ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ RFID»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ RFID»"

Transcript

1 Σετνολογικό Δκπαιδεσηικό Ίδρσμα Καβάλας τολή Γιοίκηζης και Οικονομίας Σμήμα Λογιζηικής ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: «ΔΦΑΡΜΟΓΔ ΣΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ RFID» ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: ΒΑΛΑΜΙΓΗ ΣΑΤΡΟ ΤΝΣΑΚΣΡΙΑ-ΠΟΤΓΑΣΡΙΑ: ΠΑΓΙΑΣΗ ΔΛΔΝΗ ΑΔΜ:6584 ΜΑΡΣΙΟ, ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟ... 3 ΔΗΑΓΧΓΖ.5 1. Ζ Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε είλαη φξαζε αθηίλσλ Υ RFID: Βάδνληαο Δηηθέηεο ζηνλ θφζκν Σερληθέο πνπ βαζίδνληαη ζηε Σερλνινγία RFID γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο Σν π-wisp γηα ηελ αλαγλψξηζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο Ζ ζπζζψξεπζε δεδνκέλσλ Ζ αληίδξαζε ησλ αηζζεηήξσλ Φσηναλάγλσζε αζχξκαησλ εηηθεηψλ γηα γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο Ο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ RFIG Βηνκεραληθέο Δθαξκνγέο Απζφξκεηεο ζπλδέζεηο θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ Σα αληηθείκελα σο πξνζέζεηο Ζ Τινπνίεζε ηνπ πξνηχπνπ Αληαιιαγέο Ηδησηηθφηεηαο / Γηάδξαζεο Ζ Ραδηνζπρληθή αλαγλψξηζε εκπινπηίδεη ηελ εκπεηξία ησλ επηζθεπηψλ ζην κνπζείν Exploratorium Ζ Άπνςε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε Εεηήκαηα Ηδησηηθφηεηαο ηεο Ραδηνζπρληθε Αλαγλψξηζεο θαη Σερληθέο Πξνθιήζεηο Απεηιέο γηα ηελ Ηδησηηθφηεηα

3 7.2 Πξνζηαζία ηεο Ηδησηηθφηεηαο Δηηθέηεο κε επαλαγγξάςηκε κλήκε Ζ Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε θαη ε αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ: Ζ ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή Αληίιεςε ηεο απνιεζζείζαο Ηδησηηθφηεηαο Ση πξνζθέξεη ε Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε ζηνλ θαηαλαισηή.. 90 ΔΠΗΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

4 ΠΡΟΛΟΓΟ Απφ ηε πξψηε ρξήζε ηνπ, ην RFID ( 1940 ), ε νπνία μεθίλεζε κε πνιχ αξγνχο ξπζκνχο κφιηο ην 1997 είδακε καδηθή αλάπηπμε ζηελ βηνκεραλία, δεδνκέλνπ φηη δεκηνπξγήζεθε ε ηερλνινγία πνπ επηηξέπεη ηελ θαηαζθεπή εηηθεηψλ ρακεινχ θφζηνπο. Σψξα ππάξρεη ε ηθαλφηεηα θαηαζθεπήο εηηθεηψλ ζε ινγηζηηθφ θφζηνο θαη αξρίδνπλ λα θαίλνληαη νη επθαηξίεο γηα ρξήζε. Απηή ηε ζηηγκε ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ 350 εηαηξίεο παγθνζκίσο πνπ ππνζηεξίδνπλ φηη είραλ αλάκημε ζηελ ηερλνινγία RFID. Αλ αλαινγηζηνχκε φηη ε αλάπηπμε απηή μεθίλεζε πεξίπνπ πξηλ απφ 7 ρξφληα θαη ππάξρνπλ ηφζνη πξνκεζεπηέο, απηφ ζεκαίλεη καδηθή αχμεζε. πκβνιή πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή πηζηεχνπκε φηη απνηειεί ε παξνχζα εξγαζία κε ηίηιν «Εθαπμογή ηηρ ηεσνολογίαρ RFID», ε νπνία ζπληζηά πηπρηαθή εξγαζία ζηα πιαίζηα ηνπ Σερλνινγηθνχ Δθπαηδεπηηθνχ Ηδξχκαηνο «Οηθνλνκία θαη Γηνίθεζε» ηνπ Σκήκαηνο Λνγηζηηθήο θαη εμεηάδεη ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζεο, ε νπνία ρξεζηκνπνηεί ξαδηνθπκαηηθέο ζπρλφηεηεο γηα ηελ απηφκαηε αλαγλψξηζε θαη πξφζθηεζε δεδνκέλσλ. Σα δπν βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο ηερλνινγίαο RFID είλαη νη εηηθέηεο ( RF tags ) θαη νη αλαγλψζηεο ( RF scanners ), νη νπνίνη είλαη ηθαλνί λα ζαξψζνπλ απηφκαηα ηηο εηηθέηεο φηαλ απηέο βξίζθνληαη κέζα ζην πεδίν θάιπςεο ηνπο θαη λα κεηαδψζνπλ πιεξνθνξίεο απφ ηελ εηηθέηα ζε έλα θεληξηθφ ππνινγηζηή ν νπνίνο δηαζέηεη κηα θαηάιιειε εθαξκνγή ινγηζκηθνχ. Δπίζεο, ην θπξίσο κέξνο ηεο εξγαζίαο απνηειείηαη απφ θεθάιαηα κε ηίηινπο: 1. Ζ Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε Δίλαη ξαζε Αθηίλσλ Υ 2. RFID:Βάδνληαο Δηηθέηεο ηνλ Κφζκν 3. Σερληθέο πνπ βαζίδνληαη ζηε Σερλνινγία RFID γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο 4. Φσηναλάγλσζε αζχξκαησλ εηηθεηψλ γηα γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο 5. Απζφξκεηεο ζπλδέζεηο θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ 6. Ζ Ραδηνζπρληθή αλαγλψξηζε εκπινπηίδεη ηελ εκπεηξία ησλ επηζθεπηψλ ζην κνπζείν Exploratorium 7. Εεηήκαηα Ηδησηηθφηεηαο ηεο Ραδηνζπρληθήο Αλαγλψξηζεο θαη Σερληθέο Πξνθιήζεηο 3

5 8. Ζ Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε θαη ε αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ: Ζ ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή 9. Ση πξνζθέξεη ε Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε ζηνλ θαηαλαισηή Οη βηβιηνγξαθηθέο παξαπνκπέο ηνπ θπξίσο κέξνπο ηεο εξγαζίαο καο πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηνπο ζπγγξαθείο ησλ πξσηφηππσλ θεηκέλσλ. Γηα δηεπθφιπλζε ηνπ αλαγλψζηε επηιέμακε ηε αξηζκψλ γηα γξήγνξε αλεχξεζε ησλ πεγψλ. ε απηφ ην ζεκείν, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ θ. Βαιζακίδε ηαχξν, επηβιέπσλ θαζεγεηήο κνπ, ε πκβνιή ηνπ νπνίνπ ππήξμε νπζηαζηηθή κε ηηο εχζηνρεο παξαηεξήζεηο ηνπ θαη ην θνπξάγην πνπ κνπ παξέζρε γηα ηελ ζπλέρηζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Οη θαζνδεγήζεηο ηνπ θαζφιε ηε δηαξθεί ηεο εθπφλεζεο ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο ππήξμαλ ηδηαηηέξσο ζεκαληηθέο. Καβάια, Μάξηηνο

6 ΔΙΑΓΩΓΗ ια άξρηζαλ ζηα εξγαζηήξηα ηνπ Σερλνινγηθνχ ηδξχκαηνο ηεο Μαζαρνπζέηεο ΜΗΣ. Ζ ηερλνινγία RFID (Radio Frequency Identification) ρξεζηκνπνηεί ξαδηνθχκαηα γηα ηελ απηφκαηε αλαγλψξηζε πξντφλησλ, φπνπ θη αλ βξίζθνληαη: ζε παιέηεο, ζε θηβψηηα, ή ζηα θαξφηζηα ηνπ ζνχπεξ κάξθεη θιπ. Αξθεί ηα πξντφληα απηά λα έρνπλ, αληί γηα barcode, κηα έμππλε εηηθέηα (RFID tag), ε νπνία ελζσκαηψλεη έλα εηδηθφ θαη εμαηξεηηθά κηθξφ ηζίπ θαη κηα θεξαία ηθαλή λα επηθνηλσλεί κέζσ ξαδηνθπκάησλ. Οη εηηθέηεο απηέο δηαβάδνληαη, είηε απφ ζηαζεξνχο είηε απφ θνξεηνχο RFID αλαγλψζηεο, απηφκαηα, ρσξίο λα ππάξρεη αλάγθε λα ζθαλαξηζηεί θαζέλα απφ ηα αληηθείκελα πνπ βξίζθνληαη ζην θηβψηην, ζην θαιάζη ή ζην θαξφηζη. πγθεθξηκέλα ην 1 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Ζ ξαδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε Δίλαη ξαζε Αθηηλψλ Υ», αλαθέξεη πσο ζε έλαλ θφζκν γεκάην κε εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ αηφκσλ είλαη ηερληθά δχζθνιε. Πξσηνπφξνη ζηελ εμέιημε θαη αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ήηαλ νη κεγάινη θαηαζθεπαζηέο θαη πσιεηέο ιηαληθήο πνπ έςαρλαλ ηξφπνπο λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ απνγξαθή ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη ηε ζέζε ηνπο ζηελ αιπζίδα αλεθνδηαζκνχ. Ζ επηηπρία ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο απαηηεί ηελ επζπγξάκκηζε ησλ ζπκθεξφλησλ φισλ ησλ κεξψλ. Έλα πξφβιεκα γηα απηνχο πνπ θηηάρλνπλ «έμππλα» πεξηβάιινληα είλαη φηη νη ππνινγηζηέο δελ κπνξνχλ λα αλαγλσξίζνπλ κε αμηνπηζηία αλζξψπνπο θαη αληηθείκελα ζε κηα πεξηνρή. Μηα πξφρεηξε δηφξζσζε είλαη λα θνιινχλ κηα εηδηθή εηηθέηα ζην αληηθείκελν ελδηαθέξνληνο ε νπνία κπνξεί λα γίλεη νπηηθή ή ειεθηξνληθή. Οη κεραλέο βιέπνπλ πνιιά γηαηί νη ξαδηνεηηθέηεο ζαξψλνληαη αθφκε θαη κέζα απφ αδηαθαλή πιηθά. Οη εηηθέηεο κπνξνχλ λα ηνπνζεηεζνχλ θαη ζε αλζξψπνπο. Αο αλαινγηζηνχκε ην ζεηξηαθφ αξηζκφ ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηα γπαιηά ζνπ, ην ξφινη ζνπ, ην πνξηνθφιη ή ηα θιεηδηά. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε δίλεη ζηηο κεραλέο αθηίλεο Υ. Αλ φκσο δελ ππήξραλ πεξηνξηζκνί ζηελ ππνινγηζηηθή δχλακε ησλ έμππλσλ εηηθεηψλ, ηη ζα ζέιακε λα ζπκβεί; Ζ απάληεζε είλαη φηη ε εηηθέηα κπνξεί λα δηαβαζηεί κφλν απφ ηνλ ηδηνθηήηε ηεο, πνπ πξέπεη λα είλαη θαη ν ηδηνθηήηεο ηνπ αληηθεηκέλνπ κε ηελ εηηθέηα. Αθφκα ζην πνιηηηζηηθφ θιίκα, θάπνηεο θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο ζα ζεσξνχλ ηελ παγθφζκηα φξαζε αθηηλψλ Υ επηζπκεηή. Απιά θαληαζηείηε ηη είλαη πνιχ πηζαλφλ 5

7 λα ζπκβεί ζηα αεξνδξφκηα φηαλ ε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο αλαπηπρζεί επξέσο, φπσο ηελ επφκελε θνξά πνπ ζα πεξάζεηο απφ ηελ αζθάιεηα, ζα ζαξσζεί νιφθιεξν ην πεξηερφκελν ηεο βαιίηζαο ζνπ. Δάλ ινηπφλ ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο είλαη θνηλφο ζηφρνο γηα φια ηα εκπιεθφκελα κέξε ζηε δεκφζηα ζπδήηεζε γηα ηελ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, ηφηε ε κειέηε ησλ ηερληθψλ ιχζεσλ εμππεξεηεί έλα ζθνπφ. Σν 2 ν θεθάιαην κε ηίηιν «RFID: Βάδνληαο εηηθέηεο ζηνλ θφζκν», αλαθέξεη πσο πξηλ ηελ ειεθηξνληθή επνρή, ε αλαγλψξηζε έπξεπε λα γηλφηαλ νπηηθά - ζπγθεθξηκέλα απφ αλζξψπνπο πνπ παξαηεξνχζαλ θαη πξφζεραλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηθεηκέλσλ. Οη πξψηνη αλαγλψζηεο ήηαλ άλζξσπνη, ελψ ζηε ζπλερεία νη ηερληθέο αλαθαιχςεηο έδσζαλ πξνηεξαηφηεηα ζηνπο θσηναληρλεπηέο, ηηο θάκεξεο θαη ηα ιέηδεξ ηα νπνία πξνζαξκφζηεθαλ θαη ηξνπνπνηήζεθαλ ζε αλαγλψζηεο. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε (RFID) απνηειεί ηελ πην πξφζθαηε ηερλνινγία ε νπνία ρξεζηκεχεη ζηνλ αθξηβή εληνπηζκφ αληηθεηκέλσλ. Τπάξρνπλ δπν είδε εηηθεηψλ: νη ελεξγεηηθέο, νη νπνίεο επηθεληξψλνληαη κφλν ζηελ παξνρή ηνπ αξηζκνχ αλαγλψξηζεο θαη ίζσο θάπνησλ επηπιένλ πιεξνθνξηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην αληηθείκελν επί ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ε εηηθέηα. Αληηζέησο, νη παζεηηθέο παξέρνπλ κφλν έλαλ αξηζκφ αλαγλψξηζεο φηαλ νη ίδηεο νη εηηθέηεο «θσηίδνληαη» απφ ηα ξαδηνθχκαηα πνπ πξνέξρνληαη απφ εμεηδηθεπκέλνπο αλαγλψζηεο. ην κέιινλ νη παζεηηθέο εηηθέηεο ζα βξίζθνληαη ζε νπνηνδήπνηε βηνκεραληθφ πξντφλ θαη ζε κε βηνκεραληθά πξντφληα (φπσο πιηθέο πήγεο, ηα δψα θαη νη άλζξσπνη). εκαληηθφ επίζεο, είλαη φηη νη παζεηηθέο εηηθέηεο ππεξηζρχνπλ ησλ ξαβδσηψλ θσδίθσλ φζνλ αθνξά ζηε βαζηθή ηερλνινγία. Ο Ramesh Raskar θαη άιινη νινθιεξψλνπλ ηνπο αηζζεηήξεο Φψηνο ζε εηηθέηεο πξνθείκελνπ λα πξνζζέζνπλ κηα ινγηθή ηνπνζεζίαο θαη γεσκεηξίαο ζηνπο ζπλδπαζκνχο κεηαμχ εηηθεηψλ θαη αλαγλσζηψλ RFID. Ο Sherry His θαη Holly Fait επηθεληξψλνληαη ζε κηα εθαξκνγή ζε κνπζείν ηνπ αλ Φξαλζίζθν πνπ ρξεζηκνπνηεί εηηθέηεο RFID, πξνθείκελνπ λα ζπλδξάκεη ζηε δηάδξαζε κεηαμχ ησλ επηζθεπηψλ θαη ησλ εθζεκάησλ, επηηξέπνληαο ηελ θαηαγξαθή ησλ ελδηαθεξφλησλ θαη ηελ επέθηαζε ηεο ζθέςεο ηνπο. Ο Miyako Ohkybo θαη άιινη αληηκεησπίδνπλ ην πξφβιεκα παξαβίαζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο παξέρνληαο έλα ηξφπν αλαγλψξηζεο κηαο εηηθέηαο απφ έλαλ αλαγλψζηε, κφλν αλ είλαη εμνπζηνδνηεκέλνο ρξήζηεο ηεο εηηθέηαο, λα είλαη ζε ζέζε λα παξαθνινπζεί. 6

8 Ο Oliver Gunter θαη άιινη, αληηκεησπίδνπλ ηηο απφςεηο ησλ θαηαλαισηψλ κε ζθνπφ λα αλαθηεζεί ε εκπηζηνζχλε ησλ θαηαλαισηψλ δίλνληαο ηνπο θάπνην κέξνο ηνπ ειέγρνπ επί ηεο δνκήο ηεο ηερλνινγίαο RFID θαη ησλ ρξήζεσλ ηεο. Ο Bruce Eckfeldt πξνεηδνπνηεί ηνπο ιηαλέκπνξνπο πνπ πηνζεηνχλ ηελ ηερλνινγία RFID φηη θηλδπλεχνπλ εάλ δελ αλαινγηζηνχλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη θαηαλαισηέο επσθεινχληαη ή ράλνπλ απφ ηηο επελδχζεηο. Σν 3 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Σερληθέο πνπ βαζίδνληαη ζηελ ηερλνινγία RFID γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο», αλαθέξεη φηη νη εξεπλεηέο έρνπλ εθαξκφζεη ηξεηο δηαθνξεηηθέο ηερληθέο ζηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο: ηελ ππνινγηζηηθή φξαζε, ηνπο ελεξγνχο αηζζεηήξεο ξαδηνθάξσλ θαη ηηο παζεηηθέο εηηθέηεο RFID. Ζ φξαζε εκπιέθεη πνιχ γλσζηέο πγηείο θαη θιηκαθσηέο πξνθιήζεηο. Οη ελεξγνί αηζζεηήξεο ξαδηνθάξσλ παξέρνπλ αθξηβή αλαγλψξηζε αληηθεηκέλσλ, αιιά απαηηνχλ κπαηαξίεο γεγνλφο πνπ ηα θαζηζηά κε πξαθηηθά. Οη εηηθέηεο RFID δηαζέηνπλ ηελ ίδηα αλαγλψξηζε αληηθεηκέλσλ φπσο νη αηζζεηήξεο ξαδηνθάξσλ κφλν πνπ δελ ρξεηάδνληαη κπαηαξίεο. Γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο αθνινπζνχκε δπν δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο: 1. Σν έμππλν βξαρηφιη (ibracelet), ην νπνίν είλαη έλαο αλαγλψζηεο RFID κηθξήο εκβέιεηαο πνπ θνξηέηαη ζηνλ θαξπφ θαη ν νπνίνο εληνπίδεη ηε ρξήζε ελφο αληηθεηκέλνπ ζε απφζηαζε ηνπ ελφο ρεξηνχ. 2. Ζ Αζχξκαηε αλαγλψξηζε θαη ε Πιαηθφξκα Αλάγλσζεο (WISP), ζπληζηνχλ κηα νκάδα εηηθεηψλ (RFID) κεγάιεο εκβέιεηαο νη νπνίεο επηπιένλ δηαζέηνπλ αηζζεηήξεο πνπ εληνπίδνπλ ηελ θίλεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. Δπίζεο, ην έμππλν γάληη IGLOVE, δεκηνπξγήζεθε ην 2003 σο κέξνο κηαο πξνζπάζεηαο εληνπηζκνχ ηεο ρξήζεο ησλ αληηθεηκέλσλ κέζσ RFID.,Με ην γάληη εληφπηδαλ ηα αληηθείκελα ηα νπνία έπηαλαλ θαη ήηαλ ζε ζέζε λα θαηαιάβνπλ ηη δξαζηεξηφηεηεο επηηεινχζαλ θαη πνηέ. Αλαινγηθά, ηα βξαρηφιηα είλαη πξνηηκφηεξα απφ ηα γάληηα θαη κπνξνχλ λα θνξεζνχλ απφ κεγαιχηεξν αξηζκφ πιεζπζκνχ. Έλα WISP απνηειείηαη απφ παζεηηθέο εηηθέηεο RFID ην νπνίν δηαζέηεη ηθαλφηεηεο απφ ηελ βαζηθή ηθαλφηεηα αλαγλψξηζεο ελφο θπζηνινγηθνχ RFID. Σν a-wisp ρξεζηκνπνηεί αληηπαξάιιεινπο δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ θαζψο θαη ηα δπν κνλνςήθηα επηηαρπλζηφκεηξα, φπσο θαη ηα ξπζκηζηηθά ζηνηρεία ελεξγνπνηνχλ ή απελεξγνπνηνχλ θαη επηινγή κηα πξψηε ή δεχηεξε εηηθέηα RFID. Δλψ κηα εηηθέηα απνηειείηαη απφ έλα ηζηπ πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ κηα κνλαδηθή θεξαία, ην a-wisp απνηειείηαη απφ κηα θεξαία κα δπν ηζηπ θαη δπν δηαθφπηεο πδξάξγπξνπο. Οη δηαθφπηεο δηακνξθψλνληαη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε φηαλ έλα αληηθείκελν είλαη επίπεδν, 7

9 ην πξψην ηζηπ αλαγλψξηζεο είλαη ζπλδεκέλν κε ηελ θεξαία. Δπνκέλσο, ε πξψηε αλαγλψξηζε εληνπίδεηαη απφ ηνλ αλαγλψζηε. ηαλ ην αληηθείκελν έρεη θιίζε, ην πξψην ηζηπ απελεξγνπνηείηαη θαη ην δεχηεξν ελεξγνπνηείηαη θαη έηζη ε δεχηεξε αλαγλψξηζε εληνπίδεηαη απφ ηνλ αλαγλψζηε. Ο αηζζεηήξαο ηξηψλ αμφλσλ WISP απαηηεί κηα πιαηθφξκα πην πνιχπινθσλ κεραληθψλ κεξψλ θαη γεληθψλ ζθνπψλ απφ απηή ηνπ a-wisp, ε νπνία νλνκάδεηαη π-wisp. Σν π-wisp απνηειείηαη απφ έλα θχθισκα άληιεζεο ελέξγεηαο, έλα κηθξνειεγθηή άθξσο ρακειήο ελέξγεηαο, έλα επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ κε κνλνςήθην δηαθφπηε πδξάξγπξνπ θαη απφ κηα δηάηαμε πνιππιεμίαο ζήκαηνο, πνπ ειέγρνληαη ειεθηξνληθά. Ζ ζρεδηαζκέλε κνλάδα άληιεζεο ελέξγεηαο απνηειείηαη απφ δπν δηαδνρηθά doublers ηάζεο ειεθηξηθνχ πνπ βαζίδνληαη ζηα δηφδηα Schottdy κεδεληθήο ηάζεο πφισζεο, ηα νπνία κεηαηξέπνπλ ην ζήκα RF ρακειήο ηάζεο απφ ηνλ αλαγλψζηε ζε κηα κεγαιχηεξε ηάζε DC. Ο εγθέθαινο π-wisp είλαη έλαο κηθξνειεγθηήο ρακειήο ελέξγεηαο ν νπνίνο αληιεί κφλν 160 κα ζηα 2,2V κε ηαρχηεηα σξνινγηαθνχ επεμεξγαζηή 1MHz, ζε θαηάζηαζε αλακνλήο κφλν 0,7 κα θαη εθηφο ιεηηνπξγίαο κφλν 0,1 κα. Σν 4 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Φσηναλάγλσζε αζχξκαησλ εηηθεηψλ γηα γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο» αλαθέξεη φηη ζθνπφο είλαη λα δεκηνπξγήζνπκε έλα πνκπφ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη γεσκεηξίαο (RFIG), ν νπνίνο λα επηθνηλσλεί επίζεο κε ηηο γεσκεηξηθέο δηαηάμεηο ηνπ αληηθεηκέλνπ, ην ηζηνξηθφ ηεο ηνπνζεζίαο ησλ εηηθεηψλ θαη ηηο ζπλνδεπηηθέο θείκελν-επαίζζεηεο ζεκεηψζεηο ηεο ζπζθεπήο πνπ νξίδνληαη γηα ηνλ ρξήζηε ( Δπηηπγράλνπκε απηή ηε ιεηηνπξγηθφηεηα πξνζζέηνληαο ζε θάζε εηηθέηα κε έλαλ θσηναηζζεηήξα. Υξεζηκνπνηνχκε δηακνξθσκέλν θσο γηα ηελ παξνρή νπηηθήο επηθνηλσλίαο κε απηή ηε ζχλζεηε εηηθέηα θσηναλάγλσζεο RF. ην παξφλ δηεξεπλνχκε ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ εηηθέηαο θαη αλαγλψζηε πνπ ρξεζηκνπνηνχλ κηα ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ, ε νπνία ζπλδέεηαη κε ηελ εηηθέηα, ην RF θαη ηνλ αλαγλψζηε. Οη εηηθέηεο RFIG κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ εληφο ιίγσλ ρηιηνζηψλ απφ ηε θπζηθή ηνπο ηνπνζεζία, λα ππνζηεξίμνπλ ηελ επηινγή κεκνλσκέλσλ εηηθεηψλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ έλα ζπληεηαγκέλν πιαίζην γηα ηηο εηηθέηεο. Σν ζχζηεκα ησλ ζπζθεπψλ εθπνκπήο ζεκάησλ θαη ησλ εηηθεηψλ θσηναλάγλσζεο παξέρεη κηα νκάδα πινχζησλ γεσκεηξηθψλ ιεηηνπξγηψλ, αληηπξνζσπεχνληαο έλα εληειψο λέν κέζν ππνινγηζηηθήο φξαζεο θαη αληηθαζηζηψληαο ηηο θάκεξεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ζεκεία εηδψισλ κε ηε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ θαη ηηο εηηθέηεο. Ζ πεηξακαηηθή ηνπο εξγαζία βαζίδεηαη ζηηο ελεξγεηηθέο εηηθέηεο ξαδηνζπρλφηεηαο πνπ ιεηηνπξγνχλ κε 8

10 κπαηαξίεο, παξφια απηά, ν ζηφρνο ηνπο είλαη λα αλαπηχμνπκε κεζφδνπο πνπ ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε παζεηηθέο εηηθέηεο RFID ρσξίο ηζρχ κπαηαξηψλ. Σν θχξην ζέκα αλάπηπμεο ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ ελεξγεηηθψλ εηηθεηψλ ζε απηφ ησλ παζεηηθψλ είλαη ε πεξηνξηζκέλε δηαζέζηκε ηζρχ επί ηεο εηηθέηαο. Δδψ, έρνπλ πεξηνξηζηεί ζηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ αλάγλσζε πνπ είλαη ζπλεπείο κε ηα επίπεδα κεγέζνπο θαη ηζρχνο θαη ηα νπνία πηζηεχνπλ φηη κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ ζε έλα ζχζηεκα παζεηηθψλ RFID. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, νη εηηθέηεο κπνξνχλ λα θσηναλαγλσζηνχλ ή λα ππνινγηζηνχλ κφλν φηαλ ελεξγνπνηεζνχλ θαη ηνπο παξαζρεζεί ηζρχ απφ ηνλ θνληηλφ ηνπο αλαγλψζηε RF. Ζ αληνρή ηνπ ιεθζέληνο ζήκαηνο RF ή ν ρξφλνο άθημεο απνηεινχλ ηελ πην δεκνθηιή κέζνδν εληνπηζκνχ ηεο ηνπνζεζίαο. Παξφια απηά απαηηνχλ πνιιαπινχο αλαγλψζηεο θαη ε αθξίβεηα ελδέρεηαη λα είλαη αλεπαξθήο γηα πνιχπινθεο γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο. Σα πξνεγνχκελα ζπζηήκαηα επίζεο ζπλδχαζαλ εηηθέηεο RF κε νπηηθνχο ή ππέξπζξνπο αηζζεηήξεο γηα λα βειηησζεί ε αθξίβεηα. Ο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηνπ RFIG είλαη ν εμήο: νη ρξήζηεο κπνξνχλ λα επηιέμνπλ εηηθέηεο αιιειεπίδξαζεο κεγάιεο εκβέιεηαο κέζσ ζρεδηαζκέλνπ Φσηφο αγλνψληαο ηηο αλεπηζχκεηεο εηηθέηεο εληφο εκβέιεηαο. Ζ ζπζθεπή, ε νπνία δηαζέηεη ιαβή, εληφο ηνπ ζπζηήκαηνο RFIG πξψηα κεηαδίδεη κηα ξαδηεθπνκπή RF θαη θάζε κηα εηηθέηα εληφο εκβέιεηαο ελεξγνπνηείηαη θαη απνθηά ηζρχ απφ ην ζήκα. Ο θσηναηζζεηήξαο ηεο εηηθέηαο ηφηε ιακβάλεη κηα αλάγλσζε κε ην θσο ηνπ πεξηβάιινληνο. Μεηά ζπλίζηαηαη ζε ελεξγνπνίεζε ηνπ θσηηζκνχ ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ. Κάζε εηηθέηα πνπ εληνπίδεη κηα αχμεζε ηνπ επηθείκελνπ θσηηζκνχ ζηέιλεη κηα απάληεζε ζηνλ αλαγλψζηε RF γηα λα ππνδείμεη φηη είλαη εληφο ηεο δέζκεο ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ, έηνηκε γηα αιιειεπίδξαζε. Ο ρξήζηεο ζηνρεχεη ηε ζπζθεπή, ε νπνία δηαζέηεη ιαβή, ζηελ θαηεχζπλζε ηεο επηθάλεηαο πνπ ππάξρεη ε εηηθέηα. Ζ ζπζθεπή ζηέιλεη έλα ζήκα RF γηα λα ζπγρξνλίζεη ηηο εηηθέηεο αθνινπζνχκελν απφ θσηηζκφ κε κηα ζεηξά δπαδηθψλ πξνηχπσλ ή δπαδηθνχ δνκεκέλνπ Φψηνο, φπνπ 0 ζεκαίλεη απνπζία Φσηφο θαη φπνπ 1 παξνπζία Φσηφο. Ζ εηηθέηα εγγξάθεη ην δπαδηθφ θσδηθφ ν νπνίνο είλαη επηθείκελνο ζηνλ θσηναηζζεηήξα ηνπ, ζηε ζπλερεία επηηειεί κηα RF κεηάδνζε ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ θαη ηεο ζέζεο ηνπ φπσο θαη ηνπ θαηαγεγξακκέλνπ θσδηθνχ Gray πξνο ηνλ αλαγλψζηε RF. Ζ ζπζθεπή πνπ εθπέκπεη ζήκαηα ρξεζηκνπνηεί έλαλ θσδηθφ αξηζκφ, γηα λα ζηείιεη νδεγίεο, θείκελν ή εηθφλεο ζην αληηθείκελν κε ηελ εηηθέηα σο εληζρπκέλεο πξαγκαηηθέο εηηθέηεο. Σφηε, είλαη πιένλ απιφ λα εθζέζνπκε ζσζηά ηνπνζεηεκέλεο εηηθέηεο ζηελ 9

11 επηθαλείο κε ηελ εηηθέηα. Με ην RFIG ζην πιαίζην δηάθνξσλ βηνκεραληθψλ εθαξκνγψλ, ζεκεηψλνπκε ηηο επξείεο κεζφδνπο αλάπηπμεο γηα γεσκεηξηθή αλάιπζε: 1. Ζ αλάδξαζε ηνπνζεζίαο (φπσο ε δηαρείξηζε απνζεθψλ), 2. Ο εληνπηζκφο εκπνδίσλ (φπσο έλα αληηθείκελν ην νπνίν εκπνδίδεη ζηδεξνδξνκηθέο ξάγεο), 3. Σνπνζέηεζε θαηά παξαγγειία θαη πξνζαλαηνιηζκφο (φπσο ηα βηβιία κηαο βηβιηνζήθεο), 4. Σξηζδηάζηαηε πνξεία ζρεδηαζκνχ / θαζνδήγεζεο (φπσο ε πεξίπησζε ησλ ξνκπφη ζε κηα γξακκή ζπλαξκνιφγεζεο κε απζαηξέησο πξνζαλαηνιηζκέλα αληηθείκελα). Σν 5 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Απζφξκεηεο ζπλδέζεηο θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη δηαδξαζηηθψλ ρσξψλ» αλαθέξεη φηη ε θηλεηή ππνινγηζηηθή ηερλνινγία θαζηζηά ηνλ νπνηνδήπνηε ηθαλφ λα εξγαζηεί ή λα παίμεη ςεθηαθά νπνηεδήπνηε θαη νπνπδήπνηε. Σν ζχζηεκα Elope παξέρεη έλα κέζν γξήγνξεο ιεηηνπξγίαο κηαο δηαλεκεκέλεο αζχξκαηεο εθαξκνγήο ρξεζηκνπνηψληαο αληηθείκελα πνπ θέξνπλ εηηθέηεο RFID γηα λα ζπλδέζεη ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο θαη ηνπο δηαδξαζηηθνχο ρψξνπο. Σν αξρηθφ θίλεηξν γηα ηε ζχλδεζε ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ κε ηνπο δηαδξαζηηθνχο ρψξνπο ζπλίζηαηαη ζην γεγνλφο φηη νη ζπζθεπέο ηππηθά θαηέρνπλ ζεκαληηθφ απνζεθεπηηθφ ρψξν θαη ππνινγηζηηθέο πήγεο πιεξνθνξηψλ πξνθείκελνπ λα δηαρεηξηζηνχλ ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα. Οη δηαδξαζηηθνί ρψξνη, αθφκα θαη νη ζπιινγέο Ζ/Τ παξέρνπλ πινχζηα εκπεηξία γηα ηνλ ρξήζηε, ελψ ν αζχξκαηνο ζπλδπαζκφο ηνπο κε ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο νδεγεί ζηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα θαη γηα ηνπο δπν θφζκνπο. Ζ πιήξεο πξαγκαηνπνίεζε κεηαμχ ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη ησλ δηαδξαζηηθψλ ρσξψλ απαηηεί κηα νκαιή δηαδηθαζία νινθιήξσζεο. Οη δηαδξαζηηθνί ρψξνη πεξηιακβάλνπλ δηαδξαζηηθέο επηθάλεηεο ζε κέγεζνο ηνίρνπ, ζπζηήκαηα ερείσλ θπθιηθνχ ήρνπ θαη εμεηδηθεπκέλεο ζπζθεπέο εηζαγσγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο νκαδηθήο δηάδξαζεο. Οη ad hoc κεραληζκνί δηαιεηηνπξγίαο επηηξέπνπλ ηε δηαιεηηνπξγία ησλ ζπζηαηηθψλ κεξψλ δίρσο πξνεγνχκελε γλψζε ηνπ ελφο γηα ηνπ αιινχ. Παξφια απηά, επεηδή δπν ζπζθεπέο κπνξνχλ λα δηαιεηηνπξγνχλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, ην απνηέιεζκα ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο είλαη κηα ζνιή θαηάζηαζε θαη γηα ηηο δπν ζπζθεπέο. Ζ πξνζέγγηζε Elope ρξεζηκνπνηεί πιηθά αληηθείκελα κε εηηθέηεο γηα λα ελζσκαηψζεη απηέο ηηο ζπλζέζεηο πξνθείκελνπ λα απμήζεη ηηο παξνρέο ηνπ πιηθνχ θφζκνπ γηα ην ραξαθηεξηζκφ ηεο απνζθνπνχκελεο ζχλζεζεο. Γηάθνξα άιια εξεπλεηηθά έξγα ρξεζηκνπνηνχλ ζπζθεπέο γηα λα πξνιάβνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηα πιηθά αληηθείκελα ή ηνπο ρψξνπο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ε εηηθέηα E-tag δηεξεπλά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ηα αληηθείκελα κε εηηθέηεο κπνξνχλ 10

12 λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα παξνπζηάζνπλ πιεξνθνξίεο ζε κηα αζχξκαηε ζπζθεπή κα ιαβή ε νπνία δηαζέηεη αλαγλψζηε εηηθεηψλ. Οκνίσο, ην Cooltown επηηξέπεη ζε δηάθνξα είδε εηηθεηψλ θαη ρξεζηψλ, κέζσ ησλ θηλεηψλ ηνπο ζπζθεπψλ, λα δηαβάζνπλ ηζηνζειίδεο ζρεηηθέο κε ηα αληηθείκελα θαη ηνπο ρψξνπο. Κακία απφ απηέο ηηο πξνζεγγίζεηο δελ πεξηιακβάλεη ηελ εγθαηάζηαζε επηθνηλσλίαο δηπιήο θαηεχζπλζεο νχηε θαζηζηά ηθαλέο ηηο ππεξεζίεο λα έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζηηο θηλεηέο ζπζθεπέο. Αληηζέησο, ην Elope επηθεληξψλεηαη ζηελ εγθαηάζηαζε ησλ ζπλδέζεσλ κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ επηηξέπνληαο ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ θαη πξνο ηηο δπν θαηεπζχλζεηο. Σν Elope ρξεζηκνπνηεί ηα δεδνκέλα πνπ παξέρνληαη απφ ηηο εηηθέηεο RFID πξνθείκελνπ λα επηηεπρζνχλ νη αζχξκαηνη ζπζρεηηζκνί, ν ζρεκαηηζκφο ηεο ζχλδεζεο, ε ζχλζεζε ηνπ δηθηχνπ θαη ε πινπνίεζε ηεο ππεξεζίαο. Δπηπξφζζεηα, πνιινί απφ απηνχο ηνπο κεραληζκνχο δελ παξέρνπλ έλαλ ηξφπν απνζαθήληζεο ησλ πνιιαπιψλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ηηο ζπζθεπέο αιιά, πεξηνξίδνληαη ζηελ απιή ζχλδεζε ησλ ζπζθεπψλ. Δπίζεο, ην πεξηβάιινλ πεξηέρεη επηθάλεηεο παξνπζίαζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ θνηλνχ θαη δπν πιηθά αληηθείκελα ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ σο πχιεο γηα ηε δέζκεπζε ρσξίο δηαρσξηζκφ ησλ ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ δηάδξαζε ππνζηεξίδεηαη απφ δπν πιηθά αληηθείκελα ζην ρψξν:1. Meeting minder (Τπελζχκηζε ζπλάληεζεο), 2. Presentation Remote Control (Σειερεηξηζηήξην ζπλάληεζεο). Έλαο δηαδξαζηηθφο ρψξνο πξνηχπνπ πνπ βαζίδεηαη ζην ζχζηεκα Elope, πεξηιακβαλφκελσλ ηεο πξνζσπηθήο θηλεηήο ζπζθεπήο, ππνδεηθλχεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη ππάξρνπζεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ ζελαξίνπ πινπνίεζεο. Έλα αληηθείκελν πνπ θέξεη εηηθέηα ζέηεη ζε ιεηηνπξγία κηα δηαδηθηπαθή εληνιή ε νπνία πξνβάιεη κηα πξφηππε παξνπζίαζε δηακνξθσκέλε κε HTML. Ο ρξήζηεο ηφηε ρξεζηκνπνηεί ην αληηθείκελν πνπ θέξεη εηηθέηα γηα λα ειέγμεη ηε παξνπζίαζε. Σν ζχζηεκα πξνηχπνπ πεξηιακβάλεη δηάθνξεο ηερλνινγίεο: 1. θηλεηή ζπζθεπή θαη αλαγλψζηεο RFID, 2. Σειερεηξηζηήξην παξνπζίαζεο, 3. Τπνδνκή ελδηάκεζνπ ινγηζκηθνχ middleware. Σν 6 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε εκπινπηίδεη ηελ εκπεηξία ησλ επηζθεπηψλ ζην κνπζείν Exploratorium» αλαθέξεη κηα ζρεδηαζκέλε θαηά παξαγγειία εθαξκνγή ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, πνπ ιέγεηαη export, πνπ είλαη πξσηφηππε θαη αμηνινγείηαη θαηά ηα ηξία ηειεπηαία έηε ζην Exploratorioum, έλα πξσηνπφξν κνπζείν επηζηήκσλ ζην αλ Φξαλζίζθν. Σν ζχζηεκα export απνηειείηαη απφ έλα κηθξφ παθέην αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ 11

13 ηνπνζεηείηαη ζε εθζέκαηα κνπζείσλ, κηα εηηθέηα ξαδηνζπρλνηήησλ πνπ θέξνπλ νη επηζθέπηεο ζε κηα θάξηα ή έλα θνιηέ, έλα αζχξκαην δίθηπν, έλα πεξίπηεξν έγγξαθεο θαη δπλακηθέο ηζηνζειίδεο. Σν θαηαζθεπαζκέλν απφ πιαζηηθφ παθέην αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πεξηέρεη έλα κηθξφ ηεκάρην Crossbow Mica2Dot (433 MHz) γηα έιεγρν θαη ζπλδεζηκφηεηα, έλαλ αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ρακειήο ελέξγεηαο κε εκβέιεηα κεξηθέο ίληζεο θαη θσηνδηφδνπο LED πνπ δείρλνπλ ζηνπο επηζθέπηεο ηελ θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο. Σν export πεξηιακβάλεη κηα επαλαθνξηηδφκελε κπαηαξία 1600Ah, πνπ θάλεη ηε κνλάδα θνξεηή. Ζ θάξηα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, πνπ εθδίδεηαη γηα ηνπο επηζθέπηεο ζηελ αξρή ηεο επίζθεςεο ηνπο ζην κνπζείν, είλαη ζρεδηαζκέλε ζηε κηα ηεο πιεπξά λα δείρλεη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ζρεηηθέο κε ην Exploratorium. Σν ζχζηεκα export επηηξέπεη ζηνπο επηζθέπηεο λα ζπιιέγνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηα εθζέκαηα πνπ επηζθέπηνληαη θαη λα παίξλνπλ αλακλεζηηθέο θσηνγξαθίεο ελψ βξίζθνληαη ζην κνπζείν. Δθηφο απφ ηα Exploratorium, δηάθνξα αιιά κνπζεία παγθνζκίσο ρξεζηκνπνηνχλ ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε γηα εθαξκνγέο ζε ζρέζε κε ηνπο επηζθέπηεο. Γηα παξάδεηγκα, ην 2001, ην Μνπζείν Δπηζηήκεο θαη Βηνκεραλίαο ηνπ ηθάγν άλνημε κηα θαηλνχξηα κφληκε έθζεζε 5000 ηεηξαγσληθψλ πνδψλ, ζηελ νπνία νη επηζθέπηεο ρξεζηκνπνηνχλ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα απνθηήζνπλ γλψζε γηα ην Γηαδίθηπν. Σν Μνπζείν Φπζηθήο Ηζηνξίαο ηνπ Aarhus, Γαλία, εμέιημε ηελ αξρηθή ρξήζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ έθαλε, απφ έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο ησλ ζπιινγψλ ζε έλα δηαδξαζηηθφ εξγαιείν κάζεζεο, ζε κηα έθζεζε κε ηελ νλνκαζία «Ηπηακέλε», πνπ πεξηιακβάλεη ζηνηβαγκέλα πνχιηα κε πξνζαξηεκέλα ηζηπ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Οη επηζθέπηεο θέξνπλ αλαγλψζηεο ξαδηνζπρλνηήησλ γηα λα ζαξψζνπλ ελεξγεηηθά ηηο εηηθέηεο πνπ είλαη πάλσ ζηα πνπιηά. Σν Μνπζείν Σερλνινγίαο ζην αλ Υνζέ, εθάξκνζε ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ην 2004, ζηελ έθζεζε ηνπ, αθνχ πξψηα πεηξακαηίζηεθε κε αλαγλψζηεο ξαβδσηνχ θψδηθα, θαη εηηθέηεο ραξηηνχ ζε πξνεγνχκελεο εθζέζεηο. Πεξηιακβάλνληαο ηηο εηηθέηεο θαη ηνπο αλαγλψζηεο ζηελ ηηκή εηζφδνπ, ην Μνπζείν δίλεη ζηνπο επηζθέπηεο βξαρηφιηα κε ελζσκαησκέλα ηζηπ, πνπ ιέγνληαη TechTags. Σν 7 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Εεηήκαηα Ηδησηηθφηεηαο ηεο Αλαγλψξηζεο θαη Σερληθέο Πξνθιήζεηο» αλαθέξεη: Α. Απεηιέο γηα ηελ ηδησηηθφηεηα, φπνπ δπν δεηήκαηα γηα ηελ ηδησηηθφηεηα πεξηπιέθνπλ ηελ πηνζέηεζε ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο:1. Ζ δηαξξνή πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηελ πξνζσπηθή 12

