ΑΣΕΘ ΘΕΑΛΟΝΘΚΗ ΥΟΛΗ ΟΘΚΟΝΟΜΘΑ ΚΑΘ ΔΘΟΘΚΗΗ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΘΣΘΚΗ ΚΑΝΑΡΗ ΑΛΘΚΗ 005/05 ΚΤΡΜΘΖΟΓΛΟΤ Π.

Transcript

1 ΑΣΕΘ ΘΕΑΛΟΝΘΚΗ ΥΟΛΗ ΟΘΚΟΝΟΜΘΑ ΚΑΘ ΔΘΟΘΚΗΗ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΘΣΘΚΗ ΕΠΘΜΕΛΕΘΑ: ΕΘΗΓΗΣΗ: ΚΑΝΑΡΗ ΑΛΘΚΗ 005/05 ΚΤΡΜΘΖΟΓΛΟΤ Π. ΘΕΑΛΟΝΘΚΗ 2010

2 ΕΠΘΜΕΛΕΘΑ: ΚΑΝΑΡΗ ΑΛΘΚΗ 005/05

3 "Λήμνος γαιάων πολύ υιλτάτη απασέων" Λήμνος, η πιο αγαπημένη απ' όλες τις στεριές. Απηή ηελ πνηεηηθή θξάζε βάδεη ν Όκεξνο ζηα ρείιε ηνπ ζενύ Ηθαίζηνπ γηα λα δείμεη ηελ επγλωκνζύλε θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ Θενύ πνπ δηωγκέλνο από ηνλ Όιπκπν βξήθε εδώ θηινμελία θαη ζπκπαξάζηαζε από ηνπο θαηνίθνπο ηεο, έζηεζε ηα ππόγεηα εξγαζηήξηά ηνπ θαη από ηόηε ζπλέδεζε ην όλνκά ηνπ κε ην λεζί.

4 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ 1 1 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ : ΗΣΟΡΗΚΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΛΖΜΝΟΤ Γεωγπαθικά μοπθολογικά ιζηοπικά ζηοισεία Πληθςζμόρ-Γημογπαθικά ζηοισεία Απαζσόληζη Κοινωνικοοικονομικά σαπακηηπιζηικά Η παπαγωγή λαδιού ζηο νομό 12 2 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ : ΔΗΓΗΚΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ ΝΟΜΟ 2601/ Ο ζηόσορ ηος αναπηςξιακού νόμος και ηα είδη ηων κινήηπων Ένηαξη ηων νηζιών ηος νομού Λέζβος ζηιρ πεπιοσέρ εθαπμογήρ ηων ενιζσύζεων Υπαγόμενερ επισειπημαηικέρ δπαζηηπιόηηηερ - ενιζσςόμενερ δαπάνερ Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΔΗΓΗΚΟ-ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ-ΝΟΜΟ-3299/ Σηόσορ ηος νέος αναπηςξιακού νόμος Πποζαπμογή ηηρ πολιηικήρ ηων κινήηπων ζηον νηζιωηικό σώπο Τα κίνηηπα και οι εγγςήζειρ ηος Τ.Δ.Μ.Π.Μ.Δ 24 4 Ο -ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ-ΠΟΤ-ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ-ΣΖΝ- ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ-ΠΟΡΔΗΑ-ΣΟΤ-ΝΖΗΟΤ Το δημογπαθικό ππόβλημα Ο πόλορ ηων ζςγκςπιών ζηην ανάπηςξη ηος νηζιού Δνδογενείρ παπάγονηερ Δξωγενείρ παπάγονηερ..32

5 4.5 Η Δςπωπαϊκή Ένωζη Οι εθνικέρ πολιηικέρ Η «πποβλημαηικόηηηα» ηος νομού Λέζβος Παπάμεηποι παπέμβαζηρ Γιοπθωηικών μησανιζμών 36 5 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΣΟ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ-LEADER-ΚΑΗ-Ζ- ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΔΣΑΗΡΗΑ ΛΖΜΝΟΤ Α.Δ Ιζηοπική αναδπομή ηος ππογπάμμαηορ Η εθαπμογή ηος ππογπάμμαηορ Leader ζηο νηζί ηηρ Λήμνος Οικονομικά ζηοισεία ηηρ Α.Ν.Δ.Λ Οι βαζικοί άξονερ επενδύζεων ηηρ Α.Ν.Δ.Λ Αγποηοςπιζμόρ Δπισειπημαηικόηηηα.42 6 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΑΛΛΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ-ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ Το Πεπιθεπειακό Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα Βοπείος Αιγαίος Το ππόγπαμμα ΔΣΠΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ..49 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ...58 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ...63

6 ΔΗΑΓΩΓΖ Ο Ννκφο Λέζβνπ, φπσο θαη ζηηο πεξηζζφηεξεο λεζηψηηθεο πεξηνρέο, ε νηθνλνκία ηνπ ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηελ εθκεηάιιεπζε ησλ εληφπησλ πινπηνπαξαγσγηθψλ πφξσλ. Ο πξσηνγελήο θαη ν ηξηηνγελήο ηνκέαο ζηεξίδνπλ ηελ νηθνλνκία ηνπ λεζηνχ θαη ην θαηά θεθαιή αθαζάξηζην εγρψξην πξντφλ είλαη πεξίπνπ ζην 69,1% ηνπ αληίζηνηρνπ ηεο ππφινηπεο Διιάδνο. ήκεξα ζην Ννκφ Λέζβνπ έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο δπλακηθήο αλάπηπμεο αξθεηψλ θιάδσλ ηηο νηθνλνκίεο, ζε αληίζεζε κε ην παξειζφλ φπνπ ε κνλνθαιιηέξγεηα ηνπ ακπειηνχ ραξαθηήξηδε ηελ νηθνλνκία ηνπ λεζηνχ. Απηφ ην ραξαθηεξηζηηθφ δε παξαηεξείηαη ζε πνιινχο λεζησηηθνχο ζρεκαηηζκνχο. Ο κεγάινο αξηζκφο αξρνληηθψλ πνπ ππάξρνπλ ζην λεζί ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πνιιέο ζχγρξνλεο βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο είλαη έλα θαιφ δείγκα ηεο αλάπηπμεο πνπ έρεη αξρίζεη ζην λεζί εδψ θαη πνιιά ρξφληα. ην λεζί ηεο Λέζβνπ παξαηεξείηαη αλάπηπμε κηαο ζεηξάο απφ επηρεηξήζεηο, ηδηαίηεξα ζηνλ θιάδν ησλ ηξνθίκσλ θαη πνηψλ, κε κεγάιε δπλακηθή ζε παλειιήλην επίπεδν. (πγθεθξηκέλα κία επηρείξεζε ηνπ θιάδνπ πνηψλ ζπγθαηαιέγεηαη αλάκεζα ζηηο δέθα κεγαιχηεξεο επηρεηξήζεηο ηεο Διιάδαο). Καηά ηελ πεξίνδν , ε απφζηαζε ηνπ Ννκνχ απφ ηνλ θχξην θνξκφ ηεο Διιάδνο απνηέιεζε αλαζηαιηηθφ αλαπηπμηαθφ παξάγνληα. Όκσο ν εθζπγρξνληζκφο ησλ κεηαθνξψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πχθλσζε ησλ αθηνπιντθψλ θαη αεξνπνξηθψλ δξνκνινγίσλ, φπσο επίζεο θαη ν κεησκέλνο ζπληειεζηή ΦΠΑ (-30%) θαη ηέινο ηα θίλεηξα ησλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ εμάιεηςαλ απηφ ην πξφβιεκα κε απνηέιεζκα ζήκεξα ν Ννκφο Λέζβνπ λα πξνζθέξεηαη γηα πνιιέο επελδπηηθέο επθαηξίεο. 1

7 1 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ :ΗΣΟΡΗΚΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΖ ΛΖΜΝΟΤ Ζ Λήκλνο είλαη ην φγδνν λεζί ηεο Διιάδαο κε έθηαζε 438 ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα. Μαδί κε ηνλ Άγην Δπζηξάηην απνηεινχλ ηελ επαξρία Λήκλνπ ηνπ λνκνχ Λέζβνπ. Πξσηεχνπζα θαη θχξην ιηκάλη ηεο Λήκλνπ είλαη ε Μχξηλα, πνπ πήξε ην φλνκα ηεο γπλαίθαο ηνπ πξψηνπ βαζηιηά ηνπ λεζηνχ, ηνπ Θφαληα. Ζ Λήκλνο είλαη εθαηζηεηνγελέο λεζί. Αλ θαη δελ έρεη δάζε, έρεη εθηεηακέλεο εχθνξεο πεδηάδεο θαιιηεξγεκέλεο κε ζηηεξά θη ακπέιηα. Δπίζεο, έρεη ππέξνρεο θαη θαζαξέο παξαιίεο θαη είλαη έλα λεζί ηδαληθφ γηα ήξεκεο δηαθνπέο. Οη βαζηθέο αζρνιίεο ησλ θαηνίθσλ είλαη ε θηελνηξνθία, ε γεσξγία θαη ε αιηεία. Δπίζεο, ν ηνπξηζκφο, ην εκπφξην θαη ηα λαπηηθά επαγγέικαηα. Ο πιεζπζκφο ηνπ λεζηνχ αλέξρεηαη ζε πεξίπνπ Γεωγπαθικά μοπθολογικά ιζηοπικά ζηοισεία. Ζ Λήκλνο βξίζθεηαη ζηε Βνξεηαλαηνιηθή άθξε ηνπ Αηγαίνπ αλάκεζα ζηε ακνζξάθε, ην Άγην Όξνο, ηελ Λέζβν θαη ηελ Ίκβξν. ε κέγεζνο είλαη ην φγδνν κεγαιχηεξν Διιεληθφ λεζί θαη αμηνζεκείσηε είλαη ε κεγάιε ζε κήθνο αθηνγξακκή, φπνπ νη δεθάδεο φξκνη θαηαθέξνπλ λα ηεο πξνζδψζνπλ έλα κνλαδηθφ ζρήκα. Γηνηθεηηθά αλήθεη ζην Ννκφ Λέζβνπ θαη καδί κε ην λεζί ηνπ Άγηνπ Δπζηξαηίνπ ζπγθξνηνχλ ηελ Δπαξρία Λήκλνπ. Ζ βιάζηεζε ηεο είλαη ρακειή, φπσο επίζεο δελ ππάξρνπλ θαη βνπλά κε κεγάιν πςφκεηξν, θαη φπσο δηαθεκίδεηαη νη αλαβαζκίδεο, νη πεηξφρηηζηεο κάληξεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο αλεκφκπινπο θαη ηα αλαξίζκεηα μσθιήζηα, ηεο πξνζδίδνπλ κηα απζηεξή θαη απξφζκελε νκνξθηά. ην λεζί παξάγνληαλ βακβάθη ην νπνίν κέρξη ηελ δεθαεηία ηνπ 1950 ήηαλ πεξηδήηεην ζηηο αγνξέο. Μεηά ην 1950 ην βακβάθη πνπ παξάγνληαλ ζηελ Αιεμαλδξείαο ζεσξνχληαλ πνιχ θαιχηεξν. Πιένλ ε θαιιηέξγεηα ηνπ βακβαθηνχ έρεη ζηακαηήζεη ηειείσο. ηελ έμνδν ηεο Μχξηλαο βξίζθεηαη έλα εληππσζηαθφ πέηξηλν εθθνθθηζηήξην ην νπνίν είρε ρηηζηεί ηφηε γηα ηελ επεμεξγαζία ηνπ βακβαθηνχ. Δμαηξεηηθήο πνηφηεηαο εμαθνινπζεί λα είλαη ην 2

8 ζθιεξφ ζηηάξη ηνπ λεζηνχ θαη απφ ην νπνίν παξάγνληαη ζηηο ηνπηθέο βηνηερλίεο νη ρπιφπηηεο, θινκάξηα νλνκάδνληαη ζηε Λήκλν. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο πξνκήζεπε ζηηάξη ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε. Γπζηπρψο φκσο, ηα ηειεπηαία ρξφληα ε παξαγσγή ηνπ ζηηαξηνχ έρεη κεησζεί. Σν θξαζί ηνπ λεζηνχ φκσο παξακέλεη παζίγλσζην. Σα πεξηζζφηεξα ακπέιηα θαιιηεξγνχληαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ. Καη ην κέιη γίλεηαη αλάξπαζην. Σέινο πξέπεη λα επηζεκαλζεί ε παξαγσγή ηπξηνχ φπνπ ην θαιαζάθη Λήκλνπ είλαη έλα μεξφ ηπξί κε αλαξίζκεηνπο ζαπκαζηέο ζε φινλ ηνλ θφζκν. ( Πξσηεχνπζα ηνπ λεζηνχ είλαη ε Μχξηλα θαη ην φλνκα ην πήξε απφ ηελ Μχξηλα ε νπνία ήηαλ ε γπλαίθαο ηνπ πξψηνπ βαζηιηά ηεο Λήκλνπ, ηνπ Θφαληα. Παιηφηεξα απφ ηελ δεθαεηία ηνπ 1950 ε Μχξηλα νλνκάδνληαλ Κάζηξν ή φπσο ηελ ζπκνχληαη νη παιηφηεξνη Υψξα. ( Απέλαληη απφ ηελ ρεξζφλεζν ηνπ Άζνπο, απιψλεηαη ν Ρσκετθφο γηαιφο. Καηά κήθνο ηεο παξαιίαο βξίζθνληαη λενθιαζηθά ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα ηα φπνηα ήηαλ ηα ζπίηηα ηεο Λεκληαθήο αξηζηνθξαηίαο. Σνλ πεξαζκέλν αηψλα ε δχλακε ηεο αξηζηνθξαηίαο αληινχληαλ απφ ηελ νηθνλνκηθή ππεξνρή ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπο ζηελ Αίγππην, απφ ην ζηφιν ηνπο αιιά θαη απφ κεγάιεο εθηάζεηο θαιιηεξγήζηκεο πνπ θαηείραλ ζην λεζί. Όπσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη, ηα ζπίηηα απηά ππήξμαλ ην απνηέιεζκα ησλ "Αηγππηηαθψλ εκβαζκάησλ θαη ηνπ δπηηθνθεξκέλνπ εθιεθηηζκνχ". Πξφζθαηα αλαπαιαηψζεθε έλα θηήξην ηνπ Ρσκέηθνπ γηαινχ κε ζθνπφ λα θηινμελήζεη ην κνπζείν ηνπ λεζηνχ φπνπ θπιάζζνληαη θαη εθηίζεληαη ηα επξήκαηα πνπ απέδσζαλ νη αλαζθαθέο ηεο Ηηαιηθήο Αξραηνινγηθήο ρνιήο θαη ηεο Κ Δθνξείαο Κιαζηθψλ θαη Πξντζηνξηθψλ Αξραηνηήησλ, φπσο επίζεο θαη εθείλα πνπ έθηαζαλ ζηε Λήκλν απφ ηε γεηηνληθή Ίκβξν. 3

9 Σα επξήκαηα έρνπλ ηαμηλνκεζεί ζε ρξνλνινγηθή ζεηξά θαη πνπ θαιχπηνπλ κηα κεγάιε πεξίνδν ηεο αλζξψπηλεο ηζηνξίαο, απφ ηε λενιηζηθή κέρξη θαη ηε ξσκατθή πεξίνδν. ( ην Ρσκέηθν γηαιφ βξίζθεηαη θαη ην Μεηξνπνιηηηθφ Μέγαξν. Δίλαη έλα εληππσζηαθφ ην θηίξην ην νπνίν ππήξμε ε θαηνηθία ηνπ Αληψλε Αλησληάδε θαη ην 1911 ην πξφζθεξε ζηελ Ηεξά Μεηξφπνιε Λήκλνπ θαη Αγίνπ Δπζηξαηίνπ. Σν θηήξην απηφ έρεη κεηαηξαπεί ζε εθθιεζηαζηηθφ κνπζείν θαη πεξηέρεη εηθφλεο θαη ηεξά θεηκήιηα ηφζν απφ ηε Μχξηλα φζν θαη ηα ππφινηπα ρσξηά. ηελ άιιε κεξηά ηεο πφιεο, βξίζθεηαη ν Σνχξθηθνο γηαιφο. Παιηφηεξα εδψ βξηζθφηαλ ηα ζπίηηα ησλ θησρψλ Οζσκαλψλ ελψ εδψ ηδξχζεθε ε Νέα Μάδπηνο κε ζθνπφ λα εγθαηαζηαζνχλ νη πξφζθπγεο απφ ηε Μάδπην ηεο Πξνπνληίδαο. ( content&task=view&id=46&itemid=137) Ο ππξήλα ηεο εκπνξηθήο θαη νηθνλνκηθήο θίλεζεο ζηε Λήκλν είλαη ην ιηκάλη γηαηί φια ηα εκπνξεχκαηα πνπ θεχγνπλ ή έξρνληαη ζην λεζί ην θάλνπλ κέζσ ηνπ ιηκαληνχ. Δδψ θαηαπιένπλ θαη νη ςαξφβαξθεο θνξησκέλεο απφ ηνπο πνιπάξηζκνπο ςαξφηνπνπο. Απφ ην 1858 ππήξρε ιηκελνβξαρίνλαο ν νπνίνο ζηε πνξεία εμειίρζεθε. Σν ιηκαλάθη κε ην παιηφ πιαθφζηξσην ζεσξείηαη βελεηζηάληθν θαη δελ απνθιείεηαη ην γεγνλφο λα ππήξραλ θάπνηε θαη λεψξηα. Ζ χπαξμε ελφο πιαθφζηξσηνπ δξφκνπ κε καγαδηά θαη ζηηο δπν πιεπξέο έλσλε ην ιηκάλη κε ηελ αγνξά θαη εδψ πξαγκαηνπνηνχληαλ φιεο νη νηθνλνκηθέο ζπλαιιαγέο. ήκεξα ηα θαηαζηήκαηα απνκαθξχλνληαη απφ ην θέληξν κε ζθνπφ λα είλαη εχθνια πξνζπειάζηκα κε ηα απηνθίλεηα κε απνηέιεζκα ε αγνξά λα γίλεη κέξνο ηεο παιηάο πφιεο. Οη παξαιίεο ηνπ λεζηνχ δηαθξίλνληαη γηα ηα θαζαξά λεξά ηνπο θαη ηξεηο απφ απηέο, ν Σνχξθηθνο γηαιφο, ν Ρσκέηθνο γηαιφο θαζψο θαη ηα Ρερά Νεξά, έρνπλ δηαθξηζεί κε Γαιάδηεο ζεκαίεο. Οη θάηνηθνη ηεο Μχξηλαο ηα ηειεπηαία ρξφληα ρηίδνπλ ηα εμνρηθά ηνπο θνληά ζηε πφιε, ζηε πεξηνρή Πιαηχ, θάλνληαο 4

10 πξαθηηθά ην Πιαηχ πξνάζηην ηεο Μχξηλαο. Ο ιφγνο είλαη φηη νη παξαιίεο θνληά ζηε πξσηεχνπζα ζεσξνχληαη απφ ηηο θαιχηεξεο ηνπ λεζηνχ. Καηά ηελ νζσκαληθή πεξίνδν ε πεξηνρή νλνκάδνληαλ Παζά ιηκάλη θαη απφ εδψ αλαρψξεζε ν ηειεπηαίνο ηνχξθνο δηνηθεηήο ηνπ λεζηνχ κεηά ηελ απειεπζέξσζε. Ζ θαιχηεξε παξαιία ηνπ λεζηνχ φκσο είλαη ε παξαιία ηνπ Θάλνπο ιφγσ ησλ πεληαθάζαξσλ λεξψλ θαη ηεο απέξαληεο παξαιίαο. Χζηφζν, ε παξαιία ηνπ Θάλνπο ζεσξείηαη ε θαιχηεξε ζην λεζί. Σν φλνκα ηεο ην πήξε απφ ην νκψλπκν ρσξίν ην νπνίν ηδξχζεθε απφ ηνλ Αζαλάζην Θάλν απφ ηελ Αξθαδία. Δληππσζηαθά ζηνηρεία ηνπ ρσξηνχ είλαη ηα πιπζηαξηά ηεο Φάξαγγαο θαη ηνπ Μεγαιάθθνπ πνπ βξίζθνληαη ζηνλ δξφκν ηνπ λεζηνχ πξνο ηε ζάιαζζα. Σέινο ζεκαληηθή παξαιία είλαη ε παξαιία ηνπ Νεβγάηε ή ηνπ Επκαηά ε νπνία βξίζθεηαη ζην δξφκν γηα ηνλ Κνληηά. Δδψ ππήξραλ βπδαληηλνί νηθηζκνί πνπ ρξνλνινγνχληαη πάλσ απφ έμη αηψλεο πξηλ, αιιά ην κφλν πνπ έρεη απνκείλεη κέρξη ζήκεξα είλαη ε εθθιεζία ηεο Παλαγίαο ηεο Καθαβηψηηζζαο ρηηζκέλε κέζα ζην βξάρν. ( Γεληθά ην λεζί απνηειείηαη απφ πνιιά παλέκνξθα ρσξηά, ην θαζέλα κε ηε δηθή ηνπ ηζηνξία θαη κε νκνξθηέο πνπ κπνξνχλ λα πξνζειθχζνπλ θαη ηνλ πνην απαηηεηηθφ ηνπξίζηα. Έλα απφ ηα νκνξθφηεξα ρσξηά ηνπ λεζηνχ είλαη ν Κνληηάο πνπ κέρξη ην 1924 απνηεινχζε Γήκν. Δδψ δνχζαλ δπν Πεινπνλλήζηνη γαηνθηήκνλεο, ν Κνλδέαο θαη ν Υαλδξέαο. Ο Κνληηάο έδσζε ην φλνκα ηνπ ζην ρσξηφ θαη ν Υαλδξέαο ζην πνηάκη ηνπ ρσξηνχ. Υαξαθηεξηζηηθφ ηνπ ρσξηνχ είλαη ηα πεηξφρηηζηα ζπίηηα, ηα πεξηζζφηεξα ησλ νπνίσλ αλήθνπλ ζε νηθνγέλεηεο θαξαβνθχξεδσλ. ηελ έμνδν πξνο ηα Σζηκάλδξηα εληχπσζε πξνθαιεί ε δεληξνζηνηρία κε ηα πιαηάληα θαη ηνπο επθάιππηνο ιφγσ ηνπ γεγνλφηνο φηη απηά ηα θπηά δε ζπλαληνχληαη ζην λεζί. Tν 1915, ζην Πνξηηαλφ είραλ ζηξαηνπεδεχζεη νη ζπκκαρηθέο δπλάκεηο θαη εδψ ήηαλ πνπ είρε εγθαηαζηήζεη ην ζηξαηεγείν ηνπ ν Οπίλζηνλ Σζψξηζηι ηελ 5

