 3-5, ίσως και θανατηφόρα. Αυτά θα φανούν μετά την κυκλοφορία και την ευρύτερη χρήση του νέου φαρμάκου και μετά την έκθεση στον κίνδυνο μεγάλων ομάδων του πληθυσμού. Τότε θα φανεί αν υπάρχουν κηλίδες που κάποτε καλύπτουν τον ήλιο και θα επαναξιολογηθεί ενδεχομένως η σχέση ωφέλειας-κινδύνου ιαγνωστικά κριτήρια (Α) Για να γνωρίσουμε τα όργανα που προσβάλλονται από τα φάρμακα πρέπει να έχουμε πληροφορίες από συνδυασμό κλινικών, απεικονιστικών, παθολογικών δεδομένων και την προσεκτική ανάλυση της χρονικής σχέσης μεταξύ της έκθεσης στο φάρμακο και της ανάπτυξης βλάβης στον ανθρώπινο οργανισμό. (B). Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού σχετικά με την κατανάλωση φαρμάκων έχει ιδιαίτερη σημασία. Η έκταση της βλάβης να συσχετίζεται με τη δόση και το ρυθμό της έκθεσης στο φάρμακο. Πολλά βλαπτικά ερεθίσματα να συσχετίζονται με οξεία και χρόνια φάση π.χ. αλκοόλ, δεξορουβικίνη. Τα φαρμακογενή νοσήματα αποτελούν σημαντικό πρόβλημα επειδή αφορούν το 5,96% των νοσοκομειακών ασθενών και το 2,96% των εισαγωγών 3. Είναι δυνατόν ένα στα τέσσερα να προληφθεί με καλύτερη συνεννόηση και περισσότερο φειδωλή χρήση ορισμένων φαρμάκων, κυρίως σε ηλικιωμένους ασθενείς. Πρέπει να υπάρχει σαφής έκθεση στο φάρμακο πριν από την έναρξη κάθε βλάβης, η κλινική εικόνα να είναι συμβατή με αυτά που είναι γνωστά από τη διεθνή βιβλιογραφία μετά από έκθεση στο υπό εξέταση φάρμακο, να γίνει προσεκτική έρευνα για εναλλακτικές εξηγήσεις, να υπάρχει βελτίωση των συμπτωμάτων με τη διακοπή του φαρμάκου, τα συμπτώματα να υποτροπιάζουν με την επαναχορήγηση του φαρμάκου. στην καρδιά και να βλάψουν το μυοκάρδιο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η βλάβη είναι οξεία, παροδική και συνοδεύεται από ενδείξεις φλεγμονώδους μυοκαρδιακής διήθησης με νέκρωση των μυοκυττάρων (π.χ. ουσίες που περιέχουν αρσενικό και λίθιο). Άλλοι παράγοντες που βλάπτουν το μυοκάρδιο προκαλούν χρόνιες αλλοιώσεις με αποτέλεσμα την παρουσία ιστολογικών ενδείξεων ίνωσης και την κλινική εικόνα της διατατικής μυοκαρδιοπάθειας. Σε άλλες περιπτώσεις εκδηλώνονται αντιδράσεις υπερευαισθησίας χωρίς εμφανείς εκδηλώσεις νέκρωσης (π.χ. σουλφοναμίδες), τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά Κλινική εικόνα Είναι δυνατόν να παρατηρηθούν: φλεβοκομβική ταχυκαρδία, ορθοστατική υπόταση, διαταραχές του ρυθμού, κολπικές αρρυθμίες, κοιλιακές αρρυθμίες, ανωμαλίες της κολποκοιλιακής αγωγής, αιφνίδιος θάνατος. Οι αρρυθμίες υποχωρούν με τη διακοπή του φαρμάκου συνήθως εντός 48 ωρών. Περιστασιακά, απαιτείται προσωρινή κοιλιακή βηματοδότηση. 3.3 Αλλεργική μυοκαρδίτιδα Σπάνια αναγνωρίζεται κλινικά. Συχνά ανακαλύπτεται κατά την νεκροτομική εξέταση Περιστασιακά αναγνωρίζεται με μυοκαρδιακή βιοψία. Ασθενείς με αλλεργική μυοκαρδίτιδα αρχικά παρουσιάζουν εξάνθημα και πυρετό με ηωσινόφιλα και άτυπα λεμφοκύτταρα στο περιφερικό αίμα. Εάν η διάγνωση καθυστερήσει και το υπεύθυνο φάρμακο δεν απομακρυνθεί, ο ασθενής θα αρχίσει να εμφανίζει σημεία καρδιακής βλάβης (επίμονη ταχυκαρδία μη ειδικής ST-T διαταραχής, ήπια καρδιομεγαλία, μικρή αύξηση των επιπέδων της κρεατινικής φωσφοκινάσης (CPK) και πιθανώς κοιλιακή αρρυθμία. Τουλάχιστον 20 φάρμακα έχουν ενοχοποιηθεί για την πρόκληση αλλεργικής μυοκαρδίτιδας 6-9 : πενικιλλίνη, τετρακυκλίνη, σουλφοναμίδες, στρεπτομυκίνη, αμφοτερικίνη, ανατοξίνη τετάνου (tetanus toxoid), χλωροθαλιδόνη, φαινυτουΐνη, αμινοτριπτυλίνη, φαινινδιόνη, σπυρολακτόνη, φαινυλβουταζόνη, μεθυλντόπα. Μετά τη διακοπή του φαρμάκου, οι αλλοιώσεις, που είναι όλες της ίδιας ηλικίας και που φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα κοκκιωματώδους διήθησης και όχι αγγειίτιδας, αρχίζουν να υποχωρούν και ο ασθενής επανέρχεται, συνήθως μέσα σε λίγες μέρες. Μερικές φορές, η αποκατάσταση των βλαβών απαιτεί εβδομάδες, οπότε η παρέμβαση με στεροειδή και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα μπορεί να είναι απαραίτητη Νοσήματα της καρδιάς που προκαλούνται από φάρμακα Κεραυνοβόλος μυοκαρδίτιδα, υποξεία μυοκαρδίτιδα, χρόνια ενεργός μυοκαρδίτιδα, χρόνια εμμένουσα μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα από φάρμακα. 3.1 Μυοκαρδίτιδες-Μυοκαρδιοπάθειες Φαρμακογενούς αιτιολογίας H διάγνωση της φαρμακογενούς μυοκαρδίτιδας αποτελεί μια από τις πιο μεγάλες προκλήσεις στην καρδιολογία. Η οντότητα αυτή σπάνια αναγνωρίζεται, η παθοφυσιολογία της είναι ελάχιστα κατανοητή, ενώ παράλληλα, δεν υπάρχει κάποια κοινώς αποδεκτή σταθερά διάγνωσης και όλες οι σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι υπό αμφισβήτηση, όπως ακριβώς συμβαίνει με όλες τις πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς αιτιολογίας μυοκαρδίτιδες. Μια ευρεία ποικιλία φαρμάκων 6,7 είναι δυνατόν να επιδράσουν 3.4 Περικαρδίτιδα Από τα φάρμακα., η ισονιαζίδη και η υδραλαζίνη είναι πιθανώς οι πιο συχνές φαρμακευτικές ουσίες. Η προκαϊναμίδη ήταν άλλη μια σημαντική αιτία, αλλά η χρήση της έχει εμφανώς μειωθεί την τελευταία δεκαετία. Η πενικιλλίνη και η χρωμολίνη σπάνια προκαλούν περικαρδίτιδα με εικόνα ηωσινοφιλίας. Τα φάρμακα για τη θεραπεία του ΣΕΛ ενοχοποιούνται για μεγάλες συλλογές περικαρδιακού υγρού, επιπωματισμό, ακόμη και συμπιεστική περικαρδίτιδα. Book DEC.indb 618