14 ηδηνθηεζία, 2. Ζ επνπηεία ηνπ ηζηνξηθνχ θαη πξνηχπσλ θαηαλάισζεο ηνπ θαηαλαισηή θαη ηνπ κέξνπο πνπ πηζαλψο βξίζθεηαη. Β. Πξνζηαζία ηεο Ηδησηηθφηεηαο, φπνπ έλαο αξηζκφο πξνηεηλνκέλσλ ζρεδίσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ηαμηλνκνχληαη κε βάζε ηηο λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ εθαξκφδνπλ ζηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε. Καζέλα πεξηιακβάλεη έλα ζπκβηβαζκφ κεηαμχ ηνπ θφζηνπο ηεο εηηθέηαο θαη ηεο άμηαο ηεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Δδψ αλαθέξνληαη κεξηθέο πξνζεγγίζεηο: 1. Λεηηνπξγία εμνπδεηέξσζεο, 2. Απιέο εηηθέηεο θαη έμππλεο εηηθέηεο, φπνπ νη Απιέο πξνζηαηεχνπλ ηελ αηνκηθή ηδησηηθφηεηα ησλ θαηαλαισηψλ ρσξίο ηελ αλάγθε ηξνπνπνίεζεο ηεο ππάξρνπζαο εηηθέηαο ή επηπιένλ ρξεκαηηθφ θφζηνο γηα ηελ νξγάλσζε-ρξήζηε. Οη έμππλεο είλαη εμνπιηζκέλεο κε επηπιένλ ζπζηαηηθά (φπσο επαλεγγξάςηκε κλήκε), 3. Δηηθέηα κε ειαθξά ειεθηξηθά θπθιψκαηα. ηελ πξνζέγγηζε απηή, έλα ειαθξφ θχθισκα ελζσκαηψλεηαη ζηελ εηηθέηα θαη έλαο επαλαθξππηνγξαθεκέλνο θσδηθφο αξηζκφο ζηνλ αλαγλψζηε ππνινγίδεηαη απφ ην θχθισκα. Σν 8 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη ε αίζζεζε ηνπ έιεγρνπ: Ζ ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή» αλαθέξεη φηη ν εμειηζζφκελνο δεκφζηνο δηάινγνο ζρεηηθά κε ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη πσο κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ησλ θαηαλαισηψλ ζηε ιηαληθή αγνξά αληηθαηνπηξίδεη απηήλ αθξηβψο ηελ έληαζε κεηαμχ έιεγρνπ θαη ηδησηηθφηεηαο. Ζ αίζζεζε ηεο απνιεζζείζαο ηδησηηθφηεηαο θαίλεηαη λα νθείιεηαη ζε δπν παξάγνληεο: 1. Σελ αίζζεζε ηεο εηζβνιήο, 2. ηε Γηαζπνξά, ρξήζε θαη δηαηήξεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Γεπηεξεχνπζα ρξήζε ηεο πιεξνθνξίαο δελ είλαη δπλαηή εάλ, πξψηα απ φια, εκπνδίδεηαη ε πξφζβαζε ζε απηή. Γηα απηφ ην ιφγν ν έιεγρνο ηεο πξφζβαζεο ζηελ πιεξνθνξία είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο ζηε ζρέζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη ηδησηηθφηεηαο. Γελ απνηειεί έθπιεμε πνπ ν έιεγρνο ηεο πξφζβαζεο είλαη αληηθείκελν εξεπλάο ζε κηα ζεηξά εξεπλεηηθψλ πξνζπαζεηψλ, εηδηθφηεξα ζε εθείλεο πνπ εζηηάδνπλ ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πνπ πξνζηαηεχνπλ ηελ ηδησηηθή ηαπηφηεηα. Οη δπν ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ δνθηκάζακε έρνπλ κηα βαζηθή δηάθνξα θαηά ηνλ ηξφπν άζθεζεο ηνπ έιεγρνπ: ζηε κηα αζθείηαη θαηεπζείαλ απφ ην άηνκν (κνληέιν ρξήζηε) θαη ζηελ άιιε, ν έιεγρνο εθρσξείηαη ζε έλαλ αληηπξφζσπν (κνληέιν αληηπξφζσπνπ). Σν κνληέιν ρξήζηε ππνδειψλεη φηη νη ρξήζηεο αζθνχλ πιήξε έιεγρν ζηηο εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κέζσ θαηάιιεισλ 13

15 κεραληζκψλ πηζηνπνίεζεο. Σν κνληέιν αληηπξφζσπνπ βαζίδεηαη ζηελ ηδέα φηη νη έμππλεο εηηθέηεο είλαη πξνθαζνξηζκέλεο λα είλαη ελεξγνπνηεκέλεο θαη λα αληαπνθξίλνληαη δηαξθψο ζηα αηηήκαηα ηνπ δηθηχνπ. Σν 9 ν θεθάιαην κε ηίηιν «Ση πξνζθέξεη ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε ζηνλ θαηαλαισηή» αλαθέξεη ηνπο ηξεηο βαζηθνχο ηξφπνπο ηεο ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη παξέρνπλ άμηα ζηνπο θαηαλαισηέο, νη νπνίνη είλαη:1. Φπρηθή εξεκία. Ζ εθαξκνγή ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κε ηελ κεγάιε επηηπρία σο πξνο ηελ πηνζέηεζε θαη εμάπισζε ηεο πεξηέρεη αζθάιεηα. Οη θαηαλαισηέο μέξνπλ φηη κφλν εμνπζηνδνηεκέλα άηνκα έρνπλ πξφζβαζε ζε επαίζζεηεο θπζηθέο ηνπνζεζίεο θαη δεδνκέλα θαη φηη ν πξνζσπηθφο ηνπο ρψξνο θαη δεδνκέλα πξνζηαηεχνληαη απφ απζαίξεηε εηζβνιή. 2. Άλεζε γηα ηνλ θαηαλαισηή. Σφζν ην ζχζηεκα πιεξσκήο δηνδίσλ EZ-Pass φζν θαη ην ζχζηεκα Speedrass ηεο εηαηξίαο ExxonMobil θάλνπλ απίζηεπηα εχθνιε ηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο ελέξγεηαο ρσξίο ζπλεηδεηή ζθέςε. Παξά ηε ρξήζε ηεο σο απφδεημε ζε πνηληθέο δίθεο θαη σο κέζνπ γηα λα αθνινπζνχληαη ηα ίρλε ησλ θηλήζεσλ αλζξψπσλ ππφ παξαθνινχζεζε ην EZ-Pass παξακέλεη κηα ηδηαίηεξα επηηπρεκέλε εθαξκνγή ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο σο πξνο ηελ απνδνρή ηεο απφ ηνπο θαηαλαισηέο. 3. Βειηησκέλεο ππεξεζίεο. Οη πσιεηέο πξντφλησλ πνπ είλαη ζηε κφδα έρνπλ μεθηλήζεη λα ππνινγίδνπλ πσο ηα ζπζηήκαηα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κπνξνχλ λα βειηηψζνπλ ηε ζπλνιηθή εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε θαη ηελ εκπεηξία ησλ θαηαλαισηψλ θαηά ηηο αγνξέο ηνπο. 14

16 ΚΤΡΙΩ ΜΔΡΟ 15

17 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ν 1. Η Ραδιοζστνική Αναγνώριζη Δίναι Όραζη Ακηίνων Υ; ε έλαλ θφζκν γεκάην κε εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ αηφκσλ είλαη ηερληθά δχζθνιε. Υσξίο ηελ θαηάιιειε επζπγξάκκηζε ζπκθεξφλησλ κπνξεί λα είλαη αδχλαηε. Ηζηνξηθά, πξσηνπφξνη ζηελ εμέιημε θαη αλάπηπμε ησλ ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ήηαλ νη κεγάινη θαηαζθεπαζηέο θαη πσιεηέο ιηαληθήο πνπ έςαρλαλ ηξφπνπο λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ απνγξαθή ησλ πξντφλησλ ηνπο θαη ηε ζέζε ηνπο ζηελ αιπζίδα αλεθνδηαζκνχ. Γελ απνηειεί, ινηπφλ, έθπιεμε ην γεγνλφο φηη ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε επηθέξεη πεξηζζφηεξα νθέιε ζε απηνχο παξά ζηνπο κεκνλσκέλνπο θαηαλαισηέο. Σα νθέιε γηα ηνπο θαηαλαισηέο παξακέλνπλ, σο επί ην πιείζηνλ, ππνζεηηθά, ελψ νη απεηιέο πξνζβνιήο ηεο ηδησηηθφηεηαο είλαη πξαγκαηηθέο. Οη ππνζηεξηθηέο ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο αλαξσηηνχληαη πψο ζα κπνξέζνπλ λα θάλνπλ ην θνηλφ λα δερηεί θαη λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ ηερλνινγία. Ζ επηηπρία ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε βάζνο ρξφλνπ απαηηεί ηελ επζπγξάκκηζε ησλ ζπκθεξφλησλ φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ κεξψλ. Αο πξνζπνηεζνχκε φηη, φπσο δηαθεξχζζνπλ, νη ππνζηεξηθηέο ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ελδηαθέξνληαη πξαγκαηηθά γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ηνπ θαηαλαισηή θαη φρη κφλν γηα λα δξέςνπλ νθέιε απνδνηηθφηεηαο θαη ιεηηνπξγηθφηεηαο. Πνηνη είλαη νη θίλδπλνη; Ση πξέπεη λα πξνζηαηέςνπλ νη εξεπλεηέο θαη πξσηνπφξνη ηεο ηερλνινγίαο; Αθνχ ζπδεηήζνπκε απηά ηα δεηήκαηα, ζα δείμσ θπληθά γηαηί είλαη πξνο ην παξφλ απίζαλν νη θαηαλαισηέο λα απνιαχζνπλ ηελ ηδησηηθφηεηα ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ θάπνηνη απφ απηνχο απαηηνχλ θξαπγαιέα. Έλα πξφβιεκα γηα απηνχο πνπ θηηάρλνπλ «έμππλα» πεξηβάιινληα είλαη φηη, παξά ηελ πνιχ ζεκαληηθή πξφνδν θαηά ηα ηειεπηαία έηε, νη ππνινγηζηέο δελ κπνξνχλ αθφκα λα αλαγλσξίζνπλ κε αμηνπηζηία αληηθείκελα θαη αλζξψπνπο ζε κηα πεξηνρή. 16

18 Μηα πξφρεηξε δηφξζσζε είλαη λα θνιινχλ κηα εηδηθή εηηθέηα ζηα αληηθείκελα ελδηαθέξνληνο ε νπνία κπνξεί, γηα παξάδεηγκα, λα είλαη νπηηθή ή ειεθηξνληθή. Οη κεραλέο αλαγλσξίδνπλ ηψξα ηα αληηθείκελα κε ηηο εηηθέηεο αθφκε θη αλ δελ κπνξνχλ λα δηαθξίλνπλ θακηά άιιε ιεπηνκέξεηα ζην ρψξν. ε ζχγθξηζε κε ηελ αλζξψπηλε φξαζε, σζηφζν, κεηά απφ απηφλ ην ρεηξηζκφ νη ππνινγηζηέο βιέπνπλ ηαπηφρξνλα πνιχ ιίγα θαη πάξα πνιιά. Καηαιαβαίλνπλ πνιχ ιίγα γηαηί αθφκε δελ βιέπνπλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηα αληηθείκελα αλ νη πξνγξακκαηηζηέο πξνγξακκαηίζνπλ ηηο κεραλέο λα θάλνπλ θάηη (φπσο λα αλνίγνπλ ηελ πφξηα φηαλ είζαη κπξνζηά απφ απηήλ) κε βάζε ηελ παξνπζία ή ηελ εγγχηεηα ελφο αληηθεηκέλνπ, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ζα ην θάλνπλ βαζηζκέλεο κφλν ζηελ παξνπζία ή ηελ εγγχηεηα ηεο εηηθέηαο. Σελ ίδηα ζηηγκή, νη κεραλέο βιέπνπλ πνιιά γηαηί νη ξαδηνεηηθέηεο ζαξψλνληαη αθφκε θαη κέζα απφ αδηαθαλή πιηθά. Σν έμππλν ζπίηη ζνπ κπνξεί ηψξα λα πεη πφηε γχξηζεο; αιιά ην ίδην κπνξεί θαη ν δηαξξήθηεο. Αλ απνθιείεηο απηή ηελ απεηιή επεηδή πηζηεχεηο φηη νη εηηθέηεο ζα κπνπλ κφλν ζε αληηθείκελα θαη φρη ζε αλζξψπνπο, ηφηε ζθέςνπ ην ζεηξηαθφ αξηζκφ ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηα γπαιηά ζνπ ή ζην ξνιφη ζνπ. Αθφκε θη αλ δελ ππάξρεη έλα θαη κφλν αληηθείκελν πνπ θνπβαιάο καδί ζνπ θάζε κέξα, κπνξείο αθφκε λα παξαθνινπζείζαη απφ έλα ππνζχλνιν, φπσο ην ξνιφη, ην πνξηνθφιη θαη ηα θιεηδηά ηνπ ζπηηηνχ ζνπ. Παληαρνχ παξνχζα, αλαπφθεπθηε νξγνπειιηαλή παξαθνινχζεζε. Με ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, νη κεραλέο, απφ εθεί πνπ βιέπνπλ πνιχ ιηγφηεξα απφ ηα αλζξψπηλα κάηηα, μαθληθά βιέπνπλ πνιιά πεξηζζφηεξα. Με ηε θπζηνινγηθή αλζξψπηλε φξαζε, δελ κπνξείο λα δεηο κέζα ζην ραξηνθχιαθά κνπ, ζην ζπίηη κνπ ή θάησ απφ ηα ξνχρα κνπ θαη δελ αλακέλσ φηη κπνξείο θαη λα ην θάλεηο. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε δε δίλεη ζηηο κεραλέο απιά θαη κφλν έλα ειαηησκαηηθφ είδνο φξαζεο ηνπο δίλεη φξαζε αθηίλσλ Υ. Φαληαζηείηε ηη κπνξεί λα γίλεη [3]: Γηα ηνπο «ειεθηξνληθνχο» πνξηνθνιάδεο, γπαιηά εληζρπκέλεο φξαζεο ζα βάδνπλ ζηα πινπζηφηεξα ζχκαηα ζήκαηα δνιαξίσλ. Ζ πξφηαζε φηη ίζσο κπνπλ ζηα ραξηνλνκίζκαηα έμππλεο εηηθέηεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο πιαζηνγξαθίαο αθνχγεηαη ζαλ δνινθνληθή εθαξκνγή ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ε θπξηνιεμία ηεο έλλνηαο «ηα ιεθηά ζνπ ή ηε δσή ζνπ». Αθφκε θη αλ ην παηρλίδη «πνηνο έρεη ηε κεγαιχηεξε δεζκίδα κεηξεηψλ» δελ είλαη ηερληθά πξαθηηθφ επεηδή ηα ραξηνλνκίζκαηα δελ γίλεηαη λα ζαξσζνχλ απφ απφζηαζε, δελ ππάξρνπλ 17

19 εκπφδηα ζην λα παίμνπκε «πνηνο έρεη ην ξφιεμ» ή απιά θαη κφλν «πνηνο έρεη ην ipod» ή ην κνληέξλν θηλεηφ. Καη Γηαθπβεχεηαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ ηελ πξνζσπηθή ηδησηηθή δσή; Μάιινλ δελ ζα αξέζεη ζε έλα θαηάζηεκα ιηαληθήο λα παξνπζηάδνληαη νη αληαγσληζηέο ζαλ πειάηεο θαη λα θάλνπλ θξπθέο επηδξνκέο γηα λα παξαθνινπζνχλ ηελ απνγξαθή. Ση κπνξεί λα γίλεη γη απηφ; νη εξεπλεηέο έρνπλ πξνηείλεη κηα πνηθηιία ιχζεσλ, απφ πξσηφθνιια ειέγρνπ ηεο πξφζβαζεο κέρξη αληίκεηξα παξεκβνιψλ. Μεξηθέο νκάδεο θαηαλαισηψλ είλαη ππέξ ηεο απφιπηεο επηινγήο λα εμνπδεηεξψλνληαη κφληκα νη έμππλεο εηηθέηεο κεηά ηελ αγνξά, ε νπνία δπζηπρψο αθπξψλεη θάζε πηζαλή επσθειή θαη επξέσο δηαδεδνκέλε εθαξκνγή ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζην ζπίηη. Χζηφζν, είλαη αιήζεηα φηη θακία εθαξκνγή γηα ηνλ ηειηθφ ρξήζηε (φπσο ην «έμππλν» ςπγείν πνπ μαλαπαξαγγέιλεη γάια κέζσ ίληεξλεη ή ε ζπζθεπαζία θαηεςπγκέλνπ θαγεηνχ πνπ γλσζηνπνηεί ζην θνχξλν κηθξνθπκάησλ ηνλ θαηάιιειν ρξφλν καγεηξέκαηνο θαη έληαζε ελέξγεηαο) δελ είλαη ηδηαίηεξα αλαγθαζηηθή. Δλψ γηα ηηο επηρεηξήζεηο ππάξρνπλ μεθάζαξα νθέιε ζηε δηαρείξηζε ηεο αιπζίδαο εθνδηαζκνχ θαη πψιεζεο κε ηε ρξήζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, γηα ηα άηνκα νη θίλδπλνη θαίλεηαη λα ππεξέρνπλ ησλ σθειεκάησλ. Παξφια απηά φκσο, αλ ήμεξα φηη ζα δηαηεξνχζα ηνλ έιεγρν, ζα ήζεια ην «έμππλν» ζπίηη κνπ λα κπνξεί λα κνπ ιέεη, γηα παξάδεηγκα, κέρξη θαη ζε πνην ξάθη, ζε πνην δσκάηην ή πίζσ απφ πνηνλ θαλαπέ κπνξψ λα βξσ έλα ζπγθεθξηκέλν βηβιίν απφ ηα πεξηζζφηεξα απφ πνπ έρσ. Μπνξνχκε λα ελζσκαηψζνπκε εγγπήζεηο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηα ζπζηήκαηα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο; Γηα λα γίλνπλ ηφζν επξέσο δηαδεδνκέλεο φζν ν ξαβδσηφο θψδηθαο, νη έμππλεο εηηθέηεο πξέπεη λα είλαη εμαηξεηηθά θηελέο φρη πεξηζζφηεξν απφ κεξηθά εθαηνζηά ηνπ δνιαξίνπ ε θαζεκηά. Δθηφο απφ ηηο θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο ζσζηήο ρξήζεο ηνπ Garfinkel [1], νη πεξηζζφηεξεο ζπλεηζθνξέο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηε βηβιηνγξαθία είλαη ηερλνινγηθά αληίκεηξα πνπ πξνζπαζνχλ λα θάλνπλ θάηη ρξήζηκν ζηα πιαίζηα ησλ απζηεξψλ πεξηνξηζκψλ πνπ ζέηνπλ ηα κεραληθά κέξε ησλ ππνινγηζηψλ. Δδψ, γηα λα ελζαξξχλσ ηε ζπδήηεζε, θάλσ κηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε: Αλ δελ ππήξραλ πεξηνξηζκνί ζηελ ππνινγηζηηθή δχλακε ησλ έμππλσλ εηηθεηψλ, ηη ζα ζέιακε λα ζπκβεί; Ζ απάληεζή κνπ είλαη ην «κνληέιν πνιηηηθήο γηα ηελ αζθάιεηα ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ βαζίδεηαη ζηελ ηδηνθηεζία» ην 18

20 νπνίν αξρηθά παξνπζηάζηεθε ζηε δηάιεμε πνπ έθαλα σο επηζθέπηεο ζηε εηξά Γηεζλνχο Δξγαζηεξίνπ Γηα Σε Ραδηνζπρληθή Αλαγλψξηζε ζην Σφθην ην Ζ βαζηθή ηδέα ηεο πνιηηηθήο είλαη φηη ε εηηθέηα κπνξεί λα δηαβαζηεί κφλν απφ ηνλ ηδηνθηήηε ηεο, πνπ πξέπεη, επίζεο, λα είλαη θαη ν ηδηνθηήηεο ηνπ αληηθεηκέλνπ κε ηελ εηηθέηα. Ζ ηδηνθηεζία είλαη κεηαβηβάζηκε, φπσο είλαη θαη ηα θαζεκεξηλά αληηθείκελα, αιιά ε ζηαζεξά (εηηθέηεο αλαγλψζηκεο κφλν απφ ηνπο ηδηνθηήηεο ηνπο) πξέπεη λα δηαηεξείηαη. Γελ αλεζπρψ, πξνο ην παξφλ, γηα ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο ηεο πνιηηηθήο απηήο κέζα ζηνπο ξεαιηζηηθνχο πεξηνξηζκνχο ησλ κεραληθψλ κεξψλ ησλ ππνινγηζηψλ, αιιά κφλν γηα ηελ επηινγή ελφο απινχ, ζπλεπνχο θαη δίθαηνπ ζπλφινπ θαλφλσλ. Ζ πνιηηηθή απηή νξίδεη κε ζαθήλεηα έλα ινγηθφ φξην κεηαμχ ησλ ρξήζεσλ πνπ πξέπεη λα επηηξέπνληαη θαη απηψλ πνπ πξέπεη λα απαγνξεχνληαη αλ θαη θάπνηεο αλεπαίζζεηεο πξνβιεκαηηθέο πεξηπηψζεηο, θνληά ζην φξην, κπνξεί λα παξακέλνπλ. Θα είλαη επηκνξθσηηθφ γηα ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο πξνγξακκαηηζηέο λα ζπγθξίλνπλ θάζε πξνηεηλφκελε ηερληθή ιχζε κε απηή ηελ αθεξεκέλε, πςεινχ επηπέδνπ πξνδηαγξαθή. Οη θαηάιιειεο ιχζεηο γηα ηελ ηδησηηθφηεηα είλαη κφλν απηέο πνπ ζέηνπλ σο ζηφρν ηελ ίδηα ηελ ηδησηηθφηεηα. ηελ πεξίπησζε πνπ εμεηάζηεθε εδψ, δειαδή ε πξνζηαζία ηεο πξνζσπηθήο δσήο θαη ηεο ηδησηηθφηεηαο ηνπ θαηαλαισηή ζε έλαλ θφζκν γεκάην κε έμππλεο εηηθέηεο, ην θπξηφηεξν πξφβιεκα είλαη φηη νη ππνζηεξηθηέο ηεο ηδησηηθφηεηαο έρνπλ έλα ηζρπξφ θίλεηξν λα παξαβηάζνπλ ηελ ηδησηηθφηεηα ηνπ θαηαλαισηή. Σν θίλεηξν απηφ είλαη ε δηάθξηζε ησλ ηηκψλ ε επηθεξδήο πξαθηηθή πνπ πεξηγξάθεθε κε ππνδεηγκαηηθή επζηνρία απφ ηνλ Odlyzko [2], ηνπ λα ρξεψλνπλ θάζε πειάηε κε ην κεγαιχηεξν πφζν πνπ απηφο/απηή είλαη δηαηεζεηκέλνο/ε λα πιεξψζεη, αληί λα πνπιάλ ζηελ ίδηα ηηκή ζε φινπο ηνπο αγνξαζηέο. Οη θαηαλαισηέο εθθξάδνπλ ππεξβνιηθφ απνηξνπηαζκφ ζηελ δηάθξηζε ησλ ηηκψλ φηαλ ηελ αληηιακβάλνληαη. Οη πσιεηέο, επνκέλσο, ηελ ζπγθαιχπηνπλ κε ηερληθέο κάξθεηηλγθ πνπ ζπζθνηίδνπλ ηελ πξαγκαηηθή ηηκνινγηαθή δνκή. Οη πσιεηέο πνιπηειψλ αγαζψλ, κφιηο κπνξέζνπλ λα δηαβάζνπλ ηηο εηηθέηεο ζηα ξνχρα ησλ πειαηψλ ηνπο (απηφο ν ηχπνο θνξάεη κφλν ξνχρα ζρεδηαζηή) κπνξεί εχθνια λα αλαγλσξίζεη ηνπο εζηζκέλνπο ζηα επψλπκα πξντφληα θαη επαίζζεηνπο ζηελ ηηκή θαηαλαισηέο θαη λα ηνπο δειεάδνπλ κε αηνκηθά ξπζκηζκέλεο «εθπηψζεηο» επί ηεο δηνγθσκέλεο ηηκήο θαηαιφγνπ. Μπνξεί, φκσο, λα ππάξρνπλ θαη άιια δεηήκαηα. ην πνιηηηθφ θιίκα ζην νπνίν νη δπηηθέο δεκνθξαηίεο ζπρλά δηαβξψλνπλ ηηο αηνκηθέο ειεπζεξίεο ησλ πνιηηψλ ηνπο 19

21 ζην φλνκα ηνπ πνιέκνπ θαηά ηεο ηξνκνθξαηίαο, θάπνηεο θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο ζα ζεσξνχλ ηελ παγθφζκηα φξαζε αθηίλσλ Υ επηζπκεηή. Απιά θαληαζηείηε ηί είλαη πνιχ πηζαλφ λα ζπκβεί ζηα αεξνδξφκηα φηαλ ε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο αλαπηπρζεί επξέσο. Σελ επφκελε θνξά πνπ ζα πεξάζεηο απφ ηελ αζθάιεηα, νιφθιεξν ην πεξηερφκελν ηεο βαιίηζαο ζνπ, πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ζεηξηαθψλ αξηζκψλ φισλ ησλ αληηθεηκέλσλ, ζα ζαξσζεί (θαη ζα θαηαρσξεζεί γηα πάληα γηα κειινληηθή αλάθηεζε δεδνκέλσλ). Δπηπιένλ, νη ππάιιεινη ησλ ηεισλίσλ ζα βιέπνπλ κέζα ζηηο απνζθεπέο ζνπ κε ηελ ίδηα επθνιία θαη ζα ζπκνχληαη νηηδήπνηε θνπβάιεζεο θάζε θνξά πνπ πέξαζεο απφ ηνλ ζαξσηή φηαλ γπξίζεηο ζην πάηξην έδαθνο ζα κπνξνχλ λα εληνπίζνπλ φηη δελ είρεο απηή ηελ αθξηβή ςεθηαθή θσηνγξαθηθή κεραλή φηαλ ηαμίδεςεο αεξνπνξηθψο γηα ην εμσηεξηθφ πξηλ δχν εβδνκάδεο, αθφκα θη αλ ηψξα ηε θνξάο αδηάθνξα γχξσ απφ ην ιαηκφ ζνπ. Απηφ είλαη έλα ηέιεην παξάδεηγκα επεκβαηηθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ θξάηνπο πνπ πνιινί απφ εκάο ζήκεξα ζα ζεσξνχζακε εμσθξεληθφ αιιά πνπ είλαη πηζαλφ λα γίλεη λφκηκν, εάλ θαηαζηεί εχθνιν ηερλνινγηθά, ράξε ζηε ζπρλή θαηάρξεζε ηεο δηθαηνινγίαο φηη νη λνκνηαγείο πνιίηεο δελ έρνπλ ηίπνηα λα θνβνχληαη απφ απηφ. ην θάησ-θάησ, νη αμησκαηηθνί ηεο αζθάιεηαο δελ ρξεζηκνπνηνχλ ήδε αθηίλεο Υ; (Απάληεζε: Ναη, αιιά απηφ δελ ηνπο επηηξέπεη λα εληνπίδνπλ, απνζεθεχνπλ θαη αλαθηνχλ δεδνκέλα γηα ην κνληέιν θαη ηνλ ζεηξηαθφ αξηζκφ ησλ απιψλ αληηθεηκέλσλ πνπ κεηαθέξεη ν θάζε επηβάηεο; Με ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, ζα κπνξνχζαλ αθφκε θαη λα ζπλζέζνπλ ιίζηεο επηβαηψλ πνπ κεηέθεξαλ ζπγθεθξηκέλα βηβιία ζηηο απνζθεπέο ηνπο θαηά ην ηειεπηαίν έηνο). Δάλ, φπσο ζπκθσλήζακε αξρηθά λα δερηνχκε, ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο είλαη θνηλφο ζηφρνο γηα φια ηα εκπιεθφκελα κέξε ζηε δεκφζηα ζπδήηεζε γηα ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, ηφηε ε κειέηε ησλ ηερληθψλ ιχζεσλ εμππεξεηεί έλαλ ζθνπφ. ε απηφ ην πλεχκα, ην κνληέιν πνιηηηθήο γηα ηελ αζθάιεηα πνπ βαζίδεηαη ζηελ ηδηνθηεζία βνεζά ζηελ απνζαθήληζε ησλ ζηφρσλ γηα ηελ πξνζηαζία, ηελ θαηαλφεζε ησλ ακνηβαίσλ ζπκβηβαζκψλ θαη ηελ απνηίκεζε ηεο αμηνπηζηίαο ησλ πξνηεηλφκελσλ εθαξκνγψλ. Δάλ, φκσο, ηα πξαγκαηηθά ζπκθέξνληα ησλ εκπιεθνκέλσλ κεξψλ είλαη ζηελ νπζία αληηθξνπφκελα, ηφηε, κέρξη λα επηιπζεί απηή ε έληαζε, θάζε ζπδήηεζε γηα ηα ηερληθά ζέκαηα έρεη ειάρηζηε πξαθηηθή εθαξκνγή. 20

22 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ν Οη θζελέο, κηθξνζθνπηθέο, άθζνλεο εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλώξηζεο ζα θαηαζηήζνπλ εθηθηό λα εληνπίδνληαη ζρεδόλ ηα πάληα, πξνθαιώληαο επαλάζηαζε ωο πξνο ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν πθίζηαηαη δηάδξαζε κεηαμύ ηωλ πιηθώλ αληηθεηκέλωλ θαη ηωλ ππεξεζηώλ πιεξνθνξηώλ. 2. RFID: ΒΑΕΟΝΣΑ ΔΣΗΚΔΣΔ ΣΟΝ ΚΟΜΟ Ο κνλαδηθφο εληνπηζκφο ζπγθεθξηκέλσλ αληηθεηκέλσλ ζπληζηά κηα ηζρπξή ηθαλφηεηα, ρξήζηκε σο πξνο ηελ θαηεγνξηνπνίεζε, κέηξεζε θαη νξγάλσζε ησλ πάλησλ. Οη δπλαηφηεηεο απηέο είλαη απαξαίηεηεο ζε πνιιέο πηπρέο ηεο ζχγρξνλεο δσήο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο παξαγσγήο, ηεο νξγάλσζεο ησλ δηαλνκψλ θαη ησλ δηαθφξσλ ζηαδίσλ ησλ αιπζίδσλ αλεθνδηαζκνχ, απφ ηελ παξαγσγή σο ηε ιηαληθή δηάζεζε. Πξηλ ηελ ειεθηξνληθή επνρή, ε αλαγλψξηζε έπξεπε λα γηλφηαλ νπηηθά ζπγθεθξηκέλα απφ αλζξψπνπο πνπ παξαηεξνχζαλ θαη πξφζεραλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αληηθεηκέλσλ. ηαλ έπξεπε λα αζρνιεζνχλ κε αληηθείκελα πνπ θαίλνληαλ παλνκνηφηππα ή έκνηαδαλ πάξα πνιχ, νη άλζξσπνη ήηαλ ππνρξεσκέλνη λα πξνζζέζνπλ επθξηλή δηαθξηηηθά. Σφηε κφλν ήηαλ ζε ζέζε λα ηα αλαγλσξίζνπλ πξνθεηκέλνπ λα ηαπηνπνηήζνπλ ην καξθαξηζκέλν αληηθείκελν. Αθφκε θαη ζήκεξα, ηα ζπζηήκαηα αλαγλψξηζεο απνηεινχληαη απφ δηαθξηηηθά αλαγλψξηζεο θαη άιινπο ηξφπνπο γηα λα δηαβάδνληαη. Οη πξψηνη αλαγλψζηεο ήηαλ άλζξσπνη, ελψ ζηε ζπλέρεηα νη ηερληθέο αλαθαιχςεηο έδσζαλ πξνηεξαηφηεηα ζηνπο θσηναληρλεπηέο, ηηο θάκεξεο θαη ηα ιέηδεξ ηα νπνία πξνζαξκφζηεθαλ θαη ηξνπνπνηήζεθαλ ζε αλαγλψζηεο. Σα δηαθξηηηθά εμειίρζεθαλ ζηνπο ηδηαηηέξσο δεκνθηιείο ξαβδσηνχο θψδηθεο νη νπνίνη ηππψζεθαλ ζε φιεο ηηο πηζαλέο κνξθέο ζπζθεπαζίαο πνπ δηαθηλήζεθαλ θαη πνπιήζεθαλ παγθνζκίσο. 21

23 Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε (RFID) απνηειεί ηελ πιένλ πξφζθαηε ηερλνινγία ε νπνία ρξεζηκεχεη ζηνλ αθξηβή εληνπηζκφ αληηθεηκέλσλ(6). Υξεζηκνπνηεί ξαδηνθχκαηα γηα λα δηαβάζεη ηα δηαθξηηηθά ελφο αληηθεηκέλνπ κε ηε κνξθή ελφο κνλαδηθνχ αξηζκνχ αλαγλψξηζεο ην νπνίν βξίζθεηαη θνιιεκέλν ζε έλα ηζηπ ζηιηθφλεο. Τπάξρνπλ δχν είδε εηηθεηψλ RFID: νη ελεξγεηηθέο θαη νη παζεηηθέο. Οη ελεξγεηηθέο εηηθέηεο είλαη παξφκνηεο κε ηνπο αζχξκαηνπο θφκβνπο ησλ δηθηχσλ αηζζεηήξσλ. Ζ δηαθνξνπνίεζε έγθεηηαη ζηα κνληέια ρξήζεο ηνπο θαη φρη ζηηο δπλαηφηεηεο ηνπο. Οη θφκβνη ησλ δηθηχσλ αηζζεηήξσλ πεξηιακβάλνπλ αηζζεηήξεο γηα ηε κέηξεζε θαη ηελ αλαθνξά ζηηο ηδηφηεηεο (φπσο ε ζεξκνθξαζία θαη ε θίλεζε) ησλ πεξηβαιιφλησλ ηνπο, ελψ νη ελεξγεηηθέο εηηθέηεο επηθεληξψλνληαη κφλν ζηελ παξνρή ηνπ αξηζκνχ αλαγλψξηζεο θαη ίζσο θάπνησλ επηπιένλ πιεξνθνξηψλ (φπσο ε πεξηγξαθή ή κεηαθνξά πιεξνθνξηαθψλ ζηνηρείσλ) πνπ ζρεηίδεηαη κε ην αληηθείκελν επί ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ε εηηθέηα. Αληίζεηα κε ηηο ελεξγεηηθέο εηηθέηεο, νη παζεηηθέο παξέρνπλ κφλν έλαλ αξηζκφ αλαγλψξηζεο φηαλ νη ίδηεο νη εηηθέηεο «θσηίδνληαη» απφ ηα ξαδηνθχκαηα πνπ πξνέξρνληαη απφ εμεηδηθεπκέλνπο αλαγλψζηεο. Σν ειεθηξηθφ πεδίν, ην νπνίν εθπέκπεηαη απφ ηελ θεξαία ηνπ αλαγλψζηε, εμππεξεηεί δχν ζθνπνχο: παξέρεη ζηελ εηηθέηα ελέξγεηα θαη ιεηηνπξγία σο έλα αζχκκεηξν ζχλδεζκν επηθνηλσλίαο κεηαμχ ηεο εηηθέηαο θαη ηνπ αλαγλψζηε. Ζ εηηθέηα ηξνθνδνηείηαη, κε ηελ ελέξγεηα πνπ ρξεηάδεηαη, απφ ηελ εθπνκπή ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο ελέξγεηαο ηνπ αλαγλψζηε θαη επηθνηλσλεί κεηαηξέπνληαο ην αλαθιψκελν ειεθηξηθφ πεδίν. Απηή ε ηθαλφηεηα άληιεζεο αζχξκαηεο ελέξγεηαο απνηειεί απηφ ην νπνίν θαζηζηά ηα παζεηηθά RFID εμαηξεηηθά ειθπζηηθά. Λεηηνπξγνχλ δίρσο κπαηαξίεο ή θάπνην απηφλνκν αζχξκαην, θη έηζη κπνξνχλ λα έρνπλ πνιχ κηθξφ κέγεζνο θαη λα είλαη πνιχ θζελά ελψ ηαπηφρξνλα παξέρνπλ εληειψο λέεο θαη ελδηαθέξνπζεο δπλαηφηεηεο ζρεδηαζκνχ. Μπνξνχκε λα θαληαζηνχκε έλα κέιινλ φπνπ νη παζεηηθέο εηηθέηεο βξίζθνληαη ζε νπνηνδήπνηε βηνκεραληθφ πξντφλ θαη ελδερνκέλσο θαη ζε νξηζκέλα κε βηνκεραληθά πξντφληα (φπσο νξηζκέλεο πιηθέο πεγέο, δψα θαη αλζξψπνπο). Ζ ηερλνινγία ππφζρεηαη πεξηζζφηεξε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη αθξίβεηα ζπγθξηηηθά εμαηξεηηθά αλψηεξεο απφ φ,ηη ήηαλ εθηθηφ κε ηηο πξνεγνχκελεο ηερλνινγίεο αλαγλψξηζεο. Παξά ην γεγνλφο φηη ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε δελ απνηειεί πξφζθαηε εμέιημε [5], νη εμειίμεηο ζηελ ηερλνινγία εκηαγσγψλ ην έρνπλ πιένλ θαηαζηήζεη πξαθηηθφ θαη νηθνλνκηθά πην ζπκθέξνλ ζε ηέηνην βαζκφ ψζηε νη εηηθέηεο 22

24 RFID έρνπλ αξρίζεη λα ζπλαγσλίδνληαη ηνπο ηππσκέλνπο ξαβδσηνχο θψδηθεο ζηε δηνίθεζε αιπζίδαο αλεθνδηαζκνχ. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα έρνπκε ππφςηλ φηη νη παζεηηθέο εηηθέηεο RFID ππεξηζρχνπλ ησλ ξαβδσηψλ θσδίθσλ φζνλ αθνξά ζηε βαζηθή ηερλνινγία θαη ησλ εθαξκνγψλ ηνπο. Δίλαη, παξαδείγκαηνο ράξηλ, πεξηζζφηεξν επέιηθηεο αλαθνξηθά κε ηνλ εληνπηζκφ αληηθεηκέλσλ ζην ρψξν ησλ ζχγρξνλσλ αιπζίδσλ αλεθνδηαζκνχ νη νπνίεο είλαη ηδηαηηέξσο ζχλζεηεο θαη απηνκαηνπνηεκέλεο δεδνκέλνπ φηη αλαγηγλψζθνληαη δίρσο απαηηήζεηο εληφο νπηηθνχ πεδίνπ θαη απφ πνιχ κεγαιχηεξε απφζηαζε, φπσο επίζεο εθαξκφδνληαη εχθνια ζηα αληηθείκελα ρσξίο λα ράλεη ε εκθάληζε ηνπο. Δπηπξνζζέησο, είλαη ζε ζέζε λα απνζεθεχνπλ πνιχ πεξηζζφηεξα δεδνκέλα ζπγθξηηηθά κε φζα κπνξνχλ λα γξαθηνχλ ζηνπο πνκπνχο RFID (κε απηφ ηνλ ηξφπν νη αλαγλψζηεο κεηαηξέπνληαη ζε πηζαλνχο γξαθείο) θαζηζηψληαο ηα αληηθείκελα ηθαλά λα κεηαθέξνπλ ηηο δηθέο ηνπο πιεξνθνξίεο δεδνκέλσλ. Δπίζεο, νη λέεο γεληέο ησλ εηηθεηψλ RFID πεξηιακβάλνπλ ηθαλφηεηεο αηζζεηήξσλ πνπ θαζηζηνχλ πηζαλή ηελ εμάπισζε ηνπ εχξνπο ησλ δηθηχσλ αηζζεηήξσλ παξέρνληαο θζελά θαη πνιπάξηζκα αηζζεηήξηα ζεκεία. Ζ αλαθάιπςε φιν θαη πεξηζζφηεξσλ ρξήζεσλ ζηηο εθαξκνγέο ηεο αιπζίδαο αλεθνδηαζκνχ, θαζηζηά ηηο εηηθέηεο RFID κηα πξαγκαηηθή επαλάζηαζε ζην ρψξν ησλ δηθηχσλ αλεθνδηαζκνχ επηηξέπνληαο ζηνπο θαηαζθεπαζηέο λα εληνπίδνπλ ηα θαθάζηα θαη ηηο παιέηεο ησλ αγαζψλ ζηα θαηαζηήκαηα ιηαληθήο πψιεζεο ζε φιν ηνλ θφζκν, κέζσ ελφο παγθφζκηνπ ζπζηήκαηνο κεηαθνξψλ,. Πνιιέο βηνκεραλίεο θαη θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ νξηζκέλνη απφ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο εκπφξνπο ιηαληθήο πψιεζεο ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο (φπσο νη Wal-Mart θαη Target) θαζψο επίζεο θαη ε κεγαιχηεξε ππεξεζία ηεο ακεξηθαληθήο θπβέξλεζε (ην Τπνπξγείν Ακχλεο) έδσζαλ εληνιή λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη εηηθέηεο RFID ζε επίπεδν παιέηαο απφ θάζε παξνρέα ηνπο. Πηινηηθά πξνγξάκκαηα ζε απηνχο θαη ζε άιινπο νξγαληζκνχο έρνπλ μεθηλήζεη λα αμηνινγνχλ ηε ρξήζε ησλ παζεηηθψλ εηηθεηψλ αθφκε θαη ζε επίπεδν ηεκαρίνπ. Μπνξνχκε λα θαληαζηνχκε έλα κέιινλ φπνπ νη παζεηηθέο εηηθέηεο βξίζθνληαη ζε νπνηνδήπνηε βηνκεραληθφ πξντφλ θαη ελδερνκέλσο θαη ζε νξηζκέλα κε βηνκεραληθά πξντφληα (φπσο νξηζκέλεο θπζηθέο πεγέο, δψα θαη αλζξψπνπο). 23