11 πεξίνδν πνπ ήηαλ ν Πξψηνο Λφξδνο ηνπ Αγγιηθνχ Ναπαξρείνπ θαη δηεχζπλε ηηο επηρεηξήζεηο ησλ ζπκκάρσλ ζηελ Καιιίπνιε. Σν ζπγθεθξηκέλν αξρνληηθφ πνπ αλαπαιαηψζεθε πξφζθαηα θαη ζε απηφ ζψδεηαη ε πνιπζξφλα ηνπ γξαθείνπ ηνπ Άγγινπ πνιηηηθνχ. Έμσ απφ ην ρσξηφ βξίζθεηαη λεθξνηαθείν ζην νπνίν ζάθηεθαλ λεθξνί ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο Καιιίπνιεο. Σέινο, ηα ηειεπηαία ρξφληα ιεηηνπξγεί εδψ ην ιανγξαθηθφ Μνπζείν ηνπ λεζηνχ. ην ρσξηφ Αγγαξηψλεο βξίζθεηαη ε Μνλή Παληνθξάηνξνο ε νπνία θαίλεηαη φηη είρε αμηφινγε πεξηνπζία ζην λεζί, παξαδείγκαηα ησλ νπνίσλ είλαη ην κεηφρη ησλ Άλσ Υσξίσλ, ε Μνλή ηεο Μεηακνξθψζεσο ηνπ σηήξνο θαη έλαο πχξγνο, ηνλ Αιεμφππξγν, ν νπνίνο νλνκάζηεθε έηζη κε ζθνπφ λα ηηκήζεη ηνλ ηδξπηή ηεο Μνλήο ηνπ Παληνθξάηνξνο ηνπ Αγίνπ Όξνπο, Αιέμην Κνκλελφ. Ο πχξγνο είλαη θπξίσο γλσζηφ θπξίσο γηα ηε Ρσζηθή ηνπ θακπάλα. Σν 1968 ην ρσξηφ Πεδηλφ θαηαζηξάθεθε απφ έλα ζεηζκφ κε απνηέιεζκα νη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ λα θηίζνπλ έλα λέν ρσξηφ ζηε πεξηνρή ηεο Νέαο Κνπηάιεο, φκσο ηα ηειεπηαία ρξφληα ζπίηηα ηνπ παιηνχ ρσξηνχ αλαζθεπάδνληαη θαη θαηνηθνχληαη πάιη. Ζ Νέα Κνχηαιε είλαη πξνζθπγηθφ ρσξηφ πνπ δεκηνπξγήζεθε ην 1926 φηαλ 351 θάηνηθνη απφ ην Κνχηαιε ηεο Πξνπνληίδαο εγθαηαζηάζεθαλ εδψ. Οη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ ήηαλ θπξίσο ζθνπγγαξάδεο, ηέρλε πνπ αθινπζνχλ έσο θαη ζήκεξα. Θεσξνχληαλ απφ ηνπο θαιχηεξνπο ζην είδνο ηνπ θαη ζπρλά θαηέβαηλαλ κέρξη θαη ηε Βφξεηα Αθξηθή. Γηαζεκφηεξνο θάηνηθνο ηνπ ρσξηνχ έρεη γίλεη ν Παλαγήο ν Κνπηαιηαλφο ν νπνίνο ήηαλ παιαηζηήο θαη αξζηβαξίζηαο θαη θσηνγξαθία ηνπ βξίζθεηαη ζρεδφλ ζε φια ηα ζπίηηα ηνπ λεζηνχ. Δληππσζηαθή ζέα κπνξεί λα απνιχζεη θαλείο ζηε Καιιηζέα ε νπνία είλαη ρηηζκέλε ζηε πιαγηά ελφο ιφθνπ θαη βιέπεη νιφθιεξν ην θφιπν ηνπ Μνχδξνπ φπσο θαη ηα γχξσ ρσξηά. Σν ρσξηφ νλνκαδφηαλ παιηφηεξα αξπί θαη είλαη ην πξψην κέξνο πνπ ιεηηνχξγεζε αιιεινδηδαθηηθφ ζρνιείν ην

12 Ζ Αηζηθή είλαη έλα απφ ηα πινπζηφηεξα ρσξηά ηνπ λεζηνχ. Βξίζθεηαη θαηακεζήο κηαο αλνηθηήο θαη εχθνξεο πεδηάδαο θαη είλαη έλα απφ ηα παιαηφηεξα ρσξηά ηνπ λεζηνχ, αλαθέξεηαη ήδε απφ ην Έλα άιιν ρσξηφ κε κεγάιε ηζηνξία είλαη ην Ρεπαλίδη, πνπ ρξνλνινγείηαη απφ ην πγρξφλσο είλαη θαη έλα απφ ηα πινπζηφηεξα ρσξηά ηνπ λεζηνχ ιφγσ ηνπ κεγάινπ θάκπνπ θαη ηεο εχθνξεο γεο. Γηα πνιιά ρξφληα νη θάηνηθνη ηνπ λεζηνχ εκπνξεπφηαλ βειαλίδηα θαη γηα απηφ ην ιφγν δηέζεηαλ ηζηηνθφξα πξνο εκπνξία ησλ βειαληδηψλ. Γχξσ ζηα 1840 ρηίζηεθε ε παιηφηεξε εθθιεζία ηνπ ρσξηνχ, ν Άγηνο Γεψξγηνο, βαζηιηθή "Λεζβηαθνχ ηχπνπ" κε γχςηλν δηάθνζκν ζην εζσηεξηθφ ηεο. Απφ ην 1860 ε πεηξαηεία ζην Αηγαίν ζηακάηεζε γηα λα γίλεη φκσο απηφ έπξεπε λα πέζεη ζχκα ν Αηζηθηψηεο Φπξξνχθεο. Όηαλ ην ρσξηφ ηνπ ιεειαηήζεθε απφ ηνπο πεηξαηέο αθνινχζεζε ηνπ πεηξαηέο θαη κε ηε βνήζεηα κηαο Οζσκαληθήο πεξηπφινπ θαηάθεξαλ λα εμνπδεηεξψζνπλ ηνπο πεηξαηέο έμσ απφ ην Πνξηηαλφ. Απφ ηφηε ε πεηξαηεία εμαιείθζεθε απφ ην αηγαίν δπζηπρψο φκσο ν Φπξξνχθεο έραζε ηε δσή ηνπ ζηελ ζπκπινθή. Σν κηθξφηεξν ζήκεξα ρσξηφ ηεο Λήκλνπ είλαη ην Πξνηνχιη. Πξψηε θνξά πνπ αλαθέξεηαη ζε έγγξαθν ήηαλ ζηηο ηδηνθηεζίεο ηεο Μνλήο ηνπ Γηνλχζνπ. Οη ρξηζηηαλνί θάηνηθνη ηνπ ρσξηνχ παξαρψξεζαλ ηηο πεξηνπζίεο ηνπο ζηε Μνλή ηεο Πέηξαο ηνπ Αγίνπ Όξνπο γηα λα κελ πέζνπλ ζηα ρέξηα ησλ Οζσκαλψλ. Δληππσζηαθή είλαη ε ηζηνξία ηνπ ρσξηνχ ηνπ Αγίνπ Υαξαιάκπνπ. Καηά ηε δηάξθεηα ελφο ινηκνχ κηα γπλαίθα ηνπ ρσξηνχ είδε ζηνλ χπλν ηεο φηη πξέπεη λα θηηάμεη κηα θιψζηε κνλνκεξίηηθε θαη κε απηή λα θπθιψζεη ην ρσξηφ. Σν φλεηξφ απηφ εξκελεχηεθε φηη πξνήιζε απφ ηνλ Άγην Υξηζηφθνξν ιφγσ ηεο εηθφλαο ηνπ Αγίνπ πνπ βξέζεθε. ε αλάκλεζε απηήο ηεο ηζηνξίαο αθφκα θαη ζήκεξα νη γπλαίθεο ηνπ λεζηνχ θπθιψλνπλ ην ρσξηφ κε κηα θισζηή κνλνκεξίηηθε. Έλα ρσξηφ πνπ ηψξα είλαη εξεηπσκέλν αιιά θάπνηε είρε κεγάιε δχλακε είλαη ν Άγηνο Τπάηηνο. Ο πιεζπζκφο ηνπ ρσξηνχ ήηαλ θαη ειιεληθφο θαη ηνχξθηθνο 7

13 θαη ζε απηφ ην ρσξηφ ήηαλ εγθαηεζηεκέλνο ν ρφηδαο, έηζη εδψ βξίζθεηαη θαη ην κεγαιχηεξν ηδακί ηνπ λεζηνχ. εκαληηθήο αμίαο είλαη θαη ε εθθιεζία ηνπ Αγίνπ Αζαλαζίνπ πνπ ρηίζηεθε ην 1858 θαη είλαη γλσζηή γηα ην ηέκπιν ηεο. Έλα αθφκα κεγάιν ρσξηφ ηνπ λεζηνχ είλαη ην Κνληνπνχιη. Λφγσ ησλ εχθνξσλ εδαθψλ ηνπ ην ρσξηφ αλαπηχρζεθε πνιχ θαηά ην πεξαζκέλν αηψλα. Οη γεξκαλνί θαηά ηε πεξίνδν ηεο θαηνρήο πξνμέλεζαλ πνιιέο δεκηέο ζην ρσξηφ φκσο θαηάθεξε λα δηαηεξήζεη αθφκα θαη ζήκεξα κέξνο ηεο αίγιεο ηνπ. Δδψ ήηαλ εμφξηζηνο ν Γηάλλεο Ρίηζνο θαη εδψ ζπλέγξαςε ην έξγν ηνπ Καπληζκέλν Σζνπθάιη. Σν ρσξηφ Καιιηφπε δεκηνπξγήζεθε απφ ηνπο ππεξέηεο ηεο Καιιήο, πνπ ήηαλ κεγαινηδηνθηήηξηα ηεο πεξηνρήο. Ζ ζαξθνθάγνο ηεο αθφκα βξίζθεηαη ζην λεθξνηαθείν ηνπ λεζηνχ. Αλαηνιηθά ηνπ ρσξηνχ βξίζθεηαη θαη ν φξκνο ηνπ Κέξνο. Ζ παξαιία είλαη δηάζεκε γηα ηα ξερά λεξά ηεο. Γίπια βξίζθεηαη ε ρνξηνιίκλε ε νπνία ρξεζηκεχεη σο θαηαθχγην γηα πνιιά είδε άγξησλ δψσλ. Γχξσ ζηα 1866 θάηνηθνη απφ ηνλ Άγην Τπάηην εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ Παλαγία πάλσ ζηα εξείπηα κηαο παιηφηεξεο εθθιεζίαο, ηεο Παλαγίαο ηεο εξγνπληψηηζζαο. Ζ ζάιαζζα ζην αθξσηήξη ηνπ σηήξνο νλνκάζηεθε έηζη απφ ην λαφ ηεο Μεηακφξθσζεο ηνπ σηήξα επεηδή δελ πξνζβάιιεηαη απφ αλέκνπο θαη πξνζθέξεηαη γηα κπάλην. ( 1.2 Πληθςζμόρ Γημογπαθικά ζηοισειά. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα παξαηεξήζεθε κηα αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαηά 3,7%. πγθεθξηκέλα ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηεο ρψξαο ε Λήκλνο είρε θαηνίθνπο. Μεγαιχηεξνο δήκνο είλαη ν δήκνο ηεο Μχξηλαο κε 7488 θαηνίθνπο. Πεξηζζφηεξνπο απφ ηνπο θαηνίθνπο απνηεινχλ αγξνηηθφ πιεζπζκφ. ( ) 8

14 1.3 Απαζσόληζη Ο πξσηνγελήο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο απνηειεί ην 21,09% ηνπ λεζηνχ ζε ζρέζε κε ην 16,26% ηεο ππφινηπεο Διιάδαο, ν δεπηεξνγελήο ηνκέαο ηεο νηθνλνκίαο ηνπ λεζηνχ απνηειεί ην 20,73% ζε ζρέζε κε ην 27,40% ηεο ππφινηπεο Διιάδαο θαη ηέινο ν ηξηηνγελήο ηνκέαο απνηειεί 58,19% ηεο νηθνλνκίαο ζε ζρέζε κε ην 56,31 ηεο ππφινηπεο Διιάδαο. ηνλ παξαθάησ πίλαθα θαίλεηαη ην πψο θαηαλέκεηαη ην δεισζέλ εηζφδεκα ζε ζρέζε κε ην επάγγεικα. Δηζνδεκαηίεο Έκπνξνη/ Βηνκήραλνη Γεσξγνί Μηζζσηνί Διεχζεξνη Δπαγγεικαηίεο πληαμηνχρνη Φπζηθά πξφζσπα

15 Οη ππεξεζίεο θαη νη ν αγξνηηθφο ηνκέαο είλαη νη θιάδνη ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ θπξηαξρνχλ ζην λεζί. ην παξαθάησ πίλαθα θαίλνληαη νη απαζρνινχκελνη θαηά θιάδν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Γεσξγία, θηελνηξνθία, ζήξα, δαζνθνκία, αιηεία Οξπρεία, ιαηνκεία 142 Μεηαπνηεηηθέο βηνκεραλίεο Παξνρή ειεθηξ. Ρεχκαηνο, θπζηθνχ αεξίνπ & λεξνχ 619 Καηαζθεπέο Δκπφξην, επηζθεπέο, μελνδνρεία, εζηηαηφξηα Μεηαθνξέο, απνζήθεπζε, επηθνηλσλίεο Δλδηάκεζνη ρξεκαηνπηζησηηθνί νξγαληζκνί 994 Λνηπέο Τπεξεζίεο Γελ δήισζαλ θιάδν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο

16 Δπηπιένλ ζην παξαθάησ πίλαθα θαίλεηαη ε θαηαλνκή ησλ εξγαδνκέλσλ ζε ζρέζε κε ην κνξθσηηθφ επίπεδν. Μεξηθέο ηάμεηο ηνπ Γεκνηηθνχ 5,7 Γεκνηηθφ 10,9 Γπκλάζην & Λχθεην 44,4 ΗΔΚ & Ηδησηηθέο Υνιέο 11,1 ΣΔΗ 11,4 ΑΔΗ 14,0 Μεηαπηπρηαθφο Σίηινο 2,2 Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή 0,3 Έλα ηειεπηαίν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ λνκνχ είλαη φηη βξίζθεηαη ζηελ φγδνε ζέζε παλειιαδηθά ζε ζρέζε κε ηηο θαηαζέζεηο ζηηο ηξάπεδεο. ην παξαθάησ πίλαθα θαίλεηαη ην πσο θαηαλέκνληαη νη θαηαζέζεηο. Σακηεπηεξίνπ Πξνζεζκίαο χλνιν απνηακηεπηηθψλ Όςεσο χλνιν θαηαζέζεσλ χλνιν Δπαλαγνξάο ( 1.4 Κοινωνικοοικονομικά σαπακηηπιζηικά πλνςίδνληαο ηα ζηνηρεία ηνπ λνκνχ έρνπκε ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά. πγθεληξψλεη πνζνζηφ 1% ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Υψξαο κε έληνλε ηάζε κείσζεο, αθνχ έρεη πςειφ ξπζκφ θπζηθήο κείσζεο πιεζπζκνχ. πγθεληξψλεη ίζε κε ην κέζν φξν ηεο Υψξαο αλαινγία καζεηψλ Γεκνηηθνχ αλά θαηνίθνπο. Μεηαμχ ησλ απνγξαθψλ 1991 θαη 2001 ν πιεζπζκφο ηνπ Ννκνχ απμήζεθε θαηά 3,7%. Παξάγεη ην 1% ηνπ αθαζάξηζηνπ εγρψξηνπ πξντφληνο ηεο ρψξαο. ηε Γεσξγία αλαινγεί ην 13% ηνπ πξντφληνο ηνπ Ννκνχ ην

17 ην Ννκφ Λέζβνπ παξάγεηαη ην 2,2 % ηνπ ζπλνιηθνχ γεσξγηθνχ πξντφληνο ηεο Υψξαο. Σν 1/3 ηνπ πξντφληνο ηνπ Ννκνχ πξνέξρεηαη απφ ηηο θαηαζθεπέο, κεξίδην απμαλφκελν ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ε πςειφηεξε ζπκκεηνρή ζηελ Διιάδα ην Με θαηά θεθαιήλ πξντφλ επξψ θαηαηάζζεηαη 6 νο σο πξνο ην θξηηήξην απηφ κε 116% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο Διιάδνο ην Αλά 100 θαηνίθνπο αληηζηνηρνχλ 20 απηνθίλεηα θαη 1,1 λέεο θαηνηθίεο. Με δεισζέλ εηζφδεκα 11,3 ρηι. επξψ /θνξνινγνχκελν ην 2004, νη θνξνινγνχκελνη πιήξσζαλ ην 2004, 703 επξψ θαηά κέζν φξν γηα θφξν εηζνδήκαηνο. ην Ννκφ Λέζβνπ αλαινγεί: ην 0,9% ησλ θνξνινγνχκελσλ ην 0,8 ηνπ δεισζέληνο εηζνδήκαηνο ηεο ρψξαο ην 0,6 ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ Δίλαη ε 13 ε παξαγσγφο πεξηνρή ειαηνιάδνπ ζηε ρψξα, κε 2% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο ην Δίλαη ε 7 ε παξαγσγφο πεξηνρή ηπξνθνκηθψλ πξντφλησλ ζηε ρψξα, κε 3% ηεο ζπλνιηθήο παξαγσγήο. 1.5 Ζ παπαγωγή λαδιού ζηον νομό Ηδηαίηεξε ζεκαζία πξέπεη λα δνζνχλ ζηα ειαηφδεληξα. Σα ειαηφδεληξα είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ λνκνχ Λέζβνπ αιιά θαη φιεο ηεο Διιάδαο. Δίλαη ην αγαζφ πνπ έρεη ζπζρεηηζηεί πεξηζζφηεξν κε ηελ Διιάδα. Ζ ειηά θαιιηεξγείηαη ζε νξεηλέο ή εκηνξεηλέο πεξηνρέο φπνπ πξαθηηθά δε κπνξεί λα θαιιηεξγεζεί ηίπνηα άιιν. Απηή ε ηδηαηηεξφηεηα είλαη πνπ θάλεη απηφ ην αγαζφ ηφζν κνλαδηθφ. Ζ θαιιηέξγεηα ηεο ειηάο δε γηλφηαλ κε έλα ζπζηεκαηηθφ ηξφπν θαη γηα απηφ ην ιφγν ειάρηζηε ρξήζε ιηπαζκάησλ γηλφηαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαιιηέξγεηαο. ηε κνλαδηθή πεξίπησζε πνπ ρξεζηκνπνηνχηαλ ιίπαζκα ήηαλ ελαληίνπ ηνπ 12

18 δάθνπ, αιιά δε απηή ηε πεξίπησζε ςεθάδεηαη κφλν ν θνξκφο αθήλνληαο νπζηαζηηθά ην θαξπφ θαζαξφ. Σα μερσξηζηά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ειαηφιαδνπ έρνπλ εληνπηζηεί απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη έρνπλ θαηαρσξεζεί σο Πξντφλ γεσγξαθηθήο έλδεημεο. Δπηπιένλ γηα ηα εμαηξεηηθά παξζέλα πξντφληα ηνπ λνκνχ Λέζβνπ έρνπλ θαηαρσξεζεί σο πξντφλ νλνκαζίαο πξνέιεπζεο ηα ρσξηά Μπηηιήλε, Καιινλή Λέζβνπ θαη Πισκάξη Λέζβνπ. Έηζη ην ειαηφιαδν ηεο Λέζβνπ πξνζθέξεηαη ζην θαηαλαισηή κε ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: Σε ραξαθηεξηζηηθή ιεπηφξεπζηε πθή ηνπ, ε νπνία νθείιεηαη ζην ζρεηηθά απμεκέλν βαζκφ αθνξεζηφηεηαο ησλ ιηπαξψλ ηνπ νμέσλ, ζε ζρέζε κε άιια παρχξεπζηα ειαηφιαδα, γεγνλφο πνπ ηνπ δίλεη πξφζζεηε βηνινγηθή αμία, αθνχ ηνχην ζπλάδεη επζέσο κε ηηο ζχγρξνλεο ηαηξηθέο αληηιήςεηο. Σν ειαθξχ ρξπζνθίηξηλν ρξψκα ηνπ, πνπ νθείιεηαη ζηε κηθξή πεξηεθηηθφηεηά ηνπ ζε ρισξνθχιιε πνπ ίζσο είλαη θαη ε θαιχηεξε άκπλα ζην ρξφλν γηα ην εκθηαισκέλν πξντφλ. Σν άξσκα θαη ε γεχζε ηνπ ρπκνχ ηεο αηγαηνπειαγίηηθεο ειηάο, πνπ ην θαζηέξσζαλ ζαλ ην νλνκαζηφ πξντφλ ηεο ππαίζξνπ ηεο Λέζβνπ. ( 13