3 Τόμος KA, τεύχος 12, εκέμβριος ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Συχνότητα διαγνώσεων και συνδρόμων επί 110 εισαγωγών ασθενών που οφείλονται σε φαρμακογενή νοσήματα Γαστρορραγία 45 Υπογλυκαιμία 19 Γαστρίτιδα 10 Αιμορραγικές εκδηλώσεις 6 Εξανθήματα 6 Αναιμία 3 Ίλιγγοι-ζάλες 3 Εξωπυρ. Συνδρομή 2 Αλλεργικό shock 2 ακτυλιδισμός 2 Οιδήματα 2 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Φάρμακα εξαιτίας των οποίων έγιναν 110 εισαγωγές ασθενών (άνω της μιας ανά φάρμακο) Ασπιρίνη 39 Ινσουλίνη 12 Αντιδιαβητικά 7 ικλοφαινάκη 6 Βαρφαρίνη 6 Ινδομεθακίνη 4 Ιβουπροφαίνη 4 ακτυλίτιδα 4 Αμπικιλλίνη 2 Τριμεθοπρίμη 2 ιεθυλπεραζίνη Φάρμακα που καταστέλλουν τη συσταλτικότητα του μυοκαρδίου ή κατακρατούν νάτριο. Α) Μη διυδροπυρινιδικοί ανταγωνιστές ασβεστίου (βεραπαμίλη,διλτιαζέμη). Πολλά αντιαρρυθμικά φάρμακα. Εισπνεόμενα και ενδοφλέβια αναισθητικά. Οι β-αδρενεργικοί αποκλειστές, που αποτελούν τώρα τη βάση της θεραπείας της χρόνιας καρδιακής ανεπάρκειας, μπορούν να μειώσουν τη συσταλτικότητα της καρδιάς. Αντινεοπλασματικά φάρμακα (κυκλοφοσφαμίδη, δοξοροβουκίνη). Η δισοπυραμίδη, οι αποκλειστές των διαύλων ασβεστίου (διλμαζέμη και βεραπαμίλη) καταστέλλουν το έργο της αριστερής κοιλίας και, σε ασθενείς με κοιλιακή δυσλειτουργία, τα φάρμακα αυτά είναι δυνατόν να προκαλέσουν καρδιακή ανεπάρκεια. Β) Τα παράγωγα της ανθρακυκλίνης δοξορουβικίνη (adriamycin) και δαουνορουβικίνης, που χρησιμοποιούνται ευρέως λόγω του μεγάλου φάσματος δραστικότητας έναντι ποικίλων όγκων, μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την ανεπάρκεια της αριστερής κοιλίας, αρρυθμίες, μυοκαρδιοπάθειες και περικαρδίτιδα. Γ) Είναι δυνατόν ακόμη να ενισχύσει τις προαναφερθείσες καρδιοτοξικές επιδράσεις των ανθρακυκλινών. 3.6 Καρδιοτοξική δράση κυτταροστατικών Επιβάλλεται η συστηματική παρακολούθηση των καρδιολογικών προβλημάτων ασθενών υπό αντικαρκινική θεραπεία Οι ανθρακυκλίνες, η δαουνομυκίνη, η αδριαμυκίνη και η κυκλοφωσφαμίδη μπορεί να προκαλέσουν μυοκαρδιοπάθεια όχι μόνον όταν το φάρμακο αθροιστεί σε mg/m 2 αλλά και σε ακόμα μικρότερες δόσεις, ακόμα και όταν υπάρχουν παράγοντες αυξημένου κινδύνου ή έχει προηγηθεί ακτινοβολία. Η κυκλοφωσφαμίδη, ένας αντινεοπλασματικός αλκυλιωτικός παράγοντας, μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας, ενώ η 5-φθοριουρακίλη και τα παράγωγά της είναι δυνατόν να προκαλέσουν στηθάγχη λόγω σπασμού των στεφανιαίων αγγείων. Η ακτινοθεραπεία του θώρακα προκαλεί οξεία και χρόνια περικαρδίτιδα, πανκαρδίτιδα ή νόσο των στεφανιαίων αρτηριών. Η μιτομυκίνη μπορεί να προκαλέσει συμφορητική καρδιακή μυοκαρδιοπάθεια σε δοσολογία από mg/ m 2, >55%. Οι ιντερφερόνες συνδυάζονται με στεφανιαία ανεπάρκεια ή οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Στις βηματοδοτικές ανωμαλίες που προκαλούνται από φάρμακα, αν αυτά τα φάρμακα χορηγούνται σε ασθενείς με βηματοδότη, ειδικά σε κάποιον που εξαρτάται από τον βηματοδότη, οι ουδοί θα πρέπει να παρακολουθούνται για να μεταβληθούν. Η αμιοδαρόνη δεν επηρεάζει σταθερά τους οδούς βηματοδότησης. Οι μεταβολές της φαρμακευτικής θεραπείας πρέπει να παρακολουθούνται στενά επίσης σε ασθενείς με ICD. Τα μόνα φάρμακα που συνήθως προκαλούν προβλήματα είναι της κατηγορίας IC. Η φλεκαϊνίδη και η προπαφενόνη έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τους ουδούς βηματοδότησης της αίσθησης. 3.7 Υπέρταση που προκαλείται από φάρμακα Εξωγενείς ορμόνες, οιστρογόνα, γλυκοκορτικοειδή, μεταλοκορτικοειδή, συμπαθητικομιμητικά, ερυθροποιητίνη, αναστολείς της μονο-αμινο-οξειδάσης, ανοσοκατασταλτικά φάρμακα. 3.8 Υπόταση που προκαλείται από φάρμακα ιουρητικά, α-αδρενεργικοί αναστολείς (π.χ. τεραζοσίνη), αναστολείς των αδρενεργικών νευρώνων (γουανεθιδίνη), αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου α-μεα, αντικαταθλιπτικά, αναστολείς της μονοαμινοοξειδάσης, αλκοόλ, διουρητικά, αναστολείς των γαγγλίων (εξαμεθόνιο-μεταμελαμίνη), ηρεμιστικά, φαινοθειαζίδες, βαρβιτουρικά, αγγειοδιασταλτικά, methyl-dopa, κλονιδίνη, πραζοσίνη, υδραλαζίνη. 3.9 Πνευμονική εμβολή Αντισυλληπτικά που λαμβάνονται από το στόμα για εγκυμοσύνη-λοχεία. Ο κίνδυνος για μια θανατηφόρα πνευμονική εμβολή (ΠΕ) σε μια μελέτη ασθενώνμαρτύρων στη Νέα Ζηλανδία υπολογίσθηκε ότι ήταν 1 γυναίκα στις /έτος. Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα συν προγεστίνη διπλασιάζει το ποσοστό της ΠΕ και της ΘΒΦ. Το εύρημα Book DEC.indb 619

4 620 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ αυτό τεκμηριώθηκε στη μελέτη Women s Health Initiative, όπου γυναίκες τυχαιοποιήθηκαν σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή placebo. Ο κίνδυνος ΦΘΕ (φλεβοθρομβολής) αυξάνει επίσης με το toloxifene έναν εκλεκτικό ρυθμιστή του υποδοχέα των οιστρογόνων Νοσήματα των πνευμόνων που προκαλούνται από φάρμακα (ιατρογενής αναπνευστική νόσος). Ο όρος ιατρογενής αναπνευστική νόσος φαίνεται πιο κατάλληλος από τον πιο παραδοσιακό και περιοριστικό όρο προκαλούμενη από φάρμακα νόσος 20. Τα προκαλούμενα από φάρμακα νοσήματα των πνευμόνων πιστεύεται ότι ευθύνονται για το 7% περίπου όλων των ιατρογενών αναπνευστικών νοσημάτων. 4.1 Επιδημιολογία Η εκτίμηση της επιδημιολογίας μιας ιατρογενούς αναπνευστικής νόσου είναι δύσκολη γιατί απουσιάζουν ευρέως αποδεκτά κριτήρια και οι ασθενείς που λαμβάνουν πνευμονοτοξικά φάρμακα ή που υφίστανται δυνητικά πνευμονοτοξικές διαδικασίες συχνά περιθάλπονται σε μη πνευμονικά πλαίσια. Στα πλαίσια αυτά, ο αντίστοιχος ρόλος του κάθε φαρμάκου είναι δύσκολο να προσδιορισθεί. Η συχνότητα των αναπνευστικών φαρμακογενών νοσημάτων από οποιοδήποτε φάρμακο μπορεί να εκτιμηθεί κατά προσέγγιση από τον αριθμό των δημοσιευμένων αναφορών 21. ( ιευκρινίζεται ότι τα αστεράκια δηλώνουν τη συχνότητα του φαρμάκου που προκαλεί ιατρογενή αναπνευστική νόσο ). α. Φάρμακα 4άρων αστέρων**** Aminorex (ανακλήθηκε στις αρχές του 1970), αμιοδαρόνη, αναστολείς α-μεα, άλατα χρυσού, μπλεομυκίνη, μετάγγιση αίματος, μεθοτρεξάτη, νιτροφοραντουΐνη, φαινυτουΐνη, ακτινοβολία, ακτινογραφικά μέσα σκιαγράφησης, σαλβουταμόλη, στεροειδή, τρυπτοφάνη (ανακλήθηκε) 22. β. Φάρμακα 3(τριών) αστέρων*** Ακετυλοσαλικιλικό οξύ, β-αγωνιστές, βρωμοκρυπτίνη, καρβαμαζεπίνη, καρμουστίνη, αντισυλληπτικά από το στόμα, κυκλοφωσφαμίδη, ετοποσίδη, φαινυλαλανίνη/ δεσφεροξαμίνη, γοναδοτροφίνη, υδροχλωροθειαζίδη, μυτομικίνη, μινοκυκλίνη, νιτροζουρίες, ΜΣΦΑ, ιστρογόνα, προπανολόλη, πενικιλλαμίνη, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, βαρφαρίνη, βινπλαστίνη. Φάρμακα που είναι συνήθεις υπαίτιοι για τις πνευμονικές βλάβες κατά προσέγγιση με αναφορές το καθένα: α-μεα, μπλεομυκίνη, νιτροφουραντοΐνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ΜΣΑΦ. Μόνο για τα ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία προκαλούν σημαντικά ποσοστά ανεπιθύμητων ενεργειών μπορούν να συνταχθούν επιδημιολογικά δεδομένα 22. γ. Εκδηλώσεις στο αναπνευστικό σύστημα από Φάρμακα ****, ***, **, * ιάμεσες πνευμονοπάθειες, πνευμονικό οίδημα, πνευμονική αιμορραγία, νόσος των αεραγωγών, υπεζωκοτικές μεταβολές, αγγειακές μεταβολές, μεταβολές μεσοθωρακίου, μείζονα εμπλοκή αεραγωγών (απόφραξη), μύες και νεύρα, οργανικά/συστηματικά συμπτώματα, άλλες επιδράσεις Τα συμπτώματα είναι συνήθη σε πολλές μορφές ιατρογενούς πνευμονικής νόσου. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων (από ήπια έως απειλητική για τη ζωή). Ο χρόνος έναρξης (από δευτερόλεπτα έως χρονία, βρογχόσπασμος ή αναφυλαξία). δύσπνοια, ξηρός βήχας, πυρετός, πόνος στο θώρακα. Μερικές φορές αναπνευστική κάμψη, εξωπνευμονικές εκδηλώσεις: μεταβολές στη βιοχημεία ήπατος, δερματικό εξάνθημα, συστηματικά συμπτώματα. 4.3 ιαγνωστικά κριτήρια (ακτινογραφικά πρότυπα) Πέντε κριτήρια θα πρέπει να αξιολογηθούν προκειμένου να στηριχθεί η διάγνωση της φαρμακογενούς αναπνευστικής νόσου με ένα εύλογο βαθμό εμπιστοσύνης, ώστε να επισπευσθεί η διάγνωση. Να υπάρχει σαφής έκθεση στο φάρμακο πριν από την έναρξη κάθε βλάβης 23. Η κλινική εικόνα να είναι συμβατή με αυτά που είναι γνωστά από τη διεθνή βιβλιογραφία, μετά από έκθεση στο υπό εξέταση φάρμακο 24. Να γίνει προσεκτική έρευνα για εναλλακτικές εξηγήσεις 25. Να υπάρχει βελτίωση των συμπτωμάτων με τη διακοπή του φαρμάκου 26. Τα συμπτώματα να υποτροπιάζουν με την επαναχορήγηση του φαρμάκου 27. Η αναγνώριση της ιατρογενούς αναπνευστικής νόσου εξαρτάται από κλινικές, απεικονιστικές, παθολογικές πληροφορίες ή συνδυασμό αυτών. Ανάλυση της χρονικής σχέσης μεταξύ της έκθεσης στο φάρμακο και της ανάπτυξης της ανεπιθύμητης ενέργειας. 4.4 ιαφορική διάγνωση Τα ιατρογενή αναπνευστικά νοσήματα πρέπει να συμπεριληφθούν στη διαφορική διάγνωση πολλών αναπνευστικών καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων της παρεγχυματικής νόσου (ενδιάμεση πνευμονίτιδα, πνευμονική ηωσινοφιλία, οργανική πνευμονία, πνευμονική ίνωση), της υπεζωκοτικής πάχυνσης/συλλογής του πνευμονικού οιδήματος, της κυψελιδικής αιμορραγίας και της πνευμονικής υπέρτασης. 4.5 Κατάταξη φαρμακογενών νοσημάτων των πνευμόνων. Άσθμα, διηθητικές πνευμονοπάθειες, αποφρακτική βρογχιολίτιδα, υπεζωκοτική, αγγειακές πνευμονικές διαταραχές. 4.5α Άσθμα που προκαλείται από φάρμακα Β-αναστολείς, (προπρανολόλη, ατενολόλη, μεταπρολόλη, τιμολόλη), πενικιλλίνη 28 και άλλα αντιβιοτικά, σουξαμεθόνιο, Ν-ακετυλοκυστεΐνη, ασπιρίνη και άλλα μη ΜΣΑΦ. Εμφανίζεται συνήθως στο πλαίσιο προϋπάρχοντος άσθματος. Λιγότερο συχνά εμφανίζεται για πρώτη φορά και σπάνια μπορεί να επιμένει αφού σταματήσει η έκθεση. Μερικές φορές εμφανίζεται σαν μια μη ειδική βρογχική ερεθιστική δράση των εισπνεομένων φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άσθματος (σαλβουταμόλη) 29. Φαίνεται ότι, ο πιο σημαντικός βρογχοσυσπαστικός παράγοντας είναι η ασπιρίνη. Ο βρογχόσπασμος αποτελεί μία από τις εκδηλώσεις υπερευαισθησίας σε ασπιρίνη 30,31. Book DEC.indb 620