25 Οη παζεηηθέο εηηθέηεο RFID δηαζέηνπλ πνιχ πεξηζζφηεξεο ηδηφηεηεο απφ απηέο ηεο αλαγλψξηζεο. Γηα ην ιφγν απηφ, ην παξφλ παξάξηεκα πεξηιακβάλεη άξζξα πνπ ηνλίδνπλ ηηο αλεξρφκελεο ρξήζεηο θαη πξνθιήζεηο ησλ αηζζεηήξσλ, ηεο θηλεηηθφηεηαο, ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ, ηα δεδνκέλα αζθαιείαο θαη ηηο θαηαλαισηηθέο εθαξκνγέο. Αληί λα παξαιείπνπκε εζθεκκέλσο ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε (RFID) ζηελ αιπζίδα αλεθνδηαζκνχ παξαγσγήο (απηφ έρεη εθηελψο θαιπθζεί ζηε βηβιηνγξαθία ηεο βηνκεραλίαο), δίλνπκε έκθαζε ζην ηη ζα γίλεη φηαλ νη εηηθέηεο RFID, νη αλαγλψζηεο θαη νη ζρεηηθέο βάζεηο δεδνκέλσλ ζα γίλνπλ θνηλφηππα ζηελ θαηαλαισηηθή ζθαίξα πέξα απφ ηνλ πάγθν ιηαληθήο πψιεζεο, φπσο θαη πίζσ απφ απηφλ. Πνιινί εξεπλεηέο ησλ δηθηχσλ αηζζεηήξσλ πηζηεχνπλ φηη ε πξνζζήθε ησλ αηζζεηήξσλ ζηηο εηηθέηεο RFID ζα ηηο κεηαηξέςεη ζε ηέιεηνπο πνκπνχο γηα ηελ αχμεζε ηεο θπζηθήο θάιπςεο απηψλ ησλ δηθηχσλ. Ζ ηδέα έγθεηηαη ζηε ρξήζε ελφο αλαγλψζηε RFID ν νπνίνο απνηειεί κέξνο ελφο κεγαιχηεξνπ δηθηχνπ αηζζεηήξσλ πνπ λα ζέηεη εξσηήκαηα ζε κηα πνιχ κεγαιχηεξε (θαη θζελφηεξε) ζπιινγή αηζζεηήξσλ. Ο Joshua R. Smith θαη άιινη πεξηγξάθνπλ κηα πξνζέγγηζε νινθιήξσζεο ησλ βαζηθψλ αηζζεηήξσλ θίλεζεο κε εηηθέηεο θαζψο θαη ηνλ πηζαλφ ηξφπν εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα (ζπγθεθξηκέλα ηα αληηθείκελα πνπ δηαρεηξίδνληαη νη άλζξσπνη). Ο Ramesh Raskar θαη άιινη επεθηείλνπλ απηφ ην ζθεπηηθφ νινθιεξψλνληαο ηνπο αηζζεηήξεο θσηφο ζε εηηθέηεο πξνθεηκέλνπ λα πξνζζέζνπλ κηα ινγηθή ηνπνζεζίαο θαη γεσκεηξίαο ζηνπο ζπλδπαζκνχο κεηαμχ εηηθεηψλ θαη αλαγλσζηψλ RFID. Οη εθαξκνγέο απηέο πνηθίινπλ απφ ηελ αλαγλψξηζε ησλ πεξηερνκέλσλ κηαο νηθίαο έσο ηελ ηνπνζέηεζε βηβιίσλ ζηηο βηβιηνζήθεο, ηελ ππνζηήξημε δηαδηθαζηψλ ξνκπνηηθήο ή ηνλ εληνπηζκφ εκπνδίσλ ζε απνκαθξπζκέλεο ξάγεο ηξέλσλ. Ο ζπλδπαζκφο ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ ζπληζηά κηα ελνριεηηθή δηαδηθαζία ε νπνία εκπιέθεη έλα κεγάιν αξηζκφ ζηαδίσλ κνξθνπνίεζε. Δάλ νη θαηαλαισηέο ήηαλ δηαηεζεηκέλνη λα αθήζνπλ ηηο θηλεηέο ηνπο ζπζθεπέο λα επηθνηλσλνχλ ζπλερψο θαη λα θαηαλαιψλνπλ ηηο κπαηαξίεο ηνπο, ηφηε έλα αλάινγν επίηεπγκα ζα ήηαλ ζρεηηθά απιφ. Οη ζπζθεπέο ζα κπνξνχζαλ λα εληνπίζνπλ ε κία ηελ άιιε ρσξίο λα ππνρξεψλνπλ ηνλ ρξήζηε λα πηέζεη νπνηνδήπνηε θνπκπί ζην ειεθηξηθφ ζχζηεκα. Ο Trevor Pering θαη άιινη αζρνινχληαη κε ην πξφβιεκα πνπ εκπεξηέρεηαη ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη ζπζθεπέο ελδερνκέλσο λα αλαθαιχπηνπλ θαη λα ελζσκαηψλνληαη κε 24

26 άιιεο ζπζθεπέο ζην πεξηβάιινλ δίρσο λα μνδεχνπλ ηελ πεξηνξηζκέλε, πνιχηηκε ελέξγεηά ηνπο. Δίλαη ηδηαηηέξσο μεθάζαξν ζε ζρεδφλ φινπο ηνπο εξεπλεηέο ηεο ηερλνινγίαο RFID θαη ηνπο δεκηνπξγνχο εθαξκνγψλ φηη ε απεηιή επί ησλ δεδνκέλσλ ηδησηηθφηεηαο εθαηνκκπξίσλ θαηαλαισηψλ ζα απνηειέζεη έλα κεγάιν εκπφδην ζηελ επξεία πηνζέηεζε απηήο ηεο ηερλνινγίαο. Καλέλαο θαηαλαισηήο δε ζα ήζειε θάπνηνο άιινο λα είλαη ζε ζέζε λα παξαθνινπζεί νπνηαδήπνηε ελέξγεηά ηνπ κέζσ ηνπ εληνπηζκνχ ησλ αληηθεηκέλσλ πνπ θνπβαιάεη ή θνξάεη. Οη εθαξκνγέο πνπ βαζίδνληαη ζηελ ηερλνινγία RFID κπνξνχλ λα θαηαζηήζνπλ ηνλ εληνπηζκφ ηδηαηηέξσο εχθνιν επεηδή νη εηηθέηεο πνπ είλαη επηθνιιεκέλεο ζε αχμνληεο αξηζκνχο θαηαλαισηηθψλ αγαζψλ κπνξνχλ λα παξαηεξεζνχλ ρσξίο λα ην αληηιακβάλεηαη ν θαηαλαισηήο κέζσ ελφο θξπκκέλνπ αλαγλψζηε απφ κηα δεδνκέλε απφζηαζε. Οη Sherry His θαη Holly Fait επηθεληξψλνληαη ζε κηα ηδηαηηέξσο ελδηαθέξνπζα εθαξκνγή ζην Exploratorum ηνπ αλ Φξαλζίζθν, έλα κνπζείν επηζηεκψλ πνπ ρξεζηκνπνηεί ηηο εηηθέηεο RFID πξνθείκελνπ λα ζπλδξάκεη ζηε δηάδξαζε κεηαμχ ησλ επηζθεπηψλ θαη ησλ εθζεκάησλ εληφο ηνπ κνπζείνπ επηηξέπνληάο ηνπο λα θαηαγξάςνπλ θαη λα ηεθκεξηψζνπλ ηα ελδηαθέξνληά ηνπο θαη ζηε ζπλέρεηα λα επεθηείλνπλ ηελ επίζθεςή ηνπο εθφζνλ γπξίζνπλ ζπίηη. Παξνι απηά, φζν ειθπζηηθή θαη λα είλαη κηα ηέηνηα επηζηεκνληθή αλαθάιπςε ζηνπο πεξηζζφηεξνπο απφ εκάο, πνιινί επηζθέπηεο κνπζείσλ απνπνηνχληαη απηή ηε δπλεηηθά ηθαλνπνηεηηθή εκπεηξία θνβνχκελνη φηη ζα ηνπο νδεγνχζε ζε παξαβίαζε ηεο ηδησηηθφηεηά ηνπο. Ο Miyako Ohkubo θαη άιινη αληηκεησπίδνπλ ην πξφβιεκα ηεο παξαβίαζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο παξέρνληαο έλα ηξφπν ζπλερνχο παξεκβνιήο ζηελ αλαγλψξηζε κηαο εηηθέηαο έπεηηα απφ θάζε αλάγλσζε νχησο ψζηε κφλν νη εμνπζηνδνηεκέλνη ρξήζηεο ησλ εηηθεηψλ λα είλαη ζε ζέζε λα παξαθνινπζνχλ ηηο εηηθέηεο ηνπο πνπ έρνπλ ππνζηεί παξεκβνιή. Ο Oliver Günter θαη ε Sarah Spiekermann αληηκεησπίδνπλ ηηο απφςεηο ησλ θαηαλαισηψλ ζρεηηθά κε ηνπο έκθπηνπο θηλδχλνπο πνπ αληηκεησπίδεη ε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηηο εθαξκνγέο πνπ βαζίδνληαη ζηελ ηερλνινγία RFID θαη γηαηί νη ιχζεηο (φπσο νη εηηθέηεο πνπ έρνπλ ππνζηεί παξεκβνιή) είλαη κφλν ην πξψην βήκα απφ κηα ζεηξά κέηξσλ πνπ βεβαηψλνπλ ηε ζπκκεηνρή ησλ θαηαλαισηψλ ζηελ αλάπηπμε ιηαληθνχ εκπνξίνπ πνπ βαζίδεηαη ζηελ ηερλνινγία RFID. Ο ζθνπφο είλαη λα αλαθηεζεί ε εκπηζηνζχλε ησλ θαηαλαισηψλ δίλνληάο ηνπο θάπνην κέξνο ηνπ ειέγρνπ ελδερνκέλσο κε λνκηθή εληνιή επί ηεο ππνδνκήο ηεο ηερλνινγίαο RFID 25

27 θαη ησλ ρξήζεψλ ηεο. Γηαθνξεηηθά, νη πσιεηέο RFID θαη νη ιηαλέκπνξνη πνπ πηνζεηνχλ ηελ ηερλνινγία RFID θηλδπλεχνπλ λα ηνπο ράζνπλ απφ πειάηεο. Καη ηέινο, ν Bruce Eckfeldt πξνεηδνπνηεί ηνπο απαληαρνχ ιηαλέκπνξνπο πνπ πηνζεηνχλ ηελ ηερλνινγία RFID φηη θηλδπλεχνπλ λα έρνπλ ηελ ίδηα κνίξα εάλ δελ αλαινγηζηνχλ εθ ησλ πξνηέξσλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη θαηαλαισηέο άκεζα επσθεινχληαη ή ράλνπλ απφ ηηο ηερλνινγηθέο ηνπο επελδχζεηο. Απηή ε δεηγκαηνιεςία ησλ ηερλνινγηψλ RFID θαη νη εθαξκνγέο ηνπο ζα βνεζήζεη λα δείμεη ηη είλαη εθηθηφ θαη ηη ππνζρφκελν ζηε ρξήζε ησλ παζεηηθψλ εηηθεηψλ RFID απφ ηνπο θαηαλαισηέο. Δπηπξφζζεηα, φζν νη εηηθέηεο θζελαίλνπλ, κηθξαίλνπλ θαη απνθηνχλ φιν θαη πεξηζζφηεξεο ηδηφηεηεο, κπνξνχκε λα αλακέλνπκε πνιιέο ρξήζεηο, αθάληαζηα επεξγεηηθέο, αιιά θαη δπλεηηθά επηζεηηθέο, ζε ηνκείο ηφζν δηαθνξεηηθνχο κεηαμχ ηνπο φπσο ε ηαηξηθή πεξίζαιςε θαη ε δηαζθέδαζε. Χο ηερλνιφγνη RFID, δεκηνπξγνί εθαξκνγψλ θαη θαηαλαισηέο, πξέπεη φινη λα επαγξππλνχκε σο πξνο ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν απηά ηα ζπζηήκαηα ζρεδηάδνληαη φρη γηα ράξε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ην θφζηνο, αιιά γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ θαηαλαισηψλ θαη ηελ ελζηάιαμε ηεο εκπηζηνζχλεο ηνπο ζε απηή ηελ ηερλνινγία [4]. 26

28 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ν Σν έμππλν βξαρηόιη (ibracelet), ε αζύξκαηε αλαγλώξηζε θαη ε πιαηθόξκα αλάγλσζεο ππόζρνληαη ηελ ηθαλόηεηα άκεζεο εμαγωγήο ζπκπεξαζκάηωλ γηα ηελ αλζξώπηλε δξαζηεξηόηεηα από ηηο αλαγλώζεηο ηωλ αηζζεηήξωλ 3. ΣΔΥΝΗΚΔ ΠΟΤ ΒΑΗΕΟΝΣΑΗ ΣΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΑ RFID ΓΗΑ ΣΟΝ ΔΝΣΟΠΗΜΟ ΣΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ Πνιιά επξέσο δηαδεδνκέλα ππνινγηζηηθά ζελάξηα απαηηνχλ έλα επθπέο πεξηβάιινλ πξνθεηκέλνπ λα εμάγνπλ ζπκπεξάζκαηα γηα ην ηη θάλεη θάπνηνο ή ηη πξνζπαζεί λα θάλεη. Ηζηνξηθά, νη ηερληθέο εληνπηζκνχ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο έρνπλ επηθεληξσζεί ζηελ άκεζε παξαηήξεζε ησλ αλζξψπσλ θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπο κε θάκεξεο, επηηαρπλζηφκεηξα πνπ θνξηνχληαη ή δηαθφπηεο επαθήο. Μηα πξφζθαηε ππνζρφκελε νδφο [10,13]είλαη λα ζπκπιεξσζεί ε άκεζε παξαηήξεζε κε κηα έκκεζε πξνζέγγηζε ε νπνία κε απηφ ηνλ ηξφπν ζα βγάδεη ζπκπεξάζκαηα γηα ηηο πξάμεηο ησλ αλζξψπσλ απφ ηελ επηξξνή ηνπο ζην πεξηβάιινλ, θαη εηδηθφηεξα ζηα αληηθείκελα κε ηα νπνία πθίζηαηαη δηάδξαζε. Οη εξεπλεηέο έρνπλ εθαξκφζεη ηξεηο δηαθνξεηηθέο ηερληθέο ζηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο: ηελ ππνινγηζηηθή φξαζε, ηνπο ελεξγνχο αηζζεηήξεο ξαδηφθαξσλ [10], θαη ηηο παζεηηθέο εηηθέηεο RFID. Ζ φξαζε εκπιέθεη πνιχ γλσζηέο πγηείο θαη θιηκαθσηέο πξνθιήζεηο. Οη ελεξγνί αηζζεηήξεο ξαδηφθαξσλ παξέρνπλ αθξηβή αλαγλψξηζε αληηθεηκέλσλ, αιιά απαηηνχλ κπαηαξίεο γεγνλφο πνπ ηα θαζηζηά κε πξαθηηθά γηα καθξνρξφληα έληνλε αλάπηπμε. Οη εηηθέηεο RFID δηαζέηνπλ ηελ ίδηα αθξίβεηα αλαγλψξηζεο αληηθεηκέλσλ φπσο θαη νη ελεξγνί αηζζεηήξεο ξαδηφθαξσλ κε ην πιενλέθηεκα φηη δε ρξεηάδνληαη κπαηαξίεο. Παξνι απηά, ζε αληίζεζε κε ηνπο ελεξγνχο αηζζεηήξεο ξαδηφθαξσλ, δελ είλαη ζε ζέζε λα εληνπίζνπλ ηελ θίλεζε. Παξά ηελ απνζαξξπληηθή δέζκεπζε ησλ RFID φζνλ αθνξά ζηνλ εληνπηζκφ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο, αθνινπζνχκε δχν πνιχ δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηελ ηερλνινγία RFID. Σν έμππλν βξαρηφιη (ibracelet) είλαη 27

29 έλαο αλαγλψζηεο RFID κηθξήο εκβέιεηαο πνπ θνξηέηαη ζηνλ θαξπφ θαη ν νπνίνο εληνπίδεη ηε ρξήζε ελφο αληηθεηκέλνπ ζε απφζηαζε ηνπ ελφο ρεξηνχ. Ζ Αζχξκαηε Αλαγλψξηζε θαη ε Πιαηθφξκα Αλάγλσζεο (WISP) ζπληζηνχλ κηα νκάδα εηηθεηψλ RFID κεγάιεο εκβέιεηαο νη νπνίεο επηπιένλ δηαζέηνπλ αηζζεηήξεο πνπ εληνπίδνπλ ηελ θίλεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. Διαρηζηνπνηνχλ ηελ αλάγθε λα θνξεζεί θάηη, θηλνχκελνη απφ ηηο εηηθέηεο κηθξήο εκβέιεηαο πνπ ζπλδπάδνληαη κε αλαγλψζηεο πνπ θνξηνχληαη, ζηηο εηηθέηεο κεγάιεο εκβέιεηαο πνπ είλαη επαίζζεηεο ζηελ θίλεζε θαη νη νπνίεο αλαγηγλψζθνληαη απφ ζηαζεξή ππνδνκή. Δλψ θαη νη δχν πξνζεγγίζεηο κεηαηξέπνπλ θαη επεθηείλνπλ ηα ζπκβαηηθά RFID, θακία δελ απαηηεί κπαηαξίεο ζηα αληηθείκελα ηα νπνία εληνπίδνληαη. Οη WISP κεηαθέξνπλ ηηο ηθαλφηεηεο εληνπηζκνχ θίλεζεο ζηνπο ελεξγνχο αηζζεηήξεο ξαδηφθαξσλ κε ηελ ίδηα κνξθή (δε ρξεηάδνληαη κπαηαξίεο) πνπ έρνπλ νη εηηθέηεο RFID νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ αλαγλψζηεο κε θαιψδην. Σν ζχζηεκα ησλ έμππλσλ βξαρηνιηψλ (ibracelet) ρξεζηκνπνηεί κφλν κία κπαηαξία γηα λα ηξνθνδνηήζεη ηνλ αλαγλψζηε πνπ θνξηέηαη ζηνλ θαξπφ θαη παξέρεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην πνηνο ρξεζηκνπνηεί έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν, θάηη πνπ δελ είλαη άκεζα εθηθηφ κέζσ ηεο πξνζέγγηζεο WISP. πγθξηηηθά κε ηελ ππνδνκή ηνπ ζηαζεξνχ αλαγλψζηε, ν αλαγλψζηεο πνπ θνξηέηαη παξέρεη ζε νπνηνλδήπνηε παξαθνινπζείηαη πεξηζζφηεξν έιεγρν επί ηνπ ζπζηήκαηνο, δεδνκέλνπ φηη κπνξεί εχθνια λα ην απελεξγνπνηήζεη βξάδνληάο ην. Σν έμππλν γάληη iglove. Γεκηνπξγήζακε ην iglove ην 2003 σο κέξνο κηαο πξνζπάζεηαο εληνπηζκνχ ηεο ρξήζεο ησλ αληηθεηκέλσλ κέζσ RFID. Δλψ ην αξρηθφ πξφηππν ήηαλ ηδηαίηεξα πξσηφγνλν γηα κηα πξαγκαηηθά καθξνρξφληα αλάπηπμε, ήηαλ αξθεηά εχρξεζην θαη αλζεθηηθφ ψζηε λα κπνξέζνπκε λα εγγξάςνπκε 14 εζεινληέο ζην λα ην θνξέζνπλ φζν δηάζηεκα ζα επηηεινχζαλ δηάθνξεο θαζεκεξηλέο νηθηαθέο εξγαζίεο, ρξφλνο πνπ αλαινγνχζε ζε 45 ιεπηά πεξίπνπ αλά ρξήζηε. Δληνπίδνληαο ηα αληηθείκελα ηα νπνία έπηαλαλ, ήκαζηαλ γεληθψο ζε ζέζε λα θαηαιάβνπκε ηη δξαζηεξηφηεηεο επηηεινχζαλ θαη πφηε [13]. Οη WISP κεηαθέξνπλ ηηο ηθαλφηεηεο εληνπηζκνχ θίλεζεο ζηνπο ελεξγνχο αηζζεηήξεο κε πεγή θσηφο κε ηελ ίδηα κνξθή (δε ρξεηάδνληαη κπαηαξίεο) πνπ έρνπλ νη εηηθέηεο RFID νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ αλαγλψζηεο κε θαιψδην. 28

30 Γηα ηελ επφκελε δνθηκαζία επί ηνπ ζθεπηηθνχ καο, ζέιακε νξηζκέλνπο ρξήζηεο λα ην θνξέζνπλ ελψ επηηεινχζαλ κηα εξγαζία ζηνλ πξαγκαηηθφ ρψξν εξγαζίαο ηνπο. πλεξγαδφκελνη κε ηελ Ηαηξηθή ρνιή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Οπάζηγθηνλ, εγγξάςακε επηά εζεινληέο θνηηεηέο ψζηε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ην δηθφ ηνπο εξγαζηήξην πξνζνκνίσζεο γηα λα επηηειέζνπλ εμεηαζηηθέο δηαδηθαζίεο θνξψληαο ηα έμππλα γάληηα (βι. εηθφλα 1, αξηζηεξά). ινη αλέθεξαλ φηη ν ζπληειεζηήο πξνζαξκνγήο ηνπ ζπληνληδφκελνπ θπθιψκαηνο κπνξνχζε λα γίλεη απνδεθηή θαη ήκαζηαλ ζε ζέζε λα ζπγθεληξψζνπκε έλαλ ηθαλνπνηεηηθφ φγθν πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο αηζζεηήξεο [8]. Παξνι απηά, ε πξνζπάζεηα πνπ έπξεπε λα θαηαβάινπλ νη γηαηξνί ήηαλ κεγαιχηεξε απφ εθείλε πνπ εκείο πεξηκέλακε ηνλίδνληαο έηζη ηελ αλάγθε κηαο πεξηζζφηεξν θαινθηηαρκέλεο πιαηθφξκαο αλάγλσζεο. Σν έμππλν βξαρηφιη ibracelet. Ζ εκπεηξία ηνπ δηθνχ καο iglove επηθπξψλεη ην ζθεπηηθφ εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ απφ ηηο RFID γεληθφηεξα, θαη ηνπο αλαγλψζηεο πνπ θνξηνχληαη εηδηθφηεξα. Παξνι απηά, νπνηνδήπνηε γάληη, φζν θαινζρεδηαζκέλν θαη λα είλαη, είλαη απνδεθηφ κφλν ζε πεξηνξηζκέλν αξηζκφ πιεζπζκνί ρξεζηψλ. Αλαινγηθά, ζηε ζπλέρεηα επηθεληξψζακε ην ελδηαθέξνλ καο ζηα βξαρηφιηα, ηα νπνία αηζζεηηθά θαη εξγνλνκηθά είλαη πξνηηκφηεξα απφ ηα γάληηα. Υξεηαδφκαζηαλ λα επεθηείλνπκε ην εχξνο ηεο αλάγλσζεο απφ 1-2 εθαηνζηά ηεο παικηθήο θεξαίαο, ζε εθαηνζηά ηνπ βξαρηνιηνχ ην νπνίν ζα παξέκελε ειαθξχ, κε κηθξή θαηαλάισζε ελέξγεηαο θαη εληφο ησλ ξπζκηζηηθψλ νξίσλ θαηά ηελ έθζεζε ζηα ειεθηξνκαγλεηηθά πεδία. Ήκαζηαλ ζε ζέζε λα επηηχρνπκε απηνχο ηνπο ζηφρνπο ρξεζηκνπνηψληαο κηα ζπληνληζκέλε πεξηζηξνθηθή θεξαία ζρήκαηνο βξφρνπ ε νπνία θνξηέηαη νκναμνληθά ζην ρέξη. ηαλ θνξέζεθε απφ έλαλ απφ ηνπο ζπγγξαθείο (ηνλ Matthai Philipose) ζην ζπίηη ηνπ, θαηέζηε εθηθηφ ν δηπιαζηαζκφο ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ηνπ iglove. Ζ αξρηθή ιεηηνπξγία ηνπ πξνηχπνπ εμειίζζεηαη ζε θάηη ην νπνίν κπνξεί πξαγκαηηθά λα θνξεζεί απφ κεγαιχηεξν αξηζκφ πιεζπζκνχ. Ζ Δηθφλα 1, δεμηά, δείρλεη ηνλ ζπληειεζηή πξνζαξκνγήο ζπληνληδφκελνπ θπθιψκαηνο ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ηνπ ibracelet. Γηα ην πξψην πξφηππν, ην εχξνο αλάγλσζεο ήηαλ κηα πξφθιεζε, θαζψο ε θεξαία ήηαλ ηππηθά πην καθξηά απφ ηηο εηηθέηεο, παξά απφ ην γάληη. Παξνι απηά, εξγαδφκελνη κε ηνλ ζπλάδειθν Stephen Hughes ηεο Intel Dublin, μεπεξάζακε απηνχο ηνπο πεξηνξηζκνχο εχξνπο βειηηψλνληαο ηελ θεξαία θαη ηα άιια παζεηηθά ζχλζεηα. 29

31 To ibracelet δηαηεξεί ηα επηζπκεηά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ iglove θαζψο θηλείηαη ζε έλα ιηγφηεξν ελνριεηηθφ θαη πεξηζζφηεξν απνδεθηφ ζπληειεζηή πξνζαξκνγήο ζπληνληδφκελνπ θπθιψκαηνο. Παξνι απηά, ε πξνζέγγηζε ηνπ αλαγλψζηε πνπ θνξηέηαη, αθφκα πξνθαιεί αλνηθηά εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηε βαζηθή επηηεπμηκφηεηα. Γελ είλαη δπλαηφλ λα γλσξίδνπκε εθ ησλ πξνηέξσλ ηη ζπλδπαζκφ κεγέζνπο, αηζζεηηθήο, θαη δσήο ησλ κπαηαξηψλ ζα ηθαλνπνηήζνπλ έλαλ απαηηεηηθφ θαηαλαισηή ή εάλ κηα ηέηνηνπ είδνπο ηθαλνπνίεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί. WISP. Έλα WISP απνηειείηαη απφ παζεηηθέο εηηθέηεο RFID ην νπνίν φκσο δηαζέηεη επηπιένλ ηθαλφηεηεο απφ ηε βαζηθή ηθαλφηεηα αλαγλψξηζεο ελφο θπζηνινγηθνχ RFID γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ ππνινγηζκνχ αλάγλσζεο θαη γεληθψλ ζθνπψλ. πσο νη θπζηνινγηθέο παζεηηθέο εηηθέηεο RFID, ηα WISP παξνπζηάδνπλ έιιεηςε ζε ζπνξαδηθή πεγή ελέξγεηαο, αλη απηνχ αληινχλ ηελ ελέξγεηά ηνπο απφ ηνπο αλαγλψζηεο RFID. ια ηα WISP πνπ έρνπκε δεκηνπξγήζεη είλαη αλάζηξνθα ζπκβαηά κε ηα ππάξρνληα πξφηππα RFID θαη ην ινγηζκηθφ. Μπνξνχλ λα ελεξγνπνηεζνχλ θαη λα δηαβάζνπλ αλεκπφδηζηνπο, εκπνξηθά δηαζέζηκνπο αλαγλψζηεο RFID απαζρνιψληαο πξφηππα πξσηνθφιια. Διπίδνπκε φηη ην πξνυπάξρνλ νηθνζχζηεκα ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ πξφηππν Κψδηθα Ζιεθηξνληθνχ Πξντφληνο πνπ επεθηείλνπκε, ζα πξνάγεη ηε δηαδηθαζία γξεγνξφηεξα απ φηη ζα ήηαλ εθηθηφ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ πξνεγνχκελσλ εξγαζηψλ ζηελ αλάγλσζε δίρσο κπαηαξίεο απαζρφιεζε κηα πξνζέγγηζε [9,11]πνπ δελ πξνέβιεπε ηελ χπαξμε ηζηπ θαη ε νπνία επέηξεπε κφλν έλαλ κηθξφ αξηζκφ επδηάθξηησλ αηζζεηήξσλ κε ζπκβαηψλ κε ηελ ππνδνκή RFID. Σν α-wisp [12] ρξεζηκνπνηεί αληηπαξάιιεινπο δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ θαζψο θαη ηα δχν κνλνςήθηα επηηαρπλζηφκεηξα, φπσο θαη ηα ξπζκηζηηθά ζηνηρεία ελεξγνπνηνχλ ή απελεξγνπνηνχλ θαη επηινγή κηα πξψηε ή δεχηεξε εηηθέηα RFID. Δλψ κηα θπζηνινγηθή εηηθέηα RFID απνηειείηαη απφ έλα κνλαδηθφ ηζηπ πνπ ππνζηεξίδεηαη απφ κηα κνλαδηθή θεξαία, ην α-wisp απνηειείηαη απφ κηα θεξαία κε δχν ηζηπ θαη δχν δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ. Οη δηαθφπηεο δηακνξθψλνληαη κε ηξφπν ψζηε φηαλ έλα αληηθείκελν είλαη επίπεδν (ζηελ ππφινηπε δηακφξθσζή ηνπ, εάλ δηαζέηεη έλα) ην πξψην ηζηπ αλαγλψξηζεο είλαη ζπλδεδεκέλν κε ηελ θεξαία. Δπνκέλσο, ε πξψηε αλαγλψξηζε εληνπίδεηαη απφ ηνλ αλαγλψζηε. ηαλ ην αληηθείκελν έρεη θιίζε, ην πξψην ηζηπ απελεξγνπνηείηαη θαη ην δεχηεξν ελεξγνπνηείηαη, έηζη ε δεχηεξε αλαγλψξηζε εληνπίδεηαη απφ ηνλ αλαγλψζηε. Ο εληνπηζκφο νπνηαζδήπνηε απφ ηηο δχν αλαγλψζεηο ελφο WISP ππνδεηθλχεη φηη ην πιηθφ πξντφλ είλαη παξφλ πξφθεηηαη γηα πιεξνθνξίεο ίδηεο κε απηέο πνπ ζα 30

32 παξείρε κηα θπζηνινγηθή εηηθέηα RFID. Καη νη δχν αμίεο αλαγλψξηζεο πνπ εκθαλίδνληαη ζε δεπηεξφιεπηα ππνδεηθλχνπλ φηη ην αληηθείκελν θηλείηαη, πέξα απφ ην γεγνλφο φηη είλαη παξφλ ζην πεδίν φξαζεο ηνπ αλαγλψζηε. Υξεζηκνπνηνχκε ηνλ φξν «δηακφξθσζε αλαγλψξηζεο» γηα λα πεξηγξάςνπκε ηε δηαδηθαζία θσδηθνπνίεζεο πιεξνθνξηψλ θαηά ηελ επηινγή ησλ αμηψλ αλαγλψξηζεο κηαο εηηθέηαο RFID. Δλψ ε δηακφξθσζε αλάγλσζεο ελδερνκέλσο λα παξνπζηάδεηαη φηη ππνζηεξίδεη κφλν κνλνςήθηα επηθνηλσλία ειέγρνληαο ην πξφηππν ησλ αιιαγψλ αλάγλσζεο ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ κέζσ πνιππινθφηεξσλ κεραληθψλ κεξψλ απφ απηά ηνπ α-wisp νη αηζζεηήξεο ζπλερνχο αθηίλαο θσηφο κπνξνχλ λα επηθνιιεζνχλ κε πεξηνξηζκέλν ξπζκφ επάλσ ζε έλα θαλάιη θπζηνινγηθνχ RFID. Ζ δηακφξθσζε αλάγλσζεο επηηξέπεη ζηα WISP λα επηθνηλσλνχλ πεξηνξηζκέλν φγθν πιεξνθνξηψλ εθαξκνγψλ ηππηθά αμίεο αηζζεηήξσλ κέζσ θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο RFID ηα νπνία ζπκκνξθψλνληαη κε ηα πξφηππα. Έλα κεηνλέθηεκα ηνπ α-wisp είλαη φηη πξφθεηηαη γηα κηα ζπζθεπή ελφο άμνλα ην νπνίν ζηεξείηαη επαηζζεζίαο ζε δχν ή ηξεηο ρσξηθέο θαηεπζχλζεηο. Δλψ απηή ε πεξηνξηζκέλε επαηζζεζία είλαη απνδεθηή γηα νξηζκέλεο εθαξκνγέο, γηα ηνλ εληνπηζκφ θίλεζεο ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζε ρξήζε κε αληρλεχζηκνπ αληηθεηκέλνπ. ην [14] πεξηγξάςακε έλα επηηαρπλζηφκεηξν WISP ηξηψλ αμφλσλ κε έλα ςεθίν αλά άμνλα δπλακηθνχ εχξνπο. Σν ζχζηεκα ρξεζηκνπνίεζε ηε δηακφξθσζε αλάγλσζεο γηα λα θσδηθνπνηήζεη αμηφπηζηα θαη ηα ηξία ςεθία ζηελ θαηεχζπλζε ησλ αλαγλψζεσλ ηνπ RFID. Γπζηπρψο, ε αμηνπηζηία είρε κεγάιν ηίκεκα: ε πξψηε εθδνρή ηνπ πξσηνθφιινπ καο ρξεηάζηεθε πεξίπνπ 10 δεπηεξφιεπηα γηα λα επηθνηλσλήζεη ηα ηξία ςεθία θαη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηεο νκάδαο δεδνκέλσλ πνπ εθαξκφδνληαη πξηλ αλαγλσξηζηεί κηα άιιε νκάδα. Δλψ ν αηζζεηήξαο ηξηψλ αμφλσλ ζα παξνπζηαδφηαλ σο κηα βειηίσζε ηνπ εληνπηζκνχ θίλεζεο, ν ξπζκφο αλαβάζκηζεο είλαη πνιχ αξγφο γηα ηε ππνζηήξημε ηεο εθαξκνγήο. Ζ δηακφξθσζε αλάγλσζεο καο επηηξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε ζπζηήκαηα αηζζεηήξσλ RFID πνπ ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα παξά ην γεγνλφο φηη ηα πξφηππα αλάγλσζεο RFID δελ είλαη πηζαλφ λα ηειεηνπνηεζνχλ γηα αξθεηά ρξφληα αθφκα. Αθφκε θαη φηαλ ηα πξφηππα αλάγλσζεο RFID είλαη ζηε ζέζε ηνπο, ε πξνζέγγηζε δηακφξθσζεο αλαγλψξηζεο κπνξεί αθφκε λα ρξεζηκνπνηεζεί δεδνκέλνπ φηη επηηξέπεη ζε απηνχο πνπ ζα νινθιεξψζνπλ ην ζχζηεκα λα δεκηνπξγήζνπλ ιχζεηο 31

33 ρξεζηκνπνηψληαο ηηο θαιχηεξεο δηαζέζηκεο (ή ηηο ιηγφηεξν θζελέο) εηηθέηεο RFID θαη αλαγλψζηεο. 3.1 ΣΟ π- WISP ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΣΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ Ο αηζζεηήξαο ηξηψλ αμφλσλ WISP απαηηεί κηα πιαηθφξκα πην πνιχπινθσλ κεραληθψλ κεξψλ θαη γεληθψλ ζθνπψλ απφ απηή ηνπ α- WISP. Σελ πιαηθφξκα απηή γεληθφηεξσλ ζθνπψλ ηελ απνθαινχκε π- WISP. Οη ιεηηνπξγίεο αλάγλσζεο θαη δηακφξθσζεο, πνπ επηηεινχληαη απφ ηνπο δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ ζην α- WISP, είλαη δηαρσξηζκέλεο πξνζεθηηθά. Σν αξρηθφ π- WISP, ην νπνίν απνηειείηαη απφ έλα θχθισκα άληιεζεο ελέξγεηαο, έλα κηθξνειεγθηή άθξσο ρακειήο ελέξγεηαο, έλα επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ κε κνλνςήθην δηαθφπηε πδξαξγχξνπ, θαη απφ κηα δηάηαμε πνιππιεμίαο ζήκαηνο ε νπνία ειέγρεηαη ειεθηξνληθά (παξά αδξαλεηαθά) 2:1, επηηξέπεη ζην κηθξνειεγθηή λα ζπλδέζεη έλα πξψην ή δεχηεξν νινθιεξσκέλν θχθισκα RFID ζηελ θεξαία. Ζ εηθφλα 2 δείρλεη ηα ζπζηαηηθά ηνπ π- WISP (ζρεκαηηθά ζηα αξηζηεξά, θσηνγξαθία ζηα δεμηά). Ζ θαηά παξαγγειία ζρεδηαζκέλε κνλάδα άληιεζεο ελέξγεηαο (ζην θάησ κέξνο ηεο εηθφλαο) απνηειείηαη απφ δχν δηαδνρηθά doubler ηάζεο ειεθηξηθνχ πνπ βαζίδνληαη ζηα δηφδηα Schottky κεδεληθήο ηάζεο πφισζεο ηα νπνία κεηαηξέπνπλ ην ζήκα RF ρακειήο ηάζεο απφ ηνλ αλαγλψζηε ζε κηα κεγαιχηεξε ηάζε DC. Ο εγθέθαινο ηνπ π- WISP είλαη έλαο κηθξνειεγθηήο άθξσο ρακειήο ελέξγεηαο ηνπ Texas Instruments MSP430F1121 ν νπνίνο εληφο ηεο ιεηηνπξγηθήο ηνπ θαηάζηαζεο ρακειήο ελέξγεηαο αληιεί νλνκαζηηθά κφλν 160 κα ζηα 2,2 V κε ηαρχηεηα σξνινγηαθνχ επεμεξγαζηή 1 ΜΖz, ζε θαηάζηαζε αλακνλήο κφλν 0,7 κα, θαη εθηφο ιεηηνπξγίαο (κε δηαηήξεζε κλήκεο) κφλν 0,1 κα. Ο αηζζεηήξαο ηνπ π-wisp απνηειείηαη απφ ηξεηο νξζνγψληνπο ζπλδεδεκέλνπο δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ πνπ ιεηηνπξγνχλ σο έλα επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ κε κνλνςήθην δπλακηθφ εχξνο αλά άμνλα. Ζ δηακφξθσζε απηή, ή ην πνιππιεγκέλν ζήκα, πξαγκαηνπνηείηαη απφ δηαθφπηε NEC UPG152TA SPDT GaAs ηθαλνχ λα αιιάδεη ηα ζήκαηα πςειήο ζπρλφηεηαο (σο θαη 2,5GHz) θαη λα πξνζθέξεη απψιεηα παξεκβνιήο ε νπνία είλαη ρακειή γηα κηα ζπζθεπή εκηαγσγνχ. Παξνι απηά, ε απψιεηα δελ είλαη ηφζν ρακειή φζν ζηνπο εμνινθιήξνπ κεηαιιηθνχο δηαθφπηεο πδξαξγχξνπ ζην α-wisp. Δλψ ην α- WISP κπνξεί λα δηαβαζηεί απφ απφζηαζε 10 πνδηψλ ή θαη παξαπάλσ, ην εχξνο ηνπ π- WISP πεξηνξίδεηαη απφ απψιεηεο ζηνλ δηαθφπηε ζε ζρεδφλ ηέζζεξα πφδηα. Ο ίδηνο ν κηθξνειεγθηήο ζπλερίδεη λα απαξηζκεί ηελ αληινχκελε ελέξγεηα ζηα πέληε ή έμη 32

34 πφδηα. ηελ νξνινγία RFID, ην π- WISP είλαη «πεξηνξηζκέλε αλάζηξνθε ζχλδεζε», ή πεξηνξηζκέλε απφ ηελ ηθαλφηεηα ηνπ αλαγλψζηε λα εληνπίδεη ην ζήκα επαλαζθέδαζεο ηεο εηηθέηαο, ελψ ηα νπηηθνπνηεκέλα ζπζηήκαηα RFID ηππηθά είλαη «εκπξφζζηα πεξηνξηζκέλε ζχλδεζε», ή πεξηνξηζκέλε απφ ηελ παξνρή ελέξγεηαο απφ ηνλ αλαγλψζηε ζηελ εηηθέηα. Μειινληηθέο εθδφζεηο ηνπ WISP δε ζα βαζίδνληαη ζην δηαθφπηε GaAs θαη επνκέλσο ζα έρνπλ βειηηψζεη ην εχξνο αλάγλσζεο. Δπηιέγνληαο ηελ πξψηε ή ηε δεχηεξε εηηθέηα αλαγλψξηζεο ID1 ή ID2 ν κηθξνειεγθηήο κπνξεί λα κεηαδψζεη έλα κφλν ςεθίν ησλ πιεξνθνξηψλ εθαξκνγήο ζπζηάδνληαο έλα ςεθίν ηνπ ρψξνπ αλαγλψξηζεο. Με ηε δεκηνπξγία, ηνπ θαηάιιεινπ ζρεδίνπ κεηαγσγήο κε δηαθφπηε κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, πνιιαπιά ςεθία ζα κπνξνχλ λα ζηέιλνληαη απφ ην WISP ζηνλ αλαγλψζηε RFID ρξεζηκνπνηψληαο απηή ηε ζπζθεπή. Γηα ηα ειεθηξνκεραλνινγηθά κέξε ησλ Ζ/Τ θαη ην ελδηάκεζν ινγηζκηθφ middleware πνπ δελ έρνπλ ιάβεη γλψζε γηα ηελ επηπξφζζεηε δνκή πνπ έρνπκε ηψξα εηζαγάγεη, ε απφδνζε ηνπ αλαγλψζηε RFID κνηάδεη κε κηα θπζηνινγηθή ρξνληθή ζεηξά αλαγλσζκέλσλ γεγνλφησλ RFID. O απνθσδηθνπνηεηήο, φκσο, ν νπνίνο γλσξίδεη φηη ε επηπξφζζεηε δνκή κπνξεί λα εμαγάγεη ηα δεδνκέλα ηνπ αηζζεηήξα εμεηάδνληαο νιφθιεξε ηε ρξνληθή ζεηξά θαη φρη κφλν κνλαδηθά γεγνλφηα αλάγλσζεο θαη ζηε ζπλέρεηα λα απνθσδηθνπνηήζεη ηα ιεθζέληα δεδνκέλα ηνπ αηζζεηήξα. Aπηή ε κέζνδνο επηθνηλσλίαο δπαδηθήο ξνήο πιεξνθνξηψλ βαζίδεηαη ζηνλ κηθξνειεγθηή WISP φζνλ αθνξά ζηελ πξνζζήθε ηνπ απαξαίηεηνπ πιενλαζκνχ θαη ην ζπγρξνληζκφ ηεο νκάδαο δεδνκέλσλ πνπ εθαξκφδνληαη πξηλ αλαγλσξηζηεί κηα άιιε νκάδα. Σψξα εμεξεπλνχκε κηα άιιε εθαξκνγή ηεο ππνινγηζηηθήο ελέξγεηαο ηνπ WISP επηηξέπνληαο κεγαιχηεξεο δπλαηφηεηεο αλάγλσζεο απφ απηέο ηνπ α- WISΡ, δίρσο ηηο ζπζίεο ηνπ ξπζκνχ αλαβάζκηζεο πνπ ζα απαηηνχζε ε δηακφξθσζε αλαγλψξηζεο δπαδηθήο ξνήο πιεξνθνξηψλ. Σν λέν ζρέδην ζπζζψξεπζεο θαη επηθνηλσλίαο επηηπγράλεη έλα ξπζκφ αλαβάζκηζεο ησλ ζρεκαηνπνηεκέλσλ αηζζεηήξσλ πνπ αγγίδεη ηα 6 Ζz έλαληη 0,1 Ζz ηνπ πξνεγνχκελνπ ζρεδίνπ θσδηθνπνίεζεο δπαδηθήο ξνήο πιεξνθνξηψλ. Αο ζεκεησζεί φκσο φηη ηα δχν ζρέδηα δελ είλαη άκεζα ζπγθξίζηκα κφλν ζηε βάζε ηνπ ξπζκνχ. Αληηζέησο, κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ σο δχν δηαθνξεηηθά ζεκεία ζηελ θακπχιε αιινίσζεο ηνπ ξπζκνχ εμηζνξξφπεζεο. Σν λσξίηεξν ζρέδην ζπζίαζε ην ξπζκφ επηθνηλσλίαο γηα ηελ αμηνπνίεζε ή ηελ αιινίσζε. Σν ησξηλφ ζρέδην έρεη πςειφηεξν ξπζκφ επηθνηλσλίαο καδί κε πςειφηεξν θφζηνο αλ κηιήζνπκε κε φξνπο αιινίσζεο. Γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο 33