19 2 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ: ΔΗΓΗΚΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ ΝΟΜΟ 2601/98 Με ζθνπφ ηελ πην νξγαλσκέλε αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο ςεθίζηεθε ην 1998 ν εηδηθφο αλαπηπμηαθφο λφκνο 2601/98. Ο 2601/98 απνηειεί κέζν ρξεκαηννηθνλνκηθήο ελίζρπζεο λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ, θαζψο θαη πθηζηάκελσλ επηρεηξήζεσλ πνπ επηζπκνχλ λα επεθηείλνπλ ή θαη λα εθζπγρξνλίζνπλ ηελ παξαγσγηθή ηνπο δηαδηθαζία. 2.1 ηόσορ ηος αναπηςξιακού νόμος και ηα είδη ηων αναπηςξιακών κινήηπων Με ηε ζέζπηζε επελδπηηθψλ θηλήηξσλ επηδηψθεηαη λα κεησζεί ην ηειηθφ θφζηνο επέλδπζεο γηα ηελ επηρείξεζε, λα απμεζεί ην χςνο ηεο πξνζδνθψκελεο απφδνζήο ηεο θαη, ελ γέλεη, λα ειαηησζεί ν επηρεηξεκαηηθφο θίλδπλνο πνπ εκπεξηέρεη θάζε επέλδπζε, εηδηθά ζε πεξηνρέο ρακειήο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Σα είδε ησλ θηλήηξσλ πνπ παξέρνληαη απφ ηνλ λέν Αλαπηπμηαθφ Νφκν είλαη, ζε ζπλνπηηθή κνξθή, ηα αθφινπζα: Δπηρνξήγεζε: ζπλίζηαηαη ζηε δσξεάλ παξνρή απφ ην Γεκφζην ρξεκαηηθνχ πνζνχ γηα ηελ θάιπςε ηκήκαηνο ηεο εληζρπφκελεο δαπάλεο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ζρεδίνπ. Δπηδφηεζε ησλ ηφθσλ: ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιιφκελσλ ηφθσλ ησλ κεζνκαθξνπξφζεζκσλ δαλείσλ ηεηξαεηνχο ηνπιάρηζηνλ δηάξθεηαο, πνπ ιακβάλνληαη γηα ηελ πινπνίεζε ηεο εληζρπφκελεο δαπάλεο ηεο επέλδπζεο. Δπηδφηεζε ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο: ζπλίζηαηαη ζηελ θάιπςε απφ ην Γεκφζην ηκήκαηνο ησλ θαηαβαιιφκελσλ δφζεσλ ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο, πνπ ζπλάπηεηαη γηα ηελ απφθηεζε ηεο ρξήζεο θαηλνχξγηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ. 14

20 Φνξνινγηθή απαιιαγή χςνπο κέρξη ελφο πνζνζηνχ ή ηνπ ζπλφινπ ηεο αμίαο ηεο πξαγκαηνπνηνχκελεο θαη εληζρπφκελεο δαπάλεο ηεο επέλδπζεο ή θαη ηεο αμίαο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο θαηλνχξγηνπ κεραλνινγηθνχ θαη ινηπνχ εμνπιηζκνχ, πνπ απνθηάηαη. Δηδηθά θίλεηξα, πέξαλ ησλ αλσηέξσ, γηα ηδηαδφλησο ζεκαληηθέο βηνκεραληθέο, κεηαιιεπηηθέο θαη ηνπξηζηηθέο επελδχζεηο, χςνπο άλσ ησλ 25 δηο. δξρ. Οη δηαηάμεηο ηνπ λένπ Αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ δηαηεξνχλ ηελ εηδηθή έκθαζε ζηα επελδπηηθά ζρέδηα πνπ αθνξνχλ κεηαπνηεηηθέο κνλάδεο, εληζρχνληαο ηφζν ηελ ίδξπζε, επέθηαζε, εθζπγρξνληζκφ φζν θαη ηε κεηεγθαηάζηαζή ηνπο ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο - Θξάθεο. 2.2 Ένηαξη ηων νηζιών ηος Ν. Λέζβος ζηιρ πεπιοσέρ εθαπμογήρ ηων ενιζσύζεων. Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ, ν λένο Αλαπηπμηαθφο Νφκνο θαηαλέκεη ην ζχλνιν ηεο Δπηθξάηεηαο ζε ηέζζεξηο δψλεο (πεξηνρέο) αλαπηπμηαθψλ θηλήηξσλ. Ζ Θξάθε ηαμηλνκείηαη εμ νινθιήξνπ ζηε δψλε Γ, εληφο ηεο νπνίαο ηζρχνπλ ηα πςειφηεξα θίλεηξα γηα ηδησηηθέο επελδχζεηο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ελψ ζηελ ίδηα δψλε θαηαηάζζεηαη, επίζεο, ε Θάζνο θαη ην ηκήκα ηνπ λνκνχ Γξάκαο, πνπ απέρεη ιηγφηεξν απφ 20 ρικ. απφ ηα ζχλνξα. Ζ πεξηνρή Γ πεξηιακβάλεη Πεξηθέξεηεο ή λνκνχο ηεο Δπηθξάηεηαο, φπσο ζα θαζνξηζζνχλ κε Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε, κε βάζε ηελ έληαζε ησλ πξνβιεκάησλ αλεξγίαο ή θαη κείσζεο ηνπ πιεζπζκνχ πνπ παξνπζηάδνπλ. Ζ πεξηνρή Β πεξηιακβάλεη ην επαξρηαθφ ηκήκα ηνπ Ν. Θεζζαινλίθεο, ηηο επαξρίεο Σξνηδελίαο θαη Κπζήξσλ ηνπ Ν. Αηηηθήο, θαζψο θαη εθείλνπο ηνπο λνκνχο ή ηκήκαηά ηνπο πνπ δελ εληάζζνληαη ζηηο πεξηνρέο Γ θαη Γ. Σέινο, ε πεξηνρή Α πεξηιακβάλεη ην Ν. Θεζζαινλίθεο, πιελ ηεο επαξρίαο Λαγθαδά θαη δπηηθά ηνπ πνηακνχ Αμηνχ, θαη ην κεγαιχηεξν ηκήκα ηνπ Ν. Αηηηθήο. 15

21 2.3 Τπαγόμενερ επισειπημαηικέρ δπαζηηπιόηηηερενιζσςόμενερ δαπάνερ. ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην εηζάγεηαη, γηα πξψηε θνξά, ε δηάθξηζε ησλ επελδπηηθψλ θνξέσλ, βάζεη ησλ εηψλ ιεηηνπξγίαο ηνπο, ζε λένπο θαη παιαηνχο. Χο λένη θνξείο λννχληαη νη λεντδξπφκελεο επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη εθείλεο γηα ηηο νπνίεο κέρξη ηελ εκεξνκελία ππνβνιήο ηεο αίηεζεο γηα ππαγσγή ζηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ, είηε δελ έρεη παξέιζεη πεληαεηία απφ ηε ζχζηαζή ηνπο ή ηελ έλαξμε επηηεδεχκαηνο πξνθεηκέλνπ γηα αηνκηθέο επηρεηξήζεηο, είηε αθνξνχλ εηαηξείεο πνπ πξνήιζαλ απφ κεηαηξνπή άιιεο εηαηξείαο. Χο παιαηνί θνξείο λννχληαη νη επηρεηξήζεηο γηα ηηο νπνίεο κέρξη ηελ ππνβνιή ηεο αίηεζεο έρεη παξέιζεη πεληαεηία απφ ηε ζχζηαζή ηνπο. χκθσλα κε ην λέν Αλαπηπμηαθφ Νφκν, νη λέεο επελδχζεηο ζηελ Πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο - Θξάθεο εληζρχνληαη κε άκεζε επηρνξήγεζε ίζε κε ην 40, 30 θαη 15% ηεο ζπλνιηθήο επέλδπζεο ζε αληηζηνηρία κε ηε ρσξηθή ηαμηλφκεζή ηνπο ζηηο πεξηνρέο Γ, Γ ή Β, ελψ πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα επηρνξήγεζεο, ζε αλάινγα πνζνζηά, ησλ ηφθσλ κεζνκαθξνπξφζεζκσλ επελδπηηθψλ δαλείσλ θαη επηδφηεζεο Leasing. Οη Ννκνί Γξάκαο θαη Καβάιαο αλακέλεηαη λα εληαρζνχλ ζηε Γ πεξηνρή. Δλαιιαθηηθή επηινγή γηα ηνπο λένπο θνξείο, σο πξνο ηε δέζκε εληζρχζεσλ, απνηειεί ε δπλαηφηεηα επηδφηεζεο ησλ ηφθσλ ησλ κεζνκαθξνπξφζεζκσλ επελδπηηθψλ δαλείσλ ηνπο ζηα πξναλαθεξζέληα πνζνζηά, ζε ζπλδπαζκφ κε θνξνινγηθή απαιιαγή επί ηεο αμίαο ηεο εληζρπφκελεο επέλδπζεο ή θαη επί ηνπ ζπλνιηθνχ κηζζψκαηνο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο εμνπιηζκνχ, ζε πνζνζηφ πνπ θπκαίλεηαη έσο θαη 100% γηα ηελ πεξηνρή Γ. ηνπο παιαηνχο θνξείο παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα επηδφηεζεο ησλ ηφθσλ ησλ κεζνκαθξνπξφζεζκσλ επελδπηηθψλ δαλείσλ ηνπο, ζηα πνζνζηά πνπ ηζρχνπλ γηα ηηο ηξεηο πεξηνρέο, ζε ζπλδπαζκφ κε θνξνινγηθή απαιιαγή επί ηεο αμίαο ηεο εληζρπφκελεο επέλδπζεο ή θαη επί ηνπ ζπλνιηθνχ κηζζψκαηνο ηεο 16

22 ρξεκαηνδνηηθήο κίζζσζεο εμνπιηζκνχ, ζε πνζνζηφ πνπ θπκαίλεηαη έσο θαη 100% γηα ηελ πεξηνρή Γ. Σν πνζνζηφ εληζρχζεσλ σζηφζν απμάλεη γηα ζπγθεθξηκέλεο εηδηθέο επελδχζεηο πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηελ 3ε ηνπ Αξζξ. 5 (Καζνξηζκφο παξερφκελσλ εληζρχζεσλ) ηνπ λένπ Αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ. Ζ ίδηα παξάγξαθνο αλαθέξεη ξεηά θαη φιεο ηηο επελδπηηθέο πεξηπηψζεηο γηα ηηο νπνίεο ηζρχνπλ δηαθνξεηηθά πνζνζηά εληζρχζεσλ. Γηθαίσκα ελίζρπζεο απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ λένπ Αλαπηπμηαθνχ Νφκνπ έρνπλ νη επελδπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, πνπ αζθνχλ νη αθφινπζεο επηρεηξήζεηο: κεηαπνίεζεο ζηνπο θιάδνπο, νη νπνίνη πξνζδηνξίδνληαη αλαιπηηθά ζην άξζξν 15 ηνπ λένπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, παξαγσγήο ελέξγεηαο, εξγαζηεξίσλ εθαξκνζκέλεο έξεπλαο, παξνρήο ππεξεζηψλ εμαηξεηηθά πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο, αλάπηπμεο ινγηζκηθνχ, παξνρήο ππεξεζηψλ πνηφηεηαο, κεηαιιεπκάησλ, εμφξπμεο, επεμεξγαζίαο θαη αμηνπνίεζεο βηνκεραληθψλ νξπθηψλ, ζχγρξνλεο γεσξγηθήο, θηελνηξνθηθήο θαη αιηεπηηθήο ηερλνινγίαο, αγξνηηθψλ ή αγξνηνβηνκεραληθψλ ζπλεηαηξηζκψλ, θαζψο θαη νκάδσλ παξαγσγψλ, ηππνπνίεζεο, ζπζθεπαζίαο θαη ζπληήξεζεο γεσξγηθψλ, θηελνηξνθηθψλ θαη αιηεπηηθψλ πξντφλησλ, ηνπηθήο ή λνκαξρηαθήο απηνδηνίθεζεο, πγξψλ θαπζίκσλ & πγξαεξίσλ, εθκεηάιιεπζεο κέζσλ κεηαθνξάο, αλζξψπσλ θαη εκπνξεπκάησλ ζε απνκνλσκέλεο πεξηνρέο, θέληξσλ θνηλήο επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο, εηαηξεηψλ δηεζλνχο εκπνξίνπ, εκπνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, θέληξσλ απνζεξαπείαο & απνθαηάζηαζεο, 17

23 ίδξπζεο, επέθηαζεο, εθζπγρξνληζκνχ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ, ηεξψλ κνλψλ γηα ηελ αλέγεξζε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ μελψλσλ, ηερληθψλ εηαηξεηψλ, παξαγσγήο ή θαη ηππνπνίεζεο παξαδνζηαθψλ πξντφλησλ Με εμαίξεζε νξηζκέλσλ, εθ ησλ παξαπάλσ πεξηπηψζεσλ, ην χςνο ηεο παξερφκελεο επηρνξήγεζεο θαη ηεο επηδφηεζεο ηνπ Leasing ζπλδέεηαη κε ηηο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ δεκηνπξγνχληαη κε ηε λέα επέλδπζε θαη δε δχλαηαη λα ππεξβεί ηα 15 εθ. δξρ. γηα θάζε κφληκε λέα ζέζε πιήξνπο απαζρφιεζεο. ηελ πεξίπησζε δε, πνπ κε ηηο δεκηνπξγνχκελεο λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, ε επηρνξήγεζε πξνζδηνξίδεηαη ζε ρακειφηεξα επίπεδα απφ ηα ηζρχνληα ζηελ πεξηνρή πινπνίεζεο ηεο επέλδπζεο, ην αλψηαην δηθαηνχκελν πνζφ θαζνξίδεηαη κε γλψκνλα ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο. Ζ αξκφδηα ππεξεζία ηδησηηθψλ επελδχζεσλ ηεο Πεξηθέξεηαο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο - Θξάθεο έρεη δηθαίσκα εμέηαζεο θαη αμηνιφγεζεο επελδπηηθψλ ζρεδίσλ κέρξη χςνπο 1,2 δηο. δξρ. Δπελδπηηθά ζρέδηα κεγαιχηεξνπ χςνπο ππνβάιινληαη ζην ΤΠ.ΔΘ.Ο θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ζην ΔΛ.Κ.Δ. ( 18

24 3 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ : ΔΗΓΗΚΟ-ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ-ΝΟΜΟ- 3299/04 Ο Δπελδπηηθφο Νφκνο 3299/2004 ρνξεγεί ειθπζηηθά θίλεηξα γηα επελδχζεηο άλσ ησλ , ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο, πνπ πινπνηνχληαη ζην ζχλνιν ηεο ειιεληθήο επηθξάηεηαο απφ επηρεηξήζεηο αλεμάξηεηα κεγέζνπο, δίλνληαο έκθαζε ζηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο θαη ζηνπο αλεξρφκελνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο. 3.1 ηόσορ ηος νέος αναπηςξιακού νόμος. Ο αλαπηπμηαθφο λφκνο 3299/04 ςεθίζηεθε κε ζθνπφ λα αληηθαηαζηήζεη ηνλ 2601/98 κε βαζηθνχο άμνλεο: A. Σελ αχμεζε ησλ ρξεκαηηθψλ επηρνξεγήζεσλ ζε 50%, ηελ ελνπνίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο επηρνξεγήζεσλ αιιά θαη ηελ ελνπνίεζε ππεξεζηψλ θαη θνξέσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηηο επελδπηηθέο αηηήζεηο. Δπίζεο πξνέβιεπε ηε δηαρείξηζε ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο φισλ ησλ αλαπηπμηαθψλ Νφκσλ θαη θαλνληζκψλ. B. Να ππαρζνχλ ζην ζχζηεκα εληζρχζεσλ ην ζχλνιν ησλ θιάδσλ ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο θαη εηδηθφηεξα: Οη επελδχζεηο ζε ιαηνκηθέο επηρεηξήζεηο θαη επηρεηξήζεηο αδξαλψλ πιηθψλ ειεγρφκελεο πνηφηεηαο. Δκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πάζεο θχζεσο φπσο πξαηήξηα θαπζίκσλ, ζπλεξγεία απηνθηλήησλ, βαθεία, θαλνπνηεία θαη πιπληήξηα. Διαηνηξηβεία θαη βηνηερλίεο παξαγσγήο θαηλνηνκηθψλ πξντφλησλ Καηαζθεπαζηηθέο επηρεηξήζεηο Μεηαθνξηθέο θαη λαπηηιηαθέο εηαηξίεο Δπηρεηξήζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ ζπλδεφκελεο κε ην ηνπξηζκφ φπσο ηνπξηζηηθά γξαθεία, επηρεηξήζεηο ελνηθηαδνκέλσλ απηνθηλήησλ, εζηίαζε, ςπραγσγία, θνκκσηήξηα θαη πιπληήξηα ξνχρσλ. 19

25 Γ. Μέηξα κείσζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο επηρεηξήζεσλ. Ζ κείσζε απηή κπνξεί λα επέιζεη κε ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο πξντφλησλ θαη πξνζψπσλ. ε κεγάιν βαζκφ ηα φπνηα θίλεηξα παξέρνληαη εμνπδεηεξψλνληαη απφ ην γεγνλφο φηη ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ησλ λεζησηηθψλ επηρεηξήζεσλ καο είλαη επηβαξεκέλν κέρξη θαη 20% ζε ζρέζε κε απηφ ησλ επηρεηξήζεσλ ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο, ελψ ζε έλα κεγάιν πνζνζηφ ηεο απηή ε επηβάξπλζε νθείιεηαη ζην θφζηνο κεηαθνξάο. Έηζη έρεη πξνηαζεί ε επηδφηεζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο θαηά 3% ζηα εκπνξεχκαηα θαη θαηά 25% ζηα εηζηηήξηα ησλ επηβαηψλ. Ζ κείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο κπνξεί λα επέιζεη κε επηδφηεζε ησλ κηζζψλ ησλ εξγαηψλ ή κε κείσζε ησλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ. ( Ο λφκνο 286/76 πξνέβιεπε: Δπηδφηεζε λέσλ ζέζεσλ γηα φιεο ηηο θαηεγνξίεο επηρεηξήζεσλ ρσξίο δηαθξίζεηο (ΟΑΔΓ). Δπηδφηεζε δεκηνπξγίαο λέσλ επηρεηξήζεσλ γηα φιεο ηηο θαηεγνξίεο επηρεηξήζεσλ ρσξίο δηαθξίζεηο (ΟΑΔΓ). Μείσζε άιισλ δαπαλψλ θαη παξαγφλησλ πνπ κεηψλνπλ ηελ θεξδνθνξία ησλ επηρεηξήζεσλ. Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα γηα ηα παξαπάλσ είλαη: 1) Ζ εμνκνίσζε μελνδνρεηαθψλ Δπηρεηξήζεσλ, κε ηηο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο, ην νπνίν ζπλεπάγεηαη κείσζε εμφδσλ κέζσ ησλ εηδηθψλ παξνρψλ πνπ έρνπλ νη βηνκεραλίεο ζηηο ππεξεζίεο θνηλήο σθέιεηαο. 2) Ζ κείσζε ηεο θνξνινγίαο. 3) Ο επαλαπξνζδηνξηζκφ αθνξνινγήησλ απνζεκαηηθψλ επελδχζεσλ. 4) Ζ δηαηήξεζε γηα ηηο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ησλ ζπληειεζηψλ απφζβεζεο πνπ ίζρπαλ κέρξη θαη ην ) Οη ρξεκαηνδνηηθέο δηεπθνιχλζεηο. Απηφ κπνξεί λα γίλεη είηε κε δάλεηα κε επλντθνχο φξνπο απνπιεξσκήο, είηε κε ηελ δηαηήξεζε αιιά θαη ηελ επέθηαζε ζε φινπο ηνπο θιάδνπο ηνπ κεησκέλνπ επηηνθίνπ δαλεηζκνχ θαηά ηξεηο κνλάδεο πνπ ηζρχεη ζε φιεο ηηο παξακεζφξηεο πεξηνρέο. 20