5 Τόμος KA, τεύχος 12, εκέμβριος Έγινε περιγραφή του συνδυασμού ασπιρίνης, ρινικών πολυπόδων και άσθματος για πρώτη φορά το 1967 σε ποσοστό 0,3% φυσιολογικών ενηλίκων και 4-20% ασθματικών. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες. Η πλήρης αντίδραση περιλαμβάνει επιπεφυκίτιδα, ρινόρροια, ερύθημα προσώπου και ακολουθεί βρογχόσπασμος. Το πρότυπο της κλινικής εικόνας είναι παρόμοιο με αυτό του άσθματος από άλλες αιτίες. Συχνότερο στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, 2/1 (ρινικός πολύποδας 60%), βρογχόσπασμος, σοβαρά ρινικά προβλήματα και οίδημα των ανωτέρω αεραγωγών, αίσθημα πνιγμονής, ταχεία απώλεια της συνείδησης, αναφυλακτοειδής καταπληξία απειλητική για τη ζωή. Η αντιμετώπιση του άσθματος που προκαλείται από φάρμακα. περιλαμβάνει αποφυγή όλων των προϊόντων που περιέχουν ασπιρίνη και τα άλλα ΜΣΑΦ, απευαισθητοποίηση στην ασπιρίνη με καλά αποτελέσματα, νατριούχος φωσφορική υδροκορτιζόνη, αδρεναλίνη ενδομυϊκά σε μικρές δόσεις, οξυγόνο, ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια αντιϊσταμινικά, μηχανικός αερισμός. ρελμπίνη, δεοφεριοξαμίνη, σκιαγραφικά, ναλυξάνη, μεθοτρελάτη, στρεπτοκινάση, προστακυκλίνη. Έχει παρατηρηθεί επίσης: εκτεταμένη αμφοτερόπλευρη κυψελιδική σκίαση μετά τον τοκετό σε νεαρή γυναίκα που της χορηγήθηκαν ενδοφλεβίως β-αγωνιστές για την επιβράδυνση του τοκετού, Εκτός από τις κλασικές που προκαλούνται από φάρμακα διάμεσες πνευμονοπάθειες, περιγράφονται και άλλες διηθητικές πνευμονοπάθειες και νόσοι του υπεζωκότα ή της πνευμονικής κυκλοφορίας. H νιλουταμίδη προκαλεί την κλασική διάμεση φαρμακευτική πνευμονίτιδα με σκίαση των βάσεων. 4.5στ Ενώσεις θεραπευτικού ενδιαφέροντος επιπροσθέτως των φαρμάκων που μπορούν να προκαλέσουν πνευμονοπάθειες είναι: οι iντερφερόνες, οι αντιθυμοκυτταρικές σφαιρίνες, οι ανοσοσφαιρίνες, οι κυτταροκίνες, τα συστατικά του αίματος ή κλασματοποιημένου πλάσματος, τα εμβόλια, οι διαιτητικές ενώσεις και τα βότανα. 4.5β ιηθητικές πνευμονοπάθειες από φάρμακα- ιάμεση πνευμονίτιδα Μη ειδική ή κυτταρική διάμεση πνευμονία, πνευμονική ηωσινοφιλία, πνευμονίτιδα από αμιοδαρόνη (πνεύμονας της αμιοδαρόνης), οργανούμενη πνευμονία, πνευμονική ίνωση. (πνεύμονας της ΧΜΘ) (α) πνευμονία από μπλεομυκίνη, (β) πνευμονική ίνωση από βουσουλφάνη 32,33. Η αμιοδαρόνη, οι κυτταροτοξικοί παράγοντες και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) είναι τα πλέον συνήθη φάρμακα που προκαλούν διηθητικές πνευμονοπάθειες. 4.5ζ Άλλα νοσήματα που προκαλούνται από φάρμακα στο αναπνευστικό σύστημα. Απόφραξη ανώτερων αεραγωγών 39 από λήψη αντιπηκτικών από του στόματος ως αποτέλεσμα υπογλωσσίου αιματώματος ή ασφυκτική συμπίεση της τραχείας από περιτραχειακή μεσοθωρακική αιμορραγία/αιμάτωμα 40. Ασβέστωση των κρίκων της τραχείας σε ηλικιωμένα άτομα και διόγκωση λεμφαδένων του μεσοθωρακίου προκαλούν τα φάρμακα: πενικιλλίνη, φαινυτοΐνη, σουλφοσαλαζίνη, μεθοτρεξάτη και οι εμβολιασμοί, με ακτινολογική εικόνα που μοιάζει τη σαρκοείδωση. 4.5γ Αποφρακτική βρογχιολίτιδα από φάρμακα Πενικιλλαμίνη, χρυσοθεραπεία, μετάγγιση αίματος, διαιτητικό συμπλήρωμα sauropus androgynus, μεταμόσχευση μυελού οστών και πνεύμονα, πνευμονικές αγγειακές διαταραχές από φάρμακα, πνευμονική υπέρταση, θρομβωτική μικροαγγειοπάθεια, πνευμονική φλεβοαποφρακτική νόσος, πνευμονική εμβολή (αντισυλληπτικά φάρμακα, οιστρογόνα, δεσφεριοξαμίνη, L-ασπαργινάση, κλοζαπίνη), αγγειίτιδα 34, δ Υπεζωκοτική νόσος που προκαλείται από φάρμακα. Αναστολείς α-μεα (καπτοπρίλη), μεθυλ-ντόπα, β-αναστολείς, υδραλαζίνη, ισονιαζίδη, προκαϊναμίδη, κινιδίνη, σουλφασαλαζάνη, βρωμοκρυπτίνη, εργοταμίνη, μεθυσεργίδη, προπυλθειουρακίλη, μεθοτρεξάτη ε Οργανωμένη πνευμονία που προκαλείται από φάρμακα Αμιοδαρόνη 38, β-αναστολείς, μπλεομυκίνη, άλατα χρυσού, ιντερφερόνες, μεσαλαζίνη, νιτροφοραντουϊνη, στατίνες, σουλφασαλαζίνη, νιλουταμίδη, πνευμονική ίνωση, πνεύμονας της χημειοθεραπείας, βουσουλφάνη, μπλεομυκίνη, κυκλοφωσφαμίδη, νιτροζουρίες, πνευμονικό οίδημα, β2-αγωνιστές σε επιτόκους, υδροχλωροθειαζίδη, σαλικυλικά, οπιοειδή, βινο- 4.6 ιαγνωστικά κριτήρια Θα πρέπει να έχει υπάρξει σαφής έκθεση στο φάρμακο πριν την έναρξη του φαρμακογενούς προβλήματος. Η κλινική εικόνα θα πρέπει να είναι συμβατή με συμπτώματα μετά από έκθεση σε φάρμακα, όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία. Θα πρέπει να γίνει προσεκτική έρευνα για εναλλακτικές εξηγήσεις του φαρμακογενούς προβλήματος και να υπάρχει βελτίωση των συμπτωμάτων μόλις το φάρμακο διακοπεί. Τα συμπτώματα θα πρέπει να υποτροπιάζουν αν το φάρμακο επαναχορηγηθεί. 4.7 Πρόληψη φαρμακογενών νοσημάτων Να μη χρησιμοποιούνται φάρμακα χωρίς την απόλυτη ένδειξη χορήγησης. Να ερωτάται ο ασθενής εάν είχε παρουσιάσει αντιδράσεις σε φάρμακα, σε τροφές ή σε άλλες ουσίες, και αν είναι αλλεργικός. Να ερωτάται εάν λαμβάνει άλλα φάρμακα (για άλλη αιτία) και ποιά, για το ενδεχόμενο αλληλεπίδρασης. Οι υπερήλικες, οι ηπατοπαθείς και οι νεφροπαθείς μπορεί να παρουσιάσουν διαταραχές στο μεταβολισμό και την απέκκριση των φαρμάκων. Να αναγράφονται φάρμακα γνωστά και δοκιμασμένα. Να αναγράφονται όσο το δυνατόν λιγότερα φάρμακα και να δίνονται λεπτομερείς οδηγίες. Να ενημερώνονται οι ασθενείς για την πιθανότητα φαρμακογενών νοσημάτων. Book DEC.indb 621