35 δξαζηεξηφηεηαο, ε πςειφηεξε αιινίσζε είλαη απνδεθηή θαη ν πςειφηεξνο ξπζκφο επηζπκεηφο. 3.2 Ζ ΤΧΡΔΤΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ Γηα λα ιεηηνπξγήζεη ζε πςειφηεξν ξπζκφ επηθνηλσλίαο, ν κηθξνειεγθηήο ηνπ WISΡ ειέγρεη ηελ θαηάζηαζε ησλ ηξηψλ αηζζεηήξσλ, απνζεθεχεη ηηο αμίεο ηνπο ζηε κλήκε θαη ειέγρεη ηνπο αηζζεηήξεο θαη πάιη. Αλ νπνηαδήπνηε απφ ηηο ηξεηο αμίεο έρεη αιιάμεη απ φηαλ έγηλε ε ηειεπηαία αλάγλσζε, ν κηθξνειεγθηήο ππνρξεψλεη ηε δηακφξθσζε αλαγλψξηζεο/θσδηθνχ αξηζκνχ, πνπ έρεη επηζηξέςεη απφ ην WISΡ, λα επαλέιζεη ζηελ άιιε ηνπ θαηάζηαζε. Ο θεληξηθφο ππνινγηζηήο πνπ αλαιχεη ηα δεδνκέλα απφ ην WISΡ θαζνξίδεη αλ ην αληηθείκελν έρεη κεηαθηλεζεί ή έρεη ππνζηεί δνλήζεηο φηαλ παξαηεξεί φηη ν θσδηθφο αξηζκφο έρεη πάεη απφ ηε κηα αμία ζηελ άιιε. Απηή ε κέζνδνο ζπζζψξεπζεο απνηειεί κφλν έλα απφ ηα ζρέδηα πνπ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ ππφςηλ γηα ηηο εθαξκνγέο αλάγλσζεο, ηα άιια πεξηιακβάλνπλ ην κέζν φξν, ηελ ελζσκάησζε, ηε νινθιήξσζε θαη ην αλψηαην αζθαιέο επίπεδν ελέξγεηαο εθπεκπφκελε ζε θχκαηα. Πην γεληθέο πξνζεγγίζεηο (φπσο ε θβαληηθνπνίεζε ηεο θαηεχζπλζεο α/θ ζε ξαδηνθχκαηα θαη ηα ζρήκαηα θσδηθνπνίεζεο πνπ βαζίδνληαη ζε κνληέια) επίζεο αμίδνπλ πξνζνρήο. πσο ηα ζρέδηα ζπκπίεζεο/θσδηθνπνίεζεο πνπ πξνθαινχλ απψιεηεο ελέξγεηαο γηα ηηο εηθφλεο, ηηο αθνπζηηθέο ζπρλφηεηεο θαη ηα ζήκαηα ζχλζεηεο εηθφλαο αληηπξνζσπεχνπλ έλα πινχζην ρψξν έξεπλαο, έηζη πξέπεη θαη ηα ζρέδηα ζπκπίεζεο πξνθαινχλ απψιεηεο ελέξγεηαο θαη ηα νπνία ελαξκνλίδνληαη κε άιιεο κνξθέο δεδνκέλσλ αηζζεηήξσλ. Γεδνκέλνπ φηη πνιινί απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ επί ησλ WISΡ δηαθέξνπλ απφ ηα πξνεγνχκελα ζπζηήκαηα (φπσο ηα δίθηπα αηζζεηήξσλ), είλαη ινγηθφ λα πεξηκέλνπκε ηα πην θαηάιιεια ζρέδηα θσδηθνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ αηζζεηήξσλ κπνξεί λα δηαθνξεηηθά γηα ηα WISΡ απ φηη ζηα δίθηπα αηζζεηήξσλ. Μειινληηθά, ζα εμεηάζνπκε ιεπηνκεξψο ηελ θακπχιε αιινίσζεο ηνπ ξπζκνχ εμηζνξξφπεζεο γηα ηα θαλάιηα WISΡ, γεγνλφο πνπ ειπίδνπκε λα καο δψζεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνβνχκε ζε ζπγθξίζεηο κε αξρέο αλάκεζα ζηα ζρέδηα θσδηθνπνίεζεο ησλ δεδνκέλσλ αηζζεηήξσλ. 3.3 Ζ ΑΝΣΗΓΡΑΖ ΣΧΝ ΑΗΘΖΣΖΡΧΝ Ζ εηθφλα 3 δείρλεη έλα WISΡ λα επηηειεί εληνπηζκφ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ελφο αληηθεηκέλνπ. Σνπνζεηήζακε έλα WISΡ ζε έλα ππφ εμέηαζε αληηθείκελν (έλα ράξηηλν 34

36 θνπηί) θαη εθαξκφζακε ζην θνπηί έλα θαισδηνκέλν επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ, ην νπνίν δηαηίζεηαη ζηελ αγνξά. Ζ εηθφλα δείρλεη ηελ αληίδξαζε ησλ αηζζεηήξσλ φηαλ ππνβάιακε ην θνπηί ζε κηθξνχο εμσηεξηθνχο παικνχο. Πξνθαιέζακε παικνχο x θαη y ρηππψληαο θάζε θνξά ρεηξνλαθηηθά ην θνπηί απφ ηε κηα πιεπξά. Οη παικνί ηνπ άμνλα z πξνθιήζεθαλ ζεθψλνληαο θαη ξίρλνληαο ην θνπηί απφ χςνο 2 εθαηνζηψλ πεξίπνπ. Τπνβάιακε ην θνπηί ζε 16 εμσηεξηθέο παικνί ηχπνπ ρηππήκαηνο απφ φιεο ηηο πιεπξέο γηα δηάζηεκα 60 δεπηεξνιέπησλ. Οη παικνί απηέο εκθαλίδνληαη ζηελ εηθφλα είηε ζηα ζεκεία Ax, Ay, Az ή ζε ζπλδπαζκφ κεηαμχ ηνπο, αλάινγα κε ηελ θαηεχζπλζε ηνπ ρηππήκαηνο. Ο κηθξνειεγθηήο κεηαβάιεη ηνλ θσδηθφ αξηζκνχ πνπ επηζηξέθεη φπνηε ε θαηάζηαζε ηνπ λένπ αηζζεηήξα δηαθσλεί κε ηελ πξνεγνχκελε θαηάζηαζε. Δπνκέλσο, ζπιιέγεη ηξία ςεθία ησλ δεδνκέλσλ αηζζεηήξσλ πξαγκαηνπνηψληαο κηα ζπγθεθξηκέλε ππνινγηζηηθή ζπζζψξεπζε θαη επηθνηλσλψληαο έλα κνλνςήθην απνηέιεζκα. Σν πιενλέθηεκα επηθνηλσλίαο ελφο κνλνςήθηνπ απνηειέζκαηνο είλαη φηη δελ απαηηεί κηα ππεξθείκελε νκάδα δεδνκέλσλ πνπ εθαξκφδνληαη πξηλ αλαγλσξηζηεί κηα άιιε νκάδα. Ζ απνπζία ηεο νκάδαο δεδνκέλσλ πνπ εθαξκφδνληαη πξηλ αλαγλσξηζηεί κηα άιιε νκάδα επηηξέπεη γξεγνξφηεξν ξπζκφ αλαβάζκηζεο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ρξεζηκνπνηψληαο έλαλ αλαγλψζηε Alien Technologies ζε θαηάζηαζε επαιήζεπζεο, ήκαζηαλ ζε ζέζε λα ειέγμνπκε ηελ θαηάζηαζε ηνπ αηζζεηήξα θαη ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ σο θαη ηα 24Ζz. Ζ κέγηζηε ζπρλφηεηα ζηελ νπνία ην WISΡ αιιάδεη ηνλ θσδηθφ αξηζκφ ηνπ είλαη ηα 6Ζz, έηζη απηφο είλαη ν παξάγνληαο πνπ πεξηνξίδεη ην ξπζκφ αλαβάζκηζεο. ηνλ θεληξηθφ Ζ/Τ, ην ζήκα απφδνζεο ηνπ WISΡ κεηαηξέπεηαη απφ ην ινγηζκηθφ ζε ζήκα δξαζηεξηφηεηαο. πνηε γίλεηαη ζπγρξφλσο ιήςε αιιαγψλ θσδηθνχ αξηζκνχ, ην ινγηζκηθφ ζέηεη ηε δξαζηεξηφηεηα ζε πςειφ επίπεδν. Απιέο απνηπρίεο αλάγλσζεο ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ είλαη ζχλεζεο ζην θαλάιη RFID, αιιά επεξεάδνπλ πνιχ ιίγν ηελ ηθαλφηεηα εληνπηζκνχ ηεο δξαζηεξηφηεηαο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ν ξπζκφο αλάγλσζεο ηνπ RFID είλαη ηαρχηεξνο απφ ην ρξφλν επηηέιεζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Απφ ηηο 16 ζεκαληηθνχο παικνχο πνπ είλαη νξαηνί ζηελ εηθφλα, ην WISΡ δελ θαηάθεξε λα εληνπίζεη δχν. Παξφιν πνπ ην επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ αλά ςεθίν είλαη ζρεδφλ πην ηζνηξνπηθφ απφ ηελ εθδνρή ηνπ αηζζεηήξα κε έλαλ άμνλα, απέρεη αθφκε πνιχ απφ νκνηνκνξθία. Οη παικνί πνπ ζηάιζεθαλ ιαλζαζκέλα κπνξεί λα είραλ ηελ θαηεχζπλζε ρακειήο επαηζζεζίαο. Δίλαη επίζεο πηζαλφ φηη ην WISΡ 35

37 φλησο εληφπηζε ηνπο παικνχο θαη άιιαμε ηνπο θσδηθνχο αξηζκνχο ηνπ, αιιά ν αλαγλψζηεο ίζσο δελ θαηάθεξε λα δηαβάζεη επηηπρψο ηηο αμίεο ησλ θσδηθψλ αξηζκψλ. Ο ξπζκφο θαη ε αιινίσζε ηνπ ζπζηήκαηνο παξνπζηάδεηαη λα βξίζθεηαη εληφο ησλ απαηηνχκελσλ νξίσλ γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ εληνπηζκνχ ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ αλψγλσζε ηεο ρξήζεο ελφο αληηθεηκέλνπ ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ ηερλνινγία RFID παξέρεη ζηνπο Ζ/Τ κηα δπλαηφηεηα ιεπηνκεξνχο θαη εηο βάζνο παξαθνινχζεζεο ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο ε νπνία δελ έρεη πξνεγνχκελν. Απηή ε νκάδα ηερληθψλ κπνξνχλ λα επηιχζνπλ ην καθξνρξφλην πξφβιεκα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν νδεγνχκαζηε ζε ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα. Δλψ θαη ην ibracelet θαη ην WISΡ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ηερλνινγία RFID γηα εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα, ην θαζέλα απφ απηά αληηπξνζσπεχεη κηα δηαθνξεηηθή ιχζε, θαηάιιειε ζε δηαθνξεηηθέο θαηαζηάζεηο. Ζ πξνζέγγηζε WISΡ παξνπζηάδεηαη σο πνιιά ππνζρφκελε γηα κηα πνηθηιία πξνβιεκάησλ αλάγλσζεο παξάιιεια κε ηελ εμαγσγή ινγηθψλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο θαηά ηελ νπνία είλαη πνιχ ζεκαληηθή ε ιεηηνπξγία ρσξίο κπαηαξίεο ή ε ζπκβαηφηεηα κε ηελ ηερλνινγία RFID. Σν ibracelet παξνπζηάδεηαη σο πνιιά ππνζρφκελν γηα ηηο εθαξκνγέο εμαγσγήο ζπκπεξαζκάησλ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο ζε βηνκεραληθά ή επηρεηξεζηαθά πεξηβάιινληα ζηα νπνία έλαο αλαγλψζηεο πνπ θνξηέηαη δελ απνηειεί κηα απαίηεζε πνπ πξνθαιεί δπζθνξία. Ζ πξνζέγγηζε WISΡ εκθαλίδεηαη λα ηαηξηάδεη ζε πην θαζεκεξηλά θαη θαηαλαισηηθά ζελάξηα ζηα νπνία κηα ζπζθεπή πνπ θνξηέηαη δελ είλαη απνδεθηή. Καζψο νη εξεπλεηέο απνθηνχλ πεξηζζφηεξεο εκπεηξίεο ζρεηηθά κε ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο [7], ζα ήηαλ ελδηαθέξνλ λα αλαθαιχςνπκε πνηνο ζπλδπαζκφο πξνζεγγίζεσλ απνδεηθλχεηαη σο ν θαηαιιειφηεξνο γηα πξαγκαηηθέο εθαξκνγέο θαη πεξηβάιινληα. 36

38 Δηθόλα 1. Ηαηξηθφ iglove (επάλσ) θαη ibracelet (θάησ). 37

39 Δηθόλα 2. Γηάγξακκα δηαθνπήο ιεηηνπξγίαο νξγάλνπ ηνπ WISP (αξηζηεξά) θαη θσηνγξαθία εγθαηάζηαζεο ζε ιεηηνπξγία (δεμηά). Ζ εγθαηάζηαζε WISP ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθέο θεξαίεο γηα ηελ ελέξγεηα θαη ηελ επηθνηλσλία. Ζ θεξαία πνπ αληιεί ελέξγεηα βξίζθεηαη ζην θάησ κέξνο ηνπ δηαγξάκκαηνο, ζηε θσηνγξαθία είλαη έλα δεπγάξη ίζησλ πξάζηλσλ θαισδίσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ πίλαθα θπθιψκαηνο πνπ αληιεί ελέξγεηα θαη βξίζθεηαη ζην θάησ κέξνο ηεο εηθφλαο. Ο κηθξνειεγθηήο θαη ν αηζζεηήξαο βξίζθνληαη πάλσ απφ ηελ αληιία ελέξγεηαο ζην δηάγξακκα. ηε θσηνγξαθία, ν κηθξνειεγθηήο ζπλδέεηαη ζηελ αληίζεηε πιεπξά ηνπ πίλαθα θπθιψκαηνο ζην θέληξν ηνπ πιαζηηθνχ νξγάλνπ δηαθνπήο ιεηηνπξγίαο. Ζ ζπλαξκνιφγεζε ζηα αξηζηεξά ηνπ κηθξνειεγθηή είλαη ε ηαρχηεηα ηξηψλ αμφλσλ / ν αηζζεηήξαο επηηάρπλζεο. ην πάλσ κέξνο βξίζθνληαη ηα ηζηπ RFID θαη νη θεξαίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε δηαδηθαζία δηακφξθσζεο αλαγλψξηζεο. Ο δηαθφπηεο επηινγήο ηνπ UHF RFID ζπλδέεηαη κε έλα κηθξφ πίλαθα θπθιψκαηνο κπξνζηά απφ ηελ θεξαία RFID. 38

40 Δηθόλα 3. Δληνπηζκφο δξαζηεξηφηεηαο WISP. Δμεηάζακε έλα απιφ ράξηηλν θνπηί κε έλα ζπλδεδεκέλν WISP εληφο ηνπ θαη έλα εκπνξηθφ επηηαρπλζηφκεηξν ηξηψλ αμφλσλ (έλα STMicroelectronics LISLo2D) έμσ απφ απηφ λα δέρεηαη δνλήζεηο απφ δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο. Σν εκπνξηθφ επηηαρπλζηφκεηξν παξείρε ηελ «επαιήζεπζε αηηίαο» έλαληη ηεο νπνίαο αμηνινγήζακε ην WISP. Οη επηζεκάλζεηο Αρ, Αy θαη Αz δείρλνπλ ηηο δνλήζεηο φπσο κεηξήζεθαλ απφ ην LISLo2D. Ζ θφθθηλε επηζήκαλζε, κε ηελ έλδεημε «Γξαζηεξηφηεηα (WISP)», αληηπξνζσπεχεη ηε δξαζηεξηφηεηα πνπ εληνπίδεηαη απφ ην WISP. Απφ ηηο 16 κεγάιεο δνλήζεηο πνπ ήηαλ νξαηέο ζηηο ζπλερείο κεηξήζεηο ηνπ επηηαρπλζηφκεηξνπ, ην WISP εληφπηζε θαη επηθνηλψλεζε επηηπρψο ζηνλ αλαγλψζηε ηα 14 απφ απηά. 39

41 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ν Βξηζθόκελα ζε δηάδξαζε κε έλα θόζκν απηνπεξηγξαθηθό, απηνεληνπηδόκελν θαη δηάζπαξην κε εηηθέηεο RFID, ηα πιηθά αληηθείκελα ελεξγνπνηνύληαη κέζω εληζρπκέλωλ πξαγκαηηθώλ εηηθεηώλ θαη ζπλνδεπηηθώλ ζεκεηώζεωλ επαίζζεηωλ ζην πεξηβάιινλ 4. Φσηναλάγλσζε αζχξκαησλ εηηθεηψλ γηα γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο Οη εηηθέηεο ξαδηνζπρλφηεηαο θαζηζηνχλ ηα πιηθά αληηθείκελα ηθαλά λα απηνπεξηγξάθνπλ θαη λα επηθνηλσλνχλ ηνπο θσδηθνχο αξηζκνχο ηνπο ζε έλα θνληηλφ αλαγλψζηε RF. θνπφο καο είλαη λα δεκηνπξγήζνπκε έλα πνκπφ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη γεσκεηξίαο (RFIG) ν νπνίνο λα επηθνηλσλεί επίζεο ηε γεσκεηξηθέο δηαηάμεηο ηνπ αληηθεηκέλνπ, ην ηζηνξηθφ ηνπνζεζίαο ησλ εηηθεηψλ θαη ηηο ζπλνδεπηηθέο θεηκελν-επαίζζεηεο ζεκεηψζεηο ηεο ζπζθεπήο πνπ νξίδνληαη γηα ηνλ ρξήζηε ( Δπηηπγράλνπκε απηή ηε ιεηηνπξγηθφηεηα πξνζζέηνληαο ζε θάζε εηηθέηα (Δηθφλα 1, επάλσ) κε έλαλ θσηναηζζεηήξα (Δηθφλα 1, θάησ). Υξεζηκνπνηνχκε δηακνξθσκέλν θσο γηα ηελ παξνρή νπηηθήο επηθνηλσλίαο κε απηή ηε ζχλζεηε εηηθέηα θσηναλάγλσζεο RF. ην παξφλ, δηεξεπλνχκε ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ εηηθέηαο θαη αλαγλψζηε πνπ ρξεζηκνπνηνχλ κηα ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ ε νπνία ζπλδέεηαη κε ηελ εηηθέηα, ην RF θαη ηνλ αλαγλψζηε. Ζ ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ επηηειεί ηε δηπιή ιεηηνπξγία απνζηνιήο νπηηθψλ δεδνκέλσλ πξνο ηελ εηηθέηα (φπσο έλα ηειεθνληξφι ηειεφξαζεο IR) θαη παξνρήο νπηηθήο αλάδξαζεο πξνβάιινληαο νδεγίεο επί ησλ αληηθεηκέλσλ. Παξφιν πνπ νη ζπκβαηηθνί ζπλδπαζκνί εηηθέηαο/αλαγλψζηε ιεηηνπξγνχλ κε κεζφδνπο ξαδηνεθπνκπψλ πνπ δελ ιακβάλνπλ ππφςηλ ηελ θαηεπζπληηθή επηθνηλσλία, νη εηηθέηεο RFIG κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ εληφο ιίγσλ ρηιηνζηψλ απφ ηε θπζηθή ηνπο ηνπνζεζία, λα ππνζηεξίμνπλ ηελ επηινγή κεκνλσκέλσλ εηηθεηψλ θαη λα δεκηνπξγήζνπλ έλα δηζδηάζηαην ή ηξηζδηάζηαην ζπληεηαγκέλν πιαίζην γηα ηηο εηηθέηεο. Σν ζχζηεκα ησλ ζπζθεπψλ εθπνκπήο ζεκάησλ θαη ησλ εηηθεηψλ θσηναλάγλσζεο παξέρεη κηα νκάδα πινχζησλ γεσκεηξηθψλ ιεηηνπξγηψλ, αληηπξνζσπεχνληαο έλα εληειψο λέν κέζν ππνινγηζηηθήο 40

42 φξαζεο θαη αληηθαζηζηψληαο ηηο θάκεξεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ζεκεία εηδψισλ κε ηε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ θαη ηηο εηηθέηεο. Ζ πεηξακαηηθή καο εξγαζία βαζίδεηαη ζηηο ελεξγεηηθέο εηηθέηεο ξαδηνζπρλφηεηαο πνπ ιεηηνπξγνχλ κε κπαηαξίεο, παξνι απηά, ν ζηφρνο καο είλαη λα αλαπηχμνπκε κεζφδνπο πνπ ζα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε παζεηηθέο εηηθέηεο RFID ρσξίο ηζρχ κπαηαξηψλ. Έλαο θσηναηζζεηήξαο είλαη έλαο απφ ηνπο ιίγνπο ηχπνπο αηζζεηήξσλ πνπ είλαη ζπκβαηφο κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ κεγέζνπο θαη ηεο ηζρχνο κηαο παζεηηθήο RFID. Σν θχξην ζέκα αλάπηπμεο ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ ελεξγεηηθψλ εηηθεηψλ ζε απηφ ησλ παζεηηθψλ είλαη ε πεξηνξηζκέλε δηαζέζηκε ηζρχ επί ηεο εηηθέηαο. Δδψ, έρνπκε πεξηνξηζηεί ζηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ αλάγλσζε πνπ είλαη ζπλεπείο κε ηα επίπεδα κεγέζνπο θαη ηζρχνο θαη ηα νπνία πηζηεχνπκε φηη κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ ζε έλα ζχζηεκα παζεηηθψλ RFID. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, νη εηηθέηεο κπνξνχλ λα θσηναλαγλσζηνχλ ή λα ππνινγηζηνχλ κφλν φηαλ ελεξγνπνηεζνχλ θαη ηνπο παξαζρεζεί ηζρχ απφ ηνλ θνληηλφ ηνπο αλαγλψζηε RF. Γελ πεξηιακβάλνπκε κηα δίνδν εθπνκπήο θσηφο ζηελ εηηθέηα πνπ ιεηηνπξγεί σο ξαδηφθαξνο ζηα αλζξψπηλα ζπζηήκαηα ή ζε απηά ηα νπνία βαζίδνληαη ζε θάκεξεο επεηδή θάηη ηέηνην ζα ρξεηαδφηαλ κεγάιεο πνζφηεηεο ηζρχνο. Ζ αληνρή ηνπ ιεθζέληνο ζήκαηνο RF ή ν ρξφλνο άθημεο απνηεινχλ ηελ πην δεκνθηιή κέζνδν εληνπηζκνχ ηεο ηνπνζεζίαο. Παξνι απηά απαηηνχλ πνιιαπινχο αλαγλψζηεο θαη ε αθξίβεηα ελδέρεηαη λα είλαη αλεπαξθήο γηα πνιχπινθεο γεσκεηξηθέο δηαδηθαζίεο [15]. Σα πξνεγνχκελα ζπζηήκαηα επίζεο ζπλδχαζαλ εηηθέηεο RF κε νπηηθνχο ή ππέξπζξνπο αηζζεηήξεο γηα λα βειηησζεί ε αθξίβεηα. Κάπνηα ηέηνηα ζπζηήκαηα ρξεζηκνπνηνχλ ελεξγεηηθέο εηηθέηεο RF πνπ αληαπνθξίλνληαη ζε ζεκεηνδείθηεο ιέηδεξ. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ην FindIT Flashlight ρξεζηκνπνηεί ηελ αιιειεπίδξαζε κηαο θαηεχζπλζεο θαη έλα θσο δείθηε ζηελ εηηθέηα γηα λα ζεκαηνδνηήζεη φηη ην επηζπκεηφ αληηθείκελν επξέζε [16]. Άιια ζπζηήκαηα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ αιιειεπίδξαζε δχν θαηεπζχλζεσλ, φπνπ ε εηηθέηα αληαπνθξίλεηαη ζηε ζπζθεπή, ε νπνία δηαζέηεη ιαβή, ρξεζηκνπνηψληαο έλα πξσηφθνιιν πνπ απνξξνθά κεγάιε ελέξγεηα ζαλ ην ή Υ10 [17]. Σν Cooltown ρξεζηκνπνηεί ηνπο ξαδηφθαξνπο πνπ κεηαδίδνπλ ελεξγά αλαθνξέο ζπζθεπήο, αιιά ρσξίο ηελ ηθαλφηεηα ππφδεημεο ή παξνρήο νπηηθήο αλάδξαζεο ( Σν ζρέδην Cricket [20] ππνινγίδεη ηελ ηνπνζεζία θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ κηαο ζπζθεπήο κε ιαβή, ρξεζηκνπνηψληαο εγθαηεζηεκέλα RF θαη ππέξπζξνπο ξαδηφθαξνπο θαη ζρέδηα εληζρπκέλσλ πξαγκαηηθψλ εηηθεηψλ. 41

43 Ζ κέζνδνο RFIG ππνζηεξίδεη πνιχπινθεο, πνιιαπιψλ ζθνπψλ, γεσκεηξηθέο εθαξκνγέο κε ηελ επθπΐα ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηεο πβξηδηθήο νπηηθήο θαη RF επηθνηλσλίαο θαη ησλ αζχξκαησλ εηηθεηψλ θσηναλάγλσζεο. 4.1 Ο ΣΡΟΠΟ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ RFIG Ζ ζπκβαηηθή επηθνηλσλία εηηθεηψλ ξαδηνεθπέκπεη απφ έλαλ αλαγλψζηε RF θαη δέρεηαη κηα απάληεζε απφ φιεο ηηο εηηθέηεο εληφο εκβέιεηαο. Ο πεξηνξηζκφο ηεο επηθνηλσλίαο ζηε δεηνχκελε εηηθέηα επηηπγράλεηαη ζπκβαηηθά ρξεζηκνπνηψληαο έλαλ αλαγλψζηε εηηθεηψλ κηθξήο εκβέιεηαο θαη αθξηβή θπζηθή ηνπνζέηεζε ηεο εηηθέηαο. Αληηζέησο, νη ρξήζηεο ελφο ζπζηήκαηνο RFIG κπνξνχλ λα επηιέμνπλ εηηθέηεο αιιειεπίδξαζεο κεγάιεο εκβέιεηαο κέζσ ζρεδηαζκέλνπ θσηφο αγλνψληαο ηηο αλεπηζχκεηεο εηηθέηεο εληφο εκβέιεηαο. Ζ ζπζθεπή, ε νπνία δηαζέηεη ιαβή, εληφο ηνπ ζπζηήκαηνο RFIG πξψηα κεηαδίδεη κηα ξαδηεθπνκπή RF θαη θαζεκία εηηθέηα εληφο εκβέιεηαο ελεξγνπνηείηαη θαη απνθηά ηζρχ απφ ην ζήκα. Ο θσηναηζζεηήξαο ηεο εηηθέηαο ηφηε ιακβάλεη κηα αλάγλσζε κε ην θσο ηνπ πεξηβάιινληνο, ρξεζηκνπνηψληαο ην σο ηε κεδεληθή ζέζε γηα δηαδνρηθέο κεηξήζεηο θσηηζκνχ. Σν επφκελν βήκα ηεο δηαδηθαζίαο ζπλίζηαηαη ζε ελεξγνπνίεζε ηνπ θσηηζκνχ ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ. Κάζε εηηθέηα πνπ εληνπίδεη κηα αχμεζε ηνπ επηθείκελνπ θσηηζκνχ ζηέιλεη κηα απάληεζε ζηνλ αλαγλψζηε RF γηα λα ππνδείμεη φηη είλαη εληφο ηεο δέζκεο ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ, έηνηκε γηα αιιειεπίδξαζε. Ο ρξήζηεο ζηνρεχεη ηε ζπζθεπή, ε νπνία δηαζέηεη ιαβή, ζηελ θαηεχζπλζε ηεο επηθάλεηαο επί ηεο νπνίαο ππάξρεη ε εηηθέηα. Ζ ζπζθεπή ζηέιλεη έλα ζήκα RF γηα λα ζπγρξνλίζεη ηηο εηηθέηεο αθνινπζνχκελν απφ θσηηζκφ κε κηα ζεηξά δπαδηθψλ πξνηχπσλ ή δπαδηθνχ δνκεκέλνπ θσηφο, φπνπ 0 ζεκαίλεη απνπζία θσηφο θαη φπνπ 1 παξνπζία θσηφο. Κάζε εηθνλνζηνηρείν ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ εθπέκπεη έλαλ κνλαδηθφ δπαδηθφ θσδηθφ θσδηθνπνηψληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηε ζέζε ηνπ. Ζ εηηθέηα εγγξάθεη ην δπαδηθφ θσδηθφ ν νπνίνο είλαη επηθείκελνο ζηνλ θσηναηζζεηήξα ηνπ, ζηε ζπλέρεηα επηηειεί κηα RF κεηάδνζε ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ θαη ηεο ζέζεο ηνπ (θαηαγεγξακκέλεο ζε δπαδηθφ θψδηθα) φπσο θαη ηνπ θαηαγεγξακκέλνπ θσδηθνχ Gray πξνο ηνλ αλαγλψζηε RF. Ζ ζπζθεπή πνπ εθπέκπεη ζήκαηα ρξεζηκνπνηεί έλαλ θσδηθφ αξηζκφ, φπσο θαη ηελ θαηαγεγξακκέλε (x,y) ηνπνζεζία, γηα λα ζηείιεη νδεγίεο, 42

44 θείκελν ή εηθφλεο ζην αληηθείκελν κε ηελ εηηθέηα σο εληζρπκέλεο πξαγκαηηθέο εηηθέηεο. Σφηε, είλαη πιένλ απιφ λα εθζέζνπκε ζσζηά ηνπνζεηεκέλεο εηηθέηεο ζηελ επηθάλεηα κε ηελ εηηθέηα. 4.2 ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΚΔ ΔΦΑΡΜΟΓΈ Πεξηγξάςακε δηάθνξεο πηπρέο ηνπ RFIG ζηελ πξνεγνχκελε εξγαζία καο [18] θαη δείμακε ηηο ηερληθέο αιιειεπίδξαζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζπζθεπέο εθπνκπήο ζεκάησλ είηε κε ιαβή, είηε ζε κέγεζνο ηζέπεο [19]. Σν RFIG ππνθηλείηαη απφ ηε ππφζρεζε ησλ εκπνξηθά ζεκαληηθψλ εθαξκνγψλ ζηνλ έιεγρν απνγξαθήο. Αιιά επεηδή νη εηηθέηεο θσηναλάγλσζεο κπνξνχλ λα έρνπλ θαη άιιεο πνιιέο θαηλνηφκεο εθαξκνγέο, ζθνπφο καο εδψ είλαη λα παξνπζηάζνπκε ηηο λέεο ηδέεο ζρεηηθά κε ην RFIG ζην πιαίζην δηαθφξσλ ππνζρφκελσλ βηνκεραληθψλ εθαξκνγψλ, ζεκεηψλνληαο ηηο επξείεο κεζφδνπο αλάπηπμεο γηα γεσκεηξηθή αλάιπζε. (εκεηψζηε φηη απηέο είλαη ππνζεηηθέο ρξήζεηο, θαη φρη πινπνηεκέλα εκπνξηθά ζπζηήκαηα). Η αλάδξαζε ηνπνζεζίαο (όπωο ε δηαρείξηζε απνζεθώλ) (βι. Δηθόλα 2). Φαληαζηείηε ηελ αλάζεζε ηνπνζέηεζεο θνπηηψλ ηα νπνία πεξηέρνπλ θζαξηά αληηθείκελα (θηβψηηα κε ςάξηα ή θνπηηά πξντφλησλ) έηνηκα λα ιήμνπλ. Αθφκα θαη κε ηελ παξαδνζηαθή κέζνδν εηηθεηψλ RF ε νπνία πεξηιακβάλεη πιεξνθνξηαθά δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηελ εκεξνκελία ιήμεο ζηελ θαηαρσξεκέλε βάζε δεδνκέλσλ, έλαο ππάιιεινο ζα έπξεπε λα επηζεσξήζεη ζεηξηαθά ην θάζε θνπηί μερσξηζηά ζε κηα απνζήθε γεκάηε θνπηηά, ζεκεηψλνληαο ην θαζέλα απφ απηά κε έλα ζεκείσκα ην νπνίν ζα πηζηνπνηεί φηη ην πξντφλ πξφθεηηαη λα ιήμεη. Υξεζηκνπνηψληαο ηηο εηηθέηεο RFIG, ε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ, κε ιαβή ή ζηαζεξή, πξψηα εληνπίδεη ηηο πξνο αλαδήηεζε εηηθέηεο θαη κεηά ηηο θσηίδεη κε ζχκβνια, (φπσο Υ θαη ΟΚ ), παξέρνληαο ζηνπο ππαιιήινπο νπηηθή αλάδξαζε. εκεηψζηε φηη έλαο δεχηεξνο ρξήζηεο κπνξεί λα επηηειεί παξφκνηεο εθαξκνγέο δίρσο λα ππάξρνπλ ζπγθξνχζεηο RF κε ηνλ πξψην αλαγλψζηε ή ηηο εηηθέηεο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη νη δχν δέζκεο ησλ ζπζθεπψλ δελ ππεξθαιχπηνπλ ε κία ηελ άιιε. Ο εληνπηζκόο εκπνδίωλ (όπωο έλα αληηθείκελν ην νπνίν εκπνδίδεη ζηδεξνδξνκηθέο ξάγεο) (βι. Δηθόλα 3, αξηζηεξά). Μηα ζπλεζηζκέλε εξγαζία ζηελ ππνινγηζηηθή φξαζε κε θάκεξεο είλαη ν εληνπηζκφο αθχζηθσλ ζπλζεθψλ κέζσ επεμεξγαζίαο εηθφλαο. Έλα ηέηνην παξάδεηγκα είλαη ν εληνπηζκφο εκπνδίσλ ζε ζηδεξνδξνκηθέο ξάγεο πξνθεηκέλνπ λα ελεξγνπνηεζεί ν ζπλαγεξκφο εάλ θάπνηνο άλζξσπνο βξίζθεηαη γηα παξάδεηγκα ζηηο ξάγεο ηνπ ηξέλνπ ελφο ππφγεηνπ ζηαζκνχ ή χπνπηα πιηθά είλαη ζηηο ξάγεο κηαο απνκαθξπζκέλεο γξακκήο εκπνξηθήο 43

45 ακαμνζηνηρίαο. Ζ επεμεξγαζία ησλ βηληενζθνπεκέλσλ εηθφλσλ απφ ζπζηήκαηα παξαθνινχζεζεο γηα ηνλ εληνπηζκφ ηέηνησλ ζπκβάλησλ είλαη δχζθνιε επεηδή νη ζπλζήθεο θσηηζκνχ ηνπ πεξηβάιινληνο δελ είλαη πξνβιέςηκεο, ελψ θάπνηεο άιιεο δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε ιαλζαζκέλεο ππνζέζεηο. Δλαιιαθηηθά, κπνξεί θαλείο λα ιχζεη ην πξφβιεκα ηεο φξαζεο ηνπνζεηψληαο δηάζπαξηεο ζηηο ξάγεο εηηθέηεο RFIG, θσηίδνληάο ηεο ζηε ζπλέρεηα κε κηα ζηαζεξή ή θαηεπζπλφκελε δέζκε πξνζσξηλά δηακνξθσκέλνπ θσηφο (φρη απαξαηηήησο κε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ), πηζαλψο κηα ππέξπζξε δέζκε ησλ 40 Κz απφ κηα ζπνξαδηθή ζεηξά εθπνκπψλ θσηφο. Ζ δηαδηθαζία είλαη παξφκνηα κε ηελ ηερληθή «δηαθνπή δέζκεο» ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηνλ εληνπηζκφ πηζαλψλ παξάλνκσλ εηζβνιέσλ ζε ζπζηήκαηα ζπλαγεξκνχ νηθηαθήο αζθάιεηαο. Παξνι απηά, ηα αζχξκαηα ζπζηήκαηα πνπ βαζίδνληαη ζηηο εηηθέηεο πξνζαξκφδνληαη ηέιεηα ζε εθαξκνγέο ζηηο νπνίεο ε χπαξμε θαισδίσλ θαη απφ ηηο δχν πιεπξέο δελ είλαη πξαθηηθή. Ζ ρξήζε αλάδξνκσλ αλαθιαζηηθψλ δηαθξηηηθψλ θαη ν εληνπηζκφο κηαο δέζκεο επηζηξνθήο είλαη κηα άιιε θνηλή ζηξαηεγηθή γηα ηελ απνθπγή θαισδίσλ. Ζ ζπνξαδηθή, φκσο, ηνπνζέηεζε πνιιψλ δηαθξηηηθψλ δεκηνπξγεί έλαλ απνιπηαξρηθφ εθηάιηε φζνλ αθνξά ζηε δεκηνπξγία ελφο εθηεηακέλνπ επξεηεξίνπ. ηελ πεξίπησζε ηνπ RFIG, νη εηηθέηεο αλαγλψξηζεο θαη νη ηνπνζεζίεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαηάζηαζε ηεο πξφζιεςεο ηνπ δηακνξθσκέλνπ θσηφο είλαη εχθνιν λα αλαθεξζνχλ. Ζ έιιεηςε πξφζιεςεο ππνδεηθλχεη θάπνην είδνο εκπνδίνπ ην νπνίν κπνξεί λα κεηαδνζεί ζε κηα θχξηα θεληξηθή ππεξεζία φπνπ ν αλζξψπηλνο παξαηεξεηήο παξαθνινπζεί ηε ζθελή πηζαλψο κέζσ κηαο θάκεξαο αδηκνπζηαθήο-πςνκνκεηξηθήο-εζηηαθήο παξαθνινχζεζεο. Σνπνζέηεζε θαηά παξαγγειία θαη πξνζαλαηνιηζκόο (όπωο ηα βηβιία κηαο βηβιηνζήθεο) (βι. Δηθόλα 3, κέζε). Μηα ζπλεζηζκέλε εξγαζία ζηηο βηβιηνζήθεο θαη ηα θαξκαθεία, φπσο θαη ζε νπνηαδήπνηε απνζεθεπηηθή εγθαηάζηαζε, είλαη ε δηαηήξεζε ελφο κεγάινπ αξηζκνχ αληηθεηκέλσλ ζε θάπνηα πξνθαζνξηζκέλε ζεηξά. ε βηβιηνζήθεο κε βηβιία πνπ δηαζέηνπλ εηηθέηεο RF, είλαη εχθνιν λα αλαθηεζεί κηα ιίζηα ησλ βηβιίσλ (γηα εθείλα ηα βηβιία εληφο ηεο εκβέιεηαο ηνπ RF). Παξνι απηά, είλαη δχζθνιν γηα ηνπο βηβιηνζεθνλφκνπο λα θαζνξίζνπλ πνηα βηβιία δε βξίζθνληαη ζε αιθαβεηηθή ζεηξά αλ δελ έρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ηνπνζεζία. Δπηπξφζζεηα, ρσξίο ηηο πιεξνθνξίεο πξνζαλαηνιηζκνχ ησλ βηβιίσλ, ζα δπζθνιεπφληνπζαλ λα θαζνξίζνπλ αλ ηα βηβιία έρνπλ ηνπνζεηεζεί αλάπνδα. Με ην RFIG θαη κε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ κε ιαβή, ην ζχζηεκα απηφκαηα 44