26 Δπηπιένλ κπνξεί λα γίλεη ξχζκηζε ησλ ιεμηπξφζεζκσλ νθεηιψλ θαη ηελ θαηάξγεζε ησλ παλσηνθηψλ. 6) Οη ρξεκαηνδνηήζεηο ζηηο επηρεηξήζεηο ψζηε λα κπνξνχλ λα πξνσζνχλ ηα πξντφληα ηνπο ζην εμσηεξηθφ κέζσ ηεο δηαθήκηζεο. 7) Σα θίλεηξα ζεζκηθνχ ραξαθηήξα. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ε κείσζε ηεο γξαθεηνθξαηίαο. ( Ζ παξακεζφξηνο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζπλερηδφκελε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ αιιά θαη ηελ απφζηαζε απφ ηα κεγάια νηθνλνκηθά θέληξα ηεο επεηξσηηθήο Διιάδνο, απνηεινχλ ζνβαξά αληηθίλεηξα γηα θάζε επελδπηή, θαη σο απνηέιεζκα απηέο νη πεξηνρέο πζηεξνχλ ζε ζρέζε κε ηελ ππφινηπε Διιάδα. Έλα επηπξφζζεην πξφβιεκα είλαη ηα εκπνξηθά θαηαζηήκαηα πνπ αλνίγνπλ ζηα παξάιηα ηεο Σνπξθίαο θαη ζηα νπνία εκπνξεχνληαη θηλέδηθα πξντφληα ρακεινχ θφζηνπο. Σν θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ ηεο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ είλαη 73,78%, ηεο Λέζβνπ δηακνξθψλεηαη ζην 70,73%, ηεο άκνπ ζην 72,49% θαη ηεο Υίνπ ζην 81.12%. Γειαδή ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ ηεο Λέζβνπ είλαη ην ρακειφηεξν ηεο πεξηθέξεηαο. Καηά ην παξειζφλ έγηλα πξνζπάζεηεο λα βειηησζεί ε αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο φκσο δελ ππήξραλ νπζηαζηηθά απνηειέζκαηα θπξίσο γηαηί δελ ππήξρε έλαο θεληξηθφο ζρεδηαζκφο πνπ λα βαζίδεηαη ζηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο πεξηνρήο. Όιεο νη απνθάζεηο θαη γηα ηηο ρξεκαηνδνηνχκελεο επηρεηξήζεηο ιακβάλνληαλ ζηελ Αζήλα απφ αλζξψπνπο πνπ δε γλψξηδαλ ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηνπ λεζηνχ. ( Οη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη αλάπηπμεο πξέπεη λα είλαη: Ζ αλάπηπμε ηεο πάληα ζε ζρέζε κε ηνλ αληαγσληζκφ ζε έλα δηεζλέο πεξηβάιινλ. 21

27 Ζ πξνψζεζε ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ θπξίσο ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα. Βαζηθφείλαη λα ππάξρεη δηθηχσζε κεηαμχ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δνκψλ. Ζ αλάδεημε ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ ηεο Αεηθφξνπ αλάπηπμεο, δειαδή ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο. Γηα λα γίλεη απηφ πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ νη ππάξρνληεο θπζηθνί πφξνη κε ηελ ηαπηφρξνλε δηαθχιαμε ηεο πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο ηνπ λεζηνχ. Ζ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κε ηελ δεκηνπξγία κεγάισλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ. Ζ έκθαζε ζηνλ ελαιιαθηηθφ ηνπξηζκφ πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ην λεζί. Ζ εηζαγσγή λέσλ ηερλνινγηψλ. Οη λέεο ηερλνινγίεο κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο λα δηθηπσζνχλ θαη λα πάςνπλ λα είλαη απνκνλσκέλεο. Δπίζεο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηα ζηειέρε επηρεηξήζεσλ λα εθπαηδεπηνχλ ζηηο λέεο ζπλζήθεο αγνξάο. Ζ δεκηνπξγία δηεζλνχο δηακεηαθνκηζηηθνχ θέληξνπ. Ο ζθνπφο απηνχ ηνπ θέληξνπ πξέπεη λα είλαη ε αλάπηπμε ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ γείηνλα ρψξα, ηε Σνπξθία. Σα θίλεηξα γηα ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ πξέπεη λα γίλεηαη κέζσ εηδηθψλ αλαπηπμηαθψλ λφκσλ. ε απηνχο ηνπο λφκνπο πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λεζηνχ θαη λα πξνβάιιεηαη ην ζεκεξηλφ πιενλέθηεκα ηεο ζέζεο ηεο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ σο Πχιε ηεο Δ.Δ πξνο ηελ Αλαηνιή. ( 3.2 Πποζαπμογή ηηρ πολιηικήρ ηων κινήηπων ζηον νηζιωηικό σώπο. Με ζθνπφ ηε βειηίσζε ηεο ξεπζηφηεηαο ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ ζα πξέπεη λα γίλνπλ: Άκεζε εθηακίεπζε ησλ επηρνξεγήζεσλ αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ πνπ νθείινληαη. 22

28 Πιεξσκή φισλ ησλ νθεηιψλ πξνο ηνπο εξγνιάβνπο δεκνζίσλ έξγσλ. Άκεζε πιεξσκή φισλ ησλ νθεηινκέλσλ αγξνηηθψλ επηδνηήζεσλ Άκεζε πιεξσκή φισλ ησλ νθεηινκέλσλ επηζηξνθψλ θφξσλ θαη ινηπψλ ππνρξεψζεσλ ηνπ θξάηνπο πξνο ηνπο ηδηψηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο. Αχμεζε ησλ πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ θαη ηνπ ζηξαηνχ απφ ηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο Αχμεζε ησλ δάλεησλ ζηηο ηνπηθέο επηρεηξήζεηο κε εγγχεζε ηνπ ΣΔΜΠΜΔ γηα πιεξσκή νθεηιψλ πξνο δεκφζην θαη αζθαιηζηηθνχο νξγαληζκνχο Πξνγξάκκαηα ζηεγαζηηθά κέζσ εξγαηηθήο εζηίαο Πάγσκα ησλ δαλεηαθψλ ππνρξεψζεσλ ησλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο γηα έλα ρξφλν ζε ζπλδπαζκφ κε αιιαγή ησλ φξσλ ηνπ ΣΔΗΡΔΗΑ. Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ζηειερψλ ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη παξαηεξεζεί κηα κείσζε ζηνλ αξηζκφ ησλ εθέδξσλ. Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εηζαγνκέλσλ θνηηεηψλ ζην Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ. Απηφ κπνξεί λα γίλεη θαη κε εηζαγσγή θνηηεηψλ απφ άιιεο ρψξεο. Μείσζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο πξντφλησλ θαη πξνζψπσλ κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο επηρεηξήζεσλ. Θέζπηζε ηνπ κεηαθνξηθνχ ηζνδχλακνπ γηα ηα λεζηά καο. Γεκηνπξγία νηθνλνκηθνχ θνξέα πνπ ζα δηαρεηξίδεηαη ηηο αθηνπιντθέο ζπγθνηλσλίεο. Δπίζεο ζα πξέπεη νη γξακκέο λα ραξαθηεξηζηνχλ σο άγνλεο θαη κε ηε παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο λα ππνρξεσζνχλ νη εθνπιηζηέο λα κεηψζνπλ ηα λαχια ησλ πινίσλ. Γηεθδίθεζε απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε εηδηθνχ ηακείνπ γηα ηε λεζησηηθφηεηα. Μείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο κε επηδφηεζε λέσλ εξγαδνκέλσλ αιιά θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ εηζθνξψλ. Μείσζε άιισλ δαπαλψλ θαη παξαγφλησλ πνπ αδπλαηίδνπλ ηελ θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο 23

29 Έλα ζηαζεξφ θνξνινγηθφ θαζεζηψο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πάηαμε ηεο γξαθεηνθξαηίαο. Μηα νξγαλσκέλε ζηήξημε ησλ ζεζκψλ θαη εηδηθά ηνπ ΚΔΣΑ, ηνπ Σακείν Δγγπνδνζίαο Γαλείσλ, ησλ ΜΜΔ, ησλ επηρεηξήζεσλ, ηνπ ΣΔΜΠΜΔ θαη ησλ πλεηαηξηζηηθψλ Σξαπεδψλ. Δπηπιένλ πξέπεη λα εληζρπζεί ε εμσζηξέθεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη λα θαζηεξσζεί ζε θάζε Δπηκειεηήξην Γξαθείσλ έλα ONE STOP SHOP γηα παξνρή ππεξεζηψλ αδεηνδφηεζεο επηρεηξήζεσλ. Σέινο πξέπεη λα εθζπγρξνληζηνχλ νη βαζηθέο ππνδνκέο ησλ λεζηψλ. Παξαδείγκαηα ησλ ππνδνκψλ απηψλ είλαη ν λένο αεξνιηκέλαο Μπηηιήλεο, ην λέν ιηκάλη ηγξίνπ, νη βαζηθνί νδηθνί άμνλεο Μπηηιήλε- Καιινλή-ίγξη, ν λένο εκπνξηθφο ιηκέλαο Μπηηιήλεο, ε δεκηνπξγία επηρεηξεκαηηθνχ πάξθνπ Μπηηιήλεο κε δηεζλέο εθζεζηαθφ θαη ζπλεδξηαθφ ρψξν. ( 3.3 Σα κίνηηπα και οι εγγςήζειρ ηος ΣΔΜΠΜΔ. εκαληηθφο είλαη ν ξφινο ηνπ ΣΔΜΠΜΔ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ επηρεηξήζεσλ. Σν ΣΔΜΠΜΔ είλαη ην Σακείν ηήξημεο ησλ επηρεηξήζεσλ, πνπ έρνπλ πξαγκαηηθή αλάγθε. Δηδηθά γηα ηα λεζηά ηεο Πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ νη φξνη εγγπήζεσλ πνπ πξνηείλνληαη είλαη: Παξνρή εγγχεζεο ζηηο επηρεηξήζεηο φισλ ησλ θιάδσλ έσο επξψ ζηηο ηξάπεδεο γηα αλαρξεκαηνδφηεζε πθηζηακέλσλ δαλείσλ κε καθξνρξφληα δάλεηα δηάξθεηαο 20 εηψλ. Δγγχεζε 100% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 40% ηνπ ηδίξνπ. Δγγχεζε 90% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν απφ έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 40% ηνπ ηδίξνπ. Δγγχεζε 80% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν απφ έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 40% ηνπ ηδίξνπ. 24

30 Δπηδφηεζε επηηνθίνπ ησλ αλσηέξσ επηρεηξήζεσλ κε 40% ηνπ επηηνθίνπ ηνπ δαλείνπ δηάξθεηαο 20 εηψλ. Παξνρή εγγχεζεο ζηηο επηρεηξήζεηο φισλ ησλ θιάδσλ έσο επξψ ζηηο ηξάπεδεο γηα λέα δάλεηα πάζεο θχζεσο, είηε θεθαιαίνπ θίλεζεο, είηε γηα ηελ αγνξά παγίσλ. Δγγχεζε 100% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 30% ηνπ ηδίξνπ. Δγγχεζε 90% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν απφ έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 30% ηνπ ηδίξνπ. Δπηδφηεζε επηηνθίνπ ησλ αλσηέξσ επηρεηξήζεσλ κε 40% ηνπ επηηνθίνπ ηνπ δαλείνπ. Παξνρή εγγχεζεο ζηηο επηρεηξήζεηο φισλ ησλ θιάδσλ έσο επξψ ζηηο ηξάπεδεο γηα δάλεηα γηα πξάζηλεο επελδχζεηο, επελδχζεηο θαηλνηνκίαο θαη πςειήο ηερλνινγίαο Δγγχεζε 100% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 30% ηνπ ηδίξνπ. Δπηδφηεζε επηηνθίνπ ησλ αλσηέξσ επηρεηξήζεσλ κε 70% ηνπ επηηνθίνπ ηνπ δαλείνπ Παξνρή εγγχεζεο ζηηο επηρεηξήζεηο πνπ κπήθαλ ζηνλ «ΣΔΗΡΔΗΑ» φισλ ησλ θιάδσλ έσο επξψ ζηηο ηξάπεδεο γηα αλαρξεκαηνδφηεζε ιεγκέλσλ δαλείσλ κε δάλεηα δηάξθεηαο 7 εηψλ. Ζιηθία επηρεηξεκαηηψλ έσο 35 εηψλ. Δγγχεζε 70% γηα επηρεηξήζεηο κε ηδίξν έσο επξψ θαη δάλεηα έσο 30% ηνπ ηδίξνπ. Δπηδφηεζε επηηνθίνπ ησλ αλσηέξσ επηρεηξήζεσλ κε 30% ηνπ επηηνθίνπ ηνπ δαλείνπ. ( Ζ δηαδηθαζία γηα λα εγγπεζεί ην ΣΔΜΠΜΔ γηα κηα επηρείξεζε είλαη απιή. Σν κφλν πνπ πξέπεη λα γίλεη είλαη λα θαηαηεζεί απφ ηελ επηρείξεζε ζην ΣΔΜΠΜΔ έλα εηδηθφ έληππν ππνβνιήο θαη κεηά απηφκαηα ην ΣΔΜΠΜΔ δίλεη ηελ εγγχεζε πνπ ρξεηάδεηαη ζηε ζπκβαιιφκελε ηξάπεδα. 25

31 Γεληθά γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα λα δίλεηαη βνήζεηα ζε πεξηνρέο νη νπνίεο είλαη ειθπζηηθέο. ηελ πεξίπησζε πνπ κηα πεξηνρή είλαη ειθπζηηθή ηφηε έρεη ηε δπλαηφηεηα λα πξνζειθχεη λέεο επελδχζεηο θαη λένπο αλζξψπνπο, ελψ ζηελ πεξίπησζε πνπ δελ είλαη ειθπζηηθή ε πεξηνρή φρη κφλν δε κπνξεί λα πξνζειθχζεη λέεο επελδχζεηο αιιά ράλεη θαη ηηο ππάξρνπζεο. Ζ απψιεηα αλζξψπσλ είλαη αθφκα πην ζεκαληηθή απφ ηελ απψιεηα επηρεηξήζεσλ. Όκσο πνιιέο θνξέο απηά ζπλδένληαη. Ο θφζκνο ζέιεη λα δεη θάπνπ φπνπ ζα έρεη κηα απαζρφιεζε πνπ ζα κπνξεί λα ηνπ θαιχπηεη ηφζν ηηο αλάγθεο ηνπ, φζν θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπ. Δπίζεο είλαη ζεκαληηθφ λα ηνπ παξέρνληαη ηθαλνπνηεηηθέο ζπλζήθεο ζην ηνκέα ηεο παηδείαο, ηεο πγείαο ηνπ πνιηηηζκνχ θαη ηεο ςπραγσγίαο. Σν ζεηηθφ ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο είλαη ππάξρεη ηζρπξφ ην ζηνηρείν ηεο εληνπηφηεηαο, δειαδή νη άλζξσπνη είλαη απξφζπκνη λα θχγνπλ απφ ην κέξνο πνπ γελλήζεθαλ. Παξφια απηά θάπνηα ζηηγκή ε αλάγθε ηνπ γηα θάπνηεο θαιχηεξεο ζπλζήθεο ζην ηξφπν δσήο ηνπο αλαγθάδεη λα θχγνπλ. Απνηειεί γελίθεπζε αιιά ζε ιίγν θαηξφ νη κφλνη πνπ δε ζα θεχγνπλ είλαη απηνί πνπ δε κπνξνχλ λα θχγνπλ. 26

32 4 Ο -ΚΔΦΑΛΑΗΟ: ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ-ΠΟΤ-ΔΠΖΡΔΑΕΟΤΝ- ΣΖΝ-ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ-ΠΟΡΔΗΑ-ΣΟΤ- ΝΖΗΟΤ. 4.1 Σο δημογπαθικό ππόβλημα Έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο είλαη λα θαηαθέξνπκε λα εμαιείςνπκε πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ ζρέζε κε δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ πεξηνρή. Δηδηθά γηα ην λεζί, Αλ παξαηεξήζνπκε ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεηά ηνπ κεηά ην 1960 ζα δνχκε: πλερηδφκελε ζπξξίθλσζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ πνπ είλαη απνηέιεζκα ηεο έιιεηςεο ζέζεσλ εξγαζίαο. Μείσζε ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ λνκνχ Λέζβνπ ζην ΑΔΠ ηεο ρψξαο εμαηηίαο ηεο ζπξξίθλσζεο βαζηθψλ ηνκέσλ φπσο ν πξσηνγελήο ρσξίο αλαπιήξσζε ηνπο απφ άιιεο δξαζηεξηφηεηεο. Καηάηαμε ηνπ λνκνχ ζηελ 37ε ζέζε ζε ζχλνιν 52 λνκψλ κε βάζε ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ Αξλεηηθή εμέιημε ηνπ πιεζπζκνχ ηφζν ζην ζχλνιν ηεο πεξηφδνπ φζν θαη θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία φπνπ παξαηεξείηαη κείσζε θαηά 0,3%, φηαλ ζηελ ππφινηπε Διιάδα παξαηεξείηαη αχμεζε 0,5%. Υακειφ δείθηε γελλεηηθφηεηαο θαη αξλεηηθή θπζηθή θίλεζε, δειαδή γελλήζεηο κείνλ ζάλαηνη. Υακειφ πνζνζηφ ελεξγνχ πιεζπζκνχ θαη επνκέλσο πςειφ δείθηε εμάξηεζεο. Υακειφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ. Τςειφ βαζκφ γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ. ( 27

33 4.2 Ο Ρόλορ ηων ζςγκςπιών ζηην ανάπηςξη ηος νηζιού Απφ ηα ηέιε ηνπ 19 νπ αηψλα κέρξη θαη ηελ πεξίνδν ηνπ κεζνπνιέκνπ ν λνκφο Λέζβνπ θαηέγξαςε κηα ηαρεία αλάπηπμε. Ο ιφγνο πνπ γηλφηαλ απηφ ήηαλ γηαηί θαηάθεξε λα εθκεηαιιεπηεί ηηο ζπγθπξίεο. Πνηεο ήηαλ απηέο νη ζπγθπξίεο είλαη εχθνιν λα εληνπηζηνχλ. Αμηνπνίεζε ην εξγαηηθφ ηεο δπλακηθφ θαη αζρνιήζεθε ζπζηεκαηηθά κε ηνλ πξσηνγελή ηνκέα. Δηδηθά ζηνλ ηνκέα ηεο ειαηνπαξαγσγήο δεκηνχξγεζε έλα θαζεηνπνηεκέλν νινθιεξσκέλν παξαγσγηθφ ζχκπιεγκα. Ζ αμηνπνίεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ηνκέα ιεηηνπξγεί πνιιαπιαζηαζηηθά ζηελ νηθνλνκία θαη ην ίδην έγηλε θαη εδψ. ηε ζπλέρεηα φκσο νη εμσηεξηθέο ζπλζήθεο άιιαμαλ: Ο πξσηνγελήο ηνκέαο έπαςε κε ηε πάξνδν ηνπ ρξφλνπ λα δηαδξακαηίδεη ηνλ ίδην ξφιν κε πξηλ δίλνληαο ηε ζέζε ηνπ ζηε βαξηά βηνκεραλία θαη ζήκεξα ζηηο ππεξεζίεο. Σα δίθηπα ησλ ζαιάζζησλ κεηαθνξψλ άιιαμαλ κε ηελ εκθάληζε κεγάισλ πινίσλ πνπ παξαθάκπηνπλ ηα λεζηά, ελψ ηαπηφρξνλα νη ζαιάζζηεο κεηαθνξέο έραζαλ ηε θπξίαξρε ζέζε ηνπο κε ηελ αλάπηπμε ησλ καδηθψλ κεηαθνξψλ ζε μεξά θαη αέξα. Οη κνλάδεο παξαγσγήο εληαηηθνπνηνχληαη θαη γηγαληψλνληαη γηα λα επσθειεζνχλ απφ ηηο νηθνλνκίεο θιίκαθαο κεηαθεξφκελεο ζε πεξηνρέο πνπ δηαζέηνπλ ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα. ε φηη αθνξά ηε βηνκεραλία ζπγθεληξψλνληαη ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα πνπ δηαζέηνπλ ηηο αλαγθαίεο ππνδνκέο θαη αλζξψπηλν δπλακηθφ, ελψ ζε φηη αθνξά ζηε γεσξγία ζηηο πεδηλέο, αξδεπφκελεο πεξηνρέο θαη θνληά ζηηο κνλάδεο κεηαπνίεζεο Ζ Μεζφγεηνο ράλεη ην θπξίαξρν ξφιν ηεο απφ ηα λέα θέληξα πνπ αλαδχνληαη γχξσ απφ ηνλ Αηιαληηθφ θαη ηνλ Δηξεληθφ. ( 1.htm) Οπφηε κεηά ην πφιεκν ν αγξνηηθφο ηνκέαο άξρηζε λα θζίλεη θαη ν αγξνηηθφο πιεζπζκφο δελ έθαλε θακία πξνζπάζεηα λα κεηαβεί ζε νηθνλνκίεο θιίκαθαο. 28

34 Σέηνηα πξνζπάζεηα δελ έγηλε νχηε θαη απφ θακία θπβέξλεζε. Αληίζεηα φκσο νηθνλνκίεο θιίκαθαο παξαηεξνχληαη ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα θαη γηα απηφ ην ιφγν νη επηρεηξεκαηίεο ησλ λεζηνχ άξρηζαλ λα εγθαηαιείπνπλ ηηο λεζησηηθέο πεξηνρέο θαη λα εγθαζίζηαηαη ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα θαη εηδηθά ζηελ Αζήλα. Όπσο είλαη πξνθαλέο ε Λέζβνο απέηπρε λα πξνζαξκνζηεί ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκίαο. Δδψ πξέπεη λα επηζεκαλζεί φηη θαη νη εθάζηνηε θπβεξλήζεηο δελ έδηλαλ θαζφινπ ζεκαζία ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε αιιά ηνπο ελδηέθεξε κφλν λα πεηχρνπλ φζν κεγαιχηεξνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο κπνξνχζαλ αλεμάξηεηα απφ πνχ πξνέξρνληαλ. Σν θαηλφκελν ηεο θξίζεο ζε κηα πεξηνρή έρεη παξνπζηαζηεί πνιιέο θνξέο ζε φια ηα πιάηε θαη ηα κήθε ηνπ πιαλήηε ζε εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν κε πην πξφζθαηα παξαδείγκαηα ζηελ Δπξψπε λα απνηεινχλ νη πθαληνπξγηθέο θαη νη αλζξαθνπαξαγσγέο πεξηθέξεηεο ηεο Μ.Βξεηαλίαο, νη πεξηνρέο ηεο ζηδεξνβηνκεραλίαο θαη ηεο ραιπβνπξγίαο ζηε Γαιιία, ην Βέιγην θαη ηε Γεξκαλία, νη πεξηνρέο κε αλαπηπγκέλε βηνκεραλία απηνθηλήησλ ή λαππήγεζεο πινίσλ, πνπ πέξαζαλ κέζα ζε δηάζηεκα ιίγσλ ρξφλσλ απφ ηα πςειά επίπεδα επεκεξίαο ζε πεξηφδνπο κεγάιεο θξίζεο πνπ ζπλνδεχηεθε απφ κείσζε ηεο παξαγσγήο θαη πςειά πνζνζηά αλεξγίαο. Αληίζηνηρεο ππάξρνπλ θαη ειιεληθέο πεξηνρέο φπνπ αλάινγεο ζπγθπξίεο δεκηνχξγεζαλ αληίζηνηρα πξνβιήκαηα, ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ε Καβάια, ε Καιακάηα, ην Λαχξην, ε Πάηξα, ν Βφινο θαη ε χξνο. Ζ ηζηνξία ηε επαξρίαο ηεο Λήκλνπ φκσο δελ είλαη ε ίδηα κε ηε Λέζβν γηαηί ε Λήκλνο δελ είρε θαηαγξάςεη θαζφινπ βηνκεραληθή αλάπηπμε ζηνλ 20 ν αηψλα. Δπηπιένλ ν Άγηνο Δπζηξάηηνο γλψξηζε ηεξάζηηα απνκφλσζε κηαο θαη ππήξμε ηφπνο εμνξίαο γηα πάξα πνιιά ρξφληα. Λφγσ απηήο ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ε αλάιπζε ηεο αλαπηπμηαθήο πνξείαο ηεο Λήκλνπ ζε ζρέζε κε ηε Λέζβν ζπλήζσο γίλεηαη δηαθνξεηηθά. 29