6 622 ΙΑΤΡΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 4.8 Θεραπευτικές αρχές Η οξεία αναφυλαξία ή οι αναφυλακτοειδείς αντιδράσεις απαιτούν άμεση αλλά προσεκτική αγωγή με αδρεναλίνη ενδομυϊκά, με συμπτωματική χορήγηση οξυγόνου, αντιϊσταμινικών, περαιτέρω στεροειδών και νεφελοποιητικών βρογχοδιασταλτικών. Σε ασθενείς με πνευμονική διήθηση από αμιοδαρόνη, τα στεροειδή θα πρέπει να χορηγούνται για παρατεταμένη περίοδο λόγω της παρατεταμένης κατακράτησης του φαρμάκου αυτού στον πνευμονικό ιστό. Η χρήση κορτικοστεροειδών ενδείκνυται στην φαρμακοπροκαλουμένη πνευμονίτιδα ή τη φαρμακευτική πνευμονία. 4.9 Αναπάντητα ερωτήματα Η επιδημιολογία της ιατρογενούς αναπνευστικής νόσου είναι ιατρογενής. Οι μηχανισμοί με τους οποίους τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή οι β-αναστολείς και τα άλλα φάρμακα προκαλούν άσθμα παραμένουν αδιευκρίνιστοι. Οι μηχανισμοί (μεταβολική ενεργοποίηση, υπερευαισθησία, ποικίλη ατομική ευαισθησία (διαφορές γονιδιώματος στο μεταβολισμό/αποτοξίκωση των φαρμάκων ή η αντιδραστικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος είναι ασαφείς. Οι θεραπευτικές στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου της πνευμονικής βλάβης από φάρμακα δεν έχουν ορισθεί σαφώς. tion as a toxic substance and the organism capacity to heal the characteristic damage. The individual genetic susceptibility in different subjects leads to the possibility of drug non compatibility. It is recommended that doctors should be well informed about drug-induced diseases and also be vigilant over the quality of drugs. Rational and limited prescription of drugs necessary for every individual case is advised. The golden standard of pharmacotherapeutics which suggests that where one pill is enough, two of them are unnecessary, should be followed. Marketing authorization of medicinal products should include the conditions of their circulation (indications and adverse reactions, also drug-induced diseases). Those presenting an improper relation, where risk outweighs benefit, should be withdrawn. An updated National Syntagologio is also necessary. Multi-complex medicines should be avoided unless one drastic substance has failed to cure. According to Hippocrates, In serious diseases, therapy should be applied with maximum possible accuracy for their best control. Key-words: Diseases in Internal Medicine, drugs, drug-induced diseases of the lungs, drug-induced diseases of the heart Συμπέρασμα Ενημέρωση των γιατρών. Επαγρύπνηση για την ποιότητα. Έγκριση όχι των φαρμάκων μόνο, αλλά και των όρων κυκλοφορίας τους (ενδείξεις, αντενδείξεις, φαρμακογενή νοσήματα). Ανάκληση όλων όσων παρουσιάζουν απαράδεκτη σχέση ωφέλειας-κινδύνου. Εθνικό Συνταγολόγιο. Περιορισμό της συνταγογραφίας στα απαραίτητα για κάθε περίπτωση φάρμακα. Εφαρμογή του χρυσού κανόνα της φαρμακοθεραπευτικής «όπου το ένα αρκεί, τα δύο περισσεύουν». Μακριά από τα πολυσύνθετα φάρμακα, με πολλά δραστικά συστατικά, εκτός κι αν ο άρρωστος τα χρειάζεται όλα (σπάνια περίπτωση). Κατά κανόνα η χρησιμοποίηση σύνθετων φαρμάκων δικαιολογείται μόνο στις περιπτώσεις που έχουν αποτύχει τα απλά (με μια δραστική ουσία). Οι κηλίδες του ήλιου, αν δεν μπορούν να εξαφανιστούν, σίγουρα όμως μπορούν να ελαττωθούν σημαντικά. ABSTRACT Drug-induced diseases of the heart and the lungs THEODOROS K. GALEAS In our days, the large scale circulation of medicines and the extreme use of new ones have made drug-induced diseases very often in Internal Medicine. To estimate exactly the adverse reactions caused by prescribed medicines we should examine parameters like the number of cases, the time lapse between use and manifestation of adverse reactions and also exclude other co-existing health problems. Toxico-sensitivity of the organs is attributed to the toixicity of the substance, its distribution to the tissues, its selective aggregation, its specific biochemical structure, the metabolic activa- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. A. Sakula. Joseph Skoda: a centenary tribute to a pioneer of thoracic medicine. Thorax (Lond) 1981, 36(6): Josef Skoda biography ( ). Josef-Skoda.html 3. Οι κηλίδες του ηλίου. Το φάρμακο σήμερα. ΕΟΦ ίμηνη έκδοση του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, έτος 2o, Σεπτέβριος-Οκτώβριος 1985, 80: Wertelecki W. Επιστολές προς το Lancet που έγραψαν ιστορία, IBIS. Τελευταία ενημέρωση 21 Ιανουαρίου Michael Jordan. Τα βρόμικα μυστικά της επιστημονικής έρευνας, στο: Ιατρική δεοντολογία στο μικροσκόπιο. Ελλην έκδ. Κοχλίας, Αθήνα 2003, 46-50, 6. Feenstra J, Grobbee DE, Remmε WJ, et al: Drug-induced heart failure. J Am Coll Cardiol 1999, 33: Kounis NG, Zavras GM, Soufras GD, Kitrou MP: Hypersensitivity myocarditis. Ann Allergy 1989, 62:71 8. Burke AP, Saenger J, Mullick F, et al:hypersensitivity myocarditis. Arch Pathol Lab Med 1991, 115: Garty BZ, Offer I, Livni E, et al:erythema multiforme and hypersensitivity myocarditis caused by ampicillin. Ann Pharmacother 1994, 28: Swain SM, Whaley FS, Ewer MS. Congestive heart failure in patients treated with doxorubicin: A retrospective analysis of three trials. Cancer 2003, 97: Crone SA, Zhao YY, Fan L, et al: ErbB2 is essential in the prevention of dilated cardiomyopathy. Nat Med 2002, 8:459, 12. Sohn SK, Kim JG, Lee KB: Cardiac morbidity in advanced chronic myelog-enous leukemia patients treated by successive allogeneic stem cell transplantation with busulphan/cyclophosphamide conditioning after imatinib mesylate administration. Br J Haematol 2003, 121:469, 13. Syvanen K, Ekholm E, Anttila K, Salminen E. Immediate effects of docetaxel alone or in combination with epirubicin on cardiac function in advanced breast cancer. Anticancer Res 2003, 23: Doxorubicin/paclitaxel combination does not expose breast cancer patients to excessive cardiac risk. Oncology (Huntingt) 2001, 15:830 Book DEC.indb 622