46 αλαγλσξίδεη ηνλ ηίηιν ηνπ βηβιίνπ φπσο επίζεο πνπ βξίζθεηαη θαη πξνο πνηα θαηεχζπλζε. Ζ ζπζθεπή κε ιαβή ηφηε θαηεγνξηνπνηεί ηα βηβιία θαηά ηίηινπο θαη θαηά ηε δηζδηάζηαηε γεσκεηξηθή ηνπνζεζία. Έλα άζρεκν ηαίξηαζκα ζηηο δχν ηαμηλνκεκέλεο ιίζηεο ππνδεηθλχεη φηη ην αληίζηνηρν βηβιίν δε βξίζθεηαη ζε αιθαβεηηθή ζεηξά. Σν ζχζηεκα γλσξίδεη ηηο ηζρχνπζεο ηνπνζεζίεο γηα ηα βηβιία εληφο ηεο εκβέιεηαο ηνπ RF, φπσο θαη ηηο ηνπνζεζίεο ηνπο ζην ξάθη. Ζ νζφλε ηεο ζπζθεπήο δείρλεη απηφκαηα νπηηθή αλάδξαζε θαη νδεγίεο, φπσο θαίλνληαη ζηελ Δηθφλα 3, κέζε, σο θφθθηλα βέιε απφ ηηο ηζρχνπζεο ηνπνζεζίεο ζηηο πξνηεηλφκελεο ζέζεηο. Έλα κφλν βηβιίν κπνξεί λα εληνπηζηεί κε δχν πνκπνχο RFIG, έλαλ ζην πάλσ κέξνο ηεο ξάρεο ηνπ βηβιίνπ θαη έλαλ ζην θάησ κέξνο απηήο. Ζ ζχγθξηζε ησλ δχν απηψλ εηηθεηψλ θαζηζηά ην βηβιηνζεθνλφκν ηθαλφ λα θαζνξίζεη αλ θάπνην βηβιίν είλαη αλαπνδνγπξηζκέλν ή φρη. Σξηζδηάζηαηε πνξεία ζρεδηαζκνύ/θαζνδήγεζεο (όπωο ε πεξίπηωζε ηωλ ξνκπόη ζε κηα γξακκή ζπλαξκνιόγεζεο κε απζαηξέηωο πξνζαλαηνιηζκέλα αληηθείκελα) (βι. Δηθόλα 3, δεμηά). Οη εηηθέηεο RFIG κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε εξγνζηάζηα γηα ηελ θαζνδήγεζε ησλ ξνκπφη. Ζ ηδέα είλαη παξφκνηα κε πην παγησκέλεο ξνκπνηηθέο εθαξκνγέο θαζνδεγνχκελεο απφ ιέηδεξ (φπσο ε ζπγθφιιεζε ζηα εξγνζηάζηα). Αο ππνζέζνπκε, φκσο, φηη έλα ξνκπφη έρεη πξνγξακκαηηζηεί λα αξπάδεη έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν απφ κηα ζηνίβα πνπ θηλείηαη ζε κηα ηαηλία κεηαθνξάο πξαγκάησλ. Σν RFID απινπνηεί ην πξφβιεκα αλαγλψξηζεο αληηθεηκέλσλ κε κεραληθή φξαζε, φκσο ν αθξηβήο εληνπηζκφο ηνπ αληηθεηκέλνπ παξακέλεη δχζθνινο. Ζ ηδέα έγθεηηαη ζηε ρξήζε κηαο ζηαζεξήο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ πνπ εληνπίδεη ην αληηθείκελν επί ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ε εηηθέηα θαη ζηε ζπλέρεηα ην θσηίδεη κε έλα ζηαζεξφ, εχθνια αλαγλσξίζηκν ρξνληθφ ζρέδην. Ζ θάκεξα ε νπνία βξίζθεηαη ζην ρέξη ηνπ ξνκπφη εληνπίδεη απηφ ην ζρέδην κέζσ ηεο αληηπαξάηαμεο ζρεδίσλ, δίλνληαο ζην ξνκπφη ηελ ηθαλφηεηα λα εληνπίζεη ην αληηθείκελν κε αθξίβεηα. Να ζεκεηψζνπκε ζην ζεκείν απηφ φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο πνπ αλαπηχμακε ζην παξφλ, ε ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ είλαη παξφκνηα κε ην είδνο ησλ ζπζθεπψλ πνπ είλαη νηθείεο ζε φινπο καο, πεξηιακβαλνκέλσλ ηεο ηειεφξαζεο, ηα ηειεθνληξφι IR θαη ηνπο ζεκεηνδείθηεο ιέηδεξ, αιιά κε θάπνηα ρσξηθή ή ρξνληθή δηακφξθσζε ηνπ θσηφο. Ζ ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ ζπληζηά έλα ζπνπδαίν ηειεθνληξφι, ην νπνίν επηθνηλσλεί κε έλαλ θσηναηζζεηήξα θαηά ηε θάζε αλάγλσζεο ηεο ηνπνζεζίαο, θαη έλα ζπνπδαίν 45

47 ζεκεηνδείθηε ιέηδεξ, θαηά ηε θάζε εθπνκπήο εηδψισλ, ζηελ νζφλε εληζρπκέλσλ πξαγκαηηθψλ εηηθεηψλ ΔΠΗΛΟΓΟ Γηάθνξα πξνβιήκαηα κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ νπηηθή επηθνηλσλία κεηαμχ ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ θαη εηηθέηαο. Μπνξεί λα επεξεαζηεί, παξαδείγκαηνο ράξηλ, απφ ην θσο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε πνιιαπιή επηθνηλσλία δηαίξεζεο ηνπ κήθνπο θχκαηνο (φπσο ηα ηειεθνληξφι ηεο ηειεφξαζεο θαη νη θσηναηζζεηήξεο IR) ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ηελ επίιπζε απηνχ ηνπ πξνβιήκαηνο. Ζ νπηηθή επηθνηλσλία δπζθνιεχεη φζν απμάλεηαη ε απφζηαζε κεηαμχ ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ θαη εηηθέηαο θαη φζν ιεξψλεηαη ν θσηναηζζεηήξαο. Παξνι απηά, εληφο απηψλ ησλ νξίσλ, ε κέζνδνο RFIG ππνζηεξίδεη πνιχπινθεο, πνιιαπιψλ ζθνπψλ, γεσκεηξηθέο εθαξκνγέο κε ηελ επθπΐα ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηεο πβξηδηθήο νπηηθήο θαη RF επηθνηλσλίαο θαη ησλ αζχξκαησλ εηηθεηψλ θσηναλάγλσζεο. Ζ εξγαζία καο RFIG ππνδεηθλχεη νξηζκέλεο απφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ππάξρνπλ φζνλ αθνξά ζηε ζφισζε ησλ νξίσλ κεηαμχ ηνπ πιηθνχ θαη ςεθηαθνχ θφζκνπ, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ην θαζεκεξηλφ καο πεξηβάιινλ κηα απηνπεξηγξαθφκελε, αζχξκαηε πεγή δεδνκέλσλ, κηα επηθάλεηα απεηθφληζεο θαη έλα κέζν αιιειεπίδξαζεο. Δηθφλα 1. (Δπάλσ) πκβαηηθφο πνκπφο RFID επηθνηλσλεί κε έλαλ αλαγλψζηε RF θαη αληαπνθξίλεηαη ζηνλ απνζεθεπκέλν θσδηθφ αξηζκφ πνπ βξίζθεηαη ζηε κλήκε ηεο θάξηαο. (Κάησ) Ο πνκπφο RFIG επηθνηλσλεί κε έλαλ αλαγλψζηε RF, φπσο θαη κε ρσξηθν-ρξνληθφ ξπζκηζηή θσηφο (φπσο ην δηακνξθσκέλν θσο IR). Με κηα ηειεηνπνηεκέλε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ, ην ζχζηεκα κπνξεί, παξαδείγκαηνο ράξηλ, λα εληνπίζεη ηνλ απνζεθεπκέλν θσδηθφ αξηζκφ, καδί κε ην εηθνλνζηνηρείν ηνπνζεζίαο (x,y) ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ πνπ θσηίδεη ηελ εηηθέηα. 46

48 Δηθφλα 2. ελάξην απνζήθεο. Έλαο ππάιιεινο εληνπίδεη ηα αληηθείκελα πνπ πξφθεηηαη λα ιήμνπλ θαη ιακβάλεη νπηηθή αλάδξαζε. Έλαο δεχηεξνο ππάιιεινο επηηειεί κηα παξφκνηα ιεηηνπξγία ρσξίο λα πξνθαιεί πξνβιήκαηα ζηελ αιιειεπίδξαζε επεηδή νη δέζκεο ηεο ζπζθεπήο εθπνκπήο ζεκάησλ δελ ππεξθαιχπηεη ε κία ηελ άιιε. Δηθφλα 3. (Αξηζηεξά) Δληνπηζκφο εκπνδίνπ (φπσο έλαο άλζξσπνο ζε ξάγεο ηξέλνπ θνληά ζε κηα πιαηθφξκα, έλα αθηλεηνπνηεκέλν φρεκα ζε κηα ζηδεξνδξνκηθή δηαζηαχξσζε, ή χπνπηα πιηθά ζε ξάγεο). Δίλαη δχζθνιε ε αλαγλψξηζε ελφο εκπνδίνπ κε ζχζηεκα πνπ βαζίδεηαη ζε θάκεξεο ιφγσ ηεο απαξαίηεηεο πνιχπινθεο επεμεξγαζίαο εηθφλαο ππφ άγλσζηεο ζπλζήθεο θσηηζκνχ. Οη εηηθέηεο RFIG κπνξνχλ λα ηνπνζεηεζνχλ δηάζπαξηεο θαηά κήθνο ησλ ξαγψλ ηνπ ηξέλνπ θαη λα θσηηζηνχλ κε κηα ζηαζεξή ή θαηεπζπλφκελε δέζκε ρξνληθά δηακνξθσκέλνπ θσηφο (φρη απαξαίηεηα κηα ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ). Οη εηηθέηεο αληαπνθξίλνληαη κε ηελ θαηάζηαζε πξφζιεςεο ηνπ δηακνξθσκέλνπ θσηφο. Ζ έιιεηςε πξφζιεςεο ππνδεηθλχεη ηελ χπαξμε ελφο εκπνδίνπ. Μηα εηδνπνίεζε κπνξεί λα ζηαιζεί ηφηε ζε κηα θεληξηθή ππεξεζία φπνπ ν ειεγθηήο θίλεζεο ησλ ηξέλσλ 47

49 παξαηεξεί ηε ζθελή ρξεζηκνπνηψληαο ελδερνκέλσο κηα θάκεξα αδηκνπζηαθήο-πςνκνκεηξηθήο-εζηηαθήο παξαθνινχζεζεο. (Μέζε) Βηβιία ζε βηβιηνζήθε. Σα βηβιία κε εηηθέηεο RF είλαη εχθνιν λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ ζε κηα ιίζηα βηβιίσλ εληφο ηεο εκβέιεηαο ηνπ RF. Παξνι απηά, ειιηπείο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ζέζε δπζθνιεχεη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ βηβιίσλ εθείλσλ πνπ δελ είλαη ζε αιθαβεηηθή ζεηξά. Δπηπξφζζεηα, ειιηπείο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ βηβιίνπ καο δπζθνιεχεη λα εληνπίζνπκε θαηά πφζν ην βηβιίν είλαη αλαπνδνγπξηζκέλν. Με ην RFIG θαη ηε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ, ν βηβιηνζεθνλφκνο κπνξεί λα αλαγλσξίζεη ηνλ ηίηιν ηνπ βηβιίνπ, φπσο θαη ηε θπζηθή ζέζε θαη πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ. Βαζηδφκελν ην ζχζηεκα ζε κηα αηπρή αληηζηνίρεζε ζηελ θαηαρψξεζε ηνπ βηβιίνπ αλαθνξηθά κε ηε ζέζε παξέρεη απηφκαηε νπηηθή αλάδξαζε θαη νδεγίεο (εδψ θαίλνληαη σο θφθθηλα βέιε γηα ηηο αξρηθέο ζέζεηο). (Αξηζηεξά) Ρνκπφη θαζνδεγνχκελν απφ ιέηδεξ. Καζνδήγεζε ελφο ξνκπφη λα αξπάδεη έλα ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν απφ κηα ζηνίβα πνπ θηλείηαη ζε κηα ηαηλία κεηαθνξάο πξαγκάησλ, ε ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ εληνπίδεη ην αληηθείκελν επί ηνπ νπνίνπ βξίζθεηαη ε εηηθέηα θσηίδνληάο ηε κε έλα ζηαζεξφ, εχθνια αλαγλσξίζηκν ρξνληθφ ζρέδην. Ζ θάκεξα ε νπνία βξίζθεηαη ζην ρέξη ηνπ ξνκπφη εληνπίδεη απηφ ην ζρέδην κέζσ ηεο αληηπαξάηαμεο ζρεδίσλ, δίλνληαο ζην ξνκπφη ηελ ηθαλφηεηα λα εληνπίζεη ην αληηθείκελν κε αθξίβεηα. 48

50 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ν 5. Απζφξκεηεο ζπλδέζεηο θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ Ζ θηλεηή ππνινγηζηηθή ηερλνινγία θαζηζηά ηνλ νπνηνδήπνηε ηθαλφ λα εξγαζηεί ή λα παίμεη ςεθηαθά νπνηεδήπνηε θαη νπνπδήπνηε. πρλά, φκσο, απαηηεί κηα πεξίπινθε ηειεηνπξγία εγθαηάζηαζεο πξνθεηκέλνπ λα ζπλδέζεη θαη λα ζπλζέζεη ηηο δηάθνξεο απαηηνχκελεο ζπζθεπέο. Σν ζχζηεκα Elope πνπ αλαπηχζζνπκε ηα ηειεπηαία δχν ρξφληα απινπνηεί απηή ηε ζχλζεζε παξέρνληαο έλα κέζν γξήγνξεο ιεηηνπξγίαο κηαο δηαλεκεκέλεο αζχξκαηεο εθαξκνγήο ρξεζηκνπνηψληαο αληηθείκελα πνπ θέξνπλ εηηθέηεο RFID γηα λα ζπλδέζεη ρσξίο δηαρσξηζκφ ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο θαη ηνπο δηαδξαζηηθνχο ρψξνπο. Σν ζχζηεκα ρξεζηκνπνηεί έλα πξφηππν RFID ην νπνίν ιεηηνπξγεί εληφο ιίγσλ ηληζψλ εληνπίδνληαο κε απηφλ ηνλ ηξφπν ηε δηάδξαζε. Ζ κεηαθνξά δεδνκέλσλ είλαη γξήγνξε θαη νη εηηθέηεο κπνξνχλ λα πεξηέρνπλ αξθεηά δεδνκέλα γηα λα θσδηθνπνηήζνπλ ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ έλαξμε ησλ ζπλδέζεσλ κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ θαη ηεο ελεξγνπνίεζεο κηαο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίαο. Σν αξρηθφ θίλεηξν γηα ηε ζχλδεζε ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ κε ηνπο δηαδξαζηηθνχο ρψξνπο ζπλίζηαηαη ζην γεγνλφο φηη νη ζπζθεπέο ηππηθά θαηέρνπλ ζεκαληηθφ απνζεθεπηηθφ ρψξν θαη ππνινγηζηηθέο πεγέο πιεξνθνξηψλ πξνθεηκέλνπ λα δηαρεηξηζηνχλ ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα, ρσξίο φκσο λα είλαη επλντθά θαηάιιειεο γηα φιεο ηηο εξγαζίεο εμαηηίαο ηεο κηθξήο νζφλεο θαη πιεθηξνινγίνπ πνπ δηαζέηνπλ. Αλαινγηθά, ε έλσζε κεηαμχ ηνπ ρψξνπ θαη ηεο ζπζθεπήο πξαγκαηνπνηείηαη ηφζν γξήγνξα ζαλ έλα δεπγάξη πνπ επξφθεηην λα παληξεπηεί λα επηιέμεη λα θιεθηεί παξά λα ηειέζεη επίζεκν γάκν ν νπνίνο πεξηιακβάλεη έλα πνιχπινθν ηειεηνπξγηθφ. Απηή ε παξαηήξεζε ιεηηνχξγεζε σο έκπλεπζε γηα ην εξεπλεηηθφ έξγν Personal Server Project ηεο Intel Research ην 2001 [32], έλα κνληέιν ππνινγηζκνχ ζην νπνίν νη αζχξκαηεο θηλεηέο ζπζθεπέο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο αλψηεξεο δπλαηφηεηεο αιιειεπίδξαζεο κε ηνλ ρξήζηε κηαο θνληηλήο ππνδνκήο. Οη δηαδξαζηηθνί ρψξνη, 49

51 αθφκα θαη νη ζπιινγέο Ζ/Τ παξέρνπλ πινχζηα εκπεηξία γηα ηνλ ρξήζηε, ελψ ν αζχξκαηνο ζπλδπαζκφο ηνπο κε ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο νδεγεί ζηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα θαη γηα ηνπο δχν θφζκνπο. Ζ πιήξεο πξαγκαηνπνίεζε ζπλεξγίαο κεηαμχ ησλ θηλεηψλ ζπζθεπψλ θαη ησλ δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ απαηηεί κηα νκαιή δηαδηθαζία νινθιήξσζεο ε νπνία δε ζα επηβαξχλεηαη απφ κπεξδεκέλα θαιψδηα ή πεξίπινθεο ζπλδέζεηο θαη κελνχ ζχλζεζεο. Οη δηαδξαζηηθνί ρψξνη [26], πεξηιακβάλνπλ δηαδξαζηηθέο επηθάλεηεο ζε κέγεζνο ηνίρνπ, ζπζηήκαηα ερείσλ θπθιηθνχ ήρνπ θαη εμεηδηθεπκέλεο ζπζθεπέο εηζαγσγήο πιεξνθνξηψλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο νκαδηθήο δηάδξαζεο. Οη ρξήζηεο θπζηθά επηζπκνχλ λα ηα θαηαζηήζνπλ ηθαλά πξνο ιεηηνπξγία κε ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα πνπ έρνπλ απνζεθεχζεη ζηηο θηλεηέο ζπζθεπέο ηνπο (φπσο νη θνξεηνί Ζ/Τ, ηα πξνγξακκαηηδφκελα ζπζηήκαηα ζπιινγήο δεδνκέλσλ PDAs θαη ηα θηλεηά ηνπο ηειέθσλα). Οη ad hoc κεραληζκνί δηαιεηηνπξγίαο (φπσο ν θηλεηφο θσδηθφο Speakeasy [23] θαη ε κεζνιάβεζε ζην Patch Panel [22]) επηηξέπνπλ ηε δηαιεηηνπξγία ησλ ζπζηαηηθψλ κεξψλ δίρσο πξνεγνχκελε γλψζε ηνπ ελφο γηα ην άιινπ. Παξνι απηά, επεηδή δχν ζπζθεπέο κπνξνχλ λα δηαιεηηνπξγνχλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, ην απνηέιεζκα ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο είλαη κηα ζνιή θαηάζηαζε θαη γηα ηηο δχν ζπζθεπέο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ην γεγνλφο πνπ θαζηζηά ζαθέο φηη έλα θηλεηφ ηειέθσλν κπνξεί λα ζπλδεζεί κε κηα δηαδξαζηηθή επηθάλεηα κεγέζνπο ηνίρνπ, δελ νξίδεη επαξθψο ηε ζχλζεζε. Ζ νζφλε ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα πξνβάιεη εηθφλεο, θηλεκαηνγξαθηθέο ηαηλίεο ή παξνπζηάζεηο πνπ είλαη απνζεθεπκέλεο ζηε ζπζθεπή. Ο αξηζκφο θαη ε πνηθηιία ησλ εθαξκνγψλ πνπ εκπιέθνληαη ζηε ζπλδπαζκέλε ρξήζε ησλ δχν Ζ/Τ είλαη απεξηφξηζηε. Ζ πξνζέγγηζε Elope ρξεζηκνπνηεί πιηθά αληηθείκελα κε εηηθέηεο γηα λα ελζσκαηψζεη απηέο ηηο ζπλζέζεηο πξνθεηκέλνπ λα απμήζεη ηηο παξνρέο ηνπ πιηθνχ θφζκνπ γηα ην ραξαθηεξηζκφ ηεο απνζθνπνχκελεο ζχλζεζεο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, γηα ηελ πξνβνιή ζε κεγάιε νζφλε ελφο άικπνπκ πξνζσπηθψλ θσηνγξαθηψλ ην νπνίν είλαη απνζεθεπκέλν ζε έλα έμππλν ηειέθσλν, ν ρξήζηεο ζα ρξεηαδφηαλ λα ζαξψζεη έλα αληηθείκελν κε εηηθέηα κε ηελ έλδεημε «πξνβνιή άικπνπκ θσηνγξαθηψλ» ρξεζηκνπνηψληαο έλαλ αλαγλψζηε RFID ν νπνίνο ζα είλαη ζπλδεδεκέλνο κε ην θηλεηφ ηνπ ηειέθσλν. ηαλ ε εηηθέηα ηνπ πιηθνχ αληηθεηκέλνπ ζαξσζεί, ην θηλεηφ ηειέθσλν γλσξίδεη φηη ν ρξήζηεο ζθνπεχεη λα πξνβάιεη ηηο θσηνγξαθίεο ζην ρψξν. Σν ηειέθσλν ηφηε «παληξεχεηαη» κε ην δηαδξαζηηθφ ρψξν απινπνηψληαο ηηο εξγαζίεο νινθιήξσζεο (φπσο ην δίθηπν, ηε ζπζθεπή, θαη ηε ζχλζεζε ηεο εθαξκνγήο). 50

52 Αλαινγηθά, ε έλσζε κεηαμχ ηνπ ρψξνπ θαη ηεο ζπζθεπήο πξαγκαηνπνηείηαη ηφζν γξήγνξα ζαλ έλα δεπγάξη πνπ επξφθεηην λα παληξεπηεί λα επηιέμεη λα θιεθηεί παξά λα ηειέζεη επίζεκν γάκν ν νπνίνο πεξηιακβάλεη έλα πνιχπινθν ηειεηνπξγηθφ. Απηή ε εθζπγρξνληζκέλε δηαδηθαζία απαιχλεη ζεκαληηθά ην βάξνο ηεο νινθιήξσζεο γηα ηνλ ρξήζηε, επηηξέπνληάο ηνπ λα επηθεληξσζεί ζε αλψηεξνπ επηπέδνπ εξγαζίεο (φπσο λα πξαγκαηνπνηήζεη κηα παξνπζίαζε ή λα ζπλδεζεί κε άιια άηνκα πιεζίνλ ηνπ). Μηα πινπνίεζε πξνηχπνπ, πνπ απνηειείηαη απφ κηα πξνζσπηθή θνξεηή ζπζθεπή κε ζπλδεδεκέλν αλαγλψζηε RFID (φπσο έλα έμππλν ηειέθσλν), έλα πιηθφ αληηθείκελν κε εηηθέηα RFID (φπσο κηα ζπζθεπή εθπνκπήο ζεκάησλ ή έλαλ ηειερεηξηζηήξην ρψξνπ) θαη κηα ππνδνκή ππνζηήξημεο, ππνδεηθλχνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε ππάξρνπζα ηερλνινγία κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε απηνχ ηνπ νξάκαηνο. ΥΔΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Γηάθνξα άιια εξεπλεηηθά έξγα ρξεζηκνπνηνχλ ζπζθεπέο κε ιαβή γηα λα πξνβάινπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ηα πιηθά αληηθείκελα ή ηνπο ρψξνπο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ε εηηθέηα Δ-tag [31] δηεξεπλά ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ηα αληηθείκελα κε εηηθέηεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα παξνπζηάζνπλ πιεξνθνξίεο ζε κηα αζχξκαηε ζπζθεπή κε ιαβή ε νπνία δηαζέηεη αλαγλψζηε εηηθεηψλ. Ζ ζάξσζε κηαο εηηθέηαο RFID ελφο βηβιίνπ ζα πξνθαινχζε ηε πξνβνιή ηεο ζρεηηθήο ηζηνζειίδαο ζηε ζπζθεπή, αιιά δε ζα παξείρε ην πεξηερφκελν ηεο ζπζθεπήο ζηελ θνληηλή ππνδνκή. Οκνίσο, ην Cooltown [27] επηηξέπεη ζε δηάθνξα είδε εηηθεηψλ θαη ρξεζηψλ, κέζσ ησλ θηλεηψλ ηνπο ζπζθεπψλ, λα δηαβάζνπλ ηζηνζειίδεο ζρεηηθέο κε ηα αληηθείκελα θαη ηνπο ρψξνπο. Κακία απφ απηέο ηηο πξνζεγγίζεηο δελ πεξηιακβάλεη ηελ εγθαηάζηαζε επηθνηλσλίαο δηπιήο θαηεχζπλζεο νχηε θαζηζηά ηθαλέο ηηο ππεξεζίεο λα έρνπλ πξφζβαζε ζηα δεδνκέλα πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζηηο θηλεηέο ζπζθεπέο. Αληηζέησο, ην Elope επηθεληξψλεηαη ζηελ εγθαηάζηαζε ησλ ζπλδέζεσλ κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ επηηξέπνληαο ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ θαη πξνο ηηο δχν θαηεπζχλζεηο. Απηήλ ηελ ηθαλφηεηα ππνζηεξίδεη ην κνληέιν Personal Server Model [32], θαζηζηψληαο ηνπο ρξήζηεο ηθαλνχο λα επηιέμνπλ ηελ ππνδνκή Η/Ο-rich infrastructure γηα λα απνθηήζνπλ πξφζβαζε θαη λα δηαρεηξηζηνχλ ην πεξηερφκελν ησλ θηλεηψλ ηνπο ζπζθεπψλ. Ζ εθαξκνγή Join and Capture (πλελψλσ θαη Αηρκαισηίδσ)[28], αληαλαθιά έλα φξακα θαηξνζθνπηθψλ ζπγθεληξψζεσλ δηα ηνπ νπνίνπ νη πεγέο πιεξνθνξηψλ 51

53 εηζαγσγήο θαη εμαγσγήο ραξηνγξαθνχληαη γξήγνξα γηα λα ιεηηνπξγήζνπλ καδί, ζπζρεηίδνληαο ηα URL κε κηα πνηθηιία αληηθεηκέλσλ θαη ππεξεζηψλ πξνθεηκέλνπ λα επηηξέςνπλ ζηνπο ρξήζηεο λα «ζπλελψζνπλ» ηηο ζπλεξγαηηθέο εξγαζίεο ή λα «αηρκαισηίζνπλ» ηηο δηαδξαζηηθέο ζπζθεπέο γηα ρξήζε εληφο ησλ εξγαζηψλ. Αληί νη ζπζθεπέο απιά λα θαηαζηνχλ ηθαλέο λα ζπλελψζνπλ έλα ρψξν ή κηα ζπλεξγαηηθή εξγαζία, ην Elope πξαγκαηνπνηεί εγθαηάζηαζε άκεζσλ ζπλδέζεσλ κεηαμχ ησλ ζπζθεπψλ θαη ησλ εθαξκνγψλ, παξαιείπνληαο θάπνηα ζηάδηα ηα νπνία ζε άιιε πεξίπησζε ζα ήηαλ απαξαίηεηα γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πην θνηλψλ εθαξκνγψλ. Πνιιά άιια εξεπλεηηθά έξγα, πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ Synchronous Gestures [24], SyncTap [29] θαη Touch and Connect [25] επηηξέπνπλ επίζεο γξήγνξνπο ζπζρεηηζκνχο ζπζθεπψλ θαη ηειηθέο ζπλζέζεηο ρξεζηψλ κεηαμχ ησλ ζπζηαηηθψλ κεξψλ ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχλ θπζηθέο θηλήζεηο. Παξνι απηά, ε γεληθή πεξίπησζε εγθαηάζηαζεο θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο κεηαμχ δχν ζπζθεπψλ, πνπ πξνεγνπκέλσο ε κία δε γλψξηδε ηελ χπαξμε ηεο άιιεο ζπληζηά έλα πνιχ πην δχζθνιν πξφβιεκα ην νπνίν απαηηεί πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο απφ εθείλεο πνπ εχθνια κεηαδίδνληαη κε κηα απιή θίλεζε. Σν Elope ρξεζηκνπνηεί ηα δεδνκέλα πνπ παξέρνληαη απφ ηηο εηηθέηεο RFID πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ νη αζχξκαηνη ζπζρεηηζκνί, ν ζρεκαηηζκφο ηεο ζχλδεζεο, ε ζχλζεζε ηνπ δηθηχνπ θαη ε πινπνίεζε ηεο ππεξεζίαο. Δπηπξφζζεηα, πνιινί απφ απηνχο ηνπο κεραληζκνχο δελ παξέρνπλ έλαλ ηξφπν απνζαθήληζεο ησλ πνιιαπιψλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ηηο ζπζθεπέο αιιά, αληηζέησο, πεξηνξίδνληαη ζηελ απιή ζχλδεζε ησλ ζπζθεπψλ. Σν εξεπλεηηθφ έξγν Speakeasy [23] επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα νξίζνπλ ηα επηθαιχκκαηα εθείλα κε πξνζαλαηνιηζκφ πξνο ηελ εξγαζία θαη ηα νπνία έρνπλ ήδε ππνζηεί ζχλζεζε πξνθεηκέλνπ λα απινπνηήζνπλ ηε ζχλζεζε ελφο δηαδξαζηηθνχ ρψξνπ. Ζ δηάδξαζε κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ θαη ηνπ GUI (γξαθηθή αιιειεπίδξαζε ρξεζηψλ: Graphical User Interface) πνπ βαζίδεηαη ζην Γηαδίθηπν νδεγεί ζηε ρεηξνθίλεηε πινπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ. Ζ πξνζέγγηζε Elope απινπνηεί πεξαηηέξσ απηή ηε δηαδηθαζία αληηπξνζσπεχνληαο θπζηθά απηνχο ηνπο ζπζρεηηζκνχο ζε κηα εηηθέηα RFID θαη ζπλζέηνληαο απηφκαηα ηα αζχξκαηα θαλάιηα επηθνηλσλίαο. 52

54 5.1 ΣΑ ΑΝΣΗΚΔΗΜΔΝΑ Χ ΠΡΟΘΔΔΗ Σν ζχζηεκα Elope ζπλδπάδεη ηηο πξνεγκέλεο θηλεηέο ζπζθεπέο, ηνπο δηαδξαζηηθνχο ρψξνπο θαη ηα αληηθείκελα πνπ θέξνπλ εηηθέηα πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηήζνπλ ηθαλή ηελ νινθιεξσκέλε ζχλζεζε ηνπ ρψξνπ (βάζεη ηεο απιήο δξάζεο ηνπ ρξήζηε), ζπκπεξηιακβαλφκελσλ ηεο έλαξμεο ηεο επηζπκεηήο εθαξκνγήο θαη ηεο θφξησζεο ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ηνπ ρξήζηε. Οη ελ ιφγσ ηερλνινγίεο ζπλδπάδνληαη γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ κνληέινπ πνπ απαηηεί ηε ζχλζεζε near zero (ζρεδφλ κεδέλ) θαη ε νπνία ζπληζηά ηελ ειάρηζηε απαξαίηεηε δηάδξαζε γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο εξγαζίαο. Σν ζχζηεκα ζπκππθλψλεη κηα «πξφζεζε» επί ελφο πιηθνχ αληηθεηκέλνπ. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, «άθνπζε ηε κνπζηθή ζνπ ζην ζχζηεκα θπθιηθνχ ήρνπ ζε απηφ ην δσκάηην» κπνξεί λα ζπκππθλσζεί ζε έλα ζηπιηδαξηζκέλν θνπηί κε κηα κνπζηθή λφηα επηθνιιεκέλε πάλσ ηνπ. Σν ζελάξην εκπιέθεη δχν ζπλεξγάηεο λα ηεινχλ κηα επηρεηξεκαηηθή παξνπζίαζε (βι. ηελ πιατλή ζηήιε κε ηνλ ηίηιν Η ζέζε ηνπ RFID ζηνπο δηαδξαζηηθνύο ρώξνπο, παξαθάησ), ν θαζέλαο ηνπο (Grünberg θαη Jones) δηαζέηνπλ ζαξσηέο ελζσκαησκέλνπο ζηηο πξνζσπηθέο ηνπ ζπζθεπέο (ηειέθσλα θαη θνξεηνχο Ζ/Τ). Σν πεξηβάιινλ πεξηέρεη επίζεο επηθάλεηεο παξνπζίαζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ θνηλνχ θαη δχν πιηθά αληηθείκελα ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ σο πχιεο γηα ηε δέζκεπζε ρσξίο δηαρσξηζκφ ησλ ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ. Ζ δηάδξαζε ππνζηεξίδεηαη απφ δχν πιηθά αληηθείκελα ζην ρψξν. Meeting minder. (Τπελζχκηζε ζπλάληεζεο) Απηή ε ζπζθεπή επηηξέπεη ζηνπο ρξήζηεο λα δηακνξθψζνπλ έλα ρψξν πιεξνθνξηψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ θνηλνχ θαη ν νπνίνο δηεπθνιχλεηαη απφ ηελ εγγχηεηα ησλ εηηθεηψλ ζηα θηλεηά ππνινγηζηηθά ζπζηαηηθά κέξε. ηαλ ηα αζχξκαηα θαλάιηα επηθνηλσλίαο εγθαζίζηαληαη κέζσ ηνπ ζπζηήκαηνο Elope, ηα ζπζηαηηθά κέξε ινγηθά ζπλδένληαη απηφκαηα επηηξέπνληαο ζηνπο ρξήζηεο λα επσθειεζνχλ απφ ηηο πινχζηεο δπλαηφηεηεο δηάδξαζεο πνπ παξέρνληαη ηψξα απφ ην ρψξν ζηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ θνηλνχ. Ζ δηάδξαζε κε ηνλ Meeting minder ζα κπνξνχζε λα πξαγκαηνπνηήζεη έλαλ εχθνιν ζπζρεηηζκφ κε ην ρψξν ζπλάληεζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ιίζηαο κε ηηο δηεπζχλζεηο ηνπ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ πνπ παξέρεηαη ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Presentation Remote Control. (Σειερεηξηζηήξην πλάληεζεο) Απηφ ην πιηθφ αληηθείκελν ιεηηνπξγεί σο έκβιεκα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηεο παξνπζίαζεο ζην ρψξν. Δθφζνλ ν θνξεηφο Ζ/Τ ηνπ ρξήζηε ζαξψζεη ηελ εηηθέηα ηνπ ηειερεηξηζηεξίνπ 53

55 κπνξεί λα βξεζεί ζε θαηάζηαζε δηάδξαζεο κε ηελ ππεξεζία παξνπζίαζεο γηα ηελ πξνβνιή ηεο παξνπζίαζεο ηνπ ρξήζηε. Οη εηηθέηεο απηφκαηα ζπλζέηνπλ ηελ εγθαηάζηαζε ηεο αξρηθήο παξνπζίαζεο θαη ηε κεηάβαζε κεηαμχ ησλ παξνπζηαζηψλ ξεπζηά θαη ρσξίο επηβαξχλζεηο. Σν ηειερεηξηζηήξην κπνξεί ηφηε λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηε δηάδξαζε (φπσο ε κεηάβαζε ζην επφκελν ζιάηλη) κε ηελ παξνπζίαζε. 5.2 Ζ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΠΡΟΣΤΠΟΤ Έλαο δηαδξαζηηθφο ρψξνο πξνηχπνπ πνπ βαζίδεηαη ζην ζχζηεκα Elope, πεξηιακβαλνκέλσλ ηεο πξνζσπηθήο θηλεηήο ζπζθεπήο, ηνπ αληηθεηκέλνπ πνπ θέξεη εηηθέηα θαη ηεο ππνδνκήο ππνζηήξημεο, ππνδεηθλχεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη ππάξρνπζεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ ζελαξίνπ πινπνίεζεο. Έλα αληηθείκελν πνπ θέξεη εηηθέηα ζέηεη ζε ιεηηνπξγία κηα δηαδηθηπαθή εληνιή ε νπνία πξνβάιεη κηα πξφηππε παξνπζίαζε δηακνξθσκέλε κε HTML. O ρξήζηεο ηφηε ρξεζηκνπνηεί ην αληηθείκελν πνπ θέξεη εηηθέηα γηα λα ειέγμεη ηελ παξνπζίαζε. Παξφιν πνπ ην πξφηππν επηθεληξψλεηαη ζε απηφ ην ζπγθεθξηκέλν ζελάξην, ην βαζηθφ ζχζηεκα πινπνίεζεο κπνξεί λα ππνζηεξίμεη πνιιέο πην πνιχπινθεο εθαξκνγέο έπεηηα απφ κηθξέο κεηαηξνπέο ζην ινγηζκηθφ ηνπ ηειηθνχ ρξήζηε ηεο εθαξκνγήο. Σν ζχζηεκα πξνηχπνπ πεξηιακβάλεη δηάθνξεο ηερλνινγίεο: Κηλεηή ζπζθεπή θαη αλαγλώζηεο RFID. Μηα θηλεηή πιαηθφξκα Stargate (platormx.sourceforge.net/) ιεηηνπξγεί σο ηελ θηλεηή ζπζθεπή ηνπ ρξήζηε ε νπνία επεμεξγάδεηαη ηα κελχκαηα πνπ ιακβάλεη απφ ηνλ αλαγλψζηε RFID θαη ηα κεηαθέξεη ζηελ ππνδνκή πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα πξφηππν Bluetooth. Ο αλαγλψζηεο RFID ηνπνζεηείηαη γχξσ απφ έλα κηθξφ keyfob-size αλαγλψζηε RFID πνπ ιεηηνπξγεί κε κπαηαξίεο θαη ν νπνίνο βαζίδεηαη ζηνλ κίλη αλαγλψζηε Μ1 απφ ην Skytek ( Ο αλαγλψζηεο ζαξψλεη ηηο εηηθέηεο φηαλ ν ρξήζηεο πηέδεη έλα πιήθηξν επηθνηλσλψληαο έηζη ηα απνηειέζκαηα ζηνλ Πξνζσπηθφ Τπνινγηζηή Δμππεξέηεζεο Γηθηχνπ ρξεζηκνπνηψληαο έλα Mote radio ( Σν «θηλεηφ» ηειέθσλν ρξεζηκνπνηεί ηφηε ην Bluetooth radio γηα λα επηθνηλσλήζεη κε ηελ ππνδνκή ηνπ ρψξνπ. Παξφιν πνπ ν αλαγλψζηεο RFID είλαη θπζηθά αλεμάξηεηνο απφ ηε ζπζθεπή ηνπ ρξήζηε ζην πξφηππν, ν αλαγλψζηεο θαη ε ζπζθεπή ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθά σο κηα μερσξηζηή ζπζθεπή ζην ππφινηπν ζχζηεκα 54

56 θαη μαλαπαθεηάξνληαη εχθνια ζε κηα κνλαδηθή ζχλζεηε κνλάδα, παξφκνηα κε απηή ηνπ θηλεηνχ ηειεθψλνπ Nokia 3220 Near Field Coupling. Σειερεηξηζηήξην παξνπζίαζεο. Απηή ε πιηθή ζπζθεπή εληζρπκέλε κε κηα εηηθέηα RFID ( Texas Instruments (ISO 15693) θαη δηάθνξα πιήθηξα, παξέρεη ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ζχλδεζεο θαη πξνθαιεί ζπκβάληα ζηελ ππνδνκή. Ζ εηηθέηα πεξηέρεη κέρξη θαη 256Β πιεξνθνξηψλ θαη είλαη πξνγξακκαηηζκέλε κε ηηο βαζηθέο πιεξνθνξίεο (φπσο ην κνλαδηθφ θσδηθφ αξηζκφ ηνπ αληηθεηκέλνπ, ηελ πεξηγξαθή ηεο παξαζρφκελεο ππεξεζίαο, ηε δηεχζπλζε ηνπ Bluetooth απφ έλα θνληηλφ ζεκείν πξφζβαζεο θαη ηελ θαηάιιειε ππεξεζία επηθνηλσλίαο ηεο θηλεηήο ζπζθεπήο). Σα πιήθηξα ελεξγνπνηνχλ έλα άιιν Mote radio πξνθεηκέλνπ λα παξάζρεη ηνπηθέο αζχξκαηεο εθπεκπφκελεο επηθνηλσλίεο. Τπνδνκή ελδηάκεζνπ ινγηζκηθνύ middleware. Σν ινγηζκηθφ Patch Panel [22] ην νπνίν ιεηηνπξγεί ζην αλψηαην ζεκείν ηνπ iroom middleware [26] ρεηξίδεηαη ηα γεγνλφηα κεηαθίλεζεο θαη ζπγρξνληζκνχ κεηαμχ πνιιαπιψλ ππεξεζηψλ. ε έλα ζελάξην επηρεηξεκαηηθήο παξνπζίαζεο ην νπνίν παξνπζηάδεηαη ζην πιατλφ κέξνο ηεο παξνχζαο ζειίδαο, ην Patch Panel ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δξνκνινγήζεη ηνλ έιεγρν ησλ κελπκάησλ ζε έλα πξφγξακκα πνπ ειέγρεη ην πξφηππν δηαδηθηπαθήο εληνιήο ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο πξνθεηκέλνπ λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ παξνπζίαζε. Σν ελδηάκεζν ινγηζκηθφ middleware ιεηηνπξγεί ζε πξφηππεο πιαηθφξκεο ΟS πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ Ζ/Τ πνπ είλαη ζπλδεδεκέλνη κε νζφλεο κεγάινπ κεγέζνπο. Δπηπξφζζεηα, ε ππνδνκή ιεηηνπξγεί έλα ζεκείν πξφζβαζεο Bluetooth παξέρνληαο έλαλ απιφ κεραληζκφ πνπ θαζηζηά ηηο θηλεηέο ζπζθεπέο ηθαλέο λα ζπλδεζνχλ κε ηηο ηνπηθέο ππεξεζίεο. Απφ ηε ζηηγκή πνπ ε θηλεηή ζπζθεπή ζαξψζεη ηελ εηηθέηα RFID πνπ είλαη ζπλδεδεκέλε κε ην Σειερεηξηζηήξην πλάληεζεο, ε ζπζθεπή ρξεζηκνπνηεί ηε δηεχζπλζε Bluetooth, ε νπνία ηεο παξέρεηαη κέζσ ηεο δηάδξαζεο πξνθεηκέλνπ λα ζρεκαηίζεη κηα ζχλδεζε δηθηχνπ ηνπηθνχ θαη ηθαλνχ πξνο IP, ρξεζηκνπνηψληαο ην δηθηπαθφ πξνθίι ηεο πξνζσπηθήο πεξηνρήο ηνπ Bluetooth. Έπεηηα, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο επηπιένλ πιεξνθνξίεο ζηελ εηηθέηα, ε θηλεηή ζπζθεπή ηξνθνδνηεί ην ελδηάκεζν ινγηζκηθφ middleware ηνπ ρψξνπ κε ηνλ θσδηθφ αξηζκφ ηνπ ηειερεηξηζηεξίνπ, ηελ επηζπκεηή ππεξεζία θαη ην απηναλαθεξφκελν URL. Σν ελδηάκεζν ινγηζκηθφ 55