35 ( 1.htm) Ζ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία κπνξεί λα επεξεαζηεί απφ δχν θαηεγνξίεο παξαγφλησλ, ηνπο εμσγελείο δειαδή απηνχο πνπ δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα επεξεαζκνχ θαη ηνπο ελδνγελείο φπνπ πεξηιακβάλεη φιεο απηέο ηηο εζσηεξηθέο παξακέηξνπο πνπ κπνξνχλ λα αιιάμνπλ αλάινγα κε ηε πνιηηηθή πνπ αθνινπζείηαη. 4.3 Δνδογενείρ παπάγονηερ. Οη ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ νη φπνηεο δεδνκέλνπ ηνπ αλαπηπμηαθνχ κνληέινπ πνπ αθνινχζεζε ε Διιάδα ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο αιιαγέο ζην ζχζηεκα ησλ κεηαθνξψλ, νδήγεζαλ ηα λεζηά ζε νηθνλνκηθή, δεκνγξαθηθή, πνιηηηζηηθή θαη ηερλνινγηθή πεξηζσξηνπνίεζε. Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ είλαη: Σν κηθξφ κέγεζνο. Απηφ αθνξά ηφζν ηελ έθηαζε, φζν ηνλ πιεζπζκφ. Σν γεγνλφο απηφ παξαηεξείηαη θπξίσο ζηα κηθξά λεζηά, αιιά θαη ζηα κεγαιχηεξα πάληα ζπγθξηλφκελα κε ηελ επεηξσηηθή ρψξα. Ζ πεξηνξηζκέλε πνηθηιία θαη πνζφηεηα θπζηθψλ πφξσλ, ε κηθξή αγνξά θαη ε πεξηνξηζκέλε θέξνπζα ηθαλφηεηα απφ θπζηθήο, νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο πιεπξάο, απνηειεί κέξνο ησλ πεξηνξηζκψλ θάησ απφ ηνπο νπνίνπο ιεηηνχξγεζαλ ηα λεζηά. Ζ πεξηθεξεηαθφηεηα θαη ε απνκφλσζε. Γειαδή παξαηεξείηαη απμεκέλν θφζηνο, άκεζν θαη έκκεζν, ην νπνίν επηβαξχλεη ηε ιεηηνπξγία φισλ ησλ θνξέσλ πνπ δξνπλ ζην λεζησηηθφ ρψξν θαη εηδηθά ηηο επηρεηξήζεηο αιιά θαη ηα λνηθνθπξηά θαη ην δεκφζην ηνκέα. Σν γεγνλφο απηφ καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ε αληαγσληζηηθφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη ζηα λεζηά δελ ζα πξέπεη λα αλαδεηείηαη ζην ρακειφ θφζηνο παξαγσγήο, αιιά κε βάζε άιια ραξαθηεξηζηηθά φπσο ε πνηφηεηα, ε ηδηαηηεξφηεηα θαη ε δπλαηφηεηα θαηάθηεζεο κνλνπσιηαθήο ζέζεο ζε ζπγθεθξηκέλε αγνξά. 30

36 Ζ ηδηαίηεξε βησκαηηθή ηαπηφηεηα. Απηή έρεη επεξεαζηεί απφ ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ λεζησηηθνχ ρψξνπ, ν νπνίνο δεκηνπξγεί έλα θιίκα κέζα ζην νπνίν κεγαιψλεη ν λεζηψηεο θαη επεξεάδεη πνιχ ην ηξφπν ζθέςεο θαη δξάζεο ηνπ. Σν ηδηφκνξθν, πινχζην αιιά θαη εχζξαπζην θπζηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ. Δίλαη γεγνλφο φηη ρξεηάδεηαη ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηε δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο κε ζθνπφ ηελ αεηθφξν αλάπηπμε. Δπνκέλσο ε πνιηηηθή αλάπηπμεο καδηθνχ ηνπξηζκνχ ζηελ νπνία ζηεξίρηεθε ηηο ηξεηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ αλαηξνπή ησλ αξλεηηθψλ νηθνλνκηθψλ θαη δεκνγξαθηθψλ εμειίμεσλ ζηα λεζηά, δελ έρεη καθξνρξφληα πξννπηηθή. Οη θπζηθνί θαη πνιηηηζηηθνί πφξνη ζηνπο νπνίνπο ζηεξίδεηαη ζήκεξα θάπνηε ζα θαηαλαισζνχλ θαη ηφηε ε κφλε δηέμνδνο γηα ηνπο λεζηψηεο ζα είλαη θαη πάιη ε θπγή. Ζ αλάιπζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ησλ λεζηψλ θαηαδεηθλχεη φηη ε εληαία θαη νκνηφκνξθε πνιηηηθή πνπ αζθήζεθε ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν δελ ήηαλ ε θαηάιιειε γηα λα αληηκεησπίζεη ην πξφβιεκα ηεο ππαλάπηπμεο ζην λεζησηηθφ ρψξν θαη ζα πξέπεη λα δηεπξπλζνχλ νη αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή θαη επίζεο ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη ηδηαηηεξφηεηεο απηέο θαη νη πεξηνξηζκνί πνπ απηέο επηβάιινπλ. Ζ αλαηξεςηκφηεηα ή κε ησλ ζεσξνχκελσλ σο κεηνλεθηήκαηα ραξαθηεξηζηηθψλ εμαξηάηαη απφ ηελ νπηηθή γσληά θαη ηελ πξνζέγγηζε κε ηελ νπνίαλ εμεηάδεηαη ην αλαπηπμηαθφ πξφβιεκα. Αλαιχνληαο ηζηνξηθά ηελ εμέιημε ηεο αλαπηπμηαθήο πνξείαο ησλ λεζηψλ βιέπνπκε φηη ε επηθξάηεζε ηνπ ζεκεξηλνχ κνληέινπ αλάπηπμεο απνηέιεζε, καδί κε ηε κείσζε ηεο ζπνπδαηφηεηαο ησλ ζαιάζζησλ δξφκσλ, ηε γελεζηνπξγφ αηηία ηεο ζεκεξηλήο θαηάζηαζεο πνπ μεθίλεζε ζηελ αξρή ηνπ 20νπ αηψλα θαη πήξε κεγάιεο δηαζηάζεηο κεηά ηνλ 2 ν παγθφζκην πφιεκν. Δπνκέλσο κπνξνχκε λα πνχκε φηη κε βάζε απηφ ην κνληέιν αλάπηπμεο ε λεζησηηθφηεηα απνηέιεζε παξάγνληα απνηξεπηηθφ γηα ηελ εγθαηάζηαζε αλζξψπσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. 31

37 4.4 Δξωγενείρ παπάγονηερ Οη εμειίμεηο ζην επξχηεξν θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ ζχζηεκα. ηα αίηηα ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο ζε κηα πεξηνρή δελ κπνξεί λα κελ ιακβάλεηαη ππφςε νη κείδνλεο αιιαγέο πνπ έρνπλ ζπληειεζηεί ζην παγθφζκην ζχζηεκα θαη έρνπλ επεξεάζεη αλαπφθεπθηα θαη ηηο ηνπηθέο εμειίμεηο. εκαληηθφηεξεο απφ απηέο ηηο εμειίμεηο είλαη: Ζ ζπξξίθλσζε ηνπ πξσηνγελή ηνκέα ζε παγθφζκην επίπεδν θαη ηδηαίηεξα ζηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο αξρηθά ππέξ ηεο βηνκεραλίαο θαη ζήκεξα ππέξ ησλ ππεξεζηψλ. Ζ καδηθνπνίεζε ηεο παξαγσγήο, ε αλάπηπμε ησλ κεηαθνξψλ θαη νη ηερλνινγηθέο αιιαγέο είλαη παξάκεηξνη αιιαγήο ηεο ρσξνζέηεζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ. Οη θιαζηθέο θαη κε εμεηδηθεπκέλεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, κε ρακειή πξνζηηζέκελε αμία, ηείλνπλ πξνο ηηο ιηγφηεξν αλαπηπγκέλεο δψλεο. Ζ εμεηδίθεπζε ζε απηφ ηνλ ηχπν ησλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο ν καδηθφο ηνπξηζκφο παξαιίαο, ζπλεπάγεηαη απμεκέλν αληαγσληζκφ κε ρψξεο ρακεινχ θφζηνπο παξαγσγήο. Ζ παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο θαη ε πεξηθεξεηνπνίεζε ησλ παξεκβάζεσλ, έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αλάγθε γηα ζπλερή πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηνπ βαζκνχ αληαγσληζηηθφηεηαο ηεο θάζε πεξηνρήο. 4.5 Ο πόλορ ηηρ Δςπωπαϊκήρ Ένωζηρ. Ζ πνξεία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πξνο ηελ νηθνλνκηθή θαη λνκηζκαηηθή ελνπνίεζε πξέπεη λα εμεηαζηεί κέζα ζηε ινγηθή ησλ παγθφζκησλ αγνξψλ. Δπνκέλσο πξέπεη λα εθηηκεζνχλ νη επηπηψζεηο: Απφ ηηο πνιηηηθέο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Κχξηα πεξίπησζε πνιηηηθήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη ε Κνηλή Αγξνηηθή Πνιηηηθή (ΚΑΠ) πνπ απνξξνθά πεξίπνπ ην 85% ηνπ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Ζ ΚΑΠ εληζρχεη ηηο πεξηθέξεηεο πνπ αληηκεησπίδνπλ ζνβαξά δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα πνπ εκπνδίδνπλ ηελ αλάπηπμε ηνπο 32

38 θαη ηε ζχγθιηζε πξνο ηνλ κέζν θνηλνηηθφ φξν, πεξηθέξεηεο ζε θξίζε, πεξηθέξεηεο κε πςειή αλεξγία, πεξηθέξεηεο κε δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα ζηνλ αγξνηηθφ ηνκέα. ε φιε ηεο Διιάδα γίλνληαη παξεκβάζεηο πξνζζεηηθέο ζε ζρέζε κε απηέο πνπ ζα γίλνληαλ κε εζληθνχο πφξνπο κφλν. Ζ ΚΑΠ κε παξεκβάζεηο γηα ηελ ζηήξημε ησλ ηηκψλ θαη αιιαγή ησλ δνκψλ ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα ζπλέβαιε ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ αγξνηψλ θαη ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο. Σν πςειφ φκσο θφζηνο ηεο πνιηηηθήο απηήο νδήγεζε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε λα μεθηλήζεη απφ ην 1988 ηελ ζηαδηαθή ηεο κεηαξξχζκηζε κεηψλνληαο ηνλ βαζκφ πξνζηαζίαο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ θαη πξνσζψληαο ζπκπιεξσκαηηθά κέηξα πνπ ζηνρεχνπλ ζηε δηφξζσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ θαη ησλ δηαξζξσηηθψλ πξνβιεκάησλ ηεο επξσπατθήο γεσξγίαο. Ζ κείσζε ηνπ ξφινπ ηεο γεσξγηθήο παξαγσγήο θαη ε αλάπηπμε ζπκπιεξσκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ απνηεινχλ ηε βάζε ηεο λέαο πνιηηηθήο αλάπηπμεο ηεο ππαίζξνπ. Οη πνιηηηθέο απηέο βέβαηα δελ έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα ηνλ λεζησηηθφ ρψξν αιιά ζπλέβαιαλ αζθαιψο ζηε κεηαθνξά πφξσλ πξνο ηα λεζηά αιιά δελ θαίλεηαη λα κπφξεζαλ λα κεηαβάινπλ νπζηαζηηθά ηηο δνκέο ηνπο θαη λα ηα νδεγήζνπλ πξνο κηα αλαπηπμηαθή πνξεία. Απφ ηελ πνξεία πξνο ηελ ΟΝΔ. Ζ δεκηνπξγία ηεο Δληαίαο Αγνξάο θαη ε δηεχξπλζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πξνο ηελ Αλαηνιηθή Δπξψπε αλακέλεηαη λα απμήζεη ηα εκπφδηα ζηελ πνξεία ησλ λεζηψλ πξνο ηελ αλάπηπμε αλ δελ πηνζεηεζνχλ εηδηθέο ξπζκίζεηο ππέξ ησλ λεζηψλ, φπσο απνθαζίζηεθε κε ηελ λέα ζπλζήθε ηνπ Amsterdam. Ζ ζχλδεζε ηεο Σνπξθίαο κε ηελ Δπξσπατθήο Έλσζεο δελ αλακέλεηαη λα επεξεάζεη νπζηαζηηθά ηνλ λνκφ Λέζβνπ, εάλ πξψηα δελ βειηησζνχλ νη ζρέζεηο ηεο Διιάδαο κε ηελ Σνπξθία. 33

39 4.6 Οι εθνικέρ πολιηικέρ. H έιιεηςε εζληθήο πνιηηηθήο ππέξ ησλ λεζηψλ δελ βνήζεζε ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ. Οη φπνηεο εηδηθέο ξπζκίζεηο εθαξκφζηεθαλ θαηά θαηξνχο ζηνλ λνκφ αθνξνχζαλ ην ζχλνιν ησλ παξακεζφξησλ πξνβιεκαηηθψλ πεξηνρψλ ηεο ρψξαο ρσξίο λα αληηκεησπίδνπλ ηα εηδηθά πξνβιήκαηα ηεο λεζησηηθφηεηαο. Σα κέηξα απηά ζηφρεπαλ θπξίσο ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ησλ επηρεηξήζεσλ κε επηδνηήζεηο είηε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο ηνπο είηε ηεο εγθαηάζηαζεο λέσλ κνλάδσλ. ε κηθξφηεξν βαζκφ ηα κέηξα αθνξνχζαλ ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο δσήο ησλ θαηνίθσλ, φπσο ε κείσζε ηνπ ζπληειεζηή ΦΠΑ θαη ε αχμεζε ηνπ αθνξνιφγεηνπ νξίνπ. Σα κέηξα απηά έρνπλ ραξαθηεξηζηεί αλεπαξθή απφ ηνπο ηνπηθνχο πνιηηηθνχο θαη επαγγεικαηηθνχο θνξείο γηα λα ππεξθαιχςνπλ ηηο επηπηψζεηο ηεο λεζησηηθφηεηαο. Οχηε νη θιαδηθέο πνιηηηθέο έιαβαλ ππφςε ηνπο ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ λεζηψλ κε απνηέιεζκα λα ζεκεησζνχλ παξελέξγεηεο. ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα ζεκεηψλνληαη ζπγθέληξσζε ζε νξηζκέλα λεζηά, άλαξρε αλάπηπμε θαη ππνβάζκηζε ησλ πεξηνρψλ απηψλ, κνλφπιεπξε αλάπηπμε ηνπ καδηθνχ ειηνηξνπηθνχ ηνπξηζκνχ, έιιεηςε πξνβνιήο θαη νξγάλσζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, ζπλερήο αχμεζεο ηεο πξνζθνξάο θιηλψλ κε απνηέιεζκα ηνλ απμεκέλν αληαγσληζκφ θαη ηηο ρακειέο ηηκέο, ειιείςεηο ζηηο ππνδνκέο θαη ρακειέο ππεξεζίεο απφ θξάηνο θαη επηρεηξήζεηο. Όια ηα παξαπάλσ δελ επέηξεςαλ ζηνλ ηνπξηζκφ λα δηαδξακαηίζεη έλαλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε ησλ λεζηψλ, έζησ θαη αλ ζεσξείηαη ην ζπγθξηηηθφ ηνπο πιενλέθηεκα. ηε γεσξγία, ε εθαξκνγή εληαίαο πνιηηηθήο ζην ζχλνιν ηνπ ειιαδηθνχ ρψξνπ είρε σο απνηέιεζκα ηελ ζπξξίθλσζε ηεο ζηα λεζηά φπνπ επηθξαηνχλ ζπλζήθεο πνπ δελ επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε ηεο αληαγσληζηηθήο γεσξγίαο. Αλ θαη ηα δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα ζηα λεζηά είλαη εληνλφηεξα απφ εθείλα ηεο επεηξσηηθήο ρψξαο, νη επηδνηήζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ θνηλή αγξνηηθή πνιηηηθή επηηξέπνπλ αθφκε ηελ δηαηήξεζε νξηζκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ. 34

40 Ζ ππνβάζκηζε ηνπ ξφινπ πνπ δηαδξακαηίδεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ζηελ δηαδηθαζία αλάπηπμεο ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν κέρξη πξφζθαηα είρε σο απνηέιεζκα λα κελ δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε θαηάξηηζε ηνπ. Σν ρακειφ επίπεδν εθπαίδεπζεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζήκεξα εκπνδίδεη ηελ εθαξκνγή ησλ θαηλνηφκσλ δξάζεσλ πνπ είλαη αλαγθαίεο, ελψ ην ζχζηεκα θαηάξηηζεο πνπ αλαπηχρζεθε κε βάζε ηηο ρξεκαηνδνηήζεηο ηεο επξσπατθήο έλσζεο δελ είλαη απνηειεζκαηηθφ. Παξάιιεια ε θξαηηθή πνιηηηθή έξεπλαο θαη κεηαθνξάο ηερλνινγίαο θαη ηερλνγλσζίαο είλαη ζπγθεληξσηηθή θαη αλεπαξθήο γηα λα επηθέξεη ηελ αλαγθαία δηάρπζε ησλ γλψζεσλ θαη ησλ εθαξκνγψλ ηνπο ζηε πεξηθέξεηα. ( 1.htm) 4.7 Ζ «πποβλημαηικόηηηα» ηος Ν. Λέζβος Οη επηρεηξεκαηίεο βιέπνληαο ηελ έιιεηςε ππνδνκψλ ζην λνκφ Λέζβνπ αλαγθάδνληαη θχγνπλ καθξηά απφ ηα λεζηά. Απηή ε ηάζε εληζρχεηαη απφ ηηο απμαλφκελεο θαη δηαθνξνπνηεκέλεο αλάγθεο. Σξεηο είλαη θπξίσο νη ιφγνη γηα ηελ παξαπάλσ θαηάζηαζε. ηελ αλεπάξθεηα ησλ πηζηψζεσλ ηελ θαθή νξγάλσζε ηνπ θξάηνπο θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ηνλ εηδηθφ ζρεδηαζκφ πνπ είλαη απαξαίηεηνο ζην λεζησηηθφ ρψξν. Γηα πάξα πνιιά ρξφληα δελ δίλνληαλ ζρεδφλ θαζφινπ ζηνπο κεραληζκνχο πνπ βνεζνχλ ηελ αλάπηπμε ζηε πεξηθέξεηα. Σα πξνβιήκαηα είλαη ζεκαληηθφηεξα ζηηο λεζησηηθέο πεξηθέξεηεο, ιφγν ηνπ γεγνλφηνο φηη είραλ εγθαηαιεηθηεί γηα πάξα πνιιά ρξφληα, αιιά αθφκα ζε απηέο ηηο πεξηνρέο δίλεηαη ε κηθξφηεξε ζεκαζία. Σέινο έλα αθφκα ζεκαληηθφ πξφβιεκα είλαη φηη ε αλάπηπμε ζρεδηάδεηαη ζε γξαθεία απφ θαζαξνχο γξαθεηνθξάηεο. Σα πξνβιήκαηα απηά εληνπίδνληαη ζε ηέζζεξα ζεκεία. 1. Σν ζπγθεληξσηηθφ θαη αλαπνηειεζκαηηθφ θξάηνο πνπ δελ κπνξεί λα ιάβεη ππφςε ηνπ ηηο ηνπηθέο ηδηαηηεξφηεηεο. 35