7 Τόμος KA, τεύχος 12, εκέμβριος J. Current and planned clinical trials with trastuzumab (Herceptin). Semin Oncol 2000, 27: Perez EA. Doxorubicin and paclitaxel in the treatment of advanced breast cancer: Efficacy and cardiac considerations. Cancer Invest 2001, 19: Valero V, Perez E, Dieras V. Doxorubicin and taxane combination regimens for metastatic breast cancer: Focus on cardiac effects. Semin Oncol 2001, 28: Zreik TG, Odunsi K, Cass I et al. A case of fatal pulmonary thromboembolism associated with the use of intravenous estrogen therapy. Fertility Sterility 1999, 71: Parkin L, Skegg DCG, Wilson M et al. Oral contraceptives and fatal pulmonary embolism. Lancet 2000, 355: Hartmann K, Koller Doser A, Kuhn M. Postmarketing safety information: how useful are spontaneous reports? Pharmacoepidemiol Drug Safety 1999, 8: Comus P. Respiratory disease induced by drugs. Eur Respir J 1997, 10: on the web. Producers: Foucher P, Camus P. Last update July Camus P, Foucher P, Bonniaud P, Ask K. Drug-induced inoltrative lung disease. Eur Respir J Suppl 2001, 32: 93s-100s 24. McLellan F and all that when is a literature search done? Lancet 2001, 358: Ward MM, Donald F. Pneumocystis carinii pneumonia in patients with connective tissue diseases. The role of hospital experience in diagnosis and mortality. Arthritis Rheum 1999, 42: Camus P, Piard F, Ashcroft T. The lung in inflammatory bowel disease. Medicine (Baltimore) 1993, 72: Wilkinson JRW, Roberts JA, Bradding P. Paradoxical bronchoconstriction in asthmatic patients after salmeterol by metered dose inhaler. Br Med J 1992, 305: Fallowoeld JM, Marlow HF. Propranolol is contraindicated in asthma. Br Med J 1996, 313: Israel E, Fischer AR, Rosenberg MA. The pivotal role of 5 lipoxygenase products in the reaction of aspirin sensitive asthmatics to aspirin. Am Rev Respir Dis 1993, 148: Sestini P, Armetti L, Gambaro G et al. Inhaled PGE(2) prevents aspirin- induced bronchoconstriction and urinary LTE(4) excretion in aspirin-sensitive asthma. Am J Respir Crif Care Med 1996, 153: Cowburn AS, Sladek K, Soya J. Overexpression of leukotriene C4 synthase in bronchial biopsies from patients with aspirin intolerant asthma. J Clin Invest 1998, 101: Rotmensch HH, Liron M, Tupilsky M, Laniado S. Possible association of pneumonitis with amiodarone therapy. Am Heart J 1980, 100: Adams PC, Gibson GJ, Morley AR et al. Amiodarone pulmonary toxicity clinical and subclinical features. Q J Med 1986, 59: Schwartzman KJ, Bowie DM, Yeadon C et al. Constrictive bronchiolitis obliterans following gold therapy for psoriatic arthritis. Eur Respir J 1995, 8: Dhillon SS, Singh D, Doe N et al. Diffuse alveolar hemorrhage and pulmonary capillaritis due to propylthiouracil. Chest 1999, 116: Miller DH, Haas LF. Pneumonitis, pleural effusion and pericarditis following treatment with dantlorene. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1984, 47: Middleton KL, Santella R, Couser Jr. Eosinophilic pleuritis due to propylthiouracil. Chest 1993, 103: Chuang CL, Chern MS, Chang SC. Amiodarone toxicity in a patient with simultaneous involvement of cornea, thyroid gland and lung. Am J Med Sci 2000, 320: Moncada RM, Venta ER et al. Tracheal and bronchial cartilaginous rings: warfarin sodium-induced calciocation. Radiology 1992, 184: Reussi C, Schiavi JE, Altman R et al. Unusual complications in the course of anticoagulant therapy. Am J Med 1969, 46: Book DEC.indb 623

ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Άννα Ιµπρισίµη, ΤΕ Νοσηλεύτρια, Δ Παθολογική κλινική, ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Δάφνη Μαυροπούλου, ΤΕ Νοσηλεύτρια, Δ Παθολογική κλινική, ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» Ελένη Καλαϊτζή,

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΤΧΗΣ (ΥΝ) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ 1 Η καρδιά και οι πνεύμονες αποτελούν ίσως τα 2 βασικότερα όργανα του ανθρώπου, καθώς από τη συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ

Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Τερζή Κατερίνα ΔΤΗΝ ΑΝΘ ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Δεν έχω (προσωπικά ή ως μέλος εργασιακής/ερευνητικής ομάδας) ή μέλος της οικογένειάς μου οποιοδήποτε οικονομικό ή άλλου είδους όφελος από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ

ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ Πανελλήνια Σεμινάρια Ομάδων Εργασίας 2019 ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ TXHΣ (ΥΝ) ΓΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΙΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 424 ΓΣΝΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι καρδιακές παθήσεις μπορεί να προϋπάρχουν της θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση

Συγκοπτικά επεισόδια καρδιαγγειακής αιτιολογίας: διαγνωστική προσπέλαση There are no translations available. Γιώργος Κολιός Καρδιολόγος Οι ασθενείς με συγκοπή αποτελούν το 2% των επισκέψεων στα τμήματα έκτακτων περιστατικών. Η ετήσια επίπτωση συγκοπτικών επεισοδίων στα ηλικιωμένα

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση. Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ

Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση. Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ Άσκηση Η-11: Δύσπνοια ταχυκαρδία οιδήματα κυάνωση Δημήτρης Φαρμάκης Καρδιολόγος Α Παθολογική Κλινική ΕΚΠΑ Βασικά συμπτώματα καρδιαγγειακού Προκάρδιο άλγος Δύσπνοια Αίσθημα παλμών Συγκοπή Οίδημα Καταβολή,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟ SHOCK Η αναφυλαξία είναι μια δυνητικά θανατηφόρος κατάσταση που χρήζει άμεσης και σωστής αντιμετώπισης Η συχνότητα της έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στις αναπτυγμένες χώρες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ

ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ ΘΤΡΕΟΕΙΔΙΚΑ ΥΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ ΓΙΩΡΓΟ ΜΙΙΦΡΟΝΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟ ΚΕΝΣΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Θυρεοειδικές ορμόνες - δράσεις Οι θυρεοειδικές ορμόνες επηρεάζουν όλους τους ιστούς και τα οργανικά συστήματα στο σωμα

Διαβάστε περισσότερα

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

Η φλεγμονή των βρόγχων προκαλεί οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων, και έτσι περιορίζεται περισσότερο η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους. Βρογχικό Άσθμα Το άσθμα είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από χρόνια κυτταρική φλεγμονή των αεραγωγών και βρογχική υπεραντιδραστικότητα. Έτσι προκαλείται μια μεταβλητή απόφραξη των αεροφόρων οδών που

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Πάνω από ένα αιώνα πριν, ο J. Hutchinson, ένας χειρουργός-δερματολόγος, αναγνώρισε την πρώτη περίπτωση σαρκοείδωσης, στο Λονδίνο. Στα χρόνια πριν και μετά την

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί σε κάποιες περιπτώσεις, οι αλλεργίες μπορεί να είναι θανατηφόρες; Το αλλεργικό shock

Γιατί σε κάποιες περιπτώσεις, οι αλλεργίες μπορεί να είναι θανατηφόρες; Το αλλεργικό shock Γιατί σε κάποιες περιπτώσεις, οι αλλεργίες μπορεί να είναι θανατηφόρες; Το αλλεργικό shock 1 Τι συμβαίνει στο σώμα σας σε μια αλλεργική αντίδραση; Μια ξένη ουσία εισέρχεται μέσω της τροφής στο σώμα Τα

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA

Τι είναι το άσθμα; Άρθρο ιδιωτών Πνευμονολόγων Τρικάλων για το Άσθμα - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος στις 2 Μαΐου η οποία καθιερώθηκε το 1998 από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το άσθμα» και την υποστήριξη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, θα θέλαμε να ενημερώσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ. ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΟΞΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΚΟΥΛΟΥΡΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος Επιμελητής Β, Γ.Ν. Κοζάνης Μαμάτσειο Get to the point It s 2:30 a.m. You re paged to the ED to see this

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Οι σχετικές παράγραφοι της Περίληψης των Χαρακτηριστικών του

Διαβάστε περισσότερα

Αρρυθµίες στο οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ Β Κ.Κ. Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ

Αρρυθµίες στο οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ Β Κ.Κ. Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Αρρυθµίες στο οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ Β Κ.Κ. Γ.Ν.Θ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Παρά την εντυπωσιακή πρόοδο στη διάγνωση και στην αντιµετώπιση του εµφράγµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ (Σύντομη ενημέρωση από ERS - ELF) Οι οξείες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνουν την πνευμονία (λοίμωξη της κυψελίδας του πνεύμονα),

Διαβάστε περισσότερα

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 8-11 Ιανουαρίου 2018

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 8-11 Ιανουαρίου 2018 25 January 2018 EMA/PRAC/35609/2018 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Νέα διατύπωση των πληροφοριών προϊόντος - Αποσπάσματα από τις συστάσεις της Επιτροπής Φαρμακοεπαγρύπνησης-Αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας

Καταπληξία. Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Καταπληξία Δημήτριος Τσιφτσής ΤΕΠ ΓΝ Νικαίας Εφημερία στο ΚΥ Αγ. Βαρβάρας Ν. Ηρακλείου. 50 χλμ από μεγάλο νοσοκομείο Βασικός ιατρικός εξοπλισμός Διακομιδή με ιδιωτικό μέσο. Άνδρας 84 ετών τον βρήκαν οι

Διαβάστε περισσότερα

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. ΤΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΑΣΘΜΑ Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας. Αν από το τρέξιμο, τη γυμναστική ή άλλη εργασία, δυσκολεύεται η αναπνοή, αυτό λέγεται άσθμα. Αρεταίος Καππαδόκης, 100 μχ Οι γυναίκες ήταν

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά

Καρδιακή Ανεπάρκεια. Πώς δουλεύει φυσιολογικά η καρδιά Καρδιακή Ανεπάρκεια Απόστολος Καραβίδας Πρόεδρος Ομάδας Εργασίας Καρδιακής Ανεπάρκειας Διευθυντής Καρδιολογικού Τμήματος, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθήνας Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή καρδιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Τι γνωρίζαμε ως τώρα

Τι γνωρίζαμε ως τώρα «Μελέτη αναπνευστικής λειτουργίας σε παιδιά με βρογχικό άσθμα κατά τη διάρκεια της άσκησης» Janneke C van Leeuren, Frans H C de Jongh, Win M C van Aalderen, Boony J Thio Department of Pediatric Pulmonology

Διαβάστε περισσότερα

Το θωρακικό άλγος, όχι σπάνιο

Το θωρακικό άλγος, όχι σπάνιο Προσέγγιση του παιδιού με θωρακικό άλγος Steven M. Selbst, MD Pediatr Clin N Am 57 (2010) 1221 1234 Παρουσίαση : Νίκος Α. Καρανταγλής Επιστημονικός Συνεργάτης Γ ΠΔ Α.Π.Θ. 10/01/2011 www.pd3.gr Το θωρακικό

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης

Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Αξιολόγηση και θεραπεία Από τα πρωτόκολλα των SOS Ιατρών Επιμέλεια Γεώργιος Θεοχάρης Παθολόγος Αξιολόγηση βαρύτητας περιστατικού - Από την βαρύτητα των κλινικών σημείων (αναπνευστική συχνότητα >35, ταχυκαρδία,

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(- ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(- ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(- ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την Έκθεση Αξιολόγησης της Επιτροπής Φαρμακοεπαγρύπνησης-Αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ Γεωργία Γ. Πίτσιου,, MD, PhD Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Μονάδα Αναπνευστικής Ανεπάρκειας ΑΠΘ ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ Ανταγωνιστές

Διαβάστε περισσότερα

Αναπνευστική βρογχιολίτιδα-διάμεση διάμεση πνευμονία (RB( RB- ILD) Αποφολιδωτική διάμεση πνευμονία(dip) Σπύρος Α Παπίρης

Αναπνευστική βρογχιολίτιδα-διάμεση διάμεση πνευμονία (RB( RB- ILD) Αποφολιδωτική διάμεση πνευμονία(dip) Σπύρος Α Παπίρης Αναπνευστική βρογχιολίτιδα-διάμεση διάμεση πνευμονία (RB( RB- ILD) Αποφολιδωτική διάμεση πνευμονία(dip) Σπύρος Α Παπίρης Μαθήματα Πνευμονολογίας-Αθήνα Μάρτιος 2006 DIP RB-ILD Κατάταξη των διάμεσων παρεγχυματικών

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 1 ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ: ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΗ Aflen 300 mg καψάκια σκληρά Triflusal Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης προτού αρχίσετε να παίρνετε αυτό το φάρμακο,

Διαβάστε περισσότερα

Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση

Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση Ασθενής με στεφανιαία νόσο και ηλεκτρική θυέλλα - επικαρδιακη προσπέλαση Κωνσταντίνος Π. Λέτσας, MD, FEHRA Β Καρδιολογική Κλινική Εργαστήριο Ηλεκτροφυσιολογίας ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Παρουσίαση περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 7-10 Απριλίου 2015

Εγκρίθηκαν κατά τη συνεδρίαση της PRAC στις 7-10 Απριλίου 2015 23 April 2015 EMA/PRAC/273925/2015 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee Συστάσεις της Επιτροπής Φαρμακοεπαγρύπνησης- Αξιολόγησης Κινδύνου (PRAC) σχετικά με ενδείξεις που αιτιολογούν επικαιροποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης

Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα. Θ. Τσιλιγιάννης Ενδείξεις της δοκιμασίας κόπωσης σε παιδιά με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα Θ. Τσιλιγιάννης Παιδίατρος Εξειδικευμένος Παιδοπνευμονολόγος Διευθυντής Παιδοπνευμονολογικού Παιδιατρική Κλινική ΜΗΤΕΡΑ Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής

-Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται από το θυρεοειδή αδένα -Ανοσοκατασταλτική δράση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής Άννα Ναξάκη Επιμελήτρια Α Γ Παθολογική Κλινική ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΘΕΙΟΥΡΙΑΣ(ΠΡΟΠΥΛΟ ΚΑΙ ΜΕΘΥΛΟΘΕΙΟΥΡΑΚΙΛΗ) ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΙΜΙΔΑΖΟΛΗΣ(ΚΑΡΒΙΜΑΖΟΛΗ ΚΑΙ ΘΕΙΑΜΑΖΟΛΗ) -Αναστολή της οργανικής σύνδεσης του ιωδίου που προσλαμβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας.

Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας. Φλεγμονωδης πολυσυστηματικη αυτόάνοση νοσος που αφορα συχνοτερα νεες γυναικες αναπαραγωγικης ηλικιας. Ηλίας Κουρής - Ρευματολόγος Η κλινική εικόνα της πάθησης περιλαμβάνει την παρουσια γενικων συμπτωματων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Αμέσως δρώντα αγγειοδιασταλτικά, α-αποκλειστές, νιτρώδη: πού, πότε, πώς

Αμέσως δρώντα αγγειοδιασταλτικά, α-αποκλειστές, νιτρώδη: πού, πότε, πώς Αμέσως δρώντα αγγειοδιασταλτικά, α-αποκλειστές, νιτρώδη: πού, πότε, πώς Ηρακλής Αβραμόπουλος Παθολόγος Ιατρείο Υπέρτασης Νοσοκομείο Υγεία Αμέσως δρώντα αγγειοδιασταλτικά ΒΒ Χάλαση των αγγείων Δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Άλλες κατηγορίες αντιϋπερτασικών φαρμάκων. Μανώλης Σ Καλλίστρατος,MD,PhD,FESC,EHS

Άλλες κατηγορίες αντιϋπερτασικών φαρμάκων. Μανώλης Σ Καλλίστρατος,MD,PhD,FESC,EHS Άλλες κατηγορίες αντιϋπερτασικών φαρμάκων Μανώλης Σ Καλλίστρατος,MD,PhD,FESC,EHS Άλλες κατηγορίες αντιϋπερτασικών φαρμάκων α 1 - αδρενεργικοί αναστολείς (Πραζοσίνη Δοξαζοσίνη Τεραζοσίνη) Κεντρικώς δρώντα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ιατρική Σχολή 3 η Παιδιατρική Κλινική

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ιατρική Σχολή 3 η Παιδιατρική Κλινική ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ιατρική Σχολή 3 η Παιδιατρική Κλινική ιευθυντής : Καθηγητής Ιωάννης Ν. Τσανάκας Ι οκράτειο Νοσοκοµείο Κωνσταντινου όλεως 49 Θεσσαλονίκη 54642 Τηλ.: 2310-992982 FAX:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία. Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο

Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία. Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο Χρόνια βρογχίτιδα στην τρίτη ηλικία Χρυσόστομος Αρβανιτάκης 7ο εξάμηνο Τι είναι η χρόνια βρογχίτιδα? Βρογχίτιδα είναι μια φλεγμονή των βρογχικών σωλήνων, που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες. Χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς

Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς Τι είναι η απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς; Απόφραξη φλέβας του αμφιβληστροειδούς σημαίνει ότι μία φλέβα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού έχει αποφραχθεί.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι MK1118 ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΚΛΙΝΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΤΣΑΤΟΥ, PHD ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΑΝΑΤΩΝ 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν. ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν. Καβάλας Ηαπλήα/α θώρακα Είναι το αρχικό απεικονιστικό εργαλείο του

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών

Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος. Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Θεραπευτική αντιμετώπιση της οξείας κρίσης άσθματος Μίνα Γκάγκα Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών Το άσθμα είναι μία νόσος με διακυμάνσεις Συμπτώματα & προσαρμογή θεραπείας Παροξυσμοί Χορήγηση per os

Διαβάστε περισσότερα

4 η Επιστημονική συνάντηση Παιδιάτρων- Καρδιολόγων Θεσσαλονίκη 20-12-2014

4 η Επιστημονική συνάντηση Παιδιάτρων- Καρδιολόγων Θεσσαλονίκη 20-12-2014 4 η Επιστημονική συνάντηση Παιδιάτρων- Καρδιολόγων Θεσσαλονίκη 20-12-2014 Τυχαίο εύρημα καρδιακής αρρυθμίας σε ασυμπτωματικό παιδί Κωνσταντίνος Θωμαϊδης Καρδιολογική Κλινική, Γ.Ν. «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Τ. ΜΕΡΜΙΡΗ ΔΙΕΥ/ΤΡΙΑ-ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΔ. ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ/ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝΝΟΣΗΜΑΤΩΝ

ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Τ. ΜΕΡΜΙΡΗ ΔΙΕΥ/ΤΡΙΑ-ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΔ. ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ/ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Τ. ΜΕΡΜΙΡΗ ΔΙΕΥ/ΤΡΙΑ-ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΔ. ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΩΝ/ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ Σοβαρή αλλεργική αντίδραση με ταχεία έναρξη που

Διαβάστε περισσότερα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Γνωριμία με τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα Αντώνης Φανουριάκης Μονάδα Ρευματολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας Δ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» Αθήνα, 01/02/2016

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci)

Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci) Κατευθυντήριες οδηγίες για την αλλεργία στο αυγό(bsaci) Clinical & Experimental Allergy 2010(40):1116-1129 Παρουσίαση : Αντιγόνη Μαυρουδή, Λέκτορας Παιδιατρικής Αλλεργιολογίας, Γ ΠΔ Α.Π.Θ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: ΤΥΠΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΠΑΓΚΑΛΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΜΟΝΑΔΑ ΑΝΑΠΝΕΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Γ.Ν.Θ. Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι μια νόσος που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευθεί, και περιλαμβάνει

Διαβάστε περισσότερα

Το Xarelto είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ριβαροξαβάνη. Διατίθεται σε μορφή δισκίων (2,5, 10, 15 και 20 mg).

Το Xarelto είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ριβαροξαβάνη. Διατίθεται σε μορφή δισκίων (2,5, 10, 15 και 20 mg). EMA/230698/2013 EMEA/H/C/000944 Περίληψη EPAR για το κοινό ριβαροξαβάνη Το παρόν έγγραφο αποτελεί σύνοψη της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Έκθεσης Αξιολόγησης (EPAR) του. Επεξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά

Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά Ενδείξεις μέτρησης εκπνεομένου NO στα παιδιά Ε.Παρασκάκης Eπικ. Καθηγητής Παιδιατρικής Μονάδα Αναπνευστικών Νοσημάτων Παίδων Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Θράκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρακολούθηση αρκετών αναπνευστικών

Διαβάστε περισσότερα

Tοξικότητα. Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας. 6/3/2008 Αρτεμις Αγησ. Ντονά

Tοξικότητα. Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας. 6/3/2008 Αρτεμις Αγησ. Ντονά Tοξικότητα Αρτεμις Ντονά Επίκουρη Καθηγήτρια Εργ. Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας Αντικείμενα του μαθήματος Να εξοικειωθεί με την έννοια της τοξικότητας, όργανο στόχος Να μπορεί να ξεχωρίσει την οξεία

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS.

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Δρ. Διονύσιος Θ. Καλπάκος Γενικός Αρχίατρος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων Ιστορικό Ασθενής, 25 ετών, διακομίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ. Η φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ. Η φυσιολογική λειτουργία της καρδιάς 1 ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Η καρδιακή ανεπάρκεια προέρχεται από τη μειωμένη ικανότητα της καρδιάς να αντλεί αίμα, από και προς τον υπόλοιπο οργανισμό. Η σοβαρότητα της νόσου ποικίλει από ελαφριά, μέχρι πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini,

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, Κανένα για αυτήν την παρουσίαση Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, 2 Κυκλοσπορίνη-θεραπευτικές ενδείξεις 3 Θεραπεία σοβαρών μορφών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣHΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣHΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙII ΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΦΥΛΛΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣHΣ 26 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ

Διαβάστε περισσότερα

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS.

Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Περιστατικό ατέρμονης ταχυκαρδίας με στενά QRS. Δρ. Διονύσιος Θ. Καλπάκος Γενικός Αρχίατρος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων Ιστορικό Ασθενής, 25 ετών, διακομίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, -

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, - ALTAXA ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ & ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΕ ΔΡΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ α. α)sumatriptan succinate 50mg/δισκίο β). Sumatriptan succinate 100mg/ δισκίο Για τα έκδοχα βλίπε 'Φαρμακευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Παθήσεις Θυρεοειδούς. Καρακώστας Γεώργιος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Κιλκίς

Παθήσεις Θυρεοειδούς. Καρακώστας Γεώργιος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Κιλκίς Παθήσεις Θυρεοειδούς Καρακώστας Γεώργιος Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Κιλκίς Η καρδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στη δράση της θυρεοειδικής ορµόνης. Έτσι, η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς µπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ DYNAPEN 3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ DYNAPEN 3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ DYNAPEN 3 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ σε δραστικά συστατικά FISH OIL (EICOSAPENTAENOIC ACID) & (DOCOSAHEXAENOIC

Διαβάστε περισσότερα

OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α

OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α OΞΥ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΛΥΒΟΥ ΕΛΕΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ Τ.Ε.Π ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Γ.Ν.Α Είναι η συσσώρευση υγρού στον διάµεσο ιστό και στις πνευµονικές κυψελίδες. Η συσσώρευση υγρού µπορεί να εµποδίσει

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλιο Εποχικής Γρίπης

Εμβόλιο Εποχικής Γρίπης Εμβόλιο Εποχικής Γρίπης ΤΙ ΧΡΕΙAΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ Είστε σίγουροι ότι χρησιμοποιείτε τα κατάλληλα μέτρα προφύλαξης από την εποχική γρίπη; ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΑΣΟΥ! ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΟ ΓΡΙΠΠΗΣ Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ ΔΥΣΧΕΡΕΙΑΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ (Ι) Γυναίκα 34 ετών με διαβήτη προσέρχεται στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με πυρετό, αίσθημα ρίγους, πόνο στην πλάτη, ίλιγγο και δυσκολία

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη θεμελιωδών γνώσεων ανατομίας και ιστολογίας της καρδιάς

Επανάληψη θεμελιωδών γνώσεων ανατομίας και ιστολογίας της καρδιάς ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Συνοπτική παρουσίαση διδακτέας ύλης Εισαγωγικά σχόλια Επανάληψη θεμελιωδών γνώσεων ανατομίας και ιστολογίας της καρδιάς Συμφορητική καρδιακή νόσος: - Ορισμός, σχόλια για την αιτιοπαθογένεια

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης. Μιχαήλ Δούμας Παθολόγος Β ΠΠ Κλινική ΑΠΘ

Φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης. Μιχαήλ Δούμας Παθολόγος Β ΠΠ Κλινική ΑΠΘ Φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης Μιχαήλ Δούμας Παθολόγος Β ΠΠ Κλινική ΑΠΘ Wisdom for Thought Doctors pour drugs of which they know little for disorders of which they know less into patients of which

Διαβάστε περισσότερα

Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος

Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος Προ εγχειρητικός Καρδιολογικός Έλεγχος Οδηγίες Συνταγογράφηση γνωματεύσεων Dr ΠΑΠΑΜΙΧΑΗΛ ΑΝΔΡΕΑΣ Καρδιολόγος 1) ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 2) Βαρύτητα επέμβασης Βαρύτητα επέμβασης 1)χαμηλού κινδύνου 2)μέτριου

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

-Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες

-Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες ΠΕΜΠΤΗ 24 ΜΑΪΟΥ 2018 08:30-10:00 ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 10:00-11:00 ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ Μυοκαρδιοπάθειες -Γενετική και μυοκαρδιοπάθειες -Ανοσιακοί μηχανισμοί στις μυοκαρδιοπάθειες -Καναλοπάθειες 11:00-12:00

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΛΟΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΙΑ ΜΗΤΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 1 Επιστημονικά πορίσματα Στις 7 Ιουνίου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πληροφορήθηκε για το θανατηφόρο κρούσμα κεραυνοβόλου ηπατικής ανεπάρκειας σε ασθενή που λάμβανε δακλιζουμάμπη

Διαβάστε περισσότερα

Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο

Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Χρόνια νεφρική νόσος : ορισμός και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ AΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Αθήνα 1 η Φεβρουαρίου 2012 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Σήμα κινδύνου για την επικίνδυνη αύξηση της επίπτωσης της καρδιακής ανεπάρκειας με ταυτόχρονη μείωση του μέσου

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις & Αντιθέσεις στη θεραπεία της Σαρκοείδωσης. Κατερίνα Μανίκα Επιμελήτρια Β Α Πνευμονολογική Κλινική ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου»

Θέσεις & Αντιθέσεις στη θεραπεία της Σαρκοείδωσης. Κατερίνα Μανίκα Επιμελήτρια Β Α Πνευμονολογική Κλινική ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Θέσεις & Αντιθέσεις στη θεραπεία της Σαρκοείδωσης Κατερίνα Μανίκα Επιμελήτρια Β Α Πνευμονολογική Κλινική ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Εναλλακτικές Θεραπείες Παράγοντες στη θεραπεία της Σαρκοείδωσης Κορτικοειδή

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων. Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Κλινική Εργοφυσιολογία ΜΚ1119 Διάλεξη : Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Α. Καλτσάτου ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Ιατρικός Έλεγχος Αθλουμένων Περιλαμβάνει: Λήψη ατομικού ιστορικού Κλινική Εξέταση Ηλεκτροκαρδιογράφημα Υπερηχογράφημα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 8 Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΙΔΙΑΤΡΩΝ-ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ 8/12/2018 ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΚΑΡΔΙΟΠΑΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Κων/νος Κ. Θωμαϊδης Γ.Ν. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Σκοπός της διόρθωσης μίας συγγενούς καρδιακής

Διαβάστε περισσότερα

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς

Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου, Ε. Κοσμάς Εργασία βραβευθείσα από National Emphysema Foundation και American Thoracic Society (ATS 2010) Σύλβια Ντουμίτρου, M. Χαρικιοπούλου, Ε. Θεοδωρακοπούλου, Κ. Βελέντζας, Μ. Ανδρίτσου, Ζ. Σαρδελής, Α. Χροναίου,

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 1 Επιστημονικά πορίσματα Από τη στιγμή χορήγησης της άδειας κυκλοφορίας του Esmya έχουν αναφερθεί τέσσερις περιπτώσεις σοβαρής ηπατικής βλάβης που οδήγησαν σε μεταμόσχευση

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά.

Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του άσθματος στα παιδιά. Κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του στα παιδιά. Φώτης Β. Κυρβασίλης Επίκουρος Καθηγητής Παιδιατρικής Πνευμονολογίας Γ Παιδιατρική Κλινική Α.Π.Θ www.pd3.gr Η αντιμετώπιση του βρογχικού στα παιδιά κατευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΑΝΟΙΚΤΟΣ ΑΡΤΗΡΙΑΚΟΣ ΠΟΡΟΣ ΣΕ ΝΕΟΓΝΑ ΓΕΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΡΔΑΒΕΛΑ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ Συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς, είναι οι ατέλειες στη δομή της καρδιάς, που είναι παρούσες κατά τη γέννηση. Μια από αυτές είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΝΑΡΙΟ 1 Παρουσία σε ιατρική εξέταση - Εβδομάδα: 15/9/2014-19/9/2014 Ώρα ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΕΝΑΡΙΟ 1 Παρουσία σε ιατρική εξέταση - Εβδομάδα: 15/9/2014-19/9/2014 Ώρα ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΦΑΣΗΣ ΙΙ 1 ος ΧΡΟΝΟΣ Χειμερινό Εξάμηνο 9 πμ-10πμ ΣΕΝΑΡΙΟ 1 σε ιατρική εξέταση - Εβδομάδα: 15/9/2014-19/9/2014 «Ιατρική Εξέταση» Ανατομική ορολογία (Ανατομία)

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ

Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου Αλεξάδρα Κολοβού Παιδικές Ιώσεις-Συμπτώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΙΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ. ΜΕΤΑ ΤΟ ECHO, TI? ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ? Νίκος Θ. Κουρής, MD, PhD, FESC Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο»

ΟΞΕΙΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ. ΜΕΤΑ ΤΟ ECHO, TI? ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ? Νίκος Θ. Κουρής, MD, PhD, FESC Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» ΟΞΕΙΑ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ. ΜΕΤΑ ΤΟ ECHO, TI? ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ? Νίκος Θ. Κουρής, MD, PhD, FESC Γ.Ν. Ελευσίνας «Θριάσιο» ΚΑΝΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΜΥΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ - ΟΡΙΣΜΟΣ Ορίζεται κλινικά και

Διαβάστε περισσότερα

Η ροή υγρών μέσω σωλήνων διέπεται από το νόμο του Poiseuille Q = dp / R dp = Q x R PA LA = Q x R PA = Q x R + LA

Η ροή υγρών μέσω σωλήνων διέπεται από το νόμο του Poiseuille Q = dp / R dp = Q x R PA LA = Q x R PA = Q x R + LA ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ Η ροή υγρών μέσω σωλήνων διέπεται από το νόμο του Poiseuille Q = dp / R dp = Q x R PA LA = Q x R PA = Q x R + LA ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Σύστημα : χαμηλών αντιστάσεων υψηλής ενδοτικότητος

Διαβάστε περισσότερα

27. ΑΣΘΜΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. Πίνακας 1: Επιπλοκές σοβαρού ή μη ελεγχόμενου άσθματος στην κύηση.

27. ΑΣΘΜΑ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. Πίνακας 1: Επιπλοκές σοβαρού ή μη ελεγχόμενου άσθματος στην κύηση. Το βρογχικό άσθμα είναι η πιο συχνή πάθηση του αναπνευστικού συστήματος στη διάρκεια της κύησης, με το ποσοστό εμφάνισης να κυμαίνεται μεταξύ 3-8%. Η πορεία της νόσου στις εγκυμονούσες γυναίκες ποικίλει,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Η.Π.Α ( Centers for Disease Control and Prevention CDC), περίπου 40 Αμερικανοί

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION

ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες EUROPEAN LUNG FOUNDATION ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΒΡΟΓΧΕΚΤΑΣΙΏΝ ΣΕ ΕΝΉΛΙΚΕΣ κατανοώντας τις επαγγελματικές κατευθυντήριες οδηγίες Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις οδηγίες της European Respiratory

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΤΟΥΣ ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΥΣ, ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΒΙΟΨΙΑ ΗΠΑΤΟΣ Πρόδρομος Χυτίρογλου Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής Τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΒΙΟΨΙΑΣ ΗΠΑΤΟΣ Χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία ενιαίων αεραγωγών. το 80% των περιπτώσεων λλεργικής ρινίτιδος υνυπάρχει αλλεργικό άσθµα

Θεωρία ενιαίων αεραγωγών. το 80% των περιπτώσεων λλεργικής ρινίτιδος υνυπάρχει αλλεργικό άσθµα Τί είναι το άσθμα- Θεωρία ενιαίων αεραγωγών το 80% των περιπτώσεων λλεργικής ρινίτιδος υνυπάρχει αλλεργικό άσθµα Τί είναι το άσθμα γµονή των αεραγωγών που χαρακτηρίζεται από αναστρέψιµη απόφρα των βρόγχων

Διαβάστε περισσότερα

MID-RANGE EJECTION FRACTION. Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο

MID-RANGE EJECTION FRACTION. Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο MID-RANGE EJECTION FRACTION Αικατερίνη Αυγεροπούλου Διευθύντρια Ε.Σ.Υ Καρδιολογικό Τμήμα, Γ.Ν.Α Ιπποκράτειο ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις πρόσφατες οδηγίες της ESC διατυπώθηκε η άποψη ότι η διαφοροποίηση του κλάσματος

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΩ-ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ 2 Ιουνίου 2014 / 14 O Δημοτικό Σχολείο Ιλίου ΒΡΟΧΙΚΟ ΑΣΜΑ & ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Π. ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005

ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ. ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΖΩΗΣ ΤΗΣ (ενηλίκων) Συστάσεις του ERC για την Αναζωογόνηση - 2005 ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ Τι είναι αναζωογόνηση ; Για τη διατήρηση της ζωής χρειάζεται συνεχής τροφοδοσία όλων των οργάνων με

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης

Παράρτημα III. Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Παράρτημα III Τροποποιήσεις των σχετικών παραγράφων της περίληψης των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης Σημείωση: Αυτή η Περίληψη των Χαρακτηριστικών του Προϊόντος, η επισήμανση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΈς ΝΌΣΟΙ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΆ Αραγιάννης Δημήτριος Μονάδα Υπέρτασης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική κλινική Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α. Καρδιά & παιδί. Αρχίζοντας από τη βρεφική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΛΕΡΓΙΑ Τι είναι η τροφική αλλεργία; Τροφική αλλεργία είναι η αναπάντεχη και μη κανονική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού εναντίον ενός τμήματος μιας τροφής (συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Γεώργιος Σ. Σταυρουλάκης, Ειδικός Αλλεργιολόγος παίδων & ενηλίκων

Γράφει: Γεώργιος Σ. Σταυρουλάκης, Ειδικός Αλλεργιολόγος παίδων & ενηλίκων Γράφει: Γεώργιος Σ. Σταυρουλάκης, Ειδικός Αλλεργιολόγος παίδων & ενηλίκων Η αναφυλακτική αντίδραση είναι μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση που εξελίσσεται πολύ γρήγορα και μπορεί να είναι απειλητική για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ KAWASAKI

ΝΟΣΟΣ KAWASAKI www.pediatric-rheumathology.printo.it ΝΟΣΟΣ KAWASAKI Αυτή η νόσος περιγράφτηκε το 1967 από έναν Ιάπωνα παιδίατρο, τον Tomisaku Kawasaki. Αναγνώρισε µία οµάδα παιδιών µε πυρετό, δερµατικό εξάνθηµα, επιπεφυκίτιδα,

Διαβάστε περισσότερα

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, -

Written by Δρ Δημήτριος Ν. Γκέλης, Ιατρός, Οδοντίατρος, Ωτορινολαρυγγολόγος, - Πολυσακχαριδικό πολυδύναμο εμβόλιο ττνευμονιόκοκκου 1. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ 1.1 PNEUMO 23* Ενέσιμο διάλυμα 25 mcg χ 23 / 0,5 ml P.F.Syringe (1 Dose) 1.2 Σύνθεση Δραστική ουσία: Purified

Διαβάστε περισσότερα

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος

Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Διατύπωση Κλινικού Ερωτήματος Στέργιος Πολύζος Ενδοκρινολόγος ΠΡΟΜΕΣΙ 2016-2017 - Ιατρική βασισμένη στην τεκμηρίωση Δόγμα: Natural is best Παράδοση: We have always done it that way Σύμβαση: Everyone does

Διαβάστε περισσότερα