57 middleware επζχλεηαη ηφηε γηα ηελ πινπνίεζε ησλ απαξαίηεησλ ππεξεζηψλ θαη ηεο δξνκνιφγεζεο ησλ δεζκψλ ειέγρνπ. Σν απηναλαθεξφκελν URL ζηνρεχεη έλαλ Ζ/Τ εμππεξέηεζεο ηνπ δηαδηθηχνπ ν νπνίνο ιεηηνπξγεί επί ηεο ίδηαο ηεο θηλεηήο ζπζθεπήο παξέρνληαο ηα απαξαίηεηα δεδνκέλα γηα ηελ πξνβνιή ηεο παξνπζίαζεο ηνπ ρξήζηε. Σα πιήθηξα πνπ βξίζθνληαη ζην ηειερεηξηζηήξην ηεο παξνπζίαζεο αλεμάξηεηα κεηαδίδνπλ κελχκαηα ζην ρψξν ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα δξνκνινγνχληαη απφ ην ελδηάκεζν ινγηζκηθφ middleware ηνπ ρψξνπ ζηηο εθαξκνγέο ηεο παξνπζίαζεο. Απηφ ην ζχζηεκα, ην νπνίν βαζίδεηαη ζηελ αξρηηεθηνληθή Elope, παξέρεη έλαλ νινθιεξσκέλν κεραληζκφ γηα ηελ πξνβνιή θαη ηνλ έιεγρν ηεο πξνζσπηθήο παξνπζίαζεο ηνπ ρξήζηε ελψ ηαπηφρξνλα πεξηνξίδεη ηε δηάδξαζε ηνπ ρξήζηε κε κηα κφλν ζπζθεπή ην ηειερεηξηζηήξην ηεο παξνπζίαζεο. Σν γεγνλφο φηη εκπιέθεηαη κηα εηηθέηα RFID θαζηζηά ηε δηάδξαζε δπλαηή επεηδή απινπνηεί ηε δηαδηθαζία ζχλδεζεο ρσξίο λα απαηηεί απφ ηνλ ρξήζηε λα πξνβεί ζε πνιιαπιά ζηάδηα νινθιήξσζεο. Δίλαη ηθαλφ λα πξνβάιεη κηα παξνπζίαζε πνπ εμππεξεηείηαη απφ κηα θηλεηή ζπζθεπή κέζα ζε ρξνληθφ δηάζηεκα 13 πεξίπνπ δεπηεξνιέπησλ, ρξνληθή πεξίνδνο πνπ αληηπξνζσπεχεη ηε ζπλνιηθή θαζπζηέξεζε απφ ηε ζάξσζε ζηελ παξνπζίαζε. Γίρσο ηηο ιεπηνκεξείο πιεξνθνξίεο πνπ παξέρνληαη απφ ηελ εηηθέηα RFID, νιφθιεξε ε δηαδηθαζία ζα ρξεηαδφηαλ 15 αθφκε δεπηεξφιεπηα [30], επεηδή ζα πεξηειάκβαλε θαη ηα επίπνλα ζηάδηα ηεο αλαθάιπςεο θαη επηινγήο ηεο ρεηξνθίλεηεο ζπζθεπήο απμάλνληαο έηζη ην ζπλνιηθφ ρξφλν ζε 30 δεπηεξφιεπηα πεξίπνπ. 5.3 ΑΝΣΑΛΛΑΓΔ ΗΓΗΧΣΗΚΟΣΖΣΑ / ΓΗΑΓΡΑΖ Σψξα ζα πεξηγξάςνπκε ην ιφγν γηα ηνλ νπνίν ηα αληηθείκελα κε εηηθέηα πνπ πξννξίδνληαη γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηάδξαζεο απνηεινχλ επηινγή ζρεδηαζκνχ πνπ θαηεπλάδεη ηνπο θφβνπο πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ νη ρξήζηεο ζρεηηθά κε ηελ απψιεηα ηεο ηδησηηθφηεηαο θαη ηελ αμηνπηζηία ζην ζχζηεκα. Απηή ε πξνζέγγηζε βαζίδεηαη επίζεο ζηηο ηθαλφηεηεο ησλ πιηθψλ αληηθεηκέλσλ λα απηνπεξηγξάθνπλ ηηο πξάμεηο θαη ηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο ελέξγεηαο ηνπ κνληέινπ Elope, καδί κε θάπνηα άιια ζέκαηα ηα νπνία ρξεηάδνληαη πεξαηηέξσ αλάιπζε. Ιδηωηηθόηεηα. Ζ ρξήζε κηαο θηλεηήο ζπζθεπήο γηα ηε ζάξσζε ησλ εηηθεηψλ, πνπ είλαη ζπλδεδεκέλεο ζην πεξηβάιινλ, απνθεχγεη πνιιέο απφ ηηο αλεζπρίεο ηδησηηθφηεηαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθαξκνγή ησλ ηερλνινγηψλ RFID. Αληηζέησο, πνιιά πεξηβάιινληα εξγαζίαο απαηηνχλ απφ ηνπο ππαιιήινπο ηνπο λα θνξνχλ εκθαλείο 56

58 ηαπηφηεηεο νη νπνίεο θέξνπλ εηηθέηεο RFID πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ θηλήζεσλ ηνπο (π.ρ. φηαλ ηηο ρξεζηκνπνηνχλ γηα λα απνθηήζνπλ πξφζβαζε ζε ειεγρφκελνπο ρψξνπο). Σν κνληέιν Elope αληηθεηκέλσλ πνπ θέξνπλ εηηθέηα πξνζηαηεχεη ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ ρξεζηψλ παξαρσξψληαο ηνπο ηνλ έιεγρν φηαλ, αλ πνηέ, ζαξψζνπλ ηα αληηθείκελα κε ηηο εηηθέηεο θαη απνθαζίζνπλ φηη επηζπκνχλ λα πινπνηήζνπλ ηηο ζπγθεθξηκέλεο ππεξεζίεο. Ιθαλόηεηεο. Πσο γλσξίδνπλ νη άλζξσπνη πνηα αληηθείκελα δηαηίζεληαη ζε έλαλ ζπγθεθξηκέλν ρψξν θαη ηη ζα θάλνπλ απηά ηα αληηθείκελα φηαλ ελεξγνπνηεζνχλ; Παξαδείγκαηνο ράξηλ, αλ είλαη κφλα ηνπο ζε έλα ρψξν πνπ δελ είλαη νηθείνο, πσο μέξνπλ ηη πξέπεη λα θάλνπλ κε ην ρψξν ή ηη είδνπο ζάξσζε επηηειεί ν πξάζηλνο δίζθνο ζην θέληξν ηνπ δσκαηίνπ; Οη ιχζεηο πεξηιακβάλνπλ: πνιηηηζηηθή ζχκβαζε (νη κεγάινη ρψξνη επηηξέπνπλ ηηο παξνπζηάζεηο), θνηλσληθή κεζνιάβεζε (νη άλζξσπνη ηνπο ελεκεξψλνπλ ηη επηηειεί), πξνθαλή αληηθείκελα (έλα αληηθείκελν νλνκάδεηαη παξνπζίαζε ) θαη θαηάινγν θαηαλνκήο ρψξσλ (κηα ηππσκέλε αθίζα θνληά ζηελ είζνδν ηνπρψξνπ). Σν Elope παξέρεη κηα πιαηθφξκα επί ηεο νπνίαο εθαξκφδνληαη φιεο απηέο νη ιχζεηο. Αμηνπηζηία. Πσο ζα κπνξνχζαλ νη ρξήζηεο λα κάζνπλ λα εκπηζηεχνληαη έλα αληηθείκελν φηη ζα πξαγκαηνπνηήζεη φ,ηη απηνί επηζπκνχλ; Πέξα απφ ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ ελνριήζεσλ (ην αληηθείκελν άξρηδε λα παίδεη κνπζηθή αληί λα πξνβάιεη ηελ παξνπζίαζε), ε θχξηα αλεζπρία είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα απνθχγνπκε ηε θζνξά ζηα ζπζηήκαηα ησλ ρξεζηψλ θαη πσο ζα δηαηεξήζνπκε ηελ πξνζσπηθή ηνπο ππφιεςε. Έλαο ηξφπνο γηα λα ειέγμνπκε ηελ αμηνπηζηία είλαη ν πεξηνξηζκφο ηνπ πεξηερνκέλνπ πνπ δηαηίζεηαη αζχξκαηα απφ κηα ζπζθεπή ζε κηα πεξηνξηζκέλε νκάδα δεδνκέλσλ πνπ πξννξίδνληαη γηα θνηλή ρξήζε. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ην ζχζηεκα ζα πξνζηαηεπφηαλ απφ έλα αλππάθνπν ινγηζκηθφ ην νπνίν ζα πξνζπαζνχζε λα απνθηήζεη πξφζβαζε ζε δεδνκέλα πέξα απφ ην απνζθνπνχκελν πεξηερφκελν. 57

59 ΔΠΗΛΟΓΟ Σν Elope ζθνπεχεη λα εθζπγρξνλίζεη ηελ νινθιήξσζε ηνπ θηλεηνχ πεξηερνκέλνπ θαη ησλ δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ ρξεζηκνπνηψληαο αληηθείκελα κε εηηθέηεο γηα ηε ζχλζεζε φρη κφλν ηεο ζχλδεζεο κεηαμχ ηνπ ρψξνπ θαη ηεο θηλεηήο ζπζθεπήο, αιιά θαη κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ ησλ δεδνκέλσλ θαη ηεο απνζθνπνχκελεο εθαξκνγήο. Σν πξφηππν Elope είλαη ζε ζέζε λα πξνβάιεη γξήγνξα κηα παξνπζίαζε ππνζηεξηδφκελν απφ κηα θηλεηή ζπζθεπή κε ην πάηεκα ελφο κνλαδηθνχ πιήθηξνπ. Αληηζέησο, άιιεο ιχζεηο ηππηθά απαηηνχλ κηα πνιχπινθε δηαδηθαζία ζχλζεζεο ε νπνία εκπιέθεη κηα επίπνλε θαη ρξνλνβφξα ρεηξνλαθηηθή δηάδξαζε. Ζ ζάξσζε ελφο αληηθεηκέλνπ κε εηηθέηα γηα ηελ ελεξγνπνίεζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο δηάδξαζεο απνηειεί ηελ απινχζηεξε θαηαλνεηή ηερληθή επίηεπμεο απηνχ ηνπ ζθνπνχ. Μηα πξαγκαηηθά κεδεληθή ελαιιαθηηθή ιχζε ζχλζεζεο φπσο φηαλ έλαο ρξήζηεο κπαίλεη ζε έλα ρψξν φπνπ ε δηάδξαζε επηηειείηαη απηφκαηα απιά δελ είλαη πξαθηηθή επεηδή νη δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο είλαη αλεπαξθείο πξνθεηκέλνπ ην ζχζηεκα λα πξνβεί ζε αθαηξεηηθά ζπκπεξάζκαηα αλαθνξηθά κε ην ηη ζα ήζειε ν ρξήζηεο λα ζπκβεί. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, εάλ κηα νκάδα αλζξψπσλ βξίζθνληαλ ζε έλα ρψξν κε πνιιέο νζφλεο, πσο ζα γλψξηδε ν ρψξνο φηη έλαο απφ απηνχο ήζειε λα πξνβάιεη κηα παξνπζίαζε ζε κία ζπγθεθξηκέλε νζφλε; Σν Elope ζπλζέηεη νιφθιεξν ην ζχζηεκα θαη πινπνηεί ηελ επηζπκεηή ππεξεζία φηαλ ν ρξήζηεο ζαξψλεη έλα αληηθείκελν. Απηή ε δηαδηθαζία επηηπγράλεηαη αληηπξνζσπεχνληαο ηηο πξνζέζεηο ηνπ ρξήζηε κε αληηθείκελα πνπ δηαζέηνπλ πιηθέο εηηθέηεο RFID θαη ρξεζηκνπνηψληαο πνιιαπιά αληηθείκελα κε εηηθέηεο γηα λα αληηπξνζσπεχζνπλ κηα πνηθηιία ζπλζέζεσλ αληί λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηα κελνχ θαη ηηο κνξθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα παξαδνζηαθά ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα. Οη εηηθέηεο RFID είλαη ζε ζέζε λα απνζεθεχζνπλ θαη λα κεηαθέξνπλ γξήγνξα αξθεηέο πιεξνθνξίεο ζε ζαξσηή γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί θάηη ηέηνην ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. ε έλα πεξηβάιινλ ζαλ απηφ ηεο ηέιεζεο γάκνπ, ην ηειεηνπξγηθφ κπνξεί λα εμππεξεηεί σο πξνο ηε ζπγθέληξσζε ηεο εθηεηακέλεο νηθνγέλεηαο ή ηελ παξαηήξεζε θάπνηαο ζξεζθεπηηθήο ηειεηνπξγίαο. 58

60 Παξά ην γεγνλφο φηη είλαη ζε ζέζε λα παξάζρεη κηα νινθιεξσκέλε ζχλζεζε, ην Elope δε δηεπζχλεη φιεο ηηο πηπρέο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο. Παξαδείγκαηνο ράξηλ, ηη ζα γηλφηαλ εάλ δχν ρξήζηεο ηαπηνρξφλσο πξνζπαζνχζαλ λα πινπνηήζνπλ κηα ππεξεζία ζηελ ίδηα νζφλε; Ή πσο απηνί νη ρξήζηεο απνζπλδένληαη απφ ην ρψξν ή πσο γλσξίδνπλ κε πνηνπο ρψξνπο θαη εθαξκνγέο είλαη ζπλδεδεκέλνη; Οη ιχζεηο ζε απηά ηα εξσηήκαηα κπνξεί λα είλαη ζπγθεθξηκέλεο επί ηεο εθαξκνγήο ή λα εκπιέθνπλ θνηλσληθέο ζπκβάζεηο εθηφο ηνπ ηνκέα ηνπ Elope. Σν Elope ζρεδηάζηεθε λα αλαθαιχπηεη απηφκαηα ηα αξρηθά ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο θαη λα θέξλεη ζηελ πξψηε γξακκή ηα εξσηήκαηα θαη ηηο πηζαλέο ηνπο ιχζεηο. Πξνηνχ ην Elope κπνξνχζε λα ελζσκαησζεί ζηνλ πξαγκαηηθφ θφζκν ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ θαηαλαισηηθψλ πεξηβαιιφλησλ, έλα ζρεκαηνπνηεκέλν πξφηππν ζα ρξεηαδφηαλ πξνθεηκέλνπ ηα αληηθείκελα κε εηηθέηεο λα γίλνπλ ζπκβαηά κε ηα θπζηθά εμαξηήκαηα ηνπ Ζ/Τ θαη ην ινγηζκηθφ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θηλεηέο ζπζθεπέο ησλ ρξεζηψλ, θαη θπξίσο ηα θηλεηά ηνπο ηειέθσλα. Σν αλεξρφκελν πξφηππν επηθνηλσλίαο Near Field ππφζρεηαη λα αληηκεησπίζεη πνιιέο ηέηνηεο ππνζέζεηο, ( Παξνι απηά, ε ηππνπνίεζε ησλ πςεινχ επηπέδνπ ζρεκαηνπνηήζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ επηινγψλ ζχλδεζεο θαη ππεξεζηψλ είλαη αθφκα απαξαίηεηε γηα ηελ πινπνίεζε ηεο νινθιεξσκέλεο αξρηηεθηνληθήο Elope. Σν Elopeεπηηπγράλεη απηφκαηα φ,ηη πνιιέο ηέηνηεο ελψζεηο ρξεηάδνληαη πξαγκαηηθά έλα ηειηθφ απνηέιεζκα ρσξίο ππεξβνιηθέο πνκπψδεηο επηδείμεηο θαη πεξηζηάζεηο. Οξηζκέλεο θνξέο, παξνι απηά, κηα πεξηζζφηεξν επίζεκε ηειεηνπξγία είλαη απαξαίηεηε είηε γηα λα εθζέζεη ην γεγνλφο, είηε γηα λα εθπιεξψζεη θάπνηα επηπξφζζεηε πνιηηηζηηθή ή ρξεζηηθή αλάγθε. ε έλα πεξηβάιινλ ζαλ απηφ ηεο ηέιεζεο γάκνπ, ην ηειεηνπξγηθφ κπνξεί λα εμππεξεηεί σο πξνο ηε ζπγθέληξσζε ηεο εθηεηακέλεο νηθνγέλεηαο ή ηελ παξαηήξεζε θάπνηαο ζξεζθεπηηθήο ηειεηνπξγίαο. ηελ ηερλνινγία, κηα πην επίζεκε δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο ελδέρεηαη λα θαηαζηήζεη εθηθηέο πην πνιχπινθεο δηαδξάζεηο ή λα παξέρεη επηπιένλ αζθάιεηα. Παξνι απηά, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ν ζθνπφο είλαη απιφο ίζσο ε πξνβνιή κηαο παξνπζίαζεο ή ε ξχζκηζε ηνπ απηφκαηνπ θιηκαηηζκνχ ελφο ρψξνπ θαη ε ηειεηνπξγία πνπ εκπιέθεηαη είλαη άρξεζηε. 59

61 Η ζέζε ηνπ RFID ζηνπο Γηαδξαζηηθνύο Υώξνπο Σν ζελάξην πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη άλζξσπνη ζα κπνξνχζαλ λα επηηειέζνπλ ηελ επηρεηξεκαηηθή ηνπο επηθνηλσλία κέζσ δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ ρξεζηκνπνηψληαο ηερλνινγία κε εηηθέηεο RFID. ην ζπίηη ηεο, ε θ. Grünberg πξνεηνηκάδεη κηα παξνπζίαζε ζηνλ πξνζσπηθφ ηεο Ζ/Τ γξαθείνπ ηελ νπνία ζα πξνβάιεη ζε έλαλ αμηφινγν πειάηε αξγφηεξα ην ίδην απφγεπκα. ηαλ νινθιεξψζεη ηελ εξγαζία ηεο, αληηγξάθεη ηελ παξνπζίαζε απφ ηνλ Ζ/Τ ζην έμππλν (θηλεηφ) ηεο ηειέθσλν πξνηνχ μεθηλήζεη γηα ην απνγεπκαηηλφ ηεο επαγγεικαηηθφ ξαληεβνχ. ηαλ θζάζεη, νη θηινμελνχληεο ηε ζπλνδεχνπλ ζηελ αίζνπζα ζπλεδξηάζεσλ. Αθφηνπ ραηξεηίζεη θαη ηνπο ππφινηπνπο ζπκκεηέρνληεο, ζαξψλεη ηελ εηηθέηα RFID πνπ βξίζθεηαη επί ηεο ζπζθεπήο Meeting Minder ε νπνία βξίζθεηαη ζηελ αίζνπζα πηέδνληαο ην πιήθηξν «ζάξσζε» ζηελ θηλεηή ηεο ζπζθεπή. Έρεη αλαιάβεη ηψξα εξγαζία ζηε ζπλεδξίαζε θαη ε ειεθηξνληθή ηεο δηεχζπλζε απηφκαηα θαηαρσξείηαη γηα λα δερηεί αληίγξαθν ησλ πξαθηηθψλ ηεο ζπλεδξίαζεο. Οη θηινμελνχληεο ηεο δίλνπλ ην αζχξκαην ηειερεηξηζηήξην ηεο παξνπζίαζεο γηα ηελ αίζνπζα. αξψλεη ηελ εηηθέηα RFID ζην ηειερεηξηζηήξην κε ην ηειέθσλφ ηεο, πξνθαιψληαο κηα ιίζηα παξνπζηάζεσλ πνπ δχλαληαη λα εκθαληζηνχλ ζηελ θεληξηθή νζφλε ηεο αίζνπζαο. Υξεζηκνπνηψληαο ην ηειερεηξηζηήξην, επηιέγεη ηελ θαηάιιειε παξνπζίαζε πξνθαιψληαο ηελ επεμεξγαζία απφ ην ηειέθσλφ ηεο θαη ηελ πξνβνιή ηεο ζε κνξθή πιήξνπο νζφλεο ζηελ επηθάλεηα ηεο πξνβνιήο. ηε ζπλέρεηα πεξλάεη ζηα επφκελα ζηάδηα ηεο παξνπζίαζεο νχζα ζε ζέζε λα πεξπαηάεη ειεχζεξα ζην ρψξν ηεο παξνπζίαζεο. ηα κηζά ηεο παξνπζίαζεο, ν θ. Jones επηζπκεί λα θνηλνπνηήζεη θάπνην ππνζηεξηθηηθφ πιηθφ απφ ηηο δηθέο ηνπ παξνπζηάζεηο. Γαλείδεηαη ην ηειερεηξηζηήξην απφ ηελ θ. Grünberg, ζαξψλνληαο ην κε ηνλ αλαγλψζηε RFID απφ ην θνξεηφ ηνπ Ζ/Τ, δηαηξψληαο έηζη ηελ νζφλε απφ ην θνξεηφ ηνπ Ζ/Τ ζηελ επηθάλεηα ηεο παξνπζίαζεο. Αθφηνπ νη ζπκκεηέρνληεο ζηε ζπλεδξίαζε ζπδεηήζνπλ επί ησλ ζιάηλη, ε θ. Grünberg θαη πάιη ζαξψλεη ην ηειερεηξηζηήξην επαλαθέξνληαο ηελ νζφλε εθεί φπνπ είρε αθήζεη ηελ παξνπζίαζε ηεο. ην ηέινο ηεο ζπλεδξίαζεο, νη ζπκκεηέρνληεο πηέδνπλ ην πιήθηξν «ηέινο ζπλεδξίαζεο» πνπ βξίζθεηαη ζηε ζπζθεπή Meeting Minder θιείλνληαο ηελ απφ θνηλνχ ρξεζηκνπνηνχκελε πξνζσξηλή κλήκε θαη ζηέιλνληαο απηφκαηα έλα αληίγξαθν ησλ πξαθηηθψλ ηεο ζπλεδξίαζεο ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο. 60

62 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6 ν Σα δηαδξαζηηθά κνπζεηαθά εθζέκαηα κε ξαδηνζπρληθή αλαγλώξηζε επηηξέπνπλ ζηνπο επηζθέπηεο λα ζπλερίζνπλ ηελ επηζηεκνληθή ηνπο εμεξεύλεζε πέξα από ηνπο ηνίρνπο ηωλ κνπζείωλ. Αιιά ηα κνπζεία πξέπεη, επίζεο, λα ηνπο βνεζήζνπλ λα θαηαλνήζνπλ ηελ ηερλνινγία θαη λα θαηαδείμνπλ ηα δεηήκαηα πξνζηαζίαο ηωλ δεδνκέλωλ ηνπο. 6. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε εκπινπηίδεη ηελ εκπεηξία ησλ επηζθεπηψλ ζην κνπζείν Exploratorium Με ηελ εκθάληζε φιν θαη πεξηζζφηεξν νηθνλνκηθά αλεθηψλ εηηθεηψλ ξαδηνζπρλνηήησλ θαη ζπζθεπψλ-αλαγλψζηεο, ε ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο έρνπλ θάλεη ηελ είζνδφ ηνπο ζηηο εθαξκνγέο γηα ηνλ ηειηθφ ρξήζηε ζε κνπζεία θαη άιινπο ρψξνπο εθπαίδεπζεο. Δδψ, εμεηάδνπκε κηα ζρεδηαζκέλε θαηά παξαγγειία εθαξκνγή ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, πνπ ιέγεηαη exspot, πνπ είλαη πξσηφηππε θαη αμηνινγείηαη θαηά ηα ηξία ηειεπηαία έηε ζην Exploratorium, έλα πξσηνπφξν κνπζείν επηζηεκψλ ζην αλ Φξαλζίζθν. Παξνπζηάδνπκε, επίζεο, κηα πνηθηιία απφ ζχλνια ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε άιια κνπζεία θαη θάλνπκε θάπνηεο ζθέςεηο γηα ηελ επξχηεξε εθαξκνγή ηνπο θαη ηηο ζπλέπεηεο γηα ηελ θνηλφηεηα ησλ κνπζείσλ ζηηο Ζ.Π.Α. Σν ζχζηεκα exspot απνηειείηαη απφ έλα κηθξφ παθέην αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ ηνπνζεηείηαη ζε εθζέκαηα κνπζείσλ, κηα εηηθέηα ξαδηνζπρλνηήησλ πνπ θέξνπλ νη επηζθέπηεο ζε κηα θάξηα ή έλα θνιηέ, έλα αζχξκαην δίθηπν, έλα πεξίπηεξν εγγξαθήο θαη δπλακηθέο ηζηνζειίδεο. Καηαζθεπαζκέλν απφ θνηλνχ απφ ην Σκήκα Ζιεθηξνληθψλ Τπνινγηζηψλ θαη Μεραλνινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηεο Οπάζηγθηνλ, ηα Δξγαζηήξηα ηεο Ίληει ζην ηάηι θαη ην Exploratorium, ην θαηαζθεπαζκέλν απφ πιαζηηθφ παθέην αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πεξηέρεη έλα κηθξφ ηεκάρην Crossbow Mica2Dot (433 MHz) γηα έιεγρν 61

63 θαη ζπλδεζηκφηεηα, έλαλ αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ρακειήο ελέξγεηαο κε εκβέιεηα κεξηθέο ίληζεο (γηα εηηθέηεο 13,56 MHz) θαη θσηνδηφδνπο LED πνπ δείρλνπλ ζηνπο επηζθέπηεο ηελ θαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο (βι. Δηθφλα 1). Γηα λα επηηξέπεη επέιηθηε εγθαηάζηαζε θαη εχθνιε κεηεγθαηάζηαζε ζηνπο εθζεζηαθνχο ρψξνπο, ην exspot πεξηιακβάλεη κηα επαλαθνξηηδφκελε κπαηαξία 1600mAh, πνπ θάλεη ηελ κνλάδα θνξεηή. Ζ θάξηα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, πνπ εθδίδεηαη γηα ηνπο επηζθέπηεο ζηελ αξρή ηεο επίζθεςήο ηνπο ζην κνπζείν, είλαη ζρεδηαζκέλε ζηε κία ηεο πιεπξά λα δείρλεη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ζρεηηθέο κε ην Exploratoriumθαη ζηελ άιιε θαίλεηαη θαζαξά έλα ηζηπ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη κηα εμσηεξηθή θεξαία γηα λα εγείξεη ηελ πεξηέξγεηα ηνπ επηζθέπηε. Μειέηεο ζε ζρέζε κε ηα κνπζεία έρνπλ θαηαδείμεη φηη κεξηθνί επηζθέπηεο βιέπνπλ ηνπο δείθηεο εθζεκάησλ σο έλα επηζπκεηφ ραξαθηεξηζηηθφ [33, 36]. Σν ζχζηεκα exspot επηηξέπεη ζηνπο επηζθέπηεο λα ζπιιέγνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηα εθζέκαηα πνπ επηζθέπηνληαη θαη λα παίξλνπλ αλακλεζηηθέο θσηνγξαθίεο ελψ βξίζθνληαη ζην κνπζείν. Αξγφηεξα, κπνξνχλ λα βιέπνπλ ηηο πιεξνθνξίεο απηέο ζε εμαηνκηθεπκέλεο ηζηνζειίδεο. Γηα παξάδεηγκα, ξαληίδνληαο κε λεξφ έλα παγσκέλν ηδάκη ζην έθζεκα ηνπ Exploratorium, νη επηζθέπηεο πξνθαινχλ ηε δεκηνπξγία θξπζηάιισλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ γπαιηνχ. ηε ζπλέρεηα, παξαηεξψληαο ηνπο θξπζηάιινπο κε θαθνχο εζηίαζεο, απνθαιχπηνληαη θηγνχξεο θαη ρξψκαηα πνπ δελ είλαη νξαηά κε γπκλφ κάηη. ε έλα άιιν έθζεκα, πνπ ιέγεηαη «Φσηνγξαθηθή Μεραλή Θεξκφηεηαο», νη επηζθέπηεο βιέπνπλ ζεξκηθέο εηθφλεο ηνπ εαπηνχ ηνπο θαη εμεξεπλνχλ ηα κέιε ηνπ ζψκαηφο ηνπο πνπ είλαη ζεξκφηεξα απφ άιια. Οη αλαγλψζηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ηνπ exspot πνπ είλαη πάλσ ζηα εθζέκαηα επηηξέπνπλ ζηνπο επηζθέπηεο λα ρξεζηκνπνηνχλ ηηο θάξηεο ηνπο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα ζέηνπλ ζε ιεηηνπξγία θσηνγξαθηθέο κεραλέο θαη λα ηξαβνχλ ςεθηαθέο θσηνγξαθίεο ηνπ εαπηνχ ηνπο, θαζψο θαη λα θσηνγξαθίδνπλ ηηο ζεξκηθέο εηθφλεο ή ηηο εζηηαζκέλεο εηθφλεο ζηνπο θξπζηάιινπο απφ ηα εθζέκαηα. Σν παθέην αλαγλψζηε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ηνπ exspot εμεηάδεη δηαξθψο ην πεξηβάιινλ γηα ηελ παξνπζία εηηθεηψλ ξαδηνζπρλνηήησλ. Μφιηο νη επηζθέπηεο πιεζηάζνπλ ην έθζεκα θαη θξαηήζνπλ ηηο «έμππλεο» θάξηεο ηνπο θνληά ζην παθέην (φρη πεξηζζφηεξν απφ κεξηθέο ίληζεο) ε εηηθέηα δηαβάδεηαη θαη ε ηαπηφηεηα ηεο ζηέιλεηαη ζε έλαλ ζηαζκφ-βάζε κέζσ ηνπ κηθξνχ ξαδηνπνκπνχ. Ζ επηθνηλσλία απηή παίξλεη ηνλ αξηζκφ ηαπηφηεηαο ηεο θάξηαο (φπσο δηαβάδεηαη απφ ηνλ αλαγλψζηε exspot), θαη ηνλ ζηέιλεη αζχξκαηα ζε έλαλ ζηαζκφ-βάζε ηνπ δηθηχνπ 62

64 φπνπ ν αξηζκφο ηαπηφηεηαο, ν ρξφλνο θαη νη πιεξνθνξίεο γηα ην έθζεκα θαηαγξάθνληαη ζε κηα βάζε δεδνκέλσλ γηα ηηο επηζθέςεηο ηνπ ρξήζηε. Παξφιν πνπ ε θάξηα έρεη έλαλ κνλαδηθφ αξηζκφ ηαπηφηεηαο, νη επηζθέπηεο (ζηελ αξρή ηεο επίζθεςήο ηνπο) δίλνπλ ην ηνπο ζην πεξίπηεξν εγγξαθήο ψζηε λα θαηαρσξεζνχλ νη θάξηεο ηνπο. Σν θάλνπλ απηφ γηα ιφγνπο αζθαιείαο, ζε πεξίπησζε πνπ νη θάξηεο ηνπο ραζνχλ ζην κνπζείν ή θαηά ηελ επηζηξνθή ζην ζπίηη, δηαθπιάζζνληαο, κε ηνλ ηξφπν απηφ, ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ εηθφλσλ ηνπο θαη ηηο πιεξνθνξίεο ηεο επίζθεςήο ηνπο. Αθνχ αιιειεπηδξνχλ κε ηα εθζέκαηα, νη επηζθέπηεο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο θάξηεο ηαπηφηεηάο ηνπο γηα λα εγγξαθνχλ ζε έλα πεξίπηεξν ηνπ κνπζείνπ θαη λα δνπλ ηηο θσηνγξαθίεο ησλ εθζεκάησλ πνπ ηξάβεμαλ, είηε ηνπ εαπηνχ ηνπο είηε ησλ ηερλνπξγεκάησλ πνπ δεκηνχξγεζαλ (φπσο ηα κνηίβα ησλ παγσκέλσλ θξπζηάιισλ). Μεηά, κπνξνχλ λα ζπλερίζνπλ ηελ εμεξεχλεζή ηνπο είηε απφ ην ζπίηη ή ζηα πεξίπηεξα ηνπ κνπζείνπ κε ηελ εγγξαθή ηνπο ζηηο εμαηνκηθεπκέλεο ηζηνζειίδεο ρξεζηκνπνηψληαο ηνλ αξηζκφ ηεο θάξηαο ηνπο θαη ην ηνπο. ηηο πξνζσπηθέο ηνπο ηζηνζειίδεο, βιέπνπλ ηηο εκεξνκελίεο πνπ βξίζθνληαλ ζην κνπζείν, ηα εθζέκαηα πνπ επηζθέθζεθαλ ηε ζπγθεθξηκέλε κέξα θαη ηηο θσηνγξαθίεο πνπ ηξάβεμαλ. Ζ ηζηνζειίδα παξέρεη, επίζεο, πξνηεηλφκελεο ζπλδέζεηο ζε επηπιένλ πιηθφ ζε άκεζε ζχλδεζε ζην δηαδίθηπν θαη εθπαηδεπηηθφ πιηθφ (φπσο εθζέκαηα ζην δηαδίθηπν, επηζηεκνληθά άξζξα, επεμεγήζεηο θαη ζεη εξγαιείσλ γηα ρξήζε ζην ζπίηη) ζρεηηθφ κε ηα εθζέκαηα (βι. Δηθφλα 2). Γηα έλαλ δάζθαιν πνπ παίξλεη ηνπο καζεηέο ζε κηα εθπαηδεπηηθή επίζθεςε ζην κνπζείν, ε ηζηνζειίδα είλαη ρξήζηκε, κεηά ηελ έμνδφ ηνπο απφ απηφ, γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο ζπδήηεζεο ζηελ ηάμε ζρεηηθά κε ηα επηζηεκνληθά πεηξάκαηα πνπ δηεμήγαγαλ θαη πψο απηά ζπλδένληαη κε ηελ επηζηήκε πνπ καζαίλνπλ ζηελ ηάμε. Σα πην απνθαξδησηηθά εκπφδηα γηα ηελ πηνζέηεζε ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε κνπζεία είλαη νη ίδηεο νη θνηλσληθέο θαη εθπαηδεπηηθέο πξνζδνθίεο ησλ επηζθεπηψλ. 63

65 Δθηφο απφ ην Exploratorium, δηάθνξα άιια κνπζεία παγθνζκίσο ρξεζηκνπνηνχλ ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε γηα εθαξκνγέο ζε ζρέζε κε ηνπο επηζθέπηεο. Γηα παξάδεηγκα, ην 2001, ην Μνπζείν Δπηζηήκεο θαη Βηνκεραλίαο ηνπ ηθάγν άλνημε κηα θαηλνχξηα κφληκε έθζεζε ηεηξαγσληθψλ πνδψλ, πνπ ιέγεηαη «Γηθηπαθφο Κφζκνο» ζηελ νπνία νη επηζθέπηεο ρξεζηκνπνηνχλ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα απνθηήζνπλ γλψζε γηα ην Γηαδίθηπν. Πξψηα, ζρεδηάδνπλ ηηο πξνζσπηθέο ηνπο κνξθέο πνπ απνζεθεχνληαη ζην δίθηπν ηεο έθζεζεο. Έπεηηα, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο θάξηεο ηνπο NetPass (κε ελζσκαησκέλν ηζηπ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο), νη κνξθέο ηνπο ζπλνδεχνπλ κέζα ζηελ έθζεζε αιιειεπηδξψληαο κε απηνχο θαζψο καζαίλνπλ γηα ηα δπαδηθά ςεθία, ηα παθέηα θαη ην εχξνο δψλεο. Με θάζε επίζθεςε λένπ εθζέκαηνο ή κε ζπλερφκελεο επηζθέςεηο ζε κεηαγελέζηεξν ρξφλν, ην δίθηπν απνζεθεχεη ηνλ αξηζκφ ηαπηφηεηαο ησλ επηζθεπηψλ θαη δείρλεη ηηο κνξθέο ηνπο γηα λα ηνπο βνεζήζνπλ ζε λέεο εκπεηξίεο. Γηα λα απνθεπρζνχλ δεηήκαηα πξνζηαζίαο πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ θακία πξνζσπηθά αλαγλσξίζηκε πιεξνθνξία δε ζπιιέγεηαη θαηά ηελ έθδνζε ησλ θαξηψλ. Οκνίσο, ζην Μνπζείν Σερλνινγίαο ηεο Βηέλλεο, έρεη ρξεζηκνπνηεζεί ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε ζε κηα έθζεζε γηα ην κέιινλ ηεο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο γηα λα αλακείμεη ηηο θπζηθέο θαη εηθνληθέο εκπεηξίεο ησλ επηζθεπηψλ. Οη επηζθέπηεο αγνξάδνπλ κηα θάξηα ζε έλα γξαθείν εηζφδνπ, ηελ βάδνπλ ζε έλα ηεξκαηηθφ - αλαγλψζηε θαη δεκηνπξγνχλ έλα πξνζσπηθφ πξνθίι πνπ πεξηιακβάλεη ηελ πξνηηκψκελε γιψζζα, αγαπεκέλν ρξψκα, ςεπδψλπκα θαη άιια αλαγλσξηζηηθά ζηνηρεία ρακειήο αζθάιεηαο. Ζ αιιεγνξία πνπ αιιειεπηδξά αλαπαξηζηά έλα ςεθηαθφ θνξηίν γηα ηε ζπιινγή κηθξψλ ηαηληψλ πνιπκέζσλ. Οη επηζθέπηεο βάδνπλ ηηο θάξηεο ηνπο ζε νπνηνδήπνηε απφ ηα πνιπάξηζκα ηεξκαηηθά αλαγλψζηεο πνπ ππάξρνπλ ζε θάζε ζεκείν ζην κνπζείν. Σν Μνπζείν Φπζηθήο Ηζηνξίαο ηνπ Aarhus, Γαλία, εμέιημε ηελ αξρηθή ρξήζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ έθαλε, απφ έλα ζχζηεκα δηαρείξηζεο ησλ ζπιινγψλ ζε έλα δηαδξαζηηθφ εξγαιείν κάζεζεο, ζε κηα έθζεζε κε ηελ νλνκαζία «Ηπηάκελε», πνπ πεξηιακβάλεη ζηνηβαγκέλα πνπιηά κε πξνζαξηεκέλα ηζηπ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Αληί λα εμαξηψληαη απφ ηνλ δηεπζπληή ηνπ κνπζείνπ γηα ηε ζάξσζε θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ δεηγκάησλ, νη επηζθέπηεο θέξνπλ αλαγλψζηεο ξαδηνζπρλνηήησλ γηα λα ζαξψλνπλ ελεξγεηηθά ηηο εηηθέηεο πνπ είλαη πάλσ ζηα 64

66 πνπιηά. Ζ ζάξσζε ελφο πνπιηνχ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ παξνπζίαζε ζηνλ επηζθέπηε ζρεηηθνχ θεηκέλνπ, εξσηήζεσλ, ήρνπ θαη εηθφλαο. Σν Μνπζείν Σερλνινγίαο ζην αλ Υνζέ, Καιηθφξληα, εθάξκνζε ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ην 2004, ζηελ έθζεζή ηνπ «Γελεηηθή: Σερλνινγία κε Γηαζηξνθή», αθνχ πξψηα πεηξακαηίζηεθε κε αλαγλψζηεο ξαβδσηνχ θψδηθα θαη εηηθέηεο ραξηηνχ ζε πξνεγνχκελεο εθζέζεηο. Πεξηιακβάλνληαο ηηο εηηθέηεο θαη ηνπο αλαγλψζηεο ζηελ ηηκή εηζφδνπ, ην Μνπζείν Σερλνινγίαο δίλεη ζηνπο επηζθέπηεο βξαρηφιηα κε ελζσκαησκέλα ηζηπ ξαδηνζπρλνηήησλ, πνπ ιέγνληαη TechTags (βι. Δηθφλα 3), πνπ ελεξγνπνηνχλ κηα πνηθηιία εθζεκάησλ θαη πξνθαινχλ δηαδξάζεηο κε νζφλεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη ηα «Γελεηηθά Πνξηξέηα» θαη ην «Απεπζπλζείηε ζηε Γεξνπζία». Οη αλαγλψζηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο είλαη δπλαηά πξνζαξηεκέλνη ζε θάζε έθζεκα, πξνζθέξνληαο ζπλερή παξνρή ελέξγεηαο, θαζψο θαη ζπλδεζηκφηεηα κε ην δίθηπν. Σν κνπζείν ζρεδίαζε, επίζεο, έλα εηθνληθφ παηρλίδη γελεηηθήο κε ζπιινγή θαξηψλ, γηα ηνπο έθεβνπο επηζθέπηεο. Οη επηζθέπηεο, θάλνληαο κηα επίζθεςε ζε ζπγθεθξηκέλα εθζέκαηα γελεηηθήο, κπνξνχλ λα ζπιιέγνπλ θαη ζηε ζπλέρεηα λα βιέπνπλ επηπιένλ δηαδξαζηηθέο δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο ζε πεξίπηεξα ππνινγηζηψλ (φπσο «Σα Λακπξά νπ Βαθηήξηα» θαη «Κάλνληαο Ηαηξηθή»). Νσξίηεξα απηφ ην έηνο, ιάλζαξε ηελ Gallery φπνπ νη επηζθέπηεο θηηάρλνπλ εμαηνκηθεπκέλεο ηζηνζειίδεο κε θσηνγξαθίεο θαη εηθφλεο απφ ηηο επηζθέςεηο ηνπο ζην κνπζείν θαη, κεηά, ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο θσδηθνχο ηνπο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα αλαθηνχλ ηελ ηζηνζειίδα νπνπδήπνηε ζην Γηαδίθηπν. ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΜΠΔΙΡΙΑ Οη εκπινπηηζκέλεο κε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε δηαδξαζηηθέο εκπεηξίεο ζηα κνπζεία, πνπ ζπδεηήζεθαλ εδψ, δείρλνπλ κηα πξψηκε πηνζέηεζε θαη ελδηαθέξνλ απφ ηελ θνηλφηεηα ησλ κνπζείσλ ζηε ρξήζε ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα πξνζθέξνπλ εθαξκνγέο εθπαίδεπζεο. Οη αζχξκαηεο ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο είλαη επράξηζηεο ζηα κνπζεία, φρη κφλν γηαηί έρνπλ ρακειφηεξν θφζηνο απφ ηηο ελαιιαθηηθέο ηερλνινγίεο φπσο νη αλαγλψζηεο ξαβδσηνχ θψδηθα, αιιά θαη εμαηηίαο ηεο δπλαηφηεηάο ηνπο λα βειηηψλνπλ ηελ εθπαηδεπηηθή εκπεηξία θάζε επηζθέπηε ρσξηζηά θαζψο θαη ηελ πξνζσπηθή ηνπο αίζζεζε ηνπ αλήθεηλ ζηελ θνηλφηεηα ησλ κνπζείσλ. 65

67 Σα κνπζεία επελδχνπλ ζεκαληηθνχο αλζξψπηλνπο θαη νηθνλνκηθνχο πφξνπο γηα ην ζρεδηαζκφ εθπαηδεπηηθψλ εκπεηξηψλ ζε επηβιεηηθνχο θαη επηζηεκνληθά αθξηβείο εθζεζηαθνχο ρψξνπο κε δηαδξαζηηθά εθζέκαηα πνπ ζηνρεχνπλ ζην λα δηαθσηίζνπλ ηνπο επηζθέπηεο γηα ηε θχζε, ηελ ηζηνξία, ηελ ηέρλε θαη ηελ επηζηήκε. Με ηα πνιπάξηζκα κφληκα εθζέκαηα, ηηο επηδείμεηο θαη ηηο εθζέζεηο, ηα κνπζεία εηδηθά ηα επηζηεκνληθά θέληξα θαη νη αίζνπζεο επηζηεκψλ ζπρλά ζπγθξίλνληαη κε έλαλ κπνπθέ πνπ έρεη ηα πάληα κε ππεξβνιηθά πνιιέο επηινγέο γηα λα δηαιέμεη ν ηππηθφο επηζθέπηεο κνπζείνπ. ην Exploratorium, εθαηνληάδεο δηαδξαζηηθά εθζέκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ ηα πάληα, απφ θχηηαξα θαη εηθφλεο ζην κηθξνζθφπην κέρξη ελέξγεηα, θίλεζε, χιε θαη δπλάκεηο είλαη ζθνξπηζκέλα ζε κηα επηθάληα δαπέδνπ ηεηξαγσληθψλ πνδψλ. Οη πεξηζζφηεξνη επηζθέπηεο, εηδηθφηεξα παηδηά θαη νκάδεο ζρνιείσλ, βιέπνπλ κφλν έλα κηθξφ ππνζχλνιν ησλ δηαηηζέκελσλ εθζεκάησλ. πλήζσο, ηα κηθξά παηδηά ηξαβνχλ ηνπο ελήιηθεο απφ ην έλα έθζεκα ζην άιιν πξνηνχ πξνιάβνπλ λα αθνκνηψζνπλ ηελ ηερλνινγία πίζσ απφ ην πξψην έθζεκα. Οη εξεπλεηέο ησλ κνπζείσλ έρνπλ ηεθκεξηψζεη φηη ν ζπλήζεο ρξφλνο πνπ πεξλνχλ νη επηζθέπηεο κπξνζηά ζε θάζε έθζεκα είλαη πεξίπνπ 30 δεπηεξφιεπηα [33, 35]. Πεγαίλνληαο κε βηαζχλε απφ έθζεκα ζε έθζεκα, είλαη απίζαλν φηη νη επηζθέπηεο κπνξνχλ λα εμεξεπλήζνπλ επαξθψο ηηο έλλνηεο, ηα θαηλφκελα, ηελ ηζηνξία ή ηελ επηζηεκνληθή ζπλάθεηα πίζσ απφ θάζε έθζεκα ζε κία κνλαδηθή επίζθεςε. Έλα ζεκείν θιεηδί γηα ηελ εθπαίδεπζε ζηα κνπζεία είλαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα εκβαζχλνπκε ηελ εκπεηξία ησλ επηζθεπηψλ, επεθηείλνληάο ηελ πέξα απφ κηα κνλαδηθή επίζθεςε. Ζ ρξήζε ηερλνινγηψλ, φπσο ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, γηα ην ζεκάδεκα ησλ εθζεκάησλ πνπ έρεηο επηζθεθζεί, απφ θνηλνχ κε δηαδηθηπαθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπλδένπλ ηηο ζρεηηθέο κε ηα εθζέκαηα έλλνηεο κε ηζηνζειίδεο, απνηειεί έλαλ ηξφπν απφθηεζεο γλψζεο γηα ηελ ηερλνινγία πέξα απφ ην ζθεληθφ ηνπ κνπζείνπ θαη πξφβιεςεο ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ βηαζηηθνχ επηζθέπηε. πσο ηα εθπαηδεπηηθά ηλζηηηνχηα, έηζη θαη ηα κνπζεία δελ ππεξεηνχλ κφλν ην θνηλφ αιιά ζθνπεχνπλ, επίζεο, λα πξνσζήζνπλ κηα ζηελφηεξε ζρέζε κε ηηο θνηλφηεηεο θαη ηα κέιε ηνπο. Υξεζηκνπνηψληαο ζπζηήκαηα φπσο ην exspot ζαλ εκπεδσκέλν εξγαιείν απνηίκεζεο, ην πξνζσπηθφ ηνπ Exploratorium απνζεθεχεη θαη 66