41 2. Σε ζηήξημε ηεο αλάπηπμεο ζηε δηνίθεζε κε βάζε γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο αληί ηεο δεκηνπξγίαο αλαπηπμηαθψλ ζεζκψλ. 3. Σελ αδπλακία ζσζηήο αμηνπνίεζεο ησλ θνηλνηηθψλ κέηξσλ θαη ρξεκαηνδνηήζεσλ θαζψο θαη αδπλακία πξνψζεζεο ξπζκίζεσλ ζηηο θνηλνηηθέο πνιηηηθέο πνπ λα εμππεξεηνχλ ηηο ειιεληθέο ηδηαηηεξφηεηεο. Ζ δπζθακςία ηεο δηνηθεηηθήο κεραλήο, ε δπζθνιία γηα ζσζηή θαη έγθαηξε ελεκέξσζε ησλ δηθαηνχρσλ, ε πξνζήισζε ζηε κεγηζηνπνίεζε ηεο απνξξφθεζεο ησλ πφξσλ θαη θπξίσο ε έιιεηςε καθξνρξφληνπ ζρεδηαζκνχ είλαη νη βαζηθέο αηηίεο ηνπ πξνβιήκαηνο. 4. Ζ έιιεηςε ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ δειαδή θαηεπζπληήξησλ αμφλσλ δξάζεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θαη γηα ην ηξφπν πνπ ζα επηηεπρζνχλ θαη ηα κέζα πνπ ζα δηαηεζνχλ. ( 1.htm) Ο λνκφο Λέζβνπ αληηκεησπίδεη έλα επηπιένλ παξάγνληα πνπ εκπνδίδεη ηελ αλάπηπμε. Απηφο ν παξάγνληαο ραξαθηεξίδεηαη σο πξνβιεκαηηθφηεηα. Με ηνλ φξν πξνβιεκαηηθφηεηα ζεσξνχκε ηε δπζθνιία κηαο ζπγθεθξηκέλεο παξαγσγηθήο δηάξζξσζεο λα ιεηηνπξγήζεη θαη λα εμειηρζεί απξφζθνπηα θαη απνδνηηθά εμαηηίαο εμσηεξηθψλ πηέζεσλ. Οη πηέζεηο απηέο πξνθαινχλ θαη αλαδεηθλχνπλ ηηο εζσηεξηθέο αδπλακίεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο. Ζ δηαηήξεζε ησλ εζσηεξηθψλ αδπλακηψλ γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα δηακνξθψλνπλ ζπλζήθεο θξίζεο νη νπνίεο νδεγνχλ ζηελ απνδηάξζξσζε θαη ηειηθά ζηε θαηαζηξνθή ηεο πεξηθέξεηαο Παπάμεηποι παπέμβαζηρ Γιοπθωηικών μησανιζμών. Ζ αλαζηξνθή ηεο θαηάζηαζεο απηήο απαηηεί ηε δεκηνπξγία δηαξζξσηηθψλ κεραληζκψλ. Οη ηειεπηαίνη ζα πξέπεη, αθνχ ζπγθεθξηκελνπνηεζεί ην αίηην ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο πνπ θαλείο δελ δηαθσλεί φηη είλαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο λεζησηηθφηεηαο πνπ νδεγνχλ ζε πςειφ θφζηνο παξαγσγήο, λα αλαζπληάμνπλ ηα κέζα θαη ηνπο παξαγσγηθνχο πφξνπο ηεο πεξηνρήο ψζηε λα απνθαηαζηαζεί ε ηζνξξνπία κε ηηο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο. 36

42 Μέηξα Οη ζπλήζεηο παξάκεηξνη παξέκβαζεο ησλ δηαξζξσηηθψλ κεραληζκψλ είλαη: Σν ελδνγελέο δπλακηθφ αλάπηπμεο είλαη θξίζηκνο παξάγνληαο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Σν επίπεδν ησλ ππνδνκψλ πνπ πξέπεη λα εθζπγρξνληζηνχλ ψζηε λα απνηειέζνπλ πφιν έιμεο λέσλ δξαζηεξηνηήησλ. Οη επηρεηξεκαηηθέο πξσηνβνπιίεο απνηεινχλ ηνλ θξίζηκν θξίθν ζηελ αλαπηπμηαθή πξνζπάζεηα Οη αλαπηπμηαθνί θνξείο: ην ζεζκηθφ πιαίζην πξέπεη λα παξέρεη ηα θαηάιιεια θίλεηξα ψζηε λα αμηνπνηεζνχλ ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα, ελψ νη θνξείο δηαδξακαηίδνπλ θαζνξηζηηθφ ξφιν ζην ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε θαη ηε παξαθνινχζεζε αλαπηπμηαθψλ πξνγξακκάησλ Σν ζπζζσξεπηηθφ απνηέιεζκα ησλ πξνεγνχκελσλ παξακέηξσλ πξνζδηνξίδνπλ θαη ηηο αλαπηπμηαθέο δπλαηφηεηεο κηαο πεξηνρήο. Δδψ βξίζθεηαη θαη ην ζεκείν θιεηδί γηα ην λνκφ θαζψο θαη ε δπζθνιία ηνπ εγρεηξήκαηνο. Οη ζεσξνχκελνη θξίζηκνη παξάκεηξνη γηα ην μεπέξαζκα ηεο πξνβιεκαηηθφηεηαο δελ βξίζθνληαη ζε θαηάζηαζε πνπ λα επηηξέπνπλ εχθνια ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλαδηάξζξσζε ηεο πεξηνρήο. Μνλαδηθή ζεηηθή εμαίξεζε απνηεινχλ νη ηνπηθνί πφξνη πνπ φκσο παξακέλνπλ αλεθκεηάιιεπηνη. Ηδηαίηεξα ζε φηη αθνξά ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ην αλαπηπμηαθφ θιίκα ε θαηάζηαζε είλαη ηδηαίηεξα αξλεηηθή. Σν κελ πξψην εθηφο ηνπ ρακεινχ επηπέδνπ εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο δηαπλέεηαη απφ κία απνγνήηεπζε, αδξάλεηα θαη άξλεζε γηα αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ. ε φηη αθνξά ζην δεχηεξν, ε έληαζε ζηηο ειιελνηνπξθηθέο ζρέζεηο, ε καθξνρξφληα θξίζε θαη ε έιιεηςε ηνπηθψλ αλαπηπμηαθψλ θνξέσλ κε δπλακηθέο πξσηνβνπιίεο ηθαλέο λα αλαηξέςνπλ ηελ θζίλνπζα πνξεία, ζπλζέηνπλ έλα αξλεηηθφ θιίκα πνπ επηβαξχλεη πξφζζεηα ηελ ήδε θαθή θαηάζηαζε. ( 1.htm) 37

43 5 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΣΟ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ-LEADER-ΚΑΗ-Ζ- ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΔΣΑΗΡΗΑ ΛΖΜΝΟΤ Α.Δ. Σν 1991 μεθίλεζε απφ ηελ Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ην πξφγξακκα LEADER I. θνπφο ηνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ λα ρξεζηκνπνηεί θνηλνηηθή βνήζεηα ψζηε λα έρνπλ ηελ επθαηξία θνξείο αγξνηηθήο αλάπηπμεο λα εθαξκφζνπλ δηάθνξεο πξνζεγγίζεηο ζηελ αγξνηηθή αλάπηπμε, νη νπνίεο ζα ήηαλ δχζθνιν λα εθαξκνζηνχλ ιφγσ ηνπ πεηξακαηηθνχ ηνπο ραξαθηήξα. 5.1 Ηζηοπικά ζηοισεία ηος ππογπάμμαηορ. Σν πξφγξακκα LEADER I ζπλέρηζε ηε δξάζε κέρξη ην 1994 φπνπ μεθίλεζε ην πξφγξακκα LEADER II. Σν 2001 ηεξκάηηζε ηε δξάζε ηνπ θαη ην πξφγξακκα LEADER II, νπφηε θαη μεθίλεζε ηε δξάζε ηνπ ην πξφγξακκα LEADER+ πνπ ζπλερίδεηαη κέρξη ζήκεξα. Σα πξνγξάκκαηα LEADER δηαθνξνπνηνχληαη απφ ηα ππφινηπα θνηλνηηθά πξντφληα ζηα παξαθάησ 7 ζεκεία. 1. Υσξηθή πξνζέγγηζε: Ζ αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή θαζνξίδεηαη κε βάζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Ζ πεξηνρή ζα πξέπεη λα είλαη αγξνηηθή θαη λα έρεη θάπνηα νκνηνγελή ραξαθηεξηζηηθά. Ζ ρσξηθή αλάπηπμε είλαη πνιχ ζεκαληηθή γηαηί θάζε πεξηνρή έρεη ηηο δηθέο ηεο ηδηαηηεξφηεηεο θαη είλαη επθνιφηεξν λα αμηνπνηεζνχλ νη πφξνη ηεο πεξηνρήο απφ αλζξψπνπο ηεο πεξηνρήο. 2. Δθ ησλ θάησ πξνο ηα άλσ πξνζέγγηζε. Γηα ηελ θαιχηεξε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ είλαη βαζηθφ λα θηλεηνπνηεζνχλ ηφζν νη δεκφζην θνξείο, φζν θαη ν πιεζπζκφο ηεο πεξηνρήο. Έηζη επηηπγράλεηαη κεγαιχηεξε ζπλαίλεζε θαη δεκηνπξγείηαη εκπηζηνζχλε κεηαμχ ησλ θνξέσλ κε ζθνπφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο αγξνηηθήο αλάπηπμεο. 3. Οκάδεο Σνπηθήο Γξάζεο. Με ηνλ φξν απηφ ελλνείηαη ε ζχκπξαμε δεκνζηψλ θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ κε ζθνπφ ηε δηακφξθσζε κηαο θνηλήο αλαπηπμηαθήο πνιηηηθήο. Με απηφ ηνλ ηξφπν δε παξνπζηάδνληαη ηα 38

44 πξνβιήκαηα ηνπ παξειζφληνο φπνπ ε κε ζχκπξαμε επέθεξε έιιεηςε νξγάλσζεο. 4. Καηλνηφκνο ραξαθηήξαο ησλ δξάζεσλ. Ο θαηλνηφκνο ραξαθηήξα ησλ δξάζεσλ αθνξά ζπλήζσο ζηε ρξήζε λέσλ κνξθψλ αμηνπνίεζεο ηνπηθψλ πφξσλ, ζε λέα πξντφληα, ζε λέεο κεζφδνπο θαη ζε λέεο κνξθέο νξγάλσζεο. 5. Γηαζχλδεζε κεηαμχ δξάζεσλ, δειαδή νινθιεξσκέλε θαη πνιπηνκεαθή πξνζέγγηζε. Ό φξνο απηφο ελλνεί φηη δε πξέπεη λα εθαξκφδεηαη δηάθνξεο κεκνλσκέλεο δξάζεηο αιιά λα ππάξρεη έλα ζρέδην φπνπ φιεο νη δξάζεηο ζα ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο. 6. Γηθηχσζε, πεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο. Δίλαη βαζηθφ λα ππάξρεη κηα επηθνηλσλία κεηαμχ φισλ ησλ θνξέσλ πνπ εληάζζνληαη ζην πξφγξακκα LEADER ψζηε λα κπνξνχλ λα αληαιιάζνπλ πιεξνθνξίεο κε ζθνπφ ηελ πην εχθνιε αλάιπζε ησλ ζηξαηεγηθψλ. 7. Απνθεληξσκέλεο κεζφδνπο δηαρείξηζεο θαη ρξεκαηνδφηεζεο. Κάζε ηνπηθή κνλάδα δηαρεηξίδεηαη ην δηθφ ηεο πξνυπνινγηζκφ θαη θαηαλέκεη ηα ρξήκαηα φπνπ απηή ζεψξεη πνην απνδνηηθφ ρσξίο λα ιακβάλεηαη ππφςε ε εθάζηνηε εζληθή θπβέξλεζε πνπ ζπρλά αιιάδεη, νπφηε αιιάδνπλ θαη νη πνιηηηθέο. ( 5.2 Ζ εθαπμογή ηος ππογπάμμαηορ Leader ζηο νηζί ηηρ Λήμνος. ην πξφγξακκα LEADER εηζήιζε θαη ε Λήκλνο νπφηε ηνλ Ηνχλην ηνπ 1992 δεκηνπξγήζεθε ε Αλαπηπμηαθή Δηαηξεία Λήκλνπ Α.Δ. (ΑΝ.Δ.Λ. Α.Δ.) Ο βαζηθφο ζηφρνο ήηαλ ε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ θαη νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ αλάπηπμεο γηα φιε ηελ Δπαξρία ηεο Λήκλνπ. Γηα ηελ ίδξπζε ηεο εηαηξίαο αζρνιήζεθαλ, ε Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Λήκλνπ, ν Αλαπηπμηαθφο χλδεζκνο Λήκλνπ θαη ν Γήκνο Μχξηλαο. Σν κεηνρηθφ θεθάιαην ηεο εηαηξίαο είλαη θαη νη κέηνρνη είλαη νη αθφινπζνη. 39

45 Σα ηδξπηηθά κέιε ηεο εηαηξείαο ήηαλ, ε Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Λήκλνπ, ν Αλαπηπμηαθφο χλδεζκνο Λήκλνπ θαη ν Γήκνο Μχξηλαο 5.3 Οικονομικά ζηοισειά ηηρ ΑΝΔΛ ήκεξα ην Μεηνρηθφ Κεθάιαην ηεο εηαηξείαο, αλέξρεηαη ζε ελελήληα ρηιηάδεο (90.000) Δπξψ, νη δε κέηνρνη είλαη νη αθφινπζνη: Έλσζε Αγξνηηθψλ πλεηαηξηζκψλ Λήκλνπ, ζπκκεηνρή 33% Γήκνο Μχξηλαο, ζπκκεηνρή 32,5% Γήκνο Μνχδξνπ, ζπκκεηνρή 10,83% Γήκνο Αηζηθήο, ζπκκεηνρή 10,83% Γήκνο Νέαο Κνχηαιεο, ζπκκεηνρή 10,83% Αγξνηηθφο πλεηαηξηζκφο Αγίνπ Γεκεηξίνπ Λήκλνπ, ζπκκεηνρή 1% Αγξνηηθφο πλεηαηξηζκφο Αηζίθεο Λήκλνπ, ζπκκεηνρή 1% Ζ εηαηξία δεκηνπξγήζεθε γηα ηνπο παξαθάησ ζθνπνχο: Αξρηθά γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο LEADER ζηελ επαξρία ηεο Λήκλνο. Γηα λα ζπκβάιεη ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο. Γηα λα ελεκεξψλεη ηνπ θνξείο ηεο επαξρίαο γηα ηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε. Γηα ηελ παξνρή ηερληθήο βνήζεηαο γηα ηελ δεκηνπξγία ησλ πξνηάζεσλ ψζηε λα βειηησζνχλ ηα νηθνλνκηθά ηεο επαξρίαο. Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ. Καη ηέινο γηα ηελ εθπφλεζε ησλ κειεηψλ. ( Σν πξφγξακκα LEADER+, πνπ εθαξκφδεηαη ηψξα, κπνξεί λα είλαη ζπλέρεηα ηνπ LEADER I θαη II αιιά επηδηψθεη λα ελζαξξχλεη θαη λα ππνζηεξίμεη ελνπνηεκέλεο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ αγξνηηθή αλάπηπμε. Ζ ΑΝ.Δ.Λ. Α.Δ. ζπκκεηείρε ακέζσο ζην πξφγξακκα θαη πινπνηεί έξγα άμηαο ( 40

46 Σν ζέκα ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη <Λεκλία Γε, ην Πεξηβάιινλ, ηα Αγαζά, νη Άλζξσπνη, ν Πνιηηηζκφο. Πξφηαζε γηα κηα λέα επηρεηξεκαηηθφηεηα βαζηζκέλε ζηε δσληαλή παξάδνζε, ζηελ αεηθνξία θαη ζηελ πνηφηεηα.> ηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε αλάδεημε ησλ λεζηψλ ηεο επαξρίαο σο πςειήο πεξηβαιινληηθήο αμίαο, ε αμηνπνίεζε ησλ παξαδνζηαθψλ ηερληθψλ παξαγσγήο θαη ε ζπζρέηηζε ηνπο κε ην ηνπξηζκφ, ε δεκηνπξγία ελαιιαθηηθψλ εηζνδεκάησλ εθηφο απφ ηνλ ηνπξηζκφ, ε πξνβνιή ηεο καθξνρξφληα θιεξνλνκηάο ζε ζρέζε κε ηνλ αγξνηηθφ ραξαθηήξα ηνπ λεζηνχ θαη ηέινο ε δηθηχσζε ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ κέζσ ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο. Ο θχξηνο άμνλαο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε αλάδεημε ηεο επαξρίαο ηεο Λήκλνπ ζε έλα νινθιεξσκέλν ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ κε ηελ ηαπηφρξνλε πξνψζεζε ησλ παξαδνζηαθψλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ. (Αλαπηπμηαθή Δηαηξία Λήκλνπ Α.Δ., θπιιάδην γηα ηελ Κνηλνηηθή Πξσηνβνπιία LEADER+) Σν πξφγξακκα πεξηιάκβαλε δχν άμνλεο. Σνλ άμνλα πξνηεξαηφηεηαο 1 φπνπ απνηειείηαη απφ ηέζζεξα κέηξα (Σερληθή ζηήξημε Ο.Σ.Γ., Δληζρχζεηο ζε επελδχζεηο ζηήξημε ζηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα, Τπνζηεξηθηηθέο ελέξγεηεο, Πξνζηαζία θαη αλάδεημε πνηηζηηθήο θιεξνλνκηάο) θαη ηνλ άμνλα πξνηεξαηφηεηαο 2 φπνπ απνηειείηαη απφ δχν κέηξα (Γηαηνπηθή δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία, Γηαθξαηηθή ζπλεξγαζία). (Αλαπηπμηαθή Δηαηξία Λήκλνπ Α.Δ., Σν ηνπηθφ πξφγξακκα ηεο νκάδαο ηνπηθήο δξάζεο ηεο επαξρίαο ηεο Λήκλνπ) 5.4 Οι βαζικοί άξονερ επενδύζεων ηηρ ΑΝΔΛ. Όπσο γίλεηαη αληηιεπηφ ζρεδφλ γηα φιε ηελ αλάπηπμε ηνπ λεζηνχ ππεχζπλε ήηαλ ε ΑΝ.Δ.Λ. Α.Δ. Ζ ΑΝ.Δ.Λ. Α.Δ. βαζίζηεθε ζε δχν άμνλεο γηα λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο ηεο, ηνλ αγξνηνπξηζκφ θαη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα. 41

47 5.4.1 Αγποηοςπιζμόρ Δλαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο. Ζ Λήκλνο έρεη ηελ ηχρε λα πεξηιακβάλεη θαη αικπξφ θαη γιπθφ λεξφ. Ζ αλάπηπμε ζαιάζζησλ δξαζηεξηνηήησλ, κε ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ, αμηνπνίεζε ηηο παλέκνξθεο αθηέο θαη κε έλα δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Αληίζηνηρα ε δεκηνπξγία ελφο ζχγρξνλνπ SPA θαηάθεξε λα αμηνπνηήζεη ηηο ηακαηηθέο πεγέο ηνπ λεζηνχ. Αγξνθηήκαηα. Αγξνθηήκαηα δεκηνπξγήζεθαλ κε θχξην γλψκνλα ηελ πνηφηεηα θαη ην ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ. Δθεί κπνξεί ν ηνπξίζηαο λα γλσξίζεη ηελ παξαδνζηαθή αξρηηεθηνληθή θαη ζπγρξφλσο λα γεπηεί ηνπηθά πξντφληα. Δπίζεο πνιιέο θνξέο κπνξεί ν επηζθέπηεο λα δεη ηε δηαδηθαζία παξαζθεπήο ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ. Παξαδνζηαθά θαηαιχκαηα. Παξαδνζηαθά θηήξηα έρνπλ κεηαηξαπεί ζε μελνδνρεηαθέο κνλάδεο ελψ ζχγρξνλνο θαηλνχξγηα θαηαιχκαηα ρηίδνληαη πάληα ζηελ ίδηα αξρηηεθηνληθή θαη πάληα κε ηελ πνηφηεηα πνπ δεηάεη ν ηνπξίζηαο. Κέληξα Δζηίαζεο. Παξαδνζηαθά καγαδηά φπνπ ν πειάηεο κπνξεί λα γεπηεί δηάθνξα πηάηα κε πξντφληα παξαγσγήο Λήκλνο κπνξνχλ λα βξεζνχλ ζε φιν ην λεζί. ε φια ηα καγαδηά ε δηαθφζκεζε παξαπέκπεη πάληα ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λεζηνχ. (Αναπηςξιακή Εηαιπία Λήμνος Α.Ε., θςλλάδιο για ηον Αγποηοςπιζμό) Δπισειπημαηικόηηηα Δίδε δηαηξνθήο. Ζ Λήκλνο ζαλ λεζί έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα παξάγεη πνιιά πξντφληα. ηηάξη, γαιαθηνθνκηθά, κέιη, ζχθα θαη ζηαθχιηα είλαη κεξηθά απφ απηά. Όια απηά ηα πξντφληα κπνξνχλ λα πάλε θαηεπζείαλ γηα θαηαλάισζε ή λα κεηαπνηεζνχλ ζε δηαθνξεηηθά πξντφληα θαη λα πνπιεζνχλ κεηαπνηεκέλα. Όιε απηή ε πιεζψξα πξντφλησλ βνεζάλε ζηελ αλάπηπμε ηεο Λήκλνπ. Παξαδνζηαθή ηέρλε. Οη άλζξσπνη ηεο Λήκλνπ αζρνινχληαη κε δηάθνξεο ηέρλεο θαη ην πξφγξακκα LEADER ηνπο έδσζε ηε δπλαηφηεηα λα πξνάγνπλ ηνλ πνιηηηζκφ ηεο Λήκλνπ κέζσ ηεο ηέρλεο. χγρξνλα 42

48 θαη παξαδνζηαθά ζέκαηα απνηππψλνληαη κέζσ ηεο δσγξαθηθήο, ηεο αγγεηνπιαζηηθήο θαη πιήζνο άιισλ ηερλψλ. Οηλνπνηεία. Ζ Λήκλνο ήηαλ γλσζηή απφ ηελ αξραηφηεηα γηα ηη ππέξνρν θξαζί πνπ παξήγαγε. Απηή ε παξάδνζε ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ ζχγρξνλε ηερλνινγία κπνξνχλ θαη πξνζθέξνπλ ηα θαιχηεξα θξαζηά ζηελ Διιάδα. Οη επηζθέπηεο κπνξνχλ λα επηζθεθηνχλ παξαδνζηαθά νηλνπνηεία ζηα νπνία κπνξνχλ λα παξαθνινπζήζνπλ φια ηα ζηάδηα παξαγσγήο ηνπ θξαζηνχ, φπσο επίζεο θαη λα γεπηνχλ δηάθνξα θξαζηά. πζηήκαηα παξαγσγήο. Ζ παξαγσγή κφλν ελφο πξντφληνο δελ αξθεί γηα ηελ πξνψζεζε ηνπ αιιά ρξεηάδεηαη θαη έλα πςειφ επίπεδν αζθάιεηαο ηξνθίκσλ. Γη απηφ ην ιφγν ζχγρξνλα ζπζηήκαηα παξαγσγήο ελζσκαηψζεθαλ ζηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ. (Αναπηςξιακή Εηαιπία Λήμνος Α.Ε., θςλλάδιο για ηην Επισειπημαηικόηηηα) 43

49 6 Ο ΚΔΦΑΛΑΗΟ:ΑΛΛΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ- ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ 6.1 Σο Πεπιθεπειακό Δπισειπηζιακό Ππόγπαμμα Β. Αιγαίος. Έλα άιιν πξφγξακκα πνπ ζπλείζθεξε ζηελ αλάπηπμε ηεο Λήκλνπ είλαη ην Πεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεκαηηθφ Πξφγξακκα (ΠΔΠ) Β. Αηγαίνπ 2000/2008. Σν ΠΔΠ είρε ζαλ ζηφρνπο ηελ δεκηνπξγία: Μηα δηεμφδνπ ζηα ζέκαηα ηεο αλεξγίαο θαη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο γηα ηνπο αλζξψπνπο ηεο επαξρίαο. Τπνδνκψλ γηα κηα δηαξθή θαη ζηαζεξή αλάπηπμε. πλζεθψλ ψζηε λα κπνξέζνπλ λα αμηνπνηεζνχλ νη πφξνη ηνπ λεζηνχ κέζσ ηεο αλάδεημεο ηεο ηδηαηηεξφηεηαο ηνπ λεζηνχ. Μεηά απφ νρηψ ρξφληα θαη κπνξνχκε λα πνχκε φηη νη πξνζπάζεηεο φισλ ηνπ θνξέσλ ηνπ λεζηνχ απέδσζαλ. Σν ΠΔΠ βνήζεζε ηε Λήκλν λα: Βειηηψζεη ηηο ππνδνκέο ηεο. Οη ππνδνκέο ησλ ιηκαληψλ ζηελ επαξρία βειηηψζεθαλ θαη εηδηθά ην ιηκάλη ηεο πξσηεχνπζαο κε ηελ θαηαζθεπή ηνπ πξνζήλεκνπ κφινπ απέθηεζε λέα πλνή. Δπίζεο κε ηελ θαηαζθεπή θαηλνχξγησλ νδηθψλ αξηεξηψλ βειηηψζεθε ε επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ρσξίσλ κέζα ζην λεζί. Σέινο θαηαζθεπάδεηαη έλα ππεξζχγρξνλν αιηεπηηθφ θαηαθχγην ζηελ Πιάθα ηνπ Γήκνπ Μνχδξνπ. Πξνζηαηεχζεη ην πεξηβάιινλ. Σα ζεκαληηθφηεξα έξγα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ είλαη ε απνθαηάζηαζε ησλ βηνηφπσλ Υνξηαξνιίκλεο Αιπθήο, ε δεκηνπξγία κνλάδα βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ ζηε Μχξηλα, ε δεκηνπξγία δηθηχνπ απνρέηεπζεο ζην δήκν Αηζίθεο θαη ηέινο ζηελ αλάπιαζε ηεο αγνξάο ηεο Μχξηλαο ζην πιαίζην ηεο αζηηθήο αλάπιαζεο. Να αλαδείμεη ηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ηεο. εκαληηθά έξγα ήηαλ ε αλάδεημε ηνπ αξραίνπ ζεάηξνπ Ζθαηζηείαο θαη ηνπ πξντζηνξηθνχ νηθηζκνχ ηεο Μχξηλαο. Δπίζεο πνιχ βαζηθή ήηαλ ε ζηεξέσζε ηνπ Ηεξνχ 44

50 Νανχ Αγίαο Σξηάδαο θαη ε απνθαηάζηαζε ησλ αλεκφκπισλ ζηνλ Παξαδνζηαθφ Οηθηζκφ ηνπ Κφληηα. Δθζπγρξνλίζεη ην ζχζηεκα πγείαο. ην λνζνθνκείν ηεο Μχξηλαο ν απαξραησκέλνο ηαηξηθφο εμνπιηζκφο αληηθαηαζηάζεθε κε λέν ζχγρξνλν εμνπιηζκφ ψζηε λα εμππεξεηνχληαη θαιχηεξα νη θάηνηθνη. Δληζρχζεη ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Πνιχ βάξνο δφζεθε ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ επηρεηξήζεσλ ψζηε ηα πξντφληα ηνπο λα θαηαζηνχλ αληαγσληζηηθά. Δπίζεο έγηλε κεγάιε πξνζπάζεηα γηα ηελ πξνβνιή ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη ζην εμσηεξηθφ. Αλαβαζκίζεη ηελ παηδεία. Οη εγθαηαζηάζεηο ησλ ζρνιίσλ ηνπ λεζηνχ βειηηψζεθαλ είηε κε ηελ δεκηνπξγία λέσλ αηζνπζψλ δηδαζθαιίαο, είηε κε ηελ παξνρή λένπ εμνπιηζκνχ. Δπηπιένλ πνιχ ζεκαληηθή ήηαλ ε θαηαζθεπή ηνπ ΣΔΔ ζηνλ Μνχδξν. Δηδηθφηεξα γηα ηελ πξσηεχνπζα ηεο Λήκλνπ, ηελ Μχξηλα, ζα πξέπεη λα ζεκεησζνχλ ε αλάπιαζε ηεο παξαιηαθήο δψλεο, ε δεκηνπξγία γεξνθνκείνπ, ε απνθαηάζηαζε ιηζφζηξσησλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηε δεκηνπξγία γεξνθνκείν, ε ζπγθνηλσληαθή κειέηε, έξγα πξαζίλνπ, ε δεκηνπξγία θέληξνπ απαζρφιεζεο θαη ηέινο ε δεκηνπξγία ειεθηξνληθψλ, πνιηηηζκηθψλ θαη ηνπξηζηηθψλ νδεγψλ. Όια ηα παξαπάλσ έξγα πξαγκαηνπνηήζεθαλ κε θνλδχιηα ηνπ ΠΔΠ θαη βειηίσζαλ ηελ αλάπηπμε φπσο επίζεο θαη ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ θαηνίθσλ. Φπζηθά κπνξεί ην ΠΔΠ λα ηειείσζε, φκσο ε Λήκλνο έρεη κπεη ζε κηα αλαπηπμηαθή πνξεία θαη ζπλερίδεη ζπλέρεηα λα αλαπηχζζεηαη. (ΠΕΠ Β. Αιγαίος 2000/2008, Καλώρ ήπθερ ζηη Λήμνο πος αλλάζει.) 6.2 Σο ππόγπαμμα ΔΠΑ εκαληηθφ πξφγξακκα πνπ ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο είλαη ην πξφγξακκα Δζληθφ ηξαηεγηθφ Πιαίζην Αλαθνξάο (ΔΠΑ) θαη αθνξά ηε πεξίνδν 2007 κέρξη ην

51 Σν πξφγξακκα ΔΠΑ εθπνλήζεθε ζην πιαίζην ηεο λέαο ζηξαηεγηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηελ πνιηηηθή ζπλνρήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ην ΔΠΑ έρεη ζαλ ζηφρν λα εμαζθαιίδεη φηη ε ζπλδξνκή απφ ηα ηακεία ζπκβαδίδεη κε ηηο θνηλνηηθέο ζηξαηεγηθέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζπλνρή θαη πξνζδηνξίδεη ην ζχλδεζκν κεηαμχ ησλ θνηλνηηθψλ πξνηεξαηνηήησλ αθελφο θαη ηνπ εζληθνχ πξνγξάκκαηνο κεηαξξπζκίζεσλ αθεηέξνπ. Γηα ηε δηακφξθσζε ηνπ ΔΠΑ σο εγγξάθνπ πξνγξακκαηηζκνχ, αμηνπνηήζεθαλ εηζξνέο απφ έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ πξνηάζεσλ πνπ ππεβιήζεζαλ ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ, θαηεπζχλζεσλ, πνιηηηθψλ επηινγψλ ζε εζληθφ θαη επξσπατθφ επίπεδν θαη πνζνηηθψλ δεδνκέλσλ θαη κειεηψλ. Οη απνθάζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Γεθεκβξίνπ ηνπ 2005, κε ηηο νπνίεο δηαζθαιίζζεθαλ έσο ην 2013 νη πφξνη ηεο Δπξσπατθήο Πνιηηηθήο πλνρήο γηα ηε ρψξα, νη λένη Καλνληζκνί ησλ Σακείσλ ηεο ΔΔ, θαζψο θαη νη ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο γηα ηελ Πνιηηηθή πλνρήο, απνηέιεζαλ ην πιαίζην ζην νπνίν βαζίζηεθαλ νη εζληθέο αξρέο πξνθεηκέλνπ λα πξνζεγγίζνπλ ηηο βαζηθέο παξακέηξνπο ηνπ αλαπηπμηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ θαη λα θαηαξηίζνπλ ην ΔΠΑ. Δπηπιένλ, ηα θπξηφηεξα έγγξαθα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ αλαζεσξεκέλε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο θαη ην Δζληθφ Πξφγξακκα Μεηαξξπζκίζεσλ γηα ηελ Αλάπηπμε θαη ηελ Απαζρφιεζε , ειήθζεζαλ ππφςε θαηά ηε δηακφξθσζε ησλ βαζηθψλ ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ, θαζψο ζπληζηνχλ θεληξηθέο καθξνπξφζεζκεο επηινγέο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε, ζηηο νπνίεο θιήζεθε λα ζπκβάιεη θαη ε αλαπηπμηαθή πνιηηηθή ηνπ λένπ ΔΠΑ. Βάζεη ησλ αλσηέξσ, νη ζηφρνη ηνπ ΔΠΑ δηαηππψζεθε ζε ηέζζεξα επίπεδα: ην επίπεδν ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ηνπ ΔΠΑ. ην επίπεδν ησλ ζεκαηηθψλ θαη ρσξηθψλ πξνηεξαηνηήησλ, φπσο απαηηείηαη απφ ην Γεληθφ Καλνληζκφ ησλ Σακείσλ. 46

52 ην επίπεδν ησλ Γεληθψλ ηφρσλ, ζηνπο νπνίνπο αλαιχεηαη θάζε ζεκαηηθή πξνηεξαηφηεηα. ην επίπεδν ησλ εηδηθψλ ζηφρσλ θαη ησλ θχξησλ κέζσλ επίηεπμεο. Παξάιιεια, ε αλαπηπμηαθή ζηξαηεγηθή δηακνξθψζεθε θαη κε γλψκνλα εζληθέο πνιηηηθέο πνπ δηαηππψλνληαη ζε ζηξαηεγηθά έγγξαθα φπσο ε Δζληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε , ε Φεθηαθή ηξαηεγηθή , ην ρέδην Αλάπηπμεο Μεηαθνξψλ , ηελ Δζληθή Ληκεληθή Πνιηηηθή, ην Δζληθφ ρέδην ηξαηεγηθήο Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο ηεο Διιάδαο Σν πιαίζην ρξεκαηνδφηεζεο δηακνξθψζεθε ζηε βάζε ησλ απνθάζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηεο 16εο Γεθεκβξίνπ 2005 θαη ησλ πξνδηαγξαθψλ ησλ λέσλ Καλνληζκψλ θαη πξνέθπςε κε βάζε ηηο αλαπηπμηαθέο αλάγθεο αλά ηνκέα θαη πεξηθέξεηα ζηελ επφκελε πεξίνδν, ζπλεθηηκψληαο ηηο αλάγθεο νινθιήξσζεο ησλ ζπλερηδφκελσλ έξγσλ ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ θαη ηηο απαηηήζεηο γηα δξάζεηο πνπ εμππεξεηνχλ ηε ηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο. Βαζηθή επηινγή ήηαλ ε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ ηεο λέαο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ πξνο φθεινο ηεο ηζφξξνπεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο ηεο ρψξαο. Οη βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ην πιαίζην δηαρείξηζεο, παξαθνινχζεζεο θαη ειέγρνπ ηεο πεξηφδνπ απνηέιεζαλ αληηθείκελν επξείαο δηαβνχιεπζεο θαη απνηππψζεθαλ ζε θείκελα ζέζεσλ ησλ ζπκκεηερφλησλ θνξέσλ. πκπιεξψζεθαλ απφ ηα πνξίζκαηα ζπζηεκαηηθήο αλάιπζεο ησλ απαηηήζεσλ ησλ λέσλ Καλνληζκψλ ηεο ΔΔ θαη ζρεηηθήο κειέηεο πνπ εθπνλήζεθε γηα ην ΤΠΟΗΟ κε ζέκα ηε βειηίσζε ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο θαη ειέγρνπ ηνπ ΚΠ , ησλ Κνηλνηηθψλ Πξσηνβνπιηψλ θαη ηνπ Σακείνπ πλνρήο θαη ζηελ πξνζαξκνγή απηψλ γηα ηελ πεξίνδν Ζ αξρηηεθηνληθή ησλ Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ηνπ ΔΠΑ δηακνξθψζεθε έηζη ψζηε λα πινπνηεζνχλ κε ην βέιηηζην ηξφπν νη ζηξαηεγηθέο 47

53 επηινγέο ηεο ρψξαο, ελψ ιήθζεθαλ ππφςε ηα λέα δεδνκέλα ηεο πξνγξακκαηηθήο πεξηφδνπ Σν λέν ζρήκα ραξαθηεξίδεηαη απφ κηθξφηεξν πιήζνο Δπηρεηξεζηαθψλ Πξνγξακκάησλ ζε ζρέζε κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν , πνπ νδεγεί ζε πην επέιηθην ζρήκα δηαρείξηζεο. Ο ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο ηεο ρψξαο γηα ηελ πεξίνδν ζα πινπνηεζεί κέζα απφ νθηψ ηνκεαθά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα, πέληε Πεξηθεξεηαθά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα θαη δεθαηέζζεξα πξνγξάκκαηα επξσπατθήο εδαθηθήο ζπλεξγαζίαο. Σελ πεξίνδν ην ζχλνιν ησλ ππνδνκψλ πξνζπειαζηκφηεηαο ζα πινπνηεζεί πιένλ ζην πιαίζην ελφο ηνκεαθνχ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, ελψ γηα ηνπο ηνκείο ηεο πγείαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ δελ ζα ππάξρεη πιένλ δηαθξηηφ επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα θαη νη ζρεηηθέο δξάζεηο ζα πινπνηεζνχλ απφ πεξηθεξεηαθά θαη ηνκεαθά επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα. ( 48

54 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ην λεζηψηηθν ζχκπιεγκα ηνπ Ν. Λέζβνπ κε ηα πιενλεθηήκαηα πνπ έρεη ε νηθνλνκία ηνπ, ν πνιηηηζκφο θαη ε γεσγξαθία ηνπ, αιιά θαη ηα κεηνλεθηήκαηα, ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο απνκφλσζεο ηνπ, ππάξρεη κηα πξαγκαηηθφηεηα. Όηη θάζε λεζί, κηθξφ ή κεγάιν έρεη απηφλνκν ξφιν, μερσξηζηή θπζηνγλσκία θαη ζηφρν, δηαθνξεηηθή ηθαλφηεηα αλάπηπμεο πνπ ζηεξίδεηαη ζηε κνξθνινγηθή θαη ηζηνξηθή ηνπ ηδηνκνξθία. Σα λεζηά πνπ δηαζέηνπλ ηηο αλαγθαίεο εδαθνινγηθέο (πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο, θπζηθά κλεκεία θηι), πιεζπζκηαθέο θαη παξαγσγηθέο δπλαηφηεηεο κπνξνχλ θαη πξέπεη λα έρνπλ ηζνκεξή θαη ηζφξξνπε αλάπηπμε Άξα ρξεηάδνληαη εηδηθά ηνπηθά αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα αλεμάξηεηα απφ ηελ ππφινηπε Διιάδα, κε ηελ πξνυπφζεζε ηελ δηαζθάιηζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο. Χο γλσζηφ ηα λεζηά ηνπ λνκνχ Λέζβνπ απνηεινχλ θιεηζηέο νηθνλνκίεο θαη θάζε αιιαγή έρεη άκεζεο επηπηψζεηο ζηελ νηθνλνκία ηνπο. Έηζη ηα ηειεπηαία ρξφληα ιφγσ ηνπ αλνίγκαηνο ησλ αγνξψλ κηα ζεηξά Διιεληθψλ ή πνιπεζληθψλ πνιπθαηαζηεκάησλ εγθαηαζηάζεθαλ ζηα λεζηά καο αιινηψλνληαο έλα πιήζνο νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ φπσο : θιείζηκν κηθξψλ επηρεηξήζεσλ, κείσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη αχμεζε ηεο αλεξγίαο, κείσζε ησλ ηνπηθά εηζπξαηηνκέλσλ άκεζσλ ή έκκεζσλ θφξσλ, κείσζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, αζηπθηιία. απηφ ην θαηλφκελν, ηειεπηαία ήιζαλ λα πξνζηεζνχλ θαη άιια πξνβιήκαηα, φπσο ην άλνηγκα ηεο αγνξάο ηεο Σνπξθίαο γηα ηνπο θαηαλαισηέο, ή αχμεζε ηνπ παξαεκπνξίνπ θαη ε ζπλερήο ίδξπζε θαηαζηεκάησλ απφ Κηλέδνπο επηρεηξεκαηίεο. χκθσλα κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε φπνπ αλαθέξζεθαλ ηα πξνηεξήκαηα θαη νη αδπλακίεο ηνπ λνκνχ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην κνλαδηθφ πιένλ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα, ην ΔΠΑ, ν λνκφο Λέζβνπ πξέπεη λα εθαξκφζεη κηα αλαπηπμηαθή πνιηηηθή βαζηζκέλε ζηνπο παξαθάησ άμνλεο. 49

55 1. Βειηίσζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε θαη ν λεζησηηθφο ραξαθηήξαο ηνπ λνκνχ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ζρεηηθά κεγάιεο απνζηάζεηο ησλ λεζηψλ κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα δεκηνπξγνχλ αλάγθεο θαηάιιεισλ ιηκεληθψλ ππνδνκψλ, πξνθεηκέλνπ λα ππάξμνπλ νη πξνυπνζέζεηο ιεηηνπξγίαο ησλ απαξαίηεησλ αθηνπιντθψλ γξακκψλ κε θαηάιιεια πινία. Παξάιιεια, ε έθηαζε ησλ λεζηψλ θαη θπξίσο ηεο Λέζβνπ θαη ην αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο ηεο, νη πξνδηαγξαθέο ηνπ πθηζηάκελνπ νδηθνχ δηθηχνπ, ε αλάγθε γηα βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο πξνο ηηο ιηκεληθέο θαη αεξνπνξηθέο ππνδνκέο θαζψο θαη ε αλάγθε δηεχξπλζεο θαη αλαβάζκηζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ θπζηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ πφξσλ ησλ λεζηψλ καο, είλαη παξάγνληεο νη νπνίνη δεκηνπξγνχλ αλάγθεο γηα βειηίσζε ηνπ επαξρηαθνχ θαη δηαδεκνηηθνχ νδηθνχ δηθηχνπ ησλ λεζηψλ. 2. Αλαβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο & βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο. Ζ πξνζηαζία θαη αλαβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηηο αλζξψπηλεο, αζηηθέο θαη παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο είλαη βαζηθή πξνηεξαηφηεηα γηα ηελ εμαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθψλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο. ηφρνο είλαη ε θαηαζθεπή βηνινγηθψλ θαζαξηζκψλ θαη δηθηχσλ απνρέηεπζεο απφ ηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο ζηε Μπηηιήλε, ζηε Μφξηα, ζηα Πάκθηια, ζηα Λνπηξά, ζην δήκν Γέξαο, ζην δήκν Καιινλήο, ζην δήκν Μήζπκλαο, ζην δήκν Πέηξαο θαη ζην δήκν Δξεζνχ Αληίζζεο ζην λεζί ηεο Λέζβνπ, ζην δήκν Μχξηλαο θαη ζην δήκν Αηζηθήο ζηε Λήκλν θαη ηνλ Άγην Δπζηξάηην. Τπάξρνπλ φκσο αλάγθεο πνπ παξακέλνπλ ζηνλ ηνκέα ηεο δηαρείξηζεο ηφζν ησλ ζηεξεψλ φζν θαη ησλ πγξψλ απνβιήησλ. 3. εκαληηθή είλαη επίζεο ε ηφλσζε ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε έκθαζε ζηνλ ελαιιαθηηθφ ηνπξηζκφ, ε αγξνηηθή αλάπηπμε θαη αλάπηπμε ηεο αιηείαο θαη ε αλαβάζκηζε ησλ ππεξεζηψλ πξνο ηνλ πνιίηε. ( 50

56 Βαζηθφο ζθνπφο είλαη ε εμπγίαλζε ηνπ πξσηνγελνχο θαη ηνπ δεπηεξνγελνχο ηνκέα θαη ε ζπλεξγαζία ηνπο θαη γηα απηφ ην ιφγν πξνηείλνληαη ηα παξαθάησ. Γηα ηνλ πξσηνγελή ηνκέα Ζ αλαδηάξζξσζε ησλ πξντφλησλ ηνπ πξσηνγελνχο ηνκέα ζηηο αλάγθεο ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο. Ζ πξναγσγή ηεο παξαγσγήο βηνινγηθψλ πξντφλησλ αλαγλσξηζκέλεο πνηφηεηαο κέζσ ηεο εθαξκνγήο πξνηχπσλ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Ζ αλαδηάξζξσζε θαη ν εθζπγρξνληζκφο ησλ γεσξγηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ, πξνθεηκέλνπ λα δηαηεξεζνχλ νηθνλνκηθά βηψζηκεο, κέζα ζε έλα ζπλερψο κεηαβαιιφκελν, δηεζλέο πεξηβάιινλ. Ζ δηαηήξεζε θαη ε αλάδεημε ηεο ειθπζηηθφηεηαο ηνπ αγξνηηθνχ ρψξνπ δηακέζνπ ηεο δηαθχιαμεο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Ζ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ πξσηνγελή ηνκέα ζηελ πεξηθέξεηα, κέζσ θαηλνηφκσλ κεζφδσλ παξαγσγήο θαη δηαθνξνπνηεκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ ππφ ην πξίζκα βηψζηκσλ δηαρεηξηζηηθψλ πξαθηηθψλ, κε ζθνπφ ηελ απεμάξηεζε ησλ λεζηψλ ζε ηξφθηκα απφ ηελ επεηξσηηθή ρψξα ηδηαίηεξα θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο. Ζ ελζάξξπλζε ηεο κεξηθήο απαζρφιεζεο ησλ λεζησηψλ ζην γεσξγηθφ ηνκέα κέζσ ηεο έκπξαθηεο ππνζηήξημήο ηεο κε δηθαηψκαηα αγξνηνπξηζηηθήο επέλδπζεο θαη εηζνδήκαηνο. Ζ θαηνρχξσζε ηεο δηπιήο ηδηφηεηαο ηεο γεο σο γεσξγηθήο θαη σο αγξνηνπξηζηηθήο είλαη δήηεκα θιεηδί γηα ηελ ακνηβαία ππνζηήξημε ησλ δχν δξαζηεξηνηήησλ. Όκσο ην δηθαίσκα απηφ δελ ζα πξέπεη λα πξνζαξηεζεί ζην αγξνηεκάρην αιιά ζηελ αγξνηηθή εθκεηάιιεπζε. Γηα ηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα Δθζπγρξνληζκφο, βειηίσζε, επέθηαζε θαη ζπκπιήξσζε αλαγθψλ ζε πθηζηάκελεο κνλάδεο δηαινγήο ηππνπνίεζεο - ζπζθεπαζίαο θαη κεηαπνίεζεο. 51

57 Μεηεγθαηάζηαζε πθηζηάκελσλ κνλάδσλ δηαινγήο ηππνπνίεζεο ζπζθεπαζίαο - κεηαπνίεζεο κε ή ρσξίο εθζπγρξνληζκφ, βειηίσζε, επέθηαζε θαη ζπκπιήξσζε ησλ εγθαηαζηάζεσλ. Ίδξπζε λέσλ ζχγρξνλσλ κνλάδσλ δηαινγήο ηππνπνίεζεο - ζπζθεπαζίαο, κεηαπνίεζεο ζε αληηθαηάζηαζε πθηζηάκελσλ κνλάδσλ παιαηάο ηερλνινγίαο πνπ νδεγνχληαη ή έρνπλ νδεγεζεί ζε παχζε δξαζηεξηφηεηαο. Ίδξπζε λέσλ κνλάδσλ, κεηεγθαηάζηαζε, εθζπγρξνληζκφ θαη επέθηαζε πθηζηάκελσλ εγθαηαζηάζεσλ απνζήθεπζεο θαη ζπληήξεζεο αγξνηηθψλ πξντφλησλ κε ή ρσξίο ςπθηηθέο εγθαηαζηάζεηο, εγθαηαζηάζεηο μήξαλζεο. Πξνκήζεηα εηδηθψλ κέζσλ ζπληήξεζεο θαη κεηαθνξάο γηα ηελ πγηεηλή κεηαθνξά ησλ γεσξγηθψλ πξντφλησλ θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο πγείαο ησλ θαηαλαισηψλ. Γηα ηελ θαιχηεξε ζπλεξγαζία. Ζ δεκηνπξγία παξαγσγηθνχ, κεηαπνηεηηθνχ, κεηαθνξηθνχ δηθηχνπ πξνθεηκέλνπ λα μεπεξαζηεί ε νηθηζηηθή θαη νηθνλνκηθή ηζνπέδσζε ησλ νηθηζκψλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ πεξηθέξεηα ηνπ λεζηνχ, θαζψο θαη γηα λα δνζεί δηέμνδνο ηζφξξνπεο αλάπηπμεο. Θα πξέπεη λα επηιεγνχλ θέληξα εμαξηήζεσλ θαη εμππεξεηήζεσλ γηα λα ζπγθξαηήζνπλ ηνλ πιεζπζκφ ηνπο θαη λα αλαβηψζνπλ νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά. ηελ επηινγή απηψλ ησλ νηθηζηηθψλ θέληξσλ ζα πξέπεη λα ζπληειέζνπλ παξάγνληεο, φπσο ε ζέζε ζην ρψξν ηνπ λνκνχ, ε κνξθνινγία ηνπ εδάθνπο, ε ζεκεξηλή ππνδνκή, θαζψο θαη νη δπλαηφηεηεο πνπ έρνπλ γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε. Ζ παξνρή θηλήηξσλ ζηνπο θαηνίθνπο γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζην παξαπάλσ εγρείξεκα. Σα θίλεηξα απηά, εθηφο απφ ηελ αμία κηαο θνηλήο πξνζπάζεηαο πνπ ζα πξνβάιιεη ηνλ ηφπν ηνπο, ζα πξέπεη λα είλαη θαη νηθνλνκηθά θίλεηξα, ηα νπνία κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δχν είδε. ηελ νηθνλνκηθή εμαζθάιηζε κε εγγπήζεηο ηεο ζπλέρηζεο θαη κε θαηάξξεπζεο ηεο πξνζπάζεηαο κε θξαηηθή ππνζηήξημε ζε πεξίπησζε δπζθνιίαο παξαγσγήο ιφγσ δηαθφξσλ αζηάζκεησλ παξαγφλησλ. Σν 52

58 δεχηεξν είδνο νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ είλαη ε αξρηθή ρξεκαηνδφηεζε γηα ηε ζηήξημε θαη ελίζρπζε ησλ λενζχζηαησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ πξσηνγελή θαη ηνπ δεπηεξνγελή ηνκέα. Σα απαηηνχκελα θνλδχιηα ζα είλαη ε ππνδνκή θαη ην εθαιηήξην γηα έλα νηθνλνκηθφ δίθηπν επεκεξίαο θαη αεηθφξνπ αλάπηπμεο. Ζ νξγάλσζε επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ. Σα ζεκηλάξηα απηά ζα αθνξνχλ θπξίσο ηηο βηνινγηθέο θαιιηέξγεηεο, θαη ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα ηα παξαθνινπζήζνπλ νη θάηνηθνη πνπ ζα ζπκκεηέρνπλ ζην πξφγξακκα. Ζ νξγάλσζε ελφο δηθηχνπ κεηαθνξάο, ην νπνίν είλαη απαξαίηεην γηα ηε ζσζηή θαη νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ δηθηχνπ παξαγσγήο. ε πξψην επίπεδν, ζα πξέπεη λα αλαπηπρζεί έλα εζσηεξηθφ δίθηπν κεηαθνξψλ εληφο ησλ ηνπηθψλ επηρεηξήζεσλ ζε θάζε θέληξν μερσξηζηά. ε δεχηεξν ζηάδην πξέπεη λα γίλεη ε έλσζε ησλ πφιεσλ απηψλ κε ην νηθνλνκηθφ θέληξν, δειαδή ηε Μχξηλα. Ζ επαθή ησλ θέληξσλ ηνπ δηθηχνπ πξέπεη λα είλαη εχθνιε θαη άκεζε ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπο θαη λα είλαη ζε ζσζηφ ρξνληθφ πιαίζην ν θχθινο παξαγσγήο θαη εκπνξίνπ. Αλάινγα κε ηηο αλάγθεο πινπνίεζεο ζα ππάξρνπλ ηα θέληξα ηνπ πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή ηνκέα παξαγσγήο ηα νπνία ζα ηξνθνδνηνχλ ηα θέληξα εκπνξίνπ εληφο ηνπ λεζηνχ θαη ηαπηφρξνλα ηα εκπνξηθά απηά θέληξα ηνπ δηθηχνπ ζα ελψλνληαη κεηαμχ ηνπο. Σέινο πξέπεη λα αλαθεξζεί ε πξνζπάζεηα πξνβνιήο ηνπ Άγηνπ Δπζηξάηηνπ σο πξάζηλν λεζί, ην κνλαδηθφ ζην θφζκν. θνπφο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ην λεζί λα θαηαζηεί ηειείσο απηφλνκν ελεξγεηαθά θαη απηφ λα πξνβιεζεί παγθφζκηα. Γεληθή επρή φισλ είλαη αξρηθά λα πεηχρεη απηφ ην πξφγξακκα θαη ζηε ζπλέρεηα θαη ηα ππφινηπα λεζηά ηνπ λνκνχ λα κπνξνχλ λα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο ηνπο κε αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο ( 53

59 Σα βαζηθά πξνβιήκαηα ηεο ζχγρξνλεο επηρεηξεκαηηθήο ηάμεο είλαη : Ζ έιιεηςε ρσξνηαμηθνχ ζρεδίνπ πνπ εάλ ππήξρε ζα βνεζνχζε ηελ ρσξνζέηεζε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ,κε απνηέιεζκα ηελ κείσζε θφζηνπο θαη αχμεζε απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο παξαγσγήο. Ζ έιιεηςε εμεηδηθεπκέλνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Ζ κηθξή εηζδνρή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηηο επηρεηξήζεηο Ζ ππνβαζκηζκέλε θαη αλαπνηειεζκαηηθή Γεκφζηα Γηνίθεζε. Ζ κεγάιε θαη δαίδαιε λνκνζεζία κε ζπλέπεηα ηελ κεγάιε γξαθεηνθξαηία. Ζ έιιεηςε ζηαζεξψλ θαλφλσλ νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Σν θξάηνο, κέζσ ησλ δηαθφξσλ αλαπηπμηαθψλ ηνπ παξεκβάζεσλ, ηα νπνία ζήκεξα θπξίσο πινπνηνχληαη ζηα πιαίζηα ηνπ 3 νπ ΚΠ, ζηφρεπε ζηελ άξζε φισλ ησλ εκπνδίσλ, θαη ζηελ δηακφξθσζε ελφο γεληθά επλντθνχ επελδπηηθνχ θιίκαηνο. Σα ηειεπηαία ρξφληα είλαη αιήζεηα φηη εθαξκφζηεθαλ θαη εθαξκφδνληαη ζηα λεζηά καο, αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα ηα νπνία αξθεηέο θνξέο θαίλεηαη φηη παξέρνπλ γελλαία θίλεηξα γηα ηελ αλάπηπμε ηνπο, αιιά απηά ηα θίλεηξα εμνπδεηεξψλνληαη απφ ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο. ηνπο ππάξρνληεο αλαπηπμηαθνχο λφκνπο,θνηλνηηθνχο θαλνληζκνχο θαη πξσηνβνπιίεο ε δηάζηαζε ηεο λεζησηηθφηεηαο, είλαη δπζδηάθξηηε έσο θαη αλχπαξθηε. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ, ηα νπνία θίλεηξα ππάξρνπλ πξνεηνηκάδνληαη, ζρεδηάδνληαη θαη παξαθνινπζνχληαη απφ ηηο θεληξηθέο ππεξεζίεο ζηελ Αζήλα, κε απνηέιεζκα απηά λα κελ έρνπλ θακκία ζρέζε κε ηα λεζηά ηεο Πεξηθέξεηαο Β.Αηγαίνπ. Οη εθάζηνηε ιχζεηο πνπ πξνηείλνληαη είλαη απνζπαζκαηηθέο ρσξίο ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ θαη πεξηθεξεηαθή δηάζηαζε. Σέινο δελ ιακβάλεηαη θαζφινπ ππφςε κέρξη ζήκεξα ζην αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ ε ηδηαηηεξφηεηα ηεο Νεζησηηθφηεηαο αιιά θαη ην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο Πεξηθέξεηαο Β. Αηγαίνπ σο ηεο Αλαηνιηθήο Πχιεο θαη πλφξνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Απηά πξέπεη λα ηα ιεθζνχλ ζην ζρεδηαζκφ, θπξίσο, ελέξγεηεο θαη δξάζεηο πνπ 54

60 πξέπεη λα αλαπηπρζνχλ εθηφο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ζπγθεθξηκέλα, ζηηο απέλαληη αθηέο ηεο Σνπξθίαο, ζε ζπλεξγαζία κε θνξείο απφ εθεί, ηελ Διιάδα, αιιά θαη ζηελ Δ.Δ. κε ζηφρν ηεο επαλέληαμεο ζηνλ νηθνλνκηθφ ηζηφ ηεο πεξηθέξεηαο ησλ παξαιίσλ ηεο Μ. Αζίαο θαη ηεο επαλαθαηάθηεζεο ηνπ παξαδνζηαθνχ δσηηθνχ (νηθνλνκηθνχ απηή ηελ θνξά) ρψξνπ πνπ απηά πάληα είραλ. Άξα ρξεηάδεηαη Δηδηθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα γηα ηελ πεξηθέξεηα Β.Αηγαίνπ αλεμάξηεηα απφ ηελ ππφινηπε Διιάδα. Βαζηθέο άμνλεο ηνπ Δηδηθνχ Αλαπηπμηαθνχ πξνγξάκκαηφο πξέπεη λα είλαη: Γενική θιλοζοθία-κίνηηπα νέων επενδύζεων-θεζμικά μέηπα Σν πξφγξακκα απηφ ζα πεξηιακβάλεη επηρνξεγήζεηο, θνξνινγηθά θίλεηξα, κέηξα δεκνγξαθηθήο αλαζηξνθήο, κέηξα γηα ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο, ππνδνκέο (ιηκάληα, αεξνδξφκηα, εκπνξεπκαηηθά θέληξα, ειεχζεξεο δψλεο εκπνξίνπ, εθζεζηαθά θαη ζπλεδξηαθά θέληξα, δεκηνπξγία δηεζλψλ εθπαηδεπηηθψλ θέληξσλ,) κέηξα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, αμηνπνίεζε ηνπηθψλ πφξσλ, ρσξνηαμηθφο ζρεδηαζκφο, ζεζκηθά κέηξα, απνθέληξσζε δηνηθεηηθψλ απνθάζεσλ. Α. Αιιαγή θηινζνθίαο θηλήηξσλ αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο πεξηνρήο (Νεζησηηθφηεηα-Αχμεζε Πξσηνγελνχο ηνκέα-αχμεζε ηνπξηζηηθνχ ηνκέα θαη ηνκέα ππεξεζηψλ πςειήο ηερλνινγίαο & ηειεπηθνηλσληψλ) Να ππαρζνχλ ζην ζχζηεκα εληζρχζεσλ ην ζχλνιν ησλ θιάδσλ ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο Β.Οπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο ζηε έγθξηζε ππαγσγήο επελδχζεσλ ζε αλαπηπμηαθά θίλεηξα (Αμηνιφγεζε-Έιεγρνο-Δθηακίεπζε επηρνξεγήζεσλ εθφζνλ ππάξρεί δαλεηζκφο) Απνθέληξσζε απνθάζεσλ έγθξηζεο επελδχζεσλ κέρξη πέληε (5) εθαηνκκχξηα ΔΤΡΧ. Γ. Μέηξα κείσζεο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο επηρεηξήζεσλ. 1.Μείσζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο πξντφλησλ θαη πξνζψπσλ 55

61 2.Μείσζε ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο 3.Μείσζε άιισλ δαπαλψλ θαη παξαγφλησλ πνπ αδπλαηίδνπλ ηελ θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο 4.Φνξνινγηθά Υξεκαηνδνηηθά θίλεηξα, Δλίζρπζε ηεο εμσζηξέθεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ Γ. Θεζκηθά Κίλεηξα 1.Μέηξα αλαζηξνθήο ηεο δεκνγξαθηθήο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ 2.Κίλεηξα εθπαίδεπζεο πξνζσπηθνχ επηρεηξήζεσλ 3.Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εηζαγνκέλσλ θνηηεηψλ ζην Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ ίδξπζε λέσλ ζρνιψλ ζηε Λήκλν. 4.Αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ζηειερψλ ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο. (Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη ζπλερήο κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εθέδξσλ). 5.Αχμεζε ησλ πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ θαη ηνπ ζηξαηνχ απφ ηηο ηνπηθέο Δπηρεηξήζεηο. 6.Θεζκηθά κέηξα δηεπθφιπλζεο επελδχζεσλ (Υσξνηαμία-Αδεηνδνηήζεηο- Απνθέληξσζε απνθάζεσλ) 7.Δηδηθά θίλεηξα γηα μελνδνρεηαθέο κνλάδεο δεκηνπξγίαο εγθαηαζηάζεσλ εθηφο νηθνπέδνπ (κεηαθνξά ζπληειεζηή δφκεζεο). 8. Να αξζνχλ νη πεξηνξηζκνί (Σνπξηζηηθά θνξεζκέλεο) γηα φιεο ηηο πεξηνρέο ηεο πεξηθέξεηαο Βνξείνπ Αηγαίνπ. 9. Να δεζκεπζνχλ ηθαλνί πφξνη γηα επελδχζεηο ζηε πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ. 10. Να αμηνπνηεζνχλ νη πλεηαηξηζηηθέο Σξάπεδεο σο αλαπηπμηαθά ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ηεο Πεξηθέξεηαο. 56

62 Σειεηψλνληαο επηγξακκαηηθά κπνξνχκε λα πνχκε φηη ηνκείο φπσο ν ηνπξηζκφο εηδηθφηεξα νη λέεο θαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπ, ε κεηαπνίεζε θαη εκπφξηα αγξνηηθψλ θαη δσηθψλ πξντφλησλ, δηάθνξεο ππεξεζίεο θιπ, κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ζεκαληηθά εξγαιεία αλάπηπμεο. Ζ αλαδηάξζξσζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ παξαγσγηθνχ ηζηνχ θαη ησλ παξαγσγηθψλ θιάδσλ ηεο Πεξηθέξεηαο Β.Αηγαίνπ, ζηελ θαηεχζπλζε ηεο παξαγσγήο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ αληαγσληζηηθψλ, ηφζν ζηελ ηνπηθή, φζν θαη ζηελ πεξηθεξεηαθή θαη δηεζλή αγνξά. Ζ κειέηε θαη ε αμηνπνίεζε ηεο εκπεηξίαο ε νπνία ζπζζσξεχηεθε απφ ηελ πινπνίεζε Α Β Γ Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ θαη ησλ δηαθφξσλ αλαπηπμηαθψλ παξεκβάζεσλ, είλαη κηα ζεκαληηθή παξάκεηξνο, ε νπνία πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε. Ζ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ, νη νπνίνη πηζηεχνπκε φηη είλαη εθηθηνί ζηα πιαίζηα ηνπ Γ Πιαηζίνπ ηήξημεο Σέινο δελ ζα κπνξέζνπλ λα πινπνηεζεί θακία πνιηηηθή, ρσξίο θαηάιιεια εθπαηδεπκέλν θαη πξνεηνηκαζκέλν αλζξψπηλν δπλακηθφ. Σέινο επαλαιακβάλνπκε φηη ηίπνηα δελ είλαη ίδην κε ηελ επεηξσηηθή Διιάδα ζηε λεζησηηθή Πεξηθέξεηα Βνξείνπ Αηγαίνπ Άξα ρξεηάδεηαη Δηδηθφ αλαπηπμηαθφ πξφγξακκα γηα ηα λεζηά ηεο Πεξηθέξεηαο Β.Αηγαίνπ αλεμάξηεηα απφ ηελ ππφινηπε Διιάδα. 57

63 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΤ ΑΙΓΑΙΟΤ ΧΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΕΙ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΗ Πεδίο Παρέμβαζης Ποζό χρημαηοδόηηζης Ποζοζηό Παξαγσγηθφ Πεξηβάιινλ % Αλζξψπηλνη Πφξνη % Βαζηθή Τπνδνκή % Γηάθνξα % ΤΝΟΛΟ % Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΤ ΑΙΓΑΙΟΤ 6% 55% 37% 2% Παξαγσγηθφ Πεξηβάιινλ Αλζξψπηλνη Πφξνη Βαζηθή Τπνδνκή Γηάθνξα Π.Ε.Π. ΒΟΡΕΙΟΤ ΑΙΓΑΙΟΤ ΧΡΗΜΑΣΟΔΟΣΗΕΙ ΑΝΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΕΜΒΑΗ Παξαγσγηθφ Πεξηβάιινλ Ποζά ζε Δκαηομμύπια Δςπώ Αλζξψπηλνη Πφξνη Βαζηθή Τπνδνκή Γηάθνξα 58