68 Ζ δηθή καο εκπεηξία νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη απαηηείηαη ε θνηλή ρξήζε κηαο αιιεγνξίαο γηα ηελ πηνζέηεζε απφ ηνπο ρξήζηεο ησλ ηαπηνηήησλ θαη αλαγλσζηψλ ζε δεκφζηνπο ρψξνπο. αμηνπνηεί ηνπο θαθέινπο ησλ αξρείσλ γηα λα κειεηήζεη ηε θχζε ησλ επαλεηιεκκέλσλ επηζθέςεσλ ζην κνπζείν, ηεο καθξνρξφληαο ρξήζεο ησλ εθζεκάησλ κε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, ησλ πξνηηκήζεσλ γηα πεξηερφκελν ζην δηαδίθηπν θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ επηζθέπηε θαη ησλ κειψλ ηεο θνηλφηεηαο. Δπεηδή ηα εθζέκαηα ηνπ Exploratorium βξίζθνληαη ζε πεξηζζφηεξα απφ 100 κνπζεία παγθνζκίσο, κπνξεί λα θαληαζηεί θαλείο πεξηζζφηεξα κνπζεία λα εγθαζηζηνχλ έλα νκνηφκνξθν ζχζηεκα επνπηείαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, θαζηζηψληαο δπλαηή ηε κειέηε ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ επηζθεπηψλ ζε εθηεηακέλεο πεξηφδνπο θαη ζε πνιιαπινχο εθζεζηαθνχο ρψξνπο. Οη εξεπλεηέο ησλ κνπζείσλ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ απηφλ ηνλ πινχην πιεξνθνξηψλ γηα λα θαηαιάβνπλ θαιχηεξα ηα ελδηαθέξνληα ησλ επηζθεπηψλ, λα απνηηκήζνπλ ηελ άηππε απφθηεζε γλψζεσλ γηα ηελ επηζηήκε θαη λα ππεξεηήζνπλ ηηο αλάγθεο ηνπ θνηλνχ. 6.1 Η ΑΠΟΦΗ ΣΟΤ ΚΟΙΝΟΤ ΓΙΑ ΣΗ ΡΑΓΙΟΤΥΝΙΚΗ ΑΝΑΓΝΧΡΙΗ Σα πην απνθαξδησηηθά εκπφδηα γηα ηελ πηνζέηεζε ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε κνπζεία είλαη νη ίδηεο νη θνηλσληθέο θαη εθπαηδεπηηθέο πξνζδνθίεο ησλ επηζθεπηψλ. πκπεξαίλνληαο απφ ηε δηθή καο αμηνιφγεζε ησλ πεηξακαηηθψλ ρξήζεσλ ηνπ exspot, ησλ εξεπλψλ θαη ησλ ζπδεηήζεσλ κε ηνπο επηζθέπηεο θαηά ηα ηειεπηαία ηξία έηε, αλαθαιχςακε φηη πνιινί επηζθέπηεο έρνπλ εζθαικέλεο αληηιήςεηο γηα ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη κηθξή εκπεηξία ζηε ρξήζε θαξηψλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Ζ ρξήζε ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα λα γίλνπλ δηαδξαζηηθά ηα εθζέκαηα ή γηα ηε ζπιινγή πιηθνχ δελ γίλεηαη θαιά αληηιεπηφ απφ ηνπο επηζθέπηεο ησλ κνπζείσλ. Παξφιν πνπ νη δείθηεο είλαη έλα παγησκέλν ραξαθηεξηζηηθφ γηα ηηο κνπζηθέο πεξηεγήζεηο ζηα κνπζεία ηέρλεο θαη ζην Γηαδίθηπν, νη επηζθέπηεο ησλ κνπζείσλ έρνπλ έλα ζρεηηθά ππαλάπηπθην λνεηηθφ κνληέιν γηα ην ηη είλαη νη ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη πψο ιεηηνπξγνχλ. Έρνπκε παξαηεξήζεη θνηλά ιάζε πνπ θάλνπλ νη επηζθέπηεο, φπσο λα πξνζπαζνχλ λα θηππήζνπλ γξήγνξα ηηο θάξηεο κπξνζηά απφ έλαλ αλαγλψζηε, λα θνπλάλ ηηο 67

69 θάξηεο ζηνλ αέξα πάλσ απφ έλαλ αλαγλψζηε (έμσ απφ ηελ εκβέιεηα ηεο θεξαίαο) θαη λα βάδνπλ ηηο θάξηεο κπξνζηά ζηνλ αλαγλψζηε θαη κεηά λα ηηο απνκαθξχλνπλ γξήγνξα (πξνηνχ δηαβαζηεί ν αξηζκφο ηνπο). Δλψ αληηκεησπίζακε κεξηθά απφ ηα εκπφδηα απηά κε ηελ εθπαίδεπζε ησλ επηζθεπηψλ θαη ηνλ ζρεδηαζκφ θαιχηεξνπ ζρήκαηνο ηνπ παθέηνπ αλαγλψζηε, ε εκπεηξία καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη απαηηείηαη ε θνηλή ρξήζε κηαο αιιεγνξίαο πξνθεηκέλνπ γηα ηελ πηνζέηεζε απφ ηνπο ρξήζηεο ησλ έμππλσλ εηηθεηψλ, ησλ θαξηψλ θαη ησλ αλαγλσζηψλ ζε δεκφζηνπο ρψξνπο. Έρνπκε ζθεθηεί ζνβαξά αιιεγνξίεο πνπ ζπγθξίλνπλ ηε ρξήζε ησλ «έμππλσλ» θαξηψλ κε κηα θάξηα-θιεηδί πνπ μεθιεηδψλεη ηελ πφξηα ελφο γξαθείνπ ή κηα πχιε ελφο γθαξάδ, κε έλαλ γξακκσηφ θψδηθα πνπ ζαξψλεηαη ζε έλα θαηάζηεκα ιηαληθήο θαη κε κηα πηζησηηθή θάξηα πνπ «δηαβάδεηαη» γηα λα πιεξψζνπκε ζε έλα κπαθάιηθν. Έλα άιιν εκπφδην είλαη νη ππάξρνπζεο αληηιήςεηο ησλ επηζθεπηψλ γηα ηελ ηερλνινγία θαη ηνπο λνκηδφκελνπο θηλδχλνπο γηα ηελ ηδησηηθφηεηα ησλ πξνζσπηθψλ ηνπο δεδνκέλσλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ, φηη ζα ειέγρνληαη θαη ζα γίλνληαη αληηθείκελν ζάξσζεο εμ απνζηάζεσο. ηελ αμηνιφγεζή καο γηα ην exspot, κεξηθνί ρξήζηεο πίζηεπαλ φηη νη θάξηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο απνζεθεχνπλ πιεξνθνξίεο γηα θάζε έθζεζε πνπ έρνπλ επηζθεθζεί, ζεσξψληαο ηελ θάξηα έλαλ κηθξφ, εγγξάςηκν νδεγφ δίζθνπ ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή. Δπεηδή ην κνπζείν δελ απνζεθεχεη επαίζζεηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ή δελ ηα απνθαιχπηεη ζηηο εμαηνκηθεπκέλεο ηζηνζειίδεο ησλ επηζθεπηψλ, θαη απφ ηε ζηηγκή πνπ απαηηείηαη εγγξαθή κε πξσηνβνπιία ηνπ επηζθέπηε ή ε δηεχζπλζε ηνπ ηνπ (εθηφο απφ ηνλ αξηζκφ ηεο θάξηαο), έλαο πηζαλφο «ερζξφο» πνπ πξνζπαζεί λα ρξεζηκνπνηήζεη κηα θιεκκέλε θάξηα γηα λα δεη ηηο εμαηνκηθεπκέλεο ηζηνζειίδεο είλαη κάιινλ αβιαβήο. Δπηπιένλ, επεηδή νη θάξηεο δελ ζπγθξαηνχλ πξνζσπηθά δεδνκέλα, ε ειεθηξνληθή ζάξσζε ή αλάγλσζή ηνπο απνθέξεη κφλν έλα δεθαεμαδηθφ αξηζκφ ηαπηφηεηαο ρσξίο επηπιένλ πιεξνθνξίεο. Γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ηα πξνβιήκαηα ησλ πξνζδνθηψλ ησλ επηζθεπηψλ, απαηηείηαη πεξηζζφηεξε εθπαίδεπζε εληφο θαη εθηφο ηνπ Exploratorium. Πξνηείλνπκε κηα πξνζέγγηζε πνπ πεξηιακβάλεη: δεκφζηα παξνπζίαζε θαη επίδεημε απφ θαζεγεηή πνπ λα εμεγνχλ ηε ρξήζε θαξηψλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ηνλ ηξφπν πνπ ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε δνπιεχεη ζηελ πξάμε θαη γηαηί νη πηζαλφηεηεο λα γίλεη θαλείο αληηθείκελν ζάξσζεο θαη ειέγρνπ εμ απνζηάζεσο 68

70 είλαη ηζρλέο, θαζψο επίζεο θαη ηελ πξνψζεζε κηα πνιηηηθήο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο (ζην Γηαδίθηπν θαη θαηά ηελ εγγξαθή ηνπ επηζθέπηε). ΤΜΠΔΡΑΜΑ Οη ηερλνινγίεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ππφζρνληαη πάξα πνιιά γηα κηα βειηησκέλε απφθηεζε γλψζεο ησλ επηζθεπηψλ ζηα κνπζεία. ε ζπλδπαζκφ κε ηε ζχγθιεζε ησλ έμππλσλ θαξηψλ, ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ησλ δηθηχσλ WiFi θαη ησλ εκπνξηθψλ ζπζηεκάησλ ζπλαιιαγψλ, ε ρξήζε ηερλνινγηψλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηα κνπζεία είλαη πηζαλφ λα επεθηαζεί, ηδηαίηεξα γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ εκπεηξηψλ θαη ηελ επέθηαζε ηεο κάζεζεο πέξα απφ ηνπο ηνίρνπο ελφο κνπζείνπ. Παξά ηε καθξά ηζηνξία θαη ην ξεθφξ επηηεπγκάησλ ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα εκπνξηθή ρξήζε, πνπ μεθηλά απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1960, ε πξφζθαηε θάιπςε απφ ηελ εηδεζενγξαθία (ζρεηηθά, γηα παξάδεηγκα κε ηα ζρέδηα ηνπ Wal-Mart λα ρξεζηκνπνηήζεη ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε γηα ηνλ έιεγρν ηεο απνγξαθήο ηνπ) θαη νη ηαηλίεο επηζηεκνληθήο θαληαζίαο (φπσο ην Minority Report), πνπ έρνπλ σο εμέρνλ ζέκα ηηο ηερλνινγίεο ζάξσζεο θαη ηελ επξέσο δηαδεδνκέλε αλάθηεζε πιεξνθνξηψλ, έρνπλ δηακνξθψζεη ηελ αληίιεςε ηνπ θνηλνχ γηα ηηο ηερλνινγίεο ζάξσζεο φπσο είλαη ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε. Σα κνπζεία, εθηφο απφ ηε δεκηνπξγία έμππλσλ δηαδξαζηηθψλ ζρεδίσλ εθζεκάησλ, πξέπεη λα εθπαηδεχζνπλ ηνπο επηζθέπηεο ζηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη λα δηαρεηξηζηνχλ ηηο θξαηνχζεο αληηιήςεηο γηα ηνλ θίλδπλν ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ επηζθεπηψλ. Ζ εθπαίδεπζε ησλ θαηαλαισηψλ ζε φια ηα πεδία είλαη απαξαίηεηε γηα λα βνεζήζεη ηνπο ρξήζηεο λα «αθνλίζνπλ» ηελ αληίιεςή ηνπο γηα ην πφηε θαη κε πνηφλ λα κνηξάδνληαη ηα πξνζσπηθά ηνπο δεδνκέλα θαζψο θαη γηα ηνπο ζπλεπαγφκελνπο θηλδχλνπο. Δίκαζηε αηζηφδνμνη φηη ε ζρεδίαζε ηερλνινγίαο πνπ αθνζηψλεηαη ζην ελδηαθέξνλ ηνπ θνηλνχ γηα ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη ζην λνκηδφκελν θίλδπλν γηα ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα ζα θαηαζηήζεη δπλαηφ ηνλ κεηαζρεκαηηζκφ εξεπλεηηθψλ αξρέηππσλ φπσο ην exspot ζε θαζεκεξηλέο δηαδξάζεηο ζε εγθαηαζηάζεηο κεγάιεο θιίκαθαο θαη δεκφζηαο ρξήζεο ζηα κνπζεία. 69

71 Δηθφλα 1. Έλαο επηζθέπηεο ηνπ κνπζείνπ θξαηά κηα θάξηα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο (δεμηά) πάλσ απφ έλα παθέην πνκπνδέθηε exspot (αξηζηεξά) γηα λα ζεκαδέςεη έλα έθζεκα θαη λα ζέζεη ζε ιεηηνπξγία κηα θσηνγξαθηθή κεραλή. Δηθφλα 2. Μηα πξνζσπηθή ηζηνζειίδα exspot ελφο επηζθέπηε δείρλεη ηα εθζέκαηα πνπ επηζθέθηεθε κηα ζπγθεθξηκέλε κέξα, ηηο θσηνγξαθίεο πνπ ηξάβεμε ζηελ «Φσηνγξαθηθή Μεραλή Θεξκφηεηαο» θαη επηπξφζζεηεο επηζηεκνληθέο πεγέο ζε άκεζε ζχλδεζε κε ην δηαδίθηπν, ζε φια εθ ησλ νπνίσλ κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε αλά πάζα ζηηγκή ζην δηαδίθηπν 70

72 Δηθφλα 3. TechTags πνπ θνξηνχληαη απφ επηζθέπηεο ηνπ Μνπζείνπ Σερλνινγίαο ζην έθζεκα «Απεπζπλζείηε ζηε Γεξνπζία». Πξψηα δηαιέγνπλ έλα ζέκα, κεηά θνηηνχλ ηελ θάκεξα θαη βγάδνπλ ιφγν ζε αμησκαηνχρνπο πνπ ρεηξνθξνηνχλ. Ο ιφγνο κπνξεί κεηά λα μαλαπξνβιεζεί. 71

73 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 7 ν Φηελέο εηηθέηεο θαη ηερλνινγία επαξθώο απιή θαη αζθαιήο γηα λα εμαζθαιίδεη ηελ ηδηωηηθόηεηα ηωλ πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ απαηηνύληαη πξνηνύ νη πωιεηέο ιηαληθήο θαη νη θαηαλαιωηέο ηηο εκπηζηεπηνύλ θαη ηηο ρξεζηκνπνηήζνπλ κε ζηγνπξηά ζε καδηθή θιίκαθα. 7. Εεηήκαηα Ηδησηηθφηεηαο ηεο Ραδηνζπρληθήο Αλαγλψξηζεο θαη Σερληθέο Πξνθιήζεηο ην κειινληηθφ πεξηβάιινλ ησλ επξέσο δηαδεδνκέλσλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ, νη εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζα πξνζαξηψληαη ζε θάζε είδνπο πξντφληα θαη θπζηθά αληηθείκελα, αθφκα θαη ζε αλζξψπνπο, θαη κπνξεί λα γίλνπλ ε βαζηθή ηερλνινγία γηα επξέσο δηαδεδνκέλεο ππεξεζίεο ζηηο νπνίεο νη εηηθέηεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απηφκαηε αλαγλψξηζε αληηθεηκέλσλ θαη αλζξψπσλ. Χζηφζν, παξά ηελ ππφζρεζε απηή, ε πηζαλή θαηάρξεζε (ή απιψο ππεξβνιηθή ρξήζε), απφ ηνπο πσιεηέο ιηαληθήο θαη θπβεξλεηηθέο ππεξεζίεο, ηεο δπλαηφηεηαο ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο λα παξαθνινπζεί, εγείξεη εξσηήκαηα γηα ηηο πηζαλέο παξαβηάζεηο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Δδψ, εμεηάδνπκε δχν εθζηξαηείεο δηακαξηπξίαο κία θαηά ηνπ θαηαζθεπαζηή ελδπκάησλ Benetton ζηελ Ηηαιία θαη ηελ άιιε, θαηά ησλ Tesco ζηε Μ. Βξεηαλία πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην απμαλφκελν ελδηαθέξνλ ησλ ππνζηεξηθηψλ ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ θαηαλαισηψλ ζρεηηθά κε ην πψο ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε κπνξεί λα επεξεάζεη ηα πξνζσπηθά δεδνκέλα. Οη Καηαλαισηέο Δλαληίνλ Σεο Δηζβνιήο ηελ Ηδησηηθφηεηα Καη Σελ Αξίζκεζε Σσλ νχπεξ-μάξθεη (CASPIAN, άζθεζαλ θξηηηθή ζηα ζρέδηα ηεο Benetton λα βάιεη εηηθέηεο ζηα πξντφληα ηεο, πνπ θαηέιεμε ζε κπντθνηάδ ησλ πξντφλησλ απηψλ ην 2003 [46]. Νσξίηεξα απηφ ην έηνο, ε CASPIAN άζθεζε νκνίσο θξηηηθή ζηελ Tesco επεηδή δηεμήγαγε πεηξακαηηθέο δνθηκέο κε εηηθέηεο ζε κηα πνηθηιία πξντφλησλ ηεο [48]. 72

74 Γηα λα απμήζνπλ ηελ απνδνρή ησλ θαηαλαισηψλ γηα ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε, νη ππέξκαρνη ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πξέπεη λα πξνσζήζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ εθηεηακέλα κέηξα αζθάιεηαο, ζε ζπλδπαζκφ κε εθπαίδεπζε ησλ θαηαλαισηψλ, θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο εθαξκνγήο, θαη έξεπλα ζηελ αλάπηπμε πξαθηηθψλ ηερλνινγηψλ αζθαιείαο. Σερληθέο νξγαλψζεηο (φπσο ε EPCglobal, Inc.) αλαπηχζζνπλ πξφηππα γηα ηνλ Ζιεθηξνληθφ Κσδηθφ Πξντφλησλ (ΖΚΠ), φπσο νη Καηεπζπληήξηεο Οδεγίεο γηα ηνλ ΗΚΠ ζηα Καηαλαιωηηθά Αγαζά ηεο EPCglobal ( Σν Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ θαη Δπηθνηλσληψλ θαη ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ, Δκπνξίνπ θαη Βηνκεραλίαο ηεο Ηαπσλίαο έρνπλ εθδψζεη απφ θνηλνχ θαηεπζπληήξηεο νδεγίεο ηδησηηθφηεηαο γηα ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε ( Οη ππνζηεξηθηέο ησλ θαηαλαισηψλ, φπσο ην Ίδξπκα γηα ην Ζιεθηξνληθφ Μέησπν, ην Κέληξν Πιεξνθφξεζεο γηα ηελ Ζιεθηξνληθή Ηδησηηθφηεηα θαη ε CASPIAN, έρνπλ εθδψζεη απφ θνηλνχ, ην 2003, ηελ Γήιωζε Θέζεο Γηα Σε Υξήζε Σεο Ραδηνζπρληθήο Αλαγλώξηζεο ηα Καηαλαιωηηθά Πξνϊόληα ( Έλα λνκνζρέδην πνπ ζα έζεηε ζηελ Καιηθφξληα απζηεξνχο πεξηνξηζκνχο ζηε ρξήζε «έμππλσλ» εηηθεηψλ ζηα δειηία ηαπηφηεηαο πνπ εθδίδνληαη απφ ηελ πνιηηεία έρεη επίζεο πξνηαζεί [47]. Έλα απιφ αληίκεηξν κηα ελζσκαησκέλε επηινγή ζρεδηαζκέλε λα εμνπδεηεξψλεη ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο εηηθέηαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο φηαλ ν θαηαλαισηήο θχγεη απφ ην θαηάζηεκα έρεη ελζσκαησζεί ζην πξφηππν ηεο EPCglobal (Πξσηφθνιιν Γηεπαθήο Αέξνο Κιάζεο 1 Γεληά 2 UHF). Γηα ηνπο θαηαλαισηέο, ν ζθνπφο ηνπ είλαη εχθνια θαηαλνεηφο θαη, ζπλεπψο, εχθνινο λα ηνλ απνδερηείο. Χζηφζν, ε εμνπδεηέξσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ εηηθεηψλ πεξηνξίδεη ηελ πηζαλή κειινληηθή ρξήζε ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηηο θαηαλαισηηθέο ππεξεζίεο (φπσο ζηα «έμππλα» ςπγεία, πνπ μαλαπαξαγγέιλνπλ απηφκαηα πξντφληα θαγεηνχ, πξνεηδνπνηνχλ γηα ηελ εκεξνκελία ιήμεο θαη ηελ επηζηξνθή ειαηησκαηηθψλ πξντφλησλ, θαη ηελ πξνζσπηθή δηαρείξηζε βηβιηνζήθεο). Θα εκπφδηδε, επίζεο, ηε ρξήζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηελ πεξίπησζε ηεο πψιεζεο κεηαρεηξηζκέλσλ πξντφλησλ κε θαηεζηξακκέλε εηηθέηα ή ησλ αλαθπθισκέλσλ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ζα ήηαλ επηζπκεηφ γηα ηνπο πσιεηέο θαη ηνπο θαηαλαισηέο εμίζνπ, λα έρνπλ ρακεινχ θφζηνπο ρξήζε ησλ εηηθεηψλ 73

75 ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κεηά ηελ πψιεζε, ζε ζπλδπαζκφ κε πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο. 7.1 ΑΠΔΙΛΔ ΓΙΑ ΣΗΝ ΙΓΙΧΣΙΚΟΣΗΣΑ Γχν αμηνζεκείσηα δεηήκαηα γηα ηελ ηδησηηθφηεηα πεξηπιέθνπλ ηελ πηνζέηεζε ζπζηεκάησλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο: Η διαπποή πληποθοπιών ζσεηικά με ηην πποζωπική ιδιοκηηζία. Δάλ ρξεζηκνπνηεζεί έλα απιντθφ ζχζηεκα ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γεληθήο ρξήζεο, ν θαζέλαο κπνξεί λα δηαβάδεη, ρσξίο πεξηνξηζκνχο, ηε δηαζχλδεζε κεηαμχ ηνπ πξντφληνο θαη ηεο εηηθέηαο θαη λα απνθηήζεη πιεξνθνξίεο γηα ην πεξηερφκελν ελφο, γηα παξάδεηγκα, πνξηνθνιηνχ κε εηηθέηα ή νπνηνπδήπνηε αληηθεηκέλνπ κε εηηθέηα πνπ θνξηέηαη ζην ζψκα θαηά ηξφπν ηνλ νπνίν ν θάηνρνο αγλνεί. Η εποπηεία ηος ιζηοπικού και πποηύπων καηανάλωζηρ ηος καηαναλωηή και ηος μέποςρ πος πιθανώρ βπίζκεηαι. Δάλ ν αξηζκφο ηαπηφηεηαο ηνπ πξντφληνο είλαη εηδηθφο γηα έλα άηνκν (φηαλ, γηα παξάδεηγκα, εηηθέηεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε ξνχρα θαη άιια πξνζσπηθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία, φπσο παπνχηζηα, ξνιφγηα, ηζάληεο ρεηξφο θαη θνζκήκαηα), ν έιεγρνο ησλ θηλήζεσλ ηνπ αηφκνπ θαηά ηε δηάξθεηα κηαο κεγάιεο ρξνληθήο πεξηφδνπ γίλεηαη κηα πηζαλή επηινγή. ρη κφλν κπνξεί λα ειεγρζεί κηα ηνπνζεζία, αιιά θαη νη πξνζσπηθέο πιεξνθνξίεο ελφο αηφκνπ (πνπ θαηαρσξνχληαη ζε πνιιαπιέο αλεμάξηεηα δηαρεηξηδφκελεο βάζεηο δεδνκέλσλ) κπνξνχλ επίζεο λα είλαη πξνζβάζηκεο κε ηε ρξήζε ελφο κνλαδηθνχ θσδηθνχ αξηζκνχ. Απηέο νη απεηιέο ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο γηα ηελ ηδησηηθφηεηα πεγάδνπλ απφ ηε βαζηθή ιεηηνπξγία ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο έλαο θσδηθφο κπνξεί λα δηαβαζηεί ρσξίο άδεηα, είλαη κφληκνο θαη κνλαδηθφο θαη πεξηέρεη πηζαλψο επαίζζεηα δεδνκέλα. Σν θχξην πξφβιεκα ζηελ εμνπδεηέξσζε ηεο εηηθέηαο είλαη φηη νη δηάθνξνη κέηνρνη ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο δελ ζα κπνξνχλ πιένλ λα επσθειεζνχλ απφ ηηο ππεξεζίεο πνπ ζα πξνθχςνπλ ζην κέιινλ νη νπνίεο ζα βαζίδνληαη ζηα εθαηνκκχξηα εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ πηζαλφλ λα είλαη δηαζθνξπηζκέλεο παληνχ ζην θαηαλαισηηθφ πεξηβάιινλ. 74

76 7.2 ΠΡΟΣΑΙΑ ΣΗ ΙΓΙΧΣΙΚΟΣΗΣΑ Έλαο αξηζκφο πξνηεηλφκελσλ ζρεδίσλ γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ηαμηλνκνχληαη κε βάζε ηηο λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ εθαξκφδνπλ ζηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε (βι. ηνλ Πίλαθα). Κπκαίλνληαη απφ ηελ πξφζζεζε απιψο κλήκεο κέρξη ηελ πξφζζεζε ειαθξψλ ειεθηξηθψλ θπθισκάησλ. Καζέλα πεξηιακβάλεη έλα ζπκβηβαζκφ κεηαμχ ηνπ θφζηνπο ηεο εηηθέηαο θαη ηεο αμίαο ηεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Δδψ αλαθέξνληαη κεξηθέο πξνζεγγίζεηο: Λειηοςπγία εξοςδεηέπωζηρ. Σν πξφηππν ηεο EPCglobal νξίδεη φηη νη εηηθέηεο πξέπεη λα είλαη εμνπιηζκέλεο κε ηνπιάρηζηνλ κία ιεηηνπξγία αθχξσζεο σο έλαο ηξφπν λα αληαπνθξηζεί ζηελ ερζξφηεηα ηνπ θνηλνχ. Ζ ιεηηνπξγία απηή πνπ ιέγεηαη «εληνιή θαηαζηξνθήο» - θαζηζηά αλίθαλε ηε ιεηηνπξγία ηεο εηηθέηαο κφιηο νη θαηαλαισηέο αγνξάζνπλ έλα πξντφλ. πλεπάγεηαη πςειφ βαζκφ πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο ησλ θαηαλαισηψλ ζε ακειεηέν θφζηνο. Χζηφζν, αθνχ ε δηαδηθαζία απελεξγνπνίεζεο γίλεηαη ρεηξνθίλεηα απφ εθαηνκκχξηα αηνκηθνχο θαηαλαισηέο, ην αλζξψπηλν ιάζνο είλαη πάληα κηα πηζαλφηεηα. Δπηπιένλ, ην θχξην πξφβιεκα ζηελ εμνπδεηέξσζε ηεο εηηθέηαο είλαη φηη νη δηάθνξνη κέηνρνη ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο δελ ζα κπνξνχλ πιένλ λα επσθειεζνχλ απφ ηηο ππεξεζίεο πνπ ζα πξνθχςνπλ ζην κέιινλ νη νπνίεο ζα βαζίδνληαη ζηα εθαηνκκχξηα εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο πνπ πηζαλφλ λα είλαη δηαζθνξπηζκέλεο παληνχ ζην θαηαλαισηηθφ πεξηβάιινλ. Απλέρ εηικέηερ και έξςπνερ εηικέηερ. Άιια ζρέδηα πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο εθθξάδνπλ γεληθψο δχν βαζηθέο πξνζεγγίζεηο: ηελ απιή εηηθέηα θα ηελ έμππλε εηηθέηα. Ζ πξνζέγγηζε ηεο απιήο εηηθέηαο πξνζηαηεχεη ηελ αηνκηθή ηδησηηθφηεηα ησλ θαηαλαισηψλ ρσξίο ηελ αλάγθε ηξνπνπνίεζεο ηεο ππάξρνπζαο εηηθέηαο ή επηπιένλ ρξεκαηηθφ θφζηνο γηα ηελ νξγάλσζε-ρξήζηε. Οη έμππλεο εηηθέηεο είλαη εμνπιηζκέλεο κε επηπιένλ ζπζηαηηθά (φπσο επαλεγγξάςηκε κλήκε, βαζηθά ινγηθά ειεθηξηθά θπθιψκαηα θαη κνλάδεο θξππηνγξάθεζεο θνηλνχ θιεηδηνχ/ δεκφζηνπ θιεηδηνχ). Ζ πξνζέγγηζε ηεο απιήο εηηθέηαο επηηπγράλεη πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο εκπνδίδνληαο ηε κε εμνπζηνδνηεκέλε αλάγλσζε ησλ εθξνψλ ηεο εηηθέηαο, εκπνδίδνληαο ηα ειεθηξηθά θχκαηα κε έλα ιεπηφ έιαζκα αινπκηλίνπ ή κε θχκαηα παξαζίησλ πνπ θάλνπλ παξεκβνιέο φηαλ κηα ζπζθεπή αλαγλψζηε κε πηζηνπνηεκέλεο απζεληηθφηεηαο ελφο «ερζξνχ» πξνζπαζεί λα δηαβάζεη ηνλ θσδηθφ. Έλα παξάδεηγκα είλαη ην ζρέδην «εηηθέηα εκπφδην» πνπ αλαπηχρζεθε απφ ηελ RSA Security[40]. Ζ 75

77 «εηηθέηα-εκπφδην» πξνζπνηείηαη φινπο ηνπο πηζαλνχο θσδηθνχο αξηζκνχο γηα λα απνηξέςεη επηβιαβή άηνκα απφ ην λα αλαγλσξίζνπλ ηνλ θσδηθφ ηεο εηηθέηαο-ζηφρνπ πξνζπνηείηαη φηη φιεο νη πηζαλέο εηηθέηεο ππάξρνπλ εθεί εκπνδίδνληαο, έηζη, ηνλ αλαγλψζηε λα αλαγλσξίζεη ηηο εηηθέηεο πνπ πξάγκαηη είλαη παξνχζεο ζην ρψξν. Παξφιν πνπ ε «εηηθέηα-εκπφδην» εθαξκφδεηαη κε κηθξφ ρξεκαηηθφ θφζηνο (θαζψο δελ απαηηεί ηξνπνπνηήζεηο ζηηο εηηθέηεο), ν βαζκφο ζηνλ νπνίν πξνζηαηεχεηαη ε ηδησηηθφηεηα ηνπ ρξήζηε είλαη πεξηνξηζκέλνο θαη δελ κπνξεί λα επηβεβαησζεί απφ ην ρξήζηε. Οη θαηαλαισηέο κπνξεί, επνκέλσο, λα είλαη αλήζπρνη γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ παξέρεηαη ζηα δεδνκέλα ηνπο. Απφ ηε ζηηγκή πνπ θάζε ζρέδην, πνπ πηνζεηεί ηελ πξνζέγγηζε ηεο απιήο εηηθέηαο, αληηκεησπίδεη ηα ίδηα δεηήκαηα δπζπηζηίαο ησλ θαηαλαισηψλ φπσο ην ζρέδην ηεο «εηηθέηαο-εκπφδην», εηδηθφηεξα ηελ αβεβαηφηεηα γηα ην πψο ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηα δεδνκέλα γηα ηηο αγνξέο ηνπο, ε πξαθηηθή εθαξκνγή ηεο πξνζέγγηζεο ηεο απιήο εηηθέηαο είλαη απίζαλν λα είλαη θαηάιιειε ζην κέιινλ φηαλ πνιχ πεξηζζφηεξεο εηηθέηεο ζα είλαη δηαζθνξπηζκέλεο. Ζ εγθαηάζηαζε επηπιένλ ειεθηξνληθψλ θπθισκάησλ (φπσο απηά πνπ πεξηιακβάλνπλ έιεγρν πξφζβαζεο θαη ιεηηνπξγίεο θξππηνγξάθεζεο) ζηηο εηηθέηεο βνεζά λα μεπεξαζηεί απηή ε αβεβαηφηεηα. Χζηφζν, απμάλνπλ ην θφζηνο ηεο ηερλνινγίαο, ην νπνίν πξέπεη ζε πξψηε θάζε λα ειαρηζηνπνηεζεί γηαηί έλα βαζηθφ πιενλέθηεκα ησλ εηηθεηψλ είλαη ην ρακειφ ηνπο θφζηνο, ίζσο κεξηθά εθαηνζηά ηνπ δνιαξίνπ ε θαζεκηά. 7.3 ΔΣΙΚΔΣΔ ΜΔ ΔΠΑΝΔΓΓΡΑΦΙΜΗ ΜΝΗΜΗ Σν θφζηνο ηεο εηηθέηαο, ην επίπεδν αζθάιεηαο θαη ε ηθαλφηεηα θιηκάθσζεο είλαη κάιινλ νη βαζηθνί παξάγνληεο ζε θάζε ζηάζκηζε πνπ θάλεη θάζε νξγάλσζε πνπ ζθέθηεηαη λα εθαξκφζεη απηά ηα πξνγξάκκαηα (βι. ρήκα 1). Δπεμεγψληαο ηελ πξνζέγγηζε ηεο έμππλεο εηηθέηαο, ζα ιέγακε φηη είλαη εηηθέηεο κε επαλεγγξάςηκε κλήκε θαη ειαθξά ειεθηξηθά θπθιψκαηα. ηαλ ζηελ εηηθέηα ελζσκαηψλεηαη επαλεγγξάςηκε κλήκε, ν αλαγλψζηεο μαλαγξάθεη ηελ πιεξνθνξία ζηελ εηηθέηα γηα λα επηηχρεη ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο [39, 42]. Απηή ε πξνζέγγηζε είλαη αμηνζεκείσηε γηα ην ρακειφ ηεο θφζηνο, επεηδή ε εηηθέηα ρξεηάδεηαη κφλν επαλεγγξάςηκε κλήκε. Έλα αμηνζεκείσην παξάδεηγκα ηεο ηερλνινγίαο απηήο είλαη ην «ζρέδην αλψλπκνπ θσδηθνχ» πνπ πξνηάζεθε ζην [42] ζην νπνίν έλαο θξππηνγξαθεκέλνο 76

78 θσδηθφο E(ID) απνζεθεχεηαη ζηελ εηηθέηα, φπνπ Δ δειψλεη ηε ζπλάξηεζε θξππηνγξάθεζεο. ε αληίδξαζε ελφο αηηήκαηνο αλαγλψζηε, ε εηηθέηα απαληά κε έλαλ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ απεπζείαο ζηνλ αλαγλψζηε. Ο αλαγλψζηεο ζηέιλεη ηφηε ηνλ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ απφ ηελ εηηθέηα ζηνλ ππνινγηζηή εμππεξέηεζεο δηθηχνπ, δεηψληαο απφ ηνλ εμππεξεηεηή λα απνθξππηνγξαθήζεη ηνλ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ. Ο εμππεξεηεηήο πξνβαίλεη ζηελ ελέξγεηα απηή γηα λα απνθηήζεη ηνλ θσδηθφ ηεο εηηθέηαο θαη ζηέιλεη ηνλ θσδηθφ πίζσ ζηνλ αλαγλψζηε. Σν ζρέδην απνηξέπεη ηε δηαξξνή πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ηνπ θαηαλαισηή θξππηνγξαθψληαο ηνλ θσδηθφ αξηζκφ. Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο δπλαηφηεηαο ειέγρνπ ηνπ ηφπνπ πνπ θπζηθά βξίζθεηαη ν θαηαλαισηήο, ν θξππηνγξαθεκέλνο θσδηθφο αξηζκφο πνπ απνζεθεχεηαη ζηελ εηηθέηα πξέπεη λα αλαλεψλεηαη επαλαθξππηνγξαθψληαο ηνλ φζν ην δπλαηφλ ζπρλφηεξα. Ο αλαγλψζηεο απνθηά ηνλ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ αξηζκφ απφ ηε κλήκε ηεο εηηθέηαο θαη ηνλ επαλαθξππηνγξαθεί, δεκηνπξγψληαο έλα θαηλνχξην ηπραίν θξππηνγξαθεκέλν θείκελν E(ID) κε ηνλ ίδην κε θσδηθνπνηεκέλν θσδηθφ αξηζκφ θαη γξάθεη πάλσ απφ ηνλ παιηφ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ αξηζκφ ηνλ θαηλνχξην. Σν κεηνλέθηεκα είλαη φηη ν αλαγλψζηεο πξέπεη λα αλαλεψζεη ηνλ θξππηνγξαθεκέλν θσδηθφ αξηζκφ κε ηε ζπλεξγαζία ηνπ θαηαλαισηή, ηε ζηηγκή πνπ ε ζπρλφηεηα επαλαθξππηνγξάθεζεο επεξεάδεη άκεζα ην επίπεδν πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο. Δάλ, γηα παξάδεηγκα, ε επαλαθξππηνγξάθεζε ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ γίλεηαη κία θνξά ην κήλα, ε εηηθέηα κπνξεί λα αληρλεπηεί απφ έλαλ κνρζεξφ «ερζξφ» θαηά ηε δηάξθεηα απηνχ ηνπ κήλα. Εηικέηα με ελαθπά ηλεκηπικά κςκλώμαηα. ηελ πξνζέγγηζε απηή, έλα ειαθξφ θχθισκα ελζσκαηψλεηαη ζηελ εηηθέηα θαη έλαο επαλαθξππηνγξαθεκέλνο θσδηθφο αξηζκφο ζηνλ αλαγλψζηε ππνινγίδεηαη απφ ην θχθισκα [38, 43-45]. Παξφιν πνπ ηα ζπζηήκαηα θξππηνγξάθεζεο δεκφζηνπ θιεηδηνχ θηάλνπλ πνιχ θνληά ζην λα παξέρνπλ επαξθή πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο, δελ είλαη θαηάιιεια γηα ηηο εηηθέηεο γηαηί ηα αξρηθά δεκφζηα θιεηδηά είλαη πνιχπινθα θαη θνζηνβφξα [41]. Έλα αμηνζεκείσην ζρέδην πνπ ρξεζηκνπνηεί απηή ηελ ηερλνινγία είλαη ην «ζρέδην αιπζίδαο hash» πνπ πξνηείλεηαη ζην [43], ζην νπνίν έλα θχθισκα ζπλάξηεζεο hash είλαη ελζσκαησκέλν ζηελ εηηθέηα, θαη ε απάληεζε ηεο εηηθέηαο ππνινγίδεηαη απφ ηε ζπλάξηεζε hash. Σν ζρέδην ζπγθξαηεί ρακειά ην θφζηνο ηεο εηηθέηαο, αθνχ ε ζπλάξηεζε hash είλαη κηα ιεηηνπξγία κηθξήο ζπνπδαηφηεηαο. 77

79 Δπεηδή ε εηηθέηα αληαπνθξίλεηαη θαηά ηξφπν ηπραίν, δελ ρξεηάδεηαη έλαλ εμσηεξηθφ αλαγλψζηε γηα λα ην θάλεη απηφ. Σν θχθισκα ησλ δχν ζπλαξηήζεσλ hash ηεο G θαη H είλαη ελζσκαησκέλν ζηελ εηηθέηα. Σν θξπθφ θιεηδί s είλαη απνζεθεπκέλν ζηε κλήκε ηεο εηηθέηαο, ε νπνία είλαη ζπλδεδεκέλε κε ηνλ εμππεξεηεηή ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ ηνπ αληηθεηκέλνπ, ν νπνίνο δηαρεηξίδεηαη ηε δηαζχλδεζε κεηαμχ ηνπ θξπθνχ θιεηδηνχ s θαη ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ ηνπ αληηθεηκέλνπ. ηελ απαίηεζε ηνπ αλαγλψζηε, ε εηηθέηα παξάγεη κηα ηηκή hash a=g(s) ηνπ θξπθνχ θιεηδηνχ s, ππνινγίδεη ην λέν θξπθφ s =H(s), ή ηε ηηκή hash ηνπ πξνεγνχκελνπ θξπθνχ θιεηδηνχ, θαη επαλεγγξάθεη ηε κλήκε κε ην λέν θξπθφ θιεηδί s (βι. ρήκα 2). Ο αλαγλψζηεο ζηέιλεη ην απνηέιεζκα απφ ηελ εηηθέηα ζηνλ εμππεξεηεηή θαη δεηά απφ ηνλ εμππεξεηεηή λα απνθαιχςεη ηνλ θσδηθφ αξηζκφ. Ο εμππεξεηεηήο αλαγλσξίδεη ηνλ θσδηθφ αξηζκφ ηεο εηηθέηαο απφ ηελ a=g(s) πνπ έιαβε απφ ηνλ αλαγλψζηε θαη ζηέιλεη ηνλ θσδηθφ αξηζκφ πίζσ ζηνλ αλαγλψζηε. Ζ ζχλδεζε κεηαμχ ησλ θξπθψλ θιεηδηψλ θαη ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ δηαηεξείηαη απφ ηνλ εμππεξεηεηή πνπ ηνπ επηηξέπεη λα αλαγλσξίδεη ηνλ θσδηθφ αξηζκφ απφ ηελ a=g(s). Ζ ζπλάξηεζε hash είλαη κηθξνχ βάξνπο, ςεπδν-ηπραία θαη κίαο θαηεχζπλζεο. Φεπδν-ηπραία, εδψ, ζεκαίλεη φηη ην απνηέιεζκα ηεο ζπλάξηεζεο hash δελ κπνξεί λα δηαθξηζεί ππνινγηζηηθά απφ κηα ηηκή πξαγκαηηθά ηπραία. Σν φηη είλαη κίαο θαηεχζπλζεο ζεκαίλεη φηη είλαη αδχλαην λα ππνινγίζεη θαλείο κε ηε βνήζεηα ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή ηα εηζαγφκελα δεδνκέλα ζηε ζπλάξηεζε hash απφ ην απνηέιεζκά ηεο. Σν ζρέδην αληηκεησπίδεη ηα πξνβιήκαηα δηαξξνήο ηνπ θσδηθνχ αξηζκνχ θαη επνπηείαο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ζπλζεθψλ ηπραηφηεηαο απφ ηε ζπλάξηεζε hash, ε νπνία απνηξέπεη ηε δηαξξνή θαη ηελ επνπηεία. Δπηπιένλ, ην ζρέδην είλαη αζθαιέο γηα ην κέιινλ, δειαδή αθφκα θη αλ ην κπζηηθφ θιεηδί απνθαιπθζεί κέζσ επεκβάζεσλ, ην ηζηνξηθφ ηεο εηηθέηαο δελ κπνξεί λα αληρλεπηεί εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ε ζπλάξηεζε hash είλαη κίαο θαηεχζπλζεο. Δάλ ην ζρέδην γηα ηελ εηηθέηα δελ ήηαλ αζθαιέο γηα ην κέιινλ, νη θαηαλαισηέο δελ ζα κπνξνχζαλ λα ην μεθνξησζνχλ κε κηα αίζζεζε ζηγνπξηάο φηη ε ηδησηηθφηεηά ηνπο πξνζηαηεχεηαη. ε ζρέδηα πνπ δελ είλαη αζθαιή γηα ην κέιινλ, νη «ερζξνί» ζα κπνξνχζαλ λα απνζπάζνπλ ηελ εηηθέηα απφ ηα ζθνππίδηα θαη, θαηφπηλ, λα αλαθηήζνπλ ην θξπθφ θιεηδί παξεκβαίλνληαο ζηελ εηηθέηα. Θα κπνξνχζαλ, ινηπφλ, λα αλαθαιχςνπλ ηα ίρλε ηνπ ηζηνξηθνχ ηεο εηηθέηαο γηα λα πξνζδηνξίζνπλ ην ηζηνξηθφ ηνπ θαηφρνπ ηεο. Αθφκε θη αλ ην ηδησηηθφ θιεηδί θιαπεί κε επέκβαζε (θαη εθφζνλ ην «ζρέδην αιπζίδαο hash» είλαη αζθαιέο γηα ην κέιινλ) ην ηζηνξηθφ ηεο 78

80 εηηθέηαο δελ κπνξεί λα αληρλεπηεί. Σν κεηνλέθηεκα ηνπ ζρεδίνπ αιπζίδαο hash είλαη φηη ην θνξηίν ζηνλ εμππεξεηεηή είλαη αλάινγν πξνο ηνλ αξηζκφ ησλ εηηθεηψλ, αλ θαη ην θνξηίν κπνξεί λα κεησζεί κέζσ εμειηγκέλσλ ππνινγηζκψλ. ΤΜΠΔΡΑΜΑ Ζ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο είλαη πηζαλφ λα αλαπηπρζεί ξαγδαία θαη λα παίμεη θεληξηθφ ηερλνινγηθφ ξφιν ζηελ ζπλδεδεκέλε κε ην δηαδίθηπν παγθφζκηα νηθνλνκία θαζψο θαη ζηνλ νηθηαθφ ζρεδηαζκφ θαη ηηο νηθηαθέο ζπζθεπέο. Χζηφζν, γηα λα είλαη αζθαιήο θαη λα ηελ εκπηζηεπηνχλ επαξθψο εθαηνκκχξηα θαζεκεξηλψλ θαηαλαισηψλ λα αθνκνησζεί ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ππνδνκή, νη ζρεηηθέο απεηιέο γηα ηελ αζθάιεηα πξέπεη λα αλαγλσξηζηνχλ θαη λα ιεθζνχλ ηα θαηάιιεια κέηξα απφ ηνπο πξνγξακκαηηζηέο θαη ηνπο πσιεηέο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, θαζψο θαη απφ ηηο θξαηηθέο ππεξεζίεο ξχζκηζεο. Οη αληηιήςεηο γηα απηά ηα πξνβιήκαηα ηδησηηθφηεηαο πνηθίινπλ, αλάινγα κε ηελ αλνρή ησλ αηφκσλ θαη ην ζθνπφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο ρξήζεο ηεο εηηθέηαο. Σφζν ηα ηερλνινγηθά φζν θαη θνηλσληθά αληίκεηξα πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ κε ακνηβαία επσθειή ηξφπν, βνεζψληαο ηνπο εκπφξνπο ιηαληθήο λα ειέγμνπλ ηνπο απνγξαθηθνχο ηνπο θαηαιφγνπο θαη εμαζθαιίδνληαο ζηνπο θαηαλαισηέο φηη ηα δεδνκέλα ηνπο δελ ζα γίλνπλ αληηθείκελν θαηάρξεζεο. Κάζε απνηέιεζκα είλαη ζπλπθαζκέλν κε ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο. Δθπαηδεπηηθέο πξνζπάζεηεο, απφ θνηλνχ κε πνιηηηθή εηαηξηθήο εθαξκνγήο, απαηηνχληαη γηα λα θαζεζπράζνπλ ηνπο θαηαλαισηέο φηη ηα δεδνκέλα ηνπο είλαη πξάγκαηη αζθαιή. Δπίζεο, ηα αλαγθαία ηερλνινγηθά αληίκεηξα πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο δελ πξέπεη λα θνζηίδνπλ πεξηζζφηεξν απφ κεξηθά εθαηνζηά ηνπ δνιαξίνπ αλά εηηθέηα, γηα λα κελ θαηαιήγνπλ ζε κεησκέλε ρξεζηκφηεηα γηα ηνπο ρξήζηεο ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, θαη εηδηθφηεξα γηα ηνπο πσιεηέο. Σα αληίκεηξα, γηα λα είλαη πιήξε, πξέπεη λα ζπλδπάδνπλ κηα πνηθηιία απφ απφςεηο λνκηθέο, θνηλσληθέο θαη ηερλνινγηθέο γηα λα αληηκεησπίζνπλ θάζε πηζαλή απεηιή γηα ηελ αζθάιεηα ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ δεθάδσλ εθαηνκκπξίσλ θαηαλαισηψλ παγθνζκίσο. 79

81 Eηθφλα 1. Σξεηο πξνζεγγίζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ηνπ ρξήζηε, ηαμηλνκεκέλεο ζχκθσλα κε ηξεηο άμνλεο, επίπεδν ηδησηηθφηεηαο, θφζηνο εηηθέηαο θαη ηθαλφηεηα θιηκάθσζεο. Ζ ζπλάξηεζε hash ππφζρεηαη ηζρπξή ηδησηηθφηεηα θαη ρακειφ θφζηνο αιιά πεξηνξηζκέλε θιηκάθσζε. Ο αλψλπκνο θσδηθφο αξηζκφο ρακειφ θφζηνο θαη κεγαιχηεξε θιηκάθσζε αιιά πεξηνξηζκέλε ηδησηηθφηεηα. Καη ε εζσηεξηθή επαλαθξππηνγξάθεζε ππφζρεηαη ηζρπξή ηδησηηθφηεηα θαη κεγαιχηεξε θιηκάθσζε αιιά πςειφηεξν θφζηνο. Eηθφλα 2. Σν ζρέδην ηεο ζπλάξηεζεο hash. Κάζε εηηθέηα πεξηέρεη θπθιψκαηα γηα ηε ζπλάξηεζε hash G, H θαζψο θαη έλα θξπθφ θιεηδί s. Κάζε εηηθέηα παξάγεη ηελ ηηκή hash a=g(s). Ζ επφκελε εηηθέηα αλαλεψλεη ην θξπθφ θιεηδί γξάθνληαο πάλσ απφ ην s ηελ ηηκή hash s =H(s). Ζ αδπλακία ηεο δηαζχλδεζεο θαη παξνρήο αλσλπκίαο αληηζηέθεηαη ζηηο κνρζεξέο επηζέζεηο κέζσ ηεο 80

82 ςεπδν-ηπραηφηεηαο. Ζ αζθάιεηα γηα ην κέιινλ επηηπγράλεηαη επεηδή ε H είλαη κίαο θαηεχζπλζεο. * Eηθφλα 3. Πξνζεγγίζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο ηδησηηθφηεηαο ηνπ ρξήζηε, ηαμηλνκεκέλεο ζχκθσλα κε ην απαηηνχκελν θχθισκα, ηα πξνηεηλφκελα ζρέδηα θαη ην θφζηνο. Οη ζπκβηβαζκνί είλαη κεηαμχ ηνπ επίπεδνπ πξνζηαζίαο θαη ηνπ θφζηνπο ηεο εηηθέηαο 81

83 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 8 ν Οη θαηαλαιωηέο πξέπεη λα ληώζνπλ όηη έρνπλ ηνλ έιεγρν ζηελ ππνδνκή ξαδηνζπρληθήο αλαγλώξηζεο γηα λα εκπηζηεπηνύλ ηηο ππεξεζίεο ηεο ζηελ θαζεκεξηλόηεηά ηνπο. 8. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη ε αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ: Ζ ζθνπηά ηνπ θαηαλαισηή ην δεκηνπξγηθφ ηνπ άξζξν ζην Scientific American Ο Ζιεθηξνληθφο Τπνινγηζηήο γηα ηνλ 21 ν Αηψλα ν Mark Weiser, έλαο πξψηκνο νξακαηηζηήο ηεο επξέσο δηαδεδνκέλεο πιεξνθνξηθήο, έγξαςε: φηη ην θνηλσληθφ πξφβιεκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ επξέσο δηαδεδνκέλε πιεξνθνξηθή, ελψ ζπρλά εθθξάδεηαη κε φξνπο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη πξφβιεκα ειέγρνπ. Ο εμειηζζφκελνο δεκφζηνο δηάινγνο ζρεηηθά κε ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη πψο κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ πξνζηαζία ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ ησλ θαηαλαισηψλ ζηε ιηαληθή αγνξά αληηθαηνπηξίδεη απηήλ αθξηβψο ηελ έληαζε κεηαμχ ειέγρνπ θαη ηδησηηθφηεηαο. Ζ Πξσηνβνπιία Οκάδα Metro γηα ην Καηάζηεκα ηνπ Μέιινληνο απνηειεί ηελ πξψηε κεγάιεο θιίκαθαο δεκφζηα παξνπζίαζε ηεο ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζην πιαίζην ηεο ιηαληθήο πψιεζεο. Έρνπκε εξγαζηεί ην ηειεπηαίν έηνο κε ηελ Οκάδα Metro γηα λα αλαγλσξίζνπκε ηηο αλεζπρίεο ησλ θαηαλαισηψλ γηα ηελ ηδησηηθφηεηά ηνπο πνπ ζπλδένληαη κε ηε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε θαη λα αλαπηχμνπκε θαη αμηνινγήζνπκε ηηο θαηάιιειεο ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο (PETs). Δδψ, αλαιχνπκε ηα απνηειέζκαηα ηεο εκπεηξηθήο καο κειέηεο πνπ δηεμήρζε ηελ άλνημε ηνπ 2005 ζε θαζεκεξηλνχο γεξκαλνχο θαηαλαισηέο ηεο ιηαληθήο αγνξάο. Γψζακε ζε έλα αληηπξνζσπεπηηθφ δείγκα 129 θαηαλαισηψλ δχν επθξηλψο δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο ηερλνινγίαο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο (PETs), έλαλ βαζηδφκελν ζηνλ ρξήζηε θαη έλαλ βαζηδφκελν ζηνλ αληηπξφζσπν. Οη 82

84 αληηδξάζεηο ηνπο έδεημαλ ζεκαληηθφηαηε δπζπηζηία γηα ηα πεξηβάιινληα πνπ βαζίδνληαη ζε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε γηα παξάδεηγκα, ην 73% πξνηίκεζε ηελ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε κφληκα απελεξγνπνηεκέλε θαηά ηελ πξνζέιεπζή ηνπο ζην ηακείν ηνπ ζνχπεξ-κάξθεη παξά ηα δπλεηηθά πιενλεθηήκαηα γηα ηνλ θαηαλαισηή (φπσο ε απαίηεζε εγγχεζεο ρσξίο απφδεημε) θαη παξά ηηο ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ησλ δεδνκέλσλ ηνπο πνπ ηνπο πξνζθέξακε. Γηα ηνπο θαηαλαισηέο κε πςειή κφξθσζε απηφ ην πνζνζηφ ήηαλ 78%. Οη έκπνξνη ιηαληθήο παγθνζκίσο πξέπεη λα εζηηάζνπλ ζε απηέο ηηο επηθπιάμεηο εάλ ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε πξννξίδεηαη λα επηηχρεη. 8.1 ΑΝΣΙΛΗΦΗ ΣΗ ΑΠΟΛΔΘΔΙΑ ΙΓΙΧΣΙΚΟΣΗΣΑ ε πεξηβάιινληα επξέσο δηαδεδνκέλεο πιεξνθνξηθήο, πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ κειινληηθψλ εκπνξηθψλ θέληξσλ κε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ε αίζζεζε ηεο απνιεζζείζαο ηδησηηθφηεηαο θαίλεηαη λα νθείιεηαη ζε δχν παξάγνληεο: Σελ αίζζεζε ηεο εηζβνιήο. Μεξηθνί εξεπλεηέο αλαθέξνληαη ζε απηή ηε δηάζηαζε ηεο ηδησηηθφηεηαο ζηα πεξηβάιινληα απηά σο ηελ αλάγθε λα ειέγμεη θαλείο ηελ πξνζνρή ηνπ πεξηβάιινληνο. Οκάδεο-αληηθείκελν έξεπλαο ησλ Κέληξνπ AutoID (έλα δίθηπν εξεπλψλ επηά εξγαζηεξίσλ παγθνζκίσο πνπ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηε βηνκεραλία) θαη ηνπ παλεπηζηεκίνπ Humboldt ηνπ Βεξνιίλνπ έρνπλ δείμεη φηη νη θνηλνί θαηαλαισηέο βιέπνπλ κε ηδηαίηεξε αγσλία ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Ο θίλδπλνο είλαη φηη κπνξεί λα επηηξέςεη ζε ηξίηνπο λα πξνζδηνξίζνπλ ηελ πξνζσπηθή ζπκπεξηθνξά θαη λα παξαθνινπζήζνπλ ηε θπζηθή θίλεζε ησλ αηφκσλ ρσξίο πξνεγνχκελε εηδνπνίεζε. Γηαζπνξά, ρξήζε θαη δηαηήξεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε έρεη πξνζζέζεη κηα θαηλνχξηα δηάζηαζε ζηνλ παξαδνζηαθφ δηάινγν γηα ηελ ειεθηξνληθή ηδησηηθφηεηα, επεηδή κπνξεί δπλεηηθά λα ζπιιερζεί πνιχ πεξηζζφηεξε πιεξνθνξία γηα ηα άηνκα. Ζ πηζαλή παξαθνινχζεζε ηεο πξνζσπηθήο θπζηθήο παξνπζίαο θαη ε αλάιπζε ηνπ θνηλσληθνχ δηθηχνπ έρνπλ απνθηήζεη «θπζηθή» δηάζηαζε. Ζ αλαγλψξηζε ηνπ κνλαδηθνχ ηεκαρίνπ, εγγελήο ζηνλ πξφηππν Ζιεθηξνληθφ Κσδηθφ Πξντφληνο (EPC) πνπ πξνηείλεηαη, κπνξεί δπλεηηθά λα νδεγήζεη ζε έλα βαζκφ πξνζσπηθνχ πξνζδηνξηζκνχ θαη επίβιεςεο πνπ δελ ήηαλ πνηέ σο ηψξα δπλαηφο. Γεπηεξεχνπζα ρξήζε (θαη θαηάρξεζε) ηεο πιεξνθνξίαο δελ είλαη δπλαηή εάλ, πξψηα απ φια, εκπνδίδεηαη ε πξφζβαζε ζε απηή. Γηα απηφ ην ιφγν ν έιεγρνο ηεο 83

85 πξφζβαζεο ζηελ πιεξνθνξία είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο ζηε ζρέζε ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη ηδησηηθφηεηαο. Γελ απνηειεί έθπιεμε πνπ ν έιεγρνο ηεο πξφζβαζεο είλαη αληηθείκελν έξεπλαο ζε κηα ζεηξά εξεπλεηηθψλ πξνζπαζεηψλ, εηδηθφηεξα ζε εθείλεο πνπ εζηηάδνπλ ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πνπ πξνζηαηεχνπλ ηελ ηδησηηθή ηαπηφηεηα. ηελ έξεπλά καο κε ηελ Οκάδα Metro, εξεπλήζακε θαηά πφζν νη θνηλνί θαηαλαισηέο ληψζνπλ φηη έρνπλ ηνλ έιεγρν ζηηο έμππλεο ππνδνκέο κε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο φηαλ ηνπο πξνζθέξεηαη κηα ηερλνινγία πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο (PET) πνπ λα εγγπάηαη φηη απηή δηαθπιάζζεηαη. Οη δχν ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ δνθηκάζακε έρνπλ κηα βαζηθή δηαθνξά θαηά ηνλ ηξφπν άζθεζεο ηνπ ειέγρνπ: ζηε κία αζθείηαη θαηεπζείαλ απφ ην άηνκν (κνληέιν ρξήζηε) θαη ζηελ άιιε, ν έιεγρνο εθρσξείηαη ζε έλαλ αληηπξφζσπν (κνληέιν αληηπξνζψπνπ). Μνληέιν ρξήζηε. Σν κνληέιν ρξήζηε ππνδειψλεη φηη νη ρξήζηεο αζθνχλ πιήξε έιεγρν ζηηο εηηθέηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κέζσ θαηάιιεισλ κεραληζκψλ πηζηνπνίεζεο. Σα αληηθείκελα δελ είλαη πξνθαζνξηζκέλα λα αληαπνθξίλνληαη ζε αηηήκαηα ηνπ δηθηχνπ. Αληί απηνχ, ν ρξήζηεο ελεξγνπνηεί απφ κφλνο ηνπ ηηο έμππλεο ππεξεζίεο, εάλ είλαη δηαζέζηκεο θαη ρξήζηκεο ζην αληίζηνηρν πεξηβάιινλ. ην πεξηβάιινλ απηφ, νη απνθάζεηο, σο πξνο ηνλ ρξφλν θαη ηνλ ηξφπν πνπ ε ρξήζε ησλ έμππλσλ εηηθεηψλ θξίλεηαη ζθφπηκε, ιακβάλνληαη ζπλεπψο απφ ηνλ ηδηνθηήηε ηνπ αληηθεηκέλνπ [51]. Δάλ νη ηδηνθηήηεο ησλ αληηθεηκέλσλ έρνπλ θάπνην φθεινο απφ ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο έμππλεο εηηθέηαο κπνξνχλ λα ηελ ελεξγνπνηήζνπλ πηζηνπνηψληαο ηελ πξφζβαζε, ζπλήζσο κέζσ ελφο θσδηθνχ. Μνληέιν αληηπξνζώπνπ. ε αληίζεζε, ην κνληέιν αληηπξνζψπνπ βαζίδεηαη ζηελ ηδέα φηη νη έμππλεο εηηθέηεο είλαη πξνθαζνξηζκέλεο λα είλαη ελεξγνπνηεκέλεο θαη λα αληαπνθξίλνληαη δηαξθψο ζηα αηηήκαηα ηνπ δηθηχνπ. ην ζελάξην απηφ, ν έιεγρνο Αλεμαξηήησο ηεο ηερλνινγίαο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ επηζηξαηεχεηαη, νη θαηαλαισηέο ληψζνπλ αβνήζεηνη ζε έλα πεξηβάιινλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ζεσξψληαο ηειηθά ην δίθηπν πνιχ ηζρπξφηεξν απφ φ,ηη νη ίδηνη κπνξνχλ πνηέ λα γίλνπλ ζηελ πξφζβαζε εθρσξείηαη ζε έλαλ αληηπξφζσπν, ζπλήζσο έλα ζχζηεκα πξνζηαζίαο θαη δηαρείξηζεο ηεο ηδησηηθφηεηαο θαη ηεο ηαπηφηεηαο ηνπ ρξήζηε πνπ απνζεθεχεη ηηο πξνηηκήζεηο ηδησηηθφηεηαο ησλ θαηαλαισηψλ. Βαζηδφκελν ζηηο πξνθαζνξηζκέλεο 84

86 πξνηηκήζεηο, ην ζχζηεκα ιακβάλεη απηφλνκα ηηο απνθάζεηο ζην ζρεηηθφ πεξηβάιινλ θαη απνθαζίδεη πφηε λα αληαπνθξηζεί ζηηο απαηηήζεηο ηνπ δηθηχνπ, πφηε λα ηηο αξλεζεί πφηε λα ηηο αγλνήζεη [49]. Απμάλνπλ απηνί νη κεραληζκνί πξνζηαζίαο ηελ απνδνρή ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο απφ ηνπο θαηαλαισηέο; πνην απφ ηα δχν κνληέια πξνζθέξεη ζηνπο θαηαλαισηέο ιηαληθήο αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ; θαη, θαηά ζπλέπεηα, πνην πξνζθέξεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ αίζζεζε ηεο ηδησηηθφηεηαο; ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ηελ έξεπλά καο ζπκκεηείραλ 129 ππνθείκελα πνπ αληηπξνζσπεχνπλ δεκνγξαθηθά ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ ηεο Γεξκαλίαο: ην 47% ήηαλ γπλαίθεο; 53% άληξεο; 36% είραλ ειηθία θάησ ησλ 30 εηψλ; 21% ήηαλ κεηαμχ 30 θαη 39 εηψλ; θαη ην 43% ήηαλ 40 εηψλ θαη άλσ. Αληηπξνζσπεχνληαο ην εθπαηδεπηηθφ ππφβαζξν, 25% είραλ πηπρίν παλεπηζηεκίνπ; 35% είραλ απνθνηηήζεη απφ ην ιχθεην αιιά δελ είραλ αθφκε νινθιεξψζεη παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε; θαη ην 40% παξάηεζε ην ζρνιείν κεηά ην γπκλάζην ή ρσξίο απνιπηήξην πξηλ απφ ηελ ειηθία ησλ 18. Υσξίζακε ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζε δχν νκάδεο, κία κε 74 ππνθείκελα, ηελ άιιε κε 55 ππνθείκελα. Κάζε νκάδα παξαθνινχζεζε κηα ηαηλία κε κειινληηθά πεξηβάιινληα αγνξάο ζηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηείηαη ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Δπεμεγήζακε ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο νπδέηεξα, θαη ηα πξνηεξήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα, ρσξίο πξνθαηάιεςε. Πεξηγξάςακε ηα πιενλεθηήκαηα κεηά ηελ πψιεζε ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζηε βάζε δχν ππεξεζηψλ; ελφο έμππλνπ ςπγείνπ θαη ηελ επηζηξνθή πξντφληνο ρσξίο ηελ απφδεημε αγνξάο ηνπ. Ζ ηαηλία πνπ παξνπζηάζακε ήηαλ ε ίδηα θαη ζηηο δχν νκάδεο εθηφο απφ ηελ ηερλνινγία πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο (PET) πνπ πξνζθεξφηαλ ζηνπο θαηαλαισηέο. ηελ Οκάδα 1 (κνληέιν ρξήζηε) ε ηαηλία εμεγνχζε φηη φιεο νη έμππλεο εηηθέηεο πξνζηαηεχνληαλ θαηά ηελ πξνζέιεπζή ηνπο ζην ηακείν ηνπ ζνχπεξ-κάξθεη κε ηε ρξήζε ελφο πξνζσπηθνχ θσδηθνχ. Απηή ε πξνζσξηλή απελεξγνπνίεζε ζα ζπλέβαηλε απηφκαηα ρσξίο λα επηθέξεη θακία θαζπζηέξεζε ή επηπινθέο θαηά ηελ πξνζέιεπζε ζην ηακείν. Δίπακε ζηνπο ζπκκεηέρνληεο φηη ζα κπνξνχζαλ λα επαλελεξγνπνηήζνπλ ηηο έμππλεο εηηθέηεο ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο πξνζσπηθνχο ηνπο θσδηθνχο ζε πεξίπησζε πνπ ζα ήζειαλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ θάπνηα ππεξεζία κεηά ηελ πψιεζε. 85

87 ηελ Οκάδα 2 ε ηαηλία εμεγνχζε φηη νη έμππλεο εηηθέηεο ζα παξέκελαλ ελεξγνπνηεκέλεο θαηά ηελ πξνζέιεπζε ζην ηακείν αιιά ζα ήηαλ πξνζπειάζηκεο κφλν απφ ζπζθεπέο αλαγλψζηεο γηα κεηά ηελ πψιεζε ππεξεζίεο θαη κφλν αλ ν δεδεισκέλνο ζθνπφο ηνπ δηθηχνπ ηαίξηαδε ζηηο πξνηηκήζεηο ηδησηηθφηεηαο ηνπ θαηαλαισηή. Απηέο νη πξνηηκήζεηο ζα απνζεθεχνληαλ ζε έλα δίθηπν, ζηελ πεξίπησζή καο κε έλαλ ηειεθσλεηή θηλεηήο ηειεθσλίαο πνπ ιεηηνπξγεί σο πεξηνρή πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο ηδησηηθφηεηαο. Δάλ νη απαηηήζεηο ηνπ αλαγλψζηε δελ ηαίξηαδαλ κε ηηο δεδνκέλεο πξνηηκήζεηο ηδησηηθφηεηαο, ε πξφζβαζε ζηηο έμππλεο εηηθέηεο ζα εκπνδηδφηαλ. Πξηλ θαη κεηά ηελ πξνβνιή ηεο ηαηλίαο, νη ζπκκεηέρνληεο απάληεζαλ ζε κηα ζεηξά εξσηήζεσλ. Αλαπηχμακε κηα δεθάβαζκε θιίκαθα πξηλ απφ ηελ ηαηλία, βαζηδφκελε ζε μερσξηζηή κειέηε γηα ηελ θαηάιιειε κέηξεζε ηεο αίζζεζεο ηνπ ειέγρνπ [50]. Οξίζακε ηελ αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ σο ηελ πεπνίζεζε πνπ νη άλζξσπνη έρνπλ φηη έλα ειεθηξνληθφ πεξηβάιινλ ιεηηνπξγεί κφλν κε ηξφπν πνπ επηηξέπεηαη ξεηψο. Ζ αλάιπζε ησλ παξαγφλησλ ησλ αληηθεηκέλσλ ηνπ ειέγρνπ απνθάιπςε φηη ε αίζζεζε ηνπ ειέγρνπ επί ηεο ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο κπνξεί λα κεηξεζεί κε αξλεηηθνχο φξνπο, ξσηψληαο ηνπο θαηαλαισηέο γηα ην βαζκφ αδπλακίαο πνπ αηζζάλνληαη έλαληη ηεο έμππλεο ππνδνκήο. Μπνξνχλ επίζεο λα ξσηεζνχλ γηα ην βαζκφ ζηνλ νπνίν ληψζνπλ φηη είλαη πιεξνθνξεκέλνη γηα φ,ηη ζπκβαίλεη θαη ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα δηαρεηξηζηνχλ ηελ επηθνηλσλία κέζσ ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. ην ρήκα 1 απεηθνλίδεηαη κηα ζχλνςε απφ ηελ αίζζεζε ειέγρνπ πνπ κεηξήζεθε. Αλεμάξηεηα απφ ηελ ηερλνινγία πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο πνπ επηζηξαηεχηεθε, νη θαηαλαισηέο ληψζνπλ αβνήζεηνη ζε έλα πεξηβάιινλ ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο, ζεσξψληαο ηειηθά ην δίθηπν πνιχ ηζρπξφηεξν απφ φ,ηη νη ίδηνη κπνξνχλ πνηέ λα γίλνπλ. Απηή ε αίζζεζε αδπλακίαο αληηθαηνπηξίδεηαη, επίζεο, ζηελ αξλεηηθή αληίιεςε πνπ έρνπλ γηα ηηο επηινγέο ηνπο. Οη απινί θαηαλαισηέο δελ πηζηεχνπλ φηη ε έμππλε ππνδνκή ζα ηνπο αθήζεη ελαιιαθηηθέο ή φηη ζα ππαθνχζεη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο γηα ηελ ηδησηηθφηεηά ηνπο. Αθφκε, δελ είλαη βέβαηνη θαηά πφζν ζα ηνπο δηαηεζεί επαξθήο πιεξνθνξία ψζηε λα αζθήζνπλ έιεγρν ζην γεγνλφο φηη παξαθνινπζνχληαη κέζσ ελφο δηθηχνπ. Απηή ε γεληθή αξλεηηθή αληίιεςε επηθξαηεί παξά ην γεγνλφο φηη νη ίδηνη θαηαλαισηέο ζεσξνχλ θαη ηηο δχν ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο ζρεηηθά 86

88 Οη πςειφηεξνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαηαλαισηέο ληψζνπλ ιηγφηεξν πιεξνθνξεκέλνη, ιηγφηεξν ελδπλακσκέλνη, ιηγφηεξν ηθαλνί λα θάλνπλ επηινγέο θαη πεξηζζφηεξν αβνήζεηνη κπξνζηά ζηελ επξέσο δηαδεδνκέλε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε ζρέζε κε ηνπο θαηαλαισηέο πνπ δελ έρνπλ αλψηεξε εθπαίδεπζε. εχθνιεο ζην ρεηξηζκφ; θακία απφ ηηο ηερλνινγίεο απηέο δελ πξνηηκάηαη θαζαξά απφ ηελ πιεπξά ηνπ ρξήζηε. Σα απνηειέζκαηα απηά απεηθνλίζηεθαλ πεξαηηέξσ ζε απαληήζεηο πνπ δφζεθαλ ζην ηέινο ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ φπνπ δεηήζακε απφ ηα ππνθείκελα λα εθθξάζνπλ κηα ηειηθή θξίζε γηα ην αλ πξνηηκνχλ λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηελ αληίζηνηρε ηερλνινγία πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο ή αλ επηζπκνχλ λα εμνπδεηεξψλνληαη νη έμππλεο εηηθέηεο θαηά ηελ πξνζέιεπζή ηνπο ζην ηακείν. Παξφιν πνπ είραλ δηαβάζεη κηα καθξά ιίζηα κε εξσηήκαηα ζρεηηθά κε ηα δπλεηηθά νθέιε ηεο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη παξά ην γεγνλφο φηη αμηνιφγεζαλ ηα πεξηζζφηεξα απφ απηά σο ελδηαθέξνληα θαη ζεηηθά (βι. ρήκα 2), ην 73,4% ησλ ππνθεηκέλσλ αλέθεξαλ φηη πξνηηκνχλ λα εμνπδεηεξψλνληαη νη έμππλεο εηηθέηεο θαηά ηελ πξνζέιεπζή ηνπο ζην ηακείν. Δλ ησ κεηαμχ, κφλν ην 18,0% ήηαλ πξφζπκνη λα εκπηζηεπηνχλ ηελ ηερλνινγία πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαοθαη ην 8,6% ήηαλ αλαπνθάζηζηνη. πγθξίλνληαο ηηο δχν ηερλνινγίεο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο, ην κνληέιν αληηπξνζψπνπ (78,2% απφξξηςε) δεκηνχξγεζε αθφκε πεξηζζφηεξν ζθεπηηθηζκφ απφ ην κνληέιν ρξήζηε (69,9% απφξξηςε), αλ θαη ε δηαθνξά δελ ήηαλ ζεκαληηθή. Μηαο θαη είλαη κάιινλ δχζθνιν λα αληηιεθζεί θαλείο ηελ ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο θαη ηηο επηπηψζεηο ηεο ζηνπο θαηαλαισηέο, αλαιχζακε έλα αθφκε ππφ-δείγκα, 60% ησλ ππνθεηκέλσλ ηνπ νπνίνπ είρε ιπθεηαθή εθπαίδεπζε. Ζ αξλεηηθή ηνπο αληίιεςε ζρεηηθά κε ην δήηεκα ηνπ ειέγρνπ απμήζεθε γηα φια ηα αληηθείκελα. Με άιια ιφγηα, νη πςειφηεξνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαηαλαισηέο ληψζνπλ ιηγφηεξν πιεξνθνξεκέλνη, ιηγφηεξν ελδπλακσκέλνη, ιηγφηεξν ηθαλνί λα θάλνπλ επηινγέο θαη πεξηζζφηεξν αβνήζεηνη κπξνζηά ζηελ επξέσο δηαδεδνκέλε ηερλνινγία ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο ζε ζρέζε κε ηνπο θαηαλαισηέο πνπ δελ έρνπλ αλψηεξε εθπαίδεπζε. Γηα ην ζελάξην ηνπ πξνζσπηθνχ θσδηθνχ κε βάζε ηνλ ρξήζηε, απηή ε ηάζε είλαη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή γηα ζρεδφλ φιεο ηηο κεηξήζεηο ηνπ ειέγρνπ. Χο πξνο ην κνληέιν αληηπξνζψπνπ, θαη εδψ ηα ππνθείκελα κε θαιχηεξε εθπαίδεπζε πξνηίκεζαλ κφληκε απελεξγνπνίεζε, αλ θαη απηή ε ηάζε δελ ήηαλ 87

89 ζεκαληηθή θαη δελ απεηθφληδε κηα αμηνζεκείσηε δηαθνξνπνίεζε απφ ην γεληθφ δείγκα. Ζ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηερληθψλ ζεκάησλ απφ ηα άηνκα ηνπ ππφ-δείγκαηνο πηζαλφηαηα θαηέζηεζε επθνιφηεξν γηα απηά λα εθηηκήζνπλ ηα πξνηεξήκαηα ηνπ κνληέινπ αληηπξνζψπνπ. ΤΜΠΔΡΑΜΑ Ζ πξφζθαηε έξεπλά καο γηα ηνπο Γεξκαλνχο θαηαλαισηέο έδεημε φηη θνβνχληαη πσο πιήηηεηαη ε ηδησηηθφηεηά ηνπο απφ ηελ εηζαγσγή ηεο ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο. Παξφιν πνπ ηα δπλεηηθά πξνηεξήκαηα ηεο ηερλνινγίαο ξαδηνζπρληθήο αλαγλψξηζεο (φπσο νη βειηησκέλεο ππεξεζίεο κεηά ηελ πψιεζε) γίλνληαη πνιχ θαιά αληηιεπηά απφ κηα ζπκπαγή πιεηνςεθία θαηαλαισηψλ, ν θφβνο θαίλεηαη φηη ππεξηζρχεη ησλ πεξηζζνηέξσλ απφ απηέο ηηο ζθέςεηο. Οη έκπνξνη ιηαληθήο πξέπεη λα εζηηάζνπλ ζε απηή ηελ αλεζπρία εάλ είλαη λα ππάξρεη θάπνηα ειπίδα λα γίλεη ε ξαδηνζπρληθή αλαγλψξηζε έλα επξέσο δηαδεδνκέλν εκπνξηθφ εξγαιείν πνπ λα πξνζθέξεη ζε βάζνο ρξφλνπ ζηνπο θαηαλαισηέο κεγαιχηεξε άλεζε. Έλαο αλνηρηφο δηάινγνο γηα ηα νθέιε ηεο ηερλνινγίαο θαη ηνπο πηζαλνχο θηλδχλνπο είλαη έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. *Eηθφλα 1. Μέζε ηηκή ηεο αίζζεζεο ειέγρνπ γηα ηνπο 2 ηχπνπο ηεο ηερλνινγίαο πξνζηαζίαο ηεο ηδησηηθφηεηαο. 88

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ Η ζεκεξηλή ξαγδαία εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο ηεο κηθξνειεθηξνληθήο επέηξεςε ηελ θαηαζθεπή εηδηθώλ νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ απνζήθεπζεο δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηώλ θαηαιακβάλνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ Αργσρώ Ιωάννοσ Λεμεσός 2012 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ

10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ 10). ΣΤΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΠΑΡΟΥΕ ΜΣ ΚΑΙ ΥΣ Σσποποιημένες παροτές ΥΣ Γηα ηελ ειεθηξνδόηεζε θάζε εζωηεξηθήο εγθαηάζηαζεο θαηαζθεπάδεηαη κία από ηηο «ηππνπνηεκέλεο» παξνρέο πνπ αλαθέξνληαη παξαθάηω. Γηα θάζε ηππνπνηεκέλε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ ΤΕΙ Δσηικής Μακεδονίας Τμήμα Βιομητανικού Στεδιαζμού Εργαζηήριο C 3 www.c3.teiwm.gr C 3 LAB www.c3.teiwm.gr 1 Εηζαγσγή Πεπιεσόμενα ύκβνια

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΟΙ - ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΕ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕ Ε ΕΞΤΠΝΑ ΠΙΣΙΑ AUTOMATION - TECHNOLOGIES AND APPLICATIONS IN "SMART HOMES"

ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΟΙ - ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΕ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕ Ε ΕΞΤΠΝΑ ΠΙΣΙΑ AUTOMATION - TECHNOLOGIES AND APPLICATIONS IN SMART HOMES ΣΔΗ ΠΔΗΡΑΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΑΤΣΟΜΑΣΗΜΟΤ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔ ΘΔΜΑ : ΑΤΣΟΜΑΣΙΜΟΙ - ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΕ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕ Ε ΕΞΤΠΝΑ ΠΙΣΙΑ AUTOMATION - TECHNOLOGIES AND APPLICATIONS IN "SMART HOMES" ΠΟΤΓΑΣΖ: ΛΑΜΠΗΡΖ ΣΔΦΑΝΟ ΡΗΕΟΠΟΤΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Θεματικές Ενότητες 1. Απιέο έλλνηεο θβαληηθήο κεραληθήο θαη ην ζύζηεκα δύν θβαληηθώλ θαηαζηάζεωλ. 2. Qubit θαη θβαληηθόο

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX

ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX ΕΝΤΟΛΕΣ WINDOWS ΚΑΙ UNIX Σηότοι εργαζηηρίοσ Σην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ, νη θνηηεηέο ζα εμνηθεησζνύλ κε βαζηθέο εληνιέο δηθηπαθώλ πξσηνθόιισλ νη νπνίεο βξίζθνπλ εθαξκνγή ζε πεξηβάιινληα Windows

Διαβάστε περισσότερα

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code)

Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Μορθές Κακόβοσλοσ Κώδικα (Malicious Code) Page 1 Υποπλοίαρτος Ν. Πεηράκος ΠΝ Αηδένηα Γνύξεηνη Ίππνη (Trojan Horses) Ινί (Viruses) Worms Root-kit Page 2 Γνύξεηνο Ίππνο (Trojan Horse) Οξηζκόο: Πξόγξακκα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access)

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access) Έρνπκε απνζεθεύζεη κηα ζπιινγή αξρείσλ ζε κηα ζπλδεδεκέλε ιίζηα, όπνπ θάζε αξρείν έρεη κηα εηηθέηα ηαπηνπνίεζεο. Μηα εθαξκνγή παξάγεη κηα αθνινπζία από αηηήκαηα πξόζβαζεο ζηα αξρεία ηεο ιίζηαο. Γηα λα

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird

1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1. Οδηγίερ εγκαηάζηαζηρ και σπήζηρ έξςπνυν καπηών και τηθιακών πιζηοποιηηικών με σπήζη ηος λογιζμικού Μοzilla Thunderbird 1.1 Εγκαηάζηαζη ηυν οδηγών ηηρ έξςπνηρ κάπηαρ ζηο λογιζμικό Mozilla Thunderbird

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα

Οη πην γλσζηέο κνξθέο Pervasive παηρληδηώλ είλαη ηα Location Based Games, Augmented Reality Games θαη Mixed Reality Games.

Οη πην γλσζηέο κνξθέο Pervasive παηρληδηώλ είλαη ηα Location Based Games, Augmented Reality Games θαη Mixed Reality Games. Pervasive Games Pervasive games Τν ζπγθεθξηκέλν είδνο παηρληδηώλ ζηεξίδεηαη ζηελ αλάγλσζε ησλ παξακέηξσλ ηνπ πεξηβάιινληνο (Context) ηνπ ρξήζηε ησλ νπνίσλ ηα απνηειέζκαηα ρξεζηκνπνηεί ζηνπο θαλόλεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Αναχωμάτων Ασυαλείας

Τεχνολογίες Αναχωμάτων Ασυαλείας Τεχνολογίες Αναχωμάτων Ασυαλείας Γηψξγνο Καξφπνπινο (Δηδάζθσλ Π.Δ. 407/80) Σκήκα Μεραληθψλ Πιεξνθνξηαθψλ θαη Επηθνηλσληαθψλ πζηεκάησλ Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ Αληηθείκελν κειέηεο Αλαρψκαηα αζθαιείαο (firewalls)

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική Εργασία. ηος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγων Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών ηηρ Πολςηεσνικήρ Σσολήρ ηος Πανεπιζηημίος Παηπών

Διπλωματική Εργασία. ηος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγων Μησανικών και Τεσνολογίαρ Υπολογιζηών ηηρ Πολςηεσνικήρ Σσολήρ ηος Πανεπιζηημίος Παηπών ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΑ ΤΠΟΛΟΓΙΣΩΝ ΣΟΜΕΑ: Σηλεπικοινωνιών και Σετνολογίας Πληρουορίας ΕΡΓΑΣΗΡΙΟ Διπλωματική Εργασία ηος θοιηηηή ηος Τμήμαηορ Ηλεκηπολόγων Μησανικών

Διαβάστε περισσότερα

πζηήκαηα Σαπηνπνίεζεο κε Ραδηνζπρλόηεηεο (Radio Frequency Identification- RFID) Σερλνινγία θαη εθαξκνγέο

πζηήκαηα Σαπηνπνίεζεο κε Ραδηνζπρλόηεηεο (Radio Frequency Identification- RFID) Σερλνινγία θαη εθαξκνγέο ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΜΖΜΑ ΦΤΗΚΖ ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ: ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΚΑΗ ΣΖΛΔΠΗΚΟΗΝΩΝΗΔ Δηζαγσγή ζηελ εξεπλεηηθή κεζνδνινγία-αμ0702 (Πηπρηαθή εξγαζία) Διέλε Γαβξηήι (Α.Δ.Μ. 12523) πζηήκαηα Σαπηνπνίεζεο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π

Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Τ ξ ε ύ ο ξ π ς ξ σ ξ ο ί ξ σ _ Ι ε ο α μ ε ι κ ό π Α ο υ ι ς ε κ ς ξ μ ι κ ή ρ ύ μ θ ε ρ η 6 Τ ξ μ έ α π ΘΘΘ, X ώ ο ξ π κ α ι Δ π ι κ ξ ι μ χ μ ί α Η έ μ α : Διδάρκξμςεπ: Τξ εύοξπ ςξσ ξοίξσ Ιεοαμεικόπ